arkusz prÓbnej matury z operonem jĘzyk polski

12
Miejsce na identyfikację szkoły LISTOPAD 2013 PESEL ZDAJĄCEGO Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy KOD ZDAJĄCEGO Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM. Za napisanie wypracowania można otrzymać łącznie 40 punktów . ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK POLSKI POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy: 180 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Wypracowanie napisz w miejscu na to przeznaczonym. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra- mentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika orto- graficznego. Życzymy powodzenia!

Upload: others

Post on 03-Oct-2021

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

KOD ZDAJCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w caoci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zada przez dyrektorów
szkó biorcych udzia w programie Próbna Matura z OPERONEM.
Za napisanie wypracowania
JZYK POLSKI POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy: 180 minut
Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron. Ewentualny brak
zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin. 2. Wypracowanie napisz w miejscu na to przeznaczonym. 3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-
mentem. 4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel. 5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 6. Moesz korzysta ze sownika poprawnej polszczyzny i sownika orto-
graficznego.
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 1 2013-10-21 11:29:15
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
2
Tworzenie tekstu wasnego w zwizku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze ni trzy strony (okoo 250 sów).
Temat 1. Analizujc i interpretujc fragment powieci Dzidzia Sylwii Chutnik, przedstaw po- staw i emocje bohaterki. Zwró uwag na sposób uksztatowania narracji. Jak rol w tym tekcie odgrywaj nawizania do Wielkiej Improwizacji z III cz. Dziadów?
Sylwia Chutnik, Dzidzia (fragmenty)
Otó i stoj tu, przed Sdem Okrgowym Warszawy. Samotna. Zmoknita. Z gorczk rozpalajc gow. Jaka optana, nieswoja.
Mówi. Doprowadzona do granic moliwoci, za którymi nie mona ju zrobi niczego ponad to,
co ja zrobi teraz. Jestem kobiet w rednim wieku, której odebrano córk. Nie mam adnego domu, adnego
dziecka i adnego ycia. Dwie panie z opieki spoecznej powiedziay, e nie zasuguj na macie- rzystwo, bo jestem na nie za gupia. Ale pytam, tu, jak stoj przed gmachem sprawiedliwoci i ostoi Rzeczypospolitej: czy naprawd ja na nic nie zasuguj? Nic mi si nie naley od ycia, nic mi si od was, ludzie, nie naley?
Myl mi si nagle wyklarowaa, leci bystro, mimo zmczenia oraz upadku nadziei wszelkiej na pozytywne rozpatrzenie kwestii mego ycia. Wiem, e nie rusz si std, dopóki nie zwró- cicie mi mojego dziecka, niepenosprawnej Dzidzi. Macie j kurierem tu przysa, pojecha po ni limuzyn na sygnale. Mao tego, moecie j ulepi z czstek przesanych drog lotnicz, z plasteliny zagnie. Naklei jako decoupage. Mam j mie przed sob ca i zdrow, bo cho- cia nie jest moj wasnoci, to j urodziam i ma tu by! Nie popuszcz.
Za te wszystkie matki z powyrywanymi wosami od utrapie, za te suki grzebice swoje szczeniaki po ruinach, po grobach tymczasowych. I za te, którym niechciane dzieci pakowano do brzuchów i kazano karmi wasnymi wntrznociami.
Jak strumienie podziemne ludzi, wytaczajce si na zewntrz w centrum waszych miast, mówi dzi do nieczynnego urzdu wagi pastwowej. Gdzie nikt mnie nie syszy, ludzi nawet nie ma wokó, aby stworzy sztuczne zbiegowisko w celu pogapienia si na wariatk.
Nie ma nikogo, niedziela i deszcz. Ale ja si przyzwyczaiam, e samotnie musz domaga si swojego i e nikt mnie nie sucha, bo te i ja zbyt rzadko mówi. Jzyk plcze si zazwyczaj przy zwykym kupowaniu buki w sklepie, ale dzi jest jakby nowy, jakby nie mój wasny, jzyk chce dalej midli sowa i wypluwa je jak wcieke zwierz.
Oskaram wszystkich ludzi na wiecie i oskaram histori, e doprowadzia mnie do stanu bezuytecznej ciery do podogi, która ca sob musi zmywa plwociny bachora. Oskaram rodziny polskie i polskie krajobrazy, bo przez nich musiaam tyle lat patrze na moje ukochane dziecko przebrane w idiotyczny dres z kreszu i róowe legginsy, które leao i si linio. Leao i patrzyo si na mnie durnie, nie mówic nic, bo nie byo sensu mówi.
Jestem teraz jak mistrzyni ceremonii, która wyciga do was rce i krci nimi do woli, we wszystkie strony. A wy macie si krci razem z nimi, ju nigdy odwrotnie. Tworz wiry, które maj was wchon, tak jak i mnie wchona caa przeszo tego kraju. Z jego wojnami, po- wstaniami, wypdzeniami i powrotami. Z nowym systemem i cigle tym samym. Gdzie nie ma miejsca dla starych kobiet i modych dzieci.
Gdzie nie ma miejsca na zapomnienie, jest tylko cige grzebanie palcem w przebitym wóczni boku.
S tylko zmieniajce si wspomnienia i wieczne poczucie krzywdy. e oni nam zrobili, e my zrobilimy innym. e czowiek czowiekowi, ale historia nam wszystkim.
piewam dzi Pie Oburzenia, pie tworzenia nowej mnie. Sia i dzielno pozwalaj mi krzycze, sta tu prosto z rozwianymi wosami i umorusanym paszczem wyszargnitym spod tyka Polski. Ja tu jestem, widzicie? […]
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 2 2013-10-21 11:29:15
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
3
Moja Pie to niemiertelno, czuj niemiertelno, niemiertelno dla mnie i mojej córki dzi tu tworz. Domagajc si ju nie tylko odszkodowania za krzywdy, domagajc si odwoania historii tutaj, teraz. Od dzi! […]
Dzi mój zenit, moc moja dzisiaj si przesili. Dzi jest chwila przeznaczona. […] Jestem na ulicy i gro wam wszystkim: wy mnie jeszcze popamitacie! Przyni wam si
dzisiaj w nocy, w rozwianych wosach, które mi wypadaj na skutek braku ampuek witami- nowych. Bd staa nad ókiem, drapic zawzicie po waszych twarzach moimi nie-tipsami. Bd szeptuch sczc do uszu najokropniejsze historie o przetrwaniu w czasach zagady. Wypal papierosy i na ich miejsce wo do pudeka zdjcia mojej umiechnitej rodziny opa- tulonej susznym poczuciem sprawiedliwoci. […]
Ja przenosz w sobie treci. Nie spodziewalicie si tego po mnie, prawda? Odbieram sowa, one lec. Tylko nikt ich nie chce sucha, nikt ich nie chce sysze. Rozsypuj si po ludziach, tocz si, graj i wiec. Ju s dalekie, ale jeszcze je czuj.
Ciesz si ich brzmieniem. Potem piewam je sama sobie. Sama sobie powtarzam, co babka mówia. […]
A mi oddajcie córk. Dajcie pienidzy za te wszystkie lata ndzy i rozpaczy. Gdzie jestecie? Otwierajcie!
Wy tylko milczycie. Wiem teraz, ja was zbadaam. Zrozumiaam, cocie wy za spryciarze i kto wami wada. Ten tylko, kto si wry w wasz histori, w trupie ciao, ten zrozumie mnie, bab star. Samotn, omijan. Przemoczon i zmczon. Niepotrzebnie tu moe pastwa nie- pokojc, ale nie po to em tu jechaa, aby przeprasza.
Zo-dzie-je! Precz!! Z tego gmachu sdowego, z tego kraju biao-czerwonego, precz! Nie dbacie o ludzi naznaczonych histori, oddajcie mi moj histori – yw lub martw. Oddajcie mi moje ciao, ciao dziecka, ciao matki i babki. […]
Jak Demeter przychodz dzi szuka swojej Kory, jak zbkana Bogini Podnoci gro Wam – jeli nie oddacie mi córki, to nogi z dupy powyrywam! […]
Sylwia Chutnik, Dzidzia, Warszawa 2009
Temat 2. Analizujc i interpretujc Streszczenie Wisawy Szymborskiej oraz Pytania do Hioba Anny Kamieskiej, porównaj sposób kreowania postaci Hioba. Zwró uwag na funkcje na- wizania do motywu biblijnego.
Wisawa Szymborska Streszczenie
Hiob, dowiadczony na ciele i mieniu, zorzeczy doli ludzkiej. To wielka poezja. Przychodz przyjaciele i rozdzierajc szaty swe badaj win Hioba przed obliczem Pana. Hiob woa, e by sprawiedliwy. Hiob nie wie, czemu dosign go Pan. Hiob nie chce mówi z nimi. Hiob chce mówi z Panem. Zjawia si Pan na wozie wichru. Przed otwartym do koci chwali dzieo swo- je: niebiosa, morza, ziemi i zwierzta. A osobliwie Behemota, a w szczególnoci Lewiatana, dum napawajce bestie. To wielka poezja. Hiob sucha – nie na temat mówi Pan, bo nie na temat pragnie mówi Pan. Popiesznie przeto korzy si przed Panem. Teraz wypadki nastpu- j szybko. Hiob odzyskuje osy i wielbdy, woy i owce dwakro przyczynione. Skóra obrasta wyszczerzon czaszk. I Hiob pozwala na to. Hiob si godzi. Hiob nie chce psu arcydziea.
Wisawa Szymborska, Streszczenie [w:] Wisawa Szymborska, Poezje, Warszawa 1987
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 3 2013-10-21 11:29:15
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
4
Anna Kamieska Pytania do Hioba
Hiobie zachodz w gow co ci pomogo przetrwa jedna setna twoich klsk nieszcz chorób zdruzgotaaby kadego mona by rzec e zszede na samo dno niedoli gdyby niedola ludzka moga mie dno
Bdziesz wiecznym Hiobem Hiobem powracajcym symbolem niezawinionego cierpienia jakby ju zawis na krzyu
Co sobie powtarza gdy ci opucili wszyscy gdy wszystko stracie i akne tylko mierci
Jak si cierpi tak bardzo jak si yje z wtrob poszarpan z poksanym sercem z wstrtem do siebie samego Jak si znosi ycie które ju nie jest yciem
Hiobie od wszystkich moich pyta wezbraoby morze jeste dla mnie sam ciemnoci niewiedz zdumieniem
Ale kade pytanie moje milknie w drodze jest jak rka co by chciaa dotkn twojej doni i zawisa w pó gestu Boj si poruszy twój ból zarosy moe niby pocisk w ranie
Dlaczego zdaje nam si e wiedza tkwi w cierpieniu a nie w radoci Moe to bd perspektywy Raczej za wesoymi by nam biega i pyta gdzie przyczyna ich radoci skd mdro miechu Od nich si uczy raczej ni bada cierpicych studiowa mki chorych jakby tam tkwia prawda
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 4 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
5
Ty wiesz jak do nieszczcia zbiegaj si ludzie Jest w tym co wicej od pustej ciekawoci Charczcym konajcym zemdlonym wydrze ich tajemnic wyszarpa z ich trzewi prawd mierci Jak si umiera Tak jak si yje Najprostsi nosz w sobie to przeczucie
Hiobie chciaabym ci tylko zapyta o jedno Lecz to pytanie take mogoby ci zrani Hiobie ju o nic nie pytam W twoich oczach jak w mynie jest wicej wody ni w moich ustach ziarna pyta egnaj
A Hiob odwróci si i szepta Panie Panie
Anna Kamieska, Pytania do Hioba [w:] Anna Kamieska, Dwie ciemnoci i wiersze ostatnie, Pozna 1989
WYPRACOWANIE
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 5 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
6
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 6 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
7
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 7 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
8
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 8 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
9
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 9 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
10
N5220_Jezyk_polski_PR 2013 glowny arkusz.indd 10 2013-10-21 11:29:16
Jzyk polski. Poziom rozszerzony Próbna Matura z OPERONEM i „Gazet Wyborcz”
11