ari hastaliklari...arıcılık malzemeleri ticareti arı hastalıklarının kısa sürede tüm...

ARI HASTALIKLARI

Dr. Esra SATIR

Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü

ARI HASTALIKLARIKEÇİ

VEBASI

PESTE DES PETIT RUMINANTS

(PPR)

Türkiye 4 milyonun üzerindeki koloni varlığı ile dünya’da üçüncü sırada olmasına

rağmen, bal üretiminde yedinci sırada bulunur.

TUİK 2016 yılı verilerine göre 84.047 kayıtlı işletmede, 105.727 ton bal ve 4440 ton

balmumu üretimi yapılmaktadır.

Ülkemizdeki koloni başına ortalama bal verimi oldukça düşüktür. Koloni başına bal

verimi yaklaşık 15.9 kg düzeyindedir. Modern arıcılık faaliyeti yapan ülkelerdeki

koloni başına bal verimi Avustralya’da 74 kg, Kanada’da 57 kg, Amerika’da 33

kilogramdır.

Bunun en önemli nedenlerinden birisi arı hastalık ve zararlıları hakkında yeterli

bilgiye sahip olunmaması, gerekli mücadelenin zamanında ve doğru bir şekilde

yapılmamasıdır.

ARI HASTALIKLARIKEÇİ

VEBASI

PESTE DES PETIT RUMINANTS (PPR)

Bal arılarının gelişme dönemleri pek çok hastalık etkeni ve zararlı için uygun bir ortam

oluşturur. Bu sebeple çok sayıda patojen ve zararlı bal arılarında hastalığa neden olur.

Bununla birlikte, dünyadaki hızlı ulaşım, kıtalar ve ülkelerarası arı, arı ürünleri ve

arıcılık malzemeleri ticareti arı hastalıklarının kısa sürede tüm ülkelere yayılmasına neden

olmuştur.

Benzer şekilde, gezginci arıcılıkta hastalık ve zararlıların ülke içindeki hızlı yayılışın da

önemli bir etkendir.

Bal arısı hastalık ve zararlıları ülkemizde arıcılığın gelişmesini yavaşlatan ve üretim

etkinliğini sınırlandıran en önemli faktörlerden biridir.

Arı hastalıkları ülkemiz arıcılığında önemli kayıplara yol açar ve bilinçli bir ilaç

kullanımı da yoktur.

ARI HASTALIKLARIYUN KEÇİ

VEBASI


Arı hastalıkları, hastalığı oluşturan etmene göre;

Bakteriyel (Amerikan ve Avrupa Yavru Çürüklüğü, Septisemi)

Fungal (Kireç ve Taş hastalığı),

Viral (Arı Felci ve Tulumsu Yavru Çürüklüğü),

Paraziter (Varroa Acarapis woodi)

Protozoon (Nosema destructor, Amoeba)

Hastalığın oluştuğu konağa göre;

Ergin arı hastalıkları

Yavru arı hastalıkları

AMERİKAN YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ

(AYÇ)

Dr. Esra SATIR

Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü

AMERİKAN YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ (AYÇ)YUN

KEÇİ VEBASI


Bal arısı larvalarında görülen ve larvaların ölüp kokuşmasına yol açan bakteriyel bir

yavru hastalığıdır.

Ülkemizde de tüm dünyada olduğu gibi ihbarı mecburi bir hastalıktır.

Hastalık etkeni 1906 yılında Dr. White tarafından keşfedilmiş olan Paenibacillus larvae

adlı sporlu bir bakteridir.

Etken enfekte bir larvada bir milyondan fazla spor üretir. Bu sporlar yavru gözleri ve

arıcılık ekipmanları içinde yıllarca canlılığını sürdürür ve daha sonraki yıllarda hastalık

çıkışına neden olur.

Modern arıcılık teknikleri de hastalığın bulaşmasının artmasında diğer önemli bir

nedendir.


KEÇİ VEBASI


Hastalık Etkeni

Paenibacillus larvae; Mikroaerofilik, gram pozitif, düz yada eğri çubuk şeklinde, 0.5-

0.8 μm genişliğinde, 1.5-6 μm uzunluğundadır. Vejetatif (bakteri) ve spor olmak üzere

iki formu vardır.

Vejetatif formu, ne ergin arı ne de yavrular için bir tehlike oluşturmaz. Bal arılarında

sadece spor formu enfeksiyon oluşturmaktadır. Yavrular için patojen olan spor formu

ergin arılarda hastalık yapamaz. Besinlerle beraber larvalara bulaştırılan bakteri sporları

larvalarda hastalığa neden olur.

*Paenibacillus larvae


KEÇİ VEBASI


Hastalık Etkeni Sporlar ısı ve kimyasallara karşı çok dirençlidir. 100 °C’de kuru olarak 8 saat, sıvı

içindeyse 90°C’de 120 dk, 100°C’de 11-14 dakika dayanır. 100°C ‘ye ısıtılmış balda

30 dk yaşadığı saptanmıştır.

Sporlar kovanda 33 yıl, temel petekte 45 yıl, ölü larvalarda 35 yıl, balda 1- 10 yıl,

eritilmiş balmumunda 5 gün ve toprakta 60 yıl canlı kalabilmektedir.

*Paenibacillus larvae sporları


KEÇİ VEBASI


Hastalık Etkeni

Amerikan yavru çürüklüğüne karşı larvalarda yaşa bağlı direnç vardır. Larvaların yaşı

32 saatlik olduğunda, Amerikan yavru çürüklüğüne karşı duyarlılığında azalma meydana

gelir.

Larva yumurtadan çıktıktan 53 saat sonra Paenibacillus larvae Amerikan yavru

çürüklüğü hastalığını oluşturamaz. Yumurtadan çıkan 1 günlük larvayı enfekte etmek

için 1 adet Paenibacillus larvae sporu yeterlidir.

Bir bal arısı larvasının LD50 dozu 35 adet Paenibacillus larvae sporudur. Larva gıdayı

aldıktan yaklaşık bir gün sonra Paenibacillus larvae sporları çoğalmaya başlar.

Bakteri orta bağırsakta üreyerek bağırsak duvarından geçerek vücut boşluğuna girer.

Enfekte bir larvada ortalama 2.5 milyon spor üremektedir.


KEÇİ VEBASI


Bulaşma Yolları

Hastalıklı ve sağlıklı koloniler arasında yavrulu çerçeve alışverişi, hastalıklı kolonilerin bal

ve polenleri ile diğer kolonileri beslemekle,

Hastalıklı koloniden koloniye hırsızlık ve kovan şaşırma,

Hastalığı taşıyan ana arılar,

Sterilize edilmemiş temel petekler, arıcıların bizzat kendileri, kullanılan arıcılık kıyafet, alet

ve ekipmanları,

Oğul arıları ile diğer kolonilerin birleşmesi,

Etkeni taşıyan ergin arılar,

Arılık içinde yada arılıklar arasındaki yağmacılık faaliyetleri,

Hastalıklı eski peteklerin kullanılması


KEÇİ VEBASI


Klinik Bulgular

Sağlıklı kolonilerin kuluçka alanlarında yavru dağılımı sık ve bir örnektir. Hasta

kolonilerin kuluçka dağılımında ise açık ve kapalı gözler karışıktır.

Hastalıklı larvanın rengi beyazdan sarıya daha sonrada kahverengiye dönüşür.

Kapalı yavrulu gözler dışbükey olması gerekirken içbükeydir ve içe çökük, çukurumsu

görünümündedir.

Bazı kapalı yavrulu gözlerin üzerinde toplu iğne başı büyüklüğünde delikler vardır.

Üzeri delik gözlere kibrit çöpü sokulup yavru kalıntısı çekilecek olursa, kalıntının

4-10 cm uzadığı görülür.


KEÇİ VEBASI


Klinik Bulgular

Kovan kapağı açıldığında ısıtılmış tutkal veya bozuk balık kokusu hissedilir.

Yavrular pupa döneminde ölmüşse, dilinin sertleşerek yukarı doğru kalkık ve petek

gözünü ikiye bölmüş biçimde durduğu görülür. Sağlıklı larva inci, beyazı renkte ve petek

gözünde dik şekilde durur.


KEÇİ VEBASI


Güçlü kolonilerde yeni bulaşmış hastalık fark edilmez.

Hastalık ilerledikçe kolonide sürekli bir arı azalması göze çarpar. Önceleri çok istekli ve

canlı olarak çalışan koloninin, arıların azalmasına bağlı olarak uçuş deliği önündeki

canlılığı azalır. Arılar uçuş tahtası üzerinde isteksizce gezinir.

Hastalığın başlangıcında arılar aşırı bal tüketir ve bal stokları hızla azalır. Bu nedenle

hastalıkla daha iyi mücadele edebilmek için kovan içindeki yavru sayısını hızla azaltmak

için yavru gözlerindeki larvaları dışarı atarlar. Bu tip kovanlarda Amerikan yavru

çürüklüğünden şüphe edilir.

Larva, petek gözünün tabanında “C” harfi şeklinde gelişir. Larva enfekte olduğunda

morfolojik yapısını kaybeder ve hücreyi dolduracak şekilde yukarı doğru yerleşerek bu

pozisyonda ölür.


KEÇİ VEBASI


Ölü larvalar önce donuk beyaz, daha sonra acık kahve, koyu kahve ve sonunda siyah

renkte görünür.

Amerikan yavru çürüklüğünde hastalıklı larvalar, Avrupa yavru çürüklüğünden farklı

olarak genellikle petek gözünde dik pozisyonda ölür.

Avrupa yavru çürüklüğünde larva pozisyonu


KEÇİ VEBASI


Teşhis Klinik bulgular hastalığın teşhisinde önemli olsa da kesin teşhis laboratuar incelemesi ile

konur.

Amerikan yavru çürüklüğünün teşhis edilebilmesi için hastalık belirtilerini gösteren

hastalıklı larva ve pupaları içeren yavrulu peteğe ihtiyaç vardır.

Marazi madde peteğin ortasından 8 x 10 cm. ebadında, mümkünse balsız bir parça alınır

ve tahta ya da karton kutu içinde gönderilir. Plastik, kağıt, folyo, teneke veya cam gibi

malzemelerle numuneler gönderilmemelidir.

Larva ölümü ile renk değiştirmiş larvalar en çok peteğin neresinde ise o bölgeden numune

alınır.


KEÇİ VEBASI


Mücadele ve Korunma

Arılıklar temiz ve düzenli olmalıdır. Yerlere petek, petek kırıntıları, propolis parçaları

atılmamalı, eski ve hastalıklı petekler yakılarak imha edilmelidir.

Güçlü arı kolonileri ile çalışılmalıdır. Zayıf koloniler birleştirilmelidir.

Ana arı yaşlı yada verimsizse, yavrulu petek gözlerine düzensiz olarak yumurta bırakır.

Böyle ana arılar değiştirilmelidir.

Arılar bol nektar ve polen almaları halinde hastalıkla mücadele edebilir. Bu nedenle arılar

nektar ve polenin bol olduğu yerlere götürülmelidir.

Arıların beslenmesinde sağlıklı kovanların balları kullanılmalıdır.Gezginci arıcılık faaliyeti

hastalıksız bölgelerde yapılmalı ve diğer arılıklardan en az 6 km uzakta olmaya dikkat

edilmelidir.


KEÇİ VEBASI


Hastalıklı koloniler satın alınmamalıdır. Balmumları petek üretim izni almış firmalardan

alınmalıdır. Bal mumları 120°C de 10-15 dakika sureyle sterilize edildikten temel petek

haline getirilir.

Kovanların yerleştirilmesi sırasında arıların kovanları şaşırmasını önleyici tedbirler

(giriş deliklerinin farklı yönlere bakması,kovanların değişik renklerde boyanması gibi)

alınmalıdır. Kovanlar S yada U şeklinde dizilmelidir.

Koloniler sık sık kontrol edilerek, hastalık görüldüğü anda hastalıklı koloniler kovanlar,

arılar, tüm petekler ve kullanılan arıcılık malzemeleri imha edilmelidir.

Sağlıklı olan kolonilere vitamin ve mineral madde içeren şeker şuruplaması yapılarak

genel durumlarını muhafaza etmeleri sağlanır.


KEÇİ VEBASI


Ülkemizde ihbarı zorunlu olan bu hastalıkla en kesin ve etkili mücadele yöntemi,

hastalıklı kolonilerin tümüyle yakılarak yok edilmesidir.

Kovan gövdesi pürmüzle iyice alevden geçirilerek yakılmalı ve körük, maske, el demiri

yemlik, ana arı ızgarası gibi bulaşık olan malzemeler dezenfekte edilmelidir

Antibiyotikler sadece vejetatif formlara etkilidir. Sporlar bunlarla öldürülemez .Bu

yüzden antibiyotik uygulamasının bir yararı olmaz, hastalık görüldüğünde kovan, petek

ve çerçeveler yakılarak imha edilmelidir.

Koloni dezenfektan maddeleri; potasyum hipoklorit, küllü su, zefiran, hidrojen peroksit

, kloramindir.

TEŞEKKÜRLER

www.gsb.gov.tr

[email protected]

ari hastaliklari...arıcılık malzemeleri ticareti arı hastalıklarının kısa sürede tüm...

Documents