စစတပႏငႏငငေရး အပငး(၁)

ရေဘာဖးသေခာငး

၀နခစကားကေနာ၀နခပါရေစ...။ဒစာအပထမာပါတ အခကအလကေတြဟာ ကေနာတေယာကတညးရ႕၀ါယမက ေပၚထြက လာတာမဟတပါဘး။ စာဖတသက နညးနညးေလး ျပနစဥးစားလကရင ကေနာအသက အရြယန႔ ဒါေတြအားလးကမသႏငဘးဆတာ သေဘာေပါကလာမာပါ။ကေနာေသေသခာခာ သမတအပငးက ပထစအစးရလကထက ကာလေလာကမာမျဖစပါတယ။ အေတာ ဒေဆာငးပါးမားျဖစေပၚေရးအတြက ကေနာကကညၾကသေတြ လခပါတယ။ သဘာ၀ကစြာပ ကေနာတ႔ ပါတရ႕အရငမးဆကက ေခါငးေဆာငေဟာငးမားဆက အကအညေတြ အမား ႀကးရခပါတယ။ ေနာကၿပး တျခားပါတ၀ငေတြဆကေရာေပါ။ အမနေျပာရရင ဒစာအပဟာ “ျမငး၀နမငးဘရားတည၊ ျမငးသားမားေကာငးမႈ” ဆတာမးသာသာပါ။ ဒါေၾကာင ကေနာ ဒမာသတ႔အားလးက ေလးစားေကးဇးတငပါေၾကာငး မတတမးတငခငပါတယ။ ကေနာ၀ငခ ခငတ ေနာကတခကက ဒေဆာငးပါးဟာ ျပညစဖ႔အမားႀကးလေသးတယဆတ အေၾကာငး ပါ။ စစအပစသမငးက သေတသနျပမယ၊ ကမးတေစာငေပတဖြ႔ ျပမယဆတာ အငမတန လပသငလပထကတကစၥပါ။ ဒါေပမယကေနာလ ကယတငးျပညျပငပကေရာကေနသ တေယာကအေနန႔ လး၀မျဖစႏငပါ။ သတငးစာေတြ၊ မတတမးေတြ၊ ေမးရမယလေတြ ျပည တြငးမာမ ျပညျပညစစရာေဖြလ႔ ရမယအရာေတြျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင ဒေဆာငးပါးမားက ကေနာ ေရဒယကေန ေျပာကတညးက “စစတပန႔ ႏငငေရး” လ႔ ေခါငးစဥက ေသခာစဥးစား ၿပးေျပာခတာပါ။ကေနာတ႔ႏငငမာ စစအပစရ႕ အပစးမႈဟာ ၾကာရညလြနးတာကတေၾကာငး၊ ဖႏပမႈေတြက လညး ျပငးထနလြနးတာက တေၾကာငးတ႔ေၾကာင ေနာငမာစစအပစ သမငးကေျပာ ၾကစ႔ဆ ရငေတာင တတထမးၿပးေျပာရမလားမသပါ။ အမနေျပာရရင နဂက စစအပစေခါငးေဆာင ပငးမာပါခသေတြ ဒမကေရစဖကကကးေျပာငးရပတညလာၾကတာေတြ ေတြ႔ျမငခရေတာ စစအပစတြငးျပနာေတြန႔ စဥးစားေတြးေခၚနညးေတြက သတ႔ပါးစပကမားၾကားရရငဘယ ေလာကစတ၀ငစားစရာေကာငးလကမလလ႔ ေတာငတမခပါတယ။ လပငနးစဥေတြခမတရာ မာ အမားႀကးအေထာကအကရမယလ႔ တြကခပါတယ။ ဒါေပမယ ဘာေၾကာငမနးမသ အခ ထကထတခါမ မၾကားရပါ။ သတ႔တေတြလညး အသကအရြယေတြ ႀကးလာၿပ၊ အလပလညး မားၾကတာဆေတာ အသကရတနးေလး၊ မတတမးေလးေတြ ေရးခၾကပါေစလ႔ ဆေတာငးမ ပါတယ။ နအဖတ႔ကေတာ ေျခစလကစမနသမက ေဖာကဖကပစခငတ စတမးသာရမာ ပါပ။ေနာကဆးေတာ ကေနာက ဒေဆာငးပါးမားေရးျဖစေအာင အားေပးတကတြနးတ ဒဗဘ၀ငး ေတာသားမားန႔ စာအပျဖစေျမာကေရး လးပမးၾကတ တကေဖာတကဖကမားအားလးရ႕ ေကးဇးျပမႈဟာလညးႁခြငးခနလ႔မျဖစပါေၾကာငး၀နခပါရေစခငဗား။

ရေဘာဖးသေခာငး

နယခ႕ဆန႔ကငေရးစတဓာတန႔ လကနကကငေတာလနေရးအယအဆ လြတလပတႏငင တႏငငမာ တပမတေတာတရပဆတာ ရရတာပါပ။ အမးသားတရပ လြတလပသလား မလြတလပဘးလားဆတာက တငးတာတအခါမာ သတ႔မာကငပငတပမေတာတရပ ရမရဆတ အခကဟာ အငမတနအဓကကတပစ ျဖစပါတယ။ တပမေတာမရရင ဘာမအာမခခကမရဘးဆတာ လတငးသၾကပါတယ။

ဒါအထးေျပာစရာမလတကစၥပါ။ ပေဒသရာဇမငးေတြ လကထကတနးက ကေနာတ႔ဗမာျပညမာ စစတပဆတာက ပစစတပေတြ မဟတေသး ပါဘး။ တကစရာရမ၊ စစတကေတာမယဆမ လယသမားေတြက ေခၚၿပး တပဖြ႔၊ အျမနေလကငေပးၿပး တကၾကတာ။ ဒတယ ကနးေဘာငေခတ ကနခါနးမာ အၿမတမးတပ တတပလအပတယဆတာက သေဘာေပါကလာတ ကေနာငမငးသားႀကးဟာ တညေထာငဖ႔ ႀကးစားခတာေတာ ရပါတယ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔ဗမာျပညမာ ပေဒသရာဇလကထက တေလာကလးအမးသားတပ၊ အမးသားတပမေတာတရပ ရတယလ႔ ေျပာလ႔မရပါဘး။ အဒေနာက ကေနာတ႔ဗမာျပည ကလနႏငငဘ၀ေရာကတအခါမာ ကလနနယခ႕သမားဟာ သတ႔လပေလရတအတငး လပေတာတာပါပ။ အဒါကေတာ ႏငငတခကသမးပကလက တယဆရင ပထမဥးဆးသတ႔လပတာက လကနကကငအဖြ႔အစညးန႔တတာ၊ လကနကကင အဖြ႔အစညး ထေထာငလ႔ရတာမနသမက ပထမဆးန႔ အရငဆးဖကဆးပစတာပ။ ရတနာပမႏေလးကအဂၤလပက သမးတအခါကေတာ အမရစေခါငရပကြက (အခ မႏေလးဘယာ စက႐ရ႕အေရ႕ေျမာကဘကရတ) လကနကစက႐က အရငဖကပစတာပ။ ဒါအရငဆး သတ႔ ေျဖရငးၾကတာ။ ၿပးရင တပကြငးတပကနေတြက ႏမႏငးတာေတြဆကလပတယ။ ၿပးေတာ အနယနယအရပရပမာ လကနကန႔ခခေနတဟာေတြက လကၿဖပစတာပ။ အဒါေတြအားလး ကသမးႏငၿပ၊ သတ႔အပခပႏငၿပဆတအခါမာ လကနကဆရင ၆လကမေလာကရတ ဓားေျမႇာငေတာင မကငရဘးဆတ ဥပေဒေတြကထတေတာတာပ။ အဒ ၆လကမအထက ဓားေျမႇာငဆတဥပေဒဟာ အာမခခကမရႏငတပဒမမး ျဖစပါတယ။ အေတာ လမးမေပၚမာဆႏၵျပတ မႏေလးကဆႏၵျပပြမးဆရင ၿဗတသကလနက ရဟနးရငလ ၁၇ ဥးကြယလြနတ အထ ႏမႏငးတာမးေတြရတယ။ လကနကကငပနကနမႈဆလ႔ကေတာ ဒထကကပၿပး ျပတ ျပတသားသား ႏမႏငးေတာတာျဖစပါတယ။ ဆရာစပနကနမႈဟာ အထငရားဆးပါ။ ေနာကၿပး (ေတြ႔ဖး ၾကပါလမမယ။ ျပတကထမာျဖစေစ၊ သမငးစာအပေတြမာျဖစေစ) အဂၤလပသမးၿပး ကာစဗမာႏငငမာ အနယနယအရပရပကပနကနတ ဗမာအမးသားေခါငး ေဆာငေတြ၊ဗလခ တ႔ ဘယသတ႔ပေတြ၊ အဒေခါငးေဆာငေတြ အကနးလးက သတပစတာပါ။ ကပငခတကငတမမကနေအာင သတပစတာပါျဖစပါတယ။အဒါေၾကာင ကေနာတ႔ဗမာျပညက ဟေခတကလငယေတြ၊ ပညာတတေတြအပါအ၀င ကယအမးသားေရးက၊ ကယႏငငက တနဖးထားတလေတြဟာ ကယႏငငလြတလပေရးအတြက စဥးစားၾကတအခါမာ သဘာ၀ကစြာပ လကနကကငနညးကလညး စဥးစားၾကတာရပါတယ။ အဒတနးက ဗမာျပည လငယေတြရ႕ စတထမာ ငါတ႔မာသာစစတပတတပရရင ကယကလာၿပး ကၽြနျပေနတလေတြက ေမာငးႏငထတပစမာပလ႔ စဥးစားၾကတယ။အဒလန႔ဗမာျပညမာ လကနကရရာရေၾကာငး ရာၾက တယ။ စစေလကငေရး၊ တပဖြ႔စညးေရးေတြေလလာၾကတယ။လပၾကတယ။ အဒလ ေနာကခသမငးေၾကာငးေတြရခၿပးေနာက ဗမာျပညရ႕ပထမဆး တပမေတာလ႔ေျပာရမယ BIA တပေပၚလာတာျဖစပါတယ။ ရေဘာသးကပဆတဟာက အဒ ၁၉၄၁ ခႏစကမ ျဗနးကန တကခငခကခငစတေပၚၿပး စစတပတတပ ထဖြ႔တာလ႔ေျပာရငမားပါတယ။ ဒါဟာ သမငးန႔ဆးျဖတၿပး စဥးစားတယလ႔ေျပာလ႔ရပါတယ။ ကေနာေျပာခငတာက အဒလေပၚ ေပါကလာတတပ၊ ႏငငေရးေနာကခေတြ ဗမာျပညသလထတရပလးရ႕ ႏငငေရးေနာကခ ေတြန႔ ေပၚေပါကလာတတပဟာ ႏငငေရးန႔ဘယလဆကႏြယေနတအေၾကာငး၊ ဒေန႔အထ ဘယလပတသကေနတအေၾကာငး ေျပာခငတာပါ။ ဒါေၾကာင ကေနာ ေျပာတအခါမာ ၁၉၄၁ ခႏစကေန ၁၉၄၅ ခႏစထ၊ ၁၉၄၅ ကေန ၁၉၄၈ အထ စသျဖငအပငးေတြခြၿပး ေျပာသြားဖ႔ စဥးစားပါတယ။

တပကႏငငေရးအရတညေဆာကရမယ

၁၉၄၁ ခႏစကေန ၄၅ ခႏစထကာလဟာ ကေနာတ႔ႏငငမာ တငးခစျပညခစ စတရတသ ေတြ အမးသားေရးအလေတာေအာကမာ အတလကတြလပခၾကတကာလျဖစပါတယ။ ေနာငတခနမာ

ႏငငေခါငးေဆာင၊ ႏငငေရးပါတေခါငးေဆာင၊ တပမေတာေခါငးေဆာင ျဖစလာမယလေတြအားလး စညးစညးလးလးညညၫြတၫြတ ရခၾကတကာလပါ။ ဒါဟာ လညး အေၾကာငးမတကဆငမႈမဟတပါဘး။ သ႔ကၽြနျဖစၿပးတေနာက ျဖစေပၚလာတသမငး စဥရ႕ စစညးေဖာျပခကလ႔ေျပာရငရပါတယ။ ဒလျဖစလာရတာရ႕ အနးကပဆးန႔ ၾသဇာအေညာငးဆး၊ ဂယကအ႐ကဆးကစၥကေတာ ၁၃၀၀ ျပညအေရးေတာပႀကးလ႔ေျပာလ႔ရပါ တယ။၁၃၀၀ ျပည အေရးေတာပႀကးမာ ျမငးခြာေပါကခလ႔ မးေတာကတယလ႔ ေျပာလ႔ရပါတယ။ ေနာငမာ ကြနျမနစျဖစလာမယလေတြ၊ ဆရယလစပါတ၀ငျဖစလာမယလေတြ ဒအေရး ေတာပမာ ေပါငးစညးမခၾကပါတယ။အဒက အဆကအေနန႔ သခငဂဏးခြ ၂ ခြက လေတြ ရေဘာသးကပမာလာၿပးေပါငးျဖစၾကတယ။ ျပညတြငးမာကနခတ အဓကကတ သခငေခါငး ေဆာငေတြဟာလညး ေထာငထမာဆမၾကတယ။ အဒတနးကတတငးျပညလး၊ ညၫြတဖ႔၊ စစညးဖ႔၊ လကတြဖ႔ စညးစားေနၾက၊ လးပနးေနၾကတကာလျဖစပါတယ။ သတ႔အားလးေခါငး ထမာ ကယတငးျပညလြတလပေရးဆတ ဘရညမနးခကအေပၚမာ မတညေနၾကေတာ အား လးတြၿပး လပႏငခၾကပါတယ။ အဒကာလမာ သတ႔ေခါငးထမာ အယ၀ါဒကြျပားတာ၊ မတတာ မရဘးလားဆေတာလညး ရပါတယ။ ဥပမာ...အသသာဆးက ဒတယကမၻာစစျဖစ လာခနမာ အဓကအားျဖင အယအဆ ၃ မးကြတယလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ (၁) က ဂပနန႔ေပါငးၿပး ၿဗတသလကေအာကက ႐နးထြကေရး၊ (၂)ကဂပနကလညး တကမယ၊ ၿဗတသကလညး တကမယ (၃)ကေတာ အဂၤလပအပါအ၀င အရငးရငဒမကေရစႏငငေတြန႔ေပါငးၿပး ဂပန အပါအ၀င ဖကဆစေတြကတကမယဆတ အယအဆျဖစပါတယ။ အဒ ၃ မးကြေနၾကတာပါ။အဒတနးက ကြနျမနစေတြ၊ ေနာငမာကြနျမနစျဖစလာမယလေတြက အဒ ၃ မးစလးထမာ ပါ၀ငေနၾကပါတယ။ ဒါေပမယ ပါတစညး႐းေရးအရ၊ ပါတရ႕ဆးျဖတခကအရ အားလးဟာ အဂၤလပအပါအ၀င ဒမကေရစႏငငေတြန႔ ပးေပါငးၿပး ကမၻာဖကဆစ၀ါဒက တကမယဆတ တတယအမးအစားမာ ပါ၀ငၾကပါတယ။ ေနာငမာ ဆရယလစပါတျဖစလာမယလေတြကလညး အထကကေျပာခတ အမးအစား ၁ န႔ ၂ မာ ပါ၀ငၾကပါတယ။ ထြနးအပ - ဗစနဂဏးက လေတြကေတာအမးအစား(၁)မာပ ပါ၀ငတာေတြ႔ရပါတယ။ ဒလ စညးလးညၫြတေရး အရနရေနတအေျခခေပၚမာ ရေဘာသးကပဟာ ဂပနျပညကသြားၿပး စစပညာသငတာေတြ ကလပခပါတယ။ ေနာငသတ႔ျပနလာၿပးေတာလညး ဂပနက စစပညာသငထပၿပးလႊတခတာ ေတြ ရပါတယ။ ဒေနရာမာ ျဖတေျပာခငတာတခက အဒလေနာကခရေနတ အေလာက ႏငငေရးအျမငမတတသေတြ ဒတပမေတာထမာပါ၀ငလာတအေလာက ဒတပထမာ အဒ ဂယက၊ ေနာငမာဂဏးဂဏျဖစလာမယ ဂယကေတြလညးရတနသေလာက ရတယလ႔၀နခရမာပါ။ဂပနေတာလနေရးစတဓာတ ျမငတကေနတကာလမာ ကြနျမနစပါတ၊ အေရးေတာပပါတ၊ ဗလခပေအာငဆနးတ႔ဟာ “ေကာငးသားတပဥး” နာမညန႔ ပးေပါငးခၾကပါတယ။ ၁၉၄၄ ခႏစမာ ဖကဆစတကဖကေရး ျပညသ႔လြတလပေရး (ဖတပလ) က ဖြ႔ခၾကတယ။ တဆကတညးမာ တပကႏငငေရးအရ တညေဆာကရမယဆတ အယအဆက ကြနျမနစ ေတြကတငျပတယ။ ဗလခပေအာငဆနးက လကခအတညျပခလ႔ တပထမာႏငငေရးသင တနးေတြ ေပးခပါ တယ။ အမနေျပာရရင ရေဘာသးကပအျဖစ သေႏၶတညေပါကဖြားလာတ ဒတပမေတာဟာ အားလးသၾကတအတငး ဂပနျပညမာ ပးေထာငေလကငခရတာပါ။ဂပန ေလကငေပးတာရခတ၊ ဂပနေတြရ႕ သတ႔တပပစအတငး (ပေဒသရာဇတပငး ဖကဆစတ ပငး ပစအတငး) ပသြငးခခရတာပါ။ တေသြးတသတမန႔ဆတာကပ အေလးဂ႐ပထားတ တပမးပါ။ ဒါေၾကာငမ႔လညး ဒ BIA တပဟာ အေစာပငးမာ ဖကဆစဆနလ႔ လထရ႕ မေကနပမႈေတြ အေတာမားမား ၾကေတြ႔ခရပါတယ။ ဒလပစန႔ျဖင တငးျပညလြတလပေရးအတြက ေဆာငရြကလ႔မျဖစႏငဘးဆတာက သတထားမတ ကြနျမနစပါတဟာ ဒတပထမာႏငငေရး သငတနးေပးရမယလ႔သေဘာေပါကၿပး အခလလႈပရားခတာျဖစပါတယ။ ဒလတပက ႏငငေရးသငတနးေပးတာက အဒတနးက မႀကကတသေတြ ရပါတယ။ အထးသျဖင ဗလေမာငေမာင၊

ဗလေအာငႀကးစတ လေတြပါ။ (ေနာငမာ ဆရယလစပါတ၀င ျဖစလာမယ လေတြပါ။) သတ႔ကဒတပက သတ႔တလကကငတပျဖစလာတအခါ၊ ဆရယလစပါတရ႕ တလကကတပျဖစလာတအခါမာ ေနာငမာတပက ႏငငေရးလး၀သငမေပးေတာဘန႔ တေသြး တသတမန႔ သတ႔ခငးရာလပ၊ သတ႔ေစရာသြားဆတ တပျဖစေအာငလပခတာပါပ။ ဒါကေနာငမာပါ။အဒတနးကေတာ ဗလခပေအာငဆနးရ႕ သေဘာတခြငျပမႈန႔တပထမာ ႏငငေရးသငတနး ေတြေပးခၾကပါတယ။ အဒတနးက ႏငငေရးသငတနး ေပးတတတာကလညး ကြနျမနစေတြ ပ ရတယဆေတာ ကြနျမနစေတြကပ ေပးတာပါ။ ကြနျမနစပါတက အဒအခနကတညး က ေျမေအာကလပငနးရေနပါတယ။ ကလာပစညးေတြရေနပါတယ။ တခ႕ခ႐ငေတြမာဆရင ခ႐ငတခတညး ကလာပစညး ၃ - ၄ ခေတာင ရပါတယ။ ဒါေပမယ တေယာကန႔ တေယာက ေတာမသၾကေသးဘးေပါ။ သတ႔ကဂပနေတြမရပမေအာင ႏငငေရးသငတနးေပးရတာဆ ေတာ သတ႔က ဗလနာမညေတြတပၿပး တပထမာသြငးထားရပါတယ။ အဒအခနတနးက ေတာ ညၫြတေရးစတဓာတကလညးလႊမးေန၊ ဗလခပေအာငဆနးကလညး သေဘာတ ထားတာဆေတာ ဒလတပထမာ အျပငကေနလာၿပး တတတတသငတနးေပးတာေတြက ဂပနမသေအာင ကာကြယႏငခပါတယ။ ဒလန႔ ၁၉၄၄ ခႏစ၊ စကတငဘာလထမာ အေရး ေတာပပါတကလေတြန႔ ကြနျမနစပါတကလေတြေပါငးၿပး ကြနျမနစပါတရယလ႔ ဖြ႔ခပါတယ။ ဆရယလစပါတဆတာက ၁၉၄၅ ခႏစ၊ စကတငဘာကမ အဒထက ျပနထြကၿပး စငၿပငပါတတရပ ထေထာငတာျဖစပါတယ။ အဒလတျပညလးရ႕အေရး၊ ႏငငရ႕အေရး၊ လြတလပေရးက ေရ႕တနးတငလးပနးေနၾကတနးမာပ နဂကမတတလေတြဟာ တြဖကလပ ႏငခၾကတယ။ ေနာငကမ ဒလေတြဟာ ႏငငအေရးထကကယကး၊ ကယအစအကးက ေရ႕ တနးတငလာၾကၿပး တြမလပႏငဘ ျဖစခတာပါ။ ဒါဒေန႔အထပါပ။ အဒတနးက ကြနျမနစ ပါတအေပၚ အၿငးထားခတ လေတြဟာအခထကြနျမနစပါတအေပၚသာမက ဗလခပ ေအာငဆနးအေပၚလညး အၿငးထား၊ ဗလခပေအာငဆနးရ႕သမး ေဒၚေအာငဆနးစၾကည အေပၚကလညး အၿငးႀကးထားၿပးေတာ သတ႔တပထက မးဆကသစေတြအေပၚမာ ဒအၿငးက ေဆြစဥမးဆကလကလႊေပးသြားတ သေဘာမးေတြ႔ရပါတယ။ ဗမာျပညရ႕သမငးမာ အဒ လပ ပ႗ပကၡေတြျဖစေနတ အငအားစေတြဟာ အေျခအေနတခေအာကမာ တြၿပးလပၾက တယ။ ေနာကတခါကေတာ တဖကစတကၾကတယ။ လကနကေတြန႔ အေသအေၾကတက ၾကတယ။ အလတကေနတၾကားထမာပ ထပတကေစစပၾကတယ၊ ေဆြးေႏြးၾကတယ။ ဒါေတြ ဟာ တေလာကလးရေနခတဟာပါ။ ဒေန႔နအဖအစးရက ေစစပတယ၊ ေဆြးေႏြးတယဆတာက မကေစမတ ဘးခါျငငးေနတအခါမာ အရငတနးက အဒလမဟတ ဘးဆတာေျပာခငလ႔ ဒေနရာမာအေလးထားၿပးေျပာတာျဖစပါတယ။

ေခါငကၿဖဖ႔ၾကတနယခ႕

၁၉၄၅ ခကေန ၁၉၄၈ ခႏစထ ဆတကာလဟာ (ဒသးႏစဟာ) ဗမာျပညရ႕ ကၾကမၼာက ဖနတးလကတ သးႏစျဖစတယ။ ဒါေၾကာငဒအခနးကကေနာ နညးနညးကယကယေလး ေျပာခငတယ။ ကေနာတ႔တငးျပညရ႕ ကၾကမၼာသာမက တပမေတာရ႕ ကၾကမၼာကလညး အလညအေျပာငးျဖစေစတ သးႏစ ျဖစပါတယ။ အထကမာေျပာခတ ျပငပႏငငေရးရ႕ ဂယကေတြလ တပမေတာထက ဒအခနမာ၀ငလာတယလ႔ ေျပာလ႔ရပါတယ။နဂကေတာ ဂပနကတကေနရ တအတြက ဒဟာက ထနးထားလ႔ရတယ။ ေနာကၿပးေတာလ ဂပနက ေအာငပြခလကတအခါ ေအာငပြရတအရနန႔ ျပညသလထကလ တကကြေန၊ ျပညသ လထကလ ေတာငးဆတအေလာက ေသြးစညးညၫြတမႈက ထနးသမးႏငၾကပါတယ။ အဒလဗမာျပညရ႕ ႏငငေရးအငအားစေတြအားလး ေသြးစညးညၫြတ ေနတာကမလလား တလက ၿဗတသကလနသမားပျဖစပါတယ။ၿဗတသကလနသမားဟာ ဗမာျပညထျပန၀င လာတယဆကတညးက သတ႔ရ႕ အဓကပစမတ၊ သတ႔ရ႕လပငနးဟာဗမာျပညက အဥးဆး သမးပကတနးက စဥးစားနညးမးန႔ပ သတ႔ ခဥးကပတာပါ။ အဒါဘာလဆေတာ ပထမဆး

ဗမာအမးသားေတြရ႕ စစတပကၿဖခြဖ႔၊ ဖကဆးဖ႔ျဖစပါတယ။ အထးသျဖင အဂၤလပဟာ BIA က အငမတနအၿငးထားပါတယ။ သတ႔ေခါငးထမာ BIA ကေတာ မတေလာကသား ေလာကျဖစေအာငဆးမရမယလ႔ ေတးထားပါတယ။ အဂၤလပေတြက တ႔ေပးထားၾကတာေတြ ကလရပါတယ။ BIA အေပၚမာခ႕ကားၿပးေတာ အဂၤလပန႔ရနတက ေပးတာေတြလရသ ေလာကရပါတယ။ အဂၤလပကေတာ ေခါငကၿဖရငအားလးက ၿပမယလ႔တြကတာပါ။ ဒါေၾကာင သတ႔အဓကထားတာ BIA ၿဖဖ႔အတြကဆရင ဗလခပေအာငဆနးက အရငၿဖ မယ။ ဒါေၾကာင သတ႔ကဗလခပေအာငဆနးက သထခ႐ငသျဖကနးသႀကး အဗၵရာရစက သတမႈန႔ ဖမးဖ႔စဥးစားၾကတယ။ ျပငဆငၾကတယ။ အဒတနးက ဒလက ဗလခပေအာငဆနး ကယတင သတတာပါလ႔ သကေသခမယလေတြကလ အသငျပငၿပးေစာငေနၾကတယ။ သတ႔ကလ အဂၤလပန႔ေပါငးရရငၿပးေရာ ဆတလေတြ။ အလ သကေသခမယလက ဘယသ လဆေတာ သခငထြနးအပ။ သခငထြနးအပဆတာ ဗလေန၀ငးရ႕ လကရငးဆရာ။ (ဒါက အားလးသၿပးသားမ႔ အကယမေျပာေတာဘး။) အေတာ ေမးစရာရတယ။ အဂၤလပက ဘာလ႔ ေခါငကၿဖခငတာလ။ ဘာေၾကာငလဆေတာရငးတယ။ အဒတနးက တပမေတာက ကယစားျပေနတာက ဗလခပေအာငဆနး။ ဗလခပေအာငဆနးက ႏမႏငရင၊ ခးႏငရင ဒတပမေတာတခလး ဥးကးၿပလ႔ သတ႔တြကထားတာ။ ဒါေၾကာင ဒအမႈမာ တရား စြမယလကလ ရတယ။ သကေသလ ရတယ။ကလနသမားဟာ သတ႔ကလနလပခတႏငငမာ အဒႏငငက ႏငငသားေတြရ႕တပဆတာက နညးနညးမ ခြငျပခငတာမဟတဘး။ ဒါေပမယ ဒါက ကလနသမားရ႕ သာမနစဥးစားနညးျဖစတယ။ လကေတြ႔အေနန႔ကေတာ သတ႔လပ လ႔မရဘး။ ဖမးလမဖမးျဖစခဘး။ ဘာေၾကာငလဆရင အဒတနးကသာ ဗလခပေအာငဆနး က ဖမးလကတယဆရင ဗမာျပညမာ ေတာလနေရးထေပါကကြမာ၊ ျပညသတရပလးက ထၿပး လကနကကငမာ။ (လကနကေတြကလ အႏ႔အျပားရေနတယ။) အဂၤလပဆတာကလ အဒအခနတနးက အငအားအငမတနငယတယ။ ဒတယကမၻာစစႀကးထမာ အငမတနပငပနး ၿပးေတာ ဒမာ၀ငလာႏငတအငအားကလညး သပမားတာမဟတဘး။ အလအခနမာ ဗမာ တမးသားလး ထသာတကလကရင ဘယလျဖစမလ။ ဗမာျပညရ႕ေတာလနေရးဟာ တ႐တ ျပညေတာလနေရးန႔ ဆကမသြားလမမယ။ ေနာကၿပး ဗမာျပညကဗမာအမးသားေတြရ႕ ေတာလနမႈက ကလားတပေတြကသးၿပး ႏမႏငးဖ႔ဆတာလ မျဖစႏငဘး။ ဒါက ဘလပမာ ရတ အဂၤလပအစးရကတြကတာ။ ဘရငခက တြကတာမဟတဘး။သတ႔တြကတာကလ မနတယ။ သတ႔က အေျခအေနအားလးက အကယအျပန႔သတလေတြ။ အထးသျဖင ကလားတပက မသးႏငေတာဘးဆတာ သပမနတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ အဒအခနမာ ကလားတပက မသးရဘးဆၿပးေတာ အႏၵယႏငငမာ ကြနဂရကပါတ၊ ကြနျမနစပါတန႔ အႏၵယျပညသေတြက ျပတျပတေဖာထတေျပာထားၿပးျဖစတယ။ သတ႔ဖာသာ အႏၵယတပန႔ ဗမာျပညကႏမဖ႔လပမယဆရင ေစာေစာေျပာသလ ဗမာျပညမာေတာလနေရးကလေအာင မာပ။ တ႐တျပညေတာလနေရးလ ဆကႏငတယ။ အႏၵယအထပါ ေတာလနေရးဆကၿပး ေပါကကြႏငတယ။ ဒါအဂၤလပအေၾကာကဆးပ။ ဒမာ ရတဘရငခကေတာ ဘယလပျဖစျဖစ ဗလခပေအာငဆနးက ဖမးခငတယ။ တကယလ႔ ေတာလနပနကနလာရငလ တငးရငးသား သတ႔ သစၥာခတပေတြန႔ ႏမႏငးပစႏငတယလ႔ သတ႔ထငထားတယ။ ဒါေပမယ ဘလပက အစးရက အဒလမထငဘး။ အဒတနးက အေျခအေနက ၁၉၄၅ ခႏစ စကတငဘာလမာ ဂႏၵစာခပအရ PBF တပထက အငအား ၅၂၀၀ က အဂၤလပစစတပက ယကယထားရတာ။ ကနတ တပမေတာသားေတြက ျပညသ႔ရေဘာ အျဖစ ဖြ႔ထားတယ။ အဒတပမေတာသား ေတြက လကနကသာမရတာ၊ စစအေတြ႔အၾကရၿပးသား၊ စစတကဖးၿပးသား။ စစလကနက ဆတာကလ တျပညလးအႏ႔အျပား ျပန႔ႀကေနတာ။ ၿမ႕ေတြရြာေတြမာ ရြာသားက ေလးခြစမး သလ ေသနတပစလကတည စမးေနၾကတကာလမး။ အဒါကသာ ခနကတပက ထြကထား တသေတြလကထ အပလကရင ခကခငး ပမနတပေတြျဖစသြားမာ။ ခနက ဂႏၵစာခပက ဗလခပေအာငဆနးန႔ သခငသနးထြနး။ ဗလခပေအာငဆနးက ဖဆပလ ဥက႒၊ သခင သနးထြနးက ဖဆပလ အေထြေထြအတြငးေရးမးအေနန႔ ေခါငးေဆာငၿပးေတာ ေမာငဘက တနန႔ခပထားတစာခပျဖစတယ။

ဒမာေထာကျပစရာတခက အဒကာလတနးက ေနာငမာဆရယလစပါတေခါငးေဆာငေတြ ျဖစမယ ဥးေကာၿငမးတ႔၊ ဥးဗေဆြတ႔က ေတာလနေရးရ႕ ပငမေရစးထမာ မရဘး။ သတ႔က ေဘးေရာကေနၾကတာ။ ေဘးေရာကေနတယဆတာလ မဆနးဘး။ ဥးေကာၿငမးက ဂပန ေတာလနေရးမာ တငးေျခာကရ႕ ႏငငေရးမးအျဖစ သ႔ကပဥးမနားကသြားဖ႔လႊတတယ။ အဒါ သမသြားဘ ပနးေနတယ၊ ေရာငေနတယ။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ သ႔ေနရာမာ ကြနျမနစပါတက သခငတငထြနးက ၀ငယရတယ။ ဥးဗေဆြကလ အေၾကာငးရာၿပးေတာ ရႏကနမာပ ခကပေန တယ။ ဘာမမလပဘး။ ဂႏၵစာခပအရ ဖြ႔လကတတပထမာ ဆရယလစတပကလေတြပါ တယ။ သတ႔ကေတာ ဗလေန၀ငး၊ ဗလေမာငေမာင၊ ဗလေအာငေရႊတ႔ေပါ။ ဗလေအာငႀကး က အဒတနးက ဆရယလစပါတ တြဖကအတြငးေရးမးလပေနတာ။ တပထျပနမ၀ငဘး။ အေတာ ဂႏၵစာခပတပမေတာထမာ BIA, BDF, PBF ကလာတလေတြက အနညးစေတြျဖစ ေနတယ။ စစတပရ႕အမားစန႔ စစ႐းခပတခလးက သစၥာခတငးရငးသားေတြပ။ ဒါေၾကာငမ႔ ဗမာျပညမာသာ (အထကက ေျပာခသလ) ေတာလနေရးေပါကကြလာတယဆရင အဒတငး ရငးသားတပေတြက အားကးႏင အားမကးႏငဆတာလ အဂၤလပေတြ ခငခနၾက၊ စဥးစားၾက တယ။ ဘရငခဥးစးတ ဗမာျပညေရာက အဂၤလပစစဗလေတြကေတာ အားကးႏငတယလ႔ တြကတယ။ ဒါေပမယ ဘလပအစးရက အားမကးေလာကဘးလ႔တြကတယ။ သတ႔ စဥးစားတာက ဗလခပေအာငဆနးက ၁၉၄၆ ခႏစ မတလ ၂၇ ရကေန႔ ေတာလနေရးႏစပတလညအၿပး ေနာကတရကမာ ဖမးဖ႔စစဥတာ။ သတ႔က ဘလပကတငျပတယ။ ဒါေပမယ ဘလပက ပယခတယ။ တကယလ႔မား အဒတနးက ဖမးမားဖမးလကရင ကေနာတ႔တငးျပညမာ တကယက ပြႀကးပြေကာငးေတြ႔ရမာ ေသခာတယ။ ကေနာတ႔တငးျပညဟာ ျပညပအက အညမပါဘ အဂၤလပက ကေနာတ႔အငအားန႔ ကေနာတ႔ႀကးစားမႈန႔ ေမာငးထတပစႏငမာ ေသခာတယ။ အလသာ လပႏငရင ကေနာတ႔တငးျပညမာ ျပညတြငးစစလ ျဖစခငမျဖစ မယ။ ဗမာျပညရ႕ကၾကမၼာဟာ အခလ ဟတခငမဟတမယ။ ဗမာျပညရ႕ ကၾကမၼာကအဆးအျဖတေပးမာ အဒေတာလနေရးက အဆးအျဖတေပးမာျဖစသြားမယ။ ဒါေပမယ အဂၤလပအပစးသက ျပငသစလမမကဘး။ အေမရကနလလ ေသြးနားထငေရာကေနတာ မဟတဘး။ သတ႔က အငမတနဉာဏနဉာဏနကမားတလေတြ။ သပလညတယ။ သတ႔လပတာက ၾကညပါ။၁၉၄၇ ခႏစ၊ မတလမာ ဗလေန၀ငးရ႕ တပရငး ၄ က အဂၤလပကတပေတြန႔တြၿပး ပဥးမနား - လယေ၀း ေဒသေတြထမာ စစဆငေရးေတြ လပခငးတယ။ နာမညေပးထားတာကေတာ Operation Flash လ႔ေပးထားတာ။ ဒflash က ဘယလျပနမလ။ ဒါဟာ ေကာငးေအာငဘာသာျပနရငလ ရတယ။ ဆးေအာင ဘာသာျပနရငလရတယ။ အဒထးစစလပတအလပက ဘာလဆေတာ အဒတနးက ကြနျမနစပါတရ႕ေရ႕ေဆာငမႈန႔ တကပြ၀ငေနတ လယသမား သမဂၢ၀ငေတြက ေခမႈနးေရးပ။ အဒတနးက လယသမားေတြက ေျမရငေတြရ႕ ေျမကြကေတြထ၀ငၿပး ထြနတနးတကပြေတြလပေနတာ။ သတ႔က လကငတလယလကမလႊတခငလ႔ လပေနတာျဖစတယ။ ေျမရငေတြကလကငတလယသမားေတြက ႏငထတေနလ႔ ျပနတကရ တတကပြျဖစတယ။ အဒစစဆငေရးက အဂၤလပက ဘာအဓပၸာယန႔ လပတာလဆရင ဆရယလစန႔ကြနျမနစက ရနတကေပးတာ။ ေနာကတခါ တပရငး ၅ ကလ ရခငဘကသြား ၿပး ႏမႏငးခငးတယ။ ဒါဟာလ ငါး ၾကငးဆန႔ငါးၾကငးေၾကာတ နညးပရယာယပျဖစတယ။ လမးေရးအာဃာတေတြ ကနေနေအာင တမငလပခငးတာျဖစတယ။ သတ႔အဂၤလပတပ ေတြ မသြားဘး။ ဗလေန၀ငးရ႕ တပရငး ၄ မာ အဒတနးက အၾကပလပေနတလေတြက ဗလေကာထငတ႔၊ ဗလေအးကတ႔ေပါ။ သတ႔ကပ ေဒါကတာေမာငေမာင ေနာကဆးေရး သြားတစာအပထမာ အဂၤလပလ Coterie လ႔သးသြားတယ။ Coterie ဆတာ “အတြငးစညး၀ငး” လ႔ သေဘာေပါကတယ ထငပါတယ။ အဒတနးက တပေကာထငတ႔၊ တပၾကပေအးကတ႔ဟာ ေန၀ငးရ႕လကသးေတာႀကးမားျဖစတယ။ ၁၉၄၈ ခႏစ၊ မတလအ ၀ငမာ ကြနျမနစပါတကကငးပခတ ပဥးမနားလယသမားကြနဂရကႀကးက ဗလေကာငထင န႔ ဗလေအးကတ႔က အရပ၀တ၀တၿပး လာဖးတယလ႔ ၁၉၈၀ ခႏစတနးက ကေနာတ႔ပါတန႔ မဆလအစးရန႔ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးတအခါမာ ေျပာဖးတယ။ ဗလေအးက ကယတငကေန ကေနာတ႔ပါတရ႕ ကယစားလယအဖြ႔ ေခါငးေဆာငလပတ ဒ - ဥက႒

သခငေဖတငက ေျပာျပတာ။ သတ႔က အရပ၀တန႔လာၿပးေတာ တကတာေပါေလ။ သတ႔တကတာက ေထာကလမးတသမးတကတာပါ။ဒါန႔ တဆကတညးမာ ေျပာဖ႔လတာက ကႏၵစာခပအရ PBF က အဂၤလပက မယခပ။ နဂက ေသာငးန႔ခၿပးရခတတပထက ဗလက ၂၀၀၊ ေအာက ေျခတပသားက ၅၀၀၀ ကပလက ခတာျဖစတယ။ ဗလေတြကအဂၤလပက အႀကးအကယစစေဆးၿပးမ လကခတာ။ စစမျဖစမ က ဘြ႔ႀကန႔ဘြ႔ရဆရင လြယလြယ န႔လကခတယ။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ကြနျမနစဗလ၊ ဆရယလစ ဗလေတြအမားႀကး ဗလအျဖစအေရြးခရတာ။ BIA, BDA ထမာမပါဘးတ PBF ကမပါလာတ ကြနျမနစ ဗလေတြေတာေတာမားမားလ အေရြးခရတယ။ ကြနျမနစဗလေတြထကဆရင ရမးျပညမာ လကနကကငတကပြတနးကကသြားတ ဗလေမာငစးတ႔၊ ေတာလနေရးေကာင စအစးရေခတတနးက လယသမားႏးေႏာဖလယပြေတြမာ စြာကယစြာကယန႔ေျပာေနခတ ဗလတငစးတ႔ အလလေတြပါတယ။ အစဥအလာန႔ ဂဏသကၡာေၾကာင ပညာတတမဟတ ေပမယ အေရြးခရတ ကြနျမနစဗလတခ႕လပါတယ။ ဥပမာ ဗလအာဠာ၀ကတ႔။ အဒတနးက ကြနျမနစပါတရ႕ အၾကအစညက ဘာလဆရင ရရငရ မရရငခမာ။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ ေနာကဆးတကပြ တကဖ႔အတြက တပထမာ ကြနျမနစေတြက သြငးထားတာျဖစတယ။တပထမာ ၀ငလာတယဆရင အစးရလခစားေတြျဖစတယ။ ကြနျမနစပါတ၀ငေတြဟာ တပထေရာကသြားတယဆရင ကြနျမနစပါတက လစဥေၾကးအျဖစနပ သတ႔လခရ႕ ၂၀% ကလရတယ။ တခ႕ဆရင ေတာလနေရးတနးက ဂပနျပညေရာကေနလ႔ မတလေတာလန ေရးမာ မပါလကရတဗလေတြလ ရေသးတယ။ သတ႔လ ပါတ၀ငေတြ။ သတ႔လ လစဥေၾကး ေပးၾကတယ။ အဒတနးက ကြျမနစပါတမာက အခနျပညပါတ၀ငရ တယ။ အခနပငး ပါတ ၀ငရတယ။ အခနျပညေရာ၊ အခနပငးေရာ ပါတ၀ငေၾကးေတာ ေပးၾကတယ။ ဖဆပလန႔ ကြနျမနစကြတ ၁၉၄၆ ခ၊ ေအာကတဘာလကမ တပတြငး ကြနျမနစေတြအေတာမားမား ပါတကထြကၾကတယ။ သတ႔မထြကရငလ ဖဆပလန႔ အဂၤလပန႔ေပါငးၿပး တပထကထတ တာပ။ ဗလအာဠာ၀ကတ႔ဆရင တပထတတာခရတယ။ ေနာငမာ ဗလအာဠာ၀ကကမႏေလး မာ အခနျပညပါတ၀ငလာလပတယ။ တခ႕လ ကြနျမနစပါတန႔ မပတသကေတာသလ ေနၾကတယ။ လြတလပေရးရမ၊ ျပညတြငးစစျဖစေတာမ ေတာျပနခၾကတယ။ အဒတနးက အဂၤလပရ႕အစအစဥက ဘာလဆေတာ သတ႔မယလကရတ ဗလေတြက ႏငငေရးစစသား ဘ၀ကေန ေၾကးစားစစသားျဖစေအာင (သ တ႔ေျပာတ professional စစသားျဖစေအာင) လပ ဖ႔ လခန႔အခြငအေရးနပ ျမႇဆြယတာပ။ တကယက သတ႔ရ႕ ကလနေၾကးစား တပပစ အတငးသြငးတာပ။ဒေနရာမာစပမလ႔ ကေနာအထကမာေျပာခတ ဗလစးေမာငေျပာတ ရယစရာေလးတခ ျဖတေျပာဥးမယ။ အဂၤလပတပရငးမးႀကးေတြက သတ႔တပေတြကပစကတ အဂၤလပ ေၾကးစားတပပစအတငး ပသြငးတာ။ သတ႔တပထမာ အႏၵယကျပနလာတ ပစကၿပးသား တငးရငးသားဗလေတြ အေတာမားတယ။ ဗလစးေမာငတ႔လ PBF ဗလက အနညးစေလးပရ တာ။ အဂၤလပတပရ႕ အဒတနးကထးစက ဗလေတြအခငးခငး ရငးႏးၾကဖ႔၊ တနညးအားျဖင ေၾကးစား ပစသြငးေပးဖ႔ တပရငးမးႀကးက ဗလေတြအားလးက တပတမာတခါ ညစာအတ စားတယ။ တပသားန႔အတမစားဘး။ ဗလဟာဗလပဆတ ဗလစတသြငးေပးတာ။ တပသားန႔ ကငးကြာေၾကာငးကယကယကယ သေအာငလပေပးတာ။ အလ ညစာစားပြက အပတစဥ လပတယ။ တပရငးမးႀကးကယတင တကတယ။ ေသာကၾကစားၾက ေပာေပာပါးပါးေပါေလ။အလ မတဆစားပြလပမယညတခမာ ကြနျမနစ PBF ဗလေတြကၿမ႕ထသြားၿပး ႏငငေရး အစညးအေ၀းတကၾကတယ။ ျပနလာေတာ အျပနနညး နညးေနာကကသြားတယ။ အဂၤလပ တပရငးမးႀကးက ထမငးစားပြမစေသးဘ သ႔ရ႕ဆငးမလားျပနဗလေတြန႔ စကားစျမည ေျပာရငး ေစာငေနတာေပါ။ ခနက PBF ဗလေတြျဖစတ ဗလစးေမာငတ႔ကလညး ကမနးကတမးျပနလာၾကတယ။ ေနာကကသြားၿပ။ အရာရထမငးစားခနး (Officermess) ထေရာကတအခါ ကေတာ တေယာကကသတန႔အေလးျပၿပး အဂၤလပလ သတ႔ထးစအတငး

"Good night, sir." လ႔ေျပာတယ။ ဗမာကေတာ ေန၀ငညကး။ အဒါေၾကာင Good night လ႔ေျပာမ တာ။ အမနကေတာ Good evening လ႔ေျပာရမာ။ အဒလ အေျပာမားလတ အဂၤလပတပရငးမးႀကးက ယမးပမးကေဒါပြတာ။ ဒါက ပစကကလားျပညျပန တငးရငးသား အရာရမားက ၀ငးဟားၾက တာေပါေလ။ အဂၤလပလကေတာ ဟတပါတယ။ Good night ဆတာ ျပနၾကတအခါကမ ႏႈတဆကေျပာၾကတဟာ။ ဒါက အဂၤလပတပရငးမးႀကးတ႔က အခြင ေကာငးယၿပး နႏမတာေပါေလ။ “မငးတ႔ တကသလဘြ႔ရေတြ။ တခ႕က အဂၤလပစာဂဏထးနပေတာင ရတယလ႔ေျပာတာ၊ ဒါေလးမ မသဘးလား။ ငါစြားပြထးတ႔၊ အေစခေတြတ႔၊ ဘတတလာတ႔ကမ မငးတ႔ထက တတေသးတယ။” ႏမလႏမ ႀကမးလႀကမး တာေပါေလ။ အဒေနာကပငးမာ PBF တပကလာတ အရာရေတြန႔ ခနက အမေတာပါအႏၵယ က ပါလာတ တပမးေတြန႔ ဆကဆေရးေတြလ တနးကနတယလ႔ေျပာျပတယ။ ဒါက ကေနာ ေျပာတအဓပၸာယက ဘာဘဆေတာ တပတတပက မယဖ႔ဆတာ မလြယဘး ဆတာေျပာ ခငတယ။ အဂၤလပတပကေန PBF တပက မယဖ႔ဆတာ လြယတာမဟတဘး။ အမားႀကးျဖတသနးရတယ။ အမားႀကး ျဖတတနတာျဖတလပတာပ။ အလပ အခ နအဖ ကလညးမယဖ႔သတ႔ဘယလလပရမနးမသဘး။မမရေထြးမရျဖစေနတာ။

ေအာငဆနးကဘယသသတသလ

ေနာကတခက ကေနာေျပာခငတာက “ေအာငဆနးက ဘယသသတသလ” ဆတ ျပနာ။ဗမာျပညမာ ဒျပနာဟာဒေန႔အထ ဂယကထေနတျပနာ။ ဒေန႔ထ မၿပးျပတေသးတ ျပနာ။ ႏငငတကာန႔ပါဆကေနတယလ႔ ဗမာအမး သားမားက စဥးစားတျပနာ။ ခေနာကပငးမာဆရင ဒဟာက အေၾကာငးျပၿပး “..... ခေသာ” ဆတ စဥးစားနညးေတြ ပမားလာေနတယ။ “ဗလခပေအာငဆနးသာ အလပၾကမခရေသာ ...” အဒကေန စဥးစား လာတယ။ ေနာကဘယသလပတာလ။ ဘယသလပၾကတာလဆတာ။ ကေနာတ႔တငးျပည ဟာ ဗလေန၀ငးရ႕အေမြဆးက ခရေလေလ ဗလခပေအာငဆနးက တမးတေလေလျဖစေန တယ။ “ဗလေန၀ငး လပၾကတာပ၊ ဗလေန၀ငးဟာ အဓကတရားခပ” အထ ေျပာလာတာမး ေတြလရေနတယ။ရနကနဘေဆြ သကမေသခင၀နခသြားလ႔ ဂဠနေစာကလပၾကဖ႔စစဥတာ ဘယသေတြ လပတယဆတာ သရတယ။ ေနာကၿပး တေလာကကေနာ ဖတလကရတျပညပေရာက ဆရာ၀နေဒါကတာၾကငဟးေရးတ ေအာငဆနးကေန၀ငးသတတယဆတ စာအပထမာ သ႔ကေပဖးလႊာဥးျမလႈငက ေျပာျပတာေရး ထားတာက ဖတလကရတယ။ ဥးျမလႈငဆတာက အဒတနးက ရနကနဘေဆြက ဥးေစာကေသနတန႔ပစရာမာ ကားေမာငးပ႔တာ။ ဥးျမလႈင ကေတာ ၄ လကညႇးထးျပသြားတယ။ အဒအထမာ ဗလေအာငႀကးလပါတယ။ကေနာတ႔ ကြနျမနစပါတကေတာ ဂဠနေစာေသနတန႔ပစခရတကစၥမာ ဗလေန၀ငးဟာ ေသြးထးတခနးက ပါတယဆတာအတအကသတယ။ ဘာေၾကာငသလဆေတာ ကေနာတ႔ပါတက တပနရေဘာေတြ အဒတနးကပါေနတယ။ အဒရေဘာက အခေတာ တ႐တျပညမာကြယလြနသြားၿပ။ သကယတငပါလ႔ ျပနေျပာျပတာ။ တေန႔မာ ျပညသ႔ရေဘာ ဌာနခပက ဗလေန၀ငးေရာကလာတာ။ သက “ေဟ ... ေဟ ... ဂဠနေစာက ဆးမမယလ မရေတာဘးလား” လ႔ေျပာလကတယ။ အလ သကဆြေပးလကတာန႔ ဂဠနေစာကလပၾကဖ႔ ဆတ အစအစဥျဖစသြားတာလ႔ သကေျပာတယ။ အေတာ မငးမစ႐ကရတသက ရၿပးသား။ ခနက ဗလေအာငႀကးတ႔ ဘယသတ႔ဆတာကလ ဗလေန၀ငးမကရညကရင သတ႔က ႐ကၿပးသားဆတလမး။ေပါငးၿပးလပၾကတာပ။ဂဠနေစာကမေသဘ ဒဏရာရၿပးေဆး႐ေရာကတယ။ ဒါက အေျခအေနဘာမမသရာတ ဗလခပေအာငဆနးကေဆး႐သြားၿပး (ဗမာေတြရ႕ ယဥ ေကးမႈထးစအရ) လနာေမးတာေပါ။ ဗလခပေအာငဆနးကေတာ တကယကေစတနာန႔ ႐း႐းသားသားသြားေမးတာ။ ဒါေပမယ ဂဠနေစာဘကကကေတာ ဒါ ဟာ သ႔ကေစာကားတာဆၿပးေတာ အနာေပၚတတကျဖစေတာ တာ။ “ငါကလညး

ေသေၾကာငးၾကေသးတယ။ ေနာကၿပး မကႏာထထန႔လာေမးေနတယ” ဆတာ မးေပါေလ။ သ႔က တမငေစာကားတာပလ႔ယဆၿပး သကလညး ျပနလကစားေခဖ႔ လပၾကေတာတာပ။ ဂဠနေစာေျပာေလရတစကားက “ဒ႔အမးက ကယတ ခကခရင ကယ ကႏစခကျပနခရမေကနပတအမး”လ႔ၾကး၀ါးေလရတယ။အဒေနာကမာေတာ ဖဆပလ - ကြနျမနစကြတယ။ ႏငငေရးမာအကြက၊ လာဘေတြ အငမတနျမငတတပါတယဆတ ဥးေကာၿငမးက ဂဠနေစာ လပၾကမယဆတာ မသတာ ကေတာ အေတာအၾသစရာေကာငးတယလ႔ ကေနာထငတယ။ တကယကေတာ ဂဠနေစာ ရ႕စ႐ကန႔ ဥးေန၀ငးရ႕စ႐ကက တထပတညးပ။ အဂၤလပကေတာ ဂဠနဥးေစာစ႐ကက ဘယလသးသပလဆေတာ “ဒလဟာ ႏငငေရးပညာမတယ။ အၿငးအေတးႀကးတယ။ တေစာကကနးလမက ေခါငးေဆာငစ႐က အျပညရတယ”လ႔ သတ႔သးသပတယ။ ဒါဟာ ေန၀ငးရ႕စ႐ကန႔တထပတညးျဖစတယ။စ႐ကခငးတေပမ ေန၀ငးကသာသြားတာကဘာလဆေတာ စစႀကးအတြငးမာ ဥးေစာက ယဂနဒါက အပ႔ခလကရတာ။ ဗမာျပညကအေျခအေနေတြ န႔ ျပတသြားတာ။ ဒထမာျဖတ သနးရငး ဗလေန၀ငးဟာ အေျခအေနေတြက ပၿပးဆပမတယ။ အေတြ႔အၾကလ ပကြလာ တယ။ လရညလပၿပး လညလာတယ။ ေနာကလက အေႁခြအရလ ပမားလာတယ။ ဒါေတြမာ ဥးေစာေန၀ငးကအ႐ႈးေပးလကရတာျဖစတယ။

ဗမာျပညရ႕ကၾကမၼာ-ဗလေန၀ငးရ႕ကဇာတာ

၁၉၄၈ ခႏစန႔ ၅၈ ခႏစအၾကားကာလ ဆယစႏစဟာ ကေနာတ႔ ဗမာျပညရ႕ကၾကမၼာ အေမး မနဆးကာလျဖစသလဗလေန၀ငးရ႕ ကဇာတာအတကဆးကာလလ႔ေျပာရင မမားဘးထင ပါတယ။ကေနာတ႔တငးျပညရ႕ကၾကမၼာ အေမးမနဆးလ႔ေျပာရတ အေၾကာငးက အခက ၃ ခက ေၾကာငျဖစပါတယ။အဒါေတြကဘာလဆေတာ...၁။ျပညတြငးစစႀကးျဖစတာ။၂။ဗလေန၀ငးတ႔ဆရယလစပါတအစကတပမေတာကအပစးမသြားတာ။၃။ဖဆပလကြတာ။ဒ ၃ ခကကေန ေနာငဗမာျပညရ႕ အဆးဆးသမငးကာလက ျဖစေပၚေစတ စစအာဏာ ရငေတြ ေပၚထြကလာေစတာေၾကာင ျဖစပါတယ။ အေတာ ဒ ၃ ခကက ကေနာေျပာပါတယ။ အဒထက ျပညတြငးစစျဖစပြားတ ကစၥန႔ပတသကလ႔ အဒါကအဓကေျပာမာမ႔လ႔ အကယ မခ႕ေတာပါဘး။ ဒါအားလးလ သေနၾကတကစၥပါ။ ဒေနရာမာ ကေနာတခပ ကးကားခင တယ။ အဒါဘာလဆေတာ ဗလေန၀ငးက ဗမာျပညကြနျမနစပါတ ဥက႒ သခငဗသနးတင က ေျပာဖးတစကားပါ။ ၁၉၈၀ ခႏစမာ မဆလအစးရန႔ ကေနာတ႔ ကြနျမနစပါတန႔ ေစစပ ဖ႔ျပငဆငတအေနန႔ ပကငးမာ ဥးေန၀ငးန႔ သခငဗသနးတငတ႔ ေတြ႔ၾကပါတယ။ အလေတြ႔ ၾကေတာ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေတြ ေျပာၾကတာေပါ။ အလေျပာၾကရငးန႔ ဗလေန၀ငးက စကားတလးထညလကပါတယ။ ၄၈ ခႏစက အျဖစအပကန႔ ပတသကလ႔။ အဒတနးက ဥးေကာၿငမးက ဗမာျပညကြနျမနစပါတ႐းခပျဖစတ ဗားကရာလမးကပါတ႐းမာ တပရငး တရငးရတယလ႔ေျပာတယ ဆတကစၥ။ အဒါေၾကာင ၀ငဖမးရပါတယလ႔ ဥးေကာၿငမးက ေျပာတကစၥ။ ဒါက ဗလေန၀ငးက ဘယလေျပာလဆေတာ သ႔အေနန႔တ ကေကာၿငမးက ဒလေျပာတအခါမာ “ဒအေပါငဆင ထပခးေလးမာ တပရငးတရငး ရေနပါမလား” ကေနာျပန ေျပာလကတယတ။ ဒါဟာ ဗလေန၀ငးရ႕ လပေနကလပနညးလပဟနတခပါ။ သတခ ခလပေတာမယဆရင အလႀကကလးေလးေတြ ပစပစေပးပါတယ။ တဆကတညး ဗလေန၀ငးလပဟနတခ ထပေျပာလကမယဆရငလညး ၁၉၆၃ ခႏစ၊ ၿငမးခမးေရး ေဆြးေႏြး ပြျဖစၾကတအခါကေတာ ဗလေန၀ငးန႔ သခငဗသနးတငတ႔ ရနကနမာေတြ႔ၾကေတာ ဗလေန၀ငးက ဘယလေျပာလဆရင “ကေနာတ႔က စစသားပါ”တ။

“ႏငငေရးေတြ နားမ လညပါဘး”တ။ “သခငဗသနးတငတ႔ ကြနျမနစေခါငးေဆာငေတြက ႏငငေရးနားလညပါ တယ။ တငးျပညလ တညေဆာကတတပါတယ။ အေတာ သခငဗသနးတငတ႔ပ မဆလပါတ ကကငၿပးေတာ ႏငငေတာအစးရလပၾကပါ။ ကေနာတ႔တပကျပနပါမယ” လ႔ေျပာတယ။ ေျပာလကရငေတာ ဟတသလလပ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔ကျပနစဥးစားၿပး ဗမာျပည ကြနျမနစပါတက ဘာျပနေျပာလဆေတာ “ခဟာက ကြနျမနစပါတဖကၿပးေတာ မဆလ ပါတထ အ၀ငခငးတာပ။ အဒါေတာ မလပႏငဘး” လ႔ ေျပာလကတယ။ အဒလဗလေန၀ငး ကပစလးေလးေတြန႔၀ငေလရတယ။ကေနာေျပာခငတာက ျပညတြငးစစျဖစတကစၥန႔ ပတသကၿပးဗလေန၀ငးက ဥးေကာၿငမးက လကညႇးထးျပၿပး ကယလြတ႐နးတာက ေျပာခငတာ။ အခအခါမာလညး စစအပစရ႕ စတတမးဆကလ႔ဆရမယ ဗလသနးေရႊန႔သ႔တပညေတြက ျပညတြငးစစကဖနတးတာလက ရ ဒခပေခါငးေဆာင ေတြအပါအ၀င အရငကတပမေတာမးႏြယေတြပျဖစတယ။ သတ႔န႔ မဆငဘးလ႔ ေျပာေနၾကတယ။ အဒါန႔ ယဥစဥးစားၾကညဖ႔ေျပာတာပါ။ စစအပစထပသးေတြ ဟာ ကယလပတာေတြ မေကာငးမနး၊ မဟတမနး မသဘးမဟတဘး၊ သတယ။ ဒါေပမယ သတ႔တာ၀နမယခငဘး။ ဟလႊခ ဒလႊခလပတယ။ သတ႔အစဥအလာပ။ ၇ရက၊ ဇလငတနးက သမဂၢအေဆာကအဥႀကး ၿဖတကစၥကပၾကည။ ကေနာ အကယေျပာဖ႔မလ ဘး။အဒလ ျပညတြငးစစအေၾကာငးျပၿပး စစတပရ႕အခနးက အေရးပါလာတယ။ စစေရးမာ စစတပက မလြနဆနႏငတာက တျခားကစၥေတြမာလညး စစတပက အေလာေပးလကတာ ေတြျဖစလာပါတယ။ ေနာကတခကက အဒျပညတြငးစစေၾကာင အႏၵယကျပနလာတ တငး ရငးသားတပမေတာ အရာရေတြ တပကထြကရတယ။ တငးရငးသားတပေတြက ဖဆပလ ဆရယလစအပစန႔ ဗလေန၀ငးတ႔က လကနကေတြျဖတတယ။ တပေတြဖကပစတယ။ အလ တျဖညးျဖညးန႔ ဗလေန၀ငးတ႔က တပကအပစးမသြားပါတယ။ ဗလေန၀ငး တပက အပစးမသြားတာန႔တပါတညးမာ ဖဆပလကလညး ဗလေန၀ငးကဆြၿပးယလကရတယ။ နဂတနးကလသက ဆရယလစပါတ ကလပါပ။ ဒါေပမယအလတပက အပစးမသြားတ အခါမာ ပၿပးေတာကယဖကအတြငးလထ ဆြသြငးလကတာ။ ဗလေန၀ငးဟာဒလန႔ ဆရယလစပါတအမာခ ျဖစတယ။ ဒေနရာမာ ၾကလ႔ေျပာျပခငတာတခက အႏၵယျပနေတြ ဟာ ျပညတြငးစစမာ ေတာလနေရးအငအားစေတြဘကက ပါမလာပါဘး။ တငးရငးသား တပမးႀကးေတြပါ။ ေတာလနေရးထကပါသြားတတပကလေတြကလညး ဗလေန၀ငးန႔ၿပင ဘက ေတြမဟတၾကပါဘး။ ဘယလပေျပာေျပာ ဒတေကြ႔မာေတာ ဆရယလစပါတေခါငး ေဆာငေတြဟာ တငးရငးသားတပမးေတြက တပထကဖယရားလ႔ရလကၿပး သတ႔အတြက လပခငတာလပဖ႔ အခြငေကာငးတခရသြားတာေတာ အမနပ။ တကယကေျပာရရင လြတလပေရးရခါနးမာဗလေန၀ငးက အဂၤလပအလေတာရေတြက မကေစကပါတယ။ သတ႔ က ဗလခပေအာငဆနးန႔အၿပင Figure တခ (ပဂၢလတေယာက) ေမြးခငေနတာ။ ဗလေန၀ငးကလညး ပဥးမနားမာလယသမားေတြက ႏမတအခါမာ ရကရကစကစကႏမႏငး တနညးန႔ အဂၤလပ အႀကကက လပျပထားတာရတယ။ ဗလေန၀ငးရ႕ တပရငး ၄ က တာ၀နေပးလကတအခါမာ သကအဂၤလပက မကႏာလအားရလညးျဖစ၊ သကယတငလ ပဂၢလေရးအရ အာဃာတေတြထားတ ကြနျမနစေတြက ႏမႏငးရတာမ႔လြတလပေရး အတြက တကပြ၀ငေနၾကတကာလႀကးမာ ကယအမးသားခငးက ျပတ ျပတသားသား ရကရက စကစကႏမႏငးျပခပါတယ။ အဒါက အဂၤလပက အငမတနသေဘာကပါတယ။ အဂၤလပရ႕ အလေတာရေတြလညး သေဘာကတယ။ ေနာကတခကက ဗလေန၀ငးရ႕ အကငစ႐က။ ဒလအကငစ႐ကရတလမးက တပညေမြးခငတလေတြက အရမးႀကက တယ။ အဒအခနက ကလ နအစးရဘကကၾကညရင သတ႔ေမြးစရာ Figure က မားမား မရဘး။ ICS ဥးတငထြ႗လပဂၢလမး။ သက ဗလေန၀ငးလ ႐ပျပမေကာငးဘး။ ဥးတငထြ႗က လနဒနမာ အဂၤလပအစးရအတြက အလပလပၿပးျပနလာတာ။ အဒကေန ျပနလာတအခါမာ အႏၵယမာရတ ေဒၚမနစမစတ႔ဆ၀ငတာ။ လတငးက သတ႔အဂၤလပရ႕လလ႔ သတမတၾက တာ။ သ႔က ဗမာျပည ျပညသလထက နညးနညးမလကမခဘး။ ဗလေန၀ငးကေတာ သက “ရေဘာသးကပ၀င” ဆတအရနက ရေနတယ။ ဒါေၾကာင

အဒတနးက ဘအစကယစား လယလပေနတ ဥးဘေဖက ဗလေန၀ငးက အာဏာသမးခငးတယ။ ဒါေပမယ ဗလေန၀ငးက ဥးဘေဖထကပလညတယ။ ဒေလာကမအဘး။ အလအခနမာ ေလာဘတႀကး သလပလက ရင လထေျခဖ၀ါးေအာကမာ မႈန႔မႈန႔ညကညကေၾကသြားမယဆတာ သသတယ။ အဒအခန တနးက ဗမာျပညျပညသလထႀကးဟာ လြတလပေရးဘယေလာကလလားေနတယ၊ ဘာမ ဆလပေတာမယဆတ အေျခအေနမာရေနတယဆတာ သသတယ။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ ဥးဘေဖ သ႔ကခငးတကစၥက သကေဖာေကာငလပၿပး အမတယလကတယ။ ဒနညးန႔ ဆရယလစ ပါတရ႕လယေတာလညးပျဖစလာတယ။ဥးတငထြ႗ကေတာ “ဗလခပ” ဆတ ရာထးကရထားတယ။ ဆရယလစအပစန႔လညး မတညေတာ၊ ခလတကနသငးေတြ ျဖစေနေတာအဒကာလ တနးက ေခတစားတလပၾက နညးျဖစတ လကပစဗးန႔ပစသတတာခလကရတယ။ သဟာ ႏငငျခားေရး၀နႀကးေနာ။ အဒတနးက ေခတစားတယဆတာက “ဗမာေခတ” သတငးစာတကကလညး အလားတပ လကသညမေပၚေအာင လကပစဗးန႔ပစခတယ။ ဥးတငထြ႗ကစၥလညး ဒေန႔ထလကသညမ ေပၚပါဘး။ (ဟ တေလာကေတာ အဒတနးက ဆရယလစပါတထပသး စစဗလေတြရ႕ လကခကလ႔ သေတသနျပသတဥးက ေရးတာဖတလကရတယ။) ဒလန႔ ဖဆပလ တငးျပည အာဏာရလာတအခါမာ ဥးႏက ၀နႀကးခပျဖစပါတယ။ ဒါေပမယ တကယကကဘနက တခ လးက (အစးရအဖြ႔တခလးက) ခယလေနတာဟာ ဆရယလစပါတက လေတြပါ။ ဥးႏဟာ အနညးစျဖစၿပး ဘာမျပနမေျပာႏငပါဘး။ ဟလေတြက ဂဏးအပစသဏၭာနန႔ အငအားလညး ေတာငတယ။ အဒါအျပင သတ႔ရ႕ ေနာကကြယမာ စပကသတ႔၊ TUCB တ႔၊ ဗလမစတ႔စတ အဖြ႔အစညးေတြကလညး ရေနေသးတယ။ အေတာကကဘနကရယ လ႔ဖြ႔လကရင ဆရယ လစပါတကလေတြက အေရးႀကးဆးျဖစတ ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနန႔ ျပညထေရး၀နႀကး ဌာနက အပငကငလကတာပ။ အဒ ၀နႀကးဌာန ႏစခကေန ႏငငေရးအရ ခပကငၫႊနၾကား တာလပၾကေတာတာပါပ။Psycho လ႔ေခၚတ လမႈဆကဆေရးန႔ စတဓာတစစဆငေရးဌာနတ႔၊ ေနာငမာ MIS ျဖစလာမယ စစေထာကလမးေရးတ႔ စတာေတြဟာ အဒကာလမာ ေပၚလာတာျဖစပါတယ။ အဒဌာနေတြက ကငတာကဗလေမာငေမာငပါ။ ေနာကၿပး ဆရယလစပါတကလေတြ အလြတမေပးတ၀နႀကးဌာနတခက ဘာလဆေတာ အဒတနးကျပညပလကေ၀ခေတြ အတြက အငမတနအေရးပါလတ ကနသြယေရးဌာနပါ။ အဒဌာနကလညး ဆရယလစ အပစကအပငကငထားပါတယ။အဒကာလတနးက ဆရယလစပါတက တပမေတာက ႏငငေရးန႔ ခပကငထားတယလ႔ ေျပာလ႔ရပါတယ။ သတ႔ ခပကငထားတယဆတာ ဘာလ ဆေတာသတ႔ရ႕အဓကေပၚလစ ျဖစတ “ျပညတြငးစစ အျပတတကေရး”၊ “ၿငမးခမးေရးစကားေျပာသေတြက အတကအခ၊ ကြနျမနစကယစားလယေတြဆၿပး ဖႏပရမယ”။ အဒါက တပမေတာက တေသြးတသတမန႔ ဆၿပး နာခအေကာငအထညေဖာရတာပ ျဖစပါတယ။ ဆရယလစပါတန႔ ဗလေန၀ငးတ႔ဟာ သတ႔ရ႕တပထမာကေတာ တပမးတပသားေတြက ဘာႏငငေရးမ စဥးစားခြင၊လပကငခြင ေပးတာ မဟတပါဘး။ သတ႔ ေရြးေကာကပြေတြလပတယဆရင တပတြငးမေပး႐ေတြမာဆ ေျဗာငပ၊ တခ႕ေနရာေတြမာဆ ဖဆပလရ႕ မပးတပးတညးက ခေပးထားတယ။ ဒါမမဟတ ရင လဟာျပငကစားပြေပၚမာ မပးေတြတငထားၿပး အရာရေတြက ထငၾကညေနတယ။ အရာ ရေတြ မကေစေအာကမာ မထညရတယ။ ဖဆပလမပးထ ထညခငးတာပ။ တပမေတာရ႕ စတဓာတစစဆငေရးဆတဟာက အစးရက (အထးသျဖင ဥးႏတ႔က) မျဖတသနးဘ သတ႔ ၀ါဒျဖန႔ခငတာေတြျဖန႔တယ။ ပါလမနမာ အဆးအျဖတမကေသးတဟာေတြက အသလႊငပစ တယ။ တျပညလးက အသေပးပစတယ။ ဥးႏဟာဒလန႔ အ႐ပသကသကျဖစမနးမသ ျဖစ လာတယ။ ဒါက ဥးႏက သတယ။ ရပမတယ။ မရပမတာက ဆရယလစပါတက လေတြပ။ ဆရယလစပါတကလေတြက ၀မးသာအားရန႔ သတ႔ေခတ၊ သတ႔အခါ၊ သတ႔မးပလ႔ လပေန ၾကတာ။ ဒါေပမယ သတ႔အလလပတာဟာ ႏငငေတာထမာႏငငေတာတခေထာငေပးေန တာ။ ေနာငမာ သတ႔ကပါကနထတႏငမယ ဗလေန၀ငးက အာဏာရငျဖစလာေအာင ျမငးခ တပေပးေနခတယလ႔ သတ႔ သတမထားမခဘ။ အဒကာလတနးက

တပတြငးကဆရယလစ ပါတတြငး စစဗလေတြဟာ “တပသားမားေစာငေရာကေရး” နာမညန႔ DSI, BEDC စတာေတြ လပခြငရၿပး စးပြားေရးပါလပလာၾကတယ။ DSI ဆတာကအစးရက အခြနအေကာကေတြ မေပးရဘး။ ၿပးေတာႏငငျခားက တငသြငးခြငလငစငေတြလညး အျပညရထားတာ။ အေတာ DSI က ပစၥညးေကာငးေလးေတြရတယ၊ ေစးသကသာတယဆေတာ အဒသြား၀ယၾကတယ။ အျပငမာ ၀ယမရတဟာေတြ သတ႔ဆသြား၀ယၾကတယ။ အဒတပတြငးကေန တျဖညးျဖညး တပျပငကခ႕လာတယ။ နယပယေတြလ ကယျပန႔လာတယ။သြငးကနလငစငလပငနးသာ မက ႏငငျခားစာအပ ေရာငးတာကေန အရကခကတာထ သတ႔လပလာတယ။လက၀ါးႀကး အပတယလ႔ဆရင ပမနမယလ႔ထငပါတယ။ အလန႔တငတြငးမာ ဆရယလစပါတလငးက အတအလငးတြငကယေနတယ။ ဒါကကနတ စစဗလေတြလသေနၾကတယ။ဒါေၾကာငခန က အႏၵယကျပနလာတ “သခငႀကးတပ” ကလာတ ေပါထြနးေရႊတ႔လ ဗလေတြက “ငါတ႔က ေတာလနေရးကာလတနးက အႏၵယကေရာကေနတာ။ ဒါေၾကာင ကြနျမနစန႔ လ မနးစပဘး။ ဆရယလစပါတန႔လ မနးစပဘး။ ဒါေၾကာင ငါတ႔ ဘာအခြငအေရးမ မခစားခရဖးဘး။ ေနာက တခါမာ ဘာပါတေပၚေပၚ ၀ငပစလကမယ” လ႔ ထတေျပာလာတအထ ျဖစလာတယ။ အဒဗလေတြက ေနာကေတာ မဆလ ေပၚလာတအခါ (သတ႔ေျပာတအတငး)ေျခစပစ၀ငခ ၾကတာပ။ မဆလေခါငးေဆာငေတြ ျဖစလာၾကတယ။ အဂၤလပအစးရဟာ ဂႏၵစာခပအရတပ က ျပနဖြ႔တအခါကေတာ ဂပနေတာလနေရးဆငႏႊခတ PBF ကတပသား ၅၂၀၀ ထေလာခ ပစလကရတယ။ အရာရက ၂၀၀ ပါတယ။ အလ ေလာခပစလကဥးေတာငမ တပသားေတြရ႕ေခါငးထမာ ႏငငေရးရတယ။ တငးခစျပညခစႏငငေရးရတယ။ အဒတပသားေတြက အဂၤလပက သတ႔ထသြငးတအခါကေတာ Professional Soldier လ႔ေခၚတ ေၾကးစားတပပစ သြငးတယ။ ေၾကးစားတပလ႔ေျပာရတာ ဘာေၾကာငလဆေတာ အဒ တပဟာ ႏငငေရးအ ေတြးအေခၚတခအတြက မဟတဘး။ အဒတပထ၀ငတလတငးဟာ တငးျပညကခစလ႔ အလ မဟတဘး။ လစာအတြက တပထ၀ငတာပ။ အဒတပသားေတြကလ အဂၤလပအစးရက လစာန႔၊ အခြငအေရးန႔ ထနးၾကတာပ။ ဗလေန၀ငးန႔ ဖဆပလ ဆရယလစပါတတ႔ဟာ တပမေတာကသတ႔လကေအာက သြငးလကတအခါမာလ အလပတပသားေတြက ႏငငေရး အ ေတြးအေခၚ သြငးေပးမထားဘး။ တပမးေတြေရာ။ သတ႔ရ႕ အမန႔နာခေရးသကသက တပအျဖစန႔ပ ဖြ႔ထားခတာ။ အဒါဟာ လြတလပေရးရၿပးကလာကေန ဒေန႔ အထလ႔ေျပာလ႔ရ တယ။အလ ႏငငေရးအသ တပဆငမထားလ႔လ ဒတပဟာ ဗလေန၀ငးတလကကငအျဖစ အလြယ တကကေရာကသြားတာ ျဖစတယ။ အခ နအဖ စစ အပစလကေအာကကေန တပမေတာက ဆြထတမယဆရငလကေနာတ႔အေနန႔ တပမေတာက ႏငငေရးစတဓာတသြငးေပးရမယလ႔ ထငတယ။ အထးသျဖင တပမးႀကးေတြ အေမာအျမငႀကးဖ႔လတယ။ ျပညခစစတ၊ ဒမ ကေရစလလားစတ ရရမယ။ ျပညသ႔အတြက ရပတညခငတစတရရမယ။ တပမေတာ ဟာ ကယ စား၀တေနေရးေခာငေအာင ဘယလအကြကရာရပါမလဆတာခညး စဥးစားေနေအာင လပထားတာက ဗလသနးေရႊတ႔ ပသြငးထားတာ။ သတ႔က အဒလျဖစေစခငတာ။ကေနာတ႔ အေတြ႔အၾကအရဆရင အစးရတပကအရာရေတြဟာ စစမတကတကာလမာ တပထမာေနခငၾကတယ။စစတကရလ႔တကပြေတြ ျပငးထနလာရင ေနာကတနးမာထငၿပး အစးရဌာနေတြမာ အရာရလပခငၾကတာ။ မဆလေခတတနးက အေရ႕ေျမာကမာတကပြ ေတြျပငးထနလ႔ အဒလျဖစတာခညးပ။ တခါမ ႏငငေရးစတမ၀ငစားခတ ေစာေစာက ေပါထြနးေရႊလလေတာငမ မဆလပါတမာ ထပတနးကေရာကလာတာပ။ နဂကသက တပမေတာေခါငးေဆာင တေယာကပ။ ခေျပာခတာ တပက ဆရယလစပါတက စးမသြားတ ကစၥ။ဗလေန၀ငးကစးမသြားတကစၥ။

ေခါငးႏစလးန႔နဂါးႀကးဖဆပလ

နပါတသးအခကက ဖဆပလ ကြတကစၥ။ ဖဆပလကြတာရယ၊ ၾကားျဖတအစးရအာဏာ သမးတာရယတ႔က တက႐ကဆကႏြယေနတာ ျဖစပါတယ။ ၄၈ န႔ ၅၈အၾကားျဖစေပၚတးပြား မႈေတြဟာ ဗလေန၀ငးရ႕ အာဏာရမကကတလပလပတကလာေစခတယ။ ျပညတြငးစစ ေၾကာငျဖစျဖစ၊ ကယအခငးခငး ျပနာေတြေၾကာငျဖစျဖစ ဆရယလစ ပါတကလေတြဟာ ဗလေ၀ငးက ေနရာေပးသညထကေပးလာၾကတယ။ ဒေနရာမာဥးေကာၿငမးက ဇာတၫႊနး ေရးၿပး ဥးသနးေဖ (ျမင) ပါ၀ငကျပခတ “လက၀ညၫြတေရး” ျပဇာတကလ ထညေရးဖ႔လ တယ။ အေသးစတ ေတာ မေျပာေတာဘး။ အားလးလ သၿပးသားမ႔ပါ။ အဒကစၥက စစအပစ က ကးကားၿပး အမတယေလရတာကေတာ အားလးမတမၾကလမမယထငပါတယ။ အဒ “လက၀ညၫြတေရး” ဆတထးဇာတႀကး လပလကတအတြကဗလေန၀ငးကရာဇာပလင အနား ေခၚလကသလျဖစသြားတယ။ ဒါဟာ တငးျပညၾကမၼာငငဖ႔ ျဖစလာတာပ။ ဗလေန၀ငးဟာ စစသားသာျဖစတယ၊ ႏငငေရးအစးရတရပရ႕ အမန႔နာခရတာက အငမတန မေကနပ တလပ။ “ရနကနအစးရ” ဘ၀ေရာကတ ၁၉၄၉ ခႏစ၊ အပစးတအစးရအတြငးမာ ႐တ႐တ သသေတြ ျဖစကနၾကတယ။ ဗမာျပညတျပညလးမာ ေတာလနေရးအငအားစေတြက ၿမ႕ႀကးေတြေရာ၊ ကားလမးေတြေရာ၊ သမးထားတအဆင ေရာကလာတယ။ အလအေျခ အေနမာ ၀နႀကးေတြက ႏႈတထြကကနၾကတယ။ ဘာလပရကငရမနးက မသဘျဖစကနတယ။ အလအခါမာ ဗလေန၀ငးကဥးႏက ဘယလေျပာလဆေတာ “တပမေတာဟာ ၀နႀကးေတြက ကာကြယဖ႔ ေမြးထားတအမေစာငေခြးမဟတဘး။ ဒ၀နႀကး ေတြက ကာကြယဖ႔အတြက အေသမခႏငဘး”လ႔ ေမာကေမာကမာမာေျပာခတယ။ သက အဒလတငျပလကၿပးေတာ ဆကတကဆသလပ ျပနဖြ႔လကတ အစးရထမာ ဥးဟာ ဗလေန၀ငးက ဒ - ၀နႀကးခပ ခန႔လကရတယ။ ဒါက ဥးႏကသ႔ရ႕ “တာေတစေနသား” ထမာ ေရးထားတယ။ ဗလေ၀ငးဟာ အဒအခနက စၿပး ဥးႏရ႕အထာက သသြားတယလ႔ဆရင မနမယလ႔ထငပါတယ။အဒကေန ဆကလကေတာ ၁၉၅၆ ခႏစ၊ အကနပငးေလာကမာ ဥးႏက ဥးဗေဆြ၊ သအမတ ဥးလေမာင၊ ဗလေန၀ငး စသတ႔က ၀နႀကးခပအျဖစ ထြကေပးဖ႔ ေတာငးဆတာလပလာ တယ။ သတ႔ေျပာနညးကေတာ “တ႐တျပညမာ ေမာစတနးက အစးရအဖြ႔ထမာမပါဘး။ ပါတဥက႒အျဖစပေနတယ။ ဥးႏလညး ဖဆပလ ဥက႒အျဖစပေနပါ” လ႔။ အမနက ဥးႏက အစးရထကဖယပစတာ။ ဖဆပလအဖြ႔ဥက႒က ဘာမလပစရာမရဘး။ ေမာစတနးေနရာမး မဟတဘး။ဒါက ဥးႏက ဘယေလာကရပမလေတာ မသဘး။ ဆရယလစေတြအဖ႔ေတာ ဥးႏဟာ သတ႔ အတြက ခလတကနသငးျဖစေနၿပလ႔ သတမတထား တာ ပရငးသညထကရငးလာတယ။ ဖဆပလရ႕ အကေၾကာငးဟာလ အဒကာလန႔ မတမးမယမးမာ ေပၚလာတာပ။ အဒေနာက ဖဆပလကြတယ။ ပါလမနထမာ မခြၾကရင ဥးႏဘယလမမႏငႏငဘးလ႔ တညၿမေတြက အပငတြကထားတယ။ ဒါေပမယ တကယခြလကၾကတအခါကေတာ ပမညတကသန႔ရငးက မေပးပစလကတယ။ အလ မေမာလငတအေျဖ ထြကလာတယ။ အဒတနးက ဆရယလစ ပါတကလေတြဟာ အာဏာက သတ႔တကယ လကလြတရမယဆတာက သေဘာေပါကသြားတယ။ အေတာ အ႐ႈးကအလြယတက၀နမခလတ ဆရယလစပါတကလေတြက အာဏာသမးမယလ႔ဆးျဖတလကတာပျဖစတယ။အဒတနးက သတ႔အေၾကာငးျပတာကေတာ သန႔ရငးဟာ ေျမေပၚကြနျမနစေတြန႔ ေပါငးမသြား ၿပလ႔ အေၾကာငးျပတာ။ ဒါဟာ ဗလေန၀ငးအေနန႔ “အမေစာငအစးရ” ဆၿပး အာဏာသမးတာလပဖ႔ ဆးျဖတခကကသြားေစတအခကလ႔ ေျပာရငရပါတယ။ ဒါေပမယ ဒါဟာ အနးကပအေၾကာငးရငးပါ။ အေ၀းအေၾကာငးရငးေတြလညး ဒေနရာမာ ထညေျပာဖ႔ လလ႔ကေနာေျပာခငပါေသးတယ။အဒါက တျခားမဟတပါဘး။ စစတပထပသးေတြအေနန႔က ဖဆပလန႔အတ လပလာၾကာတာၾကာေတာ ဖဆပလ ေခါငးေဆာငေတြထမာ တကယအရညအခငးရတာ၊ လအ႐အေသ ခေလာကတာ နညးနညးေလးရတယဆတာ သတ႔လသျမငလာၾကတယ။ ဖဆပလ ေခါငးေဆာငေတြထမာ အကငစာရတ မမနတသေတြက ဒန႔ေဒး။ ေနာကၿပး ဥးေႏာကမမနတသေတာင ပါေသးတယ။ (ကေနာ နာမညမေျပာေတာပါဘး။ ကြယလြနသြားပါၿပး။) အဒ ဖဆပလ အဖြ႔က ဥးႏကယတငက ထငရးေသတႀကး ျခစားပန႔ ႏႈငးေျပာလကေတာ ဖဆပလေတြရ႕ သကၡာက ကနေနၿပ။

အလန႔ ၾကာလာေတာ စစဗလေတြရ႕ေခါငးထမာ ... “ဟာ ... သတ႔ေလာကေတာ ငါတ႔လျဖစတာေပါ။ ငါတ႔လ အစးရလပရင ရတာေပါ” လ႔ အေတြးေပၚလာတယ။ ၀နႀကးဆတဟာေတြက တငးခနးလညလ႔ႀကပါဆရင စစဗလေတြက အ႐အေသေပးရတယ။ ၀နႀကးေတြရ႕ လျခေရးယေပးရေတာ၊ အနးကပေနရေတာ ပသလာတယ။ အလ သတ႔မၾကညညတသေတြက အ႐အေသေပးရတာၾကာလာေတာ သညးညညးမခႏငဘး။ ဒလန႔ ေနေသးသပျခထက ျဖစလာတယ။ ၁၉၅၈ ခႏစဆေလာကက ကေနာတ႔ ဗမာျပညကြနျမနစပါတ၊ ရမးျပညနယပါတေကာမတက တာ၀နယထားတ တာ၀နခရေဘာက ပါတေကာမတက စစအစးရတပမးႀကးေတြန႔ ေဆြးေႏြးဖ႔ တာ၀နေပးတယ။ အေတာ သက လား႐ႈးသြားၿပးေတာ တပမငး၊ တပမးေတြန႔သြားၿပး အႀကမႀကမေဆြးေႏြးရတယ။ ကြနျမနစပါတကတငျပတ အဓကအေၾကာငးကေတာ ျပညတြငးစစရပစၿပး ရမးျပညနယထမာ၀ငေနတ တ႐တျပညကမငတနေတြကတကဖ႔။ ဟကေတာ လးလးလကမခပါဘး။လကနကခဖ႔ပ ေျပာေနတယ။ အစညးအေ၀းအျပငမာ သတ႔န႔ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေတြေျပာၾက ေတာ (နဂကလညး လခငးသၾကတဟာေတြ ဆေတာ) စပမစပရာ ေတြအကနေျပာၾကတာ ေပါ။ တပမငးဆတလက သ႔ခစားမႈေတြကလ ထတေျပာတယ။ ၀နႀကးေတြအေၾကာငးလေျပာတယ။ ဗလေန၀ငးအေၾကာငးလ ပါတယ။ အတငးအဖငးစကား ဆနဆနေတြပါ။ ဖဆပလ စကြတအခနမာ “ကေကာၿငမးက ကၫြတ႐း၊ ေကာဒြနးက ေတာထက ဇရစ႐း၊ ဘာယဥႏငမလ” လ႔ေျပာတာလ အဒစစဗလေတြက ေျပာတာပ။ အဒအခါမာ တပမငးဆတ လေျပာတအထက သတထားစရာေကာငးတ စကားတခြနးက “ကေနာတ႔ အာဏာသမးရင ၂၄ နာရအတြငး ေအာငျမငႏငတယ” လ႔ေျပာလကတာပါပ။

စစတပန႔ ႏငငေရး (ရေဘာ ဖးသေခာငး) ဒတယပငး

ကေနာဆလတာက စစအပစရ႕ေခါငးထမာ၊ စစဗလထပသးေတြရ႕ ေခါငးထမာ အာဏာသမးဖ႔အၾကအစညဟာ ေန႔ခငးညခငးအေျခအေနတခအရ ေပၚေပါကလာတာမဟတပါဘး။တကယက ဆရယလစပါတထမာ တငးျပညကသတတပမးရယလ႔ သပရတာမဟတပါဘး။ ေနာကၿပး သတ႔ကယတငကလညး ဂပနေတာလန ေရးမာ ဘာမ ရြပရြပခၽြခၽြလပခတလေတြမဟတဘး။ အေတာ သတ႔မာ႐ပျပအေနန႔ ဗလေန၀ငးကလလ႔ ဗလေန၀ငးကေခၚယတာျဖစပါတယ။ ဗလေန၀ငးကပ သန႔ရငးလကကေန အာဏာသမးခငးလကရတာပ။ ဒလန႔ ဗလေန၀ငးဟာ အစးရလပတအရသာက သသြားတယ။ အစးရလပတနညးက သသြားတယ။ အာဏာသမးတနညးကလညး သသြားတယ။ ဒလန႔ပ ဆရယလစပါတကလေတြဟာ သရေမြးမတာျဖစသြားပါတယ။

အလန႔ ၅၈ ခႏစ အာဏာသမးတအခါကေတာ ဗလေန၀ငးက သကယတငေတာင မသြားေတာဘး။ သ႔လကေထာကႏစေယာကျဖစတ ဗလခပ ေမာငေမာငန႔ ဗလေအာငႀကးတ႔ကလႊတၿပး ဥးႏက လကနကခခငးတာပ။ ဒအခါကေတာ ဥးႏမျငငးႏငေတာဘး။ ဗလေန၀ငးဟာ ေနာကေနတာမဟတဘး ဆတာ သသသြားၿပ။ ဒါဟာ ဗမာျပညသမငးက႑ရ႕ အစလ႔ပ ေျပာလ႔ရမယထငပါတယ။၁၉၅၈ ခႏစအေစာပငးမာ မတလာမာကငးပလကတ တပမးမားညလာခဆတာတခက သာမနလေတြ သပၿပးမသလကၾကဘး။ အခေခတလေတြ ဆရင ၾကားေတာငၾကားဖးမာ မဟတဘးထငပါတယ။ ဒါေပမယ အဒညလာခဟာ ေနာငဗမာျပညသမငးအတြက အငမတနမ အေရးပါတညလာခတချဖစေန တယ။ ဗမာျပညသမငးရ႕ အေကြ႔အခးတခက အဒညလာခကေန ဆးျဖတျပဌာနးလကတာလ႔ ဆႏငတယ။

ဘာေၾကာငဒလေျပာရတာလဆေတာ အဒေဆြးေႏြးပြေတြမာ စစတပက ဗမာျပညႏငငေရးထက ေျခစပစဖ႔ ဗလေန၀ငးတ႔တစက ဆးျဖတလက တာပါ။ ေနာကပငးမာေျပာတ ဗလေန၀ငးမန႔ခြနးရ႕ မနးခြနးတခထမာ ... “မမတ႔ တပကထြကၿပး ႏငငေရးပါတတညေထာင၊ တငးျပညက ဥးေဆာငဖ႔ စစဥခၾက ေသာလညး အခနမရေပ” လ႔ ေျပာခတာရပါတယ။ သၫႊနးတာက အဒညလာခက ၫႊနးတာျဖစတယ။ ဒါေၾကာငမ႔ စစတပကအာဏာယဖ႔ဆတ စဥးစားနညး ျဖစတယ။ တေလာကလးသတ႔ေခါငးထမာ ကနးေအာငေနတအၾကဉာဏျဖစတယလ႔ ေျပာႏငတယ။ အျပငမာကေတာသတ႔က ဥးႏကအာဏာလႊလ႔ အာဏာ ကလကခယရတာပါလ႔ ရငးျပေနတယ။ ဒါေပမယတကယက သတ႔ေခါငးထမာ တေလာကလးရေနတာ။ သတ႔တပတြငးမာ ဗလေန၀ငးတ႔က ၅၈ ခႏစ အာဏာ သမးပြက ရငးျပတအခါကေတာ ကြနျမနစသပနေတြ အစးရစညး၀ငးထ ၀ငလာတာက လကမခႏငလ႔ အာဏာသမးရတာပါလ႔ ရငးျပတယ။ ဆလတာ သတ႔ ၫႊနးတာက သန႔ရငးက ပမညတက ေထာကခတာအေပၚမာ ရညၫႊနးတာလ႔ ထငရပါတယ။အဒလန႔ ကလနေအာကကလြတကာစ ကေနာတ႔ႏငငဟာ လြတလပၿပးလ႔ ႏစလေကာေကာအၾကာမာ ျပညတြငးစစလညးျဖစခရတယ။ ဆယႏစ အၾကာကေတာ ပထမဆး အာဏာသမးတာန႔ ၾကရျပနတယ။အဒ အမေစာငအစးရလကထက တႏစခြဆတာသမငးသေဘာအရေျပာရရင ဘာမမၾကာဘးလ႔ေျပာႏငပါတယ။ ဒါေပမယ ဒတႏစခြဟာ ေနာငႏစ ေပါငး ၄၀ ေကာတညတေနမယ စစအာဏာရငတရပ တညေထာငေရးအတြက ျပငဆငဖ႔ အခနအလအေလာက ရသြားတယလ႔ေျပာႏငတယ။ ဘာေၾကာငလ ဆေတာ အဓက အေၾကာငးရငးတခက ျပညတြငးမာ ျပညတြငးစစျဖစေနတယ။ ေနာကတခက အာဏာရ ဖဆပလရ႕ ျပနာ။ဖဆပလဟာ ေခါငးႏစလးနဂါးႀကးဗ။ အဒနဂါးႀကးရ႕ ေခါငးႏစလးဟာ တေခါငးန႔တေခါငး မတညၾကေတာ တေခါငးကတေခါငးက မေကနပတာန႔ တေခါငးက အဆပေသာကေသလကတာလပ။ အဆပေသာကလကေတာ ႏစေခါငးလးတခါတညး ေသသြားေရာ။ အဒလျဖစတာ။ တညၿမဖဆပလဟာ ခနလ အဆပေသာကသလပ စစအပစန႔ ေပါငးလကတအခါမာ ဖဆပလႏစခလး (သန႔ရငးေရာ တညၿမေရာ) ေသသြားရတာပျဖစတယ။ဖဆပလ အပစးမႈ ဆယႏစဆယမးဟာ အဒကာတနးက ဒမကေရစကလညး ပေစာထးဒမကေရစလျဖစေနတာ။ ဒါေၾကာငမ႔ ျပညသလထကလ အဒဒမကေရစက သပမယၾကညၾကဘးျဖစေနတာ။ ဒါေၾကာင ဒမကေရစရ႕ အခနးက႑ဟာလ ေမးမနေနသလ လထဘကမာ သပအားမရၾကသလ ျဖစေနတာ။ အဒအခနမာ ဗလေန၀ငးတ႔ လပခငတာလပဖ႔ အခြငပသာသြားေစတယလ႔ ေျပာလ႔ရပါတယ။

လမးခြမႈႀကးႏစခ

ဒကာလအတြငးမာ အထးျခားဆးအျဖစအပကႏစခ ရပါတယ။ အမေစာငအစးရအျဖစ အာဏာသမးထားတ ကာလအတြငးမာ။တခက ဘာလဆေတာ ၁၉၆၀ ခႏစ၊ ဧၿပလ ေရြးေကာကပြျဖစတယ။ အဒေရြးေကာကပြမာ ပထစလ႔ေခၚတ ဥးႏရ႕ပါတက ၁၅၉ ေနရာရတယ။ ဖဆ ပလက ၄၁ ေနရာရတယ။ ဖဆပလရ႕ ၄၁ ေနရာဆတာ ၅၆ ခႏစေရြးေကာကပြတနးက ပမညတ ရတာထကေတာင နညးေသးတယ။ အေတာ ဒေရြးေကာကပြ မာ ဥးႏက (ပထစက) လထက မေတြပေအာေပးခတာဟာ တညၿမက မႀကကတာသကသကမဟတဘး။ တညၿမေနာကမာ စစတပပါေနတာက လထကသလ႔ မႀကကတာျဖစတယ။ ဥးဗေဆြက “ေရြးေကာကပြ ႏငရငလညး ႏငရမယ၊ ႐ႈးရငလညး ႏငရမယ” လ႔ ေျပာေနတာ။ သေျပာတာဟာ တပထက ဆရယလစပါတ ကလေတြက အားကးၿပးေျပာေနတယဆတာ ျပညသလထတရပလးက သေနတယ။ဒါက ကေနာတခ ေထာကျပခငပါတယ။ ေဒါကတာေမာငေမာငရ႕ “တ႔ျပညေထာငစျမနမာႏငင ဖြ႔စညးအပခပပအေျခခဥပေဒ” ဆတ စာအပထမာ ... “တခ႕တညၿမဖဆပလ ေခါငးေဆာငေတြက စစတပထက တပမးေတြကၫႊနးရင “တ႔လေတြ” လ႔ ၫႊနးတတတယ” လ႔ ေရးထားပါတယ။

ေနာကတခါ အခအေမရကမာ ေရာကေနတကာနယခစၿမငက Burma Debate က အငတာဗးလပတအခါမာ ကာနယခစၿမငက အခလေျပာပါ တယ။ “တညၿမေတြ ႐ႈးၿပးတေနာက တပမးေတြရနကနမာ အစညးအေ၀းလပၾကေတာ တပမးႀကးတခ႕က “ဟာ ... တ႔ႏငမယလ႔ထငတာ” လ႔ေျပာၾကသတ။ “တညၿမ” လ႔မသးဘး။ “ငါတ႔” လ႔သးတာ” လ႔ ကာနယခစၿမငက ေထာကျပတာျဖစပါတယ။ အဒအငတာဗးမာပ ဗလေန၀ငးက CIA ရ႕လလ႔ အားလးနားလည ေနတ ေနးရငးဥးေလာ႐က သကေသထားၿပး တပမးႀကးေတြက “မငးတ႔ ပေအာတာမားၿပလ႔” ႀကမးတယဆတာလ ဗလခစၿမငက ေျပာျပထားပါတယ။ ဆလ တာက ဗလေန၀ငးဟာ ဥးေလာ႐ရ႕ သတငးစာကလညး အသးခတယ။ ဥးေလာ႐ကတဆင အေမရကနကလညး ေျပာပါလ႔ အေျပာခငးၿပးေတာ ဒလႀကမးျပ တာျဖစပါတယ။ေနာကတခက ဗလေန၀ငးဟာ အေရးႀကးတလမးခြမႈႀကး လပခတာပါ။ လမးခြမႈႀကးႏစခလ႔ေျပာရငရတယ။ တခက သ႔က အာဏာသမးခငးခတ ဆရယလစပါတအပစ။ သ႔အေန႔ အဒအခနမာ ဆရယလစပါတအပစန႔ လမးခြတာ မခကခေတာဘး။ ဘာေၾကာငလဆေတာ ဆရယလစပါတဟာ ဗမာျပညထ မာ လး၀နာမညပကေနၿပ။ လထမကစထမာ ဒပါတန႔ ပတသကလ႔အျမငသပရငးသြားၿပ။ ၆၀ ခႏစ၊ ေရြးေကာကပြမာ ညစတအခါကေတာ ပၿပးရငးသြားတယ။ ခနကေျပာသလ ေရြးေကာကပြႏငဖ႔အတြက စစတပန႔ ေပါငးလပလကေတာ အကးဆကက ေျဗာငးျပနျဖစသြားတာေပါ။အဒလလထက ေျမာငးထကပစလကသလျဖစသြားတ ဖဆပလကဗလေန၀ငးဟာ ဘာမေထာကထားစရာ၊ တြယတာစရာ မရေတာဘးလ႔ ဆးျဖတ လကတယ။ အဒ ဖဆပလန႔သဆကၿပး အၿမးခငးတြယထားရင သ႔နာမညပကေတာမယဆတာ သလကတယ။ အေတာ တခါတညး လမးခြပစလကတယ။ေနာကအေၾကာငးရငးတခကလညး ဖဆပလဟာအာဏာရသေတြ မဟတေတာဘး။ အာဏာမရ႐တငမကဘ၊ ေနာကလညး အာဏာနားျပနမကပ ႏငေတာဘးဆတာလညး ရငးသြားၿပ။ ဒါေၾကာင အဒလေတြန႔ေပါငးေနရင ကယအတြကအကးမရဘးဆတာ ဗလေန၀ငးကသသြားတယ။ ဒါေၾကာငမ႔လညး ၆၂ ခႏစ၊ အာဏာသမးတအခါမာဖဆပလေခါငးေဆာငေတြက အမားႀကးအရငဆးဖမးပစလကတာ။ အလ ဖမးလကတာဟာ “ခငဗားတ႔န႔ကပန႔ ျပတၿပ” လ႔ ေျပာ လကတာတငမကဘး။ ကမၻာကေရာ၊ ျပညသလထကပါ ေၾကညာလကတာျဖစပါတယ။၁၉၆၂ ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလအတြငးမာ လပတ မဂၤလာဒစစ႐းခပမာ ၃ ရကၾကာ အစညးအေ၀းတခကငးပတယ။ အဒအစညးအေ၀းမာ ဗလေန၀ငး က တပမေတာထပသး ၁၃ ဥးက တပကထတပစတယလ႔ လပလကတယ။ အဒက ၈ ဥးကေတာ တညၿမဖဆပလႏငဖ႔အတြက လသရငၾကားကညလ႔ဆၿပး အ ေၾကာငးျပတယ။ ကန ၅ ဥးကေတာ ေငြေရးေၾကးေရးျပနာေၾကာငလ႔ အေၾကာငးျပတယ။ ဒါဟာ ဗလေန၀ငးအေနန႔ စစအပစမးဆကသစတခ တညေထာင ေတာမာမ႔ မးဆကေဟာငးန႔ လမးခြလကတာျဖစပါတယ။

နပါတ၀မး

ဒေနရာမာ စစအပစရ႕ လကၡဏာတခက ေျပာျပခငပါတယ။စစအပစဆတာမာ နပါတ၀မးရရပါတယ။ အဒနပါတ၀မးဆတာ အတအကသတသတမတမတရရတယ။ သ႔က ကနတလေတြအားလးက ၀နးရရ တယ။ သက ေသဆေသ၊ ရငဆရင။ Godfather လဟာမးပ။ ဒါ ဗမာျပညမာသာမဟတဘး။ အာဏာရင စပနက ဖရနက၊ ခလက ပႏေရး၊ အာဖရကက မဘတ၊ အကနလးဒါမးေတြခညးပါပ။ ၁၉၅၈ ခႏစတနးကအာဏာသမးကာစတနးက ဗလေန၀ငးဟာ အာဏာရငအျပညမျဖစေသးဘး။ ဆရယလစပါတက အားကးေန ရေသးတယ။ ဆရယလစပါတက တပမးေတြက ဖယၿပး ၆၂ အာဏာသမးေတာမ သဟာ အာဏာရငအျပညျဖစလာတယလ႔ ေျပာရငရမယထငတယ။သဟာ အဒလ နပါတ၀မးျဖစဖ႔အတြက ဗလခပေမာငေမာင၊ ဗလေအာငေရႊစတလေတြက တပထကဖယပစတာပ။ အဒါေတြဖယပစႏငမ သ႔ေဘး မာ သ႔ကပခးခငးယဥႏငမယသ တဥးမမရေတာမာ။ အာဏာရငဆတာေတြက

ဘယေတာမသတ႔န႔ ပခးခငးယဥမယသ မေမြးဘး။ အာဏာရငလကထကမာ အမေရ႕မငးသားမရဘး။ သ႔ရာဇပလငအၿခမးေျခာကခရၿပဆရင၊ သဆငးေပးရေတာမလလ ျဖစၿပဆတအခါမးကမ သ႔စတႀကကလက သ႔ရ႕အေမြဆကခသအ ျဖစ ေရြးခငေရြးမယ။ ဒါေပမယ ယဥလကေတာ ဘယေတာမ မထားဘး။ ရငးပစတာခညးပ။ဒေနရာမာစပမလ႔ ဗလေအာငႀကးအေၾကာငး ထညေျပာခငပါတယ။ ဗလေန၀ငးဟာဆရယလစပါတက စစဗလေတြက ျဖတရာမာသတဥးတညးန႔ ရငဆငလ႔သပၿပးအားမေလာကတာန႔ ဗလေအာငႀကးက အသးခတသေဘာရတယ။ ဗလေအာငႀကးက အဒထကခြထတခတယ။ ကနတဆရယလစပါတေခါငး ေဆာငေတြအကနလး တပထကထတပစလကတယ။ ဗလေအာငႀကးကေတာ ခနထားတယ။ ေနာကၿပး ဗလေအာငႀကးကယတငလ သန႔အတတလပခတတ ေလာကမာ ဗလေမာငေမာငတ႔ထက ဗလေန၀ငးက ပၿပးသစၥာရတပေတြလ ေဖာျပတာရပါတယ။ ဒါေၾကာငလ ဟတေလာက ဗလခပေမာငေမာငက BBC က အငတာဗးလပတအခါကေတာ ၅၈ ခႏစ၊ အာဏာသမးတာန႔ပတသကၿပး ဗလေအာငႀကးရ႕ အခနးကေမးတအခါမာ ဗလခပေမာငေမာငက ... “ကေအာငႀကး ဖယထားလကပါဗာ။ ကေအာငႀကးမရပါဘး။ သကလညး အာဏာသမးတာတ႔ ဘာတ႔ဆတာမာ တကယတမးသကယတင စြမးစြမးစစ မလပႏငပါဘး” လ႔ေျပာ ခတယ။ ဆလတာက ဗလခပေမာငေမာငတ႔န႔ ဗလေအာငႀကးန႔ အဒကတညးက သပတထပတညး မဟတလဘး ဆတာကေျပာခငတာ။၆၂ အာဏာသမးၿပးတအခါ၊ တပထကေန ဆရယလစစစဗလေတြက ဖယၿပးတအခါမာ၊ အဒစစဗလေတြရ႕အႏရာယ၊ ဖဆပလ ရ႕အႏရာယမရ ေတာဘးဆတအခါမာ ဗလေန၀ငးအဖ႔ ဗလေအာငႀကးရ႕ အသး၀ငတအခနးက႑ဟာ မရေတာသေလာက ျဖစသြားၿပ။ တကယကေတာ ဗလေအာငႀကးဟာ ၆၂ ခႏစေနာကပငးမာ သ႔ကယသ ဗလေန၀ငးၿပးရင နပါတတးလ႔ ယဆထားတာ။ တခနမာ နပါတ၀မးျဖစရမယလ႔လ တြကခငတြကထားမာေပါ။ဒါေပမယခနကေျပခတ ဗလခပခစၿမငရ႕အငတာဗးထမာကေတာ ဗလေန၀ငးဟာ သမဂၢအေဆာကအဥႀကးကၿဖၿပးတေနာက ႏငငျခားကထြက သြားတယ။ ဒါဟာ ဗလေန၀ငး လပေလလပထရတအတငး သတခခမဟတတာလပၿပးရင (ဒါမမဟတ) လပေတာမယဆရင အျပငသြားၿပး ေခါငးေရာငေနတာ။ သမပါဘးဆတာမး။ သအလ ႏငငျခားထြကသြားေတာ သ႔ေနရာဆကခဖ႔အတြက ဘယသတာ၀နယမလ။ သမရဘ ဘယသတာ၀နယမလဆတာက ဗလ ေအာငႀကးန႔ ဗလတငေဖတ႔က တဖကစ ရနတကေပးခတယ။ ဒါကခနက ကာနယခစၿမငရ႕ စာအပထမာပါတယ။ အေတာ ဗလေန၀ငးဟာ အဒကတညးကစၿပး သ႔ရ႕လကေအာကေတြအေပၚမာ ေသြးခြအပခပတေပၚလစ စၿပးကငသးေနၿပလ႔ ေျပာႏငပါတယ။အဒလန႔ ဗလေအာငႀကးဟာ သ႔ကယသသတမတတ နပါတတးဘ၀န႔ဂပနျပညက သြားပါတယ။ ဂပနျပညေရာကေတာ ဂပနအစးရက စစအစးရ အျဖစ ၾကာရညလပေနရငမေကာငးဘး။ သတ႔ဂပနႏငငရ႕အေတြ႔အၾကက ဇာတေၾကာငးလနၿပး ဗလေအာငႀကးကနားခတယ။ သတ႔ဆလတအဓပၸာယကသတ႔ ဂပနဟာလဒတယကမၻာစစတနးက စစအစးရ၊ ဖကဆစအစးရျဖစတယ။ ဒါေၾကာင စစ႐ႈးရတယဆၿပးေျပာျပတာ။ ဗလေအာငႀကးကလ ဂပနေတြရ႕စကား မ ျငငးႏငဘး။ သကလ “စစအစးရ ၾကာၾကာလပမာ မဟတပါဘး။ အာဏာျပနအပမာျဖစပါတယ” လ႔ ေျပာခတယ။ဒါက သန႔အတပါသြားတ ဗလေကာစးကၾကားၿပး ရနကနျပနေရာကေတာ ဗလေန၀ငးကတြနးတယ။ အဒအခနမာက ဗလေန၀ငးကလ ဗလ ေအာငႀကးတေယာက ဥးဗေဆြန႔ အဆကမျပတဘးဆတာက MI ကေျပာထားလ႔ သေနတာ။ အေတာ ဗလေအာငႀကးဟာ အာဏာက ဥးဗေဆြတ႔ထ ျပနအပဖ႔ အေကာကၾကတယလ႔ ယဆဟနတတယ။ အဒတေလာမာပ ဗလေအာငႀကးကလ ဗလေန၀ငးကေျပာဖးတယ။ “ဗလခပ မလပႏငရင ကေနာလပမယ” ဆတ အေျပာမး ေျပာဖးတယ။

ဒလန႔ပ ၁၉၆၃ ခႏစ၊ (ေဖေဖာ၀ါရလမာ ထငတယ) ဗလေအာငႀကး အျဖတခလကရတာပ။ အာဏာသမးၿပးလ႔ တႏစေတာငမျပညဘး ျပတသြား တာ။ ဗလေအာငႀကးဟာ သ႔ဟာသ သ႔႐းခနးကေန ႏႈတထြကစာတငတယဆၿပး ေရးတယ။ ၿပးေတာ ျမစႀကးနားအထကက ဘးဘြားရပသာမာ သြားေနတယလ႔ ဆတယ။ အဒါက ဗလေန၀ငးက ဗလေစာျမငလႊတၿပး ျပနေခၚတယ။ အမနကေတာ လႊတမထားခငလ႔။ နးနးနားနားဆေတာ ေထာငထထညလက ျပနလႊတ လက လပခငတာလပလ႔ရလ႔ ျပနေခၚထားလကတာ။ တကယလ မၾကာခငမာ ဗလေအာငႀကးက ေထာငထ ထညထားလကတာပါပ။ေနာကပငးမာ“ဗလေန၀ငးရ႕သား” လ႔ေတာငသမားေတြက တငစားၾကတမကမနဗလတငဥး။ တခ႕ကဆရင ဗလေန၀ငးကနပါတ၀မး၊ သကနပါတ “တစဒမငါး” လ႔ေတာင ေခၚၾကေသးတယ။ အဒ မကမနဗလတငဥးလ လႊားလႊား လႊားလႊားန႔ တကလာတအခါမာ ဗလေန၀ငးဟာ သန႔ ပခးခငးအယဥမခဘ ျဖတပစခရပါတယ။ဒါန႔တဆကတညး အလဥးသငလ႔၊ ဗလေန၀ငး အာဏာသမးတာန႔ပတသကလ႔ေျပာရာမာ အေျခခကတ သတ႔ေတြးေခၚနညးတခက ေျပာခငတာရ ပါတယ။ အဒါက ဘာလဆေတာ ဗမာျပညစစအပစက၊ ဖဆပလထက ဆရယလစပါတထကလေတြရ႕ လမးစေတြအေပၚ ထားတ သေဘာထားပါ။ သတ႔မာ စစ မနတျပညေထာငစကလလားတစတ ဘယတနးကမမရခပါဘး။ အခ န၀တ - နအဖ လအဒအတငးပ။ သတ႔ဟာ လြတလပေရးမရခငကတညးက ဗလခပ ေအာငဆနးက မလနႏငလ႔သာ၊ သတ႔ကယတငကလ အဒတနးက ဘာမအေရးမပါေသးတလေတြ ျဖစေနလ႔သာ ေအာငေနခရတာ။ သတ႔ ဘယတနးကမ စစ မနတ ျပညေထာငစစစစစက မလလားပါဘး။၁၉၆၀ ခႏစမာ လမးစေတြက ဥးႏရ႕ဒမကေရစကယၿပး ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဖြ႔စညးပဥပေဒပါ အခကေတြက ျပငဖ႔လပၾကပါတယ။ ဥးႏကလ တာ၀နရတ လပပ ဒကစၥက ျပငဖ႔လပၾကပါတယ။ ဒလ လမးစေတြလႈပရားလာတအခါမာ နဂကမ အာဏာသမးခငလ႔ လကယားေနတ ဗလေန၀ငးတ႔အဖ႔ ငခငရက လကတ႔ျဖစသြားတာပ။တကယကေတာ ဗလေန၀ငးဟာ ၆၀ ခႏစေရြးေကာကပြအၿပးမာ ဥးႏက အာဏာျပနအပတယဆတာ ဖြ႔စညးအပခပပက တကယေလးစားလ႔ မ ဟတပါဘး။ သ႔အေနန႔ အဒအခါတနးက တဥးတညး အပငမကငႏငေသးလ႔ျဖစပါတယ။ တပမေတာက သ႔ရ႕ အမေတာပါေတြန႔အတ အျပတကငဖ႔ျဖစပါတယ။ အဒါက အရငလပဖ႔ လပါတယ။ အမေတာပါေတြဆတာက သ႔ရ႕တပရငး ၄ တ႔ ဘာတ႔ကဟာေတြက ေျပာတာပါ။ သ႔အေနန႔တပမေတာထမာ မးေသမအာဏာ က ထနးရတာၿမမယဆတာ သေကာငးေကာငးသေဘာေပါကတယ။ ဒါေၾကာငမ႔သဟာ သ႔ကပခးန႔ထမးတငခပါတယဆတ ဗလခပေမာငေမာငတ႔ ဆရယလစ ပါတက တသကက ဖယပစတာပ။ ဒါမ သ႔က စနေခၚမယသမရေတာဘးလ႔ သက တြကတာပါ။ အဒ “ဘရားၿပး ျငမးဖက” အၾကအစညက အျမနဆးအေကာင အထည ေဖာလကတာ။ အဒါ ခနကေျပာတ မတလာ CO ကြနဖရင။ ဗလေန၀ငးဟာ အဒလ သန႔ပခးခငးယဥႏငမယလေတြက ဖယရားၿပးတေနာကမာ စတ ေအးလကေအးန႔ အာဏာသမးပြက စစဥတာျဖစပါတယ။အမေစာငအစးရလကထက ၁၈ လဆတ ကာလအတြငးမာ သလပခတာက ျပနၾကညပါ။ အခ နအဖ လပေနတ၊ အငမတန အေပၚယဆနတ လမး သန႔ရငးေရးတ႔၊ စညးကမးထနးသမးေရးတ႔ အဒါေတြပ ေလာကလပေနတာျဖစပါတယ။ အခ ၾကဖြတန႔တတ ၾကခငဖြ႔ၿဖးေရးဆတာလ အဒတနးကဖြ႔ခးဖးတယ။ အဒကာလအတြငးမာ စစတပရ႕ စးပြားေရးလပငနးေတြက BSDC တ႔၊ ဘဏေတြ၊ သတငးစာတကေတြ၊ ႏငငတကာသေဘၤာလငးေတြအထ ျဖစတာတယ။ တပမ ေတာသားေတြကပမနအစးရကေပးတ လစာအခြငအေရးေတြအျပင တျခားကရတေငြန႔ေထာကပတယဆတ အစဥအလာထြနးကားေစခတယ။ တပသားေတြက အခြငအေရးန႔ ေငြန႔စညး႐းတအစဥအလာ ထေထာငလာခတယ။ သတ႔ဟာ သာမနတပမေတာသားေတြရ႕ အာဏာသမးတာေတြက ေထာကခေအာင ဒလနညး န႔လပတာျဖစတယ။ ဒါ ဒေန႔အထပ။ စစအာဏာရငစနစ တညၿမေအာင၊ စစအာဏာရငစနစက တပသားေတြက ေထာကခေနေအာင ဒလပစးပြားေရး အခြင အေရးေတြန႔

ဆြေဆာငတာပျဖစတယ။အဒ အမေစာငအစးရကာလအတြငးမာ စစဗလေတြဟာ ၀နႀကးဌာနတငးမာ ၀နႀကး၀ငလပၾကတယ။ ေနာကၿပး အထးအရာရလပတ စစဗလေတြ ကလ အမားႀကးပ။ သတ႔ဟာ အဆငအျမငဆး တာ၀နေတြယေနၾကတာ။ သန႔ရငးအစးလကကေန အာဏာသမးတယဆေပမယ ၀နႀကးေတြက ျဖတပစတယ၊ ဒါေပမယ အတြငး၀နေတြ အပါအ၀င ၀နႀကးဌာနကလေတြကေတာ မအတငးထားၿပး အသးခခတယ။ အဒလအခနမာ သတ႔က အစးရလပငနးေတြက သငယ ေနၾကတယ။ ဒါက ၅၈ ခႏစမာေရာ၊ ၆၂ ခႏစမာေရာ ၀နႀကးျဖစခတ ကာနယခစၿမငက “တပမေတာဟာ ႏငငေတာယႏယားက လညပတေအာင ေကာငး ေကာငး လပႏငတယလ႔ သတ႔ကယသတ႔ ယၾကညမႈရသြားေစတယ” လ႔ေျပာျပခတယ။ဒလန႔ ဗလေန၀ငးတ႔ စစအပစဟာ မမကယပင စးပြားေရးလပငနး စလပႏငတယ၊ ျပညပန႔ စးပြားေရးအဆကအသြယေတြလညး ရခတယ။ ဂပန စစေလာေၾကးက ရခတ ျပညပအဆကအသြယေတြဟာ ဆရယလစပါတလကထကေန စစအပစအဆကအသြယေတြ ျဖစလာခတယ။ ျပညတြငးမာလ သတ႔န႔ နးစပတ လပငနးရငေတြ ရလာတယ။ တနညးအားျဖင စစတပဗ႐ကရက အရငးရငစနစဟာ ပၿပးေတာခငမာသညထက ခငၿမလာတယ၊ ႀကးထြားသညထက ႀကးထြားလာတယလ႔ ဆႏငတယ။

စစဗ႐ကရက အရငးရငစနစ

ဘာေၾကာင ဒလေျပာရသလဆေတာ ဗမာျပညမာ စစအာဏာရငစနစဘာေၾကာင သကတမးရညရသလဆတာန႔ ပတသကၿပး အမးမးေျပာေန ၾကတာရလ႔ပါ။ ဒါက ျပညတြငး/ျပညပ ပညာရငေတြ အမးမးခဥးကပၾကတာ၊ ဒေမးခြနးက ေျဖၾကားၾကတာလ အမးမးပါပ။ ကေနာအျမငကေတာ ဗမာျပညမာ စစအာဏာရငစနစ တညၿမေနတာ၊ ခငမာေနတာရ႕ အဓကအေၾကာငးရငးဟာ စစဗ႐ကရက လတနးစားတရပ ေမြးေပးထားႏငလ႔ျဖစပါတယ။ ခငခငမာမာက တညရေနၿပလ႔ေျပာလ႔ရတယ။ ဒါဟာ အေျခခအကဆးပ။ ကနတာေတြက သာမညထငပါတယ။ ဗလေန၀ငး လရညလညတာတ႔၊ လမဆနေအာငရကစကတာ တ႔၊ အမးမးေျမႇာကစားတတတယ စတဟာေတြက အရေတြပါ။ စစဗ႐ကရကအရငးရငစနစဆတာက ေန႔ခငးညခငး ေမြးလ႔ရတာမဟတပါဘး။ ျဖစစဥေတြ အရညႀကးရတာပါ။ အဒျဖစစဥက ဒေနရာမာ နညးနညးေလးေျပာခငပါတယ။DSI က ၁၉၅၁ ခႏစမာ ဗလေအာငႀကးက ကမကထျပၿပးဖြ႔တယ။ စစဗလစစသားေတြသးတ ကနေသးကနမႊားေတြက ေရာငးေနတ Canteen ေတြ အတြက ျပညပန႔တက႐က အေရာငးအ၀ယလပဖ႔ဆၿပး ေပၚလာတာျဖစတယ။ DSI က ျပညပကနေတြက ေအာတကၿပးသြငးတယ။ စစသး/အရပသး မခြဘး။ အစးရက အထးအခြငအေရးေပးထားလ႔ “အရငေမြး ေန႔ခငးႀကး” ျဖစလာတယ။ စစတပန႔ အဆကအသြယရတလေတြ၊ ပကဆရတလေတြ ကေနာတ႔မႏေလး မာဆရင နနးတြငးထသြားၿပး DSI မာ ၀ယရတာကပ အခြငအေရးတခလ ျဖစေနတာ။ အဒတနးက တျခားတငးရငးသား ပဂၢလအရငးရငေတြဆရင လငစင ေလာကတာကစၿပး စညးကမးကလနားေတြ၊ လာဘေပးလာဘယေတြက အမားႀကးျဖတသနးရေတာ မႀကးပြားႏငဘး။ အငမတန ခကခတယ။ DSI ကေတာ သတ႔လေတြမ႔လ႔ အျမနႀကးထြားတယ။အဒတနးက တငးရငးသား ပဂၢလကအရငးရငလတနးစား ဆတာကလ အရပသားအစးရ၀နႀကးေတြက မခအားထားရတာ။ အဒ၀နႀကးေတြက အားေပးမပ သတ႔လ ခမးသာၾကတာ။ အဒအထမာ တ႐တ၊ ကလားေတြလ အမားႀကးပ။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ ဗလေန၀ငးအစျပတ စစအပစဟာ တ႐တ - ကလားအ ေပၚမာ လမးေရးအရ ဘာေၾကာငမနးတးတယဆတာ ဒဟာလ အေရးႀကးတ အခကတခကျဖစတယ။ သတ႔န႔အရငကတညးက စးပြားၿပငဘကလ ျဖစေနခလ႔။ တကယကေတာ လကေတြ႔မာ စစဗ႐ကရကအရငးရငက အရပသားဗ႐ကရကအရငးရငက မၿပငႏငပါဘး။DSI ဟာလသမားနညးတ လငစငေတာေလာကရပါတယ။ အရပသား၀နႀကးက ဆရယလစပါတက

၀နႀကးဆရငေတာ ျပနာမရဘး။ ဒါေပမ ဥးရာရစလ ၀နႀကးဆရငေတာ အရစရညေနေတာတာ။ ဒါက စစတပကေသေသခာခာ ၿငးထားတယ။ ဒလန႔ DSI က သပႀကးလာတအခါကေတာ BEDC ဆၿပး ေကာပေရးရငးဖြ႔တယ။ အဒတနးက အရပသား၀နႀကးတငးမာ ကယပငကငထားတ ေကာပေရးရငးေတြ ရၾကတယ။ ဥးဗေဆြဆရင တနသၤာရတငးက အေျခခ တယ။ ဗလခငေမာငေလးကဆ မႏေလးတငးက အေျခခတယ။ ရမးျပညနယမာ ရမး၀နႀကးေတြကငတ ေကာပေရးရငးေတြရၾကတယ။ ၀နႀကးတငးလလမာ လကကငေကာပေရးရငးေတြရသလ၊ လယသမား၊ အလပသမားလတနးစားနာမညခထားတ ေကာပေရးရငးေတြလ ရၾကတယ။ ဥးေကာၿငမး၊ သခငတင၊ သခင ပနးၿမင၊ သခငေကာဒြနး စသျဖင အပငစားေကာပေရးရငးေတြက လ႔အလႊာလတနးစားနာမညခ ေကာပေရးရငးေတြခညးပါပ။ဒါေပမ ဘယေကာပေရးရငးမ BEDC ကမၿပငႏငဘး။ ဘာေၾကာငလ။ ဒါဟာ ဗလေအာငႀကးတ႔၊ ဗလခငညတ႔ စးပြားေရးလပတတလ႔လားဆေတာ မဟတပါဘး။ တခကက သတ႔မာစစတပရတယ။ ဒါေၾကာငမ႔ ေရာကေလရာေဒသတငးမာ တျပညလးက ခပကငၿပးလပႏငတယ။ တပမေတာသားေတြက လသလခငးလ႔ရတယ။ လခေပးဖ႔မလဘး။ တပမေတာသားေတြက ႀကကသလ ေခါငးပျဖတလ႔ရတယ။ ေနာကၿပး သတ႔န႔ၿပငဆငတလ မရဘး။ဒတယတခကက အရပသား၀နႀကးေတြကငတ ေကာပေရးရငးေတြက အကနအကမားတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ သတ႔က ေရြးေကာကပြအ တြကလ စဥးစားရေသးတယ။ မရဖ႔ စညး႐းေရးကလ လပရေသးတယ။ မ႐ေစာငေတြ၊ စညး႐းေရးမးေတြေမြးရတယ။ အဒါေတြကေတာ အလကားခငးလ႔မရ ဘး။ ေပးရကမးရတယ။ စစဗလ စစသားကေတာ BEDC က အလကားခငးလ႔ရတယ။ တျပားမေပးဖ႔မလဘး။ ေနာကတခါ အရပသား၀နႀကးေတြကေတာ မ ဆြယဖ႔အတြက တနေဆာငတငပြတ႔၊ သတငးကၽြတပြတ႔၊ သႀကၤနတ႔၊ထးတငပြတ႔အတြကလ ပကဆကနရတယ။ BEDC က ဒါေတြ ဘာမလပဖ႔မလဘး။ ရသမ က စထားလကဖ႔ပ။ ဒလန႔ BEDC ႀကးထြားတႏႈနးက အရမးျမနတာ။အဒါေၾကာင BEDC န႔ ကနတ အရပသားေကာပေရးရငးေတြရ႕ ၿပငဆငမႈ၊ အျပနအလနမနးတးမႈဟာ တျဖညးျဖညးႀကးသညထက ႀကးထြားလာ တယ။ ဒါေပမအဒတနးက ဖဆပလက တစညးတလးတညးရေနလ႔ စစတပက အားမစမးရေသးဘးျဖစေနတာ။ ဒါေၾကာငလ စစအပစဟာ ပါလမနဒမကေရစ စနစ၊ ပါလမနထမာရတ ပါတကမနးတာရ႕ အဓကကတအခကဟာ အဒါပါ။ ဒါဟာ လတနးစားအေျခခလ႔ေျပာရငက ရပါတယ။အေတာ အရပသား၀နႀကးေတြက ျဖတသနးၿပး BEDC ဟာ စးပြားေရးလပေနရတာက စစဗ႐ကရကေတြက ၾကာေတာမႀကကဘး။ ေအာကက႕ရ တယလ႔ထငတယ။ ဒါေၾကာင သတ႔ကငါတ႔သာ အာဏာရရငဒျပနာေတြ မရေတာဘးလ႔ထငၾကတယ။ ဒလန႔ ဖဆပလကြတာဟာသတ႔က သၾကားမငးေပး တအခြငအေရးပလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ စစအပစဟာ ယနေဖာငးခၽြတ ေရြးေကာကပြမ၀င၀ဘး။ ေရြးေကာကပြ၀ငမယဆရင သတ႔႐ႈးခငတငး႐ႈးမယဆတာ အ႐း ေတာငသတယ။ အဒါေၾကာင သတ႔က အခလ ဖဆပလ ကြတအခါကေတာ ယနေဖာငးလ ခၽြတဖ႔မလဘး၊ အာဏာကလ ၀ငရလကတာျဖစတယ။ဒေနရာမာ အမေစာငအစးရလကထကတနးက စစဗ႐ကရကအရငးရငလတနးစားက ႏငငစးပြားေရးက ခပကငလာပ၊ နာမညေကာငး ယပနမနာ နညးနညးေျပာခငတယ။ BPI ကေဆး၀ါးသြငးကနေတြ မသြငးရေအာငဆၿပးေတာ ကယဟာကယထတမယဆၿပး ဖဆပလအစးရက ထေထာငခတယ။ ႏစတငး အ႐ႈးေပၚတယ။ အ႐ႈးေပၚမာေပါ၊ ႏငငျခားေဆးန႔မမၿပငႏငတာ။ BPI ဆတာ ကနၾကမးဟသမလ ႏငငျခားက၀ယေနရတာ။ စကအပပစၥညးကလ ႏငငျခားက၀ယ ေနရတာ။ အမေစာငအစးရကေတာ BPI က မ႐ႈးေတာဘး။ ဘာေၾကာငလ။ စစတပက မကလညျပလကတာပ။ ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနကေန BPI မာ ေရာငးမကနလ႔ပေနတ B 1 တ႔၊ Yeast တ႔စတစားေဆးေတြက သမးၾကး၀ယလကတယ။ ၿပးေတာမ သတ႔ထးစစႀကးေတြ၀ငလာတအခါမာ ကြနျမနစအေျခစကတ ေဒသ ကလထေတြက စညး႐းတအေနန႔ အခမေ၀ေပးတယ။ တခကခန ႏစခကျပတပ။ လထကလ စညး႐းရာကတယ၊ သတ႔ေဆးေတြလ

ေရာငးထတရာကတယ။ အစကေတာ လထေတြက အဒေဆးေတြက မစား၀ဘး။ ဒါေပမ လကနကကငေနတ ကြနျမနစေတြက “ဟာ ... ေပးရင ယသာယ၊ အလကားရရင ယသာယ။လ အတြကလစားလ႔ရတယ။ ခငဗားတ႔မစားခငရင ၀ကေတာငေကၽြးလ႔ရတယ၊ ေနာကၿပးအရကခကတ စမရညအျဖစလသးလ႔ရတယ” လ႔ေျပာလကေတာ လထ ကလယတယ။ လထက ေနာငလာရင မားမားယခပါလ႔ေတာင မာလကေသးတယ။ အဒလန႔ BPI မာပေနတ ေရာငးမကနတဟာေတြ အကနလးေရာငးထြက သြားတယ။ “BPI အျမတေပၚၿပ” လ႔ စစအစးရက သတငးစာမာ ၀ါဒျဖန႔ႏငသြားတယ။ေနာကတခက ဓာတခသး “ၾကခငေရး” ေရဒယ။ အဒါက စစတပကသတငးေပးေတြန႔ သတ႔ရ႕လႀကးေတြက စစတပက၀ယေပးတယ။ အေတာ ဗမာျပညမာတပဆငတ ၾကခငေရးေရဒယဟသမ အကနလးေရာငးစြသြားတယ။ေရာငးမထြကဘးဆတ ျပနာမရဘး။ အဒါေၾကာင ကေနာတ႔ကြနျမနစပါ တရ႕ စစတပေတြ၊ တပရငးေတြမာလ အကနလးအဒ ၾကခငေရးေရဒယေတြပ ျဖစကနတယ။ဗလေအာငႀကးတ႔၊ ဗလခငညတ႔ စးပြားေရးလပတတတယဆတာ အဒါမးပါ။ အလ စးပြားေရးမးကေတာ အာဏာရတလတငး လပတတပါတယ။ အာဏာန႔စးပြားေရးလပလ႔လ ဗ႐ကရကအရငးရငလ႔ေခၚတာပါ။ စစ၀တစ၀တထားေတာ စစဗ႐ကရကအရငးရငျဖစတာပါပ။

“ဆရယလစ” - “ျပညသပင”

အထကမာေျပာခတအတငး ၁၉၆၂ ခႏစကေတာ ဒစစဗလေတြလ ၀နႀကးလပတတသြားၾကၿပ။ ေတာလေရးေကာငစအစးရဆတာကလ ပါလမန ေရြးေကာကပြ လပမေပးရေအာင ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒက ဖကပစလကတယ။ အာဏာက စစဗ႐ကရကလတနးစားက ရာခငႏႈနးျပည ခပကငလကၿပလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ အေတာ လပရကငရတာလ လြယတယ။ ဘာလပခငလပခင အမန႔ဒဂရထတလကရင ၿပးတာပ။ ပထမ၀နႀကးေတြဖမးလက၊ အေျခခဥပေဒ ဖကလက၊ အကနလးအမန႔ေၾကညာခကဆတာကေန လပသြားတာ။ ဒါေပမ ၿပငဖကေကာပေရးရငးေတြ ဖကဖ႔အတြက နညးနညးခကေနတယ။ အေတာ လပနညးတမးထြငရတယ။ အဒါ ဘာလဆေတာ “ဆရယလစေတာလနေရး” ဆတ အလထၿပး “ျပညသပငသမးတယ” ဆၿပး လပလကတာပ။ ဆရယလစ ေတာလနေရး သတ႔ဘာေၾကာငလပတယဆတအေၾကာငးရငးက အဒါပါပ။ ေဒသႏရေကာပေရးရငးေတြလ အဖကခရတယ။ ကနတ လထလတနးစားဆတာ ေတြက အေျခခထားတ ေကာပေရးရငးဆတာေတြလ အကနလးဖကရတယ။ အရငတနးက ဆရဝလစပါတန႔မကငးတ စစဗလေတြ (ဗလခပေအာငႀကးတ႔၊ ဗလခပေမာငေမာငတ႔) လပထားတ BDEC လ ျပညသပငစာရငးထ ပါသြားတယ။တကယကေတာ စစအပစတခက ေနာကစစအပစတခက အစားထးတယဆရင တသကတျမလး ရငးပစရတာျဖစတယ။ အစအနခနထားလ႔ မရ ဘး။ အလဖကသမးတအခါမာ အဒအခနတနးကေတာ စးပြားေရးအေဆာကအအေတြကပါ ဖကဆးပစလကတာ။ အလဖကသမးလကတ အေၾကာငးအရငးတ ခကလ “ျပညသပင” ဆတဆငးဘတေအာကမာ ေကာပေရးရငးမနသမ စစဗ႐ကရကအရငးရငလတနးစားပင ျဖစေနၿပ။ အေတာ စစတပပငေကာပေရးရငး ရယလ႔လ သပသပထားေနစရာ မလေတာဘး။ အဒါေၾကာငပ။ သတ႔ “ဆရယလစ” အလ ဘာေၾကာငထလဆရငတခက ၿပငဘကတငးရငးသားအရငးရငေတြ ပငတေကာပေရးရငးေတြန႔ အရငဆရယလစစစဗလေတြရ႕ အရငးအႏးေတြက မဆလ စစဗ႐ကရကအရငးရငလတနးစား တဥးတညးပငလပႏငတယ။ ေနာက တခက တခကခတ - ႏစခကျပတဆသလ နလဗနးတး ႏငငေရးသမားေတြကလ “ဆရယလစ” ေတာလနေရးမႈငးတကလ႔ရသြားတယ။ တခ႕လေတြကေတာ နလဗနးတးႏငငေရးသမား မဟတပါဘး။ “ဆရယလစ” ေတာလနေရးက ယၾကညဟနေဆာငၿပး ၀ငၿပးေနရာယၾကတာပါ။ အေတာ ေကာပေရးရငးအသစေတြရ႕ ဘတအဖြ႔ေတြျဖစၾကတာ မနညးဘး။ ဗလေန၀ငးတ႔ စစအပစမာလ သးမကန ယမခမး “ျပညသပင” သမးထားတာေတြက မနညးဘး။

အဒအခါမာ လကနကခ ကြနျမနစေတြကလ ပြႀကးပြေကာငး ေတြ႔ၾကတာပ။ခပလကရင စစဗ႐ကရကအရငးရငလတနးစားဟာ ေပၚစက DSI န႔စတာ၊ ဖြတဘ၀။ BDEC ျဖစေတာ ဖြတႀကး။ “ဆရယလစ” ေတာလနေရးလပ ေတာ မေကာငးျဖစတာပ။ အဒမေကာငး မျပတမခငး လထခမးသားမာ မဟတပါဘး။ဒါေၾကာငမ႔ ၁၉၅၈ ခႏစ၊ အာဏာသမးတနးက၀နႀကးေတြန႔ အာဏာရပါတေခါငးေဆာငေတြက စစအစးရဟာမဖမးခပါဘ။ ၆၂ ခႏစ၊ အာဏာသမး တအခါကေတာ ပထစ၊ ဖဆပလ အကနလးေထာငထေဂာငးရပါတယ။ ဒတႀကမအာဏာသမးတာဟာ လကတညစမးတာ၊ ဇာတတကတာ မဟတေတာပါဘး။

စစတပန႔ႏငငေရး (ရေဘာ ဖးသေခာငး) တတယပငးႏင နဂးပငး

ေကာက႐းသခၤါရန႔ သသခၤါရ

အခေျပာမာက ကေနာတငျပခကရ႕ နဂးပငးျဖစပါတယ။ နဂးပငးဆေပမ ဒအပငးမာ ေျပာစရာေတြက အမားႀကးပါ။ဒါေပမ ဒအခနးထမာ ၁၉၈၈ ခႏစကေန ဒကေန႔အထအေၾကာငးေတာ မေျပာေသးပါဘး။ ဒကစၥက န၀တ - နအဖန႔ ပြမျပတေသးတအတြက ေနာငမာမ ေျပာေတာမယလ႔ စတကးပါတယ။ ဒါေပမ ဒၾကားထမာလ အေၾကာငးသငရင သငသလ ထညေျပာသြားမာပါ။ တကယကေတာ သတ႔ခငးကခမ ခလ႔ေကာငးၾကတနးပါ။ မလဆ စစအပစရ႕ အစ- အလယ - အဆး အေၾကာငးေျပာလကရင န၀တ - နအဖ လေနာငမာ ဘယလဇာတသမးမယဆတာက ေဟာကနးထတသလ ျဖစသြားမာပါ။၁၉၆၂ ခႏစ၊ အာဏာသမးတအခါမာ ဗလေန၀ငး၊ ဗလေအာငႀကး၊ ဗလတငေဖ စစအပစဟာ တပမေတာက ႏငငေရးအရကယစားျပေနတယလ႔ ဆႏငပါတယ။ အဒတနးကအာဏာသမးရာမာ အခရာဟာသတ႔ပါပ။ ဒါေပမဆရယလစပါတက ဥးဗေဆြ၊ ဥးေကာၿငမးတ႔န႔ သေယာဇဥမျပတတ ဗလေအာငႀကး က တကတကကြကြသပမရပါဘ။ ဗလတငေဖက တကကြပါတယ။ သတ႔ႏစဥးရ႕ ပဋပကၡကဗလေန၀ငးက ေကာငးေကာငးအသးခၿပးေတာ သ႔ကပခးခငး မယဥေအာင လပထားတာပါ။ (သတ႔ႏစေယာကအေၾကာငး ေနာကမပ နညးနညးထပေျပာပါမယ။)၁၉၆၂ ခႏစကျဖစတာဟာ စစအပစအေနန႔ႏငငေရးအာဏာက လခငလ႔ကသမးတ အာဏာသမးပြျဖစပါတယ။ အငမတန ရငးပါတယ။ ဒအတြက သတ႔အေၾကာငးျပခကရာတအခါကေတာ ဗမာျပညလတငးျပညမာက အေၾကာငးျပခကရာရတာ အငမတနလြယပါတယ။ ေတာထကကြႏျမနစက လကညႇး ထးမလားရတယ။ လမးစေတြက လကညႇးထးမလားရတယ။ တျခားလအေၾကာငးျပစရာေတြက အမားႀကးပါ။ ေျမေပၚႏငငေရးလ လကညႇးထးလ႔ ရေသးတယ။၁၉၆၂ ခႏစမာကေတာ ေျမေပၚကလမးစေတြက လကညႇးထးပါတယ။ ဒါကလ ဗလေန၀ငးရ႕စတအထာ (mood) အေပၚ တညတာပါ။ သမကေစ ဆပငေမႊးစးေနတာက (အဒတနးကဆရင) ရမးျပညက ေတာငႀကးဥးထြနးျမင၊ သရ(ရမးျပည) ေခၚ ဥးထြနးေဖ၊ အငးေလးဥးစးေမာင၊ အဒလ တးတကတ လေတြန႔ ရမးျပညနယထမာရတ ေစာဘြားေတြတပးတြတြ ႏငငေရးလႈပရားေနၾကတကစၥပါ။ ေနာကၿပးအဒၾကားထမာ ဥးႏကလ ႏငငေရးကစားေနပါတယ။ ဒါက သကၾကညမရဘ ျဖစေနတယ။ ေန၀ငးက ငခငရက - လကတ႔ ျဖစေစတာ အဒါေတြပါပါတယ။အဒလ ေန၀ငးရ႕စတအထာအျပင အေျခခအေၾကာငးရငးတခလ ရပါေသးတယ။ အဒါက ဒလပါ။

စစဗလရသမအားလးဟာ သတ႔စစဆငေရးလပရာေဒသမာေတာ စစဘရငေတြပါ။ သတ႔ဟာ အစဥအလာထးစအတငး ေဒသႏရဘရငျဖစတ ေစာ ဘြားေတြန႔ ပဋပကၡျဖစပါတယ။ စစဗလေတြမာက လမးႀကး၀ါဒကလ လႊမးေနတာပါ။ ေစာဘြားဆတာက သ႔ေဒသမာဘရငငယတဆပါ။ ဒါေၾကာင စစေၾကာငး ေတြရ႕လပရပန႔ ေစာဘြားေတြရ႕အာဏာအၾကား မၾကာခဏ ျပနာေပၚပါတယ။ ဒပဋပကၡဟာ တခ႕ေနရာေတြမာအငမတနျပငးပါတယ။ အာဃာတေတြလ ျဖစၾကပါတယ။ အဒလန႔ ၆၂ အာဏာသမးၿပးတေနာကမာ သေပါေစာဘြားက လမးမာတငအျပတေျဖာငပစလကတာဟာ အလရနၿငးမးေၾကာင ျဖစပါတယ။ခနကကေနာေျပာခတ ေတာငႀကးဥးထြနးျမင၊ သရ (ရမးျပည)၊ အငးေလး ဥးစးေမာင စတ တးတကသေတြကေတာစစအစးရက ေျမေပၚကြနျမနစ လ႔ သတမတထားတာပါ။ ဥးထြနးျမငတ႔က တရား၀ငထတေနတ ဂာနယမာ ... “ရမးျပညမာအရငက ‘ယနယဂက’ အလအစားအခ ‘ျပညေထာငစဗမာ’ အလ ေရာကေနၿပ၊ စစကားေပၚမာ အဂၤလပေတြရ႕ေဘးမာ ရမးပျဖေတြေတြ႔ေနရာကေန အခဆရင ဗမာစစဗလေတြေဘးမာ ရမးပျဖေတြေတြ႔ေနရၿပ။” ေနာက ရမး ေကာငးသားေတြေတာခလာၿပး SSPP ေခါငးေဆာငေတြ ျဖစလာၾကေတာ သတ႔ေျပာတာက ... “အမေစာငအစးရေခတ မယေရြးပြေတြဟာ စစဗလေတြေတာ ေကာကဖ႔အလမယေတြ တနးစျပရတာျဖစတယ” လ႔ေျပာပါတယ။ “ရမးျပညက မယေတြအေတာမားမားဆရငလ စစဗလကေတာေတြ ျဖစကနၿပ” လ႔ေျပာပါ တယ။ သတ႔ေျပာတာ ဟတသေလာကလ ဟတတယလ႔ထငပါတယ။အထကမာေျပာခသလပ စစတပဟာ ‘ၾကခငေရးအဖြ႔’ ဆတာလ ဖြ႔ပါတယ။ နယေတြမာ ၾကခငေရးအဖြ႔ေတြဟာ ေယာကားေတြ ႀကးႀကးငယငယ အားလးကႏစဖကခၽြန ၀ ါးခၽြန ၀ါးရငးတတတပဖြ႔၊ ဒးေလးတပဖြ႔ဆတာေတြ ဖြ႔ခငးပါတယ။ အမထမာ ေကာကခေတြစပထားရတယ။ င႐တရညပလငးေတြ ထားရတယ။ ရမရလ အၿမတမးစစေဆးတယ။ သတ႔ေျပာတာက ကြနျမနစေတြရြာထ၀ငလာရင င႐တရညန႔ပကမယ၊ ေကာကခန႔ထမယ၊ အဒလပါ။ အဒ အတြက ေလကငခနးေတြလ အႀကမႀကမလပရပါတယ။ တပၾကပေတြကလာၿပး ဆရာလပၾကပါတယ။ ကြနျမနစက အဒါမးန႔တကရင မရဘးဆတာ လမနရင သပါတယ။ စစဗလေတြလ သပါတယ။ ဒါေပမ သတ႔တကယလပခငတာက လထကနႏမခငေနတာပါ။ စတဓာတခးႏမေနတာပါ။ သတ႔ခငးတငး လပလ႔ရ တယျဖစေအာင နႏမတာပါ။ ေနာကၿပး စစတပတခလးက သခးေသေဖာညႇ လပတယလ႔ေျပာရငလ ရမယထငပါတယ။ အဒတနးက ဖဆပလ တလကကင ပေစာထးန႔ ၾကခငေရးက သတ႔စစတပရ႕ ကငပငအငအားတရပ ထေထာငတာလ႔လ စဥးစားရငရမယထငပါတယ။ အဒတနးကအမးသမးႀကးႀကးငယငယ အားလးကလ ၾကခငေရးတပဖြ႔ေတြ ဖြ႔ရပါတယ။ သတ႔ကေတာ ဧညခေရး၊ ႀကဆေရး၊ ခကျပတေကၽြးေမြးေရးေတြအျပင အနငးအႏပလပေပးဖ႔ အဖြ႔ေတြပါ ဖြ႔ရပါတယ။ မဖြ႔မေနရပါ။တခ႕ကြနျမနစေဒသေတြမာဆရင ေဂၚရခါးဗလဥးစးတတပေတြန႔ ထးစစဆငပါတယ။ အလ ထးစစဆငတတပေတြက အနငးအႏပအဖြ႔က မနးက ေလးေတြက အႏငကငပါတယ။ အလ အႏငကငၿပးေတာ ေတာမယား ကယ၀နရဆတာမးျဖစပါတယ။ ကေလးေတြ ေမြးၾကပါတယ။ အဒလ ကေလးေတြက လထက ‘ေဂၚရခါးသး’ လ႔ ေျပာငၿပးေခၚၾကပါတယ။ အဒလပ အနငးအႏပတပဖြ႔ထမာရတ ပျဖရြယေတြအားလးဟာ ဗလေတြရ႕အခနးေတြမာ ႏပေပးရတာပါပ။ ေတာမယားအျဖစ ေတာေကာကတသေဘာပါပ။ ၿမ႕မာေတာ မယေရြးပြေတြကဗလက ေတာေကာကတယ။ ေတာမာေတာ ၾကခငေရးအနငးအႏပအဖြ႔ေတြန႔ ေတာမယားေရြးတယ။ သတ႔လပခငတငး လပၾကတာပါ။ ျပညနယျပညမ မခြပါဘး။ လမးစေဒသေတြမာဆေတာ သဘာ၀ကစြာပ ဒါေတြဟာ ဗမာလမးမနးတး ေရးစတဓာတေတြ ျဖစလာပါတယ။အခေျပာခတာက အာဏာသမးရတ ဗလေန၀ငးရ႕ အေၾကာငးျပခကန႔ပတသကလ႔ ရငးျပတာပါ။အာဏာသမးရျခငးရ႕ အဓကအေၾကာငးရငးက ဒလလ႔ထငပါတယ။ တညတညေျပာရရင ဒစစအပစဟာ ၁၉၅၈ ခႏစက စားထားရတ အမသားက မစားရမေနႏငလ႔ သမးတာပါ။ အဒခနမာ စစအပစဟာ အမသားကစြလမးေနပါၿပ။ အဒအ႐းက အမသားေကၽြးခသေတြကေတာ ဖဆပလ ႏစျခမးပါ။ တညၿမ ေရာ သန႔ရငးပါ။ ႏစဖြ႔လး တာ၀နရပါတယ။ အဒတနးက ကန႔ကြကသက ေျမေပၚကြနျမနစပါတဆတ ပမညတ ပါ။

ဒါေၾကာငလ ပမညတေတြ၊ ေကာငးသားေတြ ကကးကၽြနးက အပ႔ခရပါတယ။ (အဒ ကကးကၽြနးက ကြနျမနစေတြန႔ပ ဖြငခၿပးကြနျမနစပါတေတြကပ ျပနတကၿပးပတပစခတယလ႔ ေျပာရငမမားပါဘး။)စစအပစတငးဟာ အမသားမစားရ မေနႏငပါဘး။ ဒစစအပစတငးမာ အာဏာ႐းေရာဂါ အျမစတြယေနပါတယ။ ၆၂ ခႏစ၊ အာဏာသမးတနးက ၆၀ ခႏစ၊ ေရြးေကာကပြမာႏငထားတ ပထစ အစးရဆကသမးတာပါ။ အရပသားအစးရ၊အရပသားပါတဆက သမးရတာျဖစလ႔ ေသြးထြကသယ မရသေလာက နညးပါတယ။ ၁၉၈၈ ခႏစ အာဏာသမးပြန႔မတပါဘး။ ၈၈ ခႏစအာဏာသမးပြကေတာ စစတပပါတ (မဆလ) ဆကသမးရတာပါ။ လထႀကး ေသြးထြကသယရ ပါတယ။ ဒါကလ ကေနာတ႔ ဗမာျပညရ႕ ထးျခားခကလ႔ ေျပာႏငပါတယ။အားလးသၿပးသားေပမ ကေနာထပေျပာပါဥးမယ။ မဆလ အစးရကလထအကြမႈေၾကာင ေျမာငးထမာတပငးေရာကေနပါၿပ။ (ကေနာဆလတာက ၈၈ ခႏစအေျခအေနပါ။) သတ႔ အစးရယႏရားႀကးတခလး သြကခာပါဒလကေနပါၿပ။ လထလကထမာလ အာဏာတစတတပငး ေရာကေနပါၿပ။ လကနက ေတာငေရာကေနပါၿပ။ဒါေပမ အဒတနးကအစးရအစားထးစရာ Alternative တခမရပါဘ။ Alta လ႔ေျပာၾကပါတယ။ အခကမ ဘယသ႔ေၾကာင၊ ဘယ၀ါေၾကာငလ႔ အျပစ တငလ႔လ အကးမရပါဘး။ ဒါေပမယ ကေနာေျပာခငတာက တကယလ႔သာ အစားထးစရာ အပခပေရးအဖြ႔အစညးတခ ရေနမယဆရင လထေသြးထြကသယ မႈ နညးႏငပါတယ။ တဖကသတခရတာ မရႏငပါဘး။ဘာေၾကာငလဆေတာ အဒအခနမာ စစတပအေတာမားမားဟာ ကယဘကေတာငပါေနၾကၿပေလ။ အမားစႀကးကေတြေ၀ေနၿပ။ ဒါေၾကာငလညး ဒလအခါမာ ဗလေအာငႀကးက “တပမေတာက စတန႔ေတာငမျပစမားၾကန႔” လ႔ လထက ေတာငးပနတာျဖစပါတယ။ သက တပမၿပကြေအာင ၀ငၿပးေတာ ထနးတာပါ။ ကာကြယတာပါ။ လထက အျပစတငတသေဘာပါ။ (တကယက) ေနာကဆး သ႔ရ႕ ဗလေန၀ငးဆေရးတ စာတေစာငမာ သဟာ ႏငငေရးအေသခၿပး သ႔ဂဏသကၡာသ အနစနာခၿပးအဒ “စတန႔ ေတာငမျပစမားန႔” ဆတာႀကးက ေျပာခရတာပါလ႔ ဗလေန၀ငးဆ မကရညခထး အသနားခတာ ဖတလကရပါ ေသးတယ။တကယက ၈၈ ခႏစ အာဏာသမးပြဟာ “လပအာဏာသမးပြ” ပါ။ အာဏာသမးပြ အစစမဟတပါဘး။ မဆလ CEC ထက ၀ါအႏဆး ၂ ေယာက က အာဏာသမးခငးလကတာျဖစလ႔ လပအာဏာသမးပြလ႔ ေျပာတာပါ။ တကယအာဏာသမးပြသာဆရင သတ႔စစတပခငး ခကနမးပြငကနမာပါ။ဒါန႔ေျပာငးျပန။ တကယလ႔သာ (တကယလ႔ေနာ) ေညာငႏစပင ေအာငျမငပါတယဆပါစ႔။ အဒက အေျခခဥပေဒေပၚၿပဆပါစ႔။ သတ႔ေျပာတ စညး ကမးရတ ဒမကေရစစနစေပၚၿပဆပါစ႔။ ဘာျဖစမလ။ လပအာဏာသမးပြ မျဖစပါဘး။ တကယ အာဏာသမးပြပျဖစမာပါ။ တကေနတအစးရက ေနာကေပါက စစအပစကအာဏာသမးတ အစစအာဏာသမးပြ ထပျဖစဥးမာပါ။ အမသားစားခငတ အပစႏစစရ႕ရနပြ၊ မးပြငမယရနပြ၊ ေသြးထြကတရနပြ ျဖစမာပါ။ ဒါေၾကာင ကေနာတ႔ ကြနျမနစေတြက ၁၀၄ ခက အေျခခဥပေဒက ဆန႔ကငေနတာပါ။ဗမာျပညရ႕ ပေဒသရာဇသမငး ကၾကညပါ။ ဘရငတပါးေသရင မငးေလာငးေတြ အာဏာလၾကတယ။ မေသရငလညး ေခါငးအးန႔ ဖသတတယ။ သတၾကျဖတၾကတာ မနညးပါဘး။ အေဖကသတ၊ ဘေထြးဘႀကးကသတ၊ တကသတ၊ အစကကသတ၊ ညအစကသတ။ မႏေလးနနးတြငးမာကလညး အန႔ ကငးန႔ သတတာ။ ဒါဟာ ဗမာနညး ဗမာဟနလ႔ေတာင ျဖစေနခတာပါ။ အေတာ ေညာငႏစပငသာ ေအာငျမငရင စစအပစခငး ေႏာငဂနခတေခတႀကးက ကန႔လန႔ကာဖြငေပးလကသလ ျဖစသြားမာပါ။ ဒါ အလြနေသခာပါတယ။၁၉၆၂ ခႏစကေန ၁၉၈၈ ခႏစထဟာ “ဗလေန၀ငးေခတ” လ႔ အတအကေျပာရငရပါတယ။ သ႔ဘနးမးေနလ အေတာကပဆးကာလပါ။ ၆၂ ခႏစ မာဗလေန၀ငးဟာ ျပညစတတဥးတညးေသာ အာဏာရငျဖစလာၿပ။ ၈၈ ခႏစမာသနနးေပၚကေေန ငၿပးဆငးရတယ။ သ႔နနးသကတေလာကမာ မငးသမးထည လတြခတယဆတာလ သ႔ေဘးကလေတြက သထငသလခန႔၊ သထငသလျဖတ။ သကေတာ ေသတပနသကတဆး မငးမသြားဖ႔

လပခပါတယ။ ဒါေပမယ သ ေသတပနသကတဆး မလပရပါဘး။ သလညး ေရပြကပမာ ျဖစသြားရတာပါ။ဒေနရာမာ အေလးထားေထာကျပရမာက အဒလ ေသတပနသကတဆး မငးမဖ႔ ႀကစညထားတ ဗလေန၀ငးက ကယေသာငကယဆြ နနးထက ဆငးသြားေအာင လပလကတာဟာ လထႀကးျဖစတယဆတအခကပါ။ သတ႔ အခငးခငးျဖတခလ႔ သဆငးတာမဟတပါဘး။ ျပညသလထအားေၾကာင သ ဆငးသြားရတာပါ။ ဆလတာက ျပညသလထရ႕အားဟာ ဗလေန၀ငးလအာဏာရငကေတာင ျဖတခႏငတယဆတာကနာတ႔ရ႕ “၁၃၅၀ ျပညႏစ အေရးေတာပ” လ႔ေခၚရမယ ၈၈ ခႏစ အေရးေတာပႀကးက သကေသျပေနပါတယ။စစအပစဟာ တခကဖယလကရင အျပတဖယတာပါ။ ဆရယလစစစဗလေတြက အျပတဖယရားခတ ဗလေန၀ငးတေယာက သဆငးရၿပဆေတာ လညး သ႔အမေတာပါေတြပါ တေယာကၿပးတေယာကျပတ၊ ေနာကဆးေျမးေတြအထအႏမခရပါတယ။ ပေဒသရာဇမငးမားလပ ကငတေတာငမခနတ ဖယ ရားနညးမးန႔ သလညးၾကရပါတယ။၆၂ ခႏစမာ အာဏာသမးေတာ ဗလေန၀ငးဟာ အျငငးပြားစရာမရတ နပါတ၀မးျဖစေနၿပျဖစေၾကာငး ကေနာခနကေျပာခပါၿပ။ ဒါေပမယ ၈၈ ခႏစ ဒဘကမာကေတာ အဒနပါတ၀မးဆတာ ယာယဆတာမးသာျဖစေနပါတယ။ ဗလေစာမာငက နပါတ၀မးလ႔မေျပာႏငခပါဘး။ အခဗလသနးေရႊ နပါတ၀မးဘ၀ ဘယေလာကခသလ ေစာငၾကညရဥးမာပါ။ ဗလသနးေရႊြဟာ ဗလေန၀ငးလ ပခးျခငးယဥမယလမရတ နပါတ၀မးမဟတပါဘး။ သခၤါရေတာ သခၤါရခညးပါပ။ ဒါေပမယ ေကာက႐းသခၤါရန႔ သသခၤါရ ကြာတယဆတာမးလ ဗလေန၀ငးကေတာ ဗလသနေရႊတ႔မမႏငပါဘး။ နပါတ၀မး အစစသာဆရင ကနတအေလာငး အလာေတြရ႕ ၿခမးေျခာကမမႈလညး မခရဘး။ ေနာကမးဆကေတြက သ႔ေနာကကေန တးတာမးလညး မခရပါဘး။

“စစအပစရ႕ ႏငငျခားေရး”

ဒေနရာမာ ကမၻာစနစႀကး (World Order) ကေန အာဏာရ စစအပစရ႕ ႏငငျခားေရးအေတြးအေခၚက ျပဌာနးတယဆတာ ေျပာျပခငပါတယ။စစအပစတငးမာ ႏငငျခားေရးအေတြးအေခၚ ရၾကတာခညးပါပ။ ႏငငေရးအဏာရထားတ စစအပစရ႕ ႏငငေရးအေတြးအေခၚ ကျပဌာနးတာက တညရေနတ ကမၻာစနစျဖစပါတယ။ ၁၉၆၂ ခႏစတနးက ဗလေန၀ငးစစအပစရ႕ ဆရယလစအလဟာျပညတြငးမာ မႈငးတကေရးသကသကအတြက မဟတပါ ဘး။ အဒတနးက အာဏာသမးၿပးစ စစအပစရ႕လကဥးဆးလအပခကက သတ႔ရ႕အာဏာက ကမၻာကအသအမတျပဖ႔ျဖစပါတယ။ ဒါ သတ႔မမဟတပါဘး။ အာ ဏာသမးတအစးရတငး၊ အာဏာသမးတစစအပစတငး ဒလခညးပါပ။ သတ႔ အလခငဆးအခကဟာ ကမၻာကသတ႔က အသအမတျပဖ႔ပါ။ ျပညသလထက ေရြးေကာကၿပး တကလာတ အစးရဆရင ဒါက ေတာငတေနစရာမလပါဘး။ အလလ ျဖစသြားတာပါ။ျပညတြငးမာကေတာ စစအပစအေနန႔ ၿငမ၀ပပျပားေအာငလပထားႏငရင ေၾကာကစရာမရေတာဘးလ႔ သတ႔ယဆပါတယ။ ျပညပ ႏငငတကာက ေတာ မကႏာခေသြးရတာေတြ ျဖစပါတယ။ ျဖစႏငရင ဘယႏငငျခားန႔မအာဏာသမးစမာ ထပတကမေတြ႔ခငၾကပါဘး။၁၉၆၂ ခႏစတနးကရေနတ ကမၻာစနစဟာစစေအးေခတ ကမၻာစနစပါ။ ကရးယားစစပြမာ တခတေမာငးတကလကၿပးတေနာက ေမာေနၾကၿပး ကယရနသတေနတအခနျဖစပါတယ။ ဗယကနမကလညး အဒတနးက နညးနညးၿငမေနပါေသးတယ။ ကမၻာဂဏးႀကးႏစဂဏး အနားယေနၾကတအခန ျဖစ တယလ႔ထငပါတယ။ အထးသျဖင အာရတကမာပါ။

ဒါေၾကာင ဗလေန၀ငးစစအပစဟာ ဆရယလစအလကထလကပါတယ။ ဘယဂဏးကမ မကန႔ကြကပါဘး။ ၾကညေနလကၾကပါတယ။ အေနာက ကလညး လ႔အခြငအေရးစြပစြခကေတြ မတငပါဘး။ ေတာလနေရးေကာငစအစးရက ျမနျမနပအသအမတျပေပးလကၾကတယ။ ဆရယလစအလထလ႔ ဆဗ ယကဂဏးကလညး ႀကကတယ။ အေမရကနဂဏးကလညး “ျမနမာနညးျမနမာဟန” ဆတာကႀကကတယ။ဗလေန၀ငးရ႕ ေၾကးစားကြနျမနစပကေတြေရးတ “သေဘာတရား” ဆတာကလညး ေရာေၾကာျဖစတယ။ “မငးတ႔ ေရးခငရာေရး။ ငါ ဗလေန၀ငး လပခငရာလပမာပ” ဆၿပး ဗလေန၀ငး လပခငရာလပလ႔ရေအာင ဖနတးထားတာမနးလညး အားလးကသၾကေတာ အေလးမထားၾကပါဘး။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ အဒတနးက အာဏာသမးစစအစးရဟာ အေနေခာငခပါတယ။ အဒါ စစေအးေခတ ၿပးဆးခနအထပါပ။ ၁၉၈၈ ခႏစမ အာဏာသမးတ န၀တလ မဟတပါဘး။ အခထပါပ။၁၉၆၂ ခႏစ အာဏာသမးၿပးလ႔ ျပနာစၿပးေပၚတာက အဒဂဏးႀကးႏစဂဏးေၾကာင မဟတပါဘး။ ျပနာစေပၚတာက တပမေတာက စတင ေမြးဖြားေပးတယလ႔ေျပာႏငတ ဂပနပါ။ ဂပနဆတာ ဒစစအပစက သ႔တပညသားေျမးေလာကလ႔ သေဘာထားတာပါ။ စစေလာေၾကးန႔ေမြးထား ခြ႔ထားႏငတယ လ႔လညး သတ႔ယၾကညပါတယ။ ဒစစအပစဟာ ကြနျမနစေတြလ ဖကဆစဆန႔ကငေရးသမားေတြ မဟတဘးဆတာလညး ဂပနကေကာငးေကာငသပါတယ။ ေနာကၿပး ဒေခါငးေဆာငေတြဟာ ႏငတဘကေျပးကပတ သာယာစးေတြပဆတာလညး သတ႔က သမငးအရသေနတယ။အဒါေၾကာင စစေလာေၾကးကစၥန႔ ဂပနျပညကေရာကေနတ ဗလေအာငႀကးကဂပနက ၾသ၀ါဒေပးပါတယ။ စစတပကႏငငေရးအာဏာ ၾကာၾကာ ကငထားရင တငးျပညဒကၡေရာကတတတယလ႔ ေျပာတယ။ ဂပနက သ႔အေတြ႔အၾကန႔သ ေျပာတာပါ။ ဗလေအာငႀကးကလညး သတမနပရယာယန႔ေလလက ၿပး ေထာကခလကမတယ။ ျပနာက အဒမာစတာပါ။ ဗလေအာငႀကး အျဖတခထတာေတာ ကေနာအထကမာေျပာခပါတယ။ ဓါတ႐ကန႔နတသက ေတြ႔တာ လညး ျဖစႏငပါတယ။ဗလေန၀ငးက ဗလေအာငႀကးက ဥးဗေဆြ၊ ဥးေကာၿငမးဘကသားလ႔ နဂကတညးက သတမတထားတာပါ။ ေနာကအေၾကာငးတခကလညး အဒ တနးက ဗလေန၀ငးအေနန႔ ေတာထကလေတြန႔ ၿငမးခမးေရးေစစပပြလပတမးကစားၾကညခငေနတဆႏၵလညး ရေနတယ။ အဒအေၾကာငးလညးပါ ပါလမ မယ။ အဒါေၾကာင ဗလေအာငႀကးက အာဏာပလငေပၚက ဖယရားလကၿပးတေနာက မၾကာဘး၊ ေစစပေဆြးေႏြးပြ ေခၚလကပါတယ။ အဒအခါမာ ေဘးမေပး ထားတ ဥးဗေဆြ၊ ဥးေကာၿငမးတ႔က ေထာငထဆြထလကပါတယ။ ဒါဟာ ဗလေအာငႀကး၊ ဗလတငေဖတ႔ရ႕ပဋပကၡက ဗလေန၀ငးက အသးခလကတာလ႔ေျပာ ရငရပါတယ။ အဒတနးက ဗလေန၀ငးရ႕ စတအထာ ဘာျဖစေနတယဆတာက သ႔မနးမ (ေဒၚခငေမသနး) န႔ သ႔သမးေတြပ သေကာငးသမာပါ။၁၉၆၂ခ၊ အာဏာသမးပြမာ ဗလေန၀ငးဟာသ႔ကယသ ယၾကညမႈအျပညရေနၿပျဖစပါတယ။ ဖဆပလထက ဆရယလစပါတက အားကးစရာမလ ေတာဘး။ ဥးႏကလညး မႈစရာမလေတာဘး။ ဗလေအာငႀကး၊ ဗလတငေဖကလညး အေလးထားစရာမလဘးဆတ ယၾကညခကေတြအျပညရေနၿပျဖစပါတယ။အဒလ ဗလေအာငႀကးက ျဖတၿပးကတညးကသ႔မာ ဘ၀ရငမငးတရားႀကးစတ၊ အဓပတစတ၊ အာဏာရငစတ၀ငေနပါၿပ။ အဒလန႔ပ ၂၆ ႏစလး လး တေယာကၿပးတေယာက လညသးသြားလကတာေနာကဆး သ႔ငယကၽြန ဗလေကာထင၊ ဗလေအးက၊ ဗလစနလြငတ႔ပ ကနေတာတာပါ။ ဒါေပမယ ေျပာရ ရင ဗလေန၀ငးဟာ ယၾကညမႈအျပညရတ အာဏာရင၊ ဗလသနးေရႊက မရတရအာဏာရငလ႔ေျပာရမာပါ။ ဗလေန၀ငးက ျဖတရငလညးရရျဖတ၊ ျမႇငတငခင လညး ျပတျပတျမငတင၊ ကယကယက ယၾကညမႈအျပညရပါတယ။ ဘယကစၥမ တ၀ကတပကမလပဘး။ သအာဏာသမးၿပးတေနာကမာ ျဖတၿပဆရင သ အမတတ႔၊ စစသမးတ႔ ခန႔မေနေတာပါဘး။ အမႈရာၿပး ေထာငထဆြထညပစလကတယ။ ဒါဟာ ဗလေအာငႀကးကစၥက စတယလ႔ေျပာရငေတာင ရတယ။ဗမာျပညလ တငးျပညမာ အာဏာရစစဗလေတြအေပၚ အမႈလပခငရင အလြယေလးပါ။ အမထမာတရားမ၀င

ႏငငျခားပစၥညးေတြရတယ၊ ဘနးပစ ဖမးစရာေတာငမလဘး။ ေလာငးကစား၀ငးေတြမာ သတ႔အမသ၊ အမသားတဥးဥးပါေနတာခညးပ။ အမႈဆငရငအလြယေလး။ ဒါေၾကာငလညး ဗလခပတလည၊ ၀နႀကးတလည၊ သာမနအရပသားတလည ျဖစေနတာေတြမနညးပါဘး။ အဒလန႔ လထအကြမႈေပၚ၊ ႏငငေရးအခြငေကာငးေတြေပၚလာေတာ သတ႔ထကအမား တကာအမားစႀကးဟာ အတကအခေတြျဖစလာၾကတာ။ NLD ထေရာကလာၾကတာ။ ဗလေဇယ၊ ဗလရထြဋ၊ ဗလလေမာႀကး၊ ဗလစးေမာငတ႔န႔ ဗလေန၀ငး လမးခြၿပးတေနာက တပမေတာထမာ ဗလေန၀ငး အေတာပငပငႏငႏင ခပကငႏငတယ၊ ၿငမသြားၿပလ႔ေျပာလ႔ရပါတယ။ဒါေပမယ ဗလေန၀ငးေၾကာငပ တပမးႀကးေတြဟာ အတကအခေတြ ျပနျဖစလာပါတယ။ အထးသျဖင ျပညပကထြကမသြားသေတြက ဆလတာ ပါ။ ၁၃၅၀ ျပညႏစအေရးတာပလ႔ဆရမယ ၈၈၈၈ အေရးေတာပေနာကပငးမာ ႏငငေရးေလာကထ ေျခစပစ၀ငလာၾကတ တပမးေဟာငးႀကးေတြ နညးမမနညး ဘ။ သတ႔ထကအမားႀကးဟာ အတကအခအျဖစ ရပတညေနၾကဆပါ။ ဗလေန၀ငးျပတသလ၊ သတ႔လညးျပတပါတယ။သတ႔ထမာ ဗလေအာငႀကးတေယာက ပ ကြနျမနစဆန႔ကငေရးစတမႊနေနလ႔ ႏငငေရးအတကအခတေယာက ျဖစမလာတာပါ။န၀တ - နအဖ အေနမေခာငတအေၾကာငး ကေနာေရ႕မာေျပာခပါတယ။ အေတာ သတ႔ဘာေၾကာင အေနမေခာငတာလဆတာ ဆကေျပာပါမယ။ အဓကအားျဖငဆရင ဒေန႔အခါမာ ကမၻာစနစသစတခ သတသတမတမတ မရေသးပါဘး။ အဒါေၾကာင ျဖစပါတယ။ ကမၻာေပၚမာ ဗလတဗလထလား ၊ ဗလေတြ အမားႀကးလား ရငးရငးလငးလငး၊ ျပတျပတသားသား မျဖစေသးပါဘး။ ဘယသ႔ကကပမ အေနေခာငမလ၊ ဒါေတြလညး ထငထငရားရား မေတြ႔ႏငေသးပါဘး။ ဒါေၾကာငမ႔လ႔ ဗမာျပညက စစအပစ (ဗလသနးေရႊတ႔ တေတြ) ဘယသ႔ဖါးရမနးမသ ျဖစေနတာပါ။ဗလေန၀ငးတနးက ဗလႏစဗလပရတယ။ အဒဗလႏစဗလရ႕ အားစမးပြကလညး အဓကအားျဖငဥေရာပမာျဖစေနတာ။ ကယကၾကားညႇပခခငလ႔ ေတာင ခလ႔မရဘး။ ဒါေၾကာင အေနေခာငပါတယ။ဗလသနးေရႊကေတာ အေနမေခာငပါဘး။ အားစမးပြက အာရတကမာျဖစေနတာ။ ၾကာေလ ကယန႔နးေလ ေတာင ျဖစလာတယ။ ေနာကၿပး ကယန႔အစဥအလာ အဆကအဆရတလေတြကလညး တ႐တ၊ အႏၵယကလြရင အေမရကနရ႕ ရငးႏးတမဟာမတေတြ ျဖစေန တယ။ ဒါဟာ ဗလသနးေရႊရ႕ ဒကၡပါ။ သ ဗလေန၀ငးလ အေနမေခာငတ အေၾကာငးအရငးတခပါ။

“၆၂ န႔ ၅၈-၈၈”

ဆကေျပာရရင ၆၂ ခႏစ၊ အာဏာသမးပြန႔ ၅၈၊ ၈၈ အာဏာသမးပြေတြက ႏႈငးယဥျပခငပါတယ။ အာဏာသမးပြေတြဟာ တခန႔တခ မတပါဘး။ အလြယဆးေျပာရရင ၁။ ဥးစးဥးရြကျပသေတြ မတပါဘး။ ၁၉၅၈ ခႏစ၊ အာဏာသမးပြက အစျပသေတြက စစ႐းခပကဗလေတြမဟတပါဘး။ ေျမာကပငးတငးက ျဖစပါ တယ။ အဒတနးက ဗမာျပညကြနျမနစပါတက ေခမႈနးေရးလပေနတ ဆရယလစတပမးေတြက ဥးစးဥးရြကျပတာပါ။ မႏေလးနနးတြငး၊ ရတနာပရပသာကေန ကြပကေနတာျဖစပါတယ။ အဒတနးက ရမးျပညနယထမာပကြကၿပး ၿငမးခမးေရးယဖ႔ လ႕၀ကေဆြးေႏြးေနတ ဗမာျပညကြနျမနစပါတရ႕ ကယစားလယက အဒ တနးက တငးမးဗလေအာငေရႊကယတငကက ရတနာပရပသာမာသတ႔ အာဏာသမးေတာမာျဖစေၾကာငး ေျပာပါတယ။ ညႀကးမငးႀကးမာ ျပနေရာကလာတသ ကစစအရာရေတြက ေျပာျပတာပါ။ သ႔ပက ေရ႕တနးစစေျမျပငမာ အၾကအစညေအာငျမငခလ႔ သ႔ေအာငျမငမႈက ျပနေျပာေနတပလ အငမတနတကကြေနပါ တယ။ ဥးႏက အာဏာလႊေပးမယဆတာက အတအကသမ ရနကနကေနညႀကးမငးႀကး ျပနလာတာျဖစပါတယ။ သ႔အၾကက ရတနာပရပသာကေန ကနတ

တပမးႀကးေတြကထငေစာငေနၾကတာျဖသစပါတယ။ ဥးႏက အာဏာလႊေပးတယလ႔ဆတယ။ ဒါေပမယ ၆ လအတြငး ေရြးေကာကပြလပေပးပါ။ အေျခခဥပေဒ အရ အာဏာလႊေပးမယဆတအခကန႔ လႊေပးတာျဖစပါတယ။ ဒါက ကေနာတ႔က “ေျခမနးကြငးအစြပခရတ အာဏာသမးပြ” လ႔သတမတပါတယ။ ၁၉၈၈ ခႏစ၊ အာဏာသမးပြဟာလညး ေရြးေကာကပြလပေပးမယဆတ ကတေျခမနးကြငး အစြပခရတ အာဏာသမးပြပါ။၁၉၆၂ ခနစ၊ အာဏာသမးပြကေတာ ႏငငေရးအာဏာလခငလ႔က သမးတအာဏာသမးပြ။ သပရငးတယ။ သတ႔အေနန႔ဘာေျခမနးကြငးမ မပါဘး လ႔ေျပာရငရတယ။ အာဏာသမးပြက စစ႐းခပက ကမကထျပၿပးလပတာပါ။ ဘယလအေျခအေနကမ တြနးပ႔လ႔ မဟတပါဘး။ အာဏာသမးခငလ႔က သမး တာ။ ငါ၀မးပဆာ မေနသာလ႔ဆတာမး။ ၁၉၆၂ အာဏာသမးပြသာ တငးျပညက ဘာကတမမေပးရတ အာဏာသမးပြျဖစလ႔ အာဏာသမးပြ ပသတယလ႔ဆ ႏငပါတယ။၅၈ ခႏစ အာဏာသမးပြန႔ ၈၈ အာဏာသမးပြႏစခလးက ေျခမနးကြငးစြပထားတ အာဏာသမးပြေတြ ျဖစပါတယ။ဒါေပမယ ဒႏစခမာလညး ဥးစး ဥးရြကျပသေတြ မတျပနပါဘး။ ၈၈ ခႏစအာဏာသမးတာဟာ အထကကသမးခငးလ႔ သမးရတအာဏာသမးပြျဖစပါတယ။ ၁၉၆၈ ခႏစတနးက ၆ လျပညခါနး မာ “ေရြးေကာကပြ လပလ႔မျဖစႏငဘး၊ အခနတးေပးပါ” လ႔ ဗလေန၀ငးကအၾကပကငတအတြက အေျခခဥပေဒကျပငၿပး ေနာကထပ ၆ လ ႏစခါ တးေပးရပါ တယ။ ေျခမနးကြငးကေတာ ခၽြတမေပးပါဘး။ တထစေလာေပးတ သေဘာပါ။ ၁၉၆၀ မာေရြးေကာကပြလပၿပးစစတပက စစတနးလားကျပနတယလ႔ လပပါ တယ။၁၉၈၈ အာဏာသမးပြမာလညး ေရြးေကာကပြလပေပးမယဆတ အခကအလကပါေပမယ အေျခခဥပေဒမရေတာ ဘယေတာလပေပးမယ၊ ဘယ လအာဏာလႊေပးမယဆတ သတမတခကေတြ ဘာမမပါလာဘး။ ဟတခါတနးကလပ သတ႔ကအာဏာသမးၿပး ၂ ႏစေလာကေနေတာ ေရြးေကာကပြလပေပး တယ။ ဒါေပမယကတဖကၿပး စစတနးလားကမျပနဘေနတယ။ ၁၉၉၀ ျပညေရြးေကာကပြရလဒဆတ ေျခမနးကြငးေနာကတထပ အစြပခရတသေဘာျဖစသြား တယ။ အဒေျခမနးကြငးဟာ ဒေန႔အထ စစအပစမာစြပလကျဖစေနၿပးေတာ သတ႔မာ ဖစးမႈႀကးတချဖစေနရတာ ေတာကေလာကပါ။အေတာ ကေလးေတြ “ ေရႊတခါးႀကး ဖြငပါဥး” ကစားတမးလပသလ “ဟဟာေလး လပပါရေစဥး၊ ဒဟာေလးလပပါရေစဥး” န႔ အခနဆြလာ လကတာ ေညာငႏစပငၿပးေတာမပ ျပနမယဆတာမး အခလပလာေနျပနပါၿပ။ ဒါဟာ ေညာငႏစပငန႔ ေျခမနးကြငးႏစထပ ျဖတပစခငေနတာျဖစပါတယ။၅၈ န႔ ၆၀ အၾကားမာ တပမေတာအႀကးအကေတြ အေျပာငးအလသပမရပါဘး။ အခ န၀တ/နအဖ ကေတာ အေျပာငးအလ သပမားပါတယ။ အခ အႀကးအမးေတြက ေျခမနးကြငးအစြပခရတအထ မပါၾကပါဘး။ သတ႔က တပမးငယအဆငပ ရပါေသးတယ။ ေျခမနးကြငး အစြပခထားရတာထက တက႐က ပါတာက ဗလသနးေရႊ၊ (ဗလခငၫြန႔ ) တ႔ပါ။ ဗလေမာငေအးေတာင မပါဘးလ႔ေျပာႏငပါတယ။ အေတာ ဘယလလညကြကထပလပၾကဥးမလဆတာ ကေနာ တ႔ ေစာငၾကညရဥးမာပါ။ေညာငႏစပငက ႀကးမးေနသေတြဟာ “၈၈ တနးက ေျခမနးကြငးအစြပခရတအထ တ႔ပါတာမဟတလ႔ တ႔ကအသအမတမျပဘး” လ႔ပ လပမလား ေစာငၾကညရမာျဖစပါတယ။ အဒလသာ သတ႔က လပၿပဆရငေတာ ျပညသလထက စစေၾကညာတာပလ႔ ေအာကေမရမာ ျဖစပါတယ။

(နဂး)

နဂးပငးက ကေနာေျပာပါမယ။ တခနက ကေနာတ႔ႏငငမာ ပါတေတြက ပါတအလပလပ၊ တပမေတာက တပမေတာအလပလပ၊ အမးသားည ၫြတေရးတပေပါငးစဖြ႔၊ အလ တကညလကညလပခၾကလ႔ လြတလပေရးရခပါတယ။ဗလခပေအာငဆနးက အကျဖတတေနရာမာသဟာ ဗကသ ေခါငးေဆာင၊ တ႔ဗမာအစညးအ႐းေခါငးေဆာင၊ ဗကပ

ေခါငးေဆာင၊ ထြကရပဂဏး ေခါငးေဆာင၊ အဒါေတြၿပးေတာမ တပမေတာေခါငးေဆာင ျဖစလာသပါ။ ဗလခပေအာငဆနးဟာ အာဏာႏငငေရးလပမယဆေတာလ တပကထြကၿပး ျပတ ျပတပ ဖဆပလ ေခါငးေဆာငလပပါတယ။ စစတပက အာဏာႏငငေရးအတြက အသးမခပါဘး။ အမးသားေရးအတြကပ သသးပါတယ။လြတလပေရးရၿပးတေနာကမာကေတာ အေျမာအျမငမတ ႏငငေရးသမားေတြက စစတပက ပါတႏငငေရးထ ဆြသြငးလာခၾကတယ။ ပါတႏငင ေရးရ႕ လကကငတတျဖစေအာင လပခၾကတယ။ဒါေပမယ အဒရ႕အကးဆကဟာ ပလငးထကဘလးႀကးက အျပငထတေပးသလ ျဖစခရပါတယ။ စစဗလႀကးေတြ ေအာကေျခလြတၿပး စစတပအာ ဏာသမးပြေတြ ဆကတကျဖစခတာပါ။ စစတပအာဏာသမးပြေတြရ႕ ေခတဟာ အႏစ ၄၀ ေတာငေကာခပါၿပ။ ကေနာတ႔တငးျပညလ အဆငးရဆးႏငငစာရငး ၀ငအျဖစကေန “ဆး႐ႈးသြားေသာႏငင” ဆတာမးျဖစဖ႔ အေတာနးေနပါၿပ။ ဆကမမကသငေတာပါဘး။ဒအၾကပအတညးထကေန ျမနျမနထြကႏငရငထြက။ မထြကႏငရင တငးျပညေခာကထကေတာမာ ေျမႀကးလကခတမလြပါပ။ မကေမာကႏငင တကာေရးရာက ေလလာ၊ အတတႏငငတကာေရးရာက သငခနးစာေတြထတၾကဖ႔ အမားႀကးလပါတယ။ အလမဟတၾကရင အမားရ႕ဒဏက ခရပါလမမယ။ ေနာကၿပး အမားက ျပငရမယအခနကလ သပၿပးၾကာပါလမမယ။နအဖရ႕ လမးျပေျမပဆတာဟာ တပမေတာက ႏငငေရးအာဏာထ ဆြႏစတလမးတလမး၊ အဒလမးတလမးတညးကသာ ျပေနတာျဖစပါတယ။ အာဏာ႐း ဗလခပေတြအခငးခငးစစခငးတလမးဆက ၫႊနေနပါတယ။ကေနာနဒါနးမာ ေျပခတအတငးပ နဂးခပမာထပၿပးေျပာပါမယ။လြတလပတတငးျပညမနရင တပမေတာတရပ ရရမာပါ။ တငးျပညရ႕တပမေတာ ျပနျဖစေအာငလပမလား၊ စစအပစရ႕အာဏာႏငငေရးလပတအ ထ ဆကၿပးေနပါမလား။ ဒါက တာ၀နထမးေဆာငဆ တပမေတာသားေတြ စဥးစားေစခငပါတယ။ စဥးစားဖ႔အခနက သပမရပါဘး။ ၿပးခတ ASEM ေဆြးေႏြးပြ မာ ရရာအေပါကက ေခြးတး၀က၀င ၀ငခရတာဟာကေနာတ႔တငးျပညရ႕ ဂဏသကၡာက အငမတနဆတယတေစပါတယ။ ေနာငတခနမာ ASEAN ေခါငးေဆာင ျဖစလာသေတြက ‘လရာအသြငးမခရတ ဗမာျပညက တ႔ကယတငထားခရတယ’ လ႔ေျပာတာ ခခငၾကသလားမသပါဘ။ တပမေတာသည အမးသားေရးတာ၀န ေကပြနခတယလ႔ အပေၾကာငးထပေအာင ေျပာေနၾကတ စစအပစ၀ငေတြ မရကေပမယ ကေနာတ႔ ဗမာျပညသားေတြက ရကပါတယ။ စစအပစ၀ငေတြက ASEM ထမာ ပါ၀ငခြငရလ႔ ေအာငပြလ႔သတ႔ကယသတ႔ ထငေနၾကေပမယ ကေနာတ႔တငးျပညရ႕ဂဏသကၡာကေတာ အဒမာ အဆး႐ႈးႀကးဆး႐ႈးခရပါတယ။ တနးတ မဆကဆပါဘး။ ေနာငမာဆရင အစရအေနာငေနာင ကယန႔တနးတမားကေတာင ကယကႏမခေစာကားတာ ခရတတပါတယ။ ဒါက တငးခစ ျပညခစ တပမးတပသားမား အေမာအျမငရၾကေစခငပါတယ။ စဥးစားၾကေစခငပါတယ။ ကေနာေျပာခငတာ ဒါပါပ။ ။

၊ ရေဘာ ဖးသေခာငး ၊

စစတပႏငႏငငေရး(ေနာကဆကတြ ျဖညစြကခကႏငပတသက၍)

ဒဗြဘမာပ ရေဘာဖးသေခာငးက စစအပစ၊ စစအစးရ၊ စစအာဏာရငစနစန႔ ပတသကၿပး အခနးဆကတငျပမႈတခ

ထပလပခပါေသးတယ။ ဒါေပမယ အေၾကာငးအခ႕ေၾကာင အျပညအစအသလႊငခြငမရဘ တပငးတစန႔ ရပတန႔ခရပါတယ။အျပညအစက ဒစာအပထမာပ ေနာကဆကတြအျဖစ ျဖညစြကပႏပလကပါတယ။ ။

Study Desk Publication

သနးေရႊစစအပစက ဘယသေတြက ျဖတခမလ၊ ဘယပစန႔ျဖတခမလ

ဒကစၥက စဥးစားခတာၾကပါၿပ။ ဒမကေရစအငအားစတငး စဥးစားၾကတာပါ။ ကေနာတ႔လ စဥးစားပါတယ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔က ထနးထနးခပ ခပပ ေျပာပါတယ။အကယမေျပာလ႔ တခါတရ မရငးမလငးျဖစတာ ရႏငပါတယ။ တခါတရေတာလ မျဖစႏငတာက လြနလြနကၽြကၽြေလာကေျပာေနတာပလ႔ အထင ခရတာလ ရပါတယ။ဒတခါေတာ ႀကးစားၿပးရငးေအာငေျပာပါမယ။ အကယတ၀ငလ ေျပာပါမယ။ အေၾကာငးကေတာ ေျပာဖ႔လၿပ ထငလ႔ပါ။DVB မာကေနာအရငက ေျပာခတာေတြဟာ အတတကစၥေတြပေျပာတာ မားခပါတယ။ အခ အတတကစၥေျပာမာ မဟတပါဘး။ ပစၥပၸနန႔ အနာဂတ ကစၥေျပာပါမယ။ အားလးသ႔ တငျပတသေဘာပါ။ အဆျပခကလ႔ သေဘာထားေစခငပါတယ။

သနးေရႊစစအပစ ဘာေၾကာငေခါငးမာေနသလ

ဗလေန၀ငးခနခတ အေမြပမာထငၿပး မကေနတာပါ။ ဗလေန၀ငးခနခတ အေမြဆတာ အာဏာအေမြပါ။ ဒအာဏာဟာ ဗလသနးေရႊ သ႔အစြမးန႔သ လယႏငခတာမဟတပါဘး။ ဒါေပမယ သကကာလတခ ထနးထားႏငတာေတာအမနပါ။ သ႔အရငက ဗလေစာေမာငျပတသြားတာဟာ အာဏာအေမြကေကာငး ေကာငးမထနးႏငလ႔ပါ။ ေန၀ငးက အေမြထနးေကာငးတ သနးေရႊန႔လစားထးလကတာပါ။ အဒအခနအထ ဗလေန၀ငးကဗလသနးေရႊက စတခပါတယ။ ဒါေပမ ေနာကေတာ စတမခေတာပါဘး။ စတမခတာက အေမြထနးတကစၥမာ မဟတပါဘး။ ဗလေန၀ငးက သေရႊးေပးတသက ဗလသနးေရႊက လကခေစခငပါတယ။ ဗလသနးေရႊကလ သပစတႀကကေရြးခငတယ။ အဒကေန ပဋပကၡေပါကကြေတာတာပ။ သနးေရႊ - ဗလေမာငေအးပဋပကၡက ႀကတ၀ငးျဖစဆပါ။ ေနာကၿပး တပမေတာထက ဒအေနအထားေတြက အားမရမေကနပတ ႐းသားတတပမး တပသားေတြ၊ အရငက မဆလ - န၀တ - နအဖ ေခါငးေဆာငျဖစဖးသေတြ စတ လေတြဟာလ ဘယလလပရငေကာငးမလလ႔ စဥးစားေနၾကတယလ႔ ကေနာတ႔နားလညမပါတယ။ ဒါေၾကာင ကေနာတ႔လပတတရင၊ ဒပဋပကၡက အသးခ တတရင ဗလသနးေရႊန႔ နအဖ စစအပစက ျဖတခႏငမာပ။ဒေနရာမာ ရငးေအာငေျပာဖ႔လတာတခကလ ေျပာသငလ႔ေျပာခငပါတယ။ အဒါက အေျခအေနေတြက ထငေစာငေနလ႔ကေတာ ဘာမျဖစလာမာ မဟတပါဘး။ အာဏာအေမြဆတာက မကစရာႀကးပါ။ အာဏာအေမြပေပၚ ထငမရငထငမသက ပသာမကျပပါလမမယ။ ေနာငတရတယရယလ႔ မရသေလာက ပါပ။စပမလ႔အတတအေၾကာငး ျပနမေျပာဘးဆေပမယ တခကေတာေျပာရပါဥးမယ။ ၁၉၆၂ တနးက ‘ေန၀ငး - ေအာငႀကးစစအပစ’ လ႔တခါမ ကေနာ တ႔မသးဘး။ အေၾကာငးက ဗလေအာငႀကးက ယာယပဆတာသလ႔ပါ။ ‘ေန၀ငး - စနးယစစအပစ’ လ႔သးမခပါတယ။ ေနာကကေတာ ဗလစနးယ နပါတ၀မး ျဖစမာမဟတဘးလ႔ တြကမလ႔ ‘ေန၀ငးစစအပစ’ လ႔ပ တေလာကလး သးခပါတယ။‘ဒပယငး’ မတငမက ‘သနး - ေအး - ၫြန႔ ႀတဂစစအပစ’ လ႔သးခေသးတယ။ ‘ဒပယငး’ ၿပးေတာ မသးပါဘး။

ဗလခငၫြန႔နပါတ၀မး မျဖစႏငဘးလ႔ ပ ကေနာတ႔၀ကဘဆကမာ ေဖာျပခပါတယ။ ေထာကလမးေရးထပသးက ႏငငအႀကးအက ျဖစေလမရဘးလ႔ ကေနာတ႔က ေထာကျပခပါတယ။သနးေရႊ - ေမာငေအး နပါတ၀မးဗလလပြ မျပတေသးပါဘ။ ေစာငၾကညရမာပါ။ နပါတ၀မး စစစစက ၾကညခငရင ေန၀ငးက ၾကညပါ။ သ႔ေခတကနအဖေခတမာလ ေကာလာဟလေတြ မရပါဘး။ အခေတာ ေကာလာဟလေတြ မားလကတာ။ နားမဆေအာငပါပ။ ' ၿငမးအဖြ႕ ' ေတြလညးရတယ။ ကမၻာအႏ႔ အတကအခေတြလညး ရတယ။ ႏငငျခားသားေတြလညး ရတယ။ (သနးေရႊ အဆကအသြယေတြက လႊငတ ေကာလာဟလ၊ ဗလေမာငေအးဘကက လႊငတ ေကာလာဟလ၊ ဗလခငညြန႔ကေတာ တဆငတကၿပး ဗကပန႔ေတာငမ ' ၿငမးအဖြ႕ ' ဇာတလမးတခ က,ခငသလလ လပလာခတယ။အခေတာအဒ ဗလခငညြန႔႔ရ႕ ' ၿငမးခမးေရး အကးေဆာင' ေတြလညး ေထာငထေရာကေနၿပ ထငပါတယ။ သတ႔က ဗကပ ဗလကငေမာငန႔ ေဆြး ေႏြးခငပါတယလ႔ လာဆကပါတယ။ သတ႔ကယသတ႔ ထလရကပါ၊ ဗလမးအဆငပါလ႔ ၾကားလကတဆင ေျပာပါတယ။ ကေနာတ႔ကလညး တာ၀နရတေကဒါ ႏစဥးန႔ေတြ႔ေစပါတယ။ သတ႔က ဘာႏငငေရးစကားမမေျပာဘ ဒဘကကဘာေျပာမလဆတာကပ နားေထာငတသေဘာရပါတယ။ သတ႔က ကေနာတ႔ကအရင ကေနာတ႔ရ႕ အေျခခေဒသျဖစဖးတ နမခမးန႔မကႏာျခငးဆင၊ ေရႊလျမစအေရ႕ဖကက ရြာေတြကကေနာတ႔က အခၿငမးအဖြ႔ေတြကေပးထားတာမး ေပးမယဆ တာမးလညး တဖကလညကေျပာပါတယ။ ေဆြးေႏြးရာမာေျပာတာ မဟတပါဘး။ သတ႔က ၾကား၀ငခငးတမဆယမာေနသ ကေနာတ႔ တပထြကတေယာကက တဆင တရားမ၀ငေျပာခငးတာပါ။ ကေနာတ႔ကေတာ တငးျပညန႔ျပညသအတြက ေရးႀကးတကစၥေတြေဆြးေႏြးဖ႔ အၿမအသငရတယလ႔ပ ျပနေျပာလကပါတယ။ႏစခါလာေဆြးေႏြးတာပါ။ ႏစခါစလးအထကက အစရငခပါမယဆၿပး ျပနသြားတာ။ ေနာကေတာ ျပနေပၚမလာေတာပါဘး။ ဗလခငၫြန႔ရ႕ ဉာဏ ကစားနညးတမးပါ။အထကမာေျပာခတ ေကာလာဟလေတြ၊ သတငးေတြက အေျခခၿပးေဟာစာတမးေတြလညး ထတေလရၾကပါတယ။ဒါေပမယ ကေနာတ႔ကေတာ ေဟာစာတမး မထတ၀လ႔ မထတခပါဘး။ဗလခငၫြန႔ 'နပါတ၀မး' မျဖစႏငဘးဆတ ေဟာစာတမး ထတခတာကေတာ 'ၿငမးအဖြ႔' ေတြက သတေပးခငလ႔ပါ။ ဗလခငၫြန႔က မကမန (လန ဘား) တငဥးန႔တတယလ႔ ကေနာတ႔ဘယတနးကမ မသးသပပါဘး။ တငဥးမာလပပငခြင ဘာမမရခပါဘး။ နပါတ၀မးေန၀ငးအရပက မးေနတာပါ။ ဗလခငၫြန႔ ကေတာ န၀တ-နအဖ သမစဥမာလညး နပါတသးလ႔ သတမတခရသပါ။ လနဘားတငဥးကေတာ ဒါမးေတြ မရခပါဘး။ ၀နႀကးခပလညး မျဖစခပါဘး။ဗလခငၫြန႔ န၀တ တြငး (၁) ျဖစစကတညးက လပပငခြငေတြ အမားႀကးရခပါတယ။ အထးသျဖင ၁၉၈၉ ဗကပခြထြကေတြကစၥမာ ရတာပါ။ ေရြးေကာကပြေတာင မလပရေသးတအခနကပါ။အဒကစၥ ေနာကတခနးမာ ေျပာပါမယ။

“ဗလခငၫြန႔ နပါတ၀မးနးနးျဖစခတ ကာလ”

၁၉၈၉ ႏစပငးက 'ဗကပ' က 'န၀တ' ရ႕ ဥးတညရနသပါ။ ရနသပါ။ ၿပငဘက မဟတပါဘး။ လကနကကင တကေနတ ရနသပါ။'ဗကပ' ဗဟက ေကာငးသားတပမေတာက လကနကတေသာငးကညဖ႔ဆးျဖတတာက မေကနပတဗဟေကာမတအနညးစက ပါတကေန ခြထြက ၾကပါတယ။ သတ႔က လမးစေခါငးေဆာငေတြျဖစလ႔၊ ဗကပ (ဗဟ) ကလညး 'မခသ႔ဒကၡ' ၾကေနလ႔ခြထြကတအထမာ တပအမားစႀကးကပါသြားပါတယ။ ေသြး ထြကသယ မျဖစေစဖ႔ ဗကပ (ဗဟ) က ေျမေအာကဆငးၿပး ယ/ဂ ပါတတအျဖစ ေျပာငးလကပါတယ။

ဒေနာကေတာ ဗလခငၫြန႔က ဗကပခြထြကေတြရ႕ 'ေဂါဖားသားႀကး' ျဖစသြားပါတယ။ သ႔ဇာတာ အတကဆးအခနလ႔ေျပာရမာပါ။ ဒလန႔ 'ၿငမးအဖြ႔' ဆတ ဇာတလမးေတြ တခၿပးတခ ေပၚပါတယ။ 'ၿငမးအဖြ႔ တေခတထတ' ကာလတခေရာကလာပါတယ။ ၿငမးအဖြ႔အမးမး အလလေပၚလာတာက ေျပာတာပါ။ KNU ေခါငးေဆာငဗလခပျမ ရနကနေရာကတအထကာလဟာ 'ၿငမးအဖြ႔ ေခတထခန' ပါပ။ ၁၀ ႏစေကာတကာလပါ။ အဒ ၁၀ ႏစအတြငးမာ အရငေထာက လမးေရးေခါငးေဆာင မကမနလနဘားတငဥး မရတအခြငအာဏာေတြ ဗလခငၫြန႔ရတာပါပ။ ျပညတြငးသာမက ျပညပမာပါ ရပါတယ။ သ႔က 'နပါတ၀မးနးနး' သတမတၾကပါတယ။ ဗလသနးေရႊန႔ၿပငဖကလ႔ေတာင ျမႇငေပး၊ ေျမႇာကေပးတာေတြလညး ေတြ႔ၾကခရပါတယ။ မကမန လနဘားတငဥးရ႕'တစႏစပငးတပငး' ဆတာက ဗလေန၀ငးရ႕အမေတာပါ (ေဒါကတာေမာငေမာငေျပာတ coterie) ေတြက မနာလလ႔ေပးတနာမညပါ။ အဒလေတြကဒ MI တြငကယတာက နညးနညး မမေကနပပါဘး။ တကယက ေန၀ငးရ႕အတြငးစညးေနရာက သတ႔ခငးလေနၾကတာပါ။ သတ႔က လနဘားတငဥးေရ႕မာပ 'ဘယေခြးမ လမထငဘး' လ႔ မးမးန႔ စနေခၚေလရပါတယ။ေနာကဆးမာေတာ မးဖေခာငကကဘနက ေဒၚခငေမသနး ပငးတဘကက အႏငရၿပး ဗလတငဥး အရာကသြားတာပါ။ဗလခငၫြန႔ေခတေကာငးစဥက ဘယသမစနေခၚတာ မခရပါဘး။ 'ဒပယငး' မတငမထေပါ။ စနေခၚတာလညး 'နပါတ၀မး' ေနရာ အတငးတကယ ေနတ သနးေရႊကစနေခၚတာပါ။ ဒါေၾကာင ပြကၾကမးပါတယ။ ဗလခငၫြန႔အေရးယခရပဟာ စစအပစသမငးမာအျပငးထနဆး အေရးယနညးမး အေရးယခရ တာလ႔ေျပာရင ရပါတယ။ ဗလေန၀ငးလကထကမာ ဆရယလစပါတ၀င စစေခါငးေဆာငေတြက ျဖတထတခတာကလြစလ႔ အထတေတြ၊ အျဖတေတြ၊ အဖမး ေတြ အဆးေတြ အမားႀကးရခပါတယ။ ဒါေပမယ ဗလခငၫြန႔တ႔အေပၚ အေရးယသလ ရကရကစကစက ျပတျပတသားသား အေရးယတာမးေတာ တခါမမရခ ဖးဘးလ႔ ဆႏငပါတယ။ႏငငေရးသသရာက ရယစရာေတာ အေကာငးသား၊ ဗကပက အလထးလကႏငသအျဖစ လကမေထာငေနတ ဗလခငၫြန႔က အခေတာ နာလနထ ‘ဗကပ’ က သ႔အတြက ေရ႕ေနလကေပးေနသ ျဖစေနပါတယ။ ဗလခငၫြန႔က တရား႐းမာေျဗာငစစေဆးၿပး သ႔ဘကကလေခပခြငျပရမယလ႔ ဗကပက အေစာဆးေျပာခပါတယ။ ရစေလးလးၿပးကာနးမာ တပမေတာထက အငအားေတြ စၿပလာတာန႔ပါတသကလ႔ (ဗလခငၫြန႔က ထငပါရ႕) ေနာကပငးမာ ေျပာတာတခရ တယ။ အဒါက ဗကပဟာ တပမေတာကေခါငးျဖတၿပး ကယလးကယခငတယတ။ တကယက တပမေတာကေခါငးျဖတၿပးကယလးခညး ယသြားတာက ဗကပ မဟတပါဘး၊ သတ႔ စစအပစအဆကဆကပါ။ သတ႔အခငးခငးေခါငးပငးေတြ ျဖတခၿပးတပမေတာက ခါးပကထထညခၾကတာ ဒေန႔ဗလသနးေရႊအထပါပ။ ကေနာတ႔ကေတာ ဒေန႔အခါမာ ဗလထြနးၾကည၊ ဗလေကာဘ၊ ဗလမးၫြန႔တ႔ရ႕ န၀တဂဏးေဟာငးန႔လ နအဖဆန႔ကငေရးအတြက နားလညမႈရခငပါတယ။ႏငငေရးသသရာရ႕ ေလာငေျပာငခကဆတအထမာ ထညေျပာသငတာတခက ဗလခငၫြန႔အမတသယခတ ၿငမးအဖြ႔ေတြကစၥပါ။ ဗလခငၫြန႔ဟာ သ႔ရ႕တထြငခကဆၿပး လကမတေထာငေထာငလပ၊ ကနတ န၀တ - နအဖ ခဆေတြအေပၚ အသာစးေနခပါတယ။ အခသ႔က အေရးယၿပဆေတာ ဒါက ပဒမတ ချဖစလာပါတယ။ ေထာကလမးေရးဟာ ကေနာတ႔ထက ခြထြကတ ၀အဖြ႔န႔စစအစးရလကကင ကာကြယေရး၀အဖြ႔တ႔က ေပါငးေပးၿပးUWSA လ႔ ဖြ႔ေပးခတယ။ ဒါေပမ အခေထာကလမးေရးေတြ အဖမးခရေတာ မးယစေဆး၀ါးမႈ၊ ေရႊေခာငးမႈေတြန႔ တရာစြခေနၾကရပါတယ။ အခေနာကဆး အျဖစအပကလ႔ဆရမယ ရမး အဖြ႔ေတြထက တခ႕ကလပၾကဖနတးေပးထားတ လကနကခပြတခန႔ ပြထတေနပါတယ။ ဒအထကေန ဗလခငၫြန႔တ႔က ပဒမတပစရာေတြ ေပၚလာႏငစရာေတြ ရႏငပါေသးတယ။ဗလခငၫြန႔န႔ သ႔ေထာကလမးေရးေတြ အရာကေတာ ဗကပထက BIA, BDA, PBF တပမေတာသားေဟာငးႀကးမားက ‘အတတက အတတမာထား ခမည’ ဗလခငၫြန႔န႔ရတအတတကလ ထားခမယလ႔ေၾကညာပါတယ။ ဗလခငၫြန႔သာ နအဖ စစအပစကဆန႔ကငဖ႔အတြက ဘကေျပာငးရပရင ေနရာေပး

သငတယ ဆတသေဘာမးလ ကေနာတ႔ကပစၿပး အတအလငးေျပာခတာပါ။ကေနာတ႔မးဆကသစ ဗကပကေတာ အတတကအတတမာပထားခ ‘ခင’ သညလ႔ ေျပာပါတယ။ မးဆကေဟာငးလဘ၀မး ကေနာတ႔မာ မရလ႔ ပါ။ မးဆကေဟာငးက တတပထမာအတေနၿပး အဂၤလပန႔ဂပနက တကခၾကတာပါ။ ခဏလ မဟတပါဘး။ ၾကာပါတယ။ မးဆကသစကေတာ ဘကတဘကစ ေနၿပး သေသကယေသ တကၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင ‘ခင’ ဆတာ ထညထားပါတယ။အတတဆတာ ေမပစလ႔မရပါဘး။ သကလ မေမႏင၊ ကယကလ မေမႏငပါဘး။ ေမခငဟနေဆာငေနလ႔လ ရတာမမဟတတာ။ အတတက မေျပာ တမး လပထားဖ႔ပါ။ဒါကလ ပစၥပၸနန႔အနာဂတက ခတကရာမာ အတတကေကာပးၿပး ခတကရငခရးမတြငမာစးလ႔ပ ျဖစပါတယ။ဒေန႔လ ႐ႈပေထြးလတ ႏငငတကာအေျခအေနအၾကားမာ မငးတနးမငးေခတကလ နနးလပြေၾကာင ကၽြနျဖစရတကနးမဆကေအာင ကေနာတ႔ သတေပးေန၊ အၾကျပေနတာပါ။ ကဆးသြားတသေတြက ကေနာတ႔ သစၥာေဖာကတာ မဟတပါဘး။ေနာက ေထာကျပခငတာတခက ကေနာတ႔ ဗကပအထနာၿပး ယ/ဂပါတ ျဖစတအခနမာ NLD ေရြးေကာကပြႏငတာပါ။ ဒါေပမယ ဒခပဟာ ေရြး ေကာကပြသာႏငတာ တေလာကလး အမးမးအႏငကငခေနရၿပးတေလာကလးေအာကစညးက ေနေနရပါတယ။ တကယလ႔သာ ဗကပရ႕ လကနကကင တကပြ ရေနရင ေရြးေကာကပြႏင NLD ဒလ အႏငကငခရမာ မဟတပါဘး။ အာဏာရစရာ အေၾကာငးေတာငရပါတယ။ အနညးဆးေတာ အခလ အႏငကငမခ ရမာ ေသခာပါတယ။ေနာကတခနးမာ ဘယသေတြက ျဖတခမလဆတာ တငျပပါမယ။

ဘယသေတြက ျဖတခမလ

ပထမ NLD/ CRPP၊ ဒတယ လထ၊ တတယ အေျမာအျမငရတတပမေတာသားမား။ အဒအစအစဥအတငးပ ျဖစမယလ႔ ျမငပါတယ။ လထထမာ ကေနာတ႔ပါတက တတပတအားပါေနပါတယ။ ဒေနရာမာ ပ၊ ဒ၊ တ ခြေနရေပမယ တကယျဖတခတပြမာ တေပါငးတစညးတညး ျဖစသြားမာပါ။ပထမျဖစတ NLD/ CRPP က ကေနာတ႔ ဒလသးသပပါတယ။ NLD ကပ သးမာပါ။ NLD ဟာ အခြငေကာငးႀကးတခက လကလြတသြားတယ။ အဒါက ေရြးေကာကပြက တြနးတငလကဖ႔ မ၀မရျဖစေနလ႔ လကလြတတာျဖစတယ။ ေန၀ငးေရာ နအတပါ မငသကမသြားတနးကသာ တြနးတငႏငရင အနာအကငအနညးဆး အၾကမးမဖကဘ လထအားန႔ စစအစးက ျဖတခႏငခမယလ႔ ကေနာတ႔ ထငပါတယ။အခတေလာမာ အဒလေရြးေကာကပြေအာငျမငမႈကေန တြနးတငလ႔အေျပာငးအလျဖစသြားတ ႏငငေတြအေၾကာငးၾကားရေလေလ ကေနာတ႔စတ ထမာမခငမရျဖစရေလေလပါပ။ ဒလအခြငအေရးႀကးက လကလြတခလကတာဘာေၾကာငလ။ ကေနာတ႔အျမငက ျပငသစေတာလနေရး ၁၇၈၉ အတငးျဖစေစ ခငတာပါ။ တးတးတတတတလညး တခ႕ေခါငးေဆာငေတြက အၾကေပးခတယ။ ဗကပမာအနာဂတမရေတာဘး။ တခနးရပသြားၿပထငလ႔လား၊ ဗလေစာေမာင ကတေတြကပယလ႔လား၊ ၁၉၄၈ မးဆကေတြလတ႔က ကမးရးထးမႏငဘး၊ တညၿငမတယ၊ တ႔လပျပမယလ႔မား အေတြးအေခၚရေနလ႔လား။ ႏငငတကာအ သငးအ၀ငးက အားကးလ႔လား။ အေသအခာမေျပာႏငပါဘး။ ဗကပ ေပးတအၾကက လကမခပါဘး။NLD ကေရြးမယလမး ၃ သြယက အဖြ႔ေလးေတြဖြ႔ေပးၿပး တငျပေစပါတယ။ ဗလခငညြန႔ေထာကလမးေရးေရ႕မာ တနးစျပလကသလ ျဖစသြားတယ။ ဗလခငညြန႔က ဘယသ႔စညး႐းရမယ၊ ဘယသ႔ၾကားထားရမယ၊ ဘယသ႔ဖႏပရမယတတ စာရငးရသြားတယ။ ဒလန႔လကဥးမႈက ဗလခငညြန႔လကထ ေရာက သြားတာပ။ ေရြးေကာကပြအၿပးမာ ေဂာဂယာက ႏငးဆေတာလနေရးမး၊ ယကရနးက လေမၼာေရာငေတာလနေရးမး ဗမာျပညမာခေမာကေတာလနေရးလ႔သာ ဆငႏြလကရရင သမငးဟာေျပာငးသြား ႏငပါတယ။ ဗမာျပညက

ေတာလနေရးဟာ စနမနာတခေတာင ျဖစသြားႏငပါတယ။စစအပစရ႕ ေထာကလမးေရးက လကေတြ႔အလပျဖစေရးဝါဒသမားေတြပါ။ သတငးစာရငးလငးပြမာ၊ သတငးစာထမာ ဗကပဆန႔ကငေရးေတြ ေျပာ တယ၊ ေရးတယ၊ ဗကပရ႕ ထပတကေတြ႔ေရးလမးစဥ၊ ေတာငးပြတကပြလမးစဥဆတာေတြ ေျပာတယ၊ ေရးတယ။ ဗကပန႕အေမရကန ထမနလပြအထ ခပၾကမး ၾကမးေရးတယ။ အဒလန႔ ဗကပဆန႔ကငေရးေလ႐းက ၿမ႕ေရာေတာပါျဖစေစတာပ။ ကမၻာမာလညး ကြနျမနစဝါဒဆန႔ကငေရး ေလ႐းတကေနခနျဖစလ႔ 'ဗကပ' က မနညးလြတေအာင ေရာငေနခရပါတယ။ အဒကတညးက ဗကပက 'ပြက သတ႔ပြပ'၊ 'ကာယကရငေတြၿပးရငၿပးတယ' လ႔ေၾကညာတာျဖစတယ။ အရင ဘယ တနးကမ ဒလစကားမး ကေနာတ႔ မေျပာခဘးပါဘး။ ေစစပေဆြးေႏြးေရး ျဖစေစခငလြနးလ႔ အေပာေပာငးဆးက ေရြးၿပးေျပာျပလက တာျဖစတယ။ 'ပြဖက တယ'၊ 'ေဆး႐းသညက ကန႔လန႔လပတယ' အေျပာမခရေအာင ေနျပခရပါတယ။တဖကမာလညး 'မရရငခမယ' ဆတ အေတြးအေခၚကေတာ အားေပးခပါတယ။ ဒါက (ပငမ NLD က မထခကေစဘ) NLD (LA) အပါအ၀င ABSDF စတာေတြန႔ ေဆြးေႏြးပါတယ။ လကနကေတာ အငတကအားတက ကညႏငတအေျခအေန မရေတာပါဘး။ အနညးအကဥး ရာဂဏနးနးနး ကညခပါတယ။ သ တ႔လကထ ေရာကမေရာက မစစေဆးႏငပါဘး။ NLD ပငမရ႕ အၾကမးမဖကေရးလမးစဥန႔ ထပတကမေတြ႔ေအာင ေရငပါတယ။NLD က ဘာလပပါ၊ ညာလပပါ မေျပာမေအာငေရာငပါတယ။ ကနကနေျပာရရင ေစစပေဆြးေႏြးပြလပရင ဘာေတြရေအာင ေစစပေဆြးေႏြးပါလ႔ေတာင မေျပာမေအာင သတထားခပါတယ။ ပါတယဂေတြကလညး NLD လပငနးထ မေရာမေအာင စညးတားေပးပါတယ။၁၉၆၂ ကေန၁၉၈၈ အထၿမ႕ေပၚမာ မဆလ၊ ေတာထမာ ဗကပပရတနးက မဆလဆန႔ကငခငရင ဗကပန႔ဆကမတာဟာ မဆနးပါဘး။ NLD ေပၚ လာေတာ 'ႀကကရာေရြး၊ တခခကပ' လပဖ႔ ၫႊနၾကားပါတယ။ ယဂမာ ႏစခခြၿပးေနရင ႐ႈပတတလ႔ပါ။NLD န႔ကငးေအာင ေနေပမယ NLD သာလင လထကေရြးခယတ တရား၀င 'အခြငအာဏာပင' ျဖစတယဆတာကကေနာတ႔မေမပါ။ ဒါေၾကာင ပထမ NLD လ႔ေျပာတာပါပ။အခေနာကဆး NLD ရ႕ အေျခအေနကေတာ ကေနာတ႔အားမရပါ။ အထးသျဖင မးဆကသစသ႔ လကဆငမကမးႏငေသးတာေၾကာင အေျခအေန မေကာငးတာပလ႔ယဆပါတယ။ မးဆကေဟာငးေတြကမၾကာခင(၁၀ႏစအတြငးမာ) သဘာ၀မခငေခၚတာခရမာပါ။ အမခပခခေနရတ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ပ ကနေနရင ခကပါလမမယ။ဗလသနးေရႊတ႔က အသက ၄၀ ေကာ ၅၀ တနးေတြက အာဏာအေမြ ေပးခဖ႔ လႈပရားေနပါၿပ။ NLD ဘာမ ျပငဆငတာမလပရေသးပါဘး။ ျပငရ ပါမယ။ တရား၀ငပါတအျဖစေနရေရးဟာ ရညရြယခကမျဖစသငပါဘး။ ဒမကေရစေအာငျမငေရး စစအာဏာရငစနစ အျမစျပတေရးကရညရြယခကပါ၊ NLD က တရား၀ငပါတျဖစျဖစ၊ မတရားသငးျဖစျဖစ ဒါကအေရးႀကးတာ မဟတပါဘး။“မရရငခ အငအားစ” ေတြကလညး တငျပခငပါတယ။ လကနကကငတကပြကထနးႏငသမ ထနးသငေပမယ အေျခအေနအရပရပေၾကာင ထနး မရရင ကယဘယမာေနေန အေရးမႀကးပါဘး။ ေတာလနေရးသမား တေယာကဟာ ဘယမာေရာကေနတယဆတာထက အေတြးအေခၚသာ အရးမေပးရင လပစရာ ေတာလနေရးလပငနးေတြက ဘယေနရာပေရာကေရာက လပလ႔ရပါတယ။ဒတယ ျဖစတလထက သးသပတာ ေနာကတပါတ တငျပပါမယ။

လထအေျခအေန

အမနပါပ၊ လထႀကးဟာ ၿငမေနတာၾကာပါၿပ။ ကေနာတ႔ ဗကပဟာ “ဒမ၂၀၀၆” ထးရပေအာကမာေနၿပး

တတပတအားပါ၀ငလပကငေနပါတယ။ အေတြ႔အၾကအရေျပာရရင လခငတအဆငေရာကဖ လေနပါေသးတယ။ ဟတနးက ၁၉၈၇ ခႏစကတညးက အေျခချပငၿပးပါၿပ။ (RIT မာျဖစတ) တစကက (တျပညလး) တမကႏာျဖစေအာင လပႏငခတာဟာ ျပငထားလ႔ပါ။ အခအေတာေလး ျပငရဥးမာပါ။ႏငငေရးလႈပရားမႈတရပဆတာ အလအေလာကျဖစေပၚမႈ spon- taneous movement ကျပငဆငထားတာန႔ ေပါငးစပေပးႏငမ ျဖစတာပါ။ ေပါငး မေပးႏငရင အလအေလာကျဖစေပၚမႈမာတင ရပသြားမာပါ။ ေရ႕မတကႏငပါဘး။ တဆငတကမယဆရငလ အဓက႐ဏးအဆငက တကတာပျဖစတတပါတယ။လထအေျခအေနန႔ ပတသကၿပးပဒမ ၁၄၄ ေၾကာငမထကြတာ လ႕ေျပာရငမားပါတယ။ ၁၃၀၀ ျပညက ၁၃၅၀ ျပညအထ လထလႈပရားမႈတငးဟာ ပဒမ ၁၄၄ က အတၾကရငး ျဖစလာတာခညးပါ။NLD အၾကမးမဖကေရးမာ အစက အာဏာဖဆနေရးပါပါတယ။ “မတရားတ အမန႔အာဏာမနသမ တာ၀နအရဖဆနၾက” ဆသလပါပ။ေနာကေတာ လထန႔ခတ အာဏာဖဆနေရးအႏစသာရ ေပာကသြားပါတယ။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညတကယေတာရ အာဏာဖဆနေရးဆနဆန လပပါတယ။ အဒါကလညး တျဖညးျဖညးန႔ “ဒပယငး” အၿပးမာ ေပာကသြားပါတယ။ အခေတာရပတညေရးအတြက ရပတညေနရသလျဖစေနလ႔ လထက ႏငငေရးအသ ႏးၾကားေအာငလပတာေတာင မရေတာပါဘး။ႏငငေရးအသစတဓာတအရ ၀နးရထားတာမပါတအကြမႈဟာ အလအေလာကအကြမႈပါ။ အဒလ အလအေလာကအကြမႈေပၚမ အေျခအေနက ေတာ ရၿမရေနမာပါ။ အလအေလာကအကြမႈမာ ဘယသကႏငငေရးအသစတဓာတ သြငးေပးႏငသလဆတာက အေရးႀကးပါတယ။ လႈပရားမႈတရပဟာ လ မးေရး၊ဘာသာေရး စတဓာတ၀ငသြားရင အဓက႐ဏးျဖစတာန႔ ဇာတသမးပါတယ။ႏငငေရးအသစတဓာတက အရငတနးက ပစတာကပ၊ လကကမးစာေစာငေ၀တ႔နညး လပရပါတယ။ အရငးအႏးေပးစြန႔စားရပါတယ။ အခအဒလ လပစရာမလပါဘး။ အသလႊင႐က သတငးေပးလကရင တမဟတခငးတျပညလးျပန႔ပါတယ။ ဒါက ေကာငးတဘကပါ။အသလႊင႐က အကအညေတာငးရာမာ မေကာငးတဘကကေတာ အသလႊင႐ေပၚလစက ကယကကငရတာမဟတပ ပငရငကသ႔သေဘာန႔သ ကငတာျဖစပါတယ။တေလာက NLD ေျပာေရးဆခြငရသန႔ “ဗး” သမား ကေတာကကဆ ျဖစတာၾကားလကရလ႔ စတမခမးသာပါဘး။ဗလခငၫြန႔န႔ေတြ႔ၿပးျပနလာတ KNU ဗလျမက “ဗး” ၾကေတာ လ႐းႀကးဗလျမကစတထရတာ ေျပာထြကလာပါတယ။ ဒစပလေမစမသးဘေျပာ တာပါ။ မေနႏငလ႔ ႏစ ၅၀ မတေဟာငးေဆြေဟာငးေတြအေနန႔ “KNU မာ တရား၀ငေျပာေရးဆခြငရသ သတသတမတမတရသငေၾကာငး” အၾကေပးလကပါ တယ။ မတတႏငလ႔လပရတာပါ။ အလြနအကဆတတ အေျခအေနမာျဖစလ႔ ရငးလရငးႏးလ႔အၾကေပး၀တာပါ။ NLD ကေတာ အၾကေပးလ႔မျဖစပါဘး။ သတ႔လ လြတလြတလပလပ ေရြးခယႏငၾကတာ မမဟတတာ။ တခါက ဗလမးခပေဟာငးေကာေဇာဆက “ဗး” တစာရြက တရြကေရာကလာပါတယ။ အသက ၈၆ ႏစရသက ဥးေႏာကလႈပရားမႈ မျမနပါဘး။ လကတနး ‘ဗး’ တာကလကမခႏငပါဘး။ အဒေတာ ‘ဗး’ တသကစာန႔ေမးခငးပါတယ။ စာမကႏာ ၂ မကႏာ ေလာက (ထငပါရ႕) အဂၤလပလေမးခြနးေတြ ေရာကလာပါတယ။ ျမနမာျပညသားခငးဆရင ဘယလမမသးႏႈနးတ ေျမးအဖးအရြယက မသးတေ၀ါဟာရေတြ ပါ လာပါတယ။ ခကခငးသလကပါတယ။ ‘ပငရင’ ရ႕အေမးပဆတာ။ သတ႔ရ႕အေမးသကသကပါ။ အေျဖပါတခါတညးပါေနတေမးခြနးပါ။ မေနႏငလ႔အမညခေနတ ျမနမာျပညသားက ဒလေမးရေကာငးလားလ႔ ေ၀ဖနလကေတာသက အျဖစမနေျပာေတာငးပနပါတယ။ ေဗြယစရာမမဟတတာ ကေနာတ႔ေဗြမယပါဘး။ ခြင လႊတပါတယ။တေလာကေတာ ၾကားလကရတာ မသကသာပါ။ ဖနးေမာသသလား၊ တတားနသသလား၊ ဗလခပေအာငဆနး ၾကားဖးသလား ထငပါရ႕ ေမးခြနး ေတြ၊ ေထာငထတနး၀ငခငတ ကေလးမပ သ႔စတထရတာ ေျဖမာပါ။ ေထာငတနတစကား မေျပာ၀ပါဘး။

လထေဒၚအမာ (ကေနာအေမ) ေတာင တခါက “ဒါမး အေမတ႔က မေမးပါန႔သားတ႔ရယ၊ အေမတ႔ေနရတဘ၀ ကဥးၾကပပါတယ” ဆလားေျပာတာ ၾကားလကရတယ။ အဖးႀကးတေယာကက သလ ‘ဗး’ ဒကၡေတြ႔ေနထငပါရ႕ လထေဒၚအမာက ခးကးဂဏျပတ ေဆာငးပါးေရးတာဖတလကရတယ။အပစးသေတြမာ မငးနားတေထာငျဖစဖ႔ လထအေျခအေနစနညးနာဖ႔ မငးႀကးသကေတာရညထားၿမျဖစတယ။ ဥးေကာၿငမး တနခးထကတနးက သ႔သငယခငး ဥးသနးေဖျမငက (မငးႀကးသကေတာရညအျဖစ ထားတယ) ကေလာေစ၊ ေဆာေစ ေဗြမယဘး။ တခါပ ေထာငထထညတယ။ ဥးသနးေဖက ဥးႏဆအသနားခေတာ ဥးႏကဥးေကာၿငမးက လႊတေပးလကဖ႔ ေျပာတယ။ ဥးေကာၿငမးက “ဒလ႔အေၾကာငး သပါတယ။ ေထာငထ ခဏထညတာပါ” လ႔ ေျပာတယ။ ကေနာတ႔ပါတဗဟက ‘သနးေဖ၀ါဒ ေတြ႔ရာသခ ႋငး’ ၫႊနၾကားထားလ႔ ေထာငထခဏထညၿပး ကာကြယဟနလ ရပါတယ။ယဂႏငငေရးပါတက လထဆ တက႐ကသြားလ႔ မရပါဘ။ ၾကားခတတားထးၿပး သြားရပါတယ။ ၁၉၈၈ မတငမကတညးက ဗကပက ၁၃၀၀ ျပညအေရးေတာပႏစ ၅၀ ျပည အထမးအမတ ပ႔စစကဒေတြက တကေဖာတကဖကအားလးဆ စာတကကေရာ လၾကန႔ပါပ႔ပါတယ။ တျပညလးအႏ႕ပ႔တာပါ။ ဗလေန၀ငး၊ ဗလေအာငႀကးပါမကန ဗလေတြအားလး၊ သခငေတြအားလး၊ စာေရးဆရာေတြအားလး၊ ရဟနးပအဖြ႔၀ငေဟာငး၊ သဃာေတြအားလးဆ ပ႔ပါတယ။ တပါတအာဏာရငစနစဖကသမး၊ ပါတစဒမကေရစထေထာငႏငဖ႔ မေသမလပသြားၾကရေအာငပ ေရးတာပါ။အဒလ တတားထးလကေတာ သတ႔ကတဆင ေကာငးသားထ၊ လငယထ၊ လထဆတဆင တဆငေရာကသြားပါတယ။ ၃ ႏစေနေတာ ၁၉၈၈ အ ကြမႈေပၚတာပါပ။အဒပ႔စကဒက ေန၀ငးရတယဆေတာ ဗလခငၫြန႔သတာ မဆနးပါဘး။ ဒါေၾကာငပ ဗလခငၫြန႔က ဗကပလပတာလ႔ေျပာတာပါပ။ ဗကပက ငါလပတာလ႔ ဘယေတာမ မေျပာပါဘး။ လထအကြမႈဆတာ လထကယတငက လပတာပါ။အခ အဆငသင မျဖစေသးပါဘး။'ဒမ၂၀၀၆' ပထမဆး ထတျပနခကမာ ဒတခါမႏငလညး လကမေလာဘး၊ထပၿပးတကပြ၀ငမယဆတာ ပါေနပါတယ။ ဒါဟာ ေရးရးေရးစဥ မဟတ ပါဘး။ မခႏငရမယလ႔ ေရးၿမပါ။ ဒတခါ မႏငလညး ေနာကတခါႀကးစားတာေပါလ႔ ဘယေတာမမေရးပါဘး။ ဘာေၾကာငလ။ NLD ကေထာကထာားရလ႔ပါ။NLD ကလထက ရရလႈ႔ေဆာမာမဟတလ႔ ခပေလာေလာေရးပါတယ။ ဒါေပမယ မၾကာခငကေတာ အေျခအေနအရပရပၾကညၿပး တဆငတက လကပါတယ။ NLD က BBC ကေန ကေနာေ၀ဖနလကပါတယ။ 'အာဏာဖဆနတာမပါတ အၾကမးမဖကေရး' ေတာငမဟတေတာဘ ဘရားအေလာငးရ႕ ပါရမ ေတာ ၁၀ ပါးကငစဥကငေနသလား ေအာကေမရတယ (အဒလဟတရ႕လား) လ႔ ေ၀ဖနလကပါတယ။NLD ကအားကးလ႔ပ စစအစးရျပတကေရးမာ ပထမေနရာေပးေနတာပါ။ေရ႕ဆးမာလညးေျပာခၿပးပါၿပ။ ဗကပက လထထမာတတပတအားအျဖစ ပါ၀ငမာပါ။ ဒါကလညး မေျပာမၿပးလ႔ေျပာရတာပါ။ ေနာကတပါတမာ အ ေျမာအျမငရတ တပမေတာသားမားအခနး တငျပပါမယ။

အတတကအတတမာထားခၿပးပစၥပၸနန႔ အနာဂတအတြကပ လပၾကပါစ႔

အတတအေၾကာငးေတြ ေျပာခတာမားပါၿပ။ အခေတာ ပစၥပၸနအေၾကာငး အနာဂတအေၾကာငးပေျပာပါမယ။ ျပညတြငးျပညပကအေျခအေနေတြက တငးမာလြနးပါတယ။ အတတအေၾကာငးခညး ေျပာေနရမယအခန မဟတပါဘး။

ျပညပက အငအားႀကးေတြရ႕ကလပမာ ဘာလပၾကမလ၊ ဘာျဖစၾကမလဆတာက ႀကးမားကယျပန႔လြနးပါတယ။ ကေနာတ႔ လကလမးမမလ႔ မေျပာ ေတာပါဘး။ အေတြ႔အၾကအရေျပာရရငေတာ ကယစအကးစးပြားက အဓကထားၾကမာပါ။ အကးစးပြားတထပတညးကေနတ ၂ ႏငငရယလ႔ ကမၻာမာမရဖးပါ ဘး။ သ႔ဒကၡငါက မေ၀ခမယဆတာ မရပါဘး။ ဒတယကမၻာစစတနးက ဖကဆစစပနန႔ ဖကဆစေပၚတဂတ႔ဟာ ဖကဆစဂဏးဘကက ၀ငမတကပါဘး။ ၾကား ေနပါတယ။ ASEAN ဘာလပမလ၊ ထငးဘာလပမလ၊ အခနကနခ စဥးစားမေနပါဘး။ သတ႔ရ႕ အကးစးပြားကပ ဥးထပထားၾကမာ ေသခာပါတယ။ဒါေၾကာင ျပညတြငးေရးသကသကပ ေျပာမာပါ။ အားလးက တငျပတသေဘာပါ။ကေနာတ႔ပါတရ႕ မးဆကေဟာငး (အခသးေနတေ၀ါဟာရအရ ဆေတာ ‘၀ါရင’ ေပါ)။ သတ႔က ဗလခငၫြန႔အရာကသြားေတာ ပနၾကားခကတခ ထတပါတယ။ ‘အတတက အတတမာထားခမည’ လ႔ေျပာပါတယ။ကေနာတ႔မးဆကသစကေတာ ‘အတတက အတတမာပ ထားခခငသည’ လ႔ပ ထတျပနပါတယ။ ကေနာတ႔ နညးနညးကြန႔ထားရတာက ‘၀ါရင’ ေတြဘ၀န႔ ကေနာတ႔ဘ၀ မတလ႔ပါ။ သတ႔က BIA, BDA, PBF န႔ တစညးတလးတညးရတ ဖဆပလက ျဖတသနးခဖးပါတယ။ အဒဘ၀မး ကေနာတ႔မးဆက သစမာ မရခဖးပါဘး။ ဒါေၾကာငပါ။ကေနာတ႔န႔သတ႔က ဗမာျပညသားအခငးခငးျဖစတာေလာကပ တတာရလ႔ အခငးခငးလ႔ သးႏငပါတယ။ ဒါေပမ သးရမာ ၀နေလးပါတယ။ကေနာတ႔ေျပာတ အတတဆတာ ၁၉၃၉ ကစၿပး အခအထ ျဖစပကခတာေတြက ေျပာတာပါ။ ကမၻာစစႀကး မျဖစခငအတတ၊ စစႀကးအတြငးက အတတ၊ ျပညတြငးစစကအတတ၊ ကနကနေျပာရင ဗလထြနးၾကည၊ ဗလေကာဘ၊ ဗလမးၫြန႔တ႔ (န၀တ) န႔အတတ၊ ဗလခငၫြန႔ေထာကလမးေရးဂဏးန႔ အတတ အဒအတတေတြကေျပာတာပါ။ဘာေၾကာငအတတက ထားခခငတာလ၊ ဖစဆစတပငး အေျခခဥပေဒမေပၚေအာင စစစညးစညးတကပြ၀ငခငလ႔ပါ။ အတတက ေမလကဖ႔မေျပာ ပါဘး။ ထားခပါလ႔ေျပာပါတယ။ဗလသနးေရႊစစအပစဟာ အေလာေပးမယပ မျပပါဘး။ လမးျပေျမပ (RM) က အဆးအထလပဖ႔ စတပငးျဖတထားပါတယ။ဒါေပမ ကေနာတ႔ အတကအခေတြဘကကေတာ တခ႕က အေလာေပးဖ႔ေျပာတာေတြ ၾကားရပါတယ။ ဘာေတြ ေလာမာလ၊ ကေနာတ႔ စဥးစား ၾကညပါတယ။ ျပညပအစးရေတြက စညး႐းတလမးစဥ (ေလာဘလငး) လပသေတြက ေလာရမာဆရင တမးျဖစမယ။ ျပညတြငး NLD က ေလာရမာဆရင တ မးျဖစမယ။ SNLD စတ တငးရငးသားေတြက ေလာရငတမးျဖစမယ။ ‘ၿငမးအဖြ႔’ ေတြက ေလာရင တမးျဖစမယ။ ဘာေတြေလာၾကမာလ။ေလာဘလငးသမားေတြကေလာရင ဆႏၵျပတာေလာတာ၊ ဒဏခတပတဆ႔ေရးေလာတာပ ျဖစမယ။ ဒါကလ ၁၉၉၀ေရြးေကာကပြန႔ မပတသက သေတြပ လပႏငတာျဖစတယ။ျပညပေရာက NLD ထးရပေအာကေတြက လကလပလ႔မရပါဘး။ NLD န႔နအဖၾကားက ျပနာဟာ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ျပနာပ။ သ႔က NLD က ထတပစရင ၿပးတယလ႔ေျပာသ ၾကားဖးပါတယ။ မဟတပါဘး။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြရလဒျပနာေၾကာင ျဖစေနတာပါ။ အဒေအာငပြက NLD ကေလာေပး လကရင ၿပးသြားမာပါ။ ဒါဆ NLD တညရေနတာလ အဓပၸာယရေတာမာ မဟတပါဘး။ ေျမေပၚအဖြ႔အစညး အဆငေနရာကထနးဖ႔ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ထတပစတာ၊ အနားေပးတာ တခခလပရငလ ေပးရတတနဖးက ႀကးမားလပါတယ။ တစညပါတရ႕အဆငအထ မမကယကေလာခတာျဖစမာပါ။ NLD ေခါငး ေဆာငေတြ လပမာမဟတပါဘး။ ၾကခငမယလ႔ ယပါတယ။‘ေညာငႏစပင’ ကေလာေစးန႔တကတာလလပလ႔မျဖစပါဘး။ တကရင ‘ၿငမးအဖြ႔’ ေတြရ႕အဆငထ NLD ကေလာခလကတာပျဖစပါလမမယ။ ‘ၿငမး အဖြ႔’ ေတြက O/G တပငး U/G တပငးပါ။ သ႔နယမာသ

ဗလလပေနတာပါ။ NLD န႔မတပါဘ။ NLD ေခါငးေဆာငေတြကလ လပမာမဟတပါဘး။ ျပတသားပါတယ။ကေနာတ႔စးရမတာက NLD ေခါငးေဆာငေတြ ၾကခငျပတသားေနရင ျပညပကဆရာႀကးေတြန႔ သတ႔ကမခေနရသေတြက NLD ဆန႔ကငေရးအာ ေဘာ သၿပငလႊငလာမာက စးရမတာပါ။ နအဖ သနးေရႊစစအပစတအားတကသြားမာက စးရမတာပါ။ ဒလအလားအလာဟာ မရဘးမေျပာႏငပါဘး။ တခ႕က ေစာငးပါးရပျခညေတာင ေျပာေနၾကပါၿပ။‘ၿငမးအဖြ႔’ ေတြက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြရလဒန႔လ ဘာမမပတသကသေတြပါ။ သတ႔ရ႕ အကးစးပြားက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြရလဒထနးေရး မဟတပါဘး။ ‘ေရြးေကာကပြသစ’ လပေရးပါ။ လမးျပေျမပ (RM) က ဒါေၾကာင သတ႔ကေထာကခေနတာပါ။ ေရြးေကာကပြသစလပရင သတ႔ဗလလပတနယမာ သ႔တ႔အမတေတြပႏငမာ ေသခာပါတယ။NLD ဟာ ၁၉၈၈ အကြမႈေနာကပငး တညေထာငတပါတျဖစေပမယ သက တျခားမးဆကသစေတြန႔ မတပါဘး။ ေန၀ငးစစအပစက ဆန႔ကငတ မးခစျပညခစတပမးႀကးေဟာငးမား ပါတပါ။ သတ႔လ ၀ါရငေတြပါ။ မးဆကသစေခါငးေဆာငထကဆရင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည တေယာကပအခေတာ NLD ထမာ ကနေနတာပါ။ နအဖက ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက လႊတမေပး၀တာဟာ မးဆကသစေခါငးေဆာငက သကေမြးျမေပးေနမာ စးလ႔ပါ။မးဆကသစသ႔ လကဆငကမးတအလပ ဗကပ လပၿပးပါၿပ။ နအဖ လပေနပါတယ။ ဒါေပမ ဒခပက မလပရေသးပါဘး။ ကေနာတ႔ စရမပါတယ။မးဆကေဟာငး (၀ါရင) ေတြဟာ ေနာက ၁၀ ႏစဆရင သဘာ၀မခငေခၚလ႔ သပကနမာမဟတပါဘး။ အသက ၉၀ေကာ ၁၀၀ တနး၊ ကနေကာငးကနရာ ရရငလညး သစပငတပငရ႕ အသကရငမႈမး အမငးမစြမးျဖစေနမာပါ။မးဆကသစေခါငးေဆာငမႈအဖြ႔ ေပၚေရးဟာ အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပရ႕ ေသာခကအလပတခလ႔ ထငပါတယ။ျပညတြငးျပညပအေျခအေနေတြက ၾကညၿပး တငျပတာပါ။ အေရးႀကးကာလျဖစလ႔ သမားတကာအတြငးေရး ၀ငစြကသလ ေျပာေနရတာပါ။ ဒခပဟာ မကေမာကအခါမာ ဒမကေရစအလကငပါတ ျဖစလ႔ပါ။ ႏ႔မ႔ရရင ကေနာတ႔ ဘာမမေျပာဘ ေနမာပါ။ေနာကတပါတမာ အေလာေပးေရးဟာ အရႈးေပးေရးပဆတာက ေျပာပါမယ။

အေလာေပးေရးဟာ အရႈးေပးေရးပ

ေန၀ငး အရာကသြားေတာ သန႔အတ သ႔ကၽြနယေတာေတြ ေခၚဆငးသြားပါတယ။ သ႔အေမြက ဆကခဖ႔ ၂ ပငးခြလကပါတယ။ လထအကြမႈ ရေနတနး အေမြခြရလ႔ ၂ ပငးခြတာပါ။အေမြ ၂ ပငးက အာဏာအေမြန႔ ႏငငေရးအေမြပါ။စစတပကကငထားသကမ အာဏာအေမြက ထနးႏငမာျဖစလ႔ ဗလေစာေမာငက န၀တ ဖြ႔ေပးၿပးအာဏာအေမြ ေပးပါတယ။စစတပက အၿငမးစားယထားတ သေတြကေတာ ႏငငေရးအေမြ ေပးပါတယ။ ႏငငေရးအေမြ ရလကသေတြကလညး ထငတလးန႔ အေမြက လလခငခင လကခပါတယ။ တစည ဖြ႔ပါတယ။ ဗလေစာေမာငလပေပးတ ေရြးေကာကပြၿပးရင သတ႔ဟာ အာဏာအေမြကပါ ရမာပလ႔ ထငေနခပါတယ။ဗလေစာေမာငကလညး စကားေတြ အလြနအကၽြေျပာေနတာ ဒလပျဖစမယထငလ႔ပါ။ တစည ႏငမယထငေနတာပါ။ ေန၀ငးကလညး အဒလပထငလ႔ ဗလေစာေမာင စကားကၽြေနတာေတြက လႊတေပးထားပါတယ။ဒါေပမယ ျဖစခငေတာ ထငသလ ျဖစမလာပါဘး။ ႏမးထြကမကက ျဖစလာေတာ ဖြ႔စညးအပခပပဆတာက ကငလာရတယ။ ဗလေစာေမာငက အရးဆၿပး အပပခ စေတးပစရတယ။ တစညသာ ႏငၾကညပါလား။

ဘာျဖစမလ။ လႊတေတာအျမနေခၚေပးမယ။ ဆငးေနမာမဟတဘး။ လႊတေတာက ၁၉၇၄ အေျခခဥပေဒက နညးနညးပါးပါး ျပငမယ။ ဗလေစာေမာငကလညး စစတနးလားျပနမယ။ထငသလ ျဖစမလာေတာ နဝတ စစအပစက အၾကထတတယ။ NLD ကေတာ ေအာငျမငမႈန႔ ယစမးေနတယ။ ေ႐႕ က လႀကးေတြ ( ' ဝါရင' ေတြ) မလပခတလမး၊ ' ၿငမးခမးစြာ ျဖစေပၚေရးလမး ' ငါတ႔ လပျပလကၿပဆၿပး ေအာငျမငမႈန႔ ယစမးတယ။ ျပညပကလညး အစြမးကနခးျမႇငတယ။ ေျမႇာကစားတယ။အဒလန႔ ၁၅ ႏစ ရလာသညအထ အာဏာက တဖဝါးမ မခြာဘးဆတ ျပတသားတလက အသာစးရသြားတာပ။ ကေနာတ႔က ဒပြဟာ NLD ရ႕ ပြပ ဆၿပး ေနလာခတာပါ။ ေျပာခငတာရလညး ပြဖကတယ ထငမာစးလ႔ မေျပာဘ ေနပါတယ။ အခ ေျပာဖ႔ျဖစလာတာလညး NLD က တငးခမေနန႔၊ ေလာေပးလကလ႔ ေဘးက လညးေမာငးသမားေတြက ေျပာလာတာေတြ မားလာလ႔ပ။ စေျပာတာက ႏငငျခားသား ဆရာႀကးေတြပါ။ တခ႕ ကဗမာျပညေရးရာ ပါရဂလ႔ အမညခထားပါတယ။ သ႔တ႔က ' လြနခတ ၁၅ ႏစက ေရြးေကာကပြကစၥမးက ကမၻာမာ ဘယသမ ေျပာေလမရဘး ' ဆတအဓပၸါယမး ေျပာပါတယ။ဆရာႀကးေတြရ႕ ေလက နငးလကသတခ႕ ကေတာ ' လကေတြ႔ကရမယ ' လ႔ ေျပာတယ။ တခ႕ က ကေလးေတြ အရပလတာလ႔ သေဘာထားၿပး တေယာကတလညစ ကစားၾကတာေပါဆတာမးန႔ နအဖက အာဏာ (ေရြးေကာကပြတပါတစာ) ေတာ ေပးလကပါလ႔ ေျပာတယ။ အဓပၸါယက ၁၀၄ ခကက ႁခြငးခကန႔ အတညျပေပးဖ႔ပါပ။ဗလေနဝငး ဆရယလစစစအပစက ၁၉၈၅ တနးက ' အာဏာ ' ခဏေပးကငလကတအျဖစက သငခနးစာယႏငၾကေသးဟန မတပါဘး။ ႏငငေရး အာဏာဟာ အငတတေအာင ခဏေပးကငရမယ ကေလးကစားတအရပ မဟတဘး။ တငးျပညရ႕ ေသေရးရငေရးက အပထားရတာျဖစတယ။ ကမၻာႀကးက တညၿငမေနတာမဟတဘး။ အႏရာယမားပါတယ။ စစအာဏာရးေတြေၾကာင စစျဖစမာ မေၾကာကဘးလား။ စစြႀကးထ ညႇပပါသြားမာ မေၾကာကဘးလား။ ခဏ ပျဖစျဖစ၊ ေရရညပျဖစျဖစ မအပသငသရ႕ လကကေတာ အပလ႔မျဖစပါဘး။ကယက မအပလညး သတ႔ (စစအပစ)က လထားတာပဆတ စဥးစားခကန႔ ေျပာတာဆရငေတာ အညြန႔တးတယလ႔ပ ေျပာပါရေစ။ကယအခကပျမငၿပး သ႔အခကက မျမငရင အေလာေပးေရး ျဖစတကပါတယ။ ႏငငျခားဆရာႀကးေတြ လကေတြ႔ကတာကလကၿပး ကယက 'လကေတြ႔က' မရင ကယက သတ႔လ မဟတေတာ အ႐ႈးေပးေရးဝါဒပ ျဖစသြားမာပါ။ သတ႔က မားလညး သမားႏငငသားေတြ ခရတာပ၊ ကယခရတာမဟတ ဘးလ႔ သေဘာထားတာပါ။ ကယကေတာ ကယႏငငန႔ ကယမဘျပညသေတြရ႕ အေရး ျဖစေနပါတယ။ မတတပန႔ သမား ေရဒယျပငသလ မားလညး သငခနး စာရတာေပါလ႔ သေဘာထားလ႔ မျဖစပါ။ေနာကအပါတမာေတာ ဗလသနးေရႊစစအပစရ႕ အခကက တငျပပါမယ။

အေျမာအျမငရတ တပမေတာသားမားသ႔

လကရအေျခအေနမာ တငးျပညရ႕ ကၾကမၼာဟာ တပမေတာသားမားရ႕ လကထမာရေနသလ ျဖစေနပါၿပ။ ဒါေၾကာင စဥးစားၾကဖ႔ အခက ၂ ခက က ကေနာတ႔ တငျပခငပါတယ။ပထမအခကက ႏငငေရးအလပက ႏငငေရးသမားေတြရ႕ လကထထားလ႔ မျဖစဘး။ စစတပကဝငလပမ ျဖစမယ။ မလပရင တငးျပညၿပကြမယ ဆၿပး စစတပက ႏငငေရးဝငလပခတာ ၾကာပါၿပ။ ႏစေပါငး ၄၀ ေတာငေကာခပါၿပ။ အဒလလပေတာ တငးျပည ဘာျဖစသြားလ။ ပေကာငးသြားသလား၊ ပဆး သြားသလား။ဒတယအခကက ဒလ စစတပက ႏငငေရးလပခလ႔ တပမေတာ စညးလးညညြတေရး ပေကာငးလာသလား။

ပကသြားသလား။ ကမၻာမာ ဗမာျပညလ စစတပတြငး အပစလကဖယရားရ၊ အေရးယရတာေတြမး မရဘးမဟတ၊ ရပါတယ။ အဒါဟာ တခနက အာဂငတးနားလ စစတပက အာဏာသမးထားတ ႏငငမးေတြမာပါ။ အငဒနးရားမာ ဆဟာတ အာဏာသမးေတာလညး မးခစျပညခစ တပမးေတြက အလကကငးလက ဖမးခ၊ ျဖတခပါတယ။ဒါေၾကာင ဒႏစခကက ေလးေလးနကနက စဥးစားၾကေစခငပါတယ။ကေနာတ႔ အျမငက ေျပာပါမယ။ႏငငေရးအလပ ႏငငေရးသမားေတြလကထ မထားခငတအေတြးအေခၚဟာ ၁၉၆၂ ခႏစကမစခတာ မဟတပါဘး။ အေစာႀကးကတညးက စစ ေခါငးေဆာငေတြထရတ အေတြးအေခၚပါ။ အဒအေတြးအေခၚန႔ပ အာဏာရႏငငေရးပါတ (ဖဆပလ) က စစဗလေတြက ေဘးကေနႀကးကငခပါတယ။ ဘာလပ ပါ၊ ဘာမလပပါန႔လ႔ ေဘးကေနအမန႔ေပးေနခတာပါ။ အဒလ ႏငငေရးထဝင႐ႈပလ႔ အာဏာရပါတျဖစတ ဖဆပလကြသြားတာပါ။ ႏငငေရးပါတ ကြေတာ 'အမ ေစာငေပးမယ၊ တ႔ အစးရ၀ငလပမယ' ျဖစလာပါတယ။ အဒ အမေစာငေပးခတ ဗလခပေတြ၊ ဗလမးႀကးေတြ အခဘယေရာကေနၿပလ။ အတကအခ ႏငငေရး သမား ျဖစေနပါၿပ။၁၉၆၀ ေရြးေကာကပြႏင အာဏာရပါတ (ပထစ)ကကေတာ ၁၉၆၂ ခႏစမာ 'မငးဖယေပး၊ ငါလပမယ' ဆၿပး အစးရတကလပပါတယ။ အမေစာင တာ မဟတေတာပါဘး။ အမကသမးလကတာပါ။ အဒလ ဗလမးႀကးေတြေကာ အခဘယေရာကေနၿပလ။ အတကအခႏငငေရးသမားေတြ ျဖစေနပါၿပ။န၀တ ဆၿပးအာဏာလႊယခၾကတ ဒ-ဗလခပႀကးေတြေကာ အခဘယေရာကကနၿပလ။ သတ႔ဟာ အတကအခႏငငေရးက ေျဗာငလပခြငမရလ႔ တးတးတတတတ အတကအခႏငငေရး လပေနၾကပါၿပ။ ဗလသနးေရႊအေၾကာငး ကေနာတ႔ တစြနးတစသရတာေတြဟာ သတ႔ဆကရတာပါ။အခ ဗလခငၫြန႔အစက ေထာငထထညလကၿပ။ သတ႔ဆက ဗလသနးေရႊန႔ သ႔မးဖေခာငကကဘနကအေၾကာငး ကေနာတ႔ ပၿပးသလာရဥးမာပါ။ဥးေန၀ငးလကထကတနးက တငးခနလညတအခါ ေဒၚခငေမသနး ပါေလမရပါဘး။ သတငးစာထမာ ဥးေန၀ငးန႔တြလကဓါတပ ပါဖ႔ေတာ ေ၀းေရာ။ေဒၚခငေမသနးက မးဖေခာငကကဘနကအလပက အမတြငးမာပပပရရလပပါတယ။ အခ ဗလသနးေရႊကေတာ တအမေထာငလး တငးခနးလညရာပါတယ။ သတငးစာက မကႏာဖးမာေဖာျပတယ။ သတ႔ မရကၾကဘးလား။ သတငးစာဖတပရသတက ဘယလသေဘာထားၾကမလဆတာ သတ႔ မစဥးစားမဘးလားမ သဘး။ဗလသနးေရႊ ဘာေၾကာငအဒလ ေအာကေျခလြတသြားတာလ။ ဗလသနးေရႊရ႕အရငသမငးမာ ဒလမၾကားရဖးပါဘး။ရငးရငးေျပာရရင အခသ႔က အာဏာက ဖကဆးလကတာပါပ။ဒေန႔ အတကအခႏငငေရးသမားေတြ စာရငးခၾကညပါ။ ဘယသေတြလ။ အဓက အတကအခႏငငေရးပါတ NLD မာ စစဗလႀကးေတြခညး ေလာကပ။ မၾကာခငမာ အတကအခႏငငေရးပါတ ျဖစလာမယ 'တစည' ပါတထမာလညးစစဗလႀကးေတြခညးပါပ။ အတကအခ စစဗလေတြတးလာဥးမာပါ။ ဒ တခါ တးမာက သကႀကးရြယအေတြ မဟတဘး။ အရြယေကာငး အားေကာငးေမာငးသန ဗလမးေအာငလငးထြဋ (ၿငမး) လ စစဗလေတြ ျဖစလာပါလမမယ။ ကေနာတ႔သေဘာထားက 'မမကယက လထထပအပရင၊ သနးေရႊစစအပစအေၾကာငး သသမဖြငေျပာရင' ဘယသ႔ကမဆႀကဆမာပ။ တငးခစျပညခစ စာ ရငး၀ငမာပ။ မကေမာကအေျခအေနအရ တငးျပညအတြက အေရးႀကးေနလ႔ ဂဏးဂဏမထားဘ စညးလးၾကရမာပါ။ ဒေန႔ကာလဟာ ျပညသလထအေပၚ ျပစ ဒဏကးလြနဖးသေတြ ခ၀ါခဖ႔ အခနေကာငးတချဖစပါတယ။စစဗလေတြ အာဏာကငထားရင အတကအခထမာ စစဗလေဟာငးေတြ မားလာမာပဆတာလညး တရားတခပါ။ဒတရားႏစခက ဗလသနးေရႊစစအပစ မလြနဆနႏငပါဘး။ႏငငေရးလပငနးမာ ႏငငေရးသမားေတြ လပခြငရတာ လြနေရာကၽြေရာ ၁၀ ႏစသာသာပါ။ အဒ ၁၀ ႏစမာ အာဏာရပါတက အတကအခပါတက ပြငပြငလငးလငး ေ၀ဖနပါတယ။ ထးႏကပါတယ။ အာဏာရေနတာပဆၿပး

ထငရာစငးလ႔မရပါဘး။ ေရြးေကာကပြ၀ငၿပး လထအဆးအျဖတခရပါတယ။ ဖဆပလ ကြတာဟာ မေကာငးတကစၥမဟတပါဘး။ ေရြးေကာကပြမာမရႈးလ႔ ဖဆပလအတြငး ေ၀ဖနေရးလပရငးက ကယကယက စစေဆးရငးကကြတာပါ။ စစအပစက ၀ငမရႈပရင ဗမာျပညရ႕ ႏငငေရးက ဒမကေရစစနစန႔ အသားကသြားမာပါ။ဖဆပလ အာဏာရပါတက အာဏာမအတကအခက ဖႏပတာရပါတယ။ ဒါေပမယ စစအာဏာသမးအစးရက ဖႏပတာေလာက မျပငးထနပါဘး။ စစအာဏာသမးအစးရကေတာ ၾကာေလၾကမးေလပါ။ မဆလေခတန႔ န၀တေခတေတာငမတပါဘး။ န၀တေခတန႔ သနးေရႊနအဖေခတလမတပါဘး။ ၾကာေလ ၾကမးေလပါ။ႏငငေရးပါတမာ ပါတတြငးဒမကေရစရပါတယ။ အထနးအခပရပါတယ။ စစတပမာ ဒမကေရစမရပါဘး။ ဗရကေရစပ ရပါတယ။ စစတပတငး ဒ အတငးျဖစရမာ ဓမၼတာပါ။ ဒါေပမယ သ႔ရ႕ အထကမာ အာဏာရပါတအစးရတခ ရေနၿပး ထနးကြပေပးေနတာ ရရပါတယ။စစအာဏာသမးအစးရမာေတာ အထနးအကြပ မရပါဘး။ သပအစးရအႀကးအက၊ သပကာကြယေရး၀နႀကး။ သပစစတပဥးစးခပ လပလပေနတာ ပါ။ အဒေတာ ကေမာကကမေတြျဖစ၊ ၾကမးၾကမးတမးတမးကင ျဖစရတာပါပ။ဗလသနးေရႊက ၾကညပါ။ ႏငငေတာ အႀကးအကလပတယ။ စစဥးစးခပလပတယ။ ကာကြယေရးဝနႀကးလပတယ။အဒေတာ ကေမာကကမ ျဖစ တာ ပါပ။ နအဖအစးရ တနးစဇယားမာ ကာကြယေရးဝနႀကးက ေရ႕ ဆးမာထားရတာျဖစလာၿပး ဝနႀကးခပက ေနာကကေနတာ ျဖစရေရာမဟတလား။ကာကြယေရးဝနႀကးေနရာ သမားေပးလ႔လညး မျဖစဘးေလ။ ကာကြယေရးဝနႀကးလကေအာကက စစဥးစးခပေနရာကယထားမ စစတပတခလး ကကငႏင အမန႔ေပးႏင မဟတလား။အဒကေမာကကမက ဒမာတင ရပေနတာမဟတပါဘး။ ေရးဆြေနတ အေျခခဥပေဒမာ ပါလာေနၿပ။ အလေတာရ ဥပေဒပညာရငေတြလညး အေျခခဥပေဒက ေျပျပစေအာငေရးဖ႔ အေတာေခါငးခေနတယလ႔ ၾကားရတယ။ သမၼတျဖစသြားမယ စစဥးစးခပ (အေဟာငး) န႔ ေနာကတကလာမယ စစ ဥးစးခပ (အသစ) က အာဏာခြေဝေပးတာမာ ရငးရငးလငးလငးျဖစေအာင အေရးရခကေနတယလ႔ ဆပါတယ။ေညာငႏစပငက ေပၚထြကလာမယ 'အေျခခဥပေဒ' ဆတာႀကးဘယလပစန႔ ထြကလာမလဆတာ ကေနာတ႔ေမာလငေနပါတယ။ ကေမာကကမ လရယစရာႀကးျဖစမာ ေသခာသေလာကပါပ။ ကမၻာဗလပအလယမာ အရကကြေတာမာပါ။ ႏစေတြဆယစႏစခၿပး ဖးလမးျပငဆငလကတာ ထြကလာေတာလ 'ၾကကေတာငစး' န႔ ဆသလ ျဖစမာပါပ။စစတပက စစတပအလပကမလပဘ ႏငငေရးအလပလပေနလ႔ ခကေနတာပါ။ ႏငငေရးသမားကြလ႔က တငးျပညမနာပါဘး။ သတ႔အတြငးေရး သရလ႔ ေျပာစရာႀကးေတာငျဖစပါတယ။ ဖဆပလအကြ မလကသေတြသၾကပါတယ။အာဏာရ ႏငငေရးပါတကြရင လထကပညာရပါတယ။ အာဏာရစစတပကြရင ျပညတြငးစစပရမာပါ။ ဗလသနးေရႊစစအပစက ႏငငေရးသမား ေတြရ႕ဂဏးဂဏေၾကာင တငးျပညနစနာရတယလ႔ ေျပာေလရပါတယ။ တကယက ႏငငေရးသမားေတြက ျပညတြငးစစရပစၿပး ျပညတြငးၿငမးခမးေရး တည ေဆာကဖ႔လပလကတငး စစတပကၾကားက ဝငဖကတာခညပါ။ ဖဆပလကြတာဟာ SAMB ရ႕ဆနကစၥမာ အေျခခတာျဖစပါတယ။ အခလ ေထာကလမးေရးန႔ ကစၥမာ ေဖာကခြတကစၥက ဂအကစအမတယလဖးကစၥလ႔ ေျပာႏငပါတယ။ ဒလကကငဖးလပငနးဟာ ဗမာျပညမာအာဏာရစစဗလ အသငးအဝငးန႔ တက ႐ကပတသတေနတာပါ။ စႏၵာဝငးလကထကတနးက ရလႈငဝငးတ႔ရ႕စားေပါက၊ အခ ဗလသနးေရႊလကထကကေတာ ထးထေရဒငက ေတဇရ႕ စားကြကျဖစ သြားပါၿပ။ ဒလပစားခြကလပြဟာ အာဏာလပြေတြသဏၭာနန႔ ဆကျဖစေနဥးမာပါ။ ဒါေပမယ စစအပစတြငးပ႗ပကၡဟာျပညတြငးစစဆက ေရာကသြားႏငတယ ဆတအေၾကာငး ကေနာအထကမာ ေျပာခပါၿပ။ဒါေၾကာင ျပညတြငးစစမျဖစေအာင တငးခစျပညခစ တပမေတာသားမား တားဆးၾကေစခငပါတယ။ ျပညသ႔လကထ အာဏာျပနေရာကေရးဟာ ဒေန႔အတြက အေရးအႀကးဆးပါ။ ဒါကေနာကတပါတ တငျပပါမယ။

ဘယလလပမလ

ဗလသနးေရႊ ေတာလနေရးေန႔မာ (တပမေတာေန႔ဆတာမာ) ေျပာတအထမာ အထးအဆနးတခ သြားေတြ႔ပါတယ။ အရငက မပါဖးဘးထငတာပါ ပ။ အဒါကေတာ 'ႏငငေရးအရ စညးကမးျပညဝေသာဒမကေရစ' ဆတာပါ။ အဒါရမ ျပညသ႔လကအာဏာျပနအပမယလ႔ ဗလသနးေရႊကေျပာပါတယ။ ခါတငး ေျပာေနကက 'ႏငငေရးအရ' ဆတာပါေလမရပါဘး။ 'စညးကမးျပညဝေသာ ဒမကေရစ' လ႔ပေတြ႔ဘးပါတယ။ အဒါကေတာ နဝတ စတကကတညးကၾကားရတ စကားပါ။သတ႔က ၁၉၈၈ ခႏစလထအကြမႈက မငးမစ႐ကေသာငးကနးမႈလ႔ ေျပာေနကပါ။ ဒါေၾကာင လထကစညးကမးရဖ႔ပေျပာပါတယ။ လထကပ ဥး တညဖႏပပါတယ။ ကးႏြသြားေအာင နညးမးစသးပါတယ။ အတငးအဓမၼလပအားေပးခငးတာ၊ ေပၚတာဆြတာ၊ ထစခနရရငေထာငခတာလပပါတယ။ ဝနထမး ေတြကေတာ စာေမးပြေျဖခငးပါတယ။ တပၾကပႀကးက အေလးျပတကေအာင သငေပးပါတယ။ ဗလခပေတြက လကအပခရတအထျဖစေအာငပသြငးပါတယ။ စစဗလခပေတြက ေဆြစဥမးဆက ျပနမလနဝေအာင လပတာပါ။လထကကးႏြေအာငလပၿပးလ႔ အခေတာႏငငေရးပါတေတြဘက လညလာတာပါ။ NLD ဥးလြငရ႕ေျပာစကားအရဆရင NLD ရ႕ပါတစညးကမး ထနး သမးေရးက နအဖလပေနတာလားလ႔ စဥးစားစရာျဖစလာပါတယ။ ေဒၚေအာငဆနစၾကညကထတခငးတာက နအဖ။ အခ NLD ပါတဝငေတြကထတခငးတာက လ နအဖ။ ႏငငေရးပါတေတြက ဥးခးေနပါၿပ။ ၿငမးအဖြ႔ေတြက ဥးခးတာကေတာ အားလးအထငအရားေတြ႔ေနရပါတယ။ ဒါေတြေၾကာငသနးေရႊက 'ႏငငေရး အရ' ကအထးျပ ေျပာလာတာျဖစမာပါ။ကေနာတ႔အျမင ျပတျပတေျပာရေစ။ ႏငငအေရးကဥးထပထားတ ျပညခစမားအေနန႔ကြနျမနစမားဟာ NLD ဥးခးမခရေအာငအစြမးကနဝငးဝနး ပါမယ။ ေစစပေဆြးေႏြးေရးတခါး ပြငေအာငႀကးစားပါမယ။ အခတငျပေနတာေတြက ပနကနဖ႔ေျပာေနတာမဟတပါဘး။ NLD ေခါငးေဆာငမႈ၊ ျပညသလထပါဝင မႈန႔ တပမေတာထကအေျမာအျမငရသေတြ ေပါငးစညးၿပးေစစပေရးတခါးက တြနးဖြငဖ႔ပါ။ေစစပေဆြးေႏြးပြလပရင NLD မးဆကေဟာငးေတြ ေခါငးေဆာငၿပးေဆြးေႏြးတာအေကာငးဆးပါ။ အမနေျပာရရငဥးေအာငေရႊ ေျမာကပငးတငးမး လပတးက ဗလသနးေရႊကဗလႀကးျဖစကာစပါ။ ဥးတငဥး ဥးစးခပလပေတာ ဗလသနးေရႊဟာ အလယအလတစစဗလပါ။ ဥးလြငဒ-ဝနႀကးခပလပေတာ သက ခ႐ငအဆင ေလာကပရမာပါ။ဗလခငၫြန႔အာဏာရတနးက သ႔ကသြားၿပးဂါရဝျပရတ ပမးျဖစေအာငလပေလရပါတယ။ နႏမတာပါ။ သနးေရႊ၊ ေမာငေအး၊ ခငၫြန႔ ပဆးဂြငး သငးန႔ေဂြလမေနတနးက ဝါရငေတြက ဂပနေတာလနေရးလပေနတာပါ။ အာဏာမာနတကၿပး သတ႔ျပသမ ခရမယဆတာက ကေနာတ႔ လကမခပါဘး။၁၉၆၃ ေစစပေဆြးေႏြးတနးက ဗကပက အဒလနႏမတာမခခပါဘး။ အစညးအေဝးမာထငဖ႔ ေနရာခတာ၊ အစညးအေဝးခနးဝငတာကအစ တနးတ ျဖစေအာင ႀကတငညႇထားပါတယ။ 'အာဏာ' က ႐ကးျပလ႔မျဖစပါဘး။ ဗလခငၫြန႔ျဗဟၼာျပညတဝငးဝငး ဘဝတနးကထြငခတဟာက အစဥအလာအျဖစမခ သငပါဘး။ ကယေနာကမာ ျပညသလထရတဘကက လကမေထာငရမာပါ။အေတာ အထကမာေျပာခတာက ခပေျပာရရင .....နအဖအစးရန႔ ေစစပေဆြးေႏြးတယဆရင NLD မးဆကေဟာငး ေခါငးေဆာငစန႔ေဆြေႏြးတာဟာ အေကာငးဆးပါ။ဘာေၾကာငလ ဆတာ အထးမေျပာေတာပါဘး။ေစစပေဆြးေႏြးပြ ဘယလမမျဖစေတာတာေသခာရင NLD မးဆကသစေခါငးေဆာငစကသာ ဒမကေရစအလက သယေဆာငဖ႔သငပါတယ။ အဖးႀကးေတြန႔ မျဖစပါဘး။ကေနာတ႔အေနန႔ အစဥအလာလပနညးေတြက ေဘးခတၿပးအခလ ေရဒယကတဆငေျပာတယဆတာဟာ

အငမတနအေလးထားလ႔ ျဖစပါတယ။ အဖကဖကစဥးစားၿပးမ အေကာငးဆးနညးလမးအေနန႔ အၾကျပတာျဖစပါတယ။ဗကပက NLD ကဝငးဝနးပါမယ။ မမရ႕သးျခားလမးစဥအရလပငနးက မမဖာသာသးျခားလပပါမယ။ NLD ကဝနးဝငးတာန႔ မေရာေထြးေစရပါဘး။ ဗကပက U/G ပါတပါ။ မသကာလ႔ လကနကကငတကပြ (A/S) ျပနလပရလညး ဒမကေရစေရးအတြက တကဝပါတယ။ တကႏငပါတယ။ တကတကပါတယ။ ၿငမးခမးစြာကးေျပာငးေရးက လခငလြနးလ႔၊ ေစစပေရးတခါးတြနးဖြငဖ႔တငျပေနတာပါ။ တြနးဖြငႏငသေတြက ေရ႕မာေျပာခသလ NLD၊ လထန႔ အေျမာအျမငရတ တပမေတာသားေတြသာ ျဖစပါတယ။ အဒလထဆတအထမာ ကေနာတ႔ကြနျမနစေတြက ေတြ႔ရပါေစမယ။ ေရ႕ တနးက ေတြ႔ရပါေစမယ။

၊ရေဘာဖးသေခာငး၊