arhivski fondovi i zbirki vo dr@avniot … · 3. mesto (sedi {te) na ... podra~no oddelenie -...

Arhivski fondovi i zbirki 1993-2005

5

ARHIVSKI FONDOVI I ZBIRKI VO DR@AVNIOT ARHIV

NA REPUBLIKA MAKEDONIJA - ODDELENIE STRUMICA

Vo Dràvniot arhiv na Republika Makedonija - Oddelenie Strumica od

osnovaweto vo 1956 godina zaklu~no so 2005 godina zgrièni se 463 arhivski

fondovi i zbirki. Najstarite so~uvani dokumenti datiraat od 1882 godina - vo

poodelni fondovi i zbirki, a najnovite dokumenti datiraat od 2004 godina.

Bogatstvoto na fondovi so koi raspolaga Oddelenieto davaat

kontinurani podatoci za organizacijata na vlasta, upravata i javnite slu`bi

za periodot 1918-2004 godina. So~uvani se arhivski fondovi i dokumenti za

srpskata uprava vo Makedonija, kako i fondovi od periodot na NRM, SRM i

Republika Makedonija.

Od oblasta na pravosudstvoto, sudskite fondovi nudat podatoci za

periodot 1945-1994 godina.

Za voenite edinici i organizacii iako vo mal obem, so~uvana e

arhivska gra|a od krajot na Narodno osloboditelnata borba za voenoto

podra~je, komanda i otsek Strumica.

So~uvanite fondovi od oblasta na prosvetata, kulturata i naukata

pruàat kontinuirani podatoci za periodot od 1929 do 1992 godina, pri {to

najgolemiot broj fondovi se od domenot na prosvetata.

Za stopanskiot ìvot na Strumi~kiot region so~uvani se najgolem broj

fondovi koi pruàat podatoci za periodot 1926 do 2002 godina.

So~uvanite fondovi od sferata na op{testveno-politi~koto ìveewe,

politi~kite organizacii, dru{tva i zdruènija pruàat podatoci za

periodot od 1921 do 1992 godina.

So~uvani se tri fonda za verskite organizacii i verskite aspekti na

ìveewe za hristijanskoto i muslimanskoto naselenie koi pruàat podatoci

za periodot od 1882 do 1946 godina.

So~uvani se mal broj semejni i li~ni fondovi koi pruàat podatoci za

periodot od 1815 do 1956 godina.

Za razni aspekti od ìvotot vo Strumi~kiot region formirani se

zbirki koi pruàat podatoci za periodot 1882-1994 godina

Vo dopolnuvaweto na Vodi~ot na arhivski fondovi i zbirki 1993-2005

godina vo Oddelenieto Strumica prezentirani se podatoci za 110

novoprezemeni arhivski fondovi.

Od sferata na upravata i javnite slu`bi prezentirani se podatoci za

47 novoprezemeni - arhivski fondovi.

Od oblasta na pravosudstvoto prezemeni se 2 novi fonda.

Za prosvetnite, kulturnite i nau~nite ustanovi i organizacii

prezentirani se podatoci za 15 novi fondovi.

Od domenot na stopanstvoto prezemeni se 28 arhivski fondovi.

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija - Oddelenie Strumica

6

Op{testveno-politi~kite partii, dru{tva i zdru`enija se zastapeni

so 10 arhivski fondovi.

Verski organizacii, prezemeni se i prezentirani se podatoci za tri

fondovi, kako i podatoci za 5 novi zbirki.


7

OBJASNUVAWE I TOLKUVAWE NA ZNACITE

I KRATENKITE

Vodi~ot na arhivski fondovi i zbirki dava osnovni podatoci za

arhivite i za arhivskite fondovi {to se ~uvaat vo niv.

Podatocite za arhivskite fondovi i zbirki, dadeni se za sekoj arhiv

posebno.

Pred naveduvaweto podatoci za arhivskite fondovi i zbirki na eden

arhiv, dadena e kratka bele{ka, koja po pravilo sodrì osnovni podatoci za

Arhivot (naziv i adresa, vreme na osnovaweto, razvitok, organizaciska

struktura, teritorijalna i stvarna nadle`nost, mo`nost za davawe tehni~ki

uslugi, uslugi vo ~italnata, rabotno vreme i sl.), potoa za brojot na

arhivskite fondovi i zbirki i za op{tata karakteristika na arhivskata

gra|a, za informativnite sredstva, katalozite i sl.

Podatocite {to se davaat za sekoj arhivski fond se sostojat od sedum

elementi:

1. Reden broj na arhivskiot fond ili zbirka;

2. Naziv na arhivskiot fond ili zbirka;

3. Mesto (sedi{te) na fondoobrazovatelot (imatel na fondot);

4. Raspon na godinite na postoeweto na fondoobrazovatelot;

5. Raspon na godinite na arhivskata gra|a od fondot ili zbirkata;

6. Koli~estvoto arhivska gra|a i

7. Sredenost na arhivskiot fond ili zbirka (informativni sredstva).

Kaj semejnite i li~nite fondovi i zbirki, nekoi od ovie elementi ne se

zastapeni (pod br. 3 i 4).

Podatocite za site arhivski fondovi i zbirki, sodrìnski i grafi~ki

se oformeni spored edinstveni pravila, spored koi e podgotvena

publikacijata.

1. Reden broj na arhivskiot fond ili zbirka

Site arhivski fondovi i zbirki vo ramkite na eden arhiv se numerirani so

neprekinata niza arapski broevi, po~nuvaj}i od broj 1.

Zaedno so arapskiot broj, koj go ozna~uva Dràvniot arhiv na

Republika Makedonija - Oddelenieto (brojki od 1 do 10), i redniot broj na

arhivskiot fond ili zbirka e upotreben vo indeksite kako signatura za

pronao|awe na baraniot arhivski fond ili zbirka vo vodi~ot. Na primer: 2.

135 = (2. Istoriski arhiv Bitola, arhivski fond pod br. 135) ili 2. 616 (2.

Arhiv na Makedonija - Podra~no oddelenie - Bitola, arhivski fond pod broj

616) itn.

2. Naziv na arhivskiot fond ili zbirka

Za naziv na arhivskiot fond e zemen posledniot naziv na

fondoobrazovatelot (imatelot). Vo slu~aj koga arhivskiot fond e poznat

po nekoj porane{en naziv, daden e i toj naziv.


8

Nazivite na arhivskite fondovi, nezvisno od toa dali originalniot

naziv bil na nekoj drug jazik, se dadeni na makedonski jazik so golemi bukvi:

OP[TINSKA UPRAVA - RADOVI[

Za skratuvawe na tekstot pri naveduvawe istorodni fondovi, tie se

naveduvaat pod zaedni~ki naziv (SELSKI RABOTNI ZADRUGI). Pod

zaedni~kiot naziv e naveden samo delot od nazivot na arhivskiot fond {to ne

e opfaten so zaedni~kiot naziv kako i mestoto/sedi{teto na

fondoobrazovatelot. Sekoj fond se naveduva vo nov red:

SELSKI RABOTNI ZADRUGI

„STOJAN MINÊV“ - ALINCI

„LAZAR KOLI[EVSKI“ - BELÊ

„\OR\I SUGAREV“ - VA[AREJCA...

3. Mesto-sedi{te na fondoobrazovatelot

Mestoto-sedi{teto na fondoobrazovatelot, nezavisno od porane{nite

nazivi, se naveduva so sega{niot naziv, na makedonski jazik. Nazivot na

mestoto e napi{an so golemi bukvi, a od nazivot na arhivskiot fond e

odvoen so crti~ka:

OP[TINSKI NARODEN ODBOR - VINICA

4. Raspon na godinite na postoewe na fondoobrazovatelot

Rasponot na godinite na fondoobrazovatelot e naveden vo zagrada, po

nazivot i mestoto/sedi{teto na fondoobrazovatelot:

NARODEN ODBOR NA OP[TINA BUKOVO (1952-1955)

Ako fondoobrazovatelot seu{te postoi i dejstvuva, zavr{nata godina

na negovoto postoewe ne se prikaùva:

STOPANSKA KOMORA NA MAKEDONIJA - SKOPJE (1962- )

Vo slu~aj koga godinite na postoeweto ne se so sigurnost utvrdeni,

namesto godina se stava pra{alnik (?-1957) ili (1947-?)

Po rasponot na godinite na fondoobrazovatelot, se stava

interpukciskiot znak to~ka i zapirka (;).

5. Raspon na godinite na arhivskata gra|a

na fondot ili zbirkata

Podatokot za raspon na godinite na arhivskata gra|a na fondot ili zbirka

se naveduva po podatokot za raspon na godinite na fondoobrazovatelot:


9

NARODEN ODBOR NA BITOLSKA OKOLIJA - BITOLA

(1944-1965); 1944/1965:

Necelosnata so~uvanost na gra|a na fondot se izrazuva na slednite

na~ini:

- Koga nedostasuvaat po~etnata ili zavr{nata godini na gra|ata od

arhivskiot fond:

FINANSISKA UPRAVA - PRILEP (1869-1912); 1882-1910

- Koga nedostasuvaat oddelni godini vo ramkite na rasponot na

godinite:

SELSKA RABOTNA ZADRUGA - DIMONCE (1949-1953); 1949,

1951/1953:

- Koga arhivskata gra|a na fondot ne e potpolno so~uvana:

ISTRA@EN SUD - TETOVO (1941-1944); 1942/1944:

Za semejnite i li~nite arhivski fondovi se naveduva samo rasponot na

godinite na gra|ata.

VLAHOV DIMITAR 1908/1950:

Kaj arhivskite zbirki vo rasponot na godinite na gra|ata se naveduva

periodot koga gra|ata nastanala na koj taa se odnesuva, a ne periodot koga e

formirana zbirkata:

ZBIRKA FERMANI: 1646/1859:

Po podatokot za rasponot na grani~nite godini na arhivskat gra|a na

fondot ili zbirka, se stava interpukciskiot znak dve to~ki (:).

6. Koli~estvo na arhivskata gra|a

Podatocite za koli~estvoto arhivska gra|a se naveduvaat po podatocite

za rasponot na godinite na gra|ata na fondot ili zbirka.

Koli~estvoto se izrazuva vo broj na knigi, papki i paketi:

kn. = kniga

kut. = kutija

Pome|u podatokot za brojot na oddelnite tehni~ki za{titni edinici,

se stava interpukciskiot znak zapirka (,), a na krajot to~ka i zapirka (;):

OKOLISKA UPRAVA - GALI^NIK (1915-1918); 1915/1918: kn. 3, kut. 6;


10

Pod podatokot za brojot na tehni~kite za{titni edinici, se naveduva i

podatokot za koli~estvoto gra|a, izrazen vo dolìnski metri. Po ovoj

podatok se stava interpukciskiot znak to~ka (.):

OP[TINSKA UPRAVA - ORAH (1915-1918);

1915/1918: kn. 3, kut. 1; 0,2.

Podatocite za koli~estvoto gra|a vo arhivskite zbirki se davaat vo

takvi edinici merki, koi odgovaraat na specifi~nite vidovi na gra|ata vo

zbirkite:

ZBIRKA GEOGRAFSKI KARTI, 1023 karti

7. Sredenost na arhivskiot fond

ili zbirka (informativni sredstva)

Vo slu~aj koga arhivskiot fond ili zbirka e vo nesredena sostojba i ne

moè da se koristi za nau~ni i drugi potrebi, se naveduva konstatacijata

„nesreden“ odnosno „nesredena“:

OP[TINSKA UPRAVA - SKOPJE (1869-1912); 1869/1912;

kn. 59, kut. 43; 6,1. Nesreden.

Me|utoa, dokolku gra|ata na arhivskiot fond ili zbirka e do odredena

mera sredena i moè da se koristi, se naveduvaat podatoci za sredenite delovi

od fondovite/zbirkite.

Za sredenite i obrabotenite arhivski fondovi i zbirki, za koi vo

Dràvniot Arhiv na Republika Makedonija se izraboteni nau~no-

informativni sredstva (i evidencii {to moàt da posluàt kako izvor na

informacii na gra|ata), se davaat podatoci za tie sredstva. Podatocite se

sostojat od naziv na nau~no-informativnoto sredstvo. Naj~esto zastapenite

evidentni i nau~no-informativni sredstva, namesto nivnite celosni nazivi,

se prikaàni so slednite kratenki:

SI - sumaren inventar

AI - analiti~ki inventar

OP - opis i popis

a.e. - arhivski edinici

NIS - nau~no-informativno sredstvo izrazeno vo broj na stranici

napi{ani na ma{ina.

Sodrìnskite informacii {to }e se prikaùvaat za fondovite, pokraj

spomenatite kratenki, }e se odnesuvaat na istoriskite bele{ki, registrite,

spisocite, informaciite, analizite, pregledite i sl, spored razni temi.

Ako za eden arhivski fond se izraboteni pove}e vidovi informativni

sredstva, pome|u niv se stava interpukciski znak „to~ka i zapirka“ ( ; ):


11

MINISTERSTVO ZA TRGOVIJA I SNABDUVAWE - SKOPJE

- (1945-1951); 1945-1951: kn.90, kut. 161; 17,9. SI; R.

KOSTURSKI REVOLUCIONEREN REON - KOSTUR

( - 1908); 1900/1903: kut.1; 0,1. AI.

Podatocite za sredenosta na fondot i za nau~no-informativnite

sredstva se priklu~uvaat po podatokot za koli~estvoto na arhivskata gra|a.

8. Struktura na vodi~ot

na arhivskite fondovi i zbirki

Vodi~ot na arhivskite fondovi i zbirki na Dràvniot Arhiv na

Republika Makedonija - Oddelenie Skopje ima tri dela:

A. arhivski fondovi (osven semejnite i li~nite);

B. semejni i li~ni fondovi i

V. zbirki

Arhivskite fondovi i zbirki se grupirani spored grankata na dejnosta,

grupi/podgrupi i periodi, a vo soglasnost so klasifikaciskata {ema, koja

sluì kako osnova za raspredeluvawe na arhivskite fondovi.

Klasifikaciskata {ema e od strukturno-hierarhiski tip, so primena

na decimalen sistem. Se sostoi od: a) naziv na dejnosta, grupata i podgrupata

vo grankite i periodot i b) oznaki so bukvi i brojki (simboli), so koi

nazivite se kontinuirano pretstaveni.

Na korisnicite na publikacijata im se prepora~uva pred da pristapat

kon barawe podatoci za arhivskite fondovi i zbirki, da ja prou~at

klasifikaciskata {ema odnosno principite i kriteriumite vrz osnova koi e

izvr{eno raspredeluvawe na arhivskite fondovi i zbirki i e vospostaven

nivniot poredok vo vodi~ot.

Vodi~ot na „Arhivski fondovi i zbirki 1993-2005“ ja prikaùva

sostojbata na fondovite i zbirkite zaklu~no so 2005 godina.


12

KLASIFIKACISKA [EMA

A. ARHIVSKI FONDOVI NA DR@AVNI ORGANI,

USTANOVI, ZDRU@ENIJA, ORGANIZACII

I DRUGI INSTITUCII

1. UPRAVA I JAVNI SLU@BI

1.2. Arhivski fondovi do 1918.

1.3. Arhivski fondovi 1918-1941.

1.4. Arhivski fondovi 1941-1944.

1.4.1. Narodnoosloboditelni organi

1.4.2. Okupatorski i kvislin{ki organi

1.5. Arhivski fondovi po 1944.

1.6. Lokalna samouprava

Vnatre vo periodite, fondovite se naveduvaat po redosled na nivnite

teritorijalni i vistinski nadle`nosti (od povisoki kon poniski).

Arhivskite fondovi od ist rang se naveduvaat po azbu~en redosled na mestoto-

sedi{teto na fondoobrazuva~ot.

2. PRAVOSUDSTVO

2.1. Period do 1944 g. i

2.2. Period po 1944 g.

Vnatre vo ovie periodi, nivniot redosled e odreden po rang, a vo

ramkite na ednakov rang - po azbu~en redosled na nazivite na mesto-sedi{teto

na fondoobrazuva~ot.

3. VOENI EDINICI, USTANOVI I

ORGANIZACII

3.1. Period do 1944

3.2. Period po 1944

3.2.1. Narodnoosloboditelni edinici, ustanovi i organizacii

3.2.2. Okupatorski edinici, ustanovi i organizacii.

Vnatre vo periodite (i podgrupite) redosledot e odreden po rang,

odnosno spored organizaciskata struktura na vojskata.

4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI

USTANOVI I ORGANIZACII

4.1. Prosvetni ustanovi i organizacii


13

4.2. Kulturni ustanovi i organizacii

4.3. Nau~ni ustanovi i organizacii

Vnatre vo podgrupite, redosledot na arhivskite fondovi e odreden

spored vidovite na ustanovite i rangot, a vo ramkite na rangot - po azbu~en

redosled na nazivite na mestata-sedi{tata na fondoobrazuva~ite.

5. SOCIJALNI I ZDRAVSTVENI USTANOVI

5.1. Socijalni ustanovi

5.2. Zdravstveni ustanovi

Vnatre vo podgrupite redosledot i arhivskite fondovi e odreden

spored vidovite na ustanovite i rangot, a vo ramkite na ednakov rang - po

azbu~en redosled na nazivite na mestoto-sedi{teto na fondoobrazuva~ite.

6. STOPANSTVO I BANKARSTVO

6.1. Period do 1944 g.

6.1.1. Banki i pari~ni zavodi

6.1.2. Stopanski zdru`enija

6.1.3. Stopanski pretprijatija

6.1.3.1. Industrija i rudarstvo

6.1.3.2. Zemjodelie i {umarstvo

6.1.3.3. Trgovija, ugostitelstvo i turizam

6.1.3.4. Soobra}aj

6.1.3.5. Ostanati

6.1.4. Zanaet~istvo

6.1.5. Zadrugi

6.1.6. Ostanato

6.2. Period po 1944


6.2.2. Stopanski zdru`enija


6.2.3.1. Industrija i rudarstvo



6.2.3.4. Soobra}aj

6.2.3.5. Ostanati

6.2.4. Zanaet~istvo

6.2.5. Zadrugi

6.2.6. Ostanato


14

Vnatre vo grupite i vo podgrupite redosledot na arhivskite fondovi e

odreden po azbu~en redosled na nazivite na mestata-sedi{tata na

fondoobrazuva~ite.

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII

POLITI^KI PARTIII, DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

7.1. Politi~ki i op{testveno-politi~ki organizacii

7.1.1. Napredni politi~ki i op{testveno-politi~ki organizacii

7.1.2. Gra|anski i drugi

7.2. Stale{ki korporacii

7.3. Humanitarni dru{tva

7.4. Kulturno-prosvetni dru{tva

7.5. Umetni~ki dru{tva i zdru`enija

7.6. Sportski dru{tva i zdru`enija

7.7. Ostanato

7.8. Nevladini organizacii

Redosledot na arhivskite fondovi vnatre vo podgrupite e odreden po

vidovi i rang, a potoa po azbu~en redosled na nazivite na mestata-sedi{tata

na fondoobrazuva~ite.

8. VERSKI ORGANIZACII

8.1. Isto~na pravoslavna crkva

8.1.1. Gr~ka crkva vo Makedonija

8.1.2. Bugarska egzarhija vo Makedonija

8.1.3. Srpska pravoslavna crkva vo Makedonija

8.1.4. Makedonska pravoslavna crkva

8.2. Islamska verska zaednica vo Makedonija

8.3. Evangelisti~ko-metodisti~ka crkva.

Vo ramkite na podgrupite redosledot na arhivskite fondovi e odreden

spored rangot, a vo ramkite na istiot rang - po azbu~en redosled na nazivite

na mestata-sedi{tata na fondoobrazuva~ite.

9. OSTANATO

B. SEMEJNI I LI^NI FONDOVI

1. Semejni fondovi

2. Li~ni fondovi

Arhivskite fondovi se navedeni po azbu~en redosled na prezimiwata

na fondoobrazuva~ite na semejnite i li~ni fondovi.

V. ZBIRKI


15

ISTORIJAT NA DR@AVNIOT ARHIV

NA REPUBLIKA MAKEDONIJA - ODDELENIE STRUMICA

Dràven arhiv na Republika Makedonija - Oddelenie Strumica, ul. „27

Mart“ br. 2, p. fah 85, 2400 Strumica, tel./faks 034/322-083, rabotno vreme od

08:00 do 16:00 ~asot.

Oddelenieto raspolaga so ~italna, so rabotno vreme od 10:00 do 15:00 ~.

Istraùva~ite moàt da koristat uslugi za kserokskopirawe na arhivska

gra|a.

Za po~etni aktivnosti na planot za sobirawe na arhivski materijal

pred formiraweto na Arhivot nema podatoci. No od Letopisnata kniga na

Gradski istoriski arhiv se doznava deka na seminarot koj go odrùva

Dràvnata arhiva na NRM - Skopje od 01.10.1954 godina do 01.03.1956 godina od

strana na Gradskiot naroden odbor Strumica e ispratena Mitrova Dragica

koja go zavr{uva kursot i vo Gradskiot naroden odbor Strumica gi prenesuva

mo`nostite za oformuvawe na edna nau~no-istraùva~ka ustanova koja }e ima

za cel sobirawe, sreduvawe i publikuvawe na arhivska gra|a.

Istoriskiot arhiv - Strumica e osnovan od Narodniot odbor na

Op{tina Strumica so re{enie br. 6702 od 18.04.1956 god. so naziv Gradski

istoriski arhiv vo grad Strumica. Arhivot zapo~nal so rabota na 01.05.1956

godina.

Pod imeto Gradski istoriski arhiv - Strumica deluva do 1962 godina

koga so re{enie na Gradski naroden odbor Strumica broj 01-6979/1 od

27.10.1962 god. gomenuva nazivot vo Istoriski arhiv - Strumica.

So Zakonot za arhivska gra|a („Sl. vesnik na SRM“ br. 36/90) Istoriski

arhiv Strumica se transformira vo Podra~no oddelenie, kako organizaciona

edinica na edinstvenata upravna organizacija Arhiv na Makedonija - Skopje.

So Zakonot za arhivska gra|a od 1999 godina, Istoriskiot arhiv

Strumica se transformira vo Podra~no oddelenie, kako organizaciona

edinica na edinstvenata organizacija Arhiv na Makedonija, bez promeni vo

teritorijalna nadle`nost se do 2001 godina, a od 2001 godina kako Oddelenie

na Dràvniot arhiv na Republika Makedonija.

Posledna promena vo teritorijalnata nadle`nost na Oddelenieto

Strumica nastanuva vo 2001 godina, koga so Odluka na Arhivot na Republika

Makedonija, sobranijata na op{tina Berovo i Peh~evo se pod nadle`nost na

Oddelenieto Strumica.

Po formirawe na Arhivot nemal sopstveni prostorii. Slu`benicite

bile smesteni vo kancelarijata na Sovetot za prosveta vo zgradata na

Narodniot odbor na op{tina Strumica na ul. „Mar{al Tito“ kade se nao|a do

01.02.1957 godina. Vo 1957 godina Arhivot se vseli vo zgrada na ul. „Josif

Josifovski - Sve{tarot“ bb vo koja se nao|a{e i bibliotekata. Zgradata

voop{to ne odgovara{e na namenata i so toa be{e re{en samo problemot za


16

poseben prostor . Raspolaga{e so edno depo, edna rabotna prostorija i hodnik

koj po potreba go koriste{e kako prifatno depo. Arhivot raspolaga{e so 57 m2

korisna povr{ina. Vo ovaa zgrada Arhivot ostana do 1963 godina.

Vo oktomvri 1963 godina Arhivot e premesten na ul. „Solunska“ br. 2.

Vkupnata povr{ina na zgradata iznesuva 130,75 m2 od koi tri rabotni

prostorii so povr{ina od 45,80 m2 i dve depoa so povr{ina od 47,25 m

2. Vo nego

Arhivot e smesten do krajot na 1981 godina.

So Odluka br. 03-127/1 od 28.12.1981 god. na SIZ za kultura - Strumica

Arhivot e smesten vo zgradata na ul. „27 Mart“ br. 2 zaedno so Zavod muzej

Strumica kade i denes se nao|a. Zgradata e od cvrst materijal i gradena 1934

godina so vkupna povr{ina od 533 m2.

Podra~noto oddelenie Strumica raspolaga so vkupno 328 m2 korisna

povr{ina od koi 184 m2 e smestuva~ki prostor - dve depoa. Opremeni se so

polici vo dol`ina od 850 m. Za za{tita na arhivskata gra|a se obezbedeni

metalni sandaci (50) i arhivski kutii.

Teritorijalnata nadle`nost na Arhivot bila definirana so

osnova~kite akti. Imeno so re{enieto za formirawe na Gradskiot istoriski

arhiv - Strumica od strana na Narodniot odbor na Op{tina Strumica br. 6702

od 18.04.1956 god. se konstatira deka Arhivot ima nadle`nost na podra~jeto na

gradot Strumica.

So re{enieto br. 01-8979/1 od 27.10.1962 god. za promena na imeto na

arhivot vo Istorski arhiv Strumica se menuva i negovata teritorijalna

nadle`nost - so {to arhivot deluva na podra~jeto na nekoga{na Strumi~ka

okolija t.s. na op{tinite Strumica, Radovi{, Novo Selo i Bosilovo.

So odluka na Sobranieto na Radovi{ vo 1967 godina prestanuva

nadle`nosta na Istoriskiot arhiv Strumica nad podra~jeto na Radovi{ koja

ottoga{ e pod nadle`nost na Istoriskiot arhiv [tip, taka {to sega Arhivot

deluva samo na teritorijata na strumi~ka op{tina.

Od 1991 godina Oddelenieto [tip organizaciono e postaveno vo sostav

na Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija i se sostoi od:

- rakovoditel na Oddelenieto;

- Oddelenie za inspekciski nadzor;

- Oddelenie za za{tita na arhivska gra|a kaj imatelite i sreduvawe i

obrabotka na arhivska gra|a;

- Oddelenie za za{tita na arhivskata gra|a - depo so informativna

slu`ba;

- Oddelenie za op{ti raboti.


17

SREDENI I OBRABOTENI ARHIVSKI FONDOVI - ZBIRKI

OBJAVENI VO VODIÎTE OD 1982 I 1994 GODINA


1.4 ARHIVSKI FONDOVI 1941-1944

1.4.2 Okupatorski i kvislin{ki organi

3. STRUMI^KO ADMINISTRATIVNO [UMARSTVO - STRUMICA

(1941-1944); 1941-1944: kut. 1; 0,1. AI a.e. 20, listovi 274, NIS 8 str.

Istorijat na fondoobrazovatelot:

Okoliskoto {umarstvo e osnovano 1941 godina od bugarskata

okupatorska vlast i bilo pod Strumi~kata okoliska uprava na ~elo so

okoliski agronom. Zada~a na {umarstvoto bila da se sledi razvojot na

{umskite nasadi, grià za planska se~a na {umite, po{umuvawe i sl.

Teritorijalnata nadle`nost na Strumi~koto administrativno {umarstvo se

protega na op{tinite Pop~evo, Bosilovo, Murtino, Vasilevo, Novo Selo,

Valandovo i Dojran. Prestanalo da raboti vo 1944 godina so kapitulacijata na

Bugarija.

Sodrìnski podatoci za arhivskata gra|a:

Zapisnici od Komisija za nazna~uvawe od Ministerstvoto za

zemjodelie i dràvni imoti - Sofija, razni pregledi i spisoci na selski i

dràvni {umi, cenovnici na {umski proizvodi i dr.

Arhivskata gra|a e na bugarski jazik.

1.5 ARHIVSKI FONDOVI OD 1944

NARODNOOSLOBODITELNI ODBORI

212. (269) OKRU@EN NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR - STRUMICA

(1945); 1945: kn. 1, kut. 1; 0,1. AI a.e. 82, listovi 155, NIS 15 str.


Okru`nite narodnoosloboditelni odbori se osnovaat so Re{enieto na

Prezidiumot na ASNOM od 06.08.1944 godina za podelba na Makedonija na

oblasti, okolii i op{tini na teritorijata na Makedonija. Pokraj oblasnite


18

narodnoosloboditelni odbori (4 odbori), se formiraat i okoliski narodno-

osloboditelni odbori.

Na 22.01.1945 godina Prezidiumot na ASNOM nosi Povelba za Prvata

administrativno-teritorijalna podelba na Makedonija na okruzi, me|u koi e i

Strumi~kiot okrug koj gi opfa}a Strumica, Berovo i Valandovo (arhivskata

gra|a na Okru`niot narodnoosloboditelen odbor Strumica e izdvoena kako

posebna celina). Okru`nite narodnoosloboditelni odbori egzistiraat do 21

noemvri 1945 godina, do donesuvawe na Uredbata za opredeluvawe na brojot i

teritorijalnite podra~ja na okruzite i okoliite.

Za~etocite za osnovawe na narodnata vlast odat naporedno so razvojot

na oru`enata borba. Nivnite po~etoci datiraat od 1942 godina so sozdavaweto

na prvite slobodni teritorii vo Makedonija, a pointenzivno se osnovaat od

po~etokot na 1944 godina.


Sedni~na arhivska gra|a, zapisnici od odr`ani sednici na Okru`niot

narodnoosloboditelen odbor; izve{taj za sostojbata na vlasta vo okrugot,

naredbi, informacii, izvestuvawa, bilteni, pregledi, spisoci i sl.

So~uvani se zapisnici i izve{tai od Upravata za narodni imoti.

Arhivskata gra|a e na makedonski jazik.

7. OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR - STRUMICA

(1944-1945); 1944-1945: kut. 2; 0,2. AI a.e. 318, listovi 719, NIS 41 str.


Okoliskite narodnoosloboditelni odbori se osnovaat so Re{enieto na

Prezidiumot na ASNOM od 06.08.1944 godina za podelba na Makedonija na

oblasti, okolii i op{tini na teritorijata na Makedonija. Pokraj oblasnite

narodnoosloboditelni odbori (4 odbori), se formiraat i okoliski

narodnoosloboditelni odbori. Na teritorijata {to e pod nadle`nost na

Oddelenieto Strumica dejstvuvaat okoliskite narodnoosloboditelni odbori

Strumica, Radovi{ i Berovo.

So Re{enieto na Prezidiumot na ASNOM od 21 oktomvri 1944 godina

(selo Gorno Vranovci-Vele{ko) za podelba na Makedonija na oblasti i

odreduvawe na rangot na oddelni gradovi, Makedonija e podelena na tri

oblasti: Skopska, Bitolska i [tipska, so istoto re{enie se ukinuva

Ki~evsko-debarskata oblast.

Na 22.02.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donese odluka za

raspi{uvawe izbori za selski (gradski i reonski) i okoliski NOO vo

Federalna Makedonija1. Na 31.03.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donese

pravilnici za ustrojstvoto na narodnoosloboditelnite odbori2:

- Pravilnik za ustrojstvoto na okoliskite NOO;

- Pravilnik za ustrojstvoto na Skopskiot gradski NOO i

- Pravilnik za ustrojstvoto na op{tinskite NOO.

1 "Sl. vesnik na Federalna Makedonija" br. 2 od 23 fevruari 1945 god.

2 "Sl. vesnik na Federalna Makedonija" br. 4 od 9 april 1945 god.


19

Organizaciskata postavenost na okoliskite NOO opfa}a:

- Plenum;

- Izvr{en odbor, koj go so~inuvaat Pretsedatelstvoto i na~alnicite na

oddelite; Pretsedatelstvoto go so~inuvaat pretsedatelot, potpretsedatelot i

sekretarot; vo Izvr{niot odbor se formiraat Sekretarijat i oddeli:

upraven, sudski, stopanski, tehni~ki, soop{titelen-soobra}aen, prosveten,

propaganden, zdravstven, socijalen i administrativen. Po preimenuvaweto na

Prezidiumot na ASNOM vo Prezidium na Narodnoto sobranie na ASNOM vo

Narodno sobranie (16 april 1945) narodnoosloboditelnite odbori go

menuvaat svojot naziv vo narodni odbori.

(Istorijatot se odnesuva za site okoliski narodnoosloboditelni odbori).


9. NARODEN ODBOR NA OP[TINA - BOSILOVO (1952-1962);

1952-1962: kn. 60, kut. 26; 3,8. AI i SI a.e. 3212,

listovi 11408, NIS 120 str.

- OP[TINSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR -

BOSILOVO (1944-1945); 1944-1945: kut. 1; 0,1. AI a.e. 61,


- NARODEN ODBOR NA OP[TINA - BOSILOVO (1952-1962);

1952-1962: kn. 60, kut. 27; 3,9. AI i SI a.e. 3273,


Istorijat na fondoobrazovatelite:

Gradskite (op{tinski narodnoosloboditelni odbori) dejstvuvaat i

rabotat vo soglasnost so zakonskite propisi za rabota na okoliskite narodno-

osloboditelni odbori, pri {to nivnite nadle`nosti se protegaat na

teritorijata na gradovite, odnosno op{tinite.

Organizaciskata postavenost na gradskite (op{tinski) NOO e sledna:

Plenum, Izvr{en odbor, koj go so~inuvaat Pretsedatelstvoto i na~alnicite

na oddelite. Pretsedatelstvoto go so~inuvaat pretsedatelot, potpret-

sedatelot i sekretarot. Vo Izvr{niot odbor vleguvaat i rakovoditelite na

oddelite: upraven, soop{titelen-soobra}aen, stopanski, propagandno-

prosveten, socijalno-zdravstven, sudski i administrativen oddel.

(Istorijatot se odnesuva za site op{tinski narodnoosloboditelni odbori)


Zapisnici od rabotata na NOO; spisoci na borci zaginati vo vojnata,

na begalci naseleni vo op{tinite, na brojot na doma}instva i `iteli;

spisoci na zanaet~ii i zemjodelci; spisoci na krupen i siten dobitok;

izve{tai za industriski, zanaet~iski pretprijatija i kooperacii, za

sobirawe danoci od alkoholni pijaloci i drugi proizvodi.

Pregledi na zaginati borci, na politi~ki zatvorenici, na lica

terorizirani od bugarskiot okupator, na opo`areni i izgoreni sela vo


20

vojnata; pregledi na familii na padnati borci; na dvièn i nedvièn verski

imot; na decata od u~ili{na vozrast vo vrska so po~nuvaweto na rabotata na

u~ili{tata; na dano~ni obvrznici; pregledi na zaseani povr{ini so

zemjodelski kulturi; za bolesti na zemjodelski kulturi; za lekuvawe voeni

invalidi; pregledi na „voeni bogata{i“.

Spisoci na lica vraboteni vo op{tinite; prepiska so povisokite i

poniskite organi na vlasta; prepiska so Komisijata na voenoto podra~je

Strumica i sl.

(Sodrìnskite podatoci se odnesuvaat za site op{tinski narodnooslobo-

ditelni odbori).


12. OP[TINSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

- MURTINO (1944-1945); 1944-1945: kut. 1; 0,1. AI a.e. 32,


6. OKRU@EN NARODEN ODBOR - STRUMICA 1945; 1945:

kn. 4, kut. 5; 0,58. AI a.e. 841, listovi 2083, NIS 92 str.


Na 22.01.1945 godina Prezidiumot na ASNOM nosi Povelba za

privremena administrativna podelba na Federalnata edinica Makedonija, na

okruzi. So ~len 1 od ovaa Povelba Federalnata edinica Makedonija, do

definitivnata podelba, koja }e bide donesena so Zakon, se deli na 7 (sedum)

okruzi so sedi{te vo: Skopje, Kumanovo, [tip, Strumica, Veles, Bitola i

Ohrid.

Na 06.02.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donese Povelba za

privremena podelba na Makedonija na 8 (osum) okruzi so sedi{te vo: Skopje,

Kumanovo, [tip, Strumica, Veles, Prilep, Bitola i Ohrid.

Pod nadle`nost na Okru`niot naroden odbor Strumica so ~esti

teritorijalni izmeni deluvaat narodnite odbori na Strumica, Valandovo,

Berovo, Peh~evo i Radovi{.

Sodrìnski podatoci na arhivskata gra|a:

Zapisnici od odràni sednici na Okru`niot naroden odbor, izve{tai

za rabotata na Okru`niot naroden odbor, planovi, pregledi, spisoci, odluki,

naredbi, re{enija, buxeti; spisoci na u~enici {to u~ele gimnaizija vo

Bugarija; Pravilnik i upatstvo za rabota na Odborot na upravata za narodni

imoti. So~uvana e dokumentacija od Okru`nata voena komisija.



21

MESNI NARODNI ODBORI

15. - ANGELCI (1945-1953); 1945-1953:

kn. 6, kut. 1; 0,22. SI a.e. 115, listovi 311, NIS 2 str.


Mesnite narodni odbori se formirani vo 1945 godina vrz osnova na

Uredbata za opredeluvawe na brojot, teritorijalnite podra~ja i sedi{tata na

okoliskite i mesnite narodni odbori, donesena od Ministerskiot sovet na

Federalna Makedonija na 21 noemvri 1945 godina („Slu`ben vesnik na FM“

br. 24/45 god.). So Uredbata se ukinati op{tinskite narodni odbori, a na

nivnoto mesto i na mestoto na porane{nite NOO se formiraat mesni

narodni odbori. Mesnite narodni odbori se reorganiziraat vo op{tinski

narodni odbori vrz osnova na Zakonot za podelba na NRM na okolii, gradovi,

gradski op{tini i op{tini, Zakonot za sproveduvawe na reorganizacijata na

narodnite odbori i Zakonot za narodnite odbori na op{tinite3.

Vo 1945 godina na podra~jeto na Strumi~kata okolija egzistiraat 57

mesni narodni odbori, vo 1947 nivniot broj se sveduva na 99 i vo 1950 na 40.

(Istorijatot se odnesuva za site mesni narodni odbori)

Organizaciska struktura:

Plenum na Mesniot naroden odbor i Izvr{en odbor sostaven od

pretsedatel, sekretar i eden odbornik.


Arhivskata gra|a sodrì podatoci za: pomagaweto na NO vojska so

hrana i obleka, organiziraweto ishrana na naselenieto, voveduvaweto

zadolìtelen otkup na site zemjodelski proizvodi; popravkata na pati{tata,

mostovite i zgradite na semejstvata na padnatite borci, podatoci za brojot na

krupen i siten dobitok i za povr{inite zaseani so zemjodelski proizvodi;

planiraweto na proizvodstvoto so razni kulturi i normiraweto na cenite na

zemjodelskite proizvodi; formiraweto i rabotata na agrarnite komisii i

eksproprijacijata na imoti; otvoraweto analfabetski i op{toobrazovni

kursevi; pomo{ta vo formiraweto na selskite rabotni zadrugi; otvoraweto

~itali{ta i biblioteki i zapisnici i sedni~ni materijali od odrànite

sednici na plenumite i odborite, na izvr{nite odbori i na komisiite; na tie

sednici najmnogu se tretirani pra{awata za formiraweto selski zemjodelski

zadrugi, sproveduvaweto na esenskite seidbi, sobiraweto i smestuvaweto na

dobito~nata hrana.

(Sodrìnskite podatoci se odnesuvaat na site mesni narodni odbori)

Arhivskata gra|a e na makedonski jazik (od br. 15 do 74).

16. - BADILEN (1945-1952); 1946-1951:

kut. 1; 0,01. SI a.e. 73, listovi 75, NIS 1 str.

3 „Slu`ben vesnik na NRM“ br. 13/52


22

17. - BAJKOVO (1945-1953); 1945-1953:


18. - BANICA (1945-1953); 1946-1953:


19. - BAWSKO (1945-1949); 1945-1949:


21. - BELOTINO (1945-1952); 1945-1946:


22. - BORIEVO (1946-1951); 1946-1951:


23. - BORISOVO 1946; 1946:


24. - BOSILOVO (1945-1952); 1945-1952:


25. - VASILEVO (1945-1953); 1945-1953:


26. - VEQUSA (1945-1953); 1945-1953:


27. - VISOKA MAALA (1945-1950); 1945-1950:


28. - VLADEVCI (1946-1951); 1946-1951:


29. - GABROVO (1945-1952); 1945-1950:



23

30. - GE^ERLI (1946-1952); 1946-1952:


31. - GRADSKO BALDOVCI (1945-1952);

1945-1952: kn. 1, kut. 1; 0,12. SI a.e. 110, listovi 179, NIS 1 str.

32. - GRADO[ORCI (1945-1952); 1945-1952:


33. - DABIQA (1945-1953); 1945-1952:


34. - DOBRA[INCI (1945-1952); 1945-1952:


35. - DOBREJCI (1945-1952); 1945-1952:


36. - DORLOMBOS ( - 1946); 1946:


37. - DRA@EVO (1946-1952); 1946-1952:

kut 1; 0,1. SI a.e. 6, listovi 10, NIS 1 str.

38. - DRVO[ (1945-1951); 1946-1951:


39. - EDNOKU]EVO (1946-1951); 1946-1951:


40. - ZLE[EVO (1945-1950); 1945-1950:


41. - ILOVICA (1945-1953); 1945-1953:



24

42. - KOLE[INO (1946-1948); 1946-1948:


43. - KOSTURINO (1945-1952); 1945-1952:


44. - KUKLI[ (1945-1952); 1945-1952:


45. - MEME[LI (1945-1953); 1945-1953:


210. (208) - MOKRIEVO (1945-1952); 1945- 1952:


46. - MOKRINO (1945-1949); 1945-1949:

kn. 2, kut. 1: 0,14. SI a.e. 11, listovi 56, NIS 1 str.

47. - MONOSPITOVO (1945-1952); 1945-1952:


48. - MURTINO (1945-1952); 1945-1952:


49. - NIVI^INO (1945-1952); 1945-1946:

kn. 3, kut. 1, 0,16. SI a.e. 30, listovi 139, NIS 1 str.

50. - NOVA MAALA (1945-1950); 1945-1950:


51. - NOVO SELO (1945-1953); 1945-1953:

kn. 20, kut. 3: 0,7. SI a.e. 448, listovi 1.416, NIS 5 str.

52. - ORMANLI (1945-1952); 1945-1952:



25

53. - PETRALINCI (1945-1952); 1946-1953:


55. - POP^EVO (1945-1952); 1945-1952:


56. - PROSENIKOVO (1945-1952); 1945-1952:


57. - RABORCI (1945-1952); 1945-1974:


58. - RI^ (1945-1952); 1945-1952:


59. - ROBOVO (1945-1950); 1945-1950:


60. - SA^EVO (1946-1948); 1946-1948:


61. - SVIDOVICA (1946-1951); 1946-1951:


62. - SEDLARCI (1945-1952); 1946:


63. - SEKIRNIK (1945-1953); 1945-1953:


64. - SMOLARI (1945-1952); 1945-1952:


66. - STARO KOWAREVO (1945-1952);

1946-1951: kn. 1, kut. 1; 0,12. SI a.e. 149, listovi 184, NIS 1 str.


26

67. - STINIK (1945-1952); 1945-1952:


68. - SU[EVO (1945-1952); 1945-1952:


69. - SU[ICA (1945-1952); 1945-1952:


70. - TRIBIÎNO (1946-1951); 1946-1951:


71. - TURNOVO (1945-1952); 1945-1952:


72. - ÂNAKLI (1946-1947); 1946-1947:


73. - ÊPELI (1945-1953); 1945-1953:

kn.21, kut. 1; 0,52. SI a.e. 28, listovi 117, NIS 1 str.

74. - [TUKA (1945-1949); 1945-1949:


4. PROSVETNI I KULTURNI USTANOVI

4.1. PROSVETNI USTANOVI

78. @ENSKO STRU^NO DOMA]INSKO UÎLI[TE - STRUMICA

(1929-1961); 1929-1961: kn. 79, kut. 4; 1,98. AI (SI) a.e. 1081,



U~ili{teto e formirano 1920 god. pod naziv „@enska zanatska {kola“

so petgodi{na nastava. Osven stru~nite se izu~uvale i op{toobrazovni

predmeti. Vo 1945 god. u~ili{teto e obnoveno kako niò stru~no u~ili{te vo


27

traewe od dve godini. Po izvesen prekin vo 1953 godina u~ili{teto povtorno

zapo~nuva so rabota. Od stru~nite predmeti se izu~uvale kroewe, {iewe,

vezewe, gotvewe i dr.


Sedni~ni materijali, zapisnici od sednici na nastavni~kiot sovet i na

prosvetno-doma}inskoto dru{tvo; analizi za raboteweto i iskustvata na

u~ili{niot odbor; zapisnici od ispitnite komisii i od rabotnite sostanoci,

izve{tai za raboteweto na u~ili{teto (tekstualni, statisti~ki i

tabelarni); re{enija za nazna~uvawe i otpu{tawe od rabota i svidetelstva na

u~enici.

Arhivskata gra|a e na bugarski, srpski i makedonski jazik.


GRADE@NI PRETPRIJATIJA

104. GRADE@NO PRETPRIJATIE „BEL KAMEN“ - STRUMICA

(1947-1965); 1947-1956: kn. 13, kut. 15; 1,76. SI a.e. 332,



Grade`noto preptprijatie „Bel kamen“ - Strumica e formirano od

Gradskiot naroden odbor na Strumica vo 1948 god. pod naziv „Proizvoditelno

pretprijatie Bel kamen“. Zada~a na pretprijatieto e snabduvawe na stopanski

organizacii i poedinci so grade`ni materijali (var, tuli i keramidi). Od

01.05.1952 god. pretprijatieto ja pro{iruva svojata dejnost i osven so

proizvodstvo na grade`ni materijali zapo~nuva da se zanimava i so izgradba

na visoka i niska gradba, pri {to go menuva i nazivot vo Grade`no

pretprijatie „Bel kamen“ - Strumica. Vo 1954 godina po donesenoto re{enie

od Narodniot odbor na Strumica (br. 127) registrirano e vo Okru`niot

stopanski sud vo [tip so citiranata registracija pretprijatieto stanuva

isklu~ivo grade`no pretprijatie.


Zapisnici od sednici na Upravniot odbor, Rabotni~kiot sovet i razni

komisii vo vrska so usvojuvawe na tarifni pravilnici, izve{tai za rabota,

bruto bilanski izvr{ni smetki,

Analizi za rabotata na pretprijatieto, dogovori za kupoprod`ba, akti

od rabotni odnosi i isplatni listi.



28

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII,

DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

7.1. POLITI^KI I OP[TESTVENO-POLITI^KI

ORGANIZACII

7.1.1. Napredni politi~ki i op{testveno politi~ki organizacii

183. OP[TINSKI KOMITET NA SSRNM - STRUMICA (1952-1990);

1952-1990: kn. 11, kut. 38; 0,6. AI a.e. 626, listovi 4942,

NIS 271 str. i SI a.e. 388, listovi 14613, NIS 64 str.


Organizacijata na Socijalisti~kiot sojuz pretstavuva op{testveno-

politi~ka organizacija za organizirawe na osnovnite socijalisti~ki sili za

re{avawe na sloèni op{testveno-politi~ki problemi vo socijalisti~kata

izgradba na zemjata.

Za vreme na vojnata i po NOV, dejstvuva kako NOF i pretstavuva

masovna - politi~ka organizacija koja vo svoite redovi gi obedinuva site

progresivni i antifa{isti~ki sili, site sloevi na narodot bez razlika na

nacionalnost, vera i pol. Preku NOF koj rabotel vrz {iroka platforma,

moèle da dojdat do izraz stremeìte i èlbite na narodot za izgradba na

zemjata.

Programata na NOF kako masovna, senarodna i politi~ka organizacija

imala raznoviden karakter: politi~ki, stopanski i kulturno-prosveten.

Glavna preokupacija vo rabotata na NOF vo 1945 godina bile izborite za

NOO-ri. NOF odrùva konferencii so {irokite narodni masi za

razjasnuvawe na karakterot na izborite. Konferencii bile odràni na site

nivoa - selski, op{tinski, gradski, okoliski. Najzna~ajna programska

sodrìna pretstavuvalo stopanstvoto - proletnata seidba, snabduvaweto na

naselenieto, formirawe rabotni brigadi za Vojvodina. Pod rakovodstvo na

NF formirani se seidbeni fondovi so koi rakovodele posebni komisii.

Seidbata bila sfatena ne samo kako rabota na zemjodelcite, tuku kako

op{tonarodna rabota.

Izdignuvaweto na kulturno-prosvetnoto nivo na narodot e isto taka

zna~ajna programska zada~a na NOF. Organiziral konferencii, seminari,

analfabetski kursevi, narodni univerziteti. Vo sorabotka so AF@ i

NOMSM odrùval seminari za u~itelite vo selata. Organiziral, proslavi,

godi{nini, manifestacii, natprevari me|u rabotnicite.

NOF sproveduvaj}i ja svojata programa uspeal da sozdade edinstvo kaj

narodot. So reorganizaciite i administrativnite teritorijalni podelbi na

Makedonija i Socijalisti~kiot sojuz go menuva svoeto ime.


29


Sedni~en materijal od OO na SSRNM; Op{tinski izborni

konferencii; Redovni sednici na OO; Pro{ireno-plenarni sednici na OO;

Sednici na Sekretarijatot; Sednici na Izvr{niot odbor; Sednici na

Nadzorniot odbor na OO; Zapisnici od komisiite na OO; Materijali od

Aktivot na ènite; Planovi, programi, izve{tai, analizi, informacii,

spisoci, pregledi; Materijali od osnovnite organizacii po selata.


7.4. KULTURNO-PROSVETNI DRU[TVA

188. KULTURNO - PROSVETNO DRU[TVO „REQA - KRILATICA“ -

STRUMICA (1927-1941); 1927-1941: kn.1, kut.1; 0,12. AI a.e. 144,



Kulturno-prosvetnoto dru{tvo „Reqa - Krilatica“ e formirano vo

1927 godina. Celta na dru{tvoto e podigawe na prosvetniot i kulturniot

ìvot vo Strumica preku horovi, orkestri, predavawa i sl. Pri dru{tvoto se

formirani muzi~ka, dramska i sekcija „Naroden univerzitet“. Upravniot

odbor go so~inuvaat pretsedatel, potpretsedatel, sekretar, blagajnik,

bibliotekar i 5 ostanati ~lenovi. Nadzorniot odbor se sostoi od pretsedatel,

potpretsedatel i 3 ~lenovi. Sudot na ~esta se sostoi od pretsedatel i 2 ~lena.

So sekciite rakovodat na~alnici. Vo 1938 godina kon dru{tvoto se

priklu~uvaat sekcijata Esperanto i grupa studenti. Dru{tvoto prestanalo da

raboti na 24.02.1941 god.


Sedni~ni materijali i zapisnici od odràni sednici na UO, od

godi{ni sobranija i od nadzorniot odbor; izve{tai od godi{ni sobranija za

brojot na sekcii i nivnata rabota, za finansiskoto rabotewe, za rabotata na

horot, administracijata, nadzorniot odbor i esperanto sekcijata; pravila za

formiraweto, celite i zada~ite na dru{tvoto; programi za proslavi, spisoci

na ~lenovi, i spisi vo vrska so ponudi za horovoditeli, za odràni priredbi

vo gradot i okolijata, za podigawe crkva vo Qubqana i za odrànite

predavawa na Narodniot univerzitet.

Arhivskata gra|a e na srpski jazik.


30

B. SEMEJNI I LI^NI FONDOVI

198. BRA]A ]OSEVI - STRUMICA (1921-1931); 1921-1931:

kn.3, kut.1; 0,07. AI a.e. 211, listovi 233, NIS 18 str.


Bra}ata ]osevi od Strumica u{te vo 1908 godina po~nale da se

zanimavaat so trgovija. So otvaraweto na du}anot za me{ovita trgovija od

strana na postariot brat Vasil. Od 1913 godina vo trgovijata se vklu~uva i

negoviot brat Josif. Od 1925 godina bra}ata vo trgovskata dejnost rabotat

oddvoeno se do 1945 godina. Rabotat so golem broj sorabotnici i delovni

partneri.


Prepiska za dobiena roba, pobaruvawa - trebuvawa na roba, raspisi za

dobiena i ispratena roba, fakturi, tovarni listi, cenovnici, reklamni

materijali i dr.

Arhivskata gra|a e na srpski i bugarski jazik.

199. IVAN K. TUXAROV - STRUMICA (1928-1946); 1928-1946:



Ivan Tuxarov e roden 1883 godina vo Dojran. Po doseluvaweto vo

Strumica zapo~nal da se zanimava so me{ovita trgovija. Vo rabotata mu

pomaga sinot Kosta i negoviot rodnina Risto Ri~liev. Od 1920 do 1941 godina

se zanimava so snabduvawe hrana za voeni potrebi. Za~lenet e vo op{toto

trgovsko zdru`enie „Dojran~anec“ od 1921 godina. Prestanal so rabota vo 1946

godina po izvr{enata nacionalizacija.

Arhivskata gra|a e na srpski i bugarski jazik.


31

P R E G L E D

NA ARHIVSKITE FONDOVI I ZVIRKI VO DR@AVNIOT

ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA - ODDELENIE STRUMICA

1993 - 2005 GODINA

A. ARHIVSKI FONDOVI NA DR@AVNITE ORGANI,

USTANOVI, ZDRU@ENIJA, ORGANIZACII I

DRUGI INSTITUCII


1.3. ARHIVSKI FONDOVI 1918-1941

354. (445) SREZ MALE[EVSKI - BEROVO; (1918-1938); 1918/1938:

kn. 12, kut. 2; 1. Nesreden.

355. (446) SREZ CAREVOSELSKI - CAREVO SELO (DELÊVO);

(1935-1938); 1935/1938: kut. 1; 0,1. Nesreden.


Po zavr{uvawe na Prvata svetska vojna so Versajskiot miroven dogovor

Vardarskiot del od Makedonija vleguva vo sostav na Kralstvoto na Srbite,

Hrvatite i Slovencite. Ureduvaweto na vlasta, upravata i administrativ-

noto rabotewe se karakteriziraat so site belezi na ustavna parlamentarna

monarhija, organizirana kako birokratska policiska dràva vo koja

prvenstveno bile za{titeni interesite na kralot i buròazijata.

Administrativno-teritorijalnata podelba na Kralstvoto SHS

(Jugoslavija), a vo negovi ramki i na Vardarskiot del na Makedonija pome|u

dvete svetski vojni moè da se podeli na tri periodi.

Vo periodot od 1918 do 1922 godina Vardarskiot del na Makedonija e

podelen na 7 okruzi - Skopski, Tetovski, Tikve{ki, Ohridski, Kumanovski,

Bregalni~ki i Bitolski. Vo ramkite na ovie sedum okruzi formirani se 31

okolija (srezovi).

Vo Bregalni~kiot okrug formirani se 6 okolii (srezovi) vo ~ii ramki

deluvaat 43 op{tini. Vo Male{evskata okolija so sedi{te vo Berovo

deluvaat 4 op{tini, a vo Carevoselska okolija so sedi{te vo Carevo Selo

(Del~evo) deluvaat 5 op{tini.


podelen na 3 oblasti - Skopska, Bitolska i Bregalni~ka. Vo ramkite na ovie

tri oblasti formirani se 29 okolii (srezovi).

Vo Bregalni~kata oblast formirani se 6 okolii (srezovi) vo ~ii ramki

deluvaat 43 op{tini. Vo Male{evskata okolija so sedi{te vo Berovo


32

deluvaat 4 op{tini, a vo Carevoselska okolija so sedi{te vo Carevo Selo

(Del~evo) deluvaat 4 op{tini.


podelen na 3 okruzi - Skopski, Bitolski i Bregalni~ki. Vo ramkite na ovie

tri okruga formirani se 28 okolii (srezovi).

Vo ramkite na Male{evskata okolija formirani se 4 op{tini, vo

ramkite na Strumi~kata okolija - 6 op{tini a vo ramkite na Carevoselskata

okolija - 3 op{tini.


1.4. ARHIVSKI FONDOVI 1941-1944

1.4.1. Narodonoosloboditelni organi

356. (398) OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

- BEROVO; (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. AI i SI a.e. 132,


357. (390) OKOLISKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

STRUMICA (1944-1945); 1944-1945: kut. 2; 0,2. AI a.e. 318,



Okoliskite narodnoosloboditelni odbori se osnovaat so Re{enieto na

Prezidiumot na ASNOM od 6.8.1944 godina (selo Ramno, Kumanovsko) za

podelba na Makedonija na oblasti, okolii i op{tini na teritorijata na

Makedonija pokraj oblasnite narodnoosloboditelni odbori (4 odbori) se

formiraat i okoliski narodnoosloboditelni odbori. Na teritorijata {to e

pod nadle`nost na Oddelenieto Strumica dejstvuvaat okoliskite

narodnoosloboditelni odbori Strumica, Valandovo, Berovo, Peh~evo i

Radovi{.

Na 22.1.1945 godina Prezidiumot na ASNOM nosi Povelba za Prvata

administrativno-teritorijalna podelba na Makedonija na okruzi me|u koj e i

Strumi~kiot okrug (arhivska gra|a na Okru`niot narodnoosloboditelen

odbor Strumica e izdvoena kako posebna celina). Okoliskite

narodnoosloboditelni odbori egzistiraat do 21 noemvri 1945 godina do

donesuvawe na Uredbata za opredeluvawe na brojot i teritorijalnite podra~ja

na okruzite i okoliite.

Za~etocite za osnovawe na po~etocite na narodnata vlast odat

naporedno so razvojot na oru`enata borba. Nivnite po~etoci datiraat od 1942

godina so sozdavaweto na prvite slobodni teritorii vo Makedonija, a

pointenzivno se osnovaat od po~etokot na 1944 godina.


33

Na 22.2.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donel odluka za

raspi{uvawe izbori za selski (gradski i reonski) i okoliski NOO vo

Federalna Makedonija.4 Na 31.3.1945 godina Prezidiumot na ASNOM donesol

pravilnici za ustrojstvo na narodnoosloboditelnite odbori5:

- Pravilnik za ustrojstvoto na okoliskite NOO;

- Pravilnik za ustrojstvoto na Skopskiot gradski NOO i

- Pravilnik za ustrojstvoto na op{tinskite NOO.

Organizaciskata postavenost na okoliskite NOO opfa}a:

- Plenum;

- Izvr{en odbor, koj go so~inuvaat Pretsedatelstvoto i na~alnicite na

oddelite; Pretsedatelstvoto go so~inuvaat pretsedatelot, potpretsedatelot i

sekretarot; vo Izvr{niot odbor se formiraat Sekretarijat i oddeli:

upraven, sudski, stopanski, tehni~ki, soop{titelen-soobra}aen, prosveten,

propaganden, zdravstven, socijalen i administrativen.

(Istorijatot se odnesuva za dvata okoliski narodnoosloboditelni odbori)


358. (402) GRADSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

- BEROVO; (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. Nesreden.

359. (391) GRADSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

STRUMICA (1944-1945); 1944-1945: kut. 4; 0,4. Nesreden.

360. (404) OP[TINSKI NARODNOOSLOBODITELEN ODBOR

- BEROVO; (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. AI a.e. 116,



- BOSILOVO (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. AI a.e. 61,



- VASILEVO (1944-1945): 1944/1945: kut. 2; 0,2. Nesreden.


- MURTINO (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 32,


4 „Sl. vesnik na Federalna Makedonija“ br. 2 od 23 fevruari 1945 god.

5 „Sl. vesnik na Federalna Makedonija“ br. 4 od 9 april 1945 god.


34


- NOVO SELO (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. AI a.e. 95,



- POP^EVO (1944-1945): 1944/1945: kut. 1; 0,1. SI a.e. 61,


1.4.2. Okupatorski i kvisli{ki organi

366. (368) STRUMI^KA GRADSKA OP[TINSKA UPRAVA

- STRUMICA (1941-1944); 1941/1944: kut. 1; 0,1. AI i SI a.e. 41,


Istorijat na fondoobrazuvatelot:

Po okupacijata na Makedonija od strana na bugarskata okupatorska

vlast Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i narodno zdravje so zapoved br. 26

formira 2 oblasni direkcii, 24 okoliski, 26 gradski i 149 selski op{tinski

upravi. Tie prestanuvaat da rabotat so osloboduvaweto na Makedonija.

Arhivskata gra|a e na bugarski jazik.

6 „Slu`ben vesnik na Bugarija“ br. 116/1941


35

1.5. ARHIVSKI FONDOVI OD 1944

367. (399) OKOLISKI NARODEN ODBOR - BEROVO; (1945-1952):

1945/1952: kn. 85, kut. 9; 2,6. AI a.e. 1523, listovi 4053, NIS 276 str.

Istorijat na fondoobrazuvatelot:

Okoliskite narodni odbori ja zapo~nuvaat svojata dejnost so

donesuvaweto na Uredbata na Ministerskiot sovet na Federalna Makedonija

od 27.11.1945 godina, so koja se opredeluva brojot na teritorijalnite podra~ja

i sedi{tata na okoliskite i na mesnite narodni odbori. Teritorijata na

Makedonija e podelena na 5 okru`ni narodni odbori, 33 okoliski i 872 mesni

narodni odbori. Na teritorijata pod nadle`nost na Oddelenieto Strumica

(voglavno so izmeni i dopolnuvawa na zakonite za administrativno-

teritorijalna podelba) dejstvuvale okoliskite narodni odbori Berovo,

Valandovo, Radovi{, Strumica i Peh~evo.

So Op{t zakon za narodnite odbori donesen od Narodnoto sobranie na

FNRJ na 25 maj 1946 godina7, narodnite odbori steknuvaat status na najvisoki

organi na dràvnata vlast od lokalno zna~ewe, preku koi narodot ja vr{i

svojata vlast. Tie se izbrani na osnova na op{toto, neposredno i ednakvo

izbira~ko pravo so tajno glasawe i donesuvaat propisi vo ramkite na svojata

nadle`nost.

Sekoj okoliski naroden odbor ima svoj buxet i raspolaga so svoite

prihodi i rashodi, a od nego se podmiruvaat li~nite i materijalnite tro{oci

na site organi, ustanovi i pretprijatija vo negova nadle`nost.

Organizaciskata postavenost na okoliskite narodni odbori (so

odredeni izmeni) e slednata: 1. Izvr{en odbor (sostaven od pretsedatel i

sekretar), koj rakovodi so rabotata na poverenstvata za zemjodelie i

{umarstvo, trgovija i snabduvawe, komunalni raboti, finansii, trud,

prosveta i kultura, narodno zdravje, socijalni griì, lokalen soobra}aj i

Poverenstvoto za industrija i rudarstvo; 2. Sekretarijat, vo ~ij sostav

spa|aat: personalen otsek, slu`ba za evidencija, upraven otsek, pravna slu`ba,

katastarski otsek, voen otsek i slu`ba za administracija; 3. Postojani

komisii - Kontrolna, Planska i Komisija za àlbi i poplaki, po potreba se

formiraat i vremeni komisii i slu`bi i 4. Sobir na izbira~ite kako

najvisok organ.

Okoliskite narodni odbori se transformiraat vo 1952 godina.

(Istorijatot se odnesuva na site okoliski narodni odbori.)


Fondovite na okoliskite narodni odbori naj~esto sodràt zapisnici i

sedni~ni materijali od organite i telata, pravilnici za rabota, spisoci na

personalot, programski i izve{tajni materijali, analizi - informacii za

sostojbite od site domeni na dejnost na odborite, re{enija za osnovawe

zemjodelski, industriski, zanaet~iski, trgovski, kreditni, transportni i

drugi pretprijatija, za osnovawe ustanovi od site domeni na dejnost na

7 „Slu`ben list na FNRJ“ br. 43/46 god.


36

odborot (prosvetni, kulturni, zdravstveni, socijalni i sl.), dokumenti vo

vrska so agrarnata reforma, kolonizacijata, eksproprijacijata, konfiskaci-

jata, nacionalizacijata, kupo-proda`ni dogovori, grade`ni dozvoli i sl.


368. (401) OKOLISKI NARODEN ODBOR - PEHÊVO; (1945): 1945:


369. (403) GRADSKI NARODEN ODBOR - BEROVO; (1945-1952); 1945/1952:

kn. 9, kut. 2;. 0,4. AI a.e. 59, listovi 123, NIS 9 str.


Zapisnici od odràni sednici na Plenumot - donesuvawe odluki za

formirawe pretprijatija, Izvr{niot odbor i Sekretarijatot; zapisnici od

rabotata na Stopanskiot oddel, godi{ni izve{tai za rabota na GNO - Berovo,

izve{taj za sostavot na administrativniot aparat, izve{tai za brojot na

naselenieto, za brojot na javni komunalni objekti vo Berovo, za izgradba na

pati{ta, spisoci i pregledi za nacionalniot i socijalniot sostav na

odbornicite pri GNO - Berovo, broj na doma}instva po nacionalen sostav, za

snabduvawe na naselenieto so prehranbeni proizvodi, za opoàreni semejstva

vo Berovo, za raneti i ubieni vojnici vo NOV, na deca siraci ~ii roditeli

zaginale vo NOV i na socijalno neobezbedeni semejstva i lica.

Pretsedateli na GNO - Berovo bile Ilija Kafexiski, Ilija

Pa{aliski, Metodi [umanski, Mali} Alilovski i Petar Iliovski.


370. (405) NARODEN ODBOR NA OP[TINA - BEROVO;

(1953-1963); 1953/1963: kn. 23, kut. 23; 3,5. AI a.e. 3289,


371. (406) NARODEN ODBOR NA OP[TINA - PEHÊVO;

(1955-1963); 1955/1963: kn. 24, kut. 6; 4. AI a.e. 1198,


372. (400) NARODEN ODBOR NA MALE[EVSKA OKOLIJA - BEROVO;

(1952-1955): 1952/1955: kn. 6, kut. 5; 0,6. AI a.e. 628,


373. (407) NARODEN ODBOR NA SELSKA OP[TINA - VLADIMIROVO;

(1952/1957); 1952/1957: kut. 1; 0,1. Nesreden.


37

MESNI NARODNI ODBORI

374. (408) - BEROVO; (1945-1951); 1945/1951: kn. 29, kut. 2; 1,5. Nesreden.

375. (409) - BUDINARCI; (1945-1952); 1945/1952: kn. 18, kut. 2; 0,4. Nesreden.

376. (410) - DVORI[TE; (1946-1949); 1946/1949: kn. 13, kut. 1; 0,2. Nesreden.

377. (411) - MA^EVO; (1945-1952); 1945/1952: kn. 4, kut. 1; 0,1. Nesreden.

378. (412) - NEGREVO; (1945-1947); 1945/1947: kn. 2, kut. 1; 0,1. Nesreden.

379. (355) - NOVO KOWARINO (1945-1952); 1945/1952:


380. (413) - RATEVO; (1945-1950); 1945/1950: kn. 11, kut. 2; 0,3. Nesreden.

381. (414) - ROBOVO; (1945-1952); 1945/1952: kn. 18, kut. 1; 0,3. Nesreden.

382. (415) - RUSINOVO; (1945-1952); 1945/1952: kut. 1. 0,1. Nesreden.

383. (416) - SMOJMIROVO; (1945-1952); 1945/1952: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

384. (417) - CRNIK; (1945-1952); 1945/1952: kn. 15, kut. 1; 0,3. Nesreden.

385. (418) - ^IFLIK; (1945-1949); 1945/1949: kn. 5, kut. 1; 0,2. Nesreden.

386. (385) SOBRANIE NA OP[TINA BEROVO - BEROVO;

(1963-1998): 1963/1998: kut. 131; 13,1. Nesreden.

387. (460) MINISTERSTVO ZA EKONOMIJA PE BEROVO

- BEROVO (1953-2004): 1953/2004: kn. 11. 0,2. Nesreden.


38

388. (419) SEKRETARIJAT ZA NARODNA ODBRANA - BEROVO;

(1956-1990); 1956/1990: kn. 21, kut. 11; 1,3. AI i SI a.e. 837,


389. (459) MINISTERSTVO ZA EKONOMIJA PE STRUMICA

- STRUMICA; (1968-2004); 1968/2004: kn. 31. 0,6. Nesreden.

390. (389) MINISTERSTVO ZA PRAVDA - ODDELENIE

ZA OP[TA UPRAVA STRUMICA - STRUMICA;

(1960-1990); 1960/1990: kn. 222; 4,5. Nesreden.

391. (388) MINISTERSTVO ZA URBANIZAM

I GRADE@NI[TVO PE STRUMICA - STRUMICA;

(1977- ); 1977/1989: kut. 116; 11,6. Nesreden.

392. (356) SEKRETARIJAT ZA OP[TONARODNA ODBRANA -

STRUMICA (1962- ); 1962/1990: kn. 75, kut. 8; 1. AI i SI a.e. 670,


393. (422) OSIZ ZA VRABOTUVAWE - BEROVO;

(1974-1991); 1974/1991: kut. 14; 1,4. Nesreden.

394. (423) OSIZ ZA ZDRAVSTVENA ZA[TITA - BEROVO;

(1974-1990); 1974/1990: kut. 12; 1,2. Nesreden.

395. (443) OSIZ ZA STANOVAWE - BEROVO;

(1975-1990); 1975/1990: kut. 10; 1. Nesreden.

396. (444) OSIZ ZA UTRINI I PASI[TA - BEROVO

(1975-1988); 1975/1988: kut. 3; 0,3. Nesreden.

397. (458) SIZ ZA SOCIJALNA ZA[TITA - STRUMICA;

(1955-1997); 1955/1997: kn. 11, kut. 1; 0,3. Nesreden.

398. (452) ZAVOD ZA PLATEN PROMET - FILIJALA STRUMICA

- STRUMICA; (1965-2001); 1965/2001: kn. 9, kut. 44; 4,5. Nesreden.


39

399. (380) JAVNO PRETPRIJATIE ZA STOPANISUVAWE SO STANBEN

I DELOVEN PROSTOR NA REPUBLIKA MAKEDONIJA PE -

STRUMICA - STRUMICA; (1975- ? ); 1975/1994: kut. 1; 0,1. Nesreden.

400. (453) DR@AVEN ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA -

ODDELENIE STRUMICA (1956- ); 1956/1990: kn. 17, kut. 16; 1,9.

SI a.e. 511, listovi 5797, NIS 35 str.

2. PRAVOSUDSTVO

2.1. PERIOD OD 1944

401. (374) OKOLISKI SUD - STRUMICA;

(1945 - ); 1945/1951: kut. 12; 1,2. Nesreden.

402. (371) OSNOVEN SUD - PREKR[O^NO ODDELENIE - STRUMICA;

(1972 - ); 1972-1994: kn. 126 (upisnici); 5. Nesreden.

4. PROSVETNI, KULTURNI I NAU^NI

USTANOVI I ORGANIZACII

4.1. PROSVETNI USTANOVI I ORGANIZACII

403. (360) VI[A ZEMJODELSKA [KOLA - STRUMICA

(1960-1992); 1960/1992: kn. 10, kut. 175; 17,7. Nesreden.

404. (420) GIMNAZIJA „ACO RUSKOVSKI“ - BEROVO;

(1953 - ); 1953/1961: kn. 37; 0,7. Nesreden.

405. (366) UÎLI[TE ZA UÊNICI VO STOPANSTVOTO

„CVETAN DIMOV“ - STRUMICA;

(1946-1973); 1946/1973: kn. 27, kut. 6; 0,3. Nesreden.

406. (367) TEHNI^KO-TEHNOLO[KI UÎLI[EN CENTAR

„NIKOLA KAREV“ - STRUMICA;

(1973 - ): 1973/1975; kn. 6, kut. 1; 0,2. Nesreden.


40

407. (372) ZEMJODELSKO-PREHRAMBEN UÎLI[EN

CENTAR „DIMITAR VLAHOV“ - STRUMICA;

(1970 - ); 1970/1977: kn. 6, kut. 4; 0,5. Nesreden.

408. (373) RABOTNI^KI UNIVERZITET „JOSKA SVE[TAROT“

- STRUMICA; (1956 - ): 1956/1989: kn. 37, kut. 20; 2,7. Nesreden.

OSNOVNI UÎLI[TA

409. (382) OSNOVNO UÎLI[TE „GOCE DELÊV“ - BOSILOVO

- BOSILOVO; (1944 - ); 1969/1977: kut. 1; 0,1. Nesreden.

410. (381) OSNOVNO UÎLI[TE „SV. KIRIL I METODIJ“

S. DABIQA - DABIQA; (1945 - ); 1961/1980: kut. 3; 0,3. Nesreden.

411. (383) OSNOVNO UÎLI[TE „SV. KIRIL I METODIJ“

- ILOVICA; (1945 - ): 1969/1979: kut. 1; 0,1. Nesreden.

412. (363) OSNOVNO UÎLI[TE „BORO XONI“ - KOSTURINO;

(1948 - ): 1948/1965: kn. 7, kut. 1; 0,2. Nesreden.

413. (421) OSNOVNO UÎLI[TE - PEHÊVO;

(1941-1944); 1941/1944: kn. 12, kut. 2; 0,4. Nesreden.

414. (362) OSNOVNO UÎLI[TE „KOLE NEDELKOVSKI“ - POPÊVO;

(1946 - ): 1946-1966: kn. 5. 0,1. Nesreden.

415. (361) OSNOVNO UÎLI[TE „MAR[AL TITO“ - STRUMICA;

(1944 - ): 1944/1976: kn. 28, kut. 4; 1. Nesreden.

4.2. KULTURNI USTANOVI I ORGANIZACII

416. (359) RABOTNA ORGANIZACIJA ZA PRIKA@UVAWE

NA FILMOVI KINO „BALKAN“ - STRUMICA; (1950-1989);

1950/1989: kn. 3, kut. 3; 0,4. SI a.e. 594, listovi 2056, NIS 6 str.


41

4.3. NAU^NI USTANOVI I ORGANIZACII

417. (358) ZAVOD ZA ZA[TITA NA SPOMENICITE NA KULTURATA,

PRIRODNITE RETKOSTI I MUZEJ - STRUMICA;

(1953 - ): 1953/1973: kut. 2; 0,2. Nesreden.


6.1. PERIOD NA KAPITALIZAM


418. (369) KREDITNA KOOPERACIJA „STRUME[NICA“

- NOVO SELO; (1942-1944); 1942/1944: kn. 2, kut. 1; 0,1. Nesreden.

419. (375) PRIVILIGIRANA AGRARNA BANKA - BELGRAD -

FILIJALA STRUMICA ( - ); 1939/1940:


6.2. PERIOD NA SOCIJALIZAM


420. (463) AD „JUGOPROMET“ - STRUMICA ( - 1999); 1990/1999:

kn. 6, kut. 44; 4,5. Nesreden.

421. (357) AKCIONERSKO DRU[TVO ZA OSIGURUVAWE I

REOSIGURUVAWE „MAKEDONIJA“ DE- FILIJALA STRUMICA

- STRUMICA; (1961 - ); 1961/1974: kn. 6, kut. 3; 0,4. Nesreden.

422. (379) AD „MAKEDONSKI TELEKOMUNIKACII“ RC - STRUMICA

(PTT - MAKEDONIJA) - STRUMICA; (1951- ); 1951/1979:

kut. 1; 0,1. Nesreden.


42


423. (462) ADMS ZIK „STRUMICA“ DOO „STRUMI^KO POLE“

- VASILEVO (1955-2002); 1955/2002: kn. 5, kut. 81; 8,2. Nesreden.

424. (455) ZEMJODELSKO STOPANSTVO - HAMZALI;

(1946-1991); 1946/1991: kn. 10, kut. 11; 1,2. Nesreden.

425. (370) PRETPRIJATIE Z A OBRABOTKA NA TUTUN - STRUMICA

(1946 - ); 1946/1958: kut. 2; 0,2. Nesreden.


426. (428) ZANAETÎSKI SAMOSTOEN DU]AN „IZGREV“

- PEHÊVO; (1954-1955); 1954/1955: kut. 1; 0,1. Nesreden.

427. (424) TRGOVSKO PRETPRIJATIE „BUKOVI]“ - PEHÊVO;

(1954-1955); 1954/1955: kn. 1. kut. 1; 0,1. Nesreden.

428. (425) TRGOVSKO PRETPRIJATIE „GRANAP“ - PEHÊVO;

(1951-1955); 1951/1955: kn. 3. kut. 1; 0,2. Nesreden.

429. (426) TRGOVSKO PRETPRIJATIE „RASPROM“ - PEHÊVO;

(1954-1955); 1954/1955: kut. 1; 0,1. Nesreden.

430. (427) TRGOVSKO PRETPRIJATIE „PROGRES“ - PEHÊVO;

(1954-1956); 1954/1956: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

431. (364) GRADSKO NARODNO PRETPRIJATIE „MESO LEB“ -

STRUMICA (1948- ?); 1948/1951: kut. 1; 0,1. Nesreden.

432. (365) VODEN SINDIKAT „STRUMICA“ - STRUMICA;

(1946- ?); 1946/1950: kut. 1; 0,1. Nesreden.

433. (376) SAMOSTOEN TRGOVSKI DU]AN „LEN“ - STRUMICA;

(1954-1958): 1954/1958: kut. 1; 0,1. Nesreden.


43

434. (461) UGOSTITELSKO TURISTI^KA RABOTNA

ORGANIZACIJA „UGOSTITEL“ - STRUMICA;

(1955-1999): 1955/1999: kn. 13, kut. 19; 2,1. Nesreden.

6.2.5. Zadrugi

435. (429) SELSKA RABOTNA ZADRUGA BEROVO - BEROVO;

(1950-1953); 1950/1953: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

436. (430) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „GENERAL APOSTOLSKI“

- BUDINARCI (1949-1953); 1949/1953: kut. 1; 0,1. Nesreden.

437. (431) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „IZGREV“ - VLADIMIROVO;

(1949-1953); 1949/1953: kn. 3, kut. 1; 0,1. Nesreden.

438. (432) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „GRADI[TE“ - DVORI[TE;

(1950-1953): kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

439. (457) ZEMJODELSKA ZADRUGA „OGRA@DEN“ - DRVO[;

(1948-1973); 1972-1973: kut. 1; 0,1. Nesreden.

440. (433) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „BORBA ZA SOCIJALIZAM“

- MA^EVO; (1953); 1953: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

441. (434) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „GRAMADIA“ - MITRA[INCI;

(1953); 1953: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

442. (435) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „KITKA“ - RATEVO;

(1949-1953); 1949/1953: kn. 7, kut. 1; 0,1. Nesreden.

443. (456) ZEMJODELSKA ZADRUGA „IZVOR“ - SVIDOVICA;

(1967-1976); 1967/1976: kut. 8; 0,8. Nesreden.

444. (436) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „ILINDEN“ - SMOJMIROVO;

(1953); 1953: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.


44

445. (437) SELSKA RABOTNA ZADRUGA „GOCE DELÊV“ - UMLENA;

(1951-1953); 1951.1953: kn. 1, kut. 1; 0,1. Nesreden.

7. OP[TESTVENO-POLITI^KI ORGANIZACII

POLITI^KI PARTIII, DRU[TVA I ZDRU@ENIJA

446. (354) OKRU@EN KOMITET NA KPM - STRUMICA 1945;1945:



So cel za pobrzo osposobuvawe na partiskata organizacija za re{avawe

na sloènite zada~i koi pretstoele, vo januari 1945 godina, CK na KPM nosi

odluka za rasformirawe na postojnite oblasni komiteti na KPM, a mesto niv

da se formiraat okru`ni komiteti na KPM. Me|u osumte novo formirani

okru`ni komiteti na KPM formiran e i Okru`niot komitet na KPM

Strumica. Pod nadle`nost na Okru`niot komitet na KPM Strumica

potpa|aat okoliskite komiteti na KPM: Strumica, Berovo, Del~evo (Carevo

Selo) i Radovi{ i Mesniot komitet na KPM Strumica.

Organizacionata postavenost na Okru`niot komitet na KPM -

Strumica e sledna: Oddelenie za agitacija i propaganda, Organizaciono-

instruktorsko oddelenie i Kadrovo oddelenie.

So donesuvawe na noviot Zakon za teritorijalna podelba na Makedonija

od 1946 godina, nametnata e potrebata od reorganizacija na partiskata mreà.

Na 17 oktomvri 1946 godina so re{enie na CK na KPM se ukinuvaat

okru`nite komiteti i na nivno mesto se formiraat gradski i okoliski

komiteti na KPM.


Zapisnici od Prvata Okru`na konferencija, sostanoci na Okru`niot

komitet i na Plenumot, sostanoci so sekretarite na komitetite, sostanoci na

aktivot na Okru`niot komitet i so oddelenijata pri Okru`niot komitet;

izve{tai za rabotata na Okru`niot komitet, politi~kata sostojba,

organizacionata sostojba, rabotata na narodnite odbori, otkupot na

zemjodelski proizvodi, VMRO - vskite elementi, prebeguvawe vo Bugarija i

razni dezinformacii koi se {irele, sproveduvawe na agrarnata reforma,

proletnata seidba, otkupite, obnova i izgradba na zemjata, stopanski

pra{awa, izbornata kampawa i drugo.

Vo Kadrovo oddelenie pri Okru`niot komitet na KPM se sre}avaat

podatoci za partiskite kadri - imenuvawe i nivni karakteristiki; izbirawe

na delegati za razni konferencii i aktivnosti; {koluvawe na partiskite

kadri vo zemjata i stranstvo; podatoci za popolnuvawe formulari za

nositelite na „Partizanska spomenica 1941“; odlikuvawa; podatoci za

osuduvani i zatvorani lica i drugo.


45

Se sre}avaat izve{tai za rabotata na Oddelenieto za agitacija i

propaganda; planovi za rabota na agit-prop; idejno-politi~koto izdignuvawe

na osnovnite partiski edinici i partiskite komiteti; rabotata na Kulturno -

prosvetniot sektor, Sektorot za sindikati, Sektorot za kooperacii i

Sektorot za AF@.


447. (438) OKOLISKI KOMITET NA KPM - BEROVO; (1945-1952);

1945/1952: kut. 5; 0,5. AI i SI a.e. 1121, listovi 1992, NIS 214 str.


Okoliski komitet na KPM - Berovo vo periodot od 1945 do 1952 godina

gi izvr{uva zada~ite koi proizleguvale od Programata i Statutot na KPJ, od

rabotata na CK KPJ i KPM i drugite organi na partijata. Kako idejno-

politi~ko rakovodstvo zada~ite na Okoliski komitet zavisele od

politi~kata situacija vo odredeniot vremenski period, od organizacionata

sposobnost na partijata i od sposobnosta na rakovodstvata koi svojata rabota

ja prisposobuvale vo dadenite uslovi. So steknatoto iskustvo vo NOV vedna{

po osloboduvaweto pred Okoliskiot komitet na KPM se postavile novi i

te{ki zada~i za zacvrstuvawe i zazdravuvawe na site narodnoosloboditelni

odbori preku demokratski izbori, izgradba i obnova na zemjata i zgolemuvawe

na brojot na partiskoto ~lenstvo.

Organizacionata postavenost na Okoliski komitet na KPM e:

- Partiska konferencija;

- Plenum;

- Biro;

- Organizaciono - instruktorsko oddelenie;

- Kadrovo oddelenie;

- Oddelenie za agitacija i propaganda;

- Komisija za selo;

- Finansovo oddelenie i

- Komisija za izvoz.

Partiskata konferencija, kako najvisoko telo na Okoliski komitet na

KPM - Berovo, se odr`uvala edna{ vo dve godini, a vonredno se svikuvala po

odluka na Komitetot. Spored Statutot na KP plenarnite sostanoci se

svikuvale na tri meseci.

Biroto e izvr{en organ na Plenumot i gi realizira zaklu~ocite

doneseni na Plenumot i pra{awata od politi~ki karakter, organizacionoto

zacvrstuvawe na OPO, ideolo{ko-vospitnata rabota, kulturno-prosvetnata

rabota, stopanskite pra{awa i podobruvawe na metodite na rakovodewe na

teritorijata na Okolijata.

Organizaciono-instruktorskoto oddelenie vo po~etokot funkcioniralo

samo preku svoite instruktori koi bile ispra}ani na teren za sledewe na

organizacionata rabota.

Kadrovoto oddelenie pri Okoliski komitet na KPM Berovo se

formira vo 1949 godina.


46

Oddelenieto za agitacija i propaganda od 1945 do 1946 godina

celokupnata agitaciono-politi~ka i propagandna rabota ja izvr{uva preku

ispra}awe na aktivisti-agitatori po selata od gradot. Po selata se

formirale aktivi za agitacija i pe~at. So pismoto za decentralizacija na CK

KPJ Oddelenieto za agitacija i propaganda se ukinuva vo 1950 godina, a se

formirala Komisija za agitacija i propaganda od sedum ~lena.

Komisijata za selo raboti vo periodot od april 1949 do 1950 godina. Vo

nejziniot sostav vleguvale pretsedatel, sekretar i tri ~lena. Pri Komisijata

za selo bile formirani {est aktivi rakovodeni od ~lenovi na Komisijata za

selo.

Finansovoto oddelenie se grièlo za finansiskoto rabotewe na

Okoliskiot komitet od 1949 godina.

So novata administrativna podelba od 1952 godina okoliskite

komiteti na KP ja prekinuvaat svojata rabota i so formiraweto na

op{tinite se formiraat op{tinskite komiteti na SKM.

(Istorijatot se odnesuva za site okoliski komiteti na KPM)


Zapisnici od konferencii, sostanoci na Plenumot, Biroto i

Okoliskiot komitet na KP, partiski sovetuvawa, sostanoci so sekretarite na

keliite i OPO, sostanoci so aktivot; izve{tai od rabotata na Okoliskiot

komitet vo koj se sre}avaat podatoci za ekonomsko-politi~kata polo`ba,

organizacionite promeni, rabotata na SKOJ, Narodnata vlast, Narodniot

front, AF@, Sindikatot, formirawe na razni komisii i dr.; {emi na

okoliskata organizacija, na mesnite }elii, nacionalniot i socijalniot

sostav na ~lenstvoto; izvestuvawa za isklu~eni i kazneti ~lenovi, brojot na

nepismeni vo Okolijata, profesionalniot kadar; planovi za rabotata na

Komitetot, analfabetskata kampawa, idejno-politi~ka rabota; predlozi za

reorganizirawe na MNO.

(Sodrìnskite podatoci se odnesuvaat za site Okoliski komiteti na KP)


448. (377) GRADSKI KOMITET NA KPM - STRUMICA;

(1949-1952); 1948/1952: kut. 2; 0,2. AI a.e. 91, listovi 368, NIS 22 str.


Gradskiot komitet na KPM - Strumica e osnovan vo 1944 godina.

Organizacionata struktura na Gradskiot komitet na KPM - Strumica

e: Gradska konferencija, Gradski komitet, Nadzoren odbor, Plenum i Biro.

Svoite programski zada~i i opredelbi gi izvr{uva preku Organizaciono-

instruktorskoto oddelenie, Kadrovoto oddelenie, Oddelenieto za agitacija i

propaganda i Finansiskoto oddelenie.

Gradskiot komitet na KPM - Strumica e pod teritorijalna i

organizaciona postavenost na Okoliski komitet na KPM - Strumica.

Vo po~etokot zadolènijata se postavuvale usno, a duri po

osloboduvaweto se vodat zapisnici od odrànite sednici. Prv sekretar na

Gradskiot komitet e Mara Minanova, koja prethodno bila sekretar na SKOJ.


47


Materijali od odràni gradski partiski konferencii; zapisnici od

sostanoci na Plenumot, Biroto, Gradskiot komitet na KP, sostanoci so

sekretarite na osnovnite partiski organizacii i sostanoci so aktivot.

Vo arhivskata gra|a na fondot se sre}avaat materijali na revizionata i

kadrovskata komisija, od organizaciono-politi~kata rabota na GK, idejno-

vospitnata rabota, rabotata so masovite organizacii, stopanskite merki i

aktivnosti, sproveduvawe na partiskite programski zada~i, obrazovanieto i

{koluvaweto na kadarot i naselenieto i dr.

Vo fondot se sre}avaat i materijali od osnovnite partiski

organizacii na KP na organite na vlasta, ustanovi i pretprijatija i selski

osnovni organizacii koi vo toj period gravitiraat kon gradot Strumica,

analizi i informacii za politi~kata aktivnost na ~lenovite.


449. (397) MESNI KOMITET NA KPM - STRUMICA;

(1945-1946); 1945/1946: kut. 2. 0,2. SI a.e. 452, listovi 809, NIS 11 str.


Mesniot komitet na KPM - Strumica vo 1945 godina na koja

prisustvuvale ~lenovi na Okru`niot komitet na KPM - Strumica,

Okoliskiot komitet na KPM - Strumica i ~lenovi na partija kako delegati.

Organizacionata struktura na Mesniot komitet na KPM -Strumica e:

Mesna konferencija, Mesten komitet, Plenum i Biro. Svoite programski

zada~i i opredelbi gi izvr{uva preku Organizaciono-instruktorskoto

oddelenie i Kadrovoto oddelenie, a so agitacijata i propagandata rakovodi

Komisijata za Agit-prop pri Okruèn komitet na KPM - Strumica. Po

potreba bile formirani i sektori.

Mestniot komitet na KPM - Strumica e pod teritorijalna i

organizaciona postavenost na Okru`niot komitet na KPM - Strumica.


450. (439) OP[TINSKI KOMITET NA SKM - BEROVO;

(1954-1990); 1954/1990: kut. 41; 4,1. AI i SI za 38 arhivski kutii

a.e. 7961, listovi 24323, NIS 57 str.


Op{tinski komiteti na SKM bile formirani vo 1952 godina so

teritorijalnata podelba na NRM na op{tini („Sl.vesnik na NRM“ br.13/52),

kako partisko-politi~ko telo na op{tinite.

Osnovna zada~a na Komitetot bila: da ja obedinuva rabotata na

osnovnite organizacii na svoeto podra~je, da ja organizira ideolo{ko-

politi~kata rabota i da se griì za pravilen vnatre{en partiski ìvot na

svoeto ~lenstvo, da ja naso~uva dejnosta na drugite op{testveno-politi~ki i


48

masovi organizacii, da ja objasnuva i sproveduva politikata na SK po site

pra{awa od oblasta na stopanskiot i kulturniot ìvot, da re{ava zadru`ni

problemi i da sproveduva merki vo vrska so unapreduvaweto na zemjodelstvoto

i drugite granki od ovaa oblast. (Istorijatot se odnesuva za site op{tinski komiteti na SKM)


Zapisnici od odrànite sednici na Komitetot i sostanocite od

osnovnite organizacii vo selata, stopanskite i drug vid rabotni organizacii,

analizi, izve{tai, informacii, planovi, pregledi, programi za idejno

politi~kite problemi vo selata i zadrugite, rabotata na osnovnite

organizacii, predizborni i izborni aktivnosti, rotacii na rakovodni kadri,

migracioni dvièwa, sproveduvawe odluki na samoupravni organi, polo`bata

na bibliotekite, materijalnite problemi vo u~ili{tata i sl.

Analizi, bilteni, dogovori, elaborati, zaklu~oci, zapisnici, izvestija,

izve{tai, informacii, upatstva, naredbi, odluki, planovi, pravilnici,

pregledi, predlozi, raspisi, referati, re{enija, spisoci, statistika, statuti

{to se odnesuvaat na rabotata na Op{tinskiot komitet na SKM.


451. (440) OP[TINSKI KOMITET NA SKM - PEHÊVO;

(1955-1965); 1955/1965: kut. 2; 0,2. Nesreden.

452. (441) OP[TINSKI KOMITET NA SSRNM - BEROVO;

(1970-1990); 1970/1990: kut. 1; 0,1. Nesreden.

453. (442) OP[TINSKI KOMITET NA SSM - BEROVO;

(1955-1990); 1955/1990: kut. 6; 0,6. Nesreden.

454. (454) OP[TINSKI SINDIKALEN SOVET - PEHÊVO;

(1955-1963); 1955/1963: kut. 1; 0,1. Nesreden.

455. (384). ODBOR ZA ZA[TITA NA SPOMENICITE NA KULTURATA -

STRUMICA (1974-1995); 1974/1995: kut. 6: 0,6. AI i SI a.e. 166,



49

8. VERSKI ORGANIZACII

8.1. ISTO^NA PRAVOSLAVNA CRKVA

456. (447) CRKVI „SV. BOGORODICA“ I „SV. ARHANGEL MIHAIL“

- BEROVO; (1920-1934); 1920/1934: kn. 4, kut. 2; 0,3. Nesreden.

457. (448) PAROHIJA RUSINOVSKA - RUSINOVO;

(1924-1939); 1924/1939: kn. 10, kut. 1; 0,3. Nesreden.

458. (449) PAROHIJA SMOJMIROVSKA - SMOJMIROVO;

(1930-1941); 1930/1941: kn. 8, kut. 1; 0,3. Nesreden.


Po vospostavuvaweto na srpskata vlast vo Vardarska Makedonija (1913),

postojnite eparhii fiktivno bile pod jurisdikcija na Patrijar{ijata, a

fakti~ki potpadnale pod srpskata crkovna uprava. Vo ovoj period vo ovoj del

na Makedonija postoele {est eparhii, me|u koi bila i Strumi~kata eparhija.

Organizacionata struktura na crkvata bila utvrdena so Privremenata

uredba za Srpskata patrijar{ija od 23 oktomvri 1920 godina, do donesuvaweto

na Ustavot na Srpskata pravoslavna crkva na 16 noemvri 1931 godina.

Vo 1924 godina vo sostav na Zletovsko-strumi~kata eparhija vleguvale

10 namesni{tva: [tip so 8 parohii, Strumica so 20, Ko~ani so 16, Male{

(Berovo) so 19, Ov~epolsko (Sv. Nikole) so 10, Radovi{ so 8, Carevo Selo

(Del~evo) so 7, Tikve{kiot protoprezviterat so 8, Kavadarci so 26, Negotino

so 5 i Gevgelija 15 parohii.


V. ZBIRKI

459. (450) MATI^NI KNIGA NA RODENITE, VENÂNITE

I UMRENITE - OD PODRA^JETO NA OP[TINATA BEROVO

1900/1956: kn. 125; 3. SI, NIS 125 str.

460. (451) MATI^NA KNIGA NA RODENITE, VENÂNITE

I UMRENITE - OD PODRA^JETO NA OP[TINATA PEHÊVO

1900/1953: kn. 132; 3. SI, NIS 132 str.


50

461. (378) MATI^NI KNIGI NA RODENITE, VEN^ANITE

I UMRENITE - STRUMICA i STRUMI^KO (1882-1957); 1882/1957:

kn. 765; 15,3. SI, NIS 831 str.

462. (386) VTORA OLIMPIJADA NA U^ILI[NITE DRU[TVA ZA

FIZI^KA KULTURA OD SR MAKEDONIJA „STRUMICA“ 86 -

STRUMICA; 1986: kut. 1; 0,1. Nesreden.

463. (387) KVALIFIKACII ZA EVROPSKO JUNIORSKO

PRVENSTVO VO RAKOMET STRUMICA - 94 - STRUMICA;

1994; kut. 1; 0,1. Nesreden.

arhivski fondovi i zbirki vo dr@avniot … · 3. mesto (sedi {te) na ... podra~no oddelenie -...

Documents