arts&auto november 2011
DESCRIPTION
Wijncolumn van mijn hand op pagina 54.TRANSCRIPT
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 1/86
MAANDELIJKS MAGAZINE VAN V V AA JAARGANG 77 NOVEMBER 2011
WWW.ARTSENAUTO.NL
110ud-SP-fractieleider Agnes Kant terug in
medische wetenschap
Nieuwe regels makenafsluiten hypotheek
een stuk lastiger
VvAA trendonderzoek: wakker liggen van
medische fouten
Verliefd op deonweerstaanbare
sfeer in Suriname
wonen & werken in de Bourgogne
Partner gezocht
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 2/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 3/86
11 - 2011 3
Inhoud Redactie
18
18 Interview Agnes Kant is terug van weggeweest.
Ze werkt nu bij het Nederlands Bij-
werkingen Centrum Lareb. “Heerlijk,
wij werken geheel onafhankelijk.”
22 Partner gezochtDoor het zware opleidingstraject en de
hoge werkdruk stellen vooral artsen het
aangaan van een relatie uit. Aan hulp
van datingsites en bureaus geen gebrek,
maar daar kleven ook nadelen aan.
28 Medische missersHet derde VvAA trendonderzoek stond
in het teken van medische fouten in het
algemeen en de beleving van profes-
sionals rond dat thema in het bijzonder.
Een verslag in cijfers.
30 Hypotheken op de schopOproer onder huizenkopers. De nieuwe
Gedragscode Financiering betekent
slecht nieuws voor de huizenkoper.
Maar ook huizenbezitters ontkomen niet
aan veranderingen.
60 SurinameVoor driekwart bedekt met ongerept
Amazonewoud, de geschiedenis voor
het oprapen, en bewoners die altijd
in zijn voor een praatje. In het Neder-
lands. Redenen genoeg om Suriname
te bezoeken.
30
22
60
I
n tijden van breed in de media uitgemeten
medische fouten, lekenbeoordelingen op
internet en zwarte lijsten, zou de argelozezorgconsument zomaar kunnen denken dat
medisch professionals het niet zo nauw nemen
met hun verantwoordelijkheid. Niets is echter
minder waar. Zelf wisten we dat al natuurlijk,
maar het blijkt nu ook uit onderzoek dat VvAA
onlangs deed onder de leden (zie pagina 28).
Professionals liggen wel degelijk wakker van
hun fouten, sterker nog; ze liggen zelfs wakker
van fouten die ze (nog) niet hebben gemaakt.
Medisch beroepsbeoefenaren, die aan be-
roepscodes gebonden zijn en veelal een belof-
te tot geheimhouding hebben afgelegd, kunnen
zich in de openbare ruimte niet of nauwelijksverdedigen. En juist die openbare ruimte wordt
door gefrustreerde, angstige of gedupeerde pa-
tiënten gebruikt om beroepsbeoefenaren ‘aan
te vallen’. Soms volledig terecht, maar vaak
ook volstrekt gespeend van elke deskundige
nuance. En de beroepsbeoefenaar kan daar-
tegen weinig doen. Deze heeft immers beloofd
alles wat hem in de beroepsuitoefening ter ore
is gekomen, geheim te houden.
Maar beroepsbeoefenaren zijn niet alleen
gebonden aan de geheimhoudingsplicht. Ze
hebben ook in verschillende varianten beloofd
‘aan de patiënt geen schade te doen’. Eenbelofte die niet altijd waar te maken is. Omdat
medisch professionals verdacht veel op ge-
wone mensen lijken en daarom dus fouten
maken. Alle goede bedoelingen, deskundigheid
en integriteit ten spijt.
Toen ik nog als psychiatrisch verpleegkun-
dige werkte, heb ik eens een inschattingsfout
gemaakt met ernstige gevolgen. Het ging om
een situatie waarin een aan mijn zorg toever-
trouwde patiënt ontsnapte aan mijn toezicht,
waarna hij een suïcidepoging ondernam. Hij
overleefde die, maar hield er een dwarslaesie
aan over. Patiënt voor het leven getekend, fami-
lie woedend en kliniek
in rep en roer. Ik kan u
vertellen dat ik daarvan
wakker heb gelegen.
Meer dan één nacht.
Marjan Enzlin,
hoofdredacteur
030 247 40 23
Wakker liggen
28
De redactie komt voor een serie artikelen over de gevolgen van
medische fouten voor de professional graag in contact met lezers
die daarover – desgewenst anoniem – met ons willen praten. U kunt
ons bereiken via bovenstaande gegevens.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 4/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 5/86
11 - 2011 5
RubriekenMedewerkers
Kar Rs (1978) is reelance journalist en
tekstschrijver met een voorliede voor reizen.
Ze schrijt liestylereportages voor diverse
bladen en reisverhalen voor De Telegraaf , Esta
en Villa d’Arte.
Karin is veel onderweg, maar blijt ook graag
voor langere tijd op één plek. Zo woonde ze
een aantal maanden in Colombia, Mexico en
tot twee keer toe in Suriname. “Het grootstevoordeel van reelancen is wat mij betre t de
vrijheid. Mijn laptop is mijn kantoor, dat ik
overal ter wereld kan uitklappen. Soms is dat
op driehoog achter, soms op een palmen-
strand. En als een land mijn hart steelt, kan
ik er een tijdje gaan wonen en daarvandaan
werken. Ik vind het heerlijk om me op die ma-
nier in een bestemming onder te dompelen.”
Voor dit nummer schree Karin over haar
avoriete land Suriname, zie pagina 60.
Moqe va Helde-Dhal (1969) werkt
als redactie-assistent bij Arts & Auto. Met
haar secretariële achtergrond heet ze ruime
werkervaring in het bank- en verzekeringswe-zen en op juridisch gebied. Monique is moeder
van twee zonen. Samen met hen collecteert zij
jaarlijks voor de Nierstichting en de Brand-
wondenstichting.
Haar grote passie is de Bhangra Dhol: een
Noord-Indiase trommel, die gewoonlijk alleen
door mannen bespeeld wordt. “In 2007 kocht
ik mijn dhol van een Indiase artiest tijdens een
Meet & Greet-sessie in de Utrechtse Stads-
schouwburg. Ik had niet gedacht ooit zel
optredens hiermee te zullen verzorgen!”
Inmiddels is Monique Nederlands enige
vrouwelijke dholi (= dholspeler) en geniet
ze bekendheid als Dutch Dholi. Ze is ‘op te
trommelen’ voor zowel zakelijke als privéaan-
gelegenheden.
Focs8 Onder de aandacht
11 App
13 Mijlpaal
15 Over de grens
16 In beeld27 Frank van Wijck
Maaemet34 Portret : Doreth van den Heuvel
35 Recensies
35 Raadger/Ramler over loondienst
Wet & recht36 Lezersvragen
36 Annemarie Smilde over voorstel WCZ
Fscaal39 Lezersvragen
39 Peter van Bakel
over buitenlandse werknemers
Persoal face40 Lijrentes
40 Ferdinand Wit over fitskrediet
41 Lezersvragen
41 Joan Versluijs
over echtscheidingsprocedures
Stdet42 Prikbord
44 Update: studententandarts
45 Mijn geld: Vera Derks
Dtaal46 Bram Vermeer over politiek
46 Lezersvragen
47 Gadgets
Ato48 Portret : Hyundai i40
50 Bart van den Acker
over dagrijverlichting
50 Nieuws
51 Trendsetter: Renault Fluence Z.E.
Ete & drke52 Maandmenu van Merijn Tol
54 Han Sjakes over rare druiven
Woe55 Gespot
56 Binnenkijken bij de amilie Visser
Leze & kjke58 Boeken
59 Dvd’s
59 Filman
Reze60 Suriname
67 Joris van Drooge over wellness
67 Reisnieuws
68 Barcelona
72 VvAA reizen
VvAA 21 Bestuur
37 Praktijkadvies
76 Welkom bij VvAA
78 VvAA nieuws
80 VvAA opleidingen
81 Academie voor Medisch Specialisten
83 Ledenvoordeel: VvAA cultuurdag
op landgoed Mariënwaerdt;
bezoek aan het Nationaal Archie
Ledemaatjes84 Advertenties van leden voor leden
E verder 3 Van de redactie
6 Coloon
6 MuziekKliniek
82 Puzzel
Achter97 De Spiegel: Cécile Narinx 98 Chantal Schrover-Sampson
(1977 - 2011)COVERFOTO: HAnS OOSTRuM FOTOgRAFiE
LOCATiE: DE bOTERWAAg, DEn HAAg
F O T O : A S H V I N G H I S y A W A N
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 6/86
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 7/86
is voor het feit dat marktwerking meer voordelen biedt en dat het gevaar van
hoge volumes en dus toename van kosten
dreigt. Amerika is hier een goed voor-
beeld van. De twijfel over marktwerking
in de zorg is recentelijk wel weer in een
aantal goede studies besproken.
Zijn vergelijking tussen de medische
sector en de bankensector slaat vervol-
gens nergens op. Banken leveren on-
doorzichtige producten (niet gebaseerd
op evidence) om een maximaal verdien-
model te creëren voor hun aandeelhou-
ders. Hierbij is de verdiencapaciteit dusleidend. Dokters werken daarentegen op
basis van evidence, zijn tuchtrechterlijk
aansprakelijk en hebben geen onbeperkt
verdienmodel en aandeelhouders. Wat
hij over de bankensector zegt slaat meer
op de verzekeraars en de private zieken-
huizen.
Enfin, veel stof om over na te denken.
M. Merhai
anesthesioloog
Rijswijk
Onder controle,maar van wie?In het omslagverhaal van Arts & Auto 10
stond de verslaafde arts centraal. Artsen-
organisatie KNMG is begonnen met een
programma om verslaving onder medici aan
te pakken. Eenmaal hun verslaving de baas
kunnen ze in principe weer gewoon aan de
slag, maar stuiten ze op hun werk vaak op
onbegrip en wantrouwen.
Het is goed dat Arts & Auto aandacht
schenkt aan verslavingsproblematiek
onder medici. Alleen is het de vraag of
de teneur van het artikel in het nummer
van oktober 2011 goed aansluit bij de
realiteit. In het artikel wordt gerefereerdaan het zogenaamde Professionals Health
Program, dat is gebaseerd op ABS artsen
(een hulpprogramma voor verslaafde
artsen waarbij abstinentie vooropstaat).
Uit mijn praktijk weet ik dat de meeste
mensen willen streven naar gecontro-
leerd gebruik van alcohol. Dit is over
het algemeen ook een realistisch doel,
waarbij een opname en controles door
de werkgever en IGZ te ver gaan. Het is
logischer en goedkoper om binnen de or-
ganisatie een open werksfeer te creëren
waarin teamgenoten elkaar aan sprekenop een alcoholfoetor.
Daarnaast is het zaak om mensen af te
rekenen op hun functioneren en niet op
het feit of hij wel of niet ‘verslaafd’ is (“Je
bent pas verslaafd als je meer drinkt dan
je huisarts!”) .
De verregaande controle, zoals voorge-
steld door de ABS artsen, waarbij IGZ zich
in de begintijd terughoudend belooft op
te stellen, doet vrezen voor de toekomst.
Als het gaat om het krijgen van de con-
trole, dan is dat in eerste instantie een
verantwoordelijkheid van de betrokkenezelf. Mocht dat echt niet lukken, dan
kan er door de werkgever altijd nog een
systeem met maandelijkse bloed- of urine
controles worden opgezet. Een prudente
aanpak van mogelijke verslavingsproble-
matiek is geboden, zeker waar het gaat
om de medische beroepsgroep.
Gust de Wit
verpleegkundige en verslavingstherapeut
Amsterdam
(Para)mediciIn de bespreking van de film Eastern Promises
in de dvd-rubriek van Arts & Auto 10 wordt
een van de hoofdkarakters, een verloskun-
dige, aangeduid als paramedicus.
Dat ik vind dat het beroep van de ver-
loskundigen danig wordt onderbelicht
(bijna genegeerd) in het blad Arts & Auto
is een mening en geen feit, en wellicht
is deze opmerking dan voor u ook niet
interessant. Maar dat u het presteert
om een verloskundige een paramedicus
te noemen, bewijst wel dat u van deze
beroepsgroep dan ook werkelijk niets af
weet. Al meer dan 100 jaar zijn de verlos-
kundigen medici, en ben ik van meningdat een tijdschrift van VvAA deze fout
niet mag maken.
Marijke Hoogendijk
verloskundige
Driebergen-Rijsenburg
Naschrift
De redactie is het met u eens dat verloskundi-
gen in Arts & Auto te weinig aan bod komen.
We brengen daar momenteel verandering in
aan. Verloskunde is inderdaad een medisch be-
roep en de titel verloskundige is een bescherm- de titel (net als de titel verpleegkundige), maar
dat maakt verloskundigen niet tot medici.
Tot de invoering van de Wet BIG voldeed de
verloskundige onder de oude wet wel aan de
definitie van ‘medicus’, omdat deze zelfstandig
diagnoses stelt, zelfstandig behandelingen
begint en zelfstandig mag insturen naar een
specialist.
Na het van kracht worden van de Wet BIG,
is aan acht medische beroepsgroepen een be-
schermde titel toebedeeld: artsen, tandartsen,
apothekers, gezondheidspsychologen, psycho-
therapeuten, fysiotherapeuten, verloskundigenen verpleegkundigen. Allen behoren zij tot de
medische beroepsgroepen, maar zijn daarmee
nog geen medici. Medicus is geen beschermde
titel, daar waar ‘arts’ en ‘verloskundige’ dat
wel zijn.
Eigenlijk hebben de termen medicus en
paramedicus sinds de Wet BIG geen officiële
status meer en daarom zouden wij ze beter
vermijden.
11 - 2011 7
Reacties op artikelen in Arts &
Auto zijn welkom. De redactie
behoudt zich het recht voor brieven
te weigeren of brieven langer dan
150 woorden in te korten. U kunt
uw brieven sturen naar:
Redactie Arts & Auto
Postbus 8153
3503 RD Utrecht
E-mail: [email protected]
Stigma van verslavingbemoeilijkt terugkeer in zorgpraktijk
hagro,waarzemevertrouwen.Toenik
eenkeereenterugvalhad,hebbenze
meookheelgoedgeholpen.Daarben ik
zedankbaarvoor.”
Rehabilitatie
KarelVerhage–eenbeschouwendspe-
cialist–herkentzichin hetverhaalvan
Smit.Ookhijraaktein deproblemen
dooralcoholgebruik.Deterugkeerop
zijnafdelingkosttehemveelenergie,ver-
telthij.Erwerdenafsprakengemaakt
overzijnterugkomst.Verhagemerkte
datzijnmatenbangwarendathijop
hetwerkzoudrinken.Deafspraak isdat
hijeenbloedtestlaatdoenzodrazijncol-
lega’salcoholruiken.Zijncollega’svon-
dendieafspraakechternietvergenoeg
gaan.Zewildendathij zichbijdemin-
steverdenkingookopanderemiddelen
zoulatentesten.Pastoen Verhagestelde
datzedanookzijninternetgebruik
enbankrekeningenzoudenmoeten
controlerenvanwegeeeneventuelein-
ternet-engokverslaving,kwamenzetot
inkeer.Hetluktehemdediscussieweer
richtingdeaanvankelijkeverdenkingte
Onder controle
W WillemSmit,halverwegedevijftig,is
eenhuisartsinhetmiddenvanhetland.
Sindshijzijnalcoholverslavingoverwon,
ishijdankbaarlidvan eennieuwehuis-
artsengroep(hagro).Nognieteenszo
heellanggeledendreigdehijalleskwijt
teraken.Smit–nietzijnechtenaam; om
privacyredenenzijndenamenvande
betrokkeneninditartikelgefingeerd–
iseenalcoholist.
Hoewelhijalzevenjaarnietmeer
drinkt,kamptSmitdooronbegripen
wantrouwennogsteedsmethetstigma
rondverslaving.Daarinishijnietde
enige,blijktuitgesprekkenmetnog
tweeandereartsen.Zijwillenalleenon-
herkenbaarwordenopgevoerd.Vermoe-
delijkhebbentandartsen,apothekers
endierenartsentemakenmetdezelfde
problemen,maarindieberoepsgroepen
vond Arts &Auto geenmensendiehun
verhaalwillenvertellen.
Smitdronkalenkelejarenstevig
wodkatoenzijnvrouwhemduidelijk
maaktedathetzonietlangerging.Dat
wasachtjaargeleden.Thuisfunctioneer-
dehijtotaalnietmeer.Zijnwerkkon hij
oproutinenogweldoen,vondhij.“Maar
zemoetenhetallemaalgewetenhebben”,
denktSmit.Vanafhetmomentdathij
gingafkicken,wistsowieso iedereenvan
zijnalcoholverslaving.“Mijnverhaalis
indeheleregiobekend.Omte herstellen
benikook eentijdjeopgenomengeweest
ineenkliniek.In dietijdzatereenhidha
–huisartsindienstvaneenhuisarts–in
mijnpraktijk.”
Ookzijnpatiëntenwistenhet.Die
schrevenhembrievenindekliniek.Ze
schrevendatzewistendathijziekwas,
datzewistenwateraande handwasen
datzehemeengoededoktervonden.Die
brievenmaaktendatSmitzicheennieuw
doelstelde:“Indekliniekzeiik tegen
mezelf:ikgamijnwoonplaatsenmijn
patiëntennietviadeachterdeurverlaten.
Alsikermeestop,danvertrekik viade
voordeuralsikmetpensioenga.”
Steun
Smitnoemthetopmerkelijkdathijin
dietijdmeersteunkreegvanpatiënten
danvanzijncollega’s.“Achterafbegrijp
ikookwel datikcollega’safstoottemet
mijngedrag,maarhetislastigdathet
mezoblijftachtervolgenterwijlikiets
bereikthebwaarik trotsopben:ik ben
mijnalcoholverslavingdebaas.”
Alsjealshuisartseenb eenbreektof
diabeteskrijgt,danstaandecollega’s
metbloemenvoordedeur,zosteltSmit.
“Danwetenzehoezeprofessioneelmet
jeommoetengaan.Bijverslavingisdat
anders,wantrondverslavinghangtook
onderzorgprofessionalseenstigma.
Gisteravondhadikbijvoorbeelddienst
opde huisartsenpost.Eenaantalcol-
lega’sgaatheelgoedmetmeom,maar
erzijnerookdie menietzien.Dieme
letterlijknietaankijkenalszemeinde
gangvoorbijlopenmetdeidee‘eenseen
dief,altijdeendief’.Hetnegeren door
collega’sdoetveelpijn.Hetisdeergste
vormvanpesten.”
Nietallecollega’skeerdenzichvan
hemaf.Zowas ereenouderecollegadie
hemnogeensgecomplimenteerdheeft
overzijnopenheid.Inzijnnieuwehagro
wetenzevanzijnverleden.“Ikhebhun
bijdekennismakingheelopenhartig
mijnverhaalverteld.Hetiseenprettige
DeartsenorganisatieKNMGisbegonnenmeteen programmaom verslavingondermediciaante pakken.Datisook hardnodig,wantuit
onderzoekblijktdat9tot 12procentvande medischprofessionals
metaddictieproblemenkampt.Eenmaalhunverslavingdebaas kun-
nenzein principeweergewoonaandeslag, maarstuitenzeop hun werkvaakop onbegripenwantrouwen.
TEKST DAANMARSELIS ILLUSTRATIESHETWONDERLAB
Sindsmaartvandit jaarbestaatereenhulpprogrammavoorverslaafde medici:ABS-
artsen(waarbijABSstaatvoorabstinentie,maar ookvoorhetabs-systeemin deauto).Het
iseensoorttoegangspoorttotde verslavingszorgwaarartsenmeteenprobleemzichkun-
nenmelden.Eennoodzakelijkestap,aangezien9 tot12procentvan demedischprofes-
sionalsmetverslavingsproblemenkampt.Bovendienblijkenartsenrelatiefveel moeitete
hebbenomzelfomhulp tevragen.Hetstigmadat verslavingmetzichmeebrengt,draagt
daaraanbij,want‘alsarts zoudenzetochbetermoetenweten’.Datartsen eencollegaom
hulpmoetenvragen,werktnogextradrempelverhogend.
ArtsenfederatieKNMGondersteunthetinitiatief.DeKNMGwilzo deprofessionals
(methundureopleiding)voorhet vakbehoudenendepatiëntveiligheidwaarborgen.Het
programmaisgeïnspireerdophetProfessionalsHealthProgramvan deOntarioMedical
Association(OMA,www.phpoma.org).ABS-artsenvoorzietnetalsdeCanadeseevenkniein
eendiagnostischtrajectdoormiddelvaneenassessmenten nazorg.Defeitelijkebehande-
lingvindtplaatsinde reguliereverslavingszorg.Indeeerstepaarmaandenhebbenzichal
tienartsenaangemeld.
ABS-artsenisnogingesprekmet deInspectievoordeGezondheidszorg(IGZ)overde
juridischeafbakening.Deorganisatiedoetinprincipegeenmeldingenbijde IGZ,tenzijer
eenacuutgevaarbestaatvoordepatiëntveiligheid.Zekerindebegintijdzal ABS-artsenzich
daarinterughoudendopstellen,omdatdeorganisatieeersthetvertrouwenvandedoel-
groepmoetwinnen.DeIGZlaat wetendatABS-artsendieruimtekrijgt. MaardeInspectie
wijstdeartsendie hunverslaafdecollega’sbehandelenookopeenmogelijk ‘conflictvan
plichten’.Zemoetennamelijkóókrekeninghoudenmet debelangenvandepatiënten
waarmeedeverslaafdeartseenbehandelrelatieheeft.De behandelaarszijnverplichtom
overeenverslaafdeartste meldenalszehetonverantwoordvindendatde betreffende
artszijnwerkzaamhedenuitvoert.
ABS-artsen
>
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 8/86
Focus Onder de aandacht
8 11 - 2011
Uw kerst(nachtdienst)verhaal
Voor het kerstnummer van Arts & Auto is de redactie op zoek
naar bijzondere, aangrijpende of gewoon grappige verhalenvan lezers over belevenissen tijdens een dienst met kerst of
oudejaarsavond. Stuur uw verhaal (minimaal 300 en maximaal
500 woorden) vóór 13 november naar [email protected],
o.v.v. uw naam, leeftijd, beroep en contactgegevens. Uit de
inzendingen selecteert de redactie een aantal verhalen die wor-
den gepubliceerd in Arts & Auto 1 (verschijnt 24 december). Zie
ook www.artsenauto.nl. De auteurs van de geplaatste verhalen
ontvangen een VvAA reiscadeaubon t.w.v. € 100,-.
Symposium Fysiotherapeut 2.0
‘Medische’ sieraden
Ter gelegenheid van het Leidse
Kunst- en Wetenschapsfestival van
28 tot 30 oktober, biedt Museum
Boerhaave beeldend kunstenaar
Katja Prins gelegenheid om in der-
tien zalen van het museum haar
op techniek en medische weten-
schap geïnspireerde colliers,
broches en ringen te exposeren.
Connexus; de wetenschap in het
kunst-sieraad is t/m 8 januari 2012
te zien in Museum Boerhaave.
www.museumboerhaave.nl
In 2003 begon het als een bescheiden
toerrit voor chronisch zieke kinderen op
initiatief van een groepje studievrienden.
Anno 2011 is de ‘Vet Cool Man’-dag uit-
gegroeid tot een jaarlijks evenement. Za-
terdag 17 september vond de 9de editie
plaats, met in totaal ruim 180 Porsches
die vanaf vijf ziekenhuizen in Nederland
naar het testcircuit van de RDW in Lely-
stad reden. ‘Aan boord’ chronisch zieke
kinderen die werden getrakteerd op een
dagje meerijden en tal van activiteiten
op het circuitterrein.
Inmiddels maken de organisatoren
van de Stichting Geluk en Vrijheid –
waarvan de harde kern bestaat uit
apothekers en farmaciestudenten –
alweer plannen voor de volgende editie.
Grootse plannen, want in juni 2012
wordt het tweede lustrum gevierd. De
organisatie hoopt op een recordaantal
deelnemers.
Zorgprofessionals die kandidaatjes
weten (chronisch zieke kinderen in de
leeftijd van 4 t/m 15 jaar) kunnen deze
in contact brengen met de stichting. Ook
zorgprofessionals met Porsches zijn van
harte welkom als vrijwilliger en vriend
van de stichting. Voor aanmeldingen of
meer info: www.gelukenvrijheid.nl.
Patiëntjes en Porsches
A r t s & A u t o v e r h a l e n -
w e d s t r i j d
Op 1 december vindt in Rosmalen het symposium Fysiotherapeut
2.0 plaats, over online behandelen. Op diverse terreinen in de
eerste en tweede lijn heeft online communiceren met patiënten
zijn intrede gedaan. Ook behandelen via internet wordt al regel -
matig toegepast. Online fysiotherapie lijkt daarentegen nog niet
helemaal van de grond te komen, zo melden de organisatoren van
het symposium op de website Fysiotherapeut20.nl.
Mede-initiatiefnemer is Fysio Online, een platform
waarbij 35 fysiotherapiepraktijken zijn aangesloten.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 9/86
De ontdekking van de mensNog t/m 15 januari 2012 is bij
de Bijzondere Collecties van de
Universiteit van Amsterdam aan
de Oude Turfmarkt 129 (Rokin)
een tentoonstelling te zien over
de geschiedenis van de ontleed-
kunde: De ontdekking van de mens.
Anatomie verbeeld. Hierin wordt,aan de hand van boeken, prenten,
preparaten en modellen uit de
medische collecties van de UvA,
de zoektocht verbeeld die de mens
door de eeuwen heen heeft afge-
legd om de werking van het lichaam
te leren kennen en begrijpen.
Voor meer info en openingstijden,
www.bijzonderecollecties.uva.nl.
Aanvankelijk dacht de redactie
aan een technisch probleem, maar
inmiddels is gebleken dat de uitslag
is beïnvloed door initiatieven van be-
langhebbenden van alternatieve zijde.
Zij brachten via e-mail een lobby onder
cliënten van alternatieve zorgaanbie-
ders op gang. De stempercentages dieer – ironisch genoeg – twee weken
lang op wezen dat steeds meer regu-
liere zorgprofessionals geneigd zijn
alternatieve geneeswijzen serieus te
nemen, werden daardoor onbruikbaar
voor de redactie omdat ze niet langer
representatief waren.
Inmiddels is contact geweest met de
initiatiefnemers van de lobby. Zij be-
treuren het dat de ‘uit enthousiasme
gestarte actie’ heeft geleid tot boven-
beschreven resultaat. Overigens heeft
de redactie zelf ook een fout gemaakt
door in de formulering van de stelling,
niet volstrekt eenduidig te maken dat
het niet de bedoeling was dat patiën-
ten of cliënten zouden stemmen.
Op de stelling Het wordt tijd dat zorg-
professionals alternatieve geneeswijzen
serieus nemen, konden bezoekers van
de website met ‘ja’ of ‘nee’ reageren.
Lang lagen de percentages rond 50
procent voor beide opties. Na de e-mail-
lobby veranderde dat beeld plotseling:
99 procent stemde voor ‘ja’.
Marktplaats voor de Zorg
Sinds kort huren de Amsterdamse zorginstellingen AMC, VUmc en GGZ inGeest
tijdelijke krachten in via de gezamenlijke website Marktplaatsvoordezorg.nl.
Bemiddelingsbedrijven en zzp’ers kunnen zich op de site inschrijven. De markt-
plaats is bedoeld voor een groot aantal verschillende beroepen waaronder ver-
pleegkundigen, ICT’ers en adviseurs. Volgens de initiatiefnemers biedt de site
niet alleen meer kansen voor kleinere aanbieders, maar verschaft het ook meer
helderheid in de aanbestedingsprocedure.
10 - 2011 9
Met VvAA app bent u snel weer op wegDownload nu de gratis VvAA onderweg app voor
iPhone. Door de handige ‘hier ben ik nu functie’
weet de Artsen Alarm Service direct waar u staat.
Wij ontvangen ook meteen uw polisnummer enkenteken waardoor we u nog sneller kunnen helpen.
Pech onderweg?
vvaa.nl/mobile
Berichten in de media waarin staat dat uit een peiling van Arts & Auto is
gebleken dat vrijwel alle medisch professionals alternatieve geneeswijzenserieus nemen, zijn niet betrouwbaar. De betreffende peiling is door de
redactie voortijdig van de website verwijderd toen na twee weken van
constant stemgedrag, plotseling een zeer onevenwichtig en statistisch
onverantwoord stembeeld ontstond.
✓Redactie verwijdert peiling
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 10/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 11/86
Wat?
Papers is te vergelijken met iTunes, alleen dan niet voor muziek maar voor
wetenschappelijke literatuur. Met deze app heb je altijd al je documenten
bij de hand. Je kunt ze voorzien van trefwoorden, waardoor ze makkelijk
terug te vinden zijn. Voor het markeren van interessante passages in eendocument is er een ‘gele stift’ en met ‘geeltjes’ kun je commentaar kwijt. De
app synchroniseert de documentenbibliotheek, inclusief al je aantekenin-
gen, tussen je iPhone, iPad en de desktopapplicatie Papers op de Mac.
Voor wie?
Voor iedereen die veel met documenten werkt, in het bijzonder onder-
zoekers.
Plus- en minpunten
Papers werkt met alle soorten documenten, of het nu Word-documenten,
pdf’s, spreadsheets, presentaties of posters zijn. Wetenschappelijke artikelen
zijn rechtstreeks naar Papers te downloaden. De app is ook heel handig bij
het reviewen van publicaties van anderen. Tijdens het gebruik van Papers iseen internetverbinding niet nodig, uiteraard is dat voor synchroniseren wel
vereist. Het enige minpunt van Papers is dat het alleen beschikbaar is voor
Apple-platforms.
Reacties
Toen Papers in 2007 uitkwam, won deze door twee Nederlandse microbiolo-
gen geschreven app een Apple design award. In de Apple Store iTunes wordt
Papers gewaardeerd met 4,5 sterren (van 5) . Op medicalpills.blogspot.com
schrijft een medisch student over Papers2, de opvolger van Papers die dit
voorjaar beschikbaar kwam: ‘As Papers1, the new application from Meken-
tosj runs smoothly and offers clear and immediate tools to organize articles
and other media.’ Papers2 is echter nog niet probleemloos te gebruiken: de
recensent op Arstechnica.com spreekt van ‘teething trou-
ble’. De Kennisbank van Artsennet (www.artsennet.nl)
vermeldt dat ontwikkelaar Mekentosj acht zoekmachi-
nes in Papers heeft geïntegreerd: ACM, NASA-ADS,
arXiv, Google Scholar, IEEE Xplore, JSTOR, Pubmed
en Web of Science.
Focus App
Papers
Apps voor smartphones zijn ongekend populair. In deze rubriek belichten
we elke maand een bijzondere app, met commentaar van een gebruiker.
Bruikbaar op iPhone, iPod Touch, iPad
Prijs € 11,99
Ontwikkeld door Mekentosj
Meer informatie www.mekentosj.com/papers
Naam Jaap Jan Boelens (41)
Beroep kinderarts/oncoloog
Werkplek Wilhelmina Kinderzieken-
huis (Utrecht) en Erasmus MC-Sophia
(Rotterdam)
“Ik gebruik Papers al sinds 2008 als
mijn ‘archiefkast’, toen het nog alleen
een programma op de Mac was.
Tijdens mijn werk is Papers verre-
weg mijn meest gebruikte app. Het is
een ontzettend handig hulpmiddel om
artikelen van mijn PhD-studenten te
reviewen. Zij krijgen hun documenten
via Papers van mij terug, voorzien van
commentaar en aantekeningen.
Ook voor het bijhouden van medi-
sche literatuur gebruik ik Papers, zowel
op mijn iPhone, iPad als MacBook.
Vroeger drukte ik artikelen altijd af
en bewaarde ze in hangmapjes. Maar
als je dan iets wilde opzoeken, was op-
nieuw downloaden en printen meestal
sneller dan in die mapjes bladeren. Nu
hoeft dat niet meer.
Tijdens besprekingen heb je met
Papers alles bij de hand. Bij discussies
over bijvoorbeeld oncologieprotocollen
kun je direct het juiste document te-
voorschijn halen. Ook op de poli kan ik
snel opzoeken of ik bij een bepaalde
bloedwaarde met een behandeling
moet doorgaan of niet.”
“Je hebt allesbij de hand tijdens
besprekingen”
Praktische informatieover Papers
TEKST DAPHNE RIKSEN
F O T O : D E B E E L D R E D A K T I E / E R I K V A N ’ T W O U D
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 12/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 13/86
Focus Mijlpaal
Johan Heemskerk (57), hoogleraar Celbiochemie
van trombose en hemostase aan de Universiteit
Maastricht, ontwikkelde een techniek om risico-
factoren voor infarcten en bloedingen op te
sporen waarbij minder proefdieren nodig zijn.
De Stichting Stimuleringsfonds Alternatieven
voor Proefdieren beloonde hem met de Willy van
Heumenprijs.
Het gebruik van proefdieren is sinds de
jaren zeventig met meer dan de helft
gedaald. Strengere wetgeving en betere
opleiding van onderzoekers hebben intussen hun
maximale effect bereikt. Verdere daling van het
aantal proefdieren moet komen van innovatieve
technieken. De door Johan Heemskerk en zijn
onderzoeksgroep ontwikkelde owkamertest is
een mooi voorbeeld. “Van oudsher wordt gezegd dat bij het onderzoek naar arteriële trombose levende
proefdieren onmisbaar zijn”, legt de prijswinnaar
uit. “Maar bij onze techniek zijn langdurige expe
rimenten niet meer nodig. We hoeven alleen nog
maar wat bloed af te nemen, wat dieren nogal wat
lijden bespaart.”
Flowkamertests – Heemskerk gebruikt hiervoor
perspexblokjes waarin een klein kanaaltje gefreesd
is met daarop vaatwandmateriaal – bootsen de
werking van bloedvaten zo goed na dat belastend
onderzoek met proefdieren kan worden vervangen
door testen met een kleine hoeveelheid bloed. “Een
mooie stap van genetisch gemodiceerde muis naarmens en naar patiënt.” Dieren ziet Heemskerk het
liefst in de vrije natuur.
Johan heeft een intrinsieke motivatie om com
plexe biologische systemen te ontrafelen. Door
zijn grote kennis over bloedplaatjes, trombose en
hemostase lukt hem dat ook”, zegt universitair
docent Judith Cosemans, die nauw betrokken is
bij de ontwikkeling van de owkamertest. De ver
mindering van het aantal proefdieren vormt voor
beiden een van de drijfveren.
“Een echte bonus”, noemt Cosemans de Willy van
Heumenprijs. De naam van de prijs verwijst naar
de woonplaats van de oprichter van de Stichting
Stimuleringsfonds Alternatieven voor Proefdieren.
De naamgever, die anoniem wilde blijven, woonde
tot haar dood in Heumen en bestemde een deel van
haar erfenis voor het terugdringen van het gebruik
van proefdieren en de verbetering van hun lot.
Bert van Zutphen, emeritus hoogleraar Proefdier
kunde aan de Universiteit Utrecht en voorzitter van
de adviesraad van de Stichting, reikte in Montreal
de prijs uit aan Heemskerk. Dat gebeurde in een
toepasselijke ambiance: het achtste World Congress
on Alternatives and Animal Use in the Life Sciences.
Proefdieren zijn nog steeds onmisbaar, zegt Van
Zutphen. Maar om ethische én wetenschappelijke
redenen is het belangrijk om het proefdiergebruik
terug te dringen. “De verschillen tussen mens en
dier zijn vaak te groot voor het succesvol extrapo
leren van de resultaten.”
E r is nog een praktische reden om het proefdie
rengebruik te reduceren, stelt Hugo ten Cate,
hoogleraar interne geneeskunde in Maastricht en
‘buurman’ van Heemskerk binnen de vakgroep
Biochemie/Interne Geneeskunde. “Proefdieron
derzoek is terecht aan strenge normen gebonden.
Daardoor gaat er veel tijd zitten in het aanvragen
en wachten op toestemming van commissies. Dat
maakt het duur.”
Heemskerk gaat de 25.000 euro van de prijs ge
bruiken voor het verkleinen van de owkamertest,
zodat er nog minder bloed nodig is. “Onze droom
is om deze techniek van het laboratorium naar het
ziekenhuis en uiteindelijk in de huisartsenpraktijk
te krijgen, zodat de huisarts heel snel kan bekijken
of een patiënt aanleg voor trombose heeft.”
Dieren ziet Heemskerkhet liefst in de vrije natuur
TEKST Els van ThiEl FOTOGRAFIE BERT JanssEn
<
Jo heemkerk: “Bj
oze tecek zj g-
durge expermete met
proefdere et meer
odg.”
Van muis
naar mens
11 - 2011 13
“
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 14/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 15/86
‘Fraud capital’Een zakenman uit Miami – ‘the health
care raud capital o the United States’
– is veroordeeld tot 50 jaar celstra. De
49-jarige Lawrence Duran is de eigenaar
van American Therapeutic Corp, een van
Amerika’s grootste ketens van lokale kli-nieken voor geestelijke gezondheidszorg.
Duran werd beschuldigd van de grootste
zwendel ooit ten koste van Medicare, de
overheidsgerunde ziektekostenverzekering
voor ouderen en invaliden. Zijn bedrij zou
205 miljoen dollar hebben geactureerd
voor behandelingen die o onnodig waren,
o nooit plaatsvonden.
Te veel tandartsenJordanië heet een overschot aan tand-
artsen. Van de 7200 geregistreerde
leden van de lokale beroepsverenigingis meer dan de helt werkloos. Elk jaar
komen er 350 agestudeerden bij. Het
land telt momenteel één tandarts per 700
inwoners (in Nederland is dat één tandarts
per 2384 inwoners). Daarom wordt er
nu aangedrongen op inperking van de in-
stroom, en op de omvorming van een van
de algemene tandheelkundige opleidingen
tot een opleiding voor tandheelkundige
specialismen. Daar liggen betere arbeids-
marktkansen.
Te weinig dierenartsenIndonesië telt zo’n 6000 dierenartsen,
maar dat zouden er eigenlijk 60.000
moeten zijn, meent het ministerie van
Landbouw. Idealiter is er op elk van de
vele Indonesische eilanden minimaal één
dierenarts, maar op veel van de meer
agelegen eilanden is dit niet het geval.
Bovendien unctioneren veel van de 272
dierenklinieken in het land niet goed, mede
doordat ze in de steek worden gelaten door
dierenartsen die liever centraler werken.
Dit is vooral een probleem vanwege het
gevaar van verspreiding van dierziekten.
WanbetalersEen aantal Griekse ziekenhuizen krijgt tot
nader order geen geneesmiddelen meer
van armabedrij Roche. Eind juni was
van alle rekeningen uit de voorgaande
18 maanden maar 37 procent voldaan.
Eerder dit jaar stopte een Deense pro-
ducent al met het leveren van bepaalde
merken insuline. Roche dreigt hetzelde
te gaan doen in Spanje en Portugal – dit
allemaal, aldus Roche, vanwege ‘de ge-
woonte van non-proft ziekenhuizen om
de arma-industrie niet te betalen’.
Focus Over de grens
De veroordeling eind september inBahrein van twintig artsen en verpleeg-
kundigen tot gevangenisstraffen tot 15
jaar, kreeg internationaal veel aandacht
en kritiek. Het door Saoedi-Arabië
gesteunde regime van koning Hamad
beschuldigt hen van actieve deelname
aan de politieke protesten van afgelopen
voorjaar. Bij die protesten vielen door re-
geringsingrijpen tientallen doden en vele
gewonden. De beschuldigden zelf zeggen
niets anders te hebben gedaan dan hun
professionele plicht: het helpen van soms
zwaar gewonde demonstranten.Ook in Syrië vindt al maandenlang
verzet plaats, tegen een extreem repres-
sief regime, waarbij al zo’n 3000 doden
zouden zijn gevallen. Maar omdat in Syrië
geen buitenlandse media worden toege-
laten, zijn over het precieze verloop van
deze opstand minder details bekend.
Opmerkelijk was daarom een uitgebreid
verslag in het gerenommeerde Duitse
weekblad Die Zeit. Een ‘undercover’ opere-
rende waarnemer bezocht in de opstan-
dige stad Homs (2 miljoen inwoners) onder
meer een ziekenhuis. Dit bleek een soort‘bevrijde enclave’, bewaakt door mannen
met Kalasjnikovs, waar vaak gruwelijk ver-
wonde opstandelingen werden behandeld.
Ook hier lopen de betrokken artsen een
groot persoonlijk risico en is de situatie
voor patiënten evenmin echt veilig.
Elders kreeg de Zeit -journalist al te
horen, van een niet-regeringsgezinde
arts: “Je komt binnen met een kogel in
je been, en je komt er uit met een kogel
in je hoofd.” Agenten van de veiligheids-diensten doen ’s nachts de ronde langs de
bedden en voeren liquidaties uit.
Vandaar dat artsen in heel Syrië, aldus
Die Zeit , een ondergronds netwerk hebben
opgebouwd van clandestiene klinieken
in privé-appartementen en geheime
apotheken. De regering op haar beurt
heeft de verspreiding van geneesmiddelen
en bloedplasma onder scherp toezicht
geplaatst, om zo verdachte activiteiten op
het spoor te komen. Vandaar dat nu vanuit
het buitenland bijvoorbeeld plastic bloed-
zakken Syrië binnen worden gesmokkeld.Maar in Syrië zijn er ook artsen die aan
de andere kant staan. Er gaan geruchten
dat door het regime vermoorde gevange-
nen pas worden begraven nadat organen
zoals nieren en lever zijn verwijderd,
om die lucratief te verhandelen in met
name Libanon en Egypte. En Amnesty
International heeft in een rapport alarm
geslagen over mishandeling dóór medisch
personeel van opposanten van het regime.
Eén ooggetuige zag in een ziekenhuis hoe
een arts een gewonde patiënt sloeg, en zie-
kenhuispersoneel weigert soms medische bijstand te verlenen aan demonstrerende
‘verraders’.
Wrang is ook dat de allerhoogste man
van het Syrische regime, president Bashar
al-Assad, wiens loopbaan pas een politieke
wending nam nadat een oudere broer bij
een verkeersongeluk om het leven was
gekomen, eerst een complete opleiding
tot oogarts volgde, in Damascus en in
Londen.
Zorgprofessionals in het nauw
11 - 2011 15
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 16/86
Focus In beeld
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 17/86
Uit de hand gelopen hobby
Dierenartsen Leo en Marieke van Merwijk,
die praktijk houden in Haaften en Ophemert
(Gelderland), v ingen drie jaar geleden
twee zieke alpaca’s op en raakten zo aan
de diersoort verslingerd dat er inmiddels
ongeveer tachtig alpaca’s op hun land
rondlopen. “We noemen het nog steeds een
hobby”, vertelt Marieke. “Maar wel eentje
die behoorlijk uit de hand begint te lopen.
Volgend jaar verwachten we bijvoorbeeld
ruim dertig veulens.” De alpaca is een
relatief onbekend familielid van de lama
en is verwant aan de kameelachtigen. Ze
worden onder meer gehouden voor de wol
die van hoge kwaliteit is en bovendien (nog)
hypoallergeen.
FOTO: RAPHAEL DRENT
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 18/86
Agnes Kant (oud-partijleider van de SP) is terug van weggeweest. Begin 2010
zei ze de politiek vaarwel en nu werkt ze als hoofd vaccins & TIS bij het Nederlands
Bijwerkingen Centrum Lareb. “Heerlijk, wij werken geheel onafhankelijk.”
INTERVIEW IngrId Lutke SchIphoLt FOTOGRAFIE nout Steenkamp/fmax
Epidemioloog Agnes Kant (44)
kreeg landelijke bekendheid als
Tweede Kamerlid voor de Socia-
listische Partij. Eerst was ze prominent
aanwezig als woordvoerder gezond-
heidszorg, later leerde het publiek haar
kennen als vurig partijleider. Begin 2010
trad ze af als gevolg van tegenvallende
resultaten bij de gemeenteraadsverkie-
zingen. Een lastige beslissing, die ze naar
eigen zeggen op rationele gronden heeft
genomen. “Na een grondige analyse van
de situatie vond ik dat ik moest opstap-pen”, zegt ze in een vergaderruimte
van haar huidige werkgever Lareb in
Den Bosch.
Met enige tegenzin blikt ze terug op
haar Kamerperiode. Kant stelt dat de druk
van de media destijds geen rol speelde bij
haar afweging om af te treden. Die heeft
ze puur op basis van redelijke argumen-
ten gemaakt. “Dat klinkt misschien raar,
maar ik dacht: als ik nu stop dan is er nog
tijd voor een opvolger om zich te manifes-
teren. Ik heb nergens spijt van. De politiek
heeft leuke kanten en minder leuke
kanten. Dat is met alles zo.”
Voorafgaand aan het interview zei ze
het niet over de politiek te willen heb-
ben, want dat vindt ze niet netjes. ”Die
periode ligt achter mij. Ik werk nu ergens
anders en daar doet mijn politieke voor-
keur niet ter zake. Ik wil onafhankelijk
werken en niet achtervolgd worden door
het verleden. Bovendien wil ik niemand
van mijn partij voor de voeten lopen.”
Een jaar lang bleef Kant uit de publieke
wereld. De tussenliggende periode
gebruikte ze om bij te komen. De turbu-
lente tijd van haar Kamerlidmaatschap
kostte haar veel energie. Ze kreeg geen
depressie of burn-out, zoals wel werd
gesuggereerd, maar wel was ze ‘heel
erg moe’. Ze nam de tijd om die dingen
te doen waar ze daarvoor onvoldoende
aan toe kwam: ze schilderde haar huis
en bracht veel tijd door met haar gezin.
Kant is getrouwd en heeft twee doch-
ters. Beide dochters studeren: de één
geneeskunde, de ander verpleegkunde.
Verder zag ze veel vrienden en familie.
Ook ging ze vaker hardlopen (‘met
blessures als gevolg’) en dacht ze na
over wat ze zou gaan doen. “Dat is me
aardig gelukt. Ik had echt tijd nodig
om zeker te weten dat ik dit wilde gaan
doen. Al snel na mijn aftreden wist ik
dat deze functie er was; ik ben toen heel
vrijblijvend gepolst.”
Onwennig antwoordt ze op de vraag of
ze zich anders voelt, nu ze de constante
druk van camera’s en andere media niet
meer zo sterk op zich gericht weet. In
haar politiek actieve periode werd haar
nog weleens verweten dat ze verbeten
overkomt. “Ben ik nu een ander mens?
Niet echt”, zegt ze bedachtzaam. “Ja, de
omstandigheden maakten me anders
dan ik in werkelijkheid ben. Ik stond
onder enorme druk. En nu heb ik het
leuk druk; druk in de zin van werken
in een dynamische omgeving zonder
de publicitaire pressie erbij. Dit is veel
relaxter.”
Ze wil duidelijk niet te lang stilstaan
bij het verleden. De vraag of het als
vrouw moeilijk is om in de Haagse
politiek te werken, wil ze niet beant-
woorden. “Het zal allemaal wel”, zegt
ze schouderophalend.
Kant vertelt hoe blij ze is met haar
huidige baan. “De gezondheidszorg
heeft mijn interesse en ik ken het ter-
rein goed. Bovendien wilde ik iets doen
waar ik de maatschappij mee dien. Ik
Oud-Kamerlid Agnes Kantterug in medische wetenschap
18 11 - 2011
Dit is veelrelaxter
“”
Interview
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 19/86
11 - 2011 19
vind fundamenteel onderzoek heel
leuk, maar ik ben zo lang met de sa-
menleving bezig geweest dat ik graag
iets doe met directe maatschappelijke
relevantie. Daarnaast zocht ik iets dy-
namisch, waar ontwikkeling in zit.” Endat heeft ze nu gevonden. Ook omdat
ze twee afdelingen – voor bijwerkingen
van vaccinaties en Teratologie Informa-
tie Service (TIS) – die eerst onder het
RIVM vielen in deze organisatie gaat
integreren.
Moest ze eerst overal een mening
over hebben, nu speelt dat veel minder.
“Van tevoren wierpen mensen me voor
de voeten dat ik me op een smal terrein
zou gaan bewegen. Maar dat is niet zo:
geneesmiddelenveiligheid gaat alle
mensen aan. In de Tweede Kamer moest
ik meningen hebben over Afghanistan,
onderwijs, politie, enzovoort. Dat is nu
wel anders. Ik vind het heerlijk om me
over de volle breedte van een speciek
terrein te mogen bezighouden.”
Haar afdeling telt een club van elf
mensen. Daarnaast houdt ze zich bezig
met wetenschappelijk inhoudelijk
werk. Ze vertelt er ontspannen over. Een vergelijking tussen haar huidige werk
en haar fractievoorzitterschap wil ze
desgevraagd wel maken. “In de frac-
tie managede ik een club van 25 heel
eigenwijze mensen. Dat heb ik gaan-
deweg geleerd, maar ik ben de laatste
om te zeggen dat ik ben uitgeleerd. Een
belangrijke les is geweest dat er nu een-
maal zaken zijn waar je niets aan kunt
doen. Je moet je daar vooral niet over
opwinden. De dingen die je wel kunt op-
lossen, moet je oplossen. Dat klinkt een-
voudiger dan het is. Een beetje positieve
inslag heb je wel nodig. Je moet mensen
stimuleren in plaats van bekritiseren.
Zo probeer ik het te doen.”
Kant en de medische wetenschap kun-
nen niet zonder elkaar. Ze promoveerde
al jong als epidemioloog met een disser-
tatie over de effectiviteit van baarmoe-
derhalskankerscreening. Niet zo verwon-
derlijk dus dat ze na haar vertrek uit de
landelijke politiek vroeg of laat weer in
de medische wetenschap opdook.
Gepassioneerd vertelt Kant over haar
werk voor Lareb. Ze is verantwoordelijk
voor de meldingen van bijwerkingen van
vaccins die onder meer in het Rijksvacci-
natieprogramma (RVP) zijn opgenomen.
“De overheid is verantwoordelijk voor
het RVP. Wij hebben geen invloed op de
keuze van vaccins, maar wij waken over
de veiligheid. Het is goed dat dit geschei-
den is.”
Iedereen in Nederland kan bij Lareb
melding doen van bijwerkingen, of
het nu om complementaire middeltjes
gaat of echte medicatie op voorschrift.
“Ik ben zo lang met de samenleving bezig geweest dat ik graag iets doe met maatschappelijke relevantie”
>
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 20/86
Onlangs is een campagne gestart om het
aantal meldingen omhoog te krijgen.
Lareb krijgt jaarlijks zo’n 4000 meldin-
gen van artsen en apothekers. Patiënten
melden ongeveer 1500 keer.
De afdeling TIS richt zich op voor-
lichting en advisering van geneesmid-
delengebruik tijdens de zwangerschap. Achterliggende reden is dat artsen naar
medicatie zoeken die zwangeren kun-
nen gebruiken in plaats van medicatie
te onthouden vanwege mogelijke bij-
werkingen. “Het is bekend dat sommige
groepen geneesmiddelen schadelijk
zijn voor de ongeboren vrucht, van een
aantal is bekend dat het helemaal veilig
is en van een heel grote groep weten we
het gewoon niet. Juist daarom is het van
belang dat er een dienst is waar alle ken-
nis over bijwerkingen wordt verzameld.
We signaleren en kunnen resultaten snel bekendmaken.”
Het bekendste voorbeeld van een
schadelijke bijwerking van een medi-
cijn is natuurlijk Softenon, een middel
tegen misselijkheid dat in de jaren zestig
door zwangere vrouwen werd gebruikt.
Hun baby’s kwamen met aangeboren
afwijkingen ter wereld. “Als toen tijdig
bekend was gemaakt dat het middel bij-
werkingen had, dus als er een instantie
was geweest om het te melden, had dat
veel leed kunnen voorkomen.”
Kant vindt het niet vreemd dat er na zo
veel onderzoek door de fabrikant toch
nog onverwachte bijwerkingen van
medicijnen kunnen zijn. “Er zijn altijd
bijwerkingen die je niet weet of niet kunt
weten. Dat komt bijvoorbeeld doordat
de groep mensen die een medicijn in
de praktijk gebruikt veel groter is dan
de testgroep. Ook zitten er in de trials
vaak andere groepen mensen dan in de
praktijk, bijvoorbeeld met een andereleeftijd. Bovendien worden medicijnen
in de praktijk langduriger gebruikt dan
door een testgroep, zoals door chronisch
zieken. Zwangeren worden vaak al bij
voorbaat uitgesloten. Verder speelt het
feit dat je in een trial een gecontroleerde
situatie hebt; je kunt niet alle mogelijke
combinaties van geneesmiddelen testen.
Iedereen weet dat als je tien verschil-
lende middelen gebruikt – zoals patiën-
ten in werkelijkheid wel doen – er een
enorme hoeveelheid aan combinaties
van interactie mogelijk is.”
Zowel zorgprofessionals als patiënten
kunnen terecht bij Lareb. Artsen en
apothekers melden al geregeld. Kant wil
de bekendheid van Lareb vergroten. Ze
wil dat men zich bewust is van het belang
en dat de bereidheid om daadwerkelijk te
melden toeneemt. “We weten dat er on-
derrapportage is. Het gaat ons vooral om
meldingen van onbekende bijwerkingen.”
Ook patiënten worden aangespoord
om bijwerkingen te melden. Volgens
Kant kun je niet stellen dat profes-
sionals beter melden dan leken. “De
verschillende groepen melden anders.
Patiëntenmeldingen geven een breder
beeld. Het één is niet beter dan het
ander, maar aanvullend. Meldingen zijnaltijd verschillend van kwaliteit. Wij
proberen ze zo goed mogelijk in kaart te
brengen.” Ze vertelt dat alle meldingen
door artsen en apothekers worden ge-
screend. “Zij geven een oordeel over de
mogelijke relatie. Wanneer een patiënt
een melding doet, vragen we soms de
voorschrijver om extra informatie. We
hebben wetenschappelijk onderzocht
wat het belang is van patiëntmeldingen.
Hoewel ze anders zijn, dragen ze wel bij
aan het totaalplaatje van bijwerkingen.
Larebonderzoeker Florence van Hunselpromoveert binnenkort zelfs op dit
onderwerp.”
De middelen waarover gebruikers en
voorschrijvers kunnen melden, zijn
zeer gevarieerd. In principe kunnen
reacties en interacties van alle midde-
len worden gemeld, van uitsluitend op
recept verkrijgbare geneesmiddelen tot
drogisterijmiddelen. De informatie die
Lareb genereert, wordt teruggekoppeld
aan de melders, zowel individueel als via
publicaties en de website.
Kant: “De voorschrijver – meestal de
arts – maakt samen met de patiënt een
afweging. En daarbij is de kennis van
bijwerkingen van belang. Wij willen niet
dat de patiënt zelfstandig beslist om te
stoppen of door te gaan met medicatie.
Ik vind wel dat we de informatie die wij
hebben over bijwerkingen, moeten publi-
ceren. Patiënten vinden toch van alles op
internet. Dan denk ik: laten wij de beste
informatie geven en daarbij vermelden
dat ze de afweging samen met hun arts
moeten maken. En aan die inhoudelijke
afweging moeten wij bijdragen. Daarom
is ons werk van groot maatschappelijk
belang.”
“Ik ben de laatste om te zeggendat ik ben uitgeleerd”
20 11 - 2011
Interview
>
<
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 21/86
StrafkortingenHuisartsen denken met hun extra inspanningen een goede bijdrage te leveren aan
een beperking van de zorgkosten, maar krijgen door de kortingen op hun budget
nu het gevoel daarvoor gestraft te worden.Fred Dijkers is huisarts en
bestuurslid van de Vereniging
VvAA.
VvAA Bestuur
Bestuur Vereniging VvAA
Voorzitter
• Gerlach Cerfontaine, arts, Utrecht
Vice-voorzitter
• Fred Dijkers*, huisarts, Maasdam
Secretaris
• Erik Gostelie*, dierenarts, Haaften
Penningmeester
• Henk Donker*, tandarts, Hengelo (Gld)
Leden
• Will Bonneveld, fysiotherapeut,
manueel therapeut, Bunschoten
• Yvonne van Kasteren, gynaecoloog, Alkmaar • Geraline Leusink, arts MBA, Breda
• Arjan van Nistelrooij, apotheker, Ubbergen
*tevens commissaris van VvAA groep bv
11 - 2011 21
In de Troonrede van 2011 staan zorgelijke passages over de toename van de zorgkosten.
In dat verband wil de regering afspraken maken met ziekenhuizen, specialisten en
zorgverzekeraars om hun onderhandelingsruimte te vergroten. In de ziekenhuizen
gaat veel geld om en kennelijk is er op dit moment nog onvoldoende ‘marktwerking’. Dekosten in de tweede lijn zijn echter maar een deel van het probleem. Wanneer je zorg kunt
verplaatsen van het ziekenhuis naar de eerste lijn ga je pas echt besparen. Dankzij techno-
logische ontwikkelingen kan daar prima zorg worden verleend tegen lagere kosten. Daar is
het beleid enkele jaren geleden dan ook op ingezet.
Een voorbeeld is de zorg voor type 2 diabetespatiënten. In eerstelijns zorggroepen wordt
een goede kwaliteit van zorg gerealiseerd, geprotocolleerd en gedocumenteerd. Het inrichten
van deze zorggroepen heeft met name de huisartsen veel tijd en energie gekost, maar het
resultaat mag er dan ook zijn. En het beperkt zich niet tot diabeteszorg. Er zijn soortgelijke
programma’s voor andere patiënten, zoals die met COPD.
Deze extra taken in de eerste lijn kostten niet alleen tijd en energie, ook de praktijk-
kosten namen toe door de inzet van meer hulppersoneel. Naar verwachting zou dit
de stijging van de kosten in de tweede lijn echter kunnen beperken. Maar die toename inpraktijkkosten is kennelijk niet in die mate voorzien, en de besparingen in de tweede lijn
vallen tot nu toe tegen. Dus besloot het kabinet een korting toe te passen op het budget voor
de huisartsen. Logisch dat dit leidt tot onbegrip: huisartsen denken met hun extra inspan-
ningen een goede bijdrage te leveren aan een beperking van de zorgkosten – ze leveren
aantoonbaar goede kwaliteit – maar krijgen nu het gevoel daarvoor gestraft te worden.
In de Troonrede is ook aandacht voor ouderen, al gaat het daarbij om een beperkte groep: de
ouderen in zorginstellingen. De kwaliteit van zorg zou beter moeten worden door een betere
regeling van hun rechten. De kwaliteit van zorg voor ouderen die thuis wonen is echter veel
belangrijker. Wanneer het lukt om ouderen zo lang mogelijk uit zorginstellingen te houden,
wordt pas echt kwaliteit geleverd.
En juist ook op het gebied van de zorg voor ouderen gebeurt veel in de huisartspraktijk.
Vele huisartsen volgen aanvullende scholing om zich beter te bekwamen op het gebied van
de ouderenzorg. Daarbij is uitgebreid aandacht voor de manier waarop die zorg het best kan worden ingericht. Een proactief beleid kan veel ellende voorkomen. Maar ook die organisatie
kost tijd en energie. En of die inspanning dan direct leidt tot een vermindering van het aantal
zorginstellingen voor ouderen is niet te voorspellen.
Het kan niet de bedoeling zijn dat initiatieven van huisartsen die leiden tot een reduc-
tie in de zorgkosten worden afgeremd. Er is organisatorisch nog veel mogelijk. Denk
aan doelmatig voorschrijven in samenwerking met de apothekers en aan een inrichting
van de zorg die speciek gericht is op patiëntveiligheid. Deze verbeteringen kosten echter
ook weer tijd. Tijd die als regel niet wordt vergoed. Maar wanneer die inspanningen daaren-
tegen blijken te leiden tot kortingen op het budget, dan komt de bereidheid van huisartsen
om te innoveren wel gemakkelijk onder druk te staan. Dat zou jammer zijn.
Reageren? [email protected] Door bezuinigingen komt de bereidheidom te innoveren onder druk te staan
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 22/86
“B
“Blonde, spontane, bourgondisch inge
stelde, reislustige, ambitieuze dierenarts
met brede interesse (v, 30 jaar, 1,84 m)
zoekt een leuke man om een boeiende
uitdagende relatie mee op te bouwen.”Zo begon het Ledemaatje dat Alexandra
in het maartnummer van Arts & Auto
plaatste. Zes mannen reageerden, met
drie sprak ze af en met één had ze een
kortstondige relatie.
Toch zat de ware er niet tussen. “Ik
ben op zoek naar iemand die écht goed
bij me past. Een man van hetzelfde op
leidingsniveau, zodat ik goed met hem
kan praten. Iemand die net als ik graag
nieuwe dingen uitprobeert – reizen en
leren golfen bijvoorbeeld. En het moet
een man zijn die helemaal voor me gaat.
Mijn vriendinnen zeggen dat ik een te
lange eisenlijst heb. Zo haak ik bijvoor
beeld meteen af wanneer ik op een
datingsite een man met zijn motor op de
foto zie staan: daar heb ik gewoon niets
mee. Ik wil samen met mijn partner vol
overgave in een relatie stappen. Dat kan
alleen als ik hem vanaf het begin echt
helemaal leuk vind.”
Nederland telt ongeveer 2,5 miljoen
singles, en een groot deel daarvan is
actief op zoek naar een partner. Steeds
22 11 - 2011
TEKST MENSJE MELCHIOR IlluSTraTIESCaROLyN RIdSdaLE
Medisch professionals liggen goed in de relatiemarkt, blijkt steeds
opnieuw. Dat is mooi, want ze blijken ook relatief vaak alleen. Door het
zware opleidingstraject en de hoge werkdruk, stellen vooral artsen
het aangaan van een duurzame relatie soms langer uit dan ze hadden
gewild. Ook scheidingen komen relatief vaak voor. Aan hulp van dating-sites en bureaus geen gebrek, maar daar kleven ook nadelen aan.
Partner
gezocht
Eerste hulp bij vinden van relatie
Mensen die in dezorg werken hebbeneen goed imago
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 23/86
11 - 2011 23
>
vaker wachten ze niet af tot ze een
leuke man of vrouw tegenkomen op een
feestje of op de sportclub, maar melden
ze zich aan bij een relatiebemiddelings
bureau, doen ze aan internetdaten of
beproeven ze hun geluk met een Lede
maatje. De zorgprofessionals onder deze
daters liggen meestal goed in de markt.
Datingcoach Irma Ellens Maat bege
leidt singles die aan de man of vrouw
proberen te komen. “Mensen die in dezorg werken hebben een goed imago,”
merkt zij. “Ze worden gezien als zorg
zaam, betrouwbaar en intelligent.”
Dat de alleenstaande arts goed in de
markt ligt, blijkt ook uit een kleine in
ventarisatie van de reacties die de Lede
maatjes opleveren. “Chirurgen krijgen
veruit de meeste reacties, veel meer
dan bijvoorbeeld fysiotherapeuten.
Vooral als ze man zijn”, vertelt
Martine de Paauw. Zij is verant
woordelijk voor de Ledemaatjes.
Er is een groot verschil tussende hoeveelheid reacties die
mannen en vrouwen binnen
krijgen. Kunnen mannen al snel
kiezen uit tientallen gegadig
den, vrouwen krijgen vaak – net
als Alexandra – slechts enkele
reacties. Dat is extra opvallend,
omdat het op datingsites meestal
andersom is. Maar, zoals Alexandra
zegt: “Die paar reacties die ik kreeg,
waren tenminste wel serieus bedoeld.
Dat moet je op een datingsite altijd nog
maar afwachten.”
Goed in de markt of niet: de alleen
staande zorgprofessional heeft het niet
altijd makkelijk. Zo lopen ze het risico
dat potentiële partners vooral op hun
status afkomen. Irma Ellens Maat: “Het
is heel vervelend als je merkt dat iemand
jou vooral interessant vindt omdat je een
goede baan en een aardig inkomen hebt.
Daarom adviseer ik mannen en vrouwen
met een baan met aanzien – artsen,
advocaten, directeuren – altijd om hun
beroep niet in hun proel te zetten. Zij
kunnen beter informatie geven over hun
hobby’s, persoonlijkheid en wat ze van
een relatie verwachten.”
Vrouwen hebben dit statusprobleem
veel minder, merkt Ellens Maat. Hun
hoge status en dito inkomen kan man
nen juist weer afschrikken. “Het is heel
ouderwets, maar mannen hebben toch
nog altijd liever een relatie met een
vrouw die even hoog of lager opgeleid is
dan zij. Een vrouw met een belangwek
kender titel of hogere inkomen, dat vin
den ze nog steeds bedreigend. Het gevolg:
vrouwen met een academische opleiding
en goede baan hebben het veel minder
voor het uitkiezen dan hun mannelijke
evenknieën. Ook zij kunnen in hun pro el dus beter de nadruk leggen op andere
dingen. Tenslotte ben je altijd nog veel
meer dan je genoten studie en je baan.”
Een andere oplossing is zo veel moge
lijk gelijkgezinden opzoeken tijdens het
daten. e Matching.nl is bijvoorbeeld een
site speciaal bedoeld voor hoger opgelei
den. Medeoprichter Jasper Jan de Konink:
“Hoger opgeleiden zoeken elkaar op
tijdens het daten, omdat ze toch het
liefste een relatie hebben met iemand
met wie ze op niveau kunnen praten.”Ongeveer 10 procent van de mensen die
via e Matching date, werkt in de zorg, zo
blijkt uit een steekproef die De Konink
speciaal voor Arts & Auto deed. “Mijn gut
feeling zegt dat zij meestal erg goed in de
markt liggen. Vooral de arts heeft een
hoog aanzien, en daar komen mensen
vast veel op af. Toch zetten velen hun
precieze beroep er niet bij: een kwart
geeft alleen de branche aan. Zij willen
daar niet op worden beoordeeld.”
Datingsites hebben één groot nadeel:
tot je iemand ontmoet, weet je nooit pre
cies wie je voor je hebt. Op de proelen
doen de meesten zich net even anders
voor dan ze zijn. En personen die vooral
uit zijn op seks doen vaak toch of ze een
‘maatje voor het leven’ zoeken. Hoe lter
je als single op zoek naar een serieuze
relatie dan toch die ene, bijzondere
persoon eruit?
“Ga vooral op je gevoel af: klopt dit
verhaal?”, zegt Irma Ellens Maat. “En
blijf niet te lang mailen, maar maak
snel een afspraak. Als je eerst weken
lang mailt, zijn de verwachtingen veel
te hoog gespannen. En iemand kan op
papier heel anders overkomen dan in
het echt. Let ook op dat je het eerste af
spraakje niet meteen de beroemde ‘klik’
verwacht. Een relatie laten ontluiken
heeft tijd nodig.”
Op internet doen de
meesten zich net evenanders voor dan ze zijn
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 24/86
>
24 11 - 2011
Iemand kan op papierheel anders overkomendan in het echt
Natalie (30) is een van de weinigen
die haar oordeel niet al meteen bij het
eerste afspraakje klaar heeft. De aios
chirurgie is sinds twee jaar vrijgezel en
merkt dat daten in deze leeftijdsfase
niet zo makkelijk is. “Mijn collega’s en
vrienden hebben een serieuze relatie en
vaak al kinderen. Daar komt bij dat ik
hard werk. Ik heb natuurlijk nog wel een
sociaal leven, maar ontmoet wel veel
minder nieuwe mensen dan toen ik nog
studeerde.”
Natalie is naar eigen zeggen ‘geen foto model’, maar heeft wel stralende ogen,
een goed guur en een leuke uitstraling.
Ze is ‘eerlijk, trouw en lief’. De man van
haar dromen is sportief, stoer én lief,
close met zijn familie en zet haar op de
eerste plaats. “Met minder neem ik geen
genoegen.” Het liefst ontmoet Natalie
een partner die niet in het ziekenhuis
werkt. “Ik vind het jn om thuis niet
over mijn werk te praten, en dat zal toch
makkelijker lukken met een IT manager
dan met een collega arts.”
Nogal een eisenlijstje dus, maar ze
geeft de mannen wel alle kans om zich
zelf te laten zien. “Als we niet meteen
een klik hebben, stel ik altijd voor om
nog een paar keer af te spreken. Zoiets
heeft soms gewoon tijd nodig.” Zelfs
toen een van de mannen met wie ze een
afspraak had zich door een combinatie
van een borrel te veel en de zenuwen
nogal vreemd gedroeg (“hij begon
meteen aan me te plukken, en vroeg die
eerste ontmoeting al of ik wilde blijven
slapen”), wees ze hem niet meteen af.
“Misschien is hij in tweede instantie wel
een leuke man.”
Drukbezette alleenstaande profes
sionals die graag een relatie willen,
kunnen de voorselectie ook voor zich
laten doen. Bijvoorbeeld door een relatie
bemiddelingsbureau. Anderhalf jaar ge
leden lanceerde relatiebureau Finishing
Touch – dat zich heeft gespecialiseerd in
discrete bemiddeling van hoogopgeleide
personen met een openbaar beroep –
samen met het tijdschrift Mednet een
initiatief voor medisch professionals:
Medmatch. Nina Bouw en Suzanne Bis
schop, eigenaren van Finishing Touch,
merkten dat onder medisch professio
nals, maar ook juristen en bijvoorbeeld
politici, behoefte was aan serieuze
discrete relatiebemiddeling. Zij hebben
volgens Bouw – in tegenstelling tot wat
e Matchings Jasper Jan de Konink merkt
– veel behoefte aan privacy. “Artsen
willen bijvoorbeeld voorkomen dat
patiënten tegen hun proel op internet
aanlopen.”
Behalve vanwege de discretie kloppen
zorgprofessionals bij Finishing Touch
aan omdat ze weinig tijd hebben om zelf
naar een partner te zoeken. “Aanvan
kelijk dachten we dat we vooral zouden
bemiddelen voor mensen tussen de
40 en 60 jaar”, zegt Bouw. “Maar juist
onder de zorgprofessionals bevinden
zich jonge mensen, van tussen de 32 en
40 jaar. Hun opleidingstraject is lang
en zwaar en daarna willen ze vaak nog
promoveren. Het lukt dan soms niet om
een duurzame relatie op te bouwen of
gaande te houden. Daar komt nog bij dat
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 25/86
<
11 - 2011 25
een werkweek van 70 uur nou niet echt
uitnodigt om daarnaast nog het web af
te speuren naar de mogelijke liefde van
hun leven.”
Finishing Touch bekijkt aan de hand
van uitgebreide proelen (die niet op in
ternet staan en alleen bij het bureau en
de klant zelf bekend zijn) wie goed bij
elkaar passen. Het is niet zo dat medisch
professionals alleen aan mensen uit de
zorg worden gekoppeld. “Het kan juistzijn dat iemand met een creatief beroep
goed bij een arts past. Wij brengen zorg
vuldig in kaart wat voor een persoon
iemand is. Uit wat voor gezin komt hij?
Hoe ziet haar huis eruit? Welke keuzes
heeft hij of zij tot nu toe gemaakt? Aan
de hand van die gegevens matchen we”,
vertelt Bouw.
Voor hun cliënten verzorgt Medmatch
ten minste drie afspraken met personen
die naar verwachting van Bisschop en
Bouw zouden moeten passen als het
om interesses en verwachtingen gaat.“Daarvoor kunnen wij zorgen”, zegt
Bouw. “Maar de liefde laat zich niet
dwingen, die moet er zijn of groeien.
Garantie op liefde geven wij niet. Wij
bieden wel garantie op een ontmoeting
met iemand die op hetzelfde niveau
leeft en spreekt en die serieus op zoek
is naar een relatie. Als onze klanten
na zo’n ontmoeting zeggen: ‘Ik snap
waarom jullie hem of haar voor me
hebben uitgezocht’, dan hebben wij ons
werk goed gedaan.”
Naast de individuele ontmoetingen –
die desgewenst geheel verzorgd zijn, wat
handig is voor de drukbezette profes
sional – organiseert Finishing Touch
ook evenementen voor personen die
zijn ingeschreven bij het bureau. Op die
manier kunnen cliënten elkaar op onge
dwongen wijze ontmoeten tijdens een
golfclinic, zeilevenement of wijnproeve
rij bijvoorbeeld.
Voor het hele bemiddelingstraject
betalen cliënten 1500 euro. Daardoor en
doordat Finishing Touch niet iedereen
inschrijft en dus selecteert, blijven
alleen personen over die goed bemid
delbaar zijn en bovendien serieus op
zoek naar een relatie. “Wij hebben en
willen geen enorm bestand”, legt Bouw
uit. “Wij richten ons op een kwalitatief
goed bestand. Wie liever nog even wat
rondkijkt en uitprobeert op de relatie
markt, verwijzen wij naar datingsites op
internet. Daarover zijn we – overigens
zonder oordeel – heel duidelijk.”
“Niks voor mij”, vindt Paul (60,
medisch specialist). Hij date juist voor
de gezelligheid en is niet op zoek naar
een partner voor de rest van zijn leven.Paul heeft een proel op een website en
plaatste onlangs een Ledemaatje in Arts
& Auto. Daarin gaf hij aan dat hij een
intelligente, hoogopgeleide vrouw van
boven de 50 jaar zocht om te genieten van de mooie dingen van het leven.
Hij ontving maar liefst 170 reacties.
“Dat is lastig selecteren hoor, als je er
zo veel krijgt.” En dus bestudeert hij
het uiterlijk op de bijgeleverde foto’s en
kijkt hij vooral naar het opleidingsni
veau van de dame in kwestie. “Ik ben 25
jaar getrouwd geweest. Mijn ex vrouw
heeft een lagere opleiding genoten
dan ik en was huisvrouw. Er kwam een
moment waarop we niet veel meer met
elkaar konden delen. Ook niet in fysiek
opzicht. Nu we gescheiden zijn, wil ik
weer genieten van het leven. Op niveau
praten met dames. Samen gezellig
weekendjes weg, leuke dingen doen en
lichamelijke passie ervaren.”
De meeste alleenstaanden hebben
het echter niet voor het uitkiezen, zeker
niet als ze een serieuze relatie zoeken.
Christa (56, verloskundige) moet aan
zienlijk meer moeite doen dan Paul
om reacties te krijgen op haar proel
op e Matching.nl. Twintig jaar geleden
werd ze weduwe en sindsdien heeft ze
geen serieuze relatie meer gehad. “Eerst
zorgde ik voor mijn zoon en toen die
volwassen was voor mijn zieke moeder.
Nu is het zorgen voorbij en kan ik meer
aan mezelf gaan denken.”
Maar helaas zijn de mannen op de
datingsite niet zo happig. Het is een
veelgehoorde klacht van vrouwen van
50 plus: zij worden onzichtbaar op de
relatiemarkt. Irma Ellens Maat: “Man
nen in dezelfde leeftijdsgroep kijken
vooral naar jongere vrouwen, omdat ze
zichzelf nog zo jong en vitaal voelen. Ze
vergeten dat de vrouwen van hun leef
tijd er minstens zo goed uitzien en netzo energiek zijn. Het gevolg: vrouwen
van Christa’s leeftijd worden alleen
maar benaderd door mannen die mini
maal tien jaar ouder zijn. Christa: “Die
mannen zijn al met pensioen en willen
het liefste met een camper Europa
doortrekken, terwijl ik nog volop in het
werkende leven sta.”
Dus reageert ze zelf zo actief moge
lijk, op mannen van haar eigen leeftijd.
“Ik ga stug door, want ik wil niet op
mijn sterfbed concluderen dat ik te wei
nig gedaan heb om een nieuwe liefde te vinden.”
De namen van de geïnterviewde alleenstaan-
den zijn om privacyredenen gefingeerd.
Mannen kijken vooralnaar jongere vrouwen
Links www.artsenauto.nl/ledemaatjes
www.datingcoach.info
(Irma Ellens Maat)
www.e-matching.nl
www.finishing-touch.nl
www.med-match.nl
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 26/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 27/86
De markt Frank van Wijck
Het jaar van de apotheker
Frank van Wijck is medisch journalist en vaste medewerker van Arts & Auto.
Elke maand schrijft hij op deze pagina over ontwikkelingen in de markt. Op
www.artsenauto.nl houdt hij daarover dagelijks een weblog bij.
De apothekers kruipen uit het dal. Toen ik
twee jaar geleden KNMP-voorzitter Jan
Smits interviewde, had hij weinig concrete
antwoorden op de vraag hoe het nu verder moest met
de openbare farmacie. In gesprekken met individueleopenbare apothekers trof ik dezelfde teneur, ze waren
lamgeslagen door het preferentiebeleid.
Sinds een jaar is een duidelijke kentering waar-
neembaar, die begon met publicaties over de KNMP-
richtlijnen voor de openbare farmacie. Deze vormen
de basis voor het leveren van transparante kwaliteit
en geven apothekers het lef om te zeggen: kijk, hierop
willen we worden afgerekend. De patiëntenorganisa-
ties die ik spreek, zien voldoende mogelijkheden voor
de openbare apothekers om een rol te spelen voor hun
(chronische) patiënten die het afrekenen waard is. Nu
de zorgverzekeraars en de huisartsen nog.
KNMP-directeur Leon Tinke zegt in Pharmaceutisch
Weekbladdat de richtlijnen leidend worden in de
contractering van de apotheken door de zorgverze-
keraars, in het kader van de vrije prijzen die vanaf
1 januari aanstaande voor de openbare farmacie
gelden. Die vrije prijzen brengen geen verruiming van
de nanciële middelen met zich mee. De ontwikke-
ling die de openbare farmacie wil doormaken, zal dus
binnen de bestaande middelen moeten plaatsvinden.
De beste weg hiervoor is het slimmer organiseren
van de logistiek, zodat meer ruimte ontstaat voor
andere vormen van dienstverlening. Hierin is een
belangrijke rol weggelegd voor chronische patiënten.
Hun aantal zal de komende jaren enorm toenemen
en dit maakt het interessant om na te denken over
een abonnementstarief. De apotheek kan hierbij de
geneesmiddelen tegen gereduceerd tarief, of zelfs
kosteloos verstrekken en zijn verdienmodel vinden in
de begeleiding van deze patiënten.
Die begeleiding kan naast medicatiebewaking ook
bestaan uit zaken als leefstijladvies en preventie. De
apotheker moet hiervoor dan wel een vaste plaats
hebben in de eerstelijns zorgketen, want alleen dan
kan hij invloed uitoefenen op de voorschrijvers, zoals
de huisarts. Zonder die invloed zou het risico van het
meenemen van geneesmiddelen in het abonnement
te hoog kunnen worden.
De zorgverzekeraars zullen eisen dat aan die
ketenzorg behandeldoelstellingen worden gekoppeld.En juist op dat punt kunnen apothekers hun waarde
bewijzen. Behandeldoelen halen gaat nooit lukken als
de patiënt de verkeerde, of te veel of te weinig, genees-
middelen voorgeschreven krijgt. Dit geeft de apothe-
ker een belangrijke plaats in de keten, als bewaker
van optimaal medicatiebeleid en daarmee dus ook
van medicatieveiligheid.
Van die plaats moet de apotheker alleen nog leren
zich bewust te zijn. Hij moet marketing bedrijven
naar drie doelgroepen: de zorgverzekeraar, de overige
zorgverleners in de keten en de patiënt. Bij de patiënt
heeft de apotheker een goede uitgangspositie: die ziet
hem nu al als de meest betrouwbare zorgverlener.
In de marketing naar de andere zorgaanbieders is de
huisarts de spil. En de apotheker heeft een goed argu-
ment om hem te overtuigen van zijn eigen belang in
die keten. De huisarts staat immers onder druk van
de enorme hoeveelheid werk die op hem afkomt en
de apotheker kan die druk voor een deel wegnemen.
En als de patiënt én de huisarts ‘om’ zijn, volgt de
zorgverzekeraar vanzelf.
Reageren? [email protected]
De invoering van vrije prijzen voor de openbare
farmacie per 1 januari biedt nieuwe kansen voor
apothekers. Bijvoorbeeld het opzetten van genees-
middelenabonnementen voor chronische patiënten.
<
Patiënten zien de apotheker alsmeest betrouwbare zorgverlener
11 - 2011 27
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 28/86
MMedisch professionals lijken verdacht
veel op gewone mensen. Niettemin
worden van hen doorgaans buitengewone
prestaties verwacht. Niet onbegrijpelijk in
dit deel van de wereld, waar gezondheid
(bijna) als recht wordt beschouwd. En mis-
schien zelfs niet onterecht, wanneer we de
enorme invloed die gezondheid heeft op
ons welbevinden in ogenschouw nemen.
Dat neemt niet weg dat ook medisch pro-
fessionals fouten maken en dat die fouten
gevolgen kunnen hebben. Doorgaans ver-
waarloosbare gevolgen, maar soms ook
ernstige gevolgen. Gevolgen waar liever
niemand mee geconfronteerd wordt.
Wakker liggen
Het derde VvAA trendonderzoek stond
in het teken van medische fouten in het
algemeen en de beleving van profes-
sionals rond dat thema in het bijzonder.
Bijna drieduizend eerste- en tweedelijns-
professionals werden uitgenodigd een vragenlijst in te vullen en 32 procent van
hen deed dat ook. Uit de eerste lijn waren
dat er 547 (huisartsen, fysiotherapeuten,
tandartsen, apothekers en verloskundi-
gen) en uit de tweede lijn waren het er
354 (allen medisch specialist).
De resultaten uit het onderzoek geven
niet alleen een beeld van datgene wat
zakelijk of privé speelt bij medisch pro-
fessionals als het gaat om het maken van
fouten. De resultaten geven de profes-
sionals, die zich in veel gevallen vanwege
het beroepsgeheim niet in het openbaar
kunnen verdedigen, ook een stem in de
openbare ruimte. Belangrijk, want de
argeloze mediaconsument zou zomaar
28 11 - 2011
TEKST MARjAN ENZLIN FoTograFiEBERt SMIth
Bijna de helft van de zorgprofessionals in de tweede lijn ligt weleens wakker
van een gemaakte medische fout. Datzelfde geldt voor ruim een kwart van de
collega’s in de eerste lijn. Goed om bij stil te staan. Zeker in tijden van online
lekenbeoordelingen, zwarte lijsten en breed in de media uitgemeten fouten.
‘Ik zal de patiëntgeen schade doen’
VvAA trendonderzoek naar beleving medische fouten
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 29/86
het onterechte idee kunnen krijgen dat
artsen, apothekers, verloskundigen en
andere beroepsbeoefenaren zich niet
veel aantrekken van maatregelen van
tuchtcolleges of klachten van de patiënt.
Dat dat – op een enkele uitzondering
na – niet waar is, blijkt uit de resultaten
van het onderzoek.
Zo komt naar voren dat 46 procent
van de medisch specialisten in de
tweede lijn weleens wakker ligt van een
gemaakte fout. In de eerste lijn gaat hetom ruim een kwart van de professionals
(29 procent). Een kwart (24 procent) van
de tweedelijnsprofessionals is tijdens
het arbeidzaam leven erg bang om een
medische fout te maken en dat geldt ook
voor 20 procent van de collega’s uit de
eerste lijn. Van laatstgenoemde groep
geven vooral huisartsen aan bang te zijn
voor het persoonlijk en zakelijk risico
dat ze lopen met betrekking tot het
maken van fouten. Apothekers zijn het
minst bang, maar zij maken dan ook de
minste fouten en voorkomen het vaakstfouten van anderen, hetgeen inherent is
aan het vakgebied.
Fouten verzwijgen
De angst om fouten te maken is terecht,
blijkt uit de cijfers. De helft van de
respondenten uit de eerste lijn geeft toe
weleens een fout gemaakt te hebben en
driekwart van de collega’s uit de tweede
lijn zegt hetzelfde. Uitgesplitst over de
beroepsgroepen blijkt het huisartsen-
beroep het meest foutgevoelig. Bijna alle
huisartsen (92 procent) maken weleens
een fout. Fysiotherapeuten lijken het
minst fouten te maken (25 procent).
Over de ernst van de fouten kan op
grond van de onderzoeksresultaten
weinig gezegd worden. Wel is duidelijk
dat de gevolgen voor de patiënt in de
beleving van de professional meestal
‘gelukkig verwaarloosbaar klein zijn’.
Ondanks het feit dat ruim 60 procent
van de professionals aangeeft in de
werkomgeving open te kunnen zijn
over fouten, blijkt uit het onderzoek
ook dat eigen fouten of die van collega’s
geregeld worden verzwegen. Opvallend
is dat fouten van collega’s vaker worden
verzwegen dan eigen fouten. In de eerste
lijn geeft 34 procent toe een fout van een
collega te hebben verzwegen, tegen 21
procent die weleens een eigen fout heeft
verzwegen. In de tweede lijn verzwijgt
45 procent weleens een fout van een col-
lega en 23 procent een fout van zichzelf.
De meest genoemde redenen voor het
verzwijgen van een fout van een collega
zijn: het uitblijven van noemenswaar-
dige gevolgen voor de patiënt, de angst
voor de gevolgen voor de collega en de
angst voor gevolgen voor de samenwer-king met de collega. Angst voor gevolgen
voor de professional zelf wordt slechts
door een enkeling genoemd als argu-
ment om een fout te verzwijgen.
Impact op privéleven
Klinisch verloskundige Alice van Es (60)
herkent de cijfers. Vanuit haar jaren-
lange ervaring in eerste en tweede lijn,
maar ook vanuit haar ervaring als lid
van het Regionaal Medisch Tuchtcollege
in Zwolle. “Laten we eerlijk zijn”, zegt
ze. “De uitspraak dat iedereen die langin de gezondheidszorg werkt, zijn eigen
kerkhof heeft, klopt. Iedereen maakt
fouten. Wie dat ontkent, heeft boter op
z’n hoofd. De vraag is of de fout ontstaan
is uit slordigheid of gemakzucht. Als
dat niet zo is en als je alles binnen je
kunnen en deskundigheid hebt gedaan,
kan er nog steeds sprake zijn van een
fout en dan kun je er nog steeds wakker
van liggen, maar dan moet je jezelf ook
vergeven.”
Ooit moest Van Es zelf voor een tucht-
college verschijnen. Ze wist vanaf het
begin dat haar niets te verwijten viel
en toch had de zaak, die anderhalf jaar
sleepte, een enorme impact op haar
zakelijk en privéleven. “Die zaak heeft
me destijds versleten”, vertelt ze. “Ik
heb er verschrikkelijk onder geleden.
En dan ging het hier nog om een klacht
die niet bij mij, maar bij de huisarts
thuishoorde. Ik begrijp dus heel goed
dat professionals aangeven wakker te
liggen van een gemaakte fout of zelfs
alleen maar van het risico dat ze lopen
om zo’n fout te maken. Ook als de fout
geen gevolgen heeft of als de uitkomst
van een handeling niet anders was
geweest als je het anders had gedaan.
Dat heb ik ook meegemaakt. Ooit moest
ik in een thuissituatie een pasgeborenkind reanimeren. Achteraf bleek dat het
een ernstige hartafwijking had en dat er
niets te reanimeren viel, maar de reani-
matie verliep onhandig. Ik nam mezelf
kwalijk dat ik had staan klungelen. Daar
had ik last van, ook al maakte het voor
de uitkomst niet uit. Het kind zou het
nooit gered hebben, maar dat ontsloeg
mij niet van de plicht deskundig te
handelen.”
Dat professionals geregeld een fout
van zichzelf of een collega verzwijgen,
verbaast Van Es niet. “In de eerste lijn isde relatie met de patiënt vaak intensief,
bovendien bestaat er een direct verband
met het inkomen”, zegt ze. “In een
ziekenhuis ga je als professional meer op
in het grotere geheel, maar daar heeft
een fout weer z’n weerslag op de maat-
schap. Ik begrijp dus wel dat men fouten
verzwijgt. Zeker als die geen gevolgen
hebben voor de patiënt. Niettemin pleit
ik voor meer openheid. Het is essentieel
dat we erkennen dat we fouten maken.
En zolang we met z’n allen vreselijk ons
best doen en naar beste kunnen func-
tioneren, moeten we onszelf die fouten
ook vergeven. Ik kan dat. Na al die jaren
werk ik nog elke dag met plezier. Ook al
lig ik weleens wakker.”
11 - 2011 29
<
Kijk voor een rapportage van het onderzoek
vanaf 1 november op www.vvaa.nl en stem
maandagavond 31 oktober om 21.00 uur
af op BNR Newsradio voor het live zorgdebat
dat VvAA in samenwerking met BNR over
dit onderwerp organiseert.
“Iedereen maakt fouten. Wie dat
ontkent, heeft boterop zijn hoofd”
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 30/86
Hypotheek afsluiten?Cijfers graag!
Na de kredietcrisis kijken banken over het
algemeen kritischer naar hoeveel hypotheek
zij bereid zijn te verstrekken aan huizen-
kopers. Neem bijvoorbeeld een huisarts
in opleiding die gaat waarnemen. Deze
zal worden gevraagd om zijn inkomen vande afgelopen drie jaar te overleggen. Is de
huisarts hiertoe niet in staat? Dan verlangt
de bank een begroting op maat. Er wordt
ook minder dan voorheen gekeken naar wat
een arts in opleiding in de toekomst gaat
verdienen. Voor de gemiddelde huisarts zal
het een lastige kluif worden om via deze
constructie op eigen houtje een hypotheek
te verkrijgen. De bank vraagt hiervoor te
gedetailleerde informatie.
VvAAVvAA biedt hulp door prognoses op te stellen
die de toekomstige inkomensontwikkeling
verduidelijken. Met deze prognoses kan aan
de bank worden aangetoond dat bijvoor-
beeld een startend huisarts in de toekomst
meer zal verdienen dan nu. Samen met een
aantal banken heeft VvAA speciale arran-
gementen ontwikkeld die rekening houden
met deze verwachte toekomstige inkomens-
ontwikkeling. Hierdoor kan in sommige
gevallen worden afgeweken van de regel dat
niet meer dan 4,5 maal het inkomen mag
worden geleend.
VvAA heeft specifieke kennis van de
zorgmarkt en staat u bij in de onderhande-
ling met de bank. Of helpt u bij het selecte-
ren van de juiste hypotheek. Zodat u betere
voorwaarden uit het vuur sleept dan wan-
neer u op eigen houtje naar de bank stapt.
Dit artikel is mede gebaseerd op informatie
van VvAA financieel-economisch adviesbu-
reau. Voor een persoonlijk hypotheekadvies
op maat kunt u bellen met VvAA leden-
service, 030 247 47 89.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 31/86
I
11- 2011 31
Gedragscode maakt lenen lastiger en verplicht tot afossing
Iedereen kent ze nog wel, de sterke
verhalen aan de borreltafel over de hoge
hypotheken. De een kreeg nog meer dan
de ander: zes, zeven, nee wel acht keer
het salaris mocht men lenen van de bank
voor de aankoop van het eigen huis! Tot
in 2008 de kredietcrisis uitbrak, later
gevolgd door een economische recessieen uitmondend in een schuldencrisis. Nu
banken nieuwe regels van de overheid
voor de kiezen krijgen over de hoogte
van de te verstrekken hypotheek, lijken
de tijden van extreem hoge hypotheek
leningen voorgoed voorbij.
Het Nationaal Instituut voor Budget
voorlichting (Nibud) becijfert dat huizen
kopers gemiddeld 4,5 keer hun inkomen
kunnen lenen, afhankelijk van de exacte
hoogte van het inkomen en de stand van
de rente. Afwijken van deze norm blijkt
nauwelijks mogelijk. Bovendien is de 100
procent volledig aossingsvrije hypo
theek denitief passé en kunnen huizen
kopers per 1 januari 2012 een rente met
Nationale Hypotheek Garantie alleen nog
krijgen voor huizen tot 265.000 euro (nu
nog 350.000 euro). En alsof het nog niet
genoeg is, loopt in 2011 van veel huizen
bezitters de rentevaste periode af. Want
in 2006 zetten zij massaal hun handteke
ning onder een contract met een extreem
lage rente met een looptijd van vijf jaar.
Het duizelt de huizenbezitter. Wat is er
allemaal aan de hand?
Maximale hypotheek aan banden
Laten we bij het begin beginnen. Wie
van plan is een huis te kopen, wordt sinds
1 augustus opnieuw geconfronteerd
met nieuwe regels over de hoogte van de
hypotheek. Op die datum introduceerden
de Nederlandse Vereniging van Banken
(NVB) en het Verbond van Verzekeraars
de aangepaste Gedragscode Hypothecaire
Financiering. De Gedragscode brengt
een plafond aan in de hoogte van het te
verstrekken hypotheekbedrag. Voorheen
had een huizenkoper de mogelijkheid
om 125 procent van de executiewaarde te
lenen bij de bank. Dit hield in dat wie een
huis kocht van twee ton met een execu
tiewaarde van 180.000 euro, een hypo
theek van 225.000 euro kon krijgen: niet
alleen voldoende om de kosten koper mee
te nancieren, maar ook om een fraaie verbouwing mee te bekostigen.
In de nieuwe werkelijkheid na 1 augus
tus mag een bank nog maar 104 procent
van de marktwaarde – feitelijk de aan
koopprijs – uitlenen, plus de eventueel
verschuldigde overdrachtsbelasting. Aan
gezien deze overdrachtsbelasting tot 1
juli 2012 is verlaagd van 6 naar 2 procent
bedraagt de maximale nanciering nu
dus 106 procent. De fysiotherapeut die
voor zijn aangekochte woning van twee
ton voorheen 225.000 euro kon lenen,
ziet zijn hypotheek nu gemaximeerd op
212.000 euro. Aangezien een koper van
een bestaande woning van twee ton niet
alleen 4000 euro overdrachtsbelasting,
maar ook notariskosten, kadasterkosten
en taxatiekosten moet afrekenen, ziet hij
zijn beoogde verbouwingsbudget aanzien
lijk slinken. Waardoor verbouwingen
in plaats van door de bank steeds meer
uit de eigen portemonnee genancierd
moeten worden.
Maar de nieuwe Gedragscode Finan
ciering heeft voor de portemonnee van
de huizenkoper nog meer slecht nieuws
in petto. Niet alleen is de hoogte van
de maximale hypotheek begrensd, ook
verplicht de Gedragscode kopers om
Oproer onder huizenkopers. Sinds 1 augustus leidt aangescherpte regelgeving
tot een verlaging van de maximaal te verkrijgen hypotheek en worden huizen-
kopers verplicht minimaal de helt van hypotheek a te lossen. Bovendien zien
veel huizenbezitters met angst en beven het afopen van de rentevaste periode
tegemoet. Zij staan voor de keuze de rente al dan niet voor langere tijd vast te
zetten. Wat is wijsheid?
TEKST ROEL NOTTEN ILLUSTRATIESCAROLyN RIDSDALE
>
Ik wil een Help!hypotheek...
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 32/86
32 11 - 2011
minimaal de helft van de hypotheek af
te lossen. De vanwege de lage maandlas
ten ooit zo populaire volledig aossings vrije hypotheek heeft daarmee denitief
het loodje gelegd. Voor de fysiotherapeut
betekent dit op een maximale hypotheek
van 212.000 euro een verplichte aossing
van minimaal 106.000 euro. Dat tikt
behoorlijk aan in de maandlasten.
Wat gaat de hypotheekrente doen?
Een verbouwing uit eigen zak betalen en
de helft van de hypotheek verplicht moe
ten aossen, het verandert vooral voor
starters de perspectieven op de woning
markt. Maar er komt een nieuw probleem bij: hoe lang moet een huizenkoper of
oversluiter de hypotheekrente vastzet
ten? Wie het liefste zo laag mogelijke
lasten wil, mikt in eerste instantie op een
variabele rente. Die bedraagt momenteel
ongeveer 4 procent. Over een lening van
212.000 euro betaalt de fysiotherapeut
dan 8480 euro rente per jaar ofwel 706
euro bruto per maand. Dat klinkt goed.
Maar dan spreekt hij enkele vrienden, die
allen als bankier werken. ‘Variabele ren
te? Niet doen! De rente gaat de komende
jaren gegarandeerd omhoog.’ ‘De rente
heeft in tijden niet zo laag gestaan, ik zou
’m zeker voor een langere tijd vastzetten’,
meent de ander. Een derde vriend confron teert hem met de gevolgen als de variabele
rente tussentijds stijgt. ‘Als de variabele
rente volgend jaar 5 procent is – wat ik
eigenlijk ook verwacht – dan betaal jij
niet langer 706 , maar 883 euro bruto per
maand.’ De fysiotherapeut trekt lijkwit
weg. Hij leek zo zeker van zijn zaak, maar
de adviezen van zijn vrienden hebben
hem sterk aan het twijfelen gebracht.
Wat is wijsheid? Allereerst: hoe de hypo
theekrente zich op lange termijn ontwik
kelt, weet geen mens. Neem nu de varia
bele hypotheekrente. Deze is gekoppeldaan de zogenaamde euriborrente. Dit is
de rente die Europese banken onderling
rekenen voor een kortlopende lening. Wie
wil weten hoe de variabele hypotheek
rente zich zal ontwikkelen, houdt de
3 maands euribor, de rente die de banken
onderling rekenen, in de gaten.
Dan de vaste hypotheekrente. Deze
staat in tegenstelling tot de variabele
rente niet in contact met de euriborrente,
maar met de kapitaalmarktrente. Dit is de
rente die wordt betaald op staatsleningen.
De afgelopen periode is de kapitaalmarkt
rente fors gedaald, een tamelijk gebrui
kelijk fenomeen in economisch onzekere
tijden als deze. Door de huidige onzeker heid over de economische ontwikkeling
zou verwacht mogen worden dat op de
korte termijn de kapitaalmarktrente – en
dus ook de vaste hypotheekrente – de
komende periode niet sterk zal stijgen.
Maar verder dan een jaar vooruitkijken,
blijft speculeren.
Wie de geschiedenis induikt, ziet dat de
kapitaalmarktrente de afgelopen 33 jaar
structureel is gedaald (zie graek 1). Dit
lijkt de stelling te rechtvaardigen dat de
huidige 10 jaars hypotheekrente de afge
lopen decennia nooit zo laag stond als nu.Historisch gezien lijkt dit dus een gunstig
moment om een 10 jaars hypotheekrente
af te sluiten.
Veel huizenbezitters moeten bin
nenkort een keuze maken voor welke
rentevariant zij kiezen. In 2006 sloten
velen namelijk een hypotheek af voor vijf
tot zeven jaar. De rente van deze loop
tijd was destijds zeer laag, maar op dit
moment loopt de rentevaste periode af
en moet een nieuwe rentevaste periode
worden vastgelegd. Voor veel huishou
dens betekent dit een inke stijging van
>
De 28-jarige Leon van Kasteren
is dolblij. Als huisarts in opleiding
gaat hij binnenkort waarnemen en
samen met zijn vriendin heeft hij
een mooi appartement gespot in
de Amsterdamse Stadionbuurt. Het
appartement kost 200.000 euro,
maar Leon wil er graag een nieuwe
keuken en badkamer in plaatsen.
Omdat Leon niet zomaar 20.000
euro op de plank heeft liggen, wil hij
deze verbouwing meefinancieren.
Vol enthousiasme stapt hij naar
de bank, waar hij een teleurstel-
ling krijgt te verwerken: Leon kan
maximaal 106 procent van de
waarde van zijn woning lenen, ofwel
212.000 euro. Uitgangspunt hierbij
is dat de waarde van de woning na
verbouwing, vast te stellen door
een taxateur, bepalend is. Ligt de
waarde van de woning na verbou-
wing hoger, dan kan Leon dus meer
lenen. Maar Leon zal minimaal
de helft van zijn hypotheekschuld
verplicht moeten aflossen. Dit
betekent dat zijn maandlasten hoger
uitpakken dan gedacht. Leon ziet
zijn verbouwde appartement in rook
opgaan. Toch is er een escape: wan-
neer rekening wordt gehouden met
zijn toekomstige inkomensontwik-
keling, komt Leon mogelijk toch aan
een hogere hypotheek (zie kader
VvAA op pagina 30).
Karin Oosterdam, een 40-jarige
zelfstandig gevestigde fysiothera-
peut, kocht samen met haar echt-
genoot in 2002 voor 300.000 euro
een tussenwoning in Maassluis.
Met de geboorte van haar kinderen
Max (6) en Sofie (4) is het huis
voor haar gezin te klein geworden
en na een lange zoektocht valt
haar oog op een jaren-30 twee-
onder-een-kap in Mijnsheerenland,
een klein dorp onder de rook van
Rotterdam. Het huis heeft een
prijskaartje van vier ton. Karin is
zo verliefd op het huis dat ze direct
wil overgaan tot aankoop. Toch kan
ze hier beter mee wachten. Waar
huizenkopers voorheen gemak-
kelijk een overbruggingshypotheek
konden afsluiten om zo de tijdelijk
dubbele lasten van de oude en
nieuwe woning te kunnen dragen,
zijn banken door de crisis op de
woningmarkt minder scheutig
geworden met het verstrekken
van overbruggingshypotheken.
De meeste banken willen dat bij
het afsluiten van een nieuwe hypo-
De gevolgen van de nieuwe hypotheekregels voor
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 33/86
11 - 2011 33
de te betalen rente (zie graek 2). Wie een
hypotheek heeft van 300.000 euro en in
2006 een 5 jaars rente afsloot tegen drieprocent, betaalde aan rentelasten 9000
euro bruto per jaar ofwel 750 euro per
maand. Maar wie nu zijn rente wederom
voor vijf jaar wil vastzetten, betaalt
hiervoor gemiddeld zo’n 4,5 procent
rente, dus 13.500 euro per jaar ofwel 1125
euro bruto per maand. Een bruto verschil
van maar liefst 375 euro per maand.
Wie kiest voor meer zekerheid en een
10 jaars rente afsluit, is nog duurder uit.
De rente bedraagt in dat geval gemiddeld
zo’n 5 procent, waarmee de totale bruto
rentelasten oplopen tot zo’n 15.000 europer jaar ofwel 1250 euro per maand. In dit
laatste voorbeeld liggen de brutolasten
dus 500 euro per maand hoger dan in de
huidige situatie.
In de praktijk kiezen veel mensen voor
een rentevaste periode tussen de vijf en
tien jaar, bijvoorbeeld een 7 jaars rente
met een rentebedenktijd, zodat eventuele
stijgingen vroegtijdig kunnen worden
opgevangen.
Hoe dan ook, de sterke verhalen aan de
borreltafel over hoge hypotheken lijken
voorlopig voorbij.
theek de oude woning al verkocht
is. In uitzonderlijke gevallen kan
er bij een nieuwe hypotheek een
constructie worden gecreëerd
waarbij een deel makkelijk weer
kan worden ingelost als de oude
woning is verkocht; een verkapte
overbruggingshypotheek. (zie
kader VvAA op pagina 30). De
dubbele lasten zullen met spaar-
geld betaald moeten worden als
er niet voldoende inkomen is. In
dat geval moeten Karin en haar
man dus over voldoende financiële
reserve beschikken. Gelet op de
financiële risico’s die aan deze
constructie kleven, komt ook hier
de adviseur weer om de hoek kij-
ken om de specifieke situatie van
Karin breed te inventariseren en te
analyseren.
De 60-jarige Kees Prinsen,
gynaecoloog in Twente, wil minder
gaan werken en meer gaan genieten
van het stadsleven in Enschede.
Hij besluit daarom zijn vrijstaande
villa in Ubbergen te verruilen voor
een appartement in de binnenstad
van Enschede. Prinsen heeft in
1995 een volledig aflossingsvrije
hypotheek met een looptijd van
30 jaar afgesloten. Hij wil voor zijn
nieuwe appartement een nieuwe
aflossingsvrije hypotheek afsluiten,
omdat de rente in vergelijking met
1995 fors is gedaald. Hier loopt hij
tegen een probleem aan. Ook bij het
oversluiten van een hypotheek geldt
de regel dat minimaal de helft van
de nieuwe hypotheek moet worden
afgelost, wat inhoudt dat Prinsen
hogere maandlasten voor zijn kiezen
krijgt. Waar de heer Prinsen bij het
afsluiten van een nieuwe hypotheek
sowieso rekening mee moet houden,
is dat zijn inkomen na pensionering
naar alle waarschijnlijkheid daalt.
Als gevolg hiervan daalt ook zijn
leencapaciteit, waardoor de bank
terughoudender zal zijn om hem
een hypotheek te verstrekken.
Bovendien eindigt voor Prinsen
en alle andere woningbezitters na
30 jaar het recht op aftrek van de
betaalde hypotheekrente. Hierdoor
krijgt hij te zijner tijd flink hogere
netto rentelasten voor de kiezen.
Daar staat tegenover dat huizen-
bezitters uit de leeftijdscategorie
van de heer Prinsen in veel gevallen
overwaarde hebben opgebouwd. Hij
doet er verstandig aan zijn huidige
én toekomstige financiële situatie
goed te laten doorlichten. Bij een
geringe overwaarde zal Prinsen
waarschijnlijk meer moeten aflossen
in de nieuwe hypotheek. Daarnaast
houdt de bank rekening met een
stabiel inkomen. Als het pensioen
deels is opgebouwd met lijfrentes,
dan moeten deze een bestendig ka-
rakter hebben, wat wil zeggen dat ze
minimaal 10 jaar moeten uitkeren.
1%
€ 3.000
€ 6.000
€ 9.000
€ 12.000
€ 15.000
2% 3% 4% 5%
16
14
12
10
8
6
4
2
0
1978
variabel 5 jaar vast 10 jaar vastHypotheekrente
2010
[Grafiek 2] Extra jaarlijkse bruto rentelasten bij
procentuele stijging van de hypotheekrente, bij een
hypotheek van€ 300.000,-.
de verschillende woonfasen
[Grafiek 1] Ontwikkeling variabele,
5-jaars en 10-jaars hypotheekrente 1978 - 2011
<
B R O N : V E R E N I G I N G E
I G E N H
U I S
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 34/86
Management Portret
34 11 - 2011
U bent al vijf tien jaar praktijkmanager. Wat is uw geheim?
Toen ik hier begon, zat alle kennis en kunde weliswaar in de
hoofden van de assistenten, maar er stond niets op papier. Samen
hebben we een handboek gemaakt dat werkelijk alle afdelings-
processen beschrijft, van het opbergen van de patiëntkaart tot
welke instrumenten voor welke behandeling moeten klaarlig-
gen. Het resultaat is dat de kwaliteit van de dienstverlening
ontzettend is verhoogd en we servicegerichter zijn gaan werken.
Waarom bent u eigenlijk nodig als manager?
Ik denk dat als ik er niet was geweest het productieniveau op
onze afdeling lager zou zijn, want de efciency is toegenomen.
En bij de aanbouw van nieuwe poliklinieken heb ik gestreden
voor voldoende vierkante meters voor onze afdeling.
Welke eigenschap waarderen medewerkers in u?
Dat ik doe wat ik zeg. Dankzij feedback van mijn medewerkers
heb ik geleerd dat dit een kracht is die ik nog meer kan ver-
sterken. Daarnaast ben ik heel extravert; als ik iets niks vind,
dan kun je dat direct van mijn gezicht aezen, je moet mij niet
laten pokeren.
Wat was uw grootste succes?
Het hele proces rondom de nieuwbouw van de polikliniek kaak-
chirurgie. Onze afdeling kaakchirurgie kent een buitengewoon
efciënte afhandeling, maar om vuil en schoon optimaal van
elkaar te kunnen scheiden, heb je wel ruimte nodig. Dat is
gelukt en het resultaat is prachtig, iedereen is trots.
In welke valkuil bent u ooit gelopen?
Ik heb op momenten geprobeerd iemand anders te zijn dan
ik was. Maar dat werkt niet, dat wordt een trucje. Het is heel
belangrijk om zo dicht mogelijk bij jezelf te blijven. Soms denk
je over een ander: kon ik dat ook maar!, maar stiekem weet je
dat jij toch echt iemand anders bent met andere kwaliteiten.
Verlangt u soms terug naar de werkvloer?
Nee, ik ben inmiddels al veertien jaar fysiotherapeut af en mis
mijn oude beroep geen moment. Ik weet nog dat ik op mijn
33ste met collega’s in de kroeg zat en aan de praat raakte met
iemand die rechten had gestudeerd. Ik wist direct: dat wil ik
ook. Vanaf dat moment was ik overdag fysiotherapeut, en zat
ik ’s avonds weer in de collegebanken. Als ik die studie niet had
gedaan, zou mijn leven heel anders zijn gelopen.
Wat is uw sterkste managementskill?
Ik ben gewoon heel betrokken en gepassioneerd, als ik ergens
voor kies, ga ik er ook echt voor. En dan hoop je dat je iedereen
meekrijgt. Zo simpel is het. Ook zal ik mijn medewerkers naar
anderen toe altijd verdedigen en nooit afvallen.
Waar heeft u een hekel aan?
Liegen. Al die kantoorspelletjes zijn aan mij niet besteed; what
you see is what you get.
‘Ik doe wat ik zeg’Doreth van den Heuvel (50) doorloopt een wonderlijke
carrière. De voormalig fysiotherapeut ontwikkelde zich
via een rechtenstudie in de avonduren tot manager en
bestuurder. Vijftien jaar inmiddels is ze praktijkmanager
in het Ruwaard van Putten ziekenhuis in Spijkenisse. Haar
kern bleef onveranderd: “What you see is what you get.”
TEKST Roel NotteN FOTOGRAFIE De BeelDReDAKtIe/GUIDo BeNSCHoP
Professioneel
2011 – heden zzp-er bestuur,
beleid en juridisch advies in de
gezondheidszorg
1996 – heden praktijkmanager
Ruwaard van Putten ziekenhuis
Spijkenisse
2007 – 2011 directeur NederlandseVereniging van Diëtisten
1983 – 1997 fysiotherapeut
Nevenfuncties
2011 – heden lid RvT Nederlands
Paramedisch Instituut
2011 – heden lid RvT Mee Utrecht
Gooi & Vechtstreek
2010 – heden vicevoorzitter klach-
tencommissie Openbare Apotheek
2010 – heden aspirant bestuurslid
Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten
2006 – heden lid RvT revalidatie-
centrum Reade
Managementcursussen
2008 Leergang oordelen en
beslissen bij Jaap van Rijswijk BV2007 Toezicht op Financiën (NVTZ)
2004 Management by coaching
bij De Baak
Privé
Doreth van den Heuvel woont
samen in Utrecht met Frithjof Kroon,
die als kaakchirurg op dezelfde
afdeling werkt in het Ruwaard van
Putten ziekenhuis.
Drh van dn Huv
<
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 35/86
11 - 2011 35
De voortdurende veranderingen in de zorg, de
administratieve druk en het toenemend aantal
neventaken doet menig maat verlangen naar een loon-dienstbetrekking. Sommige van uw collega’s laten het
niet bij dat verlangen en maken daadwerkelijk de over-
stap naar een dienstbetrekking in een gezondheidscen-
trum of treden toe tot een vakgroep. Hun belangrijkste
argument is dat ze zich dan eindelijk weer kunnen
richten op datgene waar het ze oorspronkelijk allemaal
om te doen was: de patiëntenzorg. De gedachte daarbij
is dat al het gedoe (door ons ook wel het ‘tweede vak’
genoemd) kan worden overgelaten aan het manage-
ment. Dat lijkt één van de aantrekkelijke kanten van het
loondienstverband, naast een vast inkomen en aanvul-
lende arbeids- en verzekeringsvoorwaarden waar je als
ondernemer geen aanspraak op kunt doen.Toch is werken in loondienst in de praktijk niet altijd
zo rooskleurig als vaak wordt gedacht. Ook als mede-
werker krijgt u te maken met administratieve taken en
wordt u geacht aanwezig te zijn op vergaderingen en
mee te denken over het beleid. Bovendien kan het gaan
wringen wanneer het management een koers vaart waar
u het niet mee eens bent en u tot de ontdekking komt
dat u daar niet over mee kunt beslissen. Ook blijken vak-
groepen in de praktijk eigenlijk net zo te functioneren als
maatschappen – ook wat het aantal neventaken betreft.
Inmiddels kennen we verschillende gedesillusioneerde
loondiensters die weer terug zijn binnen een maatschap
en de nadelen daarvan op de koop toenemen.
Kortom: zowel een betrekking in loondienst als toe-
treding tot een maatschap bieden voor- en nadelen.
Bedenk dat het beide slechts (juridische) vormen zijn
waarvoor de uiteindelijke keuze geheel afhankelijk is
van uw ambities en wensen. Wees daarom vooral eer-
lijk tegen uzelf, denk niet te snel dat het gras groener is
aan de overkant en voorkom dat u een dergelijke keuze,
al dan niet uit frustratie, te snel maakt.
Reageren? [email protected]
Zorgprofessionals zien zich meer dan eens voor morele dilemma’s
geplaatst. Hoe hiermee om te gaan? Het boek Professionele ethiek
geeft antwoorden vanuit een bijzonder perspectief.
Wout Raadgers en
Pieter Ramler zijn
trainer/coach bij VvAA
opleidingen & teamcoa-
ching en auteurs van het
boek Samenwerken vergt
onderhoud .
Raadgers/Ramler Recensie
Rembrandt en de zorgprofessional
Te vaak krijgen medewerkers te horen welke dingen zij niet goed doen: ze moeten beter
luisteren of klantvriendelijker opereren. Dat kan allemaal wel waar zijn, maar veel belang-
rijker dan kritiek leveren, stelt Marcus Buckingham, is om mensen
te leren uitgaan van hun sterke eigenschappen. Het mes van
deze benadering snijdt aan twee kanten: niet alleen genieten
mensen meer van hun werk wanneer
zij worden bevestigd in hun talenten,
ook leveren zij een grotere bijdrage aan
het organisatiebelang. Ontdek je sterke
punten biedt tips en oefeningen om
de eigen kernkwaliteiten naar boven te
halen. [Roel Notten]
Het gras aan de overkant is niet altijd groener
loondienst?Als geen andere sector draait het in de zorg
vaak om het nemen van ethische beslis-
singen: kan een patiënt worden geholpen
of niet? In hoeverre is euthanasie gerecht-
vaardigd? Maar ook: hoe verhouden de
menselijke aandacht en de wetten van debedrijfseconomie zich tot elkaar? Deze
onderwerpen en meer komen aan de orde
in het rijk geïllustreerde boek Professionele
ethiek van organisatieadviseur Rob van Es,
die professionals hiermee een handvat wil
bieden om stap voor stap morele vraagstuk-
ken te kunnen beantwoorden.
Talloze schilderijen en illustraties pas-
seren de revue. Zo is te zien hoe Rembrandt
van Rijn in zijn zelfportret De schilder in zijn
atelier naar zijn doek staart, zijn penseel
los in de hand. Volgens Van Es staat deze
pose symbool voor de professional die eendusdanig hoog niveau van bewustzijn heeft
ontwikkeld dat hij in staat is om letterlijk
en figuurlijk afstand te nemen van zijn vak
en er tegelijk volop mee bezig te zijn. Deze
combinatie van betrokkenheid en distantie
ineen helpt om evenwichtige beslissingen
te nemen.
Zo kan een zorgprofessional met zichzelf
in conflict komen over de vraag welke
waarden voor hem het zwaarste wegen.
Bijvoorbeeld: heeft hij er alles aan gedaan
om zijn patiënt te helpen? Of kan juist het
niet langer willen helpen worden opgevat als
eerlijkheid geven over de uitzichtloosheid
van een situatie? Dit klassieke dilemma
komt terug bij Odysseus, die een keuze moet
maken tussen het zeskoppige zeemonster
Scylla en de draaikolk Charybdis. Beide
moeten worden overwonnen, maar de tweezitten zo dicht op elkaar, dat als Odysseus
probeert het ene monster te ontwijken, het
bijna onmogelijk is om niet ten prooi te val-
len aan het andere.
Deze en vele andere metaforen maken
dit boek tot veel meer dan zomaar een
managementboek. Het is een reis door de
geschiedenis van de kunst om te illustreren
dat professionals een keuze hebben in hoe
zij willen omgaan met morele dilemma’s.
Een inspiratiebron waar u vele zondagmid-
dagen rustig op de bank doorheen kunt
bladeren. De prijs is stevig, maar u komt er zonder moeite de lange wintermaanden mee
door. [Roel Notten]
Marcus Buckingham,
Ontdek je sterke
punten, Spectrum,
€ 11,99.
Rob van Es,
Professionele
ethiek , Kluwer
Uitgeverij,€ 54,-.
Gesignaeerd
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 36/86
36 11 - 2011
Annemarie Smilde is senior
jurist en teammanager
van de sectie tuchtrecht
en beroepsrechtsbijstand
van VvAA rechtsbijstand.
Annemarie Smilde
Onder redactie van mr. Diederik Leusink en mr. Annemarie Smilde, senior juristen en
teammanagers bij VvAA rechtsbijstand. Wilt u reageren of heeft u een vraag op juridisch
gebied, mail dan naar [email protected] o.v.v. uw lidmaatschapsnummer.
LezersvragenWet & recht
Selecteren op leeftijd
Mag een maatschap een sollicitant
niet uitnodigen met de mededelingdat men op zoek is naar een jonge
assistent?
Nee. Dit werd onlangs weer bevestigd in
een uitspraak van de Commissie Gelijke
Behandeling (CGB) in een zaak waarin een
praktijk een assistent eerder op tijdelijke
basis in dienst had en dit dienstverband
niet verlengde, omdat men niet tevreden
over haar was. Enige tijd later was er op-
nieuw een vacature, waarop zij vroeg o het
zin had om te solliciteren. Daarop mailde
de praktijk dat men op zoek was naar een
jongere assistent. De werkgever betoogde
bij de CGB dat hij de werkelijke reden (het
disunctioneren) niet hoede te noemen en
een andere reden mocht aanvoeren, na-
melijk dat de praktijk op zoek is naar een
jonger iemand. De Commissie stelde dat
de werkgever onvoldoende kon bewijzen
dat disunctioneren de werkelijke reden
was en oordeelde dat de praktijk verboden
onderscheid naar leetijd had gemaakt.
VakantiedagenIk heb begrepen dat er volgend jaar
nieuwe regels gaan gelden omtrent
vakantiedagen. Wat gaat dit voor
mij betekenen?
Vana 1 januari 2012 wijzigt de vakantie-
wetgeving. De belangrijkste wijzigingen
betreen de opbouw en opname van
vakantiedagen door zieke werknemers
en het verval van vakantiedagen. In 2012
bouwen zieke werknemers evenveel
vakantiedagen op als gezonde medewer-
kers. Ten aanzien van bovenwettelijke
vakantiedagen mogen andere asprakenworden gemaakt. Zieke werknemers die
nog gedeeltelijk werken, zullen hun vakan-
tiedagen voor de gehele arbeidsduur (en
niet alleen voor de daadwerkelijk gewerkte
uren) moeten opnemen.
Om te voorkomen dat werknemers hun
vakantiedagen te lang opsparen, komt er
een vervaltermijn. De minimumvakantie-
dagen moeten voortaan binnen een hal
jaar na het kalenderjaar waarin ze zijn
opgebouwd worden opgenomen. Hierna
vervallen ze. De vervaltermijn geldt niet
voor bovenwettelijke vakantiedagen envoor werknemers die vanwege bijzondere
omstandigheden hun vakantiedagen niet
hebben kunnen opnemen. Daarnaast mag
de werkgever met de werknemer een lan-
gere vervaltermijn aspreken. De nieuwe
vervaltermijn is van toepassing op vakan-
tiedagen die na 1 januari 2012 worden
opgebouwd. Voor oude vakantiedagen blijt
de termijn van vij jaar gelden.
Studiekosten
Mogen werkgever en werknemerafspreken dat studiekosten aan de
werkgever worden terugbetaald?
Het studiekostenbeding is niet wettelijk
geregeld. De Hoge Raad heet bepaald dat
de wet zich niet verzet tegen een rege-
ling waarbij de werknemer zich verplicht
studiekosten terug te betalen indien hij
tijdens o kort na afoop van de studie bij
zijn werkgever vertrekt. Wel zijn er enkele
voorwaarden waar een studiekostenbeding
aan dient te voldoen: er moet een periode
zijn vastgesteld gedurende welke de
werkgever geacht wordt baat te hebben bij
de door de werknemer verworven kennis
en vaardigheden; er moet in staan dat de
werknemer, indien de dienstbetrekking
tijdens o onmiddellijk na afoop van de
studie eindigt, de studiekosten over de stu-
dieperiode aan de werkgever terugbetaalt;
deze terugbetalingsverplichting vermindert
naar evenredigheid van het voortduren van
de dienstbetrekking gedurende de voora
vastgestelde periode.
I L L u S t r A t I e :
L e o n
m u S S c h e
Onbegrijpelijk
In het algemeen is het geen eenvoudige opgaaf
om wetgeving aan zorgprofessionals uit te leggen.
De Wet Cliëntenrechten Zorg (WCZ) is in dit opzichteen extra grote uitdaging, vanwege de vele kritiek- en
knelpunten. De WCZ, die nog in behandeling is in
de Tweede Kamer, beoogt de positie van de patiënt
(in de wet: cliënt) te versterken, onder meer door
patiëntenrechten en verplichtingen van zorgverleners
te bundelen en te harmoniseren.
Op een groot aantal onderdelen is deze wet niet te
begrijpen, laat staan uit te leggen. Zo vervalt voor de
zorgaanbieder de verplichting om klachten te laten
behandelen door een onafhankelijke klachtencom-
missie. Hiervoor in de plaats komt een klachtafhande-
ling die vormvrij is, behalve dat binnen 6 weken een
gemotiveerd oordeel moet volgen. De kans is grootdat een klager – bij het ontbreken van een onafhan-
kelijke klachtencommissie – kiest voor een gang naar
het Tuchtcollege in plaats van klachtafhandeling door
de zorgaanbieder.
De klachtenfunctionaris, die volgens de WCZ moet
worden aangesteld voor het geven van advies, infor-
matie en bemiddeling, is geen alternatief voor een
klachtencommissie. Hetzelfde geldt voor de onafhan-
kelijke geschillencommissie, waarbij zorgaanbieders
zich op grond van de WCZ moeten aansluiten. Deze
commissie doet bindende uitspraken over klachten in
hoger beroep over schadeclaims tot € 25.000,-.
Als een klager na een eventueel bemiddelingstraject
genoegdoening wil, dan is niet het Tuchtcollege de
aangewezen instantie. Dat heeft immers de bewaking
en bevordering van de kwaliteit van de zorgverlening
als taak.
Moet u nu actie ondernemen? Nee, de klachten-
behandeling door een onafhankelijke klachtencom-
missie kunt u ook bij invoering van de WCZ handha-
ven. Overigens moeten we eerst maar afwachten of
de WCZ de behandeling in het parlement overleeft.
Reageren? [email protected]
Voorstel Wet CliëntenrechtenZorg nauwelijks uit te leggen
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 37/86
Praktijkadvies Rutger van der Velden
Zwalkend beleid
In 2002 werd het wetsvoorstel Personen
vennootschappen ingediend, ter moder
nisering van oude regelgeving die terug
gaat tot 1838. De maatschap en de vennoot
schap onder rma zouden versmelten tot één
nieuwe rechtsvorm: de ‘vennootschap’ met
nieuwe regels. Het voorstel werd in 2005 met
algemene stemmen aangenomen door de
Tweede Kamer. Vervolgens liet de overheid
herhaaldelijk weten dat invoering op korte
termijn te verwachten was, per 1 januari of
1 juli aanstaande.Maar omdat de Eerste Kamer en de onder
nemersorganisaties nogal kritisch waren,
besloot minister Opstelten van Veiligheid en
Justitie begin september het wetsvoorstel ra
dicaal in te trekken. Vlak voor de eindstreep,
met veel ophef tot gevolg. Je vraagt je af hoe
het toch mogelijk is dat zo’n wetvoorstel zo
ver komt, zonder voldoende draagvlak. Zijn we
dan uitgepolderd in dit land?
Resultaat: een enorme kapitaalvernietiging
aan cursussen, studiedagen en juridische
advieskosten voor het bedrijfsleven sinds 2005.
Terwijl die verouderde wet vroeg of laat tochecht moet worden gemoderniseerd. Kortom:
geen goede beurt voor onze overheid.
Afgelopen voorjaar ging het ook al mis door
een vergelijkbare radicale ommezwaai van
het landsbestuur. Die kreeg minder aandacht,
maar was eigenlijk nog veel gênanter omdat
het geen wetsvoorstel betrof, maar dwingende
regelgeving die al volop werd toegepast. Op
16 mei 2011 werd plotseling ofcieel besloten
dat de ‘stille’ maatschappen voor de inschrij
ving in het Handelsregister gelijk werden
gesteld aan ‘openbare’ maatschappen.
Het voormalige onderscheid tussen beide
soorten maatschap was ingevoerd bij de
wetswijziging per 1 juli 2008 die regelde dat
voortaan alle vrijeberoepsbeoefenaren zich
moesten inschrijven. Werkten die samen in
een maatschap die ‘openbaar’ was, dan moest
de maatschap zich inschrijven in het Handels
register. Maar werd de praktijk uitgeoefend
in een ‘stille’ maatschap, dan moesten de
maatschapsleden zich destijds ieder apart
inschrijven – alsof zij eenmanszaak waren –
en dus juist niet de maatschap.
En sinds mei 2011 moeten dus alle stille
maatschappen met een praktijk zich alsnog
inschrijven in het Handelsregister (voor zovernog niet gebeurd) en dienen al hun indivi
duele maatschapsleden hun eventuele in
schrijving als ‘eenmanszaak’ weer ongedaan
te maken door uitschrijving.
Mijn advies is dat toch maar te regelen,
ondanks uw mogelijke tegenzin. De mutatie
formulieren staan op de site van de Kamer
van Koophandel (Kvk.nl). Let wel, zo’n in en
uitschrijving kan betekenen dat de scus
‘automatisch’ verkeerde conclusies trekt van
wege de bestandskoppelingen. Het is dus aan
te raden gelijktijdig aan de Belastingdienst te
(laten) melden dat er voor de maatschap en de
maatschapsleden scaal niets wijzigt.
Positief nieuws in dit verband is de aankondi
ging van minister Verhagen van Economische
Zaken dat de contributie voor het Handels
register in 2013 helemaal zal vervallen. Een
goede zaak voor alle ondernemers, al was het
maar omdat het zo’n 2,2 miljoen acceptgiro’s
per jaar bespaart. En nu maar hopen dat dit
ook echt doorgaat. Liever geen zwalkende
overheid meer.
Reageren? [email protected]
Een basistaak van de overheid is te zorgen voor duidelijke wetgeving die niet om de
haverklap verandert. Zeker voor ondernemers. Uitgerekend bij de maatschap, de
samenwerkingsvorm bij uitstek in de zorg, ging het dit jaar twee keer mis.
<
Bart Doornbusch is adviseur bij VvAA consultants in de gezondheidszorg.
Rutger van der Veldenis belastingadviseur bij VvAA.
Jacqueline van Eekelen is adviseur bij VvAA consultants in de gezondheidszorg.
Edwin Brugman is directeur kennis-management en netwerken bij VvAA.
11 - 2011 37
Geen goede beurt voor onze overheid
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 38/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 39/86
Aftrek levensonderhoud kind
Mijn dochter van 25 jaar heeft sinds
afgelopen zomer geen recht meer
op studienanciering. Ik betaal
sindsdien al haar kosten. Betaalt de
scus mee?
Ja, in 2011 heet u voor een o twee kwar-
talen recht op atrek voor het levenson-
derhoud van uw dochter. We noemen de
belangrijkste voorwaarden die telkens per
kwartaal worden bekeken: uw dochter
is aan het begin van het kwartaal jonger
dan 30; ze kan in het kwartaal niet zel in
haar levensonderhoud voorzien; niemand
in uw huishouden heet recht op kinder-
bijslag voor haar; ze heet geen recht op
studiefnanciering, tegemoetkoming in de
studiekosten o vergelijkbare regeling; uw
bijdragen voor het levensonderhoud zijnin het kwartaal minimaal € 408,-.
De regering wil de leetijdsgrens voor
deze atrekpost per 1 januari aanstaande
terugbrengen van 30 naar 21 jaar. Als
die wetswijziging doorgaat, dan vervalt
de atrek voor levensonderhoud van uw
studerende dochter volledig.
Gezamenlijke wachtkamer
Ons gezondheidscentrum, dat uit
drie aparte praktijken bestaat, heeft
voor€ 90.000,- de gezamenlijke wachtkamer verbouwd. Voor onze
huisvesting hebben we een kosten-
maatschap waarin we ieder voor een
derde deelnemen. Heeft deze scaal
voordeel van de verbouwing?
De verbouwing is een gezamenlijke inves-
tering van de drie praktijken. De meeste
soorten investeringen worden fscaal
gestimuleerd met de ‘kleinschaligheids-
investeringsatrek’. Dat is een eenmalige
extra atrekpost voor de inkomstenbelas-
ting, boven op de jaarlijkse aschrijving
van de investering. Uw kostenmaatschap
betaalt zel geen inkomstenbelasting en
heet dus geen investeringsatrek. Die
komt toe aan de eigenaren van de drie
praktijken, ieder voor een derde deel,naar rato van ieders aandeel in het resul-
taat van de kostenmaatschap.
De kleinschaligheidsinvesterings-
atrek is gericht op ‘kleine’ investeringen.
Investeert een ondernemer een ‘te groot’
totaalbedrag in een jaar, dan geldt deze
atrek niet o in mindere mate. Bij samen-
werkingsverbanden, zoals maatschappen,
telt het totale investeringsbedrag van de
maatschap mee, en niet ieders aandeel
daarin, de zogenaamde samentelbe-
paling. Deze bepaling geldt gelukkig
niet voor uw kostenmaatschap, omdat daarin – naar wij begrijpen – slechts
kosten worden geadministreerd en er
geen onderneming in fscale zin in wordt
uitgeoeend.
Renteaftrek leegstaande woning
Mijn vorige woning staat al sinds
augustus 2009 te koop. Hoelang
mag ik de hypotheekrente daarvan
nog blijven aftrekken? Die woning
staat leeg sinds november 2009 toen
ik ben verhuisd naar mijn huidige woning. De verhuizing is pas in
januari 2010 doorgegeven aan de
gemeente.
Naar de huidige stand van zaken heet u
nog maximaal tot 31 december 2012
recht op hypotheekrenteatrek op uw
vorige woning, behalve over de perioden
dat u de woning zou verhuren. U moet
dan wel aannemelijk kunnen maken dat
de woning doorlopend te koop is blijven
staan. In uw situatie profteert u van
de tijdelijke verlenging van de termijn
met een jaar. Die maatregel is genomen
vanwege de crisis op de woningmarkt.
Zonder die tijdelijke maatregel was uw
renteatrek al eind 2011 gestopt.
Het is mogelijk dat de tijdelijke
maatregel in de toekomst nog wordt
verlengd, maar daarover is nu nog niets
bekend. Bij verhuur van de woning heet
u geen hypotheekrenteatrek, maar
vormen de huurinkomsten geen fscaal
inkomen.
Topmensen
Goed opgeleide werknemers liggen niet altijd
voor het oprapen. Als ze op de Nederlandse
arbeidsmarkt niet te vinden zijn, kunt u altijd werven in
het buitenland. In dat geval krijgt u te maken met de30-procentregeling voor vanuit het buitenland aange-
worven werknemers. U mag dan onder voorwaarden
maximaal 30 procent van het totale loon als onbelaste
vergoeding uitkeren.
Achterliggende gedachte is dat deze vergoeding de
zogenaamde extraterritoriale kosten moet compense-
ren: extra kosten die een werknemer maakt in verband
met het tijdelijke verblijf buiten het thuisland (dubbele
huisvestingskosten, kosten voor visa/rijbewijzen).
Omdat deze kosten in feite lager zijn dan 30 procent,
ontstaat er per saldo een voordeel voor de werknemer.
Belangrijkste voorwaarde is dat de uit het buitenland
aangeworven werknemer over specifieke deskundig-heid beschikt die ‘schaars’ is op de Nederlandse ar-
beidsmarkt. Of dat zo is, bepaalt de Belastingdienst. U
moet samen met de werknemer een verzoek indienen
bij de fiscus (kantoor Buitenland).
Na goedkeuring legt u dit vast in het arbeidscontract.
De werknemer gaat akkoord met een lager brutosala-
ris. Dit heeft overigens wel gevolgen voor hem: minder
pensioenopbouw en minder recht op sociale voorzie-
ningen. Informeer uw werknemer hierover!
De maximale looptijd van deze regeling is 10 jaar.
Na 5 jaar kan de belastinginspecteur de regeling tus-
sentijds toetsen. Als die vaststelt dat de schaarste is
verdwenen, mag u de regeling niet meer toepassen.
Afgelopen voorjaar heeft de fiscus nog gesteld dat
tandartsen niet meer ‘schaars’ zijn op de Nederlandse
arbeidsmarkt. De fiscus verwees naar een brief van
de NMT (beroepsvereniging van tandartsen), die zich
baseert op een rapport van de Stichting Capaciteits-
orgaan voor Medische en Tandheelkundige Vervolg-
opleidingen, waarin is opgenomen dat er de komende
jaren geen capaciteitstekorten van tandartsen in
Nederland meer worden verwacht.
Reageren? [email protected]
Peter van Bakel is
cliëntadviseur bij VvAA
belastingadviseurs en
consultants bv. Maande-
lijks schrijft hij over een
fiscaal onderwerp.
Onder redactie van VvAA belastingadviseurs & consultants bv; deze keer zijn de antwoorden
verzorgd door Pieter Sanders en Inge Sikma. Heet u een vraag op belastinggebied, mail dan
naar [email protected] o.v.v. uw lidmaatschapsnummer.
LezersvragenFiscaal Peter van Bakel
I L L u s t r a t I e : L e o n
m u s s c h e
Buitenlandse werknemers
kunnen netto meer verdienen
11 - 2011 39
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 40/86
geïndexeerd). De laatste mag op elk mo-
ment ingaan, maar de einddatum moet
gelijk zijn aan de ingangsdatum van het
beroepspensioen of de 65-jarige leeftijd.
Bij iedere vorm kan een nabestaanden-
lijfrente worden bedongen, zodat bij
overlijden van één der verzekerden de
uitkering doorgaat; voor het risico van
overlijden van beide verzekerden kan een
dalende overlijdensverzekering wordengesloten (contraverzekering). Bij een ban-
caire lijfrente wordt een soort spaarbank-
boekje geopend met één rekeninghouder.
Bij een bank kunnen alleen oudedags-
lijfrentes afgesloten worden. Daarbij
heeft de levenslange lijfrente bij een bank
niet als einddatum het overlijden, maar
minimaal een duur van 20 jaar gerekend
vanaf de 65-jarige leeftijd (als u jonger
bent dan 65 wordt voor ieder jaar dat u
jonger bent een jaar bij die 20 jaar opge-teld). Het grote voordeel hiervan is dat
de uitkering bij overlijden automatisch
overgaat op de nabestaanden; als er geen
partner meer is ook naar de kinderen
of andere erfgenamen. Een contraver-
zekering is daarom niet nodig. Ook valt
een bancaire lijfrente onder de garantie-
regeling van een bank (tot maximaal
€ 100.000,- per rekeninghouder).
U bent vrij om de uitkering te bedingen
bij een andere bank of verzekeringsmaat-
schappij dan waar de polis nu van kracht
is; uitstellen van een polis is ook mogelijk bij een bank. Ga ook na hoe hoog de te
ontvangen lijfrente per jaar is; hier kun-
nen behoorlijke verschillen ontstaan,
omdat kosten en rentepercentages bij de
verschillende aanbieders verschillen. Het
is daarom verstandig zowel bij een bank
als een verzekeringsmaatschappij een
offerte aan te vragen.
Voor vragen over dit onderwerp kunt u mailen
naar [email protected] of bellen met 030 247 48 78.
Het jaar loopt weer ten einde en dan komen er meestal veel lijfrentepolissen totuitkering. Waar moet u op letten?
Lijfrentes
Ferdinand Wit is
manager Beleggingen
& Treasury bij
VvAA en schrijft
maandelijks over
sparen of beleggen.
FlitskredietHet zal je maar gebeuren, dat de maand langer
duurt dan je inkomsten. In vakantieperiodes zullen
meer mensen dat meemaken, maar dat zie je aan-
komen. Met geleend geld vakantie vieren is onver-
standig, dus zet je voor die extra uitgaven liest eerst
wat opzij. Er is echter een industrie die gewiekst en
winstgevend inspeelt op acuut geldgebrek door heel
laagdrempelig relatie kleine bedragen – denk aan
een paar honderd euro – voor korte periodes uit te
lenen aan mensen in geldnood. Het is de wereld van
het itskrediet.
Flitskredieten zijn heel gemakkelijk via internet
o sms a te sluiten en kunnen onbehoorlijk duur
uitpakken voor de consument die in anonimiteit
zijn tijdelijke geldgebrek wil oplossen. Er is wel
regelgeving om de kosten van geld lenen binnen de
perken te houden, maar die biedt in de praktijk nog
onvoldoende bescherming tegen de vindingrijkheid
van de aanbieders van itskredieten.
Het goede nieuws is dat sinds 1 juni 2011 ook
de meeste aanbieders van korte leningen op basis
van de Richtlijn Consumentenkrediet over een
vergunning van de Autoriteit Financiële Markten
(AFM) moeten beschikken. Voor itskredieten geldt
nu dat op jaarbasis maximaal 16% rente gerekend
mag worden, net als voor bijvoorbeeld creditcards
en doorlopende kredieten. Dat maximum bestaat
uit de wettelijke rente van nu 4% plus een opslag
van maximaal 12%. Met allerlei trucs proberen de
aanbieders van ‘snel geld’ dit maximum te omzeilen.
Wat te denken van ‘kosten spoedbetaling’ van
€ 25,- (terwijl veel banken daar minder dan€ 5,-
voor rekenen) o ‘boete te late betaling’ van omge-
rekend ruim 1000% op jaarbasis o veel meer als je
maar één dag te laat terugbetaalt.
Via bewustwordingscampagnes hebben de AFM
en het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
(Nibud) consumenten eerder dit jaar gewaarschuwd
voor dure itskredieten. Rood staan o een krediet
asluiten bij de eigen bank dan wel geld lenen van
vrienden o amilie mist de anonimiteit van itskre-
diet, maar behoedt je wel voor relatie hoge leenkos-
ten. Toegegeven, het voelt als student niet fjn om
bijvoorbeeld je ouders te vragen om je even uit de
brand te helpen. Maar van onschatbare waarde is
het bijbehorende ongevraagde advies om je fnan-
ciën in de toekomst beter op orde te brengen en de
uitgestoken hand om je daarbij te helpen.
Disclaimer: deze informatie is niet bedoeld als aanbeveling tot het verrichten
van bepaalde transacties. Laat u bij sparen en beleggen altijd goed adviseren.
Reacties en/of suggesties? Mail dan naar
[email protected]. Op www.vvaa.nl vindt
u via ‘Bankieren’ informatie over Sparen/
Beleggen. Voor persoonlijk advies neemt
u contact op met uw praktijkadviseur
of met VvAA Bancair Advies, telefoon
030 247 40 60.
40 11 - 2011
Personal fnance
Sinds 1 januari 2008 is het toegestaan om
uitkerende (en ook uitgestelde) lijfrenten
onder te brengen bij een bank. Daarbij is
het allereerst belangrijk te weten of uw
polis onder het oude of nieuwe scale re-
gime valt. Bij een oud regime polis (in het
algemeen polissen waarop tot 15 oktober
1990 premie is betaald) heeft u een grote
vrijheid in de besteding van het kapitaal,
waar wij hier verder niet op ingaan.Bij de nieuwe regime lijfrenten on-
derscheidt de scus drie varianten: de
levenslange oudedagslijfrente (uiterste in-
gangsdatum het jaar waarin u 70 wordt);
de tijdelijke oudedagslijfrente (vanaf
65-jarige leeftijd met een maximum van
€ 20.602,- per jaar (geïndexeerd), met als
uiterste ingangsdatum het jaar waarin u
70 wordt); en de overbruggingslijfrente
van maximaal€ 63.288,- per jaar (niet
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 41/86
11 - 2011 41
In het land der blinden
Onder redactie van Gertjan Portman FFP CFP RFEA, specialist financiële planning/echt-
scheidingsadviseur bij VvAA. Wilt u reageren of heeft u een vraag op het gebied van personal
finance, mail dan naar [email protected] o.v.v. uw lidmaatschapsnummer.
Joan Versluijs is financieel
planner en financieel echt-
scheidingsadviseur bij VvAA.
Joan VersluijsLezersvragen
O ik zeker wist dat ik mijn eigen lenzen in had,
vroeg de opticien doodleuk. De beste man
had me deze ondingen nota bene een paar weken
daarvoor eigenhandig aangemeten. En me daarmee
letterlijk vlagen van blinde paniek bezorgd. Het rijdt
niet fjn auto met je ogen dicht.Eenzelde gevoel van aan de goden overgeleverd te
zijn, overkomt vaak mensen die hun relatie verbreken.
Zeker als er een onderneming in het spel is. Heel be-
grijpelijk: wanneer we bij VvAA een scheidingstraject
begeleiden, toetsen we regelmatig elders gevoerde
procedures en de uitkomsten daarvan zijn ronduit
bizar. Huwelijkse voorwaarden die koude uitsluiting
inhouden – ieders vermogen is en blijt privévermogen
– maar door de advocaat worden aangezien voor een
periodiek verrekenbeding. Dat uiteraard niet is nage-
leed – het was er immers niet – met als gevolg dat
geïnsinueerd wordt dat al het aanwezige vermogen
door twee gedeeld moet worden. Een alimentatiereke-naar die het inkomen van de ondernemer meeneemt
op dezelde wijze als het inkomen van de partner die
in loondienst werkt. Goodwill die wordt verdeeld bij
helte. Het maatschapsaandeel dat, zonder het te
verminderen met praktijkkosten, zoals de pensioen-
premies, wordt betiteld als inkomen.
En let wel: het gaat hier steeds om gezamenlijk
geraadpleegde ‘deskundigen’, niet om bijvoorbeeld
de advocaat van de tegenpartij die bezig is met een
spelletje blupoker.
Laat één ding duidelijk zijn: zoals een patiënt een
medisch proessional nodig heet die jaren studeert,
zich specialiseert en geregeld congressen volgt, heet
ook iemand die in scheiding ligt een specifek op dit
terrein geschoolde deskundige nodig. Dat is niet de
gewone advocaat, mediator, accountant, o fnancieel
planner. Nee, dat is een specialist, die juridisch, fs-
caal, fnancieel en bedrijseconomisch is onderlegd,
weet heet van alimentatierekenen en oog heet voor
de menselijke aspecten. Met alleen één oog in het
land der blinden redt u het niet.
Reageren? [email protected]
Vrijkomend lijfrentekapitaalBinnenkort komt mijn lijfrente vrij.
Het is inmiddels een flink kapitaal
geworden. Het gekke is: ik zou niet
weten wat ik er zelf mee moet. Ik
woon alleen, mijn hypotheek is
bijna afgelost en ik ben niet van plan
grote aankopen te doen of verre
reizen te maken. Kan ik het vrijko-
mende kapitaal niet schenken aan
mijn dochter? Zij begint namelijk
aan een tweede studie.
Jazeker kan dat. Omdat u uw polis heeft afgesloten vóór 16 oktober 1990, kunt u
fiscaal aantrekkelijk schenken. Mooier kan
het niet. U kunt een bedrag ineens schen-
ken, maar ook een lijfrente aankopen waar
uw dochter begunstigde op is. Omdat over de
periodieke uitkeringen inkomstenbelasting
verschuldigd is, treedt het schenkingsrecht
terug.
Uitkering lijfrente
voor 65 jarige leeftijd
Van 1993 tot 2006 heb ik jaarlijkspremies voldaan voor een lijfrente.
Deze premies heb ik ook scaal
afgetrokken van mijn inkomen.
Vanaf 2006 kon ik de premies
niet langer betalen en ben ermee
gestopt. Ik ben nu 61 en vraag mij af
of ik de lijfrentetermijnen nu al kan
laten ingaan.
Ja, dat is mogelijk. Gezien de periode waar-
over u premie heeft betaald, kan dit lijfrente-
kapitaal worden gebruikt voor een zogehetenoverbruggingslijfrente. In de periode van
61 tot 65 jaar kunt u zo het opgebouwde
lijfrentekapitaal laten uitkeren. Dit moet wel
bij een verzekeringsmaatschappij, want bij
een bank is een overbruggingslijfrente niet
mogelijk.
Afkoop klein lijfrentekapitaal
Ik krijg in 2011 een lijfrentepolis
uitgekeerd (in 2005 gesloten door
een eenmalige koopsom) die door
tegenvallende beleggingen slechtsongeveer€ 3000,- oplevert. Kan ik
dit ineens laten uitkeren in plaats
van een lijfrente ervoor kopen?
Ja dat kan. Als de lijfrenteuitkering lager is
dan€ 4171,- kan uitkering ineens plaatsvin-
den. Er wordt wel direct 52% door de verze-
keraar aan belasting ingehouden. Als dit te
veel blijkt te zijn, kunt u dat terugkrijgen via
uw aangifte inkomstenbelasting.
Verlengen van de looptijdvan de polis
Mag ik een polis die expireert op
65-jarige leeftijd verlengen tot
bijvoorbeeld 66 en daarna weer tot
67 en zo verder?
Ja, dat kan mits de lijfrente, wanneer deze
nieuw regime is, uiterlijk op de 70-jarige
leeftijd van de verzekeringnemer/rekening-
houder omgezet wordt in een oudedagslijf-
rente. Deze beperking is niet van toepassing
op een oud regime lijfrente. Een oud regime
lijfrente mag dus verlengd blijven worden.
Aankoop uitkerende lijfrente
Moet ik het vrijkomende kapitaal
ook bij dezelfde maatschappij aan-
wenden voor een lijfrente?
Nee, u bent vrij om het vrijkomende kapitaal
te bedingen bij een andere maatschappij/
bank dan de maatschappij/bank waar het
kapitaal beschikbaar is gekomen.
I L L U S T R A T I E : L E O N
M U S S C H E
De uitkomsten van slecht gevoerde echtscheidings-
procedures zijn ronduit bizar
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 42/86
42 11 - 2011
PrikbordStudent Tips en suggesties zijn welkom op [email protected].
Ouderenzorg in de banEr is een groeiend tekort aan specialisten
ouderengeneeskunde, zo blijkt uit cijfers
van het Capaciteitsorgaan. En dat terwijl
verwacht wordt dat de vraag naar hen – als
gevolg van de vergrijzing – in de komende 10
jaar met maar liefst 24 procent zal toenemen.“De belangrijkste reden voor het tekort is
het achterblijven van de instroom van aios
in de opleiding,” zegt Victor Slenter, arts
Maatschappij en gezondheid en directeur
van het Capaciteitsorgaan. Een bron van zorg.
Daarom is er vanuit KNMG, ACtiz en Verenso
in het afgelopen jaar een actieplan opgesteld
om het tij te keren. Slenter: “Maar of dat
werkt, is natuurlijk afwachten.”
In het nieuws
✔ In het kader van MEDICA 2011 in
Düsseldorf en de parallel georganiseerde
34ste Duitse Ziekenhuisdag, vindt op 18
november de première van de European
Hospital Conference plaats. Thema’s zijn:
de actuele aspecten van de Europese
ziekenhuispolitiek en de uitwerking van
de Europese patiëntenrichtlijnen op de
klinieken binnen de EU.
✔De kunstcommissie van het Erasmus
MC heeft studenten betrokken bij de
creatie van een metershoog kunstwerk
dat in het hart van het nieuwe onder-
wijsgebouw moet verschijnen. Studen-
ten kunnen via sinonline.nl en e-mail
reageren op de ontwerpschetsen van de
Spaanse kunstenaar Fernando Sanchez
Castillo. Democratie ten top.
✔Op 5 november 2011 vindt voor de
19de maal de landelijke aiosdag plaats.
Hier ben je in één dag op de hoogte van
alles wat je moet weten als aankomend
medisch specialist: welke werkvormen
voor jou het meest geschikt zijn (dienst-
verband of in vrij beroep), en hoe het zit
met de verschillende cao’s, goodwill, de
AMS en de maatschapovereenkomst. Zie
College goes digitalZullen papieren studieboeken binnen vijf jaar volledig vervangen zijn door tabletversies?
Tweederde van de studenten die werden ondervraagd door The Pearson Foundation, een
onderwijsorganisatie in de VS, denkt van wel. In Nederland lijkt het ook die richting op te
gaan: geneeskundefaculteiten maken vrijwel allemaal al volop gebruik van podcasts en
weblectures. Zo deelde het UMC Utrecht in juli nog iPads met medische apps uit aan
artsen en onderzoekers en wordt in het Deventer Ziekenhuis met behulp van de iPad visite
gelopen.
Honderd jaar geleden, op 1 september 1911, vond
in Nederland de start van het vakgebied genees-
kunde van gezelschapsdieren plaats. Dat viertde Utrechtse faculteit Diergeneeskunde met de
uitgave van het boek Een eeuw geneeskunde van
gezelschapsdieren in Nederland. Het boek gaat over
onderwijs, onderzoek en de veranderingen in de
patiëntenzorg, maar behandelt ook de maatschap-
pelijke context waarin de gezelschapsdierenarts
zich moet bewegen. Het boek kost€ 25,- en kan
worden besteld via [email protected],
o.v.v. jubileumboek, naam en postadres.
Een eeuw geneeskundevan gezelschapsdieren
Welke disciplines zijn er allemaal binnen
de gezondheidszorg? En wat houden
die dan precies in? Je leert het tijdens
de Medische Carrière Dag in Gronin-
gen op 19 november. Er zijn plenaire
sessies, waaronder één van VvAA over
persoonlijke presentatie. Verder zijn er
workshops die gegeven zullen worden
door medisch specialisten van het Uni-
versitair Medisch Centrum Groningen.
Inschrijven kan via www.panacea.nl.
[ Binnenkort in... ]Groningen
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 43/86
Jodine SmitsDe Utrechtse geneeskundestudent Jodine Smits(23) is een van de 22 jonge academici die sinds
juli de Nationale DenkTank vormen. Verdeeldover vier teams proberen de studenten – metallemaal een totaal verschillende studieachter-grond – een antwoord te vinden op de vraag hoeNederland op arbeidsgebied vernieuwd zou kun-nen worden. “Mijn team houdt zich bezig met het duurzaam inzetten van de werknemers,” vertelt Jodine. “We zitten nu in de analysefase: we interviewen experts, bezoeken congressen en nemen enquêtes af bij werkgevers en werknemers. Hierna gaan we aan de slag met concreteoplossingen.” De denktankperiode is op 11 november afgelopen. Op 15december wordt het eindrapport aangeboden aan vertegenwoordigers van de overheid, politiek, bedrijfsleven en wetenschap.
Air Medic Sky 1De biofeedback game Air Medic Sky 1
van het UMC Utrecht is in september flink in de prijzen gevallen tijdens deSerious Play Conference in Washing-ton. Het spel dat jonge, startendeartsen traint om het hoofd koel te
houden in stressvolle situaties, werd uitgeroepen tot ‘best serious game van 2011’. In het spel gaan artsen op virtuele missie naar rampgebieden.Daar krijgen ze in rap tempo te maken met patiënten met uiteenlopendeklachten. Tegelijkertijd meten drie sensoren constant de hartslag en dezweetproductie van de speler, waaruit het stressniveau kan worden afge-leid. Doel van de game is jonge artsen weerbaar te maken in situaties waarin ze er alleen voor staan. Ook maakt het hun duidelijk in hoeverrehun prestaties kunnen verslechteren onder invloed van stress.
AmsterdamOp 19 november vindt in het AMC in Amster-dam de Tropenartsen Carrière Dag (TCD)plaats. De dag wordt voor de vierde keer georganiseerd door TROIE, de werkgroep vantropenartsen in opleiding van de Nederlandse Vereniging voor Tropische Geneeskunde(NVTG). Er is een banenmarkt voor tropen-artsen met diverse grotere en kleinere uit-zendende organisaties zoals Artsen zonder Grenzen, Voluntary ServicesOverseas en Africa Health Placements. Daarnaast zijn er presentatiesaan de hand van een jaarlijks wisselend thema. Dit jaar is dat ‘Ontwikke-
lingswerk van alle kanten’. Door voordrachten van diverse sprekers wordtgeprobeerd een discussie te creëren over de zin en onzin van ontwikke-lingswerk anno 2011. Inschrijven kan via www.tropenopleiding.nl enkost 15,-, inclusief lunch en borrel na afloop.
11 - 2011 43
Wie
http://dejongeorde.artsennet.nl voor meer
informatie.
✔ Burn-out komt vaak voor onder artsen in
opleiding tot specialist. Aiossen die burn-
outsymptomen vertonen, hebben daarnaast
vaak minder vakinhoudelijke kennis en een
horgere studieschuld, zo blijkt uit een onder-
zoek onder meer dan 16.000 Amerikaanse
aiossen.
Wat
Waar
Remake FlatlinersGeneeskundestudenten die elkaar in coma
brengen om te achterhalen wat er na de dood
gebeurt. Gaat er al een belletje rinkelen? Het
is het uitgangspunt van de thriller Flatliners
uit 1990. Hoofdrolspelers waren de – toen
nog relatief onbekende – Julia Roberts, Kiefer
Sutherland, Kevin Bacon, William Baldwin en
Oliver Platt. Filmstudio Columbia Pictures is
bezig met een remake. De casting start bin-
nenkort, nog onbekend is wanneer de film in
productie gaat.
Long-appvoor gezonde levensstijlIn Nederland lijden
een miljoen mensen
aan astma of COPD.Voor al die patiënten
is er nu een handige
app: de Longpas App.
Hiermee kunnen zij
hun gezondheidstoe-
stand bijhouden,
medicijngebruik regis-
teren en deze informa-
tie via de app of e-mail
makkelijk delen met zorgverleners.
Ook kunnen er gerichte doelen voor een
gezonde leefstijl gesteld worden, zoals trap-
lopen, wandelen, sporten en ontspannen.Via Facebook of e-mail kun je laten weten of
je die voornemens ook echt hebt uitgevoerd.
Je vindt het gratis programma in de Apple
appstore en op facebook.nl/longpas.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 44/86
student Updte
Best leuk, zo’n sentimental jour-
ney naar je geboortedorp om je
gebit te laten onderhouden, maar
ook een tijdrovende kwestie. Tijdens
de studie blijken tandartsbezoekjes er
nog weleens bij in te schieten. Je hebt al
genoeg aan je hoofd. Dat bracht tand-
arts en ondernemer Michiel Allessie
(36) op het idee om Studentist.nl op te
zetten: een tandartspraktijk die zich
speciaal richt op studenten. Inmiddels
heeft hij vestigingen in Amsterdam enGroningen. Die lopen zo goed, dat er nu
in Utrecht nog een derde praktijk wordt
gebouwd en die in Amsterdam volledig
wordt vernieuwd.
Studentist.nl zit midden in de stad,
waardoor het makkelijk is om tussen
de colleges door langs te gaan. Je hoeft
weinig te regelen om over te stappen,
want je oude tandartsdossier wordt door
Studentist.nl opgevraagd. Een afspraak
kun je online maken. Zo zit je niet vast
aan kantooruren.
Het mes snijdt aan twee kanten, want ook voor jonge, net afgestudeerde
tandartsen is Studentist.nl een uitkomst.
Tandartsen zonder ervaring hebben
meestal meer moeite om een baan te vin-
den bij goede praktijken. De studenten-
praktijk biedt hun de mogelijkheid om
een half jaar betaald werkervaring op
te doen. Bovendien krijgen ze de tijd om
hun werk te doen. “Studenten zitten er
niet mee als het langer duurt en vinden
het jn om extra aandacht te krijgen”,
vertelt Allessie.
Aandacht hoort bij het concept van
Studentist.nl. Van alle studenten heeft
3 tot 5 procent gebitsproblemen, de rest
kampt vooral met kleine gaatjes. Daaruit
blijkt dat die aandacht hard nodig is.
Vooral jongens hebben een slecht gebit.
Zij wonen vaak al drie jaar op kamers
voordat ze hun eerste afspraak maken.
“Als we dan foto’s nemen, hebben ze
vrijwel altijd gaatjes.” Bij meisjes heeft
een op de drie gaatjes. Verder komen
problemen met de verstandskiezen veel
voor in deze leeftijdsgroep.
Meteen reultaat
De tandartsen van Studentist.nl nemen
veel tijd om uit te leggen hoe je je gebit
goed verzorgt. Flossen en stoken doen
studenten maar zelden. De adviezen wor-
den volgens Allessie ook echt opgevolgd.
“Dat is het leuke eraan: je ziet meteen
resultaat.”
De studentenpraktijk werkt met
reviews op de website. Die kun je alleen
achterlaten als je je volledige naam ver-
meldt. Zo wordt voorkomen dat mensen
anoniem van alles roepen. De jonge
tandartsen kunnen aan de hand van
een negatief commentaar zien wat ze
kunnen verbeteren.
Leroy Pouw (23) liet ook een review
achter. Hij is vaste klant bij Studentist.nl:
“Ze nemen de tijd voor je en leggen alles
uitgebreid uit. Over de kosten wordt heel
transparant gedaan. En het is erg jn dat je
mail en sms’jes krijgt als je na een half jaar weer een nieuwe afspraak moet maken.”
44 11 - 2011
<
TEKST MARLOES DE MOOR illUSTraTiEcAROLyn RiDSDALE
Achterstallig onderhoud Studentist.nl is een tandartspraktijk die zich richt op studenten.
Veel studenten zijn, sinds ze op kamers wonen, gemiddeld twee tot
drie jaar niet bij de tandarts geweest. Studentist.nl wil daar veran-
dering in brengen. Bovendien biedt de praktijk jonge tandartsen de
mogelijkheid om werkervaring op te doen.
De voordelen
· Je krjgt de dag voor de afspraak
ee herergs-sms.
· Je kut ole ee afspraak make.
· Op de webste ku je ee verzekergs-
hek doe om te kjke wat je vergoed
krjgt.
· Vestgge va Studetst.l lgge
etraal e zj goed berekbaar.
· De tadartse hebbe veel tjd e
aadaht voor je.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 45/86
“Ik kom elke maand maar net of bijna uit
met mijn geld. Sparen lukt dan ook echt
niet. Aan boodschappen en leuke dingen
geef ik het meeste geld uit. Concerten
en festivals vind ik erg leuk en die zijn
meestal redelijk duur.
In plaats van een bijbaantje bekleed ik
dit jaar een bestuursfunctie als asses-
sor bij studievereniging Favervuta. Ik ben
gevraagd en het leek me interessant om
naast mijn studie te doen. Bovendien heb
ik er al heel veel van geleerd: activiteiten
regelen, feestjes en workshops organi-
seren, en gesprekken voeren met spon-
soren. Het zijn vaardigheden die je later
ook weer goed kunt gebruiken.
In mijn vrije tijd voetbal ik bij Buitenvel-
dert. Dat deed ik eerder bij Achilles’29
in Groesbeek toen ik nog thuis woonde,
maar sinds kort speel ik als linksvoor in
Amsterdam. Verder hou ik weinig tijd over
voor hobby’s, want mijn studie vergt veel
tijd. Speciaal voor tandheelkunde heb ik
me laten omscholen. Op het Luzac heb
ik alle exacte vakken gevolgd, want die
ontbraken in mijn pakket op het gymna-
sium. Vervolgens ben ik na de tweede
keer ingeloot. Ik heb dus eerst nog een
andere studie gedaan. Gelukkig kon ik
alsnog aan tandheelkunde beginnen.
Het bevalt me erg goed. De combinatie
van theorie en praktijk is leuk en afwis-
selend. En het beroep spreekt me aan,
omdat ik graag mensen help en ze beter
en mooier wil maken.”
Meedoen? [email protected]
I n Bi j d r a g e ou d e r s € 7 6 7 ,2 0
S t u d i e fi n a n c i e r i n g € 2 9 4 ,-
Be s t u u r s f u n c t i e € 1 5 0 ,-
Z or g t oe s l a g € 6 9 ,-
T ot a a l i n k om s t e n € 1 28 0 ,20
U i t C ol l e g e g e l d € 1 6 7 ,2 0
Z i e k t e k os t e n € 1 0 0 ,-
H u u r i n c l u s i e f g a s / w a t e r / e l e k t r a € 5 0 0 ,-
T e l e f oon € 6 0 ,-
Bood s c h a p p e n € 1 5 0 ,-
I n t e r n e t e n t v € 1 5 ,-
U i t g a a n € 1 5 0 ,-
K l e d i n g € 1 0 0 ,-
S p or t s c h ool € 40 ,-
T r e i n k a a r t j e s € 5 0 ,-
T ot a a l u i t g a v e n € 1 332 ,2 0
T e k or t € 5 2 ,-
Vera Derks (23)
I N T E R V I E W : M A R L O E
S D E M O O R / F O T O : S E B A S T I A A N T E R B U R G
Mijn geld
“In plaats van een bijbaantje bekleed ik dit jaar een bestuursfunctie”
Derdejaars tandheelkunde aan het AcademischCentrum Tandheelkunde Amsterdam
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 46/86
Het beste van twee werelden
Ik wil een Mac kopen, maar mijn
boekhoudprogramma is er niet voor
de Mac. Hoe kan ik dat toch blijvengebruiken?
Apple heeft daarvoor het programma Boot
Camp, dat de computer als het ware in
tweeën deelt: een deel waarop je Windows
kunt installeren en een deel met OS X. Bij
het opstarten bepaal je naar welke helft je
wilt gaan. Handiger vind ik het programma
Virtualbox (www.virtualbox.org, voor privé-
gebruik gratis). Daarmee kun je Windows
en OS X tegelijk laten draaien. Dat maakt
dat je makkelijk kunt switchen van het
Apple mailprogramma naar de Windowsboekhouding. Alternatieven zijn: Parallels
Desktop (www.parallels.com) en VMware
Fusion (http://www.vmware.com). Voor al
deze oplossingen is wel een Windows-cd
(en bijbehorende licentie) nodig. Ook moet
je alle voorzorgen nemen tegen virussen
die nodig zijn voor een Windows pc. Als het
om maar één programma gaat, kan Wine
(http://www.winehq.org/) ook uitkomst
bieden. Daarmee kun je op een Mac een
Windowsprogramma draaien zonder dat
je het besturingssysteem zelf nodig hebt.
Maar het werkt niet altijd. Alternatief: er
zijn ook goede boekhoudprogramma’s te
koop voor de Mac.
Vlekken
De luchten van mijn vakantiefoto’s
zitten vol vlekken. Wat kan ik daar-
tegen doen?
Dat is een euvel van camera’s met afneem-
bare lens. Op den duur komen er kleine
vuiltjes op de sensor in het inwendige
van de camera. De sensor maakt zichzelf
geregeld schoon door het stof van zich af
te trillen, maar dat helpt niet voor alles.
Schoonmaken dus! Ik ben zelf niet zo han-dig met precisiewerk, dus laat ik dat over
aan mijn leverancier. Maar oogchirurgen
en tandartsen zouden het zelf moeten kun-
nen. Er zijn speciale setjes te koop, met
vochtige doekjes die precies op de sensor
passen. Laat de speciale blaasbalgen
en microstofzuigertjes in de winkel. Die
verspreiden het stof alleen maar, of
ze zuigen zich aan de sensor vast. De
vlekkige foto’s kun je eenvoudig redden.
In beeldbewerkingsprogramma’s zoals
Light Room en Photoshop is er een optie
waarmee je een vlek de kleur kunt gevenvan de omgeving. Weg!
Reserve-Outlook
Graag wil ik de inhoud van mijn
Outlook Express bewaren en ver-
versen op mijn externe harde schijf.
Na een crash, met verlies van veel
foto’s, ben ik voorzichtig geworden.
In Outlook Express zijn veel belangrijke
gegevens geconcentreerd: contacten,
berichten, en mailadressen. Het is dusessentieel om dat goed te back-uppen. In
Outlook is die mogelijkheid ingebouwd.
Kies in het menu Extra / Opties / Onder-
houd / Archiefmap. Daar staat: ‘Uw per-
soonlijke berichten worden in de volgende
map opgeslagen’. Kopieer de naam van
die locatie. Ga vervolgens in de Verkenner
naar die locatie, en kopieer die map naar
de externe harde schijf. Daarmee is de
mail gekopieerd. Ga voor het adresboek
naar Bestand / Exporteren / Adresboek /
Tekstbestand (met door komma’s geschei-
den waarden). Exporteer het bestand naar
de externe harde schijf. Wil je de gegevens
van de reservekopie weer laden, ga dan
naar Bestand / Importeren en kies voor
‘Berichten’ of ‘Ander adresboek’.
Handiger is om dat te automatiseren.
Dat kan bijvoorbeeld met Outlook Express
Backup Wizard (http://www.outlook-
express-backup.com). Ikzelf gebruik back-
upsoftware die kopieën maakt van alle
bestanden op de harde schijf. Dan is niet
alleen de mail veilig, maar ook de foto’s en
de teksten.
Besturen via Twitter
De fractievergadering van de Berlijnse Pira-
tenpartei ziet eruit als een wedstrijd met
computergames: overal verlengsnoeren, laptops enwebcams. Meer dan de helft van de afgevaardigden
heeft een achtergrond in de IT. De vergadering is live
te volgen via internet en de achterban spreekt mee
via Twitter en mail.
De internetgeneratie is dit najaar de Duitse poli-
tiek ingetrokken, met een flinke vertegenwoordiging
in de deelstaat Berlijn en hoge scores in de lande-
lijke peilingen. Commentatoren duiden de opkomst
van deze partij als onvrede met de regerende elite.
Maar het is geen anti-euro-, antirijken- of antivreem-
delingenpartij, zoals elders in Europa de onvrede
vorm krijgt. De partij strijdt voor vrijheid van informa-
tie en open bestuur waaraan iedereen kan meedoen.
Over Afghanistan, eurocrisis en sociale politiek heeft
men nog geen mening. “Daarover zijn we via internet
aan het nadenken met veel betrokkenen”, aldus een
van de woordvoerders. Het partijprogramma komt
momenteel tot stand op dezelfde manier als waarop
Wikipedia wordt gemaakt. Iedereen kan meeschrij-
ven, auteurs kunnen elkaar corrigeren, en bij verschil
van inzicht volgt er een onlinediscussie.
De Amerikaanse politicoloog Cass Sunstein,
adviseur van Obama, heeft in kaart gebracht hoe
internet onze politieke houding beïnvloedt. Sommige
mensen zoeken alleen gelijkgezinden op. In een
eensgezinde groep treedt al gauw radicalisering op,
zo observeert hij. De retorische kracht van simpele
argumenten sleept iedereen mee. Zonder serieus
tegenspel versterkt dat zichzelf.
Maar internet biedt ook een andere mogelijk-
heid. Sommige websurfers zoeken de confrontatie
met afwijkende meningen. De ideeënrijkdom die zij
dagelijks onder ogen krijgen, is groter dan vroeger
mogelijk was in een heel mensenleven. Voor deze
groep werkt internet blikverruimend, standpunten
worden op den duur milder. Het is hoopvol dat die
groep nu de politiek intrekt.
46 11 - 2011
Bram Vermeer, wetenschaps-
journalist, is gespecialiseerd
in innovatie.
Wilt u reageren of heeft u een vraag aan Bram Vermeer, mail dan naar
[email protected]. Zie ook www.artsenauto.nl/digitaal.
De internetgeneratie is deDuitse politiek ingetrokken
Bram Vermeer Digitaal Lezersvragen
I L L U S T R
A T I E : L E O N
M U S S C H E
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 47/86
11- 2011 47
Gadgets
Hete luchtMet de Air Multiplier bracht het
innovatieve technologiebedrij
Dyson een revolutionaire ventilator
op de markt: een lege ring zonder
roterende bladen. Dit concept is
nu vertaald naar een systeem voorde winter. De Dyson Hot blaast
niet alleen lucht, maar verwarmt
deze ook. Door het ingenieuze
systeem zou een kamer sneller
en gelijkmatiger verwarmd worden
dan door andere straalkachels. Dat
mag ook wel bij die prijs, want hij
kost€ 349,-. Verkrijgbaar in wit/
zilver en blauw/grijs. www.dyson.nl
Draadloze dvd-branderVoor wie geen dvd-brander meer in zijn ultralight
laptop heet, o die oto’s van smartphone o tablet
voor alle zekerheid ook op een dvd zou willen zet-ten, ontwikkelde Samsung de SE-208BW Smart
Media Hub. Hiermee kun je draadloos via wif be-
standen branden en lezen. Koppel je hem aan een
externe harde schij, dan doet hij bovendien dienst
als een privéserver. De SE-208BW wordt begin
2012 op de markt verwacht. Een prijs is
nog niet bekend. www.samsung.nl.
Kort• Google blijkt continu zo’n260 miljoen watt stroom te
gebruiken, wat jaarlijks neer-
komt op een stroomverbruik
vergelijkbaar met dat van de
stad Utrecht.
• Uit Amerikaans onderzoek
blijkt dat (voor het achtste
jaar op rij) Mac-gebruikers
met een score van 87 op de
100 punten verreweg het
meest te spreken zijn over
hun computer. Tweede is HP,
met 78 punten, gevolgd door
Dell met 77 Punten.
RitsoortjesIrritatie nummer één onder ervente iPodgebruikers: de snoertjes
van de oorteleoontjes. Die zitten altijd in de knoop als je ze uit je
zak o tas haalt. Zo niet bij de oortjes van Zipbuds, daarvan vormen
de snoertjes een rits. Na gebruik blijt nog maar één snoer over dat
bovendien stevig en kort genoeg is om niet op zichzel in de knoop te
raken. Verkrijgbaar via internet voor ca. € 30,-.www.zipbuds.com
Muis in het nauwMet de komst van geavanceerde touchpads op
laptops en de aanraakschermen op tablets ensmartphones, lijkt het er steeds meer op dat
de dagen van de muis geteld zijn. Waar Apple
vorig jaar al de losse Magic Trackpad voor de
Mac op de markt bracht, komt muizengigant
Logitec nu met de Wireless Touchpad voor Win-
dows. Geoptimaliseerd voor Windows 7 en met
multitouchunctionaliteit. Het aanraakvlak is 5
inch groot en hij werkt op twee AA-batterijen.
Prijs ca. € 50,-. www.logitech.nl
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 48/86
Voor dezelfde prijs biedt de i40nét even meer luxe en uitrusting
48 11 - 2011
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 49/86
11 - 2011 49
Bij de ontwikkeling van de i40
heeft Hyundai zich goed verdiept
in wat Europese consumenten in
deze klasse verwachten. Het gevolg is dat
de i40 zich in veel eigenschappen direct
kan meten met zijn concurrenten. Dat
geldt bijvoorbeeld voor de ruimte op de
achterbank en de enorme (553 liter) baga-
geruimte. Maar ook voor de prestaties van
de versie met 1,6 liter met 99 kW/135 pk
benzinemotor. Die motor draagt net als
de 1,7 liter basisdiesel een energielabel
A – wat op zich niet veel zegt – en komtin aanmerking voor 20 procent bijtelling
bij privégebruik en zakelijke inzet. In de
huidige markt voor zakenauto’s is dat ge-
woon onmisbaar en dus hebben alle grote
concurrenten van de Hyundai i40 dat
ook. Die 1.6, aangeduid als GDI en ‘Blue’,
maakt de hooggespannen verwachtingen
rond brandstofverbruik (en CO2-uitstoot)
helemaal waar. Ik reed met gemak 1 op
15 en dat is voor een auto van dit formaat
bijzonder netjes.
De i40 is in Europa ontworpen en oogst
veel bewondering met zijn moderne enstrakke uiterlijk. Het interieur heeft
dezelfde designkwaliteit. Er zijn wel wat
details die sterk doen denken aan andere
merken, maar is dat erg? Het uiterlijk is
belangrijk; voor zakelijke rijders is de
auto een belangrijk visitekaartje.
In rijeigenschappen kan de i40 zich
eveneens prima meten met de concur-
rentie. Kleine oneffenheden zou hij nog
iets mooier kunnen verwerken, maar
in het algemeen rijdt de i40 heerlijk
comfortabel. De besturing vraagt wel
gewenning. Die wordt directer naarmate
de snelheid toeneemt. Bij lage snelheid
(parkeren e.d.) is de besturing zó lichtdat het nogal aan gevoel ontbreekt. Maar
na een paar dagen ben je daar wel aan
gewend. De bediening is erg lichtvoetig;
de zes-versnellingsbak kun je met twee
vingers schakelen. De parkeerrem wordt
elektrisch bediend, maar werkt gelukkig
niet automatisch. Irritant is dat de stop-
startschakeling de ene keer veel trager
reageert dan de andere.
Uitgebreide garantie
Als de i40 op veel vlakken uitwisselbaar
is met zijn naaste concurrenten, waarom
zou je dan de Hyundai kiezen? De tijd dat
een Hyundai duidelijk goedkoper was
dan andere merken, ligt immers achter
ons. Maar de i40 biedt voor dezelfde prijs
(en bijtelling!) nét even meer luxe en uit-
rusting. En Hyundai heeft een zeer goede
naam als het gaat om kwaliteit. Dat wordt
nog eens onderstreept door liefst vijf jaar
uitgebreide garantie, zonder kilometer-
limiet. Dat zijn argumenten die juist bij
zakelijke rijders en beslissers doorslag-
gevend kunnen zijn.
Conclusie
Hyundai lijkt met de i40 een uitstekend wapen
in handen te hebben om de aanval te openen
op de zakelijke markt in het zogenaamde
D-segment. De i40 is ruim, comfortabel, zuinig
en snel genoeg, maar hij overtuigt pas echt
door de goede tegenwaarde voor zijn prijs.
Met deze i40 opent Hyundai de aanval op de grote middenklasse, waarin de meeste
auto’s zakelijk worden gekocht of geleased. Het Koreaanse merk weet waar het in
deze klasse om draait. Is dat genoeg om de i40 tot een succes te maken?
Positief• sterk aanbod
• geslaagd uiterlijk
• brandstofverbruik 1.6 GDI
• vijf jaar garantie
Negatief• besturing vraagt gewenning
• onoverzichtelijk
• ‘nieuwkomer’ in deze klasse
Hyundai
TEKST bart van den acker FOTOGRAFIElouis blom
<
Auto Portret
Vanafprijzen€ 24.995,- incl. btw/bpm
€ 20.686,- excl. btw
Energielabel: A
VvAA lease: vanaf € 579,95 p/m*
Geteste versie€ 29.495,- incl. btw
Energielabel: A
i40 1.6 GDI i-Vision
Op www.artsenauto.nl/auto
laat Bart van den Acker
zien hoe de i40 zich op
de weg gedraagt.
*... 60 20.000 p j.
W w, j p www../
.
vaa zg
g. v f, z:
www../zg.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 50/86
Bart van den Acker Auto Nieuws
50 11 - 2011
Verkeersminister Melanie Schultz van Haegen heeft onlangs in hartje Rotter-
dam het Elektrisch Vervoer Centrum geopend. In het merkonafhankelijke EVC
kunnen zowel bedrijven als particulieren terecht voor voorlichting over elek-trisch rijden en andere vormen van groen vervoer (auto, bestelauto, scooter).
Wie dat wil, kan een proefrit maken. www.elektrisch-vervoer-centrum.nl
Sinds kort biedt VvAA haar leden de mogelijkheid om tegen een scherp
tarief een auto te leasen via ALD Automotive. Tarieven die onder meer tot
stand zijn gekomen dankzij directe prijsafspraken tussen VvAA en importeursvan automerken als Volkswagen, Audi, Volvo, Peugeot, Citroën en Opel. “De
importeurs zien medici graag als hun klanten en waren bereid om iets extra’s
te doen voor onze leden”, aldus VvAA consultant Peter Boot. Vooral zorgprofes-
sionals met een eigen praktijk en waarnemers doen er volgens hem verstandig
aan eens uit te (laten) rekenen of ze niet voordeliger uit zijn met een leaseauto.
“Het omslagpunt kan al bij 10 à 15 duizend km per jaar liggen. Ga maar eens
na wat een privéauto maandelijks kost aan rente, afschrijving, wegenbelasting,
onderhoud en brandstof.”
Elektrisch Vervoer Centrum geopend
Scherp leasetarief
Er is echt jaren over gediscussieerd: autoverlichting
aan overdag. Overheden wilden er maar niet aan,
hoewel de Europese Commissie al lang geledenheeft berekend dat ook overdag gevoerde verlichting
12 procent aan verkeersslachtoffers scheelt. En nu
is dagverlichting ineens realiteit.
Zelf rij ik al jaren consequent met verlichting aan;
de verkeersveiligheid vind ik een voldoende sterk
argument. Ik verbaas me nog steeds over automobi-
listen die zelfs bij regenachtig of donker weer zónder
verlichting rijden. Die zijn volgens mij niet bewust
met autorijden bezig.
Ja, de tegenargumenten ken ik ook. Licht kost
energie en dus brandstof, ook al is vrijwel niet uit te
rekenen hoeveel. Een ander argument geldt de zicht-
baarheid van fietsers en voetgangers, die tussen aldie autolampen minder goed zouden opvallen. Die
gedachte snap ik, maar ik heb in de praktijk nooit
gezien dat een fietser hierdoor in het nauw kwam.
Dan vind ik die 12 procent toch prevaleren.
De auto-industrie had dagrijverlichting al een tijdje
klaar, maar eerst moest de wet worden aangepast.
Andere verlichting dan dimlicht (zoals ‘stadslicht’)
was overdag niet toegestaan. Sinds begin 2011
moet elke nieuw op de markt in de EU te verschij-
nen auto zijn voorzien van de wettelijk omschreven
dagrijverlichting. Voor bestaande modellen is dat
vanaf medio komend jaar verplicht.
De meeste merken kiezen bij de realisatie van
dagverlichting voor een rijtje ledlampjes die in
strakke strepen of sierlijke slingers in het front
zijn aangebracht. Die ledlampen verbruiken vrijwel
geen energie, dus dat argument is verdwenen. De
levensduur van leds is zo’n 25.000 maal langer
dan van een gewone lamp. Dat is belangrijk, omdat
dagrijverlichting direct gaat branden zodra je de auto
start, en pas uitgaat als je de dimlichten inschakelt.
Wat ik dan weer niet begrijp: waarom zit dagrijver-
lichting alleen aan de voorkant?
Wat vindt u? Reageer op www.artsenauto.nl/auto.
Voor toepassing moest de wet worden aangepast
Dagrijverlichting
Bart van den Acker
is autojournalist.
Veilig onderweg Kinderen lopen relatief veel risico
op weg naar en rond sportclubs.
Niet alleen op hun fiets, maar ook
als passagier bij ouders die te veel
kinderen tegelijk vervoeren, zonder
gebruik van gordels.
Veilig Verkeer Ne-
derland is daarom,
in samenwerking
met Toyota, een
langlopende actie
begonnen: Veilig
Uit & Thuis. www.
veiliguitenthuis.nl
Kort
• Het aantal Opeldealers
dat de Ampera verkoopt, is
verhoogd tot 29, waarmee een
landelijke dekking is ontstaan.
• Met ingang van 2012 kun-
nen kopers van een Chevrolet
Corvette ZR1 of Z06 in de
fabriek in Michigan, onder
begeleiding, de motor van
hun eigen auto bouwen. Er
komt zelfs een plaatje met de
naam van de koper/bouwer
op de motor. Kosten € 4792,-.
Chevrolet regelt de reis.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 51/86
11 - 2011 51
Renault Fluence Z.E.De alliantie Renault/Nissan startte jaren geleden met de ontwikkeling van volledig
elektrisch aangedreven auto’s. Dat heeft geleid tot de Renault Fluence Z.E., die nu
te koop is.
l x x h474 x 181 x 148 cm
ijl gwich
1543 kg
moo
volledig elektrische aandrijving,
70 kW/95 pk, volledig traploze
automatische transmissie
gmil ui
n.v.t
CO2-uisoo
0 g/km
gill
Apijs
vanaf € 25.990,-
Auto Trendsetter
TEKST bart van den aCker
Z.E., Zero Emission, geldt uiteraard voor de om-
geving van de auto zelf. Daarop volgt direct devraag hoeveel de elektriciteitscentrale uitstoot.
Renault is een samenwerking met Essent
aangegaan, dat claimt dat alle via deze samen-
werking in Nederland geleverde oplaadstations
uitsluitend worden voorzien van elektriciteit
afkomstig van Nederlandse windmolens. Daar-
mee is de emissie echt ‘zero’.
De Fluence is een bestaand Renaultmodel dat
normaal geen deel uitmaakt van het Renault-
programma dat in ons land voorhanden is. Wij
krijgen ’m hier uitsluitend met elektrischeaandrijving. De Fluence Z.E. is een ruime en
representatieve vierdeurs sedan met een rijke
uitrusting, die vooral zakelijke rijders aan-
spreekt. Het interieur biedt volop ruimte voor
vier volwassenen en de bagageruimte heet een
inhoud van 317 liter. Dat is wel weer wat minder
dan wat in deze klasse gebruikelijk is
De Fluence Z.E. heet links en rechts, direct
achter het voorwiel, aansluitingen voor het op-
laadsnoer. Een lege accu volledig laden kost via
een standaardaansluiting zes tot acht uur. Met
een snellaadsysteem is dit minder dan de helt.
De ocieel vastgestelde actieradius bedraagt
185 km, in de praktijk zal dit eerder 150 tot
160 km zijn. Renault is bezig met de ontwikke-
ling van een ‘Quickdrop’ batterij-omruilsysteem ,
waarbij op locatie direct een nieuwe, volle accu
voorhanden is
In de motorruimte bevindt zich de elektromotor.
Die lijkt met 70 kW/95 pk niet zo sterk voor de
ruim 1500 kilo wegende Fluence, maar de maxi-
male trekkracht van 226 Nm is in dit verband
veel belangrijker. Zoals bij elke elektromotor is
die trekkracht vana ‘nul’ beschikbaar, wat ver-
klaart waarom de Fluence opvallend vlot vanuit
stilstand accelereert. Desgewenst bereikt de
Fluence Z.E. een topsnelheid van 135 km/uur.Een transmissie is niet aanwezig, alleen het
toerental van de elektromotor varieert, dus hij
‘schakelt’ niet. Hij heet wel een pook, vergelijk-
baar met die van een automaat, voor parkeren,
achteruit, neutraal en vooruit. De Fluence Z.E.
is daarmee bijzonder gemakkelijk te bedienen.
Onderweg is de Fluence Z.E. fuisterstil, wat een
extra bijdrage levert aan het hoge comortniveau.
Achter de achterruit is de carrosserie t.o.v. de
normale Fluence met 12 cm verlengd. Daarmee
is ruimte geschapen voor het Lithium-Ion-accu -pakket, dat zich verticaal achter de achterbank
bevindt. Dat is zo mooi geïntegreerd dat het
beslist niet opvalt
De Z.E. is bijzondermakkelijk te bedienenen fuisterstil
Er is bewust voor gekozen dat de
batterij van de Fluence Z.E. niet in
de prijs van de auto is inbegrepen.
Deze wordt apart geleased, vanaf
€ 82,- per maand (incl. btw) bij een
gebruik van 10.000 km per jaar.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 52/86
52 11 - 2011
Wilde rijstsalade
met hazelnoot, feta en selderij
Kook 1 pakje wilde rijst of notenrijst gaar
volgens de verpakking. Laat de rijst vervolgens
afkoelen en goed uitlekken. Rooster 100 ghazelnoten goudbruin in een hete oven, laat
ze afkoelen en hak ze grof. Snij een 1/2
bos bleekselderij in dunne plakjes en snij
het groen fijn. Verkruimel 200 g echte feta.
Snij 1 bosje basilicum fijn. Meng de rijst met
alle ingrediënten, behalve de hazelnoten en
basilicum. Pers 1 sinaasappel uit en meng het
sap door de salade, breng verder op smaak
met een scheutje frisgroene olijfolie, peper en
zout en eventueel een scheutje citroensap.
Meng vlak voor het serveren de basilicum en
de hazelnoot door de salade.
Bereidingstijd: 20 minuten.
Basmatirijstevla
met echte vanillesuiker
Normaal maak je rijstevla met paprijst die
veel zetmeel bevat. Basmatirijst heeft dit
niet en wordt eerder plakkerig, maar tochkun je er een lekkere rijstevla van maken als
je genoeg vocht toevoegt: de aromatische
basmatirijstsmaak is heerlijk!
Kook 75 g basmatirijst gaar in ruim water,
kook de rijst zo gaar dat hij uit elkaar valt,
in ca. 20 minuten. Blijf steeds roeren op
laag vuur en voeg eventueel wat meer water
toe, de rijst moet een romige vochtige dikke
rijstepap worden, maar wel lopend. Snij
1 vanillestokje open en schraap de vanille-
zaadjes eruit, meng ze goed met 4 el fijne
suiker. Roer nu de vanillesuiker naar smaak
door de rijstevla en voeg een flinke scheut
room naar smaak toe. Roer goed, zorg dat
de rijstevla vochtig genoeg blijft. Eet de
rijstevla warm of koud.
Bereidingstijd: ca. 20 minuten.
WereldvoedselRijst is het meest gegeten en
misschien wel meest bespro-
ken voedingsmiddel ter wereld.
Het is zo veelzijdig dat je er ook
tal van heerlijke smaakmakers
aan kunt meegeven. Die kook
je direct mee, zodat alle smaak
erin trekt; op dezelfde manier
als een risotto, die je ook al
dente kookt in een bouillon of
saus. Het is een makkelijke enlekkere manier om snel een
rijstgerecht te maken, want het
is snel gaar! Ideaal ook voor
restjes rijst, kip en groente:
je tovert ze razendsnel om in
een lekkere rijstsalade of pilaf,
die je ruimschoots op smaak
brengt met specerijen en
verse kruiden. Stamp in een
vijzel 1 bosje koriander fijn met
knoflook, verse rode peper
en wat gember en je hebt een
heerlijke pasta om als basisvoor een rijstpilaf te gebruiken.
Voeg eventueel wat vissaus,
kokosmelk en kip of vis toe. Zo
kun je naar hartelust variëren.
Ook heerlijk is een rijst-
salade met wilde rijst; de
notige smaak en lekkere bite
maken hem ideaal. Voeg veel
kruiden, fijngesneden venkel,
komkommer, tomaat of andere
restjes groente toe, plus wat
geroosterde gehakte noten en
een geiten- of fetakaas, en je
hebt in een handomdraai een
heerlijk lunchgerecht.
Voor- of lunchgerecht (4 - 6 personen) Nagerecht (4 - 6 personen)
MaandmenuEten & drinken
F O T O G R A F I E : S V E N
B E N J A M I N S
S T Y L I N G : G O N N I E C O N S T A N S I A ( B E S T E K : Z A R A H O M E )
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 53/86
Snij 2 zoete uien en 6 tomaten fijn. Verhit
een flinke scheut olijfolie in een wijde
pan en bak uien en tomaten op laag vuur.
Meng 2 el komijnpoeder, 2 tl koriander-
poeder, 2 tl gemberpoeder en 2 tl kaneel.
Voeg de helft van dit specerijenmengsel
toe aan het ui-tomatenmengsel en voeg
vervolgens 400 g rijst en wat zout toe.
Roer goed om, en voeg nu steeds wat
water toe, net zoals je risotto maakt,
zodat de rijst niet droogkookt. Voeg ook
de geraspte schil van 1 sinaasappel toe.
Kook de rijst op deze wijze gaar in ca.
10 minuten: hij mag een beetje vochtig
blijven. Meng de andere helft van de spe-
cerijen met 2 uitgeperste teentjes knof-
look, wat zout en een scheutje olijfolie.
Wrijf hiermee 8 lamskoteletjes in. Verhit
een grillpan en bak de lamskoteletjes aan
beide zijden in ca. 6 minuten rosé. Is de
rijst gaar, roer er dan nog 1 fijngesneden
bos peterselie doorheen en eventueel
een scheutje olijfolie. Serveer de pilaf met
de lamskoteletjes.
Bereidingstijd: ca. 25 minuten.
Rijst is geweldig als basis voor kruidige pilafs of zelfs salades. Het is weer wat anders dan een kommetje witte rijst bij een Aziatisch gerecht.
Hoofdgerecht (4 personen)
Kruidige pilaf
met lamskoteletjes
M e r i j n T ol i s c ul i nai r j our nal i s t .Meer met rijst
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 54/86
54 11 - 2011
Er zijn honderden, zo niet duizenden druiven-
rassen. Het exacte aantal is niet bekend. Er zijn
namelijk nogal wat druivenplanten die in ver-
schillende wijnstreken onder een andere naam
door het leven gaan, maar die na DNA-onderzoektot hetzelfde druivenras blijken te behoren. An-
derzijds komt het voor dat druiven ten onrechte
dezelfde naam dragen. Een bekend voorbeeld is
de Chileense merlot, die na onderzoek in 1994
geen merlot maar carmenère bleek te zijn.
Druivenrassen verschillen van elkaar in een
groot aantal kenmerken. In geur en smaak na-
tuurlijk, maar ook in zuurgraad, suikergehalte,
hoeveelheid tannine, gevoeligheid voor oxidatie,
geschiktheid voor houtrijping, en nog veel meer.
Vanzelfsprekend bepalen deze verschillen het
karakter van de wijn die ervan wordt gemaakt.
Maar druiven verschillen ook in talent. Nietelk druivenras heeft evenveel potentie. Som-
mige spelen alleen een bescheiden rol in een
assemblage door de hoofdrolspeler te helpen
aan een beetje extra kleur of een betere zuur-
graad. Andere geven op hun best een mooie wijn
in de middenklasse. Van kadarka, aramon of
trincadeira – om lukraak drie minder bekende
blauwe druiven te noemen – kan interessante
of lekkere wijn worden gemaakt, maar die zal
nooit de verjning en complexiteit bereiken van
een topkwaliteit Bordeaux, Barolo of Bourgogne.
Om die reden worden respectievelijk cabernet
sauvignon, nebbiolo en pinot noir tot de ‘edele’
of ‘klassieke’ druivenrassen gerekend.
De edele druiven hebben hun bestaansrecht
bewezen dankzij de kwaliteit van de wijnen die
ze hebben voortgebracht. Riesling, sauvignon
blanc, chardonnay, gewürztraminer, chenin
blanc, viognier en sémillon zijn de bekendste
witte druiven met een respectabele reputatie. De
lijst klassieke blauwe druiven kan worden aan-
gevuld met onder meer sangiovese, tempranillo,
syrah of shiraz, grenache, mourvèdre en merlot.
Toch staan deze elitedruiven niet garant voor
goede wijn. Hun talent komt alleen onder de
beste omstandigheden tot ontplooiing. Wat dat
betreft is de naam van de druif op het etiket wel-
iswaar handig omdat je dan weet welk type wijn
je kunt verwachten, maar het zegt niets over de
kwaliteit. Je beleeft meer plezier aan een goede
kadarka van een gedreven wijnboer dan aan eenmatige chardonnay van een massaproducent.
De rangorde staat bovendien niet voor altijd
vast. Methoden en technieken veranderen. ‘Ver-
geten’ druivenrassen worden herontdekt. Onbe-
kende druivenrassen kunnen promoveren naar
de eredivisie wanneer zij met meer aandacht en
zorg worden behandeld. Talent moet immers ook
worden herkend en gestimuleerd.
Spanje behoort – samen met Italië en Portu-
gal – tot de wijnlanden met de meeste
inheemse druivenrassen. Af en toe
ontworstelt zich er een uit de anoni-
miteit. In de provincie Galicië is datal meerdere keren gebeurd. Albariño
bouwde tien jaar geleden al wereldwijd
een reputatie op, godello – ook een witte
druif – is hard onderweg, en de nieuw-
ste ontdekking heet mencía. Mencía is
de beste blauwe druif van de wijnre-
gio Bierzo. Ik ben er aardig verliefd
op geworden. Probeer Altos de
Losada (via Kwastwijnkopers.nl),
Gaba do Xil (via Chabrolwines.
com) of Pittacum (zie wijntip).
Rare druivenDe ‘edele druivenrassen’ mogen de beste
reputatie hebben, het zijn vaak onbekende,
inheemse druiven die verrassen.
Han Sjakes is freelance
journalist en vinoloog.
GaliciëTwee korte bezoeken aan
Galicië maakt me geen spe-
cialist van Spanjes groenste
provincie, maar ik wil toch
een paar bijzonder mooie
adresjes met u delen:
Bodega Viña Meín heeft
een vakantieappartement
midden tussen zijn wijngaar-
den in het dorpje Leiro in
de wijnregio Ribeiro. De
witte wijn van het huis is
een bonte mix van zes
druivenrassen: albariño,
treixadura, godello, torron-
tés, loureira, lado en albilla,
Vinamein.com.
Adega do Emilio in Ouren-
se is een erg mooie, enorm
grote en drukbezochte zaak
met verrukkelijke tapas,
Adegadoemilio.com.
Restaurante Bitadorna
aan de boulevard van het
pittoreske kustplaatsje
A Guarda is een topadres
voor mosselen, inktvis,
gamba’s, krab, oesters en
kreeft, Bitadorna.com.
Onbekende druivenrassenkunnen promoveren
naar de eredivisie
<
Eten & drinken Wijn
WijntipEen harmonieus geheel van
zoete kersen en pruimen,
kruidigheid, paddestoelen,
zwoele houtaroma’s en ris-
se zuren. Zacht in de mond,
verfjnd en elegant, ondanks
een alcoholpercentage
van 14,5%, en een lange,
chocoladeachtige adronk.
Pittacum Barricas 2006.
Voor verkoopadressen zie
Goudenton.nl, € 14,95. Ook
verkrijgbaar bij de Makro.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 55/86
11 - 2011 55
Gespot Wonen
Culinaire bijbelEen prachtcadeau – met het oog op
de feestdagen – voor enthousiaste
hobbykoks: de beroemde Larousse
Gastronomique, maar dan in een be-
taalbare paperbackeditie die luxe oogt
dankzij de mooie cassette waarin de
drie delen huizen. Deze klassieker uit
1938 is weer helemaal up-to-date, met
bijna 3000 pagina’s info over produc-
ten en technieken, én met heel veel
recepten van beroemde koks. Uitgege-
ven door Kosmos, prijs € 49,95.
Hangende tulbandVooral boven een eettafel of kookeiland
komt de dimbare pendellamp Soufflé tot
zijn recht. In wit of zwart, binnenin helder
wit en met een opvallende kabel in rood of
zwart/wit. Vanaf € 773,-. www.modular.nl
Back to natureVoor een rustieke, back-to-nature-look in huis: het nieuwe ‘boom-
stammenbehang’ van Graham &
Brown. Niet alleen geschikt om
van een saai muurtje een eyecat-
cher te maken, maar ook leuk als
bekleding van bijvoorbeeld een
achterwand in een vitrinekast.
Afmeting: 10 m x 53 cm. Advies-
prijs: € 29,95. Te koop bij Gamma
en via www.grahambrown.nl.
Uit DuitslandHij heeft wel iets weg van een dikke reep chocola, en
dus is-ie ook zo gedoopt: de nieuwe bank Chocolat
van het Duitse Bretz. In meerdere afmetingen en
uitvoeringen, vanaf ca. € 4400,-. Voor verkoopadres-
sen in Nederland, zie www.bretz.de.
Stil & sterkHet is een krachtpatser, maar wel een stille, deze nieuwe
blender van Magimix. Met een zeer krachtige motor
(1200 watt) voor het malen, hakken en mixen van ijs-
klontjes, noten, vlees, enzovoort. Hij heeft vier instelbare
snelheden – van razendsnel tot heel langzaam – en een
minikom voor kleinere hoeveelheden. Inhoud: 1,8 liter.
Prijzen: € 199,- (in zwart, exclusief minikom) en € 249,-
(rvs-uitvoering, inclusief minikom).
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 56/86
Híj heeft gouden handjes, zíj is creatief. En dat is de ultieme combi
als je, als starters op de woningmarkt, voor de uitdaging staat om
van een bijna dertig jaar oud rijtjeshuis in Gorinchem je eerste
eigen thuis te maken.
‘Hij’ en ‘zij’ zijn Hendrik en Janneke Visser. Ze vertellen dat ze geen van
beiden eigenlijk iets hadden met dit vestingstadje aan de Boven-Merwede;
Hendrik groeide op in Werkendam, Janneke in Leerdam. “De keuze voor
Gorinchem was vooral een praktische. Het lig mooi in het midden en heeft
een station.”
Via Funda.nl vinden ze al snel iets dat ze aanspreekt: een ruime tussenwo-
ning met een plantsoentje voor de deur, in een autovrije straat in een groene
wijk, met scholen en winkels om de hoek.
Vanaf april 2007 klussen ze zeven maanden lang elk vrij uurtje in het huis.Ze leggen zichzelf een keiharde deadline op: 1 november 2007 móet alles af
zijn, want op die datum gaan ze trouwen. Zowel Janneke als Hendrik woont
nog thuis, en ze zijn vastbesloten om de huwelijksnacht in hun nieuwe huis
door te brengen.
Tijdens het opknappen van de woning kiezen ze niet altijd de makkelijkste
weg. Zo besluiten ze – op advies van Jannekes moeder, die binnenhuisarchitectis en het stel deze maanden geregeld met raad en daad terzijde staat – om de
muren tussen woonkamer, hal en keuken deels weg te breken en te verplaatsen.
Ze plukken de vruchten van ideeën die Hendrik tijdens zijn werk opdoet in
de interieurs van vaak zeer luxe ingerichte binnenschepen. Dankzij de hulp
van familie en vrienden wordt de deadline gehaald: op 1 november is het pa-
leisje van het kersverse echtpaar Visser klaar. Een optrekje waarin zelfs – onder
het schuine dak op zolder – ruimte blijkt voor de eigen praktijk waar Janneke
al zo lang van droomt.
Het is fotograaf Ed die zich realiseert dat er nergens een tv staat. Even
denken we nog dat die listig is weggewerkt in één van de door Hendrik zelf
gemaakte kasten. Maar dat blijkt niet het geval. Janneke legt uit dat ze, áls ze
iets willen zien, dit op de pc doen. “We hebben daar heel bewust voor gekozen.
We willen niet zo’n stel worden dat ’s avonds na het werk alleen nog maar op
de bank zit te zappen.”
Meer zien? Kijk op www.artsenauto.nl/huis. Ook meedoen? [email protected]
Wie Janneke Visser-Kievit (25, beeldend therapeut bij Yulius in Dordrecht,
instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie, met tevens praktijk aan huis –
www.therapie-feel.nl) en Hendrik Visser (28, meewerkend voorman in de
scheepsbetimmering)
Huis tussenwoning in Gorinchem
Bouwjaar rond 1979
Wonen hier sinds november 2007
Doorzonpaleisje
Vastbesloten om de huwelijksnacht in hun nieuwe huis door te brengen
56 11 - 2011
TEKST monique bowman FOTOGRAFIE ed van rijswijk
Mijn huisWonen
<
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 57/86
11 - 2011 57
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 58/86
58 11 - 2011
Voor zorgprofessionals met een open geest Integrative Medicine is een nieuwe
benadering van gezondheid en zorg,
die in de VS is ingeburgerd in onder-
wijs, onderzoek en zorgpraktijk van
topinstituten als Harvard en Yale. In
Nederland heeft het – hier in 2003
geïntroduceerd door kinderarts Inès
von Rosenstiel van het Slotervaart
Ziekenhuis – nog weinig aanhang.
Karlien Bongers (chirurg) en Astrid
van Koppen (sociaal en organisatie-
psycholoog) willen dit veranderen en
schreven het eerste Nederlandse
boek over dit onderwerp. Ze schetsen
hoe Integrative Medicine de Neder-
landse gezondheidszorg beter kan
laten aansluiten bij de behoeften
van patiënten. De huidige zorg werkt
nog te veel vanuit een in hun ogen
achterhaalde scheiding van lichaam
en geest. Deze zorgvisie schiet met
name tekort om de vele chronische
zieken te kunnen helpen.
De vier pijlers van Integrative Me-
dicine zijn: een gelijkwaardige relatie
tussen arts en patiënt; veel aandacht
voor preventie en leefstijlinterventies;
frequente inzet van complementaire
behandelingen; en een ‘helende’,
aangename fysieke omgeving.
Voor zorgprofessionals met een
open geest een inspirerend boek.
[Frank van Kolfschooten]
Jaap Koot (Groesbeek, 1953) is direc-
teur van het Nationaal Instituut voor
Gezondheidsbevordering en Ziektepre-
ventie. Zijn favoriete pil: De keizer aller
ziektes. Een biografie van kanker vande Amerikaanse oncoloog en schrijver
Siddharta Mukherjee.
Karlien Bongers en Astrid van
Koppen, Integrative Medicine,
Uitgeverij De Arbeiderspers,
€ 29,95.
Lezen & kijken Boeken
“Dit is een boek dat je op alle
mogelijke manieren aan het
denken zet”, zegt Jaap Koot,
directeur van het Nationaal Instituut voor
Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie
(NIGZ). “ De keizer aller ziektes van SiddhartaMukherjee geeft een fantastisch overzicht
van de eeuwenlange zoektocht naar de
oorzaken en behandelingsmogelijkheden
van kanker. Dat is tegenwoordig de belang-
rijkste ziekte in Nederland; alle artsen krij-
gen ermee te maken, in welk specialisme
ze ook werken. Indrukwekkend vind ik
hoe Mukherjee het failliet van ons lineaire
medische denken aantoont: het denken in
één ziekte met één oorzaak en één behande-
ling. Hij laat zien dat kanker geen ziekte met
één oorzaak is. Er moet altijd een samenspel
zijn van genetische, toxische, omgevings- en
leefstijlfactoren, die allemaal bijdragen aan
kleine mutaties die bij elkaar opgeteld een
ontsporing in de celdeling veroorzaken. Pas
dan wordt het kanker.”
Volgens Koot is het een realistisch maargeen pessimistisch boek. “Ik vind het mooi
dat hij de weg voorwaarts laat zien. We
moeten heel anders over behandelingen
gaan denken. De tijd is rijp voor personali-
zed medicine, waarbij je iemands genoom
legt naast zijn leefstijl en de toxische facto-
ren waarmee hij te maken heeft. Als je al
die factoren optelt, kun je een risicoprofiel
maken voor kanker en een adequate behan-
deling geven. Maar we zullen kanker nooit
helemaal kunnen uitroeien, omdat het voor
een belangrijk deel ook een ouderdoms-
ziekte is. Als het lichaam op zeker moment
op is, hoort ontspoorde celdeling daarbij.”
Prachtig vindt Koot ook hoe Mukherjee
laat zien welke rol belangenverstrengeling
kan spelen in de geneeskunde. “We beschou-
wen ons vak als ethisch en hoogstaand,
maar het is ontluisterend om te lezen hoe
chirurgen en farmaceutisch oncologen
lange tijd met elkaar hebben gestreden
over hun behandelingen. Als arts in de pu-
blieke gezondheid ben ik geïntrigeerd doorMukherjees verhaal over de perfide manier
waarop de tabaksindustrie zijn belangen
verdedigt en politici, maar ook medici voor
zijn karretje weet te spannen. Ook in Neder-
land. Wij hebben politici die streng tegen
harddrugs willen optreden, maar zodra
iemand één vinger uitsteekt naar tabak, een
veel grotere bedreiging voor de volksge-
zondheid, beginnen ze over betutteling en
vrije keuze van de burger. Alle politici die
zich bezighouden met gezondheidszorg
zouden dit boek moeten lezen.”
Jaap Koot, directeur NIGZ
TEKST FRANK VAN KOLFSCHOOTEN FOTOGRAFIE DE BEELDREDAKTIE/ERIK VAN ’T WOUD
“De tijd is rijp voor personalized medicine”
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 59/86
11 - 2011 59
Dvd’s Filmfan
De 27-jarige dierenarts RoselindeGoselink houdt van lms in uiteen-lopende genres maar lang niet allesmaakt indruk of beklijft. Een posi-tieve uitzondering vormt Inception (Christopher Nolan, 2010), die haar
nog helder voor de geest staat.
“Een duidelijke filmsmaak heb ik
niet. Actie of romantische komedie,
ik vind veel leuk, zo na het werk op een
regenachtige avond. Maar in veel gevallen
denk ik later bij het horen van een titel
‘waar ging dit ook alweer over?’ Inception
intrigeert echter, nog steeds.
Ik weet nog dat ik de eerste keer, toen ik
de film in de bioscoop zag, op het puntje
van mijn stoel zat en goed ben gaan oplet-
ten om het verhaal te kunnen volgen. Hetthema, de droomwereld, lijkt een beetje
op dat van The Matrix, maar ik vind Incep-
tion sterker omdat het voor mijn gevoel
dichter bij de werkelijkheid blijft. Naast
hoofdpersoon Leonardo DiCaprio als
dromendief Dom Cobb, spreekt de rol van
Ellen Page aan. Als Ariadne, een student
die droomwerelden ontwerpt, helpt ze de
kijker zich een weg door het doolhof te
banen.
Je valt midden in het verhaal en wordt
meteen meegevoerd, zonder dat iets wordt
uitgelegd. En voordat je er erg in hebt, ben je tweeënhalf uur verder en is de film
voorbij. Het einde is bevreemdend en die
eerste keer bleef ik met vragen achter.
Normaal hou ik daar niet van bij een film,
hier past het wel bij.”
Ook meedoen? [email protected]
Duivelse pil
Het verhaal is eeuwenoud maar boeit steedsopnieuw. Een man (nooit een vrouw) is op
zoek naar bovenmenselijke krachten, en sluit
een pact met de duivel. Die zorgt voor het
gevraagde, maar wel tegen een prijs. Goethes
dokter Faustus deed dit al in de 15de eeuw;
net als, wil de legende, bluesgitarist Robert
Johnson in de jaren dertig van de vorige eeuw.
En nu dus Eddie Morra: schrijver met een
writer’s block – totdat hij, bij toeval, de hand
legt op een nieuw, clandestien product van
een roekeloze farmaproducent, dat van hem
een supermens maakt. Of beter: van zijn
hersenen súperhersenen. Zodat die lang uit-gestelde debuutroman ineens in no time af
is, én briljant. En Eddie al gauw het schrijver-
schap inruilt voor een flitsende sprint naar de
top van New Yorks financiële wereld, ieder-
een voorbijsnellend met superieure inzichten
die met lichtsnelheid tot hem komen...
U snapt het al: problemen blijven niet uit.
Zeker niet als Eddie te maken krijgt met een
gewetenloze zakentycoon (De Niro). Maar
een voorspelbare afloop heeft Limitless níet.
[Flip Vuijsje]
The horror…
Ook deze film uit 2002 draait om een uit de
hand gelopen medisch experiment. Boven-
dien is hij van Danny Boyle, die nooit een
slechte film maakte, en soms zelfs uitge-
sproken meesterwerken, zoals Trainspotting
uit 1996 en Slumdog Millionaire uit 2008.
28 Days Later begint met de bevrijding uit
een Engels laboratorium van apen waarmee
onderzoek wordt gedaan naar een extreem
gevaarlijk virus. Het gevolg is een ongerem-
de epidemie onder de Engelse bevolking,
die ten prooi valt aan een soort dodelijke
mensdolheid.
De film vertelt het verhaal van een
handvol overlevers die (nog) niet besmet
zijn. Indringend soms, en angstaanjagend.
Maar naar het einde toe ook steeds meer
een klassieke horrorfilm, met de nodige
dosis absurdisme en zelfs (heel speciale)
humor. Maar daar moet je natuurlijk wel van
houden. [Flip Vuijsje]
Nieuw op dvd
Moderne klassieker
28 Days LaterVerenigd Koninkrijk, 2002Cast Cillian Murphy, Naomie Harris,
Brendan Gleeson, Christopher Eccleston
Regie Danny Boyle
Speelduur 113 minuten
I N T E R V I E W : B R A M V
A N S C H A I K / F O T O : D E B E E L D R E D A K T I E / F R E D D Y S C H I N K E L
LimitlessVS, 2011
Cast Bradley Cooper, Anna Friel, Robert De Niro,
Abie Cornish, Andrew Howard
Regie Neil Burger
Speelduur 105 minuten
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 60/86
00 1 - 2011
Hoewel Macedonië buiten het Balkangeweld wist te blijven, lieten
Nederlandse toeristen de meest zuidelijke republiek van het voor-
malige Joegoslavië lange tijd links liggen. Maar het kleine staatje is
sinds kort weer terug op de kaart. Wie een ongerepte, eigenzinnige
en zonnige plek zoekt, moet er nú naartoe, aldus journalist/historicusDirk-Jan van Baar. ‘Want straks zijn al die Nederlanders er weer.’.
teKst DIRK-JAN VAN BAAR
Suriname
Voor driekwart bedekt met ongerept Amazonewoud,de geschiedenis voor het oprapen, en bewoners die
altijd in zijn voor een praatje. In het Nederlands.
Redenen genoeg om Suriname te bezoeken. En dan is
er nog dat gevoel. Iets diepers dat deze bestemming
onweerstaanbaar maakt.
teKst KARIN RUS
Nederlands in de tropen
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 61/86
>
F o t o : c a t h e r i n e K a r n o W
/ c o r b i s
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 62/86
Suriname, ik kan jou niet loslaten!
Suhu-ri-name, jij bent mijn liefde!
Het liedje schalt uit de speakers
van Uncle Ré, een klein eetstal-
letje in Paramaribo. Het nummer zet me
aan het denken. Kun je verliefd zijn op
een land? Het heeft er alle schijn van.
Ik kom steeds terug, wil altijd langer
blijven en stap steevast met pijn in mijn
hart het vliegtuig in. Ook nu wil ik na
één dag al niet meer weg, bedenk ik als
ik aan de Waterkant zit, dé ontmoetings-
plek van de stad. Hier wordt in de scha-duw van grote bomen bami gegeten, bier
gedronken en vooral veel gekletst.
Ruim de helft van de bevolking van
Suriname woont in Paramaribo, in
totaal zo’n 290.000 mensen. Via via
kent bijna iedereen elkaar wel en er zijn
nauwe connecties met Surinamers in
Nederland. Het doet allemaal erg dorps
aan; de mensen zijn open, vrolijk en
geïnteresseerd.
Behalve in de oude binnenstad met
zijn houten herenhuizen is Paramaribo
niet mooi. Het is ook geen bruisendemetropool. Wel is het een gezellige,
Caribische chaos waar je nooit om
een praatje verlegen zit en je je geen
moment hoeft te vervelen. Daarbij is het
een uitstekende uitvalsbasis voor een
tripje langs de kuststrook of reizen het
binnenland in.
Stukje fetsen
Wandelend langs de Waterkant – een
soort boulevard aan de rivier – kom je
diverse bezienswaardigheden tegen:
het imposante Fort Zeelandia, ofciers-
huizen, en een groot beeld van koningin
Wilhelmina, dat uitkijkt over de Suri-
namerivier. De overdekte Centrale Markt
– rommelig, warm en druk – is ook een bezoekje waard. Creoolse vrouwen uit
het binnenland prijzen er hun waar aan:
“Vers uit het bos!” Olie tegen muggen,
boombast tegen koorts en kruiden voor
elke mogelijke kwaal.
Veel rustiger is het aan ‘de overkant’,
de oostkant van de Surinamerivier. Een
klein bootje brengt mij met m’n ets in
tien minuten naar een vlak groen land-
62 11 - 2011
Suriname heet een tropisch
klimaat met het hele jaar
door temperaturen tussen de
25 en 35 graden. De beste
reistijd is tijdens de droge
periodes, tussen ebruari en
eind april en hal augustus en
eind november. Het prijspeil
ligt een stuk lager dan in Ne-
derland, vooral eten en drank-
jes zijn goedkoop. Excursies
zijn vaak wel weer aan de prijs
vanwege de hoge transport- en
brandstoprijzen. Het binnen-
land bezoeken gebeurt eigenlijk
altijd georganiseerd, want er
gaan geen regelmatige
vluchten – touroperators
charteren een toestel bij vol-
doende animo – en ook boten
hebben geen dienstregeling.
Overnachten kan in lodges –
hier is sanitair en een gene-
rator voor stroom – o op een
kampeerplek in een hangmat.
Activiteiten in de jungle kun-
nen bestaan uit wandelingen
met uitleg over fora en auna,
korjaaltochten, kajakken,
zwemmen en vissen, en een
kennismaking met de lokale
cultuur tijdens dorpsbezoeken.
Info & tips
© y
d e b o
u m a
<
F o t o : t h i j s h e s l e n F e l d
Vorige pagina’s: zicht op de Surinamerivier.
Foto’s vanaf linksboven met de klok mee: laat17e-eeuwse Hollandse huizen in Paramaribo;
verkoopster van knippa op de Centrale Markt;
zicht op Paramaribo met Fort Zeelandia op de
voorgrond; meisje met een gevangen hagedis.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 63/86
Natuur & vogels
Delen van de Surinaamse jungle zijn beschermd gebied.
Zo is er het Brownsberg Na-
tuurreservaat iets ten zuiden
van Paramaribo, het Centraal
Suriname Natuurreservaat in
het midden en het Sipaliwini
Natuurreservaat bij de grens
met Brazilië. In het noordwes-
ten ligt het Bigi Pan natuurge-
bied, de grootste lagune van
het land en een paradijs voor
vogelliefhebbers. Water wordt
er afgewisseld door gras, riet
en moerasbossen waar lokale
vogelsoorten broeden en vogels
uit Noord-Amerika en Canada
overwinteren. Diverse lokale
touroperators organiseren spe-
ciale tours voor vogelaars.
Autorijden voor gevorderden
Autorijden in Suriname is een
uitdaging. Er wordt links gere-
den, verkeersborden zijn vaak
ver te zoeken, en de wegen zijn
soms ronduit spannend. Wie
de omgeving van Paramaribo
zelf per auto wil verkennen,
kan terecht bij internationale
autoverhuurders of bij één van
de kleinere lokale bedrijfjes.
Deze laatste optie is een stuk
goedkoper, maar qua verzeke-
ring gelden er andere regels
dan bij de grote jongens. Hou
er verder rekening mee dat met
alle kuilen, gaten en onverharde
wegen panne onderweg eerder
regel dan uitzondering is.
Vluchten, visa en veiligheid
KLM vliegt vijf keer per week
op Paramaribo. Bij een bezoek
aan Suriname worden diverse
inentingen aangeraden, zie
www.lcr.nl. Een visum à€ 40,-
is verplicht en verkrijgbaar bij
het Surinaamse consulaat.
Suriname is zeker geen gevaar-
lijk land, maar in Paramaribo
komen regelmatig
berovingen
voor. Het is
daarom aan
te raden na
zonsondergang
in de stad
alleen
per auto
of taxi te
reizen.
F o t o : F r a n s l e m m e n s / h h
F o t o
: a d a m W o o l F i t t / c o r b i s
F o t o : t h i j s h e s l e n F e l d
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 64/86
64 11 - 2011
F o t o : t h i j s
h e s l e n
F e l d
F o t o : t h i j s
h e s l e n
F e l d
F o t o : p a t r i c i a
F o g d e n / c o r b i s
F o t o : t h i j s
h e s l e n F e l d
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 65/86
11 - 2011 65
VvAA ledenreizen
< schap vol koloniale geschiedenis.
Ik rij via een hobbelig paadje de
natuur in. ‘Weg naar Peperpot’
staat er op een bordje. Peperpot is
een oude kofeplantage die een
paar jaar geleden nog volledig
overwoekerd was. Inmiddels is de
renovatie begonnen, met behulp
van subsidie vanuit Nederland.
De geschiedenis wordt onder de
bladeren vandaan gehaald om van
Peperpot, zoals eerder gebeurdemet plantage Frederiksdorp, een
toeristische trekpleister te maken.
Wie hier etst – hét vervoer-
middel voor een verkenning van
Paramaribo’s overkant – komt
langs plantages met namen als
Voorburg en Mariënburg. Als ik
bij Fort Nieuw Amsterdam een
stop inlas, zegt een voorbijganger
dat ik me hier vast thuis voel. Ik
kijk hem vragend aan en hij wijst
naar het fort: “Gebouwd van Hol-
landse bakstenen!” Ik vertel hemdat ik me hier zeker thuis voel,
maar dat dat meer met de sfeer
dan met de bakstenen te maken
heeft. Hij wil weten wat ik van
de president vind. Die president
is Desi Bouterse en het blijft een
vreemde gewaarwording dat die
nu aan de macht is. De vorige keer
dat ik hier een aantal maanden
woonde, was Venetiaan president.
Sommigen klagen over grote
prijsstijgingen en toenemende
corruptie, anderen dragen hun
nieuwe president op handen. Mijn
gesprekspartner hoort duidelijk
bij de laatste groep.
Het bos in
Behalve in Paramaribo is het ner-
gens in Suriname druk. Zo heeft
Nieuw Nickerie, de tweede stad
van het land, nog geen tiendui-
zend inwoners. In de kuststrook
leven mensen in slaperige dorpjes
die vaak niet groter zijn dan wat
er langs de weg te zien is. Verder
bestaat dit gebied uit uitgestrekte
rijstvelden, een soort polder-
landschap dat heel Nederlands
aandoet. En dan zijn er nog de
plaatsnamen. Groningen is een
pittoresk dorp aan de Saramac-
carivier; Wageningen ligt rustiek
tussen de rijstvelden. Strandenzijn er niet, wel moerassen en
mangrovebossen vol reigers, rode
ibissen en regenwulpen – en niet
te vergeten kaaimannen.
Van een geheel andere orde is
het Amazonewoud dat de rest van
het land bedekt. Dit ongerepte re-
genwoud (hier ‘het bos’ genoemd)
is grotendeels ondoordringbaar;
de enige manier om ergens te
komen is per vliegtuigje of boot.
Dat je hier ver van de bewoonde
wereld zit, merk ik als ik een tripmaak naar het Boven Suriname-
gebied, diep in de zuidelijke
jungle bij de bovenloop van de
Surinamerivier. Deze rivier is
vanaf het plaatsje Atjoni de
enige weg dieper de jungle in.
Dit gedeelte van het binnenland
wordt bewoond door marrons,
afstammelingen van gevluchte
slaven. Het is alsof de tijd hier
eeuwen heeft stilgestaan: wassen
en douchen gebeurt in de rivier,
er is geen elektriciteitsnet nocheen supermarkt.
Het Anaula Nature Resort, waar
ik overnacht, is een van de tiental-
len junglelodges in Suriname.
Gids Bernard, een marron die in
het gebied woont, neemt gasten
mee het regenwoud in. Een wereld
vol torenhoge bomen, stekelige
struiken en lianen, die Bernard
duidelijk op zijn duimpje kent,
maar waar de gemiddelde wester-
ling hopeloos zou verdwalen. Hij
wijst ons een oranje rotshaantje,
toekans en apen – ik zie ze pas als
ik zijn uitgestoken vinger volg.
We praten juist over het feit dat
ik al voor de vijfde keer zijn land
bezoek, als zijn mobiel gaat. Sinds
kort is dát hier wonderlijk genoeg
wel: mobiele telefoonverbinding.
Al bellend wijst Bernard op een
paar knalblauwe gifkikkers
die onder een boom verscholen
zitten. Als hij heeft opgehangen,
wil hij weten waarom ik zo vaak
in Suriname ben. Is het soms de
liefde? Ja, maar niet zoals Bernard
bedoelt: ik kan dit land gewoon
niet loslaten. >
Foto’s vanaf boven met de klok mee: uitzicht
over de rivier vanuit het indianendorpje
Palumeu; drie meisjes in het binnenland;
aankomst-en vertrekhal van vliegveld Kajana;
kleurrijke korjalen; blauwe gifkikker.
Suriname Experience(11- of 15-daagse rondreis)
In samenwerking met Travel Trend biedt VvAA reisbureau
een rondreis door Suriname in internationaal gezelschap. Tijdens deze reis maakt u kennis met Paramaribo en om-
geving, het landbouwdistrict Nickerie, en de traditionele
leefwijzen in het binnenland.
ProgrammaDag 1: Aankomst in Paramaribo.
Dag 2 & 3: Tijdens uw verblijven in de hoodstad
maakt u o.a. een historische stadswandeling, een
boottocht over de Commewijnerivier en een fetstocht
naar de voormalige plantage Peperpot.
Dag 4: Naar een resort in Overbridge, een gelied
vakantieoord aan de Surinamerivier.
Dag 5: Terug naar Paramaribo.Dag 6: Dag in Paramaribo.
Dag 7: Via Groningen naar het district Nickerie, met
o.a. een boottocht naar de Bigi Pan lagune, een
belangrijk ourageergebied voor watervogels, en een
bezoek aan polders en rijstvelden.
Dag 8: Nieuw Nickerie.
Dag 9: Nieuw Nickerie - Paramaribo.
Dag 10: Per korjaal zakt u de Surinamerivier a naar
Anaula.
Dag 11 & 12: Korjaaltochten en wandelingen door
het regenwoud.
Dag 13: Anaula - Paramaribo.
Dag 14: Paramaribo.Dag 15: Einde van de reis.
Prijs p.p.
11 dagen/10 nachten: vana € 896,-
15 dagen/14 nachten: vana € 1282,-
Inclusief
Rondreis volgens programma inclusie transers,
excursies en entrees, overnachtingen in (naar keuze)
eersteklasse/middenklasse hotels o middenklasse
hotels, 10 x ontbijt, 3 x lunch, 1 x diner (11 dagen)
o 14 x ontbijt, 7 x lunch, 4 x diner (15 dagen), non-
alcoholische drankjes in het Anaula Nature Resort,
diensten van Nederlandssprekende gidsen tijdens
excursies.
Bijzonderheden
Geldig van 1 november 2011 t/m 31 maart 2012.
Wekelijks vertrek. Bij de 11-daagse rondreis worden
alleen dag 1 t/m 9 en dag 14 t/m 15 uitgevoerd. Uw
(internationale) reisgezelschap kan per onderdeel
wijzigen. Niet inbegrepen zijn de vliegreis, eventueel
acultatieve excursies, overige maaltijden, drankjes
en ooien.
Reserveringen
Voor meer ino en boekingen: www.vvaareisbureau.nl
o 030 247 48 97.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 66/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 67/86
Joris van Drooge Reizen Vrije tijd
Joris van Drooge
is reisjournalist.
Reisfotograaf Thijs Heslenfeld maakte een
reis van drie maanden door Suriname. Dat
maakte zo’n indruk dat hij er een fotoboek
aan heeft gewijd. De titel Au – Er tikt een
tijdbom in het Surinaamse oerwoud is een
verwijzing naar de gelukszoekers die diep in
het Surinaamse binnenland naar goud graven;
een bedreiging voor natuur en bewoners. Vanaf
2 november te koop via boekhandel, Bol.com en
www.thijsheslenfeld.com. Prijs:€34,50.
Wie kent dat niet: op bezoek in een buiten-
landse stad, maar waar zitten nu al die leuke
eetadresjes? Voor Romegangers is er nu Desmaak van Rome, een stadsgids met 150
gouden adresjes voor koffie, ijs, lunch, aperitief
of diner. Bezitters van een iPhone kunnen de
adressen ook in de App Store kopen voor € 3,99.
Eenmaal gedownload heb je alle adressen, weet
je hoe je moet lopen en zijn er geen extra kosten
voor gebruik van internet in het buitenland.
Fotoboek Suriname
Gouden Romekompas
Ski-binnenschoen
• November is Kunst-
maand Ameland.
Zeventig kunstenaars
uit binnen- en buiten-
land gebruiken het
landschap als decor
voor hun schilderijen,
beelden en keramiek.
• M.i.v. komend voorjaar
gaat ArkeFly vliegen op
Sitia, waardoor het
minder drukbezochte
zuidoosten van Kreta
beter bereikbaar wordt
voor de Griekenland-
liefhebber.
Kort
Het Frankrijk Huis introduceert
deze winter samen met skiverhuur-
der SkiSet de ski-binnenschoen,
een oplossing voor skiërs die
gebruikmaken van huurmateriaal
maar die qua hygiëne eigen schoe-
nen prefereren. De binnenschoen
is geschikt voor alle merken ski-
schoenen, gaat jaren mee en
is voor € 79,- te koop in de Ski-
Setwinkels in de Franse Alpen.
www.frankrijkhuis.nl
Slechtweervakantie
Afgaand op de waterval aan persberichten en
brochures die ik ontvang, zou je bijna denken dat
mensen tegenwoordig niets liever doen dan op
wellnessvakantie gaan. Zo ver is het waarschijnlijknog niet, maar feit is dat ‘wellnessen’ flink in de lift
zit. Van Madeira tot Manhattan en van Oost-Vlieland
tot de Okavango Delta: als hotel tel je niet meer mee
zonder sauna’s en massagetafels. De Duitstalige
Alpenstreken lopen voorop. Daar heeft inmiddels elk
zichzelf respecterend Gasthof minimaal een half do-
zijn zweethutjes in de kelder. En in veel Oostenrijkse
gehuchten kun je net zo makkelijk een ayurvedische
massage krijgen als een portie Kaiserschmarren.
Je moet er wel het type voor zijn. Zo heeft niet
iedereen het vereiste geduld voor het langdurige
gepluk, gesmeer en gekneed – steevast begeleid
door zo’n zweverig ‘walvismuziekje’ en het aromavan etherische olie. Ikzelf word op een massage-
tafel vaak extreem onrustig. Omdat juist dan me te
binnen schiet dat ik nog de belastingaangifte moet
indienen, bijvoorbeeld. Vervolgens hoor je dan:
“Deze crème moet drie kwartier intrekken. Doodstil
blijven liggen alstublieft.”
Het grootste voordeel van wellnessvakanties
ontdekte ik tijdens een novemberweek in een Zuid-
Tiroler bergdal. De eerste dagen was het fraai weer
en wandelden we door zonnige Alpenweiden en
dampige herfstbossen. De rest van de week regende
het. Niet erg in zo’n kuurhotel. Uitslapen onder
donszachte dekbedden, wegzakken met een boek
in de ultraknusse lounge, afgewisseld met rondjes
langs sauna, zwembad en stoombad. De liefhebbers
in het gezelschap gaven zich over aan hooibaden,
honingmassages en chocoladepakkingen – die be-
handelingen bestaan echt. Om half twee het eerste
glas Gewürztraminer, en dan tevreden constateren
dat het nog stééds regent. In feite de ultieme slecht-
weervakantie: kán niet mislukken.
Nu op www.artsenauto.nl/reizen
Tien tips voor een geslaagde wellnessvakantie.
Tevreden constaterendat het nog stééds regent
11 - 2011 67
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 68/86
68 11 - 2011
Totaal gehersenspoeld door een
vriendin die jaren in Madrid
woonde, was ik nooit zo van
de Catalaanse hoofdstad. Niet Spaans
genoeg, veel te internationaal. En die
stugge, arrogante Catalanen, daar had
ik ook weinig mee. Maar na een jaar in
Barcelona te hebben gewoond, ben ikom. Een heerlijke stad, juist mede door
die internationale allure. En die Catala-
nen bleken zo gek nog niet en, tegen alle
verwachting in, reuze behulpzaam als je
een paar woordjes Spaans spreekt.
Ik had hier daarom graag geschreven
hoezeer ‘mijn’ stad ook een geweldige
winterbestemming is. Lekker nippen
aan een goed glas Verdejo en genieten
van het goede leven, terwijl Nederland
wegkwijnt onder een koude, natte
deken. Maar helaas: Barcelona is in de
winter gewoon heel erg... winters. Ik
ben in januari verhuisd met visioenen
van sandaaltjes en zomersproeten. In
plaats daarvan zat ik de eerste maand
te blauwbekken in een appartement
zonder isolatie en cv en waren de
normaal toch vrij vrolijke Catalanen
veranderd in non-stop over het weer
klagende chagrijnen.
Kortom: niet doen. Wanneer dan wel?
De zomer doet het altijd goed natuurlijk,
maar in augustus zijn alle lokale be-
woners de hele maand vertrokken en
nemen toeristen de stad over. Dus wie
het échte Barcelona wil meemaken,
komt in het (vroege) voor- of (late)
najaar. Met een beetje geluk is het eind
februari al bijzonder goed toeven op de
terrassen, en het slipperseizoen duurt
meestal voort tot en met november. Bij
bezienswaardigheden waar je normaal
een halve dag voor moet uittrekken, kun
je met een beetje geluk zo doorlopen.
Ook leuk is dat je in deze periodes des
te beter ervaart dat de hokjesgeest hier
nog niet overheerst. In hippe bars komen
niet alleen twintigers en dertigers,
maar ook opa en oma uit de buurt voor
hun dagelijkse neutje. Een fenomeen
waar ik altijd erg van heb genoten. En
natuurlijk van de uitgebreide lunchesonder werktijd met grote glazen wijn
– de Catalanen mogen dan ‘tacaños’,
‘gierigaards’ zijn, maar niet met drank
– waardoor de productiviteit omgekeerd
correleert met de gezelligheid. Funest
voor de economie natuurlijk, maar dat is
een ander verhaal.
Aan het water
De centrumwijken Raval, Gótico
en El Born zijn het hele jaar door
relatief toeristisch. Erg leuk om in
rond te struinen, maar ik verkies
een strandwandeling. Te beginnen
aan het eind van de Ramblas bij de
voormalige visserswijk Barceloneta.
Zie je normaal door de getatoeëerde
lichamen het strand niet meer, in
het voor- en naseizoen ligt er geen
hond. De boulevard vervolgens in
drie kwartier aopen is absoluut de
moeite waard. De kustlijn wordt steeds
moderner en eindigt in Poblenou,
een oude textielindustriewijk waar
arbeiderswoningen langzaamaan
plaatsmaken voor moderne gebouwen.
Niet iedereen is ervan gecharmeerd,
maar veel creatieven, yuppen en de
gayscene weten de wijk te vinden. En
Barcelona
Oké, het is er dan wat minder zonnig, maar daar krijg je een hoop voor terug.
Rustiger terrasjes, kortere of zelfs geen rijen voor musea, alsnog dat gezonde
kleurtje en vooral: een meer lokale Barcelona-ervaring. Marleen Vos, ex-Bar-
celonees, doet een boekje open over het laagseizoen in ‘haar’ stad.
tekst MARLEEN VOS
>
Nazomeren tussen de locals
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 69/86
11 - 2011 69
Info & tipsEr gaan dagelijks meerdere vluchten
vanuit Nederland naar Barcelona (o.a.
Transavia, Iberia/Vueling en KLM). A-
stand luchthaven - stad ca. 15 km. Prijs-
peil: redelijk gelijk aan Nederland, maar
op culinair gebied gunstiger. Vervoer:
prima en betaalbaar metronetwerk en
taxi’s, al kan ook veel te voet. Veiligheid: de zakkenrollers zijn hondsbrutaal en
sneller dan het licht (negeer te allen tijde:
“Er zit poep op uw jasje, zal ik u helpen
schoonmaken?”).
Vroege voorjaars- en late najaarstips:
• In de zomer kun je er je kont niet keren,
nu zijn het Picasso-museum in de wijk El
Born, het kleurrijke Miró-museum op de
Montjuïc en de Gaudímeesterwerken als
de Sagrada Família, Casa Milà (Eixample)
en Parc Güell (Gràcia) prima te doen.
• Concert meemaken: bijzondere op-
tredens in het schitterende Palau de la
Musica Catalana in Gòtico o de Santa
Maria del Mar-kerk in de wijk El Born.
• Het lokale gevoel van volkswijken er-
vaar je perect in de caés en restaurants
rondom de pleinen in Gràcia en rondom
Carrer Blai in Poble Sec.
• Batterij opladen in de spa: aanraders
zijn Aire de Barcelona, een fjn Arabisch
badhuis in El Born, de spa in Hotel Ma-
jestic in Eixample en Six Senses Spas
op de 42ste en 43ste verdieping van
Hotel Arts in Port Olimpic.
• Rondleiding in FC Barcelona’s stadion
Camp Nou is zeker een aanrader, net als
het bijbehorende clubmuseum en winkel.
www.fcbarcelona.com.
Vanaf links boven met de klok mee: Plaça Reial
in de wijk Gótico; detail van Casa Milà; straatje
in Gótico; strand van Barceloneta; vitrine vol
lekkere tapas. Volgende pagina: Mercado de la
Boqueria; detail in Parc Güell.
F o t o : s Y L v a I n s
o n n e t / C o r b I s
F o t o : a n p
F o t o : s Y L v a I n s
o n n e t / C o r b I s
F o t o : s Y L v a I n s
o n n e t / C o r b I s
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 70/86
VvAA Ledenreis
Barcelona(3-daagse vliegreis)
Geen lange rijen voor bezienswaardigheden, sfeer proeven
in de smalle straatjes van de gotische wijk zónder drom-
men toeristen, en als het een beetje meezit zelfs nog een
terrasje pikken: een bezoek aan Barcelona in het latenajaar of vroege voorjaar heeft zo z’n charmes. Samen
met stedenspecialist Sunair stelde VvAA reisbureau een
stedentrip samen met een paar leuke extraatjes.
Hotel
U verblijt in Grupotel Gravina, een driesterrenhotel in
een mooi gebouw dat dateert uit de 19de eeuw. Het
hotel ligt heel centraal, vlak bij de Plaza Catalunya,
het belangrijkste plein van Barcelona, op 15 minuten
lopen van Gaudís Casa Milà en Casa Batlló. Het me-
trostation Catalunya, dat verbindingen biedt naar de
rest van de stad, bevindt zich op 100 meter astand.
Het hotel heet een bar, een mediterraan restauranten kamers met gratis wif en satelliet-tv. In de straten
rondom het hotel bevinden zich veel restaurants.
Prijs p.p. (o.b.v. 2-psk)
1 november t/m 29 december 2011 € 225,-
2 januari t/m 29 ebruari 2012 € 225,-
1 t/m 31 maart 2012 € 239,-
1 april t/m 30 juni 2012 € 265,-*
* in deze periode geldt een weekendtoeslag van€ 8,- p.p.p.n. voor de
vrijdag- en zaterdagnacht.
Inbegrepen
Retourvlucht Amsterdam - Barcelona met KLM o.b.v. de
voordeligste klasse, luchthavenbelastingen en brand-stotoeslag zoals bekend per 1 september, 2 overnach-
tingen o.b.v. logies en ontbijtbuet, voucher voor 4 uur
gratis gebruik van een fets, voucher voor 1-daags ticket
voor BusTuristic, een hop-on hop-o bustour met meer-
talige gids en een 100% Barcelona stadsgidsje.
Bijzonderheden
Deze aanbieding is geldig van 1 november 2011 t/m 30
juni 2012 o.b.v. beschikbaarheid. De vanaprijs is geba-
seerd op 2 personen in een 2-pers.kamer. Wanneer de
basisklasse van KLM volzit, gelden er toeslagen.
Reserveringen
Voor inormatie en boekingen: www.vvaareisbureau.nl
o 030 247 48 97.
dat zie je op de stranden; op een mooie dag kijk je hier je ogen uit.
Mar Bella doet haar naam eer aan en is wat mij betreft het mooiste
strand van de stad. Alleen, let wel: het eerste stuk is een naaktstrand.
Ook het Parc Central del Poblenou is een oase pal aan de kust, eenredelijk unicum in een stad waar groene rust- en schaduwplekken
ondergeschoven kindjes zijn.
Uit de hoogte
Een andere mooie manier om de stad tussen de locals te ervaren, is
een goede klim op de zondagmiddag – in de zomer is het daar te warm
voor. De meeste winkels zijn dan toch gesloten en voor Catalanen
is zondag familiedag. Dit merk je in de restaurants, en op de twee
heuvels die de stad aan weerszijden ankeren: Tibidabo en Montjuïc.
Voor beide geldt dat de klim leuker is dan de eindbestemming. Het
fort op Montjuïc is weliswaar mooi, maar doe mij maar een picknick
onderweg, tussen de Catalaanse gezinnen. En de top van Tibidabo
wordt gedomineerd door een jaren zestig-achtige kermis, ver na degloriedagen. Doe het dus onder het motto ‘der Weg ist das Ziel’ en
geniet van het uitzicht!
Heb je de pech een nét iets te fris weekend te treffen, dan zijn de
vele skybar- en dakterrassen een alternatief om letterlijk en guurlijk
op niveau te borrelen, dineren en genieten van de veelzijdige wereld-
stad waaraan ik mijn hart heb verpand. Inmiddels woon ik weer in
Nederland – althans nóg wel, de verhuisdozen staan alweer klaar voor
Kaapstad – maar ik ga nog maar wat graag terug. En inderdaad, bij
voorkeur in het voor- en najaar.
70 11 - 2011
<
>
F o t o : s p a a n s
v e r k e e r b u r e a u
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 71/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 72/86
72 11 - 2011
Dat uit de combinatie ‘reizen en cultuur’ mooie arrangementen ontstaan, toont VvAA
reisbureau u op deze pagina’s. Een goed voorbeeld is de reis langs eeuwenoude
Oezbeekse steden aan de Zijderoute. Maar ook een rondreis door Spanje of Portugal
krijgt een bijzonder cachet met verblijf in historische pousadas of paradores.
Wilt u alvast in de stemming komen, kijkt u dan vooral ook even op pagina 83. Daar
vindt u meer bijzonderheden over een inspirerend evenement in eigen land: de eerste
VvAA cultuurdag op landgoed Mariënwaerdt.
VvAA Reizen
Onderwegnaa
r cultuur
Samen met Spanjespecialist Mundicolor stelde VvAA reisbureau een
9-daagse fly-drive samen door de binnenlanden van Spanje, met over-
nachtingen in viersterren paradores. De route voert vanuit het zuiden,
dwars door de provincie Extremadura, langs onder meer Merida (vaak
het Spaanse Rome genoemd vanwege de vele Romeinse overblijfselen),
Cáceres (sinds 1985 op de Unesco Werelderfgoedlijst) en het bergdorp
Guadalupe, naar de tot nationaal monument uitgeroepen stad Toledo.
Prijs vanaf € 1089,- p.p. (bij 2 pers). Inclusief o.a. de vliegreis met
Iberia, 8 nachten logies/ontbijt in paradores en 8 etmalen autohuur.
Een Portugese variant op deze culturele autorondreis is er ook: de
8-daagse tour ‘Rondom Lissabon’ is speciaal voor leden van VvAA
samengesteld en voert, na een verblijf van twee nachten in Lissabon,
langs pousada’s in enkele van de mooiste en oudste stadjes van het
zuidelijk deel van Portugal.
Prijs vanaf € 789,- p.p. (bij 2 pers). Inclusief o.a. de vliegreis, 7 nach-
ten logies/ontbijt in pousada’s en 5 etmalen autohuur.
Voor beide autorondreizen geldt dat vertrek dagelijks kan plaatsvinden in
de periode t/m 15 december 2011 en van 7 januari t/m 30 juni 2012.
Paradores-en pousadatours
Schiphol Excellence Parking
In samenwerking met Schiphol Parking biedt
VvAA haar leden een aantrekkelijke korting van
30% op Schiphol Excellence Parking, dé parkeerfa-
ciliteit voor de reiziger die gesteld
is op snelheid, comfort en exclusiviteit. Deze over-
dekte garage, die via een corridor direct
verbonden is met de terminal – dichterbij parkeren
kan niet, biedt zeer ruime parkeervakken (bijna 3
meter breed). Ook is er een comfortabele wacht-
ruimte met diverse faciliteiten, zoals gratis wifi,
gratis koffie en thee, en sanitaire voorzieningen.
Ga naar www.vvaareisbureau.nl/parkeren voor
de exacte voorwaarden (o.a. geldig tot
16 april 2012) en om direct te reserveren met 30%
korting.
3 0 % k o r t i n g
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 73/86
Voor meer informatie en boekingen, zie www.vvaareisbureau.nl of bel (030)
11 - 2011 73
Kerst in Berlijn
Tijdens de kerstperiode is Berlijn
één zee van lichtjes. Het dak van het
Sony-Center wordt omgetoverd tot
een fonkelende sterrenhemel, op de
boulevard Unter den Linden glinsteren
verlichte bomen, en op veel plekken inde stad worden kerstmarkten gehou-
den. U kunt daarbij zijn, met dit aantrek-
kelijke vierdaagse kerstarrangement in
het Steigenberger Berlin, een van veel
faciliteiten en comfort voorzien vijfster-
renhotel dat centraal gelegen is, vlak bij
de Kurfürstendamm.
Prijs vanaf € 259,- p.p. (bij 2 pers.
en o.b.v. eigen vervoer). Inclusief 3
overnachtingen met uitgebreid ontbijt-
buffet, een ‘Heilige Abend’ dinerbuffet
op 24 december en een kerstdinerbuf-
fet op 25 december (beide buffetteninclusief diverse drankjes). Vertrek is
mogelijk op 23 en 24 december. Ver-
lengingsprijzen, prijzen voor een 3-psk
en evt. treintoeslag op aanvraag.
Ze worden vaak in één adem genoemd,maar zijn heel verschillend: Moskou en
Sint-Petersburg. Moskou biedt vooral een
wonderlijke combinatie van oud en nieuw.
Maar de stad is moderner dan ooit en
ontwikkelt zich in een razendsnel tempo.
Voormalig NOS-correspondent Peter
d’Hamecourt neemt u, tijdens de 7-daagse
groepsreis Moskou & Sint-Petersburg, al
wandelend mee door ‘zijn’ Moskou. In Sint-
Petersburg, een stad die de flair van een
Noord-Europese haven met de grandeurvan Versailles verenigt, bezoekt u natuur-
lijk de wereldberoemde Hermitage. Ook
hoort u er meer over de unieke verweven-
heid van de Nederlandse en de Russische
geschiedenis.
Prijs vanaf € 995,- p.p. Vertrekdata27
en 28 april, 15 juni, 3 augustus, 7, 14 en
21 september, 12 en 19 oktober 2012.
Uitgebreide programma-informatie vindt u
op www.vvaareisbureau.nl.
Met Peter d’Hamecourt door Moskou
Vanuit de lucht gezien heeft Oezbekistan,
tot 1991 onderdeel van de Sovjet-Unie,
wel iets weg van een tapijt, met zijn diep-
blauwe rivieren, groene oasen en witte
katoenvelden tegen een achtergrond van
berglandschappen en zandduinen. In dit
in Centraal-Azië gelegen land bevond zich
ooit een knooppunt van de Zijderoute.
U kunt kennismaken met deze exoti-
sche bestemming tijdens een 12-daagse
groepsreis, die wordt georganiseerd in
samenwerking met Voyage & Culture. De
rondreis begint in de ruim twee miljoen
inwoners tellende, verrassend moderne
hoofdstad Tasjkent. In groot contrast
met deze kosmopolitische stad staat de
volgende stop, Samarkand. Veel van de
historische gebouwen hier dateren uit de
14de eeuw, toen de beruchte Turks-Mon-
goolse krijgsheer Timoer Lenk deze plaats
tot de hoofdstad van zijn rijk uitriep.
De Zijderoute verder volgend bereikt u
Buchara, een indrukwekkende stad met
een eeuwenoud centrum vol bazaars,
moskeeën en badhuizen. Kleiner maar
eveneens zeer de moeite waard is Chiva,
een stad met een ommuurd, verbazing-
wekkend goed intact gebleven middel-
eeuws hart dat in 1990 door de Unesco
tot werelderfgoed werd uitgeroepen. De
reis wordt besloten met een laatste nacht
in Tasjkent, waarna u via Istanbul of Mos-
kou weer terugvliegt naar Amsterdam.
Prijs vanaf € 1745,- p.p. Vertrekdata
6 april, 1 mei, 7 september, 12 oktober
2012. Het uitgebreide programma vindt
u op www.vvaareisbureau.nl.
Kennismaking met Oezbekistan
VvAA top-5
Cultuurtrip
1. Moskou & Sint-Petersburg
2. Spaanse steden
3. 'Historische cruises'
4. Sicilië
5. Egypte
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 74/86
74 11 - 2011
[Gids uitgelicht] Senior Vakantie Plan
De winterbrochure van Senior Vakantie
Plan, specialist in groepsreizen voor
ouderen, biedt naast diverse arrangemen-
ten rond Kerst en Oud en Nieuw in Neder-
land en Duitsland ook (rivier)cruises en
arrangementen in Spanje of Portugal.
Met ruim 40 jaar ervaring biedt Se-
nior Vakantie Plan vakanties waarbij de
programma’s en dagindeling zorgvuldig
worden afgestemd op de mogelijkheden
en interesses van de reizigers. De bege-
leiding beschikt over een medische ach-
tergrond (uitsluitend uit voorzorg). U kunthet programma van Senior Vakantie Plan
kosteloos opvragen bij VvAA reisbureau:
030 247 48 97.
Voor alle reizen op deze pagina’s gelden bemiddelingskosten en boekingsvoorwaarden.
Zie voor meer informatie www.vvaareisbureau.nl of bel 030 247 48 97.
VvAA Reizen
architectuurboeken uit Rubens’ biblio-
theek en schilderijen van de meester
zelf. In samenwerking met Holland Inter-
national is een VvAA Rubens-arrangementsamengesteld, met verblijf in het nieuwe,
trendy Sir Plantin hotel in het centrum, ca.
700 meter van het Centraal Station, in de
Art Nouveau-wijk Zurenborg.
Prijs € 99,- p.p. Inclusief o.a. 2 over-
nachtingen in een 2-psk, 2 x ontbijtbuf-
fet, een fles wijn in een giftpack t.w.v.
€ 27,75, gratis minibar (water, frisdrank
en bier), entree voor het Rubenshuis,
inclusief de expositie. Verder ontvangt
u per boeking een designer shopping bag
van ontwerper Tim van Steenbergen. Ver-
lengingsprijzen, prijzen voor een 3-pers.
kamer en evt. treintoeslag op aanvraag.
‘Historisch cruisen’ met Fik Meijer
Voor liefhebbers van mediterrane geschiedenis is hij geen onbekende: Fik Meijer,
auteur van tal van boeken over de Klassieke Oudheid. Tijdens een cruise door het
oostelijke Middellandse Zeegebied zal hij verschillende lezingen houden. Leden
van VvAA kunnen zich nu al inschrijven voor deze cruise, die plaatsvindt van
29 augustus t/m 12 september 2012. De reis voert langs de kusten van Zuid-
west-Turkije en Griekenland (o.a. de Cycladen, Peloponnessos, Chios en Symi).
U verblijft tijdens deze cruise, die begint in Athene en eindigt in Istanbul, aan boordvan het ms. Minerva, een kleinschalig cruiseschip. Tijdens de trajecten op zee biedt
Meijer boeiende inzichten in geschiedenis, gewoonten en
gebruiken van de Romeinen en Grieken.
Prijs € 3185,- p.p. Exclusief
excursiepakket. Kijk voor
uitgebreide informatie en
reservering van deze cruise
– waarvoor een beperkt aantal
plaatsen beschikbaar is – op
www.vvaareisbureau.nl of
neem contact op met Thecla
Amoureus, 030 247 45 52.
Antwerpen bevat alle ingrediënten voor een ontspannen
weekendje weg: oude én nieuwe architectuur, een keur aan
restaurants, een breed winkelaanbod en een gezellig uit-
gaansleven. Een extra reden om binnenkort naar Antwerpenaf te reizen is de tentoonstelling Palazzo Rubens. De mees-
ter als architect, die nog t/m 11 december te zien is in het
Rubenshuis. Naast werken van Michelangelo, Giulio Romano,
Van Dyck en Jordaens presenteert het museum kostbare
Rubens in Antwerpen
Onderweg
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 75/86
Voor meer informatie en boekingen, zie www.vvaareisbureau.nl of bel
11 - 2011 75
Mijn favorietEen van mijn grote passies is wielren-
nen; ik breng ongeveer 6000 km per jaardoor op mijn racezadel. De afgelopen jaren heb ik deelgenomen aan tal van cyclosportieven en toertochten in Europa en heb de meest bekende cols in Europa wel bedwongen. Daaronder veel indrukwekkende,maar de mooiste col die ik ooit ben opgefietst is deStelvio, met zijn hoogte van 2758 meter een van dehoogste passen in Europa. Vanuit Prad am Stelvio fiets
je via maar liefst 48 haarspeldbochten naar de top,onderweg genietend van het fenomenale uitzicht op hetOrtlermassief. Goed nieuws voor wielrenliefhebbers:
ook in 2012 organiseert VvAA reisbureau een reis naarde Dreilandergiro waarin de Stelvio is opgenomen!Mijn eigen grote wielerwens is om mee te doen aan deCape Argus Pick’n Pay Tour in Kaapstad. Deze mooistewielertocht ter wereld biedt VvAA reisbureau in maart2012 voor het eerst aan. Zien we elkaar daar?
Martin de Ruiter,VvAA reisbureau
Verrassend Boedapest
Er zijn steden die zeer de moeite waard zijn
maar die – bij het kiezen van een bestem-
ming voor een stedentrip – vaak over het
hoofd worden gezien. De Hongaarse hoofd-
stad is een voorbeeld van zo’n ‘vergeten
stad’. Karakteristiek voor Boedapest zijn
de stadsdelen Boeda en Pest, van elkaargescheiden door de Donau. Boeda is heu-
velachtig en groen, met villawijken en di-
verse bezienswaardigheden waaronder de
vermaarde Burcht; Pest is het stadsdeel
van de historische gebouwen, boulevards,
winkelstraten, koffiehuizen en niet te ver-
geten de vermaarde badhuizen. Voor een
aantrekkelijke prijs boekt u deze winter een
stedentrip naar Boedapest, met verblijf in
het viersterren Continental Hotel Zara.
Prijs vanaf € 315,- p.p. (van 1 november
t/m 31 december). Inclusief drie over-
nachtingen met ontbijt en transfer. Vertrek is dagelijks mogelijk.
USA/Canada informatieavond
Benieuwd naar de vakantiemogelijkheden in deze uitgestrekte landen?
Op zoek naar praktische informatie over het rondreizen per huurauto of
camper, over het reserveren van campings, of over specifieke routes?
Kom dan woensdagavond 16 november naar het hoofdkantoor van VvAA
in Utrecht voor de USA/Canada informatieavond van VvAA reisbureau.
Er zijn presentaties over West- en Oost-Canada, West-USA en Florida,
treinreizen, individuele en groepsreizen, reizen per camper (er staan 2
exemplaren voor de deur), en een Alaska cruise (Holland America Line).
Uiteraard kunt u ook informatie inwinnen over de rondreis die u van plan
bent te gaan maken. De informatieavond begint om 18.00 uur. Aanmel-
den kan tot 9 november via www.vvaareisbureau.nl/USACanada. Hier
vindt u ook meer details over de avond. Deelname is gratis.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 76/86
76 11 - 2011
Welkom bij VvAA Samen met meer dan 100.000 collega’s bent u lid van de Vereniging VvAA. Op haar beurt is
de Vereniging enig aandeelhouder van VvAA groep bv. Samen vormen wij ‘VvAA’: een leden-
organisatie die kennis, zekerheid en service biedt aan (para)medici, studenten en zorginstel-
lingen. Elke maand belichten wij een belangrijk aspect van onze dienstverlening. Deze keer
vertelt Onno Walch, senior jurist bij VvAA, over rechtsbijstand aan de leden.
Onno Walch adviseert leden die een
rechtsbijstandverzekering bij VvAA heb-
ben agesloten omtrent hun juridische
positie, o staat hen bij als er juridische
geschillen ontstaan. Walch: “Mijn ocus
ligt op rechtsbijstand voor zaken die de
beroepsuitoeening van de leden aan-
gaan. Te denken valt aan juridische kwes-
ties op het gebied van het arbeidsrecht,
tuchtrecht, huurrecht, maatschapsrechten sociaal verzekeringsrecht.”
Walch: “Hoe zorgvuldig je ook probeert
te zijn, vroeg o laat kun je te maken
krijgen met een juridisch probleem. Pa-
tiënten zijn vandaag de dag bijvoorbeeld
eerder geneigd een klacht in te dienen
bij een tuchtcollege o klachtencommis-
sie. Daarnaast zijn veel leden behalve
arts ook werkgever, o huurder van een
praktijkpand. Wat doe je dan als er een
conict met de assistent ontstaat, o de
huur van de praktijkruimte wordt opge-
zegd?”
Maar ook als particulier kun je op pro-
blemen stuiten: een aanrijding, problemen
met je buren vanwege overhangende
takken, een verbouwing die volledig uit de
hand loopt, een vlucht naar een tropische
bestemming die wordt geannuleerd.
Voorbeelden genoeg voor zaken waarbij
behoete aan rechtsbijstand bestaat.”
Enorme impact
In al deze gevallen kan het noodzakelijk
zijn en is het vaak ook verstandig om
te worden bijgestaan door een juridisch
deskundige. Het is fjn wanneer de zor-
gen zo veel mogelijk uit handen worden
genomen. Walch: “Een juridisch probleem
heet een enorme impact. Een klant die
ik eens bijstond in het kader van een ar-
beidsconict op de werkvloer vertelde mij
dat het hem zo veel energie kostte en zo
veel slapeloze nachten opleverde, dat hij
overwoog zijn praktijk te beëindigen. Het
was voor de klant een enorme opluchting
dat ik het juridisch probleem van hem
overnam en hem met mijn ervaring kon
begeleiden en uiteindelijk het probleem
voor hem wist op te lossen.”
Het is in de huidige tijd verstandig een
rechtsbijstandverzekering te hebben.
Walch: “Eigenlijk mag een rechtsbijstand-
verzekering niet ontbreken in het pakket
van een zorgproessional. Maar ook een
gezin kan eigenlijk niet zonder. Belangrijk
is dat iemand daarmee tegen een relatie
klein bedrag snel en gemakkelijk toegang
heet tot adviezen, waarmee grotere
problemen, advocaatkosten en kopzorgen
voorkomen kunnen worden.”
Een groot voordeel van de juristen
van VvAA rechtsbijstand is dat zij goed
ingevoerd zijn in de werkwijze van de be-
roepsbeoeenaars in de gezondheidszorgen op de hoogte zijn van wat er binnen de
gezondheidszorg o specifeke beroeps-
groepen speelt. Dat geet vertrouwen. Het
spreekt voor zich dat de juristen ook met
betrekking tot particuliere kwesties hun
mannetje staan.
Praktische insteek
De adeling Rechtsbijstand heet een
praktische insteek en een efciënte
werkwijze. Walch: “Wij vragen ons altijd
a waar iemand nú mee geholpen is. Een
dik dossier hoet de klant niet verder
te helpen. Met een teleoontje sla je
vaak veel stappen over. Er zijn meerdere
wegen dan de conventionele methoden
om tot een oplossing te komen, denk
bijvoorbeeld ook aan mediation. Maak
vroegtijdig gebruik van de polis. Het
advies van één teleoontje kan vaak een
hoop gedoe voorkomen. Preventie voor-
komt escalatie.”
Meer informatie over de dienstverlening van
VvAA rechtsbijstand vindt u op www.vvaa.nl.
U kunt ook rechtstreeks contact opnemen
via 030 247 49 99.
Over… de noodzaak van een
(beroeps)rechtsbijstandverzekering
F o t o : b e r t s m i t h
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 77/86
11 - 2011 77
per telefoon 030 247 47 89
per e-mail [email protected]
per post Postbus 8153, 3503 RD Utrecht
bezoekadres Orteliuslaan 750, 3528 BB Utrecht
route bus 29 brengt u vanaf Utrecht CS in tien minuten
naar ons kantoor; de route per auto vindt u op
www.vvaa.nl/contact.
meer informatie www.vvaa.nl
Zo bereikt u ons Als u wilt reageren
het is vr ns belangrijk te weten wat
u van nze dienstverlening vindt. Wij zijn
dan k geïnteresseerd in uw reactie,
psitief en negatief. Uw cntactpersn is
et eerste aanspreekpunt vr uw reactie
f uw klact. mct dat cntact in uw bele-
ving niet leiden tt een afdende antwrd
f een plssing, dan kunt u scriftelijk
een klact indienen bij de fddirectie
van VvAA grep. Dat kan per pst – et
adres vindt u iernaast – f via een ail
naar [email protected]. onze klac-
tenfunctinaris zrgt vr een zrgvuldige
en tijdige beandeling van uw klact.
Als lid kunt u k een klact f een
vraag vrleggen aan et bestuur van
de Vereniging VvAA. het ailadres is
[email protected]. ok kunt u zic wenden
tt reguliere klacteninstituten f, als u er
in verleg et ns niet uitkt, de gang
naar de recter aken.
Wachtkamerpakket:‘kies zelf uw
medisch team’
medi nveber zijn alle nieuwe tarieven vr de
zrgverzekeringen beschikbaar en kan iedereen
pnieuw bepalen welke zrgverzekering het
beste bij he f haar past. VvAA weet hezeer
zrgprfessinals eraan hechten hun eigen be-
handelaars te kunnen kiezen. Daar start VvAA
haar zrgcapagne et de slgan ‘kies zelf uw
edisch tea’.
oNVZ, de uitveren-
de partij van de VvAA
zrgverzekering, biedt deze verzekering et
ruie keuzevrijheid
k aan haar verige
verzekerden aan. o
dit te prten, is
er nu een speciaal
wachtkaerpak-
ket ntwikkeld dat
bestaat uit een pster en een
standaard et brchures nder de neer: ‘De
belangrijkste keuzes in het leven aak ik liever
zelf.’
VvAA leden die het belang van een vrije keuzein zrgverlening in hun wachtkaer aan hun
patiënten willen verbrengen, kunnen het pakket
nline aanvragen. Daarbij aakt u kans p een
webadvies van een gereneerd webdesign-
bureau, want gekzen wrden als zrgverlener
vraagt gede bereikbaarheid, k nline. De
winnaar ntvangt een advies ver het design van
de site en het ptialiseren van de nline vind-
baarheid. Aanvragen van het wachtkaerpakket
det u via www.vvaa.nl/zrgverzekering.
VvAA online:platform wonen VvAA biedt nu alle dienstverlening voor
een compleet en persoonlijk woonadvies
op één online platform aan. Via www.
vvaa.nl/wonen vindt u nu gemakkelijk
alle informatie en advies over zowel
de financiële, juridische en fiscale kan-
ten van wonen, als over persoonlijke
woonwensen rond zaken als styling en
‘hoe wil ik wonen’. Het platform kende
al een hypotheekcheck, waarmee VvAA
leden een gratis oriënterend hypotheek-
gesprek van een uur met een van onze
adviseurs kunnen aanvragen. Daar zijn
nu vier nieuwe services aan toegevoegd.
Om te beginnen kunt u hier nu de
Argumentenkaart ‘hoe wil ik wonen’
downloaden, die aan de hand van een
aantal vragen rond de thema’s werken,
wonen, geld en leven inzicht geeft in uw
woonwensen en (financiële) mogelijk-
heden.
Met de nieuw toegevoegde hypotheek-
calculator berekent u op basis vaninkomsten en uitgaven de maximaal
mogelijke hypotheek.
Omdat VvAA belang hecht aan onaf-
hankelijke aanbeveling van haar dienst-
verlening rondom wonen, wordt via
dit platform nu ook de onafhankelijke
vergelijkingssite www.independer.nl
ontsloten. Hier kunt u uw ervaringen
delen met andere VvAA leden.
Tot slot zullen de Ledemaatjes uit
de rubriek Onroerend goed uit Arts &
Auto gratis een maand worden door-
geplaatst op het platform. Zo bereiktu met uw Ledemaatje een nog groter
publiek.
Ter gelegenheid van de start van
het nieuwe platform, kunt u tot en
met 31 december meedingen naar een
exclusief stylingadvies van het ontwerp-
team van Piet Boon. U maakt kans op
dit stylingadvies door via de site uw
woonwens voor ons te beschrijven. Ont-
dek de nieuwe mogelijkheden van het
platform op www.vvaa.nl/wonen.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 78/86
Vvaavooru.nl voor een optimaal
pensioenadviesIn het verleden hebben velen een fnan
ciële voorziening getroen om er zeker
van te zijn dat zij er na hun pensionering
goed verzorgd bij zitten. Maar de agelo
pen jaren is er veel gebeurd en veranderd
op de fnanciële markten. VvAA wil u met
beleggingsverzekeringen van betere alter
natieven voorzien, zodat de gekozen op
lossingen blijven renderen zoals gepland
was. Als eerste partij biedt VvAA daarom
ook producten aan van andere aanbie ders, indien dit gunstiger voor u uitpakt.
Dit doen we vanuit het motto: ‘Het belang
van onze leden staat altijd voorop, ook
bij pensioenadvies. Zels als wij in eigen
vlees moeten snijden.’
Heet u een VvAA lijrenteverzekering
o kapitaalverzekering (op basis van
beleggingen), dan ontvangt u binnenkort
een brie waarin u kunt kiezen voor een
kosteloze indicatieve berekening die een
mogelijk hogere eindopbrengst toont dan
bij de huidige situatie. In alle gevallen –
met o zonder overstapvoordeel – staan
wij u bij met advies op maat voor het ma
ken van de juiste keuzen die passen bij
de ontwikkelingen in werk en leven. Wij
bieden daarvoor vier servicepakketten
voor pensioenadvisering die in service
niveau variëren van zelredzaamheid tot
proessionele begeleiding.
Wilt u weten wat VvAA voor uw pensioen
kan betekenen, kijk dan op www.vvaa.nl/
pensioen o op www.vvaavooru.nl.
78 11 2011
Vvaa NieuwsSamenstelling: VvAA groep
Vrije prijsvorming, en nu?Per 1 januari 2012 zijn er in de mondzorg
geen wettelijke maximumtarieven meer
en worden verdergaande eisen gesteld
aan transparantie van prijs, kwaliteit en
prestatie. Dit kan gevolgen hebben voor
de bedrijfsvoering, strategie en concur-
rentiepositie van tandartsen. Daarom
organiseert VvAA op 11 november het
symposium ‘Vrije prijsvorming, en nu?’,
waar ondernemende tandartsen concrete
tips krijgen om deze ontwikkelingen op
een gestructureerde manier in goede
banen te leiden. Menno Tusschenbroek,directeur van Associatie Nederlandse
Tandartsen (ANT) houdt een presentatie
rond zaken als bedrijfsvoering, nan-
ciën, concurrentie en de veranderende
relatie tussen tandarts en patiënt. Pieter
Ramler, directeur VvAA opleidingen &
teamcoaching, verkent samen met de
deelnemers de visie op het vak en de
praktijk van tandartsen. Wat gaat goed
en waar liggen verbeterpunten? Welke
acties moet u in gang zetten?
Deelnemers kunnen vervolgens
deelnemen aan twee actieve workshops,
waarbij u onder meer kunt kiezen uit:
Strategie en marketing (waar moet u op
letten bij het inzetten van marketing-
middelen), Samenwerking en mededin-
gingsrecht (welke (prijs)afspraken mag u
maken, wat is de rol van de NMa) en Be-
reken uw kostprijs (aan de hand van een
speciaal door VvAA ontwikkeld rekenmo-
del inzicht krijgen in uw kostprijzen) .
Datum 11 november.
Tijd 13:30 19:00 uur (inclusief buffet).
Locatie VvAA hoofdkantoor, Orteliuslaan
750, Utrecht.
Voor meer informatie en inschrijven
vvaa.nl/vrijeprijsvorming. Deelname is
gratis voor VvAA leden.
Symposium voor tandartsen op 11 november
2400 nieuwestudentledenHet nieuwe studiejaar is begonnen en de introductiedagen 2011 zijn weer achter de
rug. Voor het eerst konden (para)medische studenten met een speciale QR-code via
hun smartphone ter plekke lid worden. Aandachtstrekkers in de VvAA stand waren
de smartactie (‘word lid en maak kans op een weekendje gratis smart, inclusief
VvAA hotelbon’) en de Arts & Auto studentenspecial. VvAA heet alle 2400 studenten
die zich tijdens deze dagen inschreven van harte welkom en wenst hen veel succes
met de studie. Kijk op www.vvaa.nl/introductie voor de foto’s.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 79/86
11 2011 79
Op maandagavond 31 oktober van
21.00 - 22.00 uur vindt live vanuit het
hoofdkantoor van VvAA in Utrecht
het derde BNR-zorgdebat plaats.
Centraal staat het thema ‘Mag een
medicus fouten maken?’ Tijdens
dit debat gaat Harmke Pijpers
van BNR Nieuwsradio in gesprek
met onder anderen Klaas Mol-lema van het Centraal Tuchtcol-
lege voor de Gezondheidszorg,
Matthijs Buikema (auteur van
Onder zeil, reconstructie van een
medische fout ) advocaat Ivo Sindram
(die zowel patiënten als artsen bijstaat
bij medische fouten), vertegenwoordi-
gers in rechtsbijstand en ziekenhuis-
bestuurders. Ook zijn de resultaten
uit VvAA’s derde trendonderzoek
‘medische fouten’ onderdeel van
het debat. (zie ook pagina 28)
Het BNR-zorgdebat en VvAA’s
trendonderzoek maken deel
uit van de serie: ‘Wat geld(t)
in de zorg?’ www.vvaa.nl/
watgeldtindezorg. Aanmelden voor het bijwo-
nen van het debat kan nog
tot maandag 31 oktober
15.00 uur via www.bnr.nl/
evenement/maandagavond-
debat. Toegang is gratis. Ontvangst is
vanaf 19.30 uur op het hoofdkantoor
van VvAA, Orteliuslaan 750 te Utrecht.
Derde BNR-zorgdebat:
Mag een medicusfouten maken?
1ste plaats voor team AMREF Flying Doctors
Dam tot DamloopAgelopen 18 september fnishten onder zeer regenachtige omstandigheden Nederlands
recordhouder Kamiel Maase en de Keniaanse toploper Emmanuel Biwott gebroederlijk
als de nummers 1 en 2 in het individuele klassement van de goededoelenteams tijdens
de Dam tot Damloop. Dit team stelde de 1ste plaats veilig voor AMREF in de teamuitslag
van de totaal 355 deelnemende teams. Vanuit VvAA deden 40 lopers mee (een mix van
VvAA leden, medewerkers van VvAA en AMREF en van VvAA’s samenwerkingspartners
ONVZ, ABS Autoherstel en DEKRA Claims and Expert Services). Naast het sportieve
element staan de lopers garant voor een sponsorbedrag van 10.000 euro dat ten goede
komt aan het werk van AMREF. VvAA verdubbelt dat bedrag.
Ledeninformatie
Totaal aantal leden: 107.642
waarvan 20.387 studentleden
Overleden
E.M. Bol, Barendrecht, huisarts
G.J. Bremer, Haren GR, arts
J.L. van Deursen, Zutphen, huisarts
A.P. Djajadiningrat, Capelle aan den IJssel,
dermatoloog
L. van Duijn, Beetsterzwaag, fysiotherapeut
P.S. Edixhoven, Ossendrecht, apotheekhou-
dend huisarts
P.C. van Espelo, Waarder, tandarts
G.H. Fey-Be, Tilburg, tandarts
J. Groen, Apeldoorn, dermatoloog
H. Groeneveld, Rotterdam, arts
R. de Heer, Papendrecht, fysiotherapeut H.C. van Hesteren, Amsterdam, bedrijfsarts
Dr. J.M.G. Hollanders, Gulpen, gynaecoloog
J.H. ten Hoopen, Veldhoven, dierenarts
J.E. James, Zoetermeer, arts
A.M.P. Janssen de Limpens, Den Haag,
plastisch chirurg
E.H. Kampelmacher, Bilthoven, dierenarts
A.J. Kleijn, Huis ter Heide UT, tandarts
C. Kloosterboer, Son, huisarts
M.K. Kwee-Taams, Bentveld, gezondheids-
psycholoog
J.A.M. Maijs, Maastricht, fysiotherapeut
H.Th.Ch. Nederveen, Almere, huisartsH. Pot, Kampen, arts
G. van Putten, Soest, fysiotherapeut
C.M.C.M. Schoofs, Eindhoven, tandarts
C.N. Schrover-Sampson, Nijmegen, aios
anaesthesiologie
H. Timmers, Amsterdam, internist
E.B.W.M. Treu, Den Haag, radiodiagnost
J. Veenstra, Winschoten, specialist ouderen-
geneeskunde
A. de Vries, Vlaardingen, tandarts
Zijn uw gegevens nog
actueel?
VvAA wil haar leden zo goed mogelijk van dienst
zijn. Om onze dienstverlening beter te laten
aansluiten op uw wensen en uw persoonlijke
situatie is het belangrijk dat uw gegevens in onze
database correct zijn. Bent u onlangs verhuisd,
heeft u een nieuw e-mailadres of een gewijzigde
werksituatie, of zijn er andere gegevens gewijzigd?
Neem dan contact op met onze ledenservice via
[email protected] of bel 030 247 47 89.
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 80/86
VvAA Opleidingen & teamcoaching
80 11 - 2011
“Ik heb al zo’n twintig jaar werknemers in
dienst en natuurlijk verloopt dat niet altijd
vlekkeloos. Het kan dus geen kwaad je licht
nog eens op te steken. De cursus, die één
lange middag duurde, was buitengewoon leerzaam. Maar eigenlijk
dekt de titel niet de lading, het ging vooral om het voorkómen van
‘ongelukken’.
Wat mij opviel was dat alle medecursisten die om de tael zaten,
bezeten zijn van hun vak en verwachten dat hun werknemers dezeldedrive hebben. En dáár gaat het out, want de plicht van de werknemer en
de verwachting van de werkgever overlappen elkaar niet altijd. Dit kwam
uitgebreid aan de orde.
Het belangrijkste om narigheid te voorkomen, is dat er vooragaand
aan een aanstelling een waterdicht contract ligt en dat je daarna regel-
matig unctioneringsgesprekken voert. Verder kwam ter sprake dat een
werknemer ‘ernstig’ veel rechten heet . Personeel aannemen moet je
dus niet zomaar doen.”
Max Borg heeft een praktijk voor
fysio- en manuele therapie in Utrecht.
VvAA wil een belangrijke
bijdrage leveren aan de
niet-medisch-inhoudelijke
bij- en nascholing van zorg-
professionals en doet ditdoor praktisch ingestoken
opleidingen en cursussen
aan te bieden, speciaal
toegesneden op (para)-
medici en aansluitend
op ontwikkelingen in de
gezondheidszorg.
Ook biedt VvAA begeleiding
bij fusietrajecten, beleids-
vorming en het verbeteren
van de praktijkorganisatie,
maar ook bij het onder-houden en bespreken van
samenwerkingen.
Inschrijven: www.vvaa.nl/
opleidingen. Voor vragen
kunt u bellen met 030
247 43 28 of mailen
naar [email protected].
Het hoort bij het werk van de
zorgproessional: overleggen en
besluitvorming. Maar doordat
samenwerkingsverbanden zowel
groter als intensiever worden,
krijgen zorgproessionals steeds
meer te maken met tijdrovende
en inefciënte besluitvormings-
processen. Opvallend is tege-
lijkertijd de geringe aandacht
voor mogelijke verbeteringen in
de besluitvorming. Er zijn andere
manieren om tot glasheldere
besluiten te komen zonder de
geijkte vergadering. O om deze
efciënter te laten verlopen.
In deze pragmatische training
wordt op interactieve wijze
ingegaan op de achtergrond
van stroperige besluitvorming.
Daarnaast ontvangt u tal van
tips en adviezen die een ef-
ciënte besluitvorming kunnen
bespoedigen, zoals:
• alternatieven voor vergaderen;
• besluitvorming als onderhande-
lingsproces;
• omgaan met veelpraters, niets-
zeggers, machtswellustelingen en
eromheenpraters;
• collega’s alert en betrokken
houden;
• omgaan met verantwoordelijk-
heid-vermijdend gedrag;
• de kunst van het maken en
nakomen van aspraken.
Donderdag 1 december
Tijdbesparend vergaderenPlaats Utrecht. Prijs € 395,-
(niet-leden:€ 450,-).
Duur 1 dag. Geaccrediteerd.
Tijdbesparend vergaderen
“Buitengewoonleerzaam”
Agenda
4 november, 13 maart, 12 april (startdata)
Management in degezondheidszorg
Speciaal voor zorgproessionals diezich bezighouden met management
van vakgroep o maatschap. Kernbe-
grippen: pragmatisch, interactie, met
en van elkaar leren. De onderwerpen
zijn: strategie en beleid, nancieel
management, marketing/pr, com-
municatie, leidinggeven, praktijk-
organisatie, timemanagement en
onderhandelen.
Plaats Utrecht.Prijs € 3250,- (niet-leden:
€ 3595,-).Duur 1 dag. Geaccrediteerd.
26 januari 2012 Visieontwikkeling:de juiste koers bepalenDe ontwikkelingen in de zorg gaan
snel. Ze plaatsen de zorgproessional
in (para)medische maatschappen
en vakgroepen voor tal van vragen.
Een heldere visie biedt houvast, geet
richting en voorkomt ad-hocbeleid.
In deze training leert u een visie te
ontwikkelen en, daarvan ageleid,
heldere beleidskeuzes te maken.
Plaats Utrecht.Prijs € 395,- (niet-leden:
€ 450,-).Duur 1 dag. Geaccrediteerd.
9 & 10 februari & 12 april 2012
Persoonlijke effectiviteit inde zorg Dé kans om te refecteren op uw
eigen unctioneren: wat vind ik
écht belangrijk in mijn leven en
loopbaan? Waar ga ik mij concreet
op richten en hoe doe ik dat met
mínder moeite en méér resultaat?
Plaats omgeving Utrecht. Prijs € 1750,-
(niet-leden:€ 1995,-).Duur 3 dagen.
Geaccrediteerd.
6 juni 2012
Eerste hulp bij personeelEen praktische workshop over al uw
arbeidsrechtelijke vraagstukken ten
aanzien van uw personeel. Aan de
orde komen: arbeidsovereenkomst,
cao’s, proetijd, concurrentiebeding,
opzegtermijnen en de beëindiging
van de arbeidsovereenkomst. Ook
wordt aandacht besteed aan de
toepassingsmogelijkheden van
mediation.
Plaats Utrecht.Prijs € 225,- (niet-leden:
€ 275,-).Duur 1 middag. Geaccrediteerd.
Eerste hulp bij personeel
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 81/86
11 - 2011 81
Academie voor Medisch Specialisten
“Zo’n drie jaar geleden zijn we in ons
ziekenhuis een IFMS-traject gestar t.
Als medisch specialist kreeg je nooit
gestructureerde eedback op je unctioneren. En eigenlijk is dat heel
raar, want als er nooit enig moment van refectie is, kunnen er in de
loop der jaren ongewenste gewoontes insluipen.
Tijdens de cursus, tweemaal een middag en een avond, kwamen
nut en noodzaak van intercollegiale toetsing uitstekend aan bod. Heel
belangrijk vond ik dat we hebben geleerd dat deze gesprekken anders
verlopen dan die met een patiënt. Je moet niet meteen analyseren en
een diagnose stellen, maar de ander enkel een spiegel voorhouden.
Vervolgens hebben we zelevaluatie beoeend in rollenspellen. Dan
blijkt ook het voordeel van een incompanytraining; collega’s vinden
het leuk elkaar op deze manier beter te leren kennen. Aan het eind van
de training was iedereen enthousiast. Het schept een band om zo met
elkaar op te trekken.”
De Academie voor Medisch
Specialisten biedt discipline-
overstijgende scholing aan
medisch specialisten, overige
leden van medische staven
en aios.
Naast cursussen waarop
individueel ingeschreven
kan worden, verzorgt de
Academie ook scholing in
opdracht. Daarnaast biedt
de Academie coaching en
intervisie. Alle cursussen,
ook incompany, worden
geaccrediteerd door ABAN.
Inschrijven: www.academie-
medischspecialisten.nl.
Daar vindt u ook het volledige
aanbod. Voor vragen kunt u
bellen met 030 247 41 97 of
mailen naar info@academie-
medischspecialisten.nl.
In verband met de grote belangstel-
ling voor de uitgebreide cursus Zie-
kenhuisfnanciën, die in september van start ging, heet de Academie
besloten om in januari 2012 een
nieuwe cursus aan te bieden.
Naar aanleiding van de kabinets-
besluiten inzake de fnanciering van
de medisch-specialistische zorg
presenteerde de Orde van Medisch
Specialisten in juni het Witte Boek
deel IV . Hierin staat een overzicht
van de veranderingen in de fnancie-
ring van de medisch-specialistische
zorg, die vana 1 januari 2012 van
kracht zullen worden, en handvattenom hiermee om te gaan. Ook na
het verschijnen van het Witte Boek
zullen er nog vele vragen blijven.
Grondige kennis van de ziekenhuis-
fnanciën is onontbeerlijk. Scholing
kan daarbij behulpzaam zijn.
In de cursus Ziekenhuisfnanciën
worden de nieuwste ontwikkelingen
uitgebreid besproken, evenals de
wijze waarop ziekenhuizen en medi-
sche staven hier het beste mee om
kunnen gaan. Hooddocent is JaapDoets, senior-adviseur van VvAA.
Daarnaast treedt een aantal gast-
docenten op van onder meer VvAA,
de OMS en een zorgverzekeraar.
De volgende onderwerpen
worden behandeld: inrichting
van het zorgstelsel, fnanciering
van de ziekenhuiszorg, balans en
jaarrekening, exploitatierekening,
investeringen, planning en control,
intern toezicht, kostprijsberekening
en onderhandelen met verzekeraars,
beheer van het honorariumbudget,organisatievormen, juridische as-
pecten en fscaliteit. De cursus is
bedoeld voor elke medisch specialist
die zich grondig wil verdiepen in de
ziekenhuisfnanciën, maar ook een
must voor besturen van coöperaties,
koepelmaatschappen, penning-
meesters van maatschappen, RVE-
voorzitters en adelingshooden.
De cursus kan incompany worden
gevolgd. De Academie organiseert
ook korte cursussen Ziekenhuis-
fnanciën van twee dagen (zie de
Agenda hiernaast).
De cursus omvat 6 hele dagen (een
ochtend en een middag), verspreid
over een half jaar. Cursusdata
20 januari, 17 februari, 16 maart,
13 april, 11 mei en 8 juni 2012.
Plaats Utrecht. Prijs leden VvAA
én OMS, of VvAA én NVZA € 2995,-
(niet-leden: € 3695,-). Accredita-
tie 36 punten.
Nieuwe uitgebreide cursus Ziekenhuisfnanciën Agenda
7 november
Time- en stressmanagementDruk, druk, druk. Gebrek aan tijd
bepaalt de kwaliteit van werk en wel-bevinden. U leert sturen met de tijd,
in plaats van dat u door de tijd wordt
gestuurd. Er wordt ruim geoeend en
in de middag wordt een proessio-
nele trainingsacteur ingezet.
Plaats Utrecht. Prijs leden VvAA€ 450,-
(niet-leden: € 525,-). Duur 1 dag.
10 & 24 november
Ziekenhuisfnanciën(beknopt)Na afoop van deze cursus hebben
de deelnemers een overzicht van devoornaamste vraagstukken die van
belang zijn bij de nanciering van
de medisch-specialistische zorg en
bedrijsvoering van zorgadelingen
c.q. ondernemingen.
Plaats Utrecht. Prijs leden VvAA én OMS/
NVZA€ 1195,- (niet-leden:€ 1395,-).
Duur 2 dagen.
10 november 2011, 13 februari 2012
OnderhandelenOnderhandelen is balanceren. Bent
u te zacht, dan geeft u te veel weg;bent u te hard, dan komt de relatie
onder druk te staan en bereikt u
waarschijnlijk ook niets. Tijdens deze
pragmatische training wordt volop
geoeend met lastige onderhande-
lingssituaties waarmee u te maken
kunt krijgen.
Plaats Utrecht. Prijs leden VvAA€ 395,-
(niet-leden: € 450,-). Duur 1 dag.
22 november
Uw jaarrekening leren lezen
De jaarrekening stelt u in staat om
conclusies te trekken omtrent rende-
ment en omvang van uw praktijk en
uw vermogen. Bij een goede analyse
kunt u tijdig de juiste maatregelen
treen om het rendement van
uw praktijk te continueren o te
verbeteren.
Plaats Utrecht. Prijs leden VvAA€ 225,-
(niet-leden: € 275,-). Duur 1 middag.
Incompany-basistraining IFMS
Evert Theunissen is algemeen chirurg en
verbonden aan het St. Antoniuszieken-
huis in Nieuwegein.
“Het schept een band”
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 82/86
De 10 schepen zoals afgebeeld rechts van
het diagram, liggen ergens in het diagram
verstopt. Waar precies? Sommige delen
zijn al gegeven. Een vakje met lijntjes
betekent dat daar alleen maar water is,en dus geen schepen. De getallen buiten
het diagram geven aan hoeveel delen van
schepen er in die rij of kolom liggen. De
schepen liggen ofwel horizontaal ofwel
verticaal, en raken elkaar nergens, zelfs
niet diagonaal.
Tel na het oplossen hoeveel delen van
schepen aan de rand van het diagram
liggen. Dit aantal is de in te sturen
oplossing. Bij het voorbeeld hieronder is
het aantal 9.
Puzzel Zeeslagje
Meedoen?
Los de puzzel op en mail die vóór
1 december naar [email protected].
Per briefkaart kan ook: Redactie Arts &
Auto, Postbus 8153, 3503 RD Utrecht.
Alleen leden of huisgenoten van leden
kunnen meedingen naar een prijs.
Onder de goede inzenders worden drie
VVV Cadeaubonnen t.w.v. € 25,- verloot.
De bon is te besteden bij ruim 37.000
acceptatiepunten in heel Nederland,
bijvoorbeeld bij winkels, attractieparken
en restaurants. De goede oplossing en
de namen van de prijswinnaars worden
twee nummers na het verschijnen van de
puzzel bekendgemaakt.
Deze prijswinnaars krijgen de VVV Cadeau-
bon zo spoedig mogelijk thuisgestuurd:
• Mw. Van Velze-Bouman uit Middelstum
• Mw. L.T.F. Lie uit Son
• Dhr. R.C. Elenbaas uit Lexmond
Oplossing Arts & Auto 9
6 8 1 4 3 2 5 9 7
82 11 - 2011
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 83/86
Meer ledenvoordeel vindt u op www.vvaa.nl/ledenvoordeel
Vvaa Ledenvoordeel
De lezingen zijn culturele reisverhalen
over Spanje, Rusland, Engeland en het
Middellandse Zeegebied. Sprekers zijn
Peter Brusse, Fik Meijer , Alexander
Münninghof en Rik Zaal. De eerste drie
sprekers zijn deels betrokken bij groeps-reizen in 2012, waarvoor u zich deze dag
kunt opgeven. De lezingen kunt u vanaf
16.00 uur gratis bijwonen. Meld u snel
aan, want er is slechts een beperkt aantal
plaatsen. Na aoop kunt u napraten onder
het genot van een glas glühwein.
Wandelarrangement Mariënwaerdt is
een eenvoudige natuurwandeling onder
begeleiding van een gids. Inclusief panne-
koeken en landgoedsap in brasserie de
Stapelbakker, € 17,- p.p.
Arrangement Huize Mariënwaerdt
biedt een inwijding in de roemrijkegeschiedenis van het landgoed. Inclusief
rondleiding door een deskundige gids,
pannekoeken en landgoedsap in brasserie
de Stapelbakker,€ 17,- p.p.
Nagenieten van de winterse sfeer van het
landgoed kan bij het winterkostbuffet
dat na aoop van de lezingen wordt geser-
veerd, € 25,95 p.p.
Voor meer informatie en aanmelden kunt u
terecht op www.vvaareisbureau.nl/cultuurdag.
Mariënwaerdt is goed te bereiken en er is
voldoende parkeergelegenheid. Deelname
aan de lezingen is gratis, aan de overige
arrangementen zijn kosten verbonden zoals
hiernaast vermeld.
[Gratis lezingen]
VvAA cultuurdag
op landgoed Mariënwaerdt
[Exclusief]
Meer ledenvoordeel vindt u op www.vvaa.nl/ledenvoordeel
Nationaal Archief
Rondleiding VOC- en WIC-archieven:
ontdek hier het roemruchte verleden
van Nederland dat in de Gouden Eeuw
als handelsmacht de wereldzeeën be-heerste.
Rondleiding in het CABR: het Centraal
Archief Bijzondere Rechtspleging (1944
- 2010) bevat gegevens over mensen die
na WOII verdacht werden van samenwer-
king met de Duitsers, lidmaatschap van
de NSB of verraad.
Rondleiding in De Verdieping van
Nederland: De Verdieping van Neder-
land, een gezamenlijk initiatief van de
Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal
Archief, toont 1000 jaar Nederland aan
de hand van topstukken.
Rondleiding in het restauratieatelier: hier ziet u hoe zorg wordt gedragen voor
restauratie en beheer van de archieven.
Workshop voorouders (genealogisch
onderzoek): ga uw familiegeschiedenis
na. In het Nationaal Archief vindt u de
belangrijkste bronnen voor genealogie,
zoals de burgerlijke stand en veel van de
doop-, trouw- en begraafboeken.
Workshop papierrestauratie: een
restaurator laat zien hoe een beschadigd
archiefstuk kan worden hersteld.
Datum 26 november.
Programma 10.30 - ca. 14.00 uur.
Prijs € 39,95. Inclusie kofe/thee en lunch.
Meer informatie en aanmelden www.vvaa.nl/
ledenvoordeel
Zaterdag 26 november organiseert het Nationaal Archief in Den Haag
speciaal voor VvAA leden een programma dat bestaat uit vier rondleidingen
en twee workshops.
Op zaterdag 7 januari 2012 organiseert VvAA reisbureau een cultuurevenement
op landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt in Beesd. Naast de gratis lezingen kunt
u er wandelen, een bezoek brengen aan het huis en winters dineren.
11 - 2011 83
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 84/86
advertentie
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 85/86
Een roze ei
In deze rubriek verhalen
schrijvers, journalisten
en publicisten over een
persoonlijke ervaring met
de gezondheidszorg en
houden (para)medici
hiermee een spiegel voor.
DDonderdagavond leek het onschuldig: “Mam, ik
heb pijn hier”, zei mijn twaalfjarige zoon, terwijlhij besmuikt naar zijn lies wees. Ik keek, maar
zag weinig onder zijn opgetilde Ajaxpyjama bij
het zwakke licht van zijn bedlamp. “Heb je mis-
schien iets geforceerd bij de voetbaltraining?”
vroeg ik. Ja, zei hij gerustgesteld, dat was het vast.
Ik gaf een kus op zijn warme voorhoofd en stopte
hem in.
Vrijdagochtend deed het nóg zeer, en keek ik
eens goed, bij daglicht. Wat doorgaans een schat-
tig rimpelig zakje met twee knikkers was, was
nu opgezwollen tot een roze ei. Vreemd, vond ik.
We moesten er maar mee naar de dokter. Bij de
huisartsenpraktijk was er plek halverwege de mid-dag. De dienstdoende arts keek en voelde en nam
het serieus. “Het hoeft niks te betekenen, maar als
het een verdraaide teelbal is, dan is er haast bij.”
Hij krabbelde een verwijsbriefje. ‘Acuut scrotum’
stond erop. Ik moest daar hard om lachen.
In het ziekenhuis wachtten we lang. De eerste
uroloog wist niet wat hij ermee aan moest en
vroeg een tweede erbij. Een bijbalontsteking,
luidde diens conclusie. Maar voor de zekerheid
moesten we een echo laten maken. Dat vond ik
toen ook grappig, een echo van een balzak.
Na anderhalf uur wachten met slechte tijd-
schriften konden we de echokamer in. Arts 1keek, haalde arts 2 erbij en toen een 3de. Ze
wezen naar het scherm, overlegden en vroegen
om arts 4, maar die was al naar huis. Uroloog
2 besloot na nog een half uur wachten dat het
toch géén gevreesde verdraaide bal was, want:
“Kijk, ziet u mevrouw, er is nog sprake van enige
doorbloeding. En bovendien had hij in het geval
van een verdraaide teelbal dubbel gelegen van de
pijn.”
Of we maar wat antibiotica wilden halen bij de
ziekenhuisapotheek, dan zou het na het weekend
wel beter gaan.
Thuis googelde ik bijbalontsteking, een aandoe-
ning die vooral voorkomt bij speedjunks en mannen
met veel wisselende seksuele contacten. Toch niet
helemáál het profiel van mijn brave twaalfjarige.
Zaterdag liep hij nog rond in huis. Zondag kon
hij het niet meer opbrengen om van de bank af tekomen. Hij had koorts en was hangerig.
Maandagmorgen moest ik naar mijn werk,
doodongerust. Ik vroeg mijn man linea recta met
onze zoon naar het ziekenhuis te gaan.
Toen ik goed en wel op de redactie zat, ging de
telefoon. De bal, die vrijdagmiddag nog gered
had kunnen worden, was inmiddels compleet ver-
draaid en afgestorven. Zoonlief moest geopereerd,
en het balletje verwijderd.
Ik had natuurlijk een taxi moeten nemen, van
Amsterdam naar Nieuwegein, maar ik ging per
trein en tram, vervloekte het openbaar vervoer
en mijn snelwegangst. Ik vervloekte vooral ook deuroloog. Ik kwam pas aan toen de operatie voorbij
was. Zeker, er zijn veel ernstiger aandoeningen
en heftiger operaties, maar toch vond ik het hart-
verscheurend mijn zoon in een operatiehemd te
zien, stoned van de verdoving. Toen hij bijkwam,
biggelde er een traan over zijn wang.
Toen het ziekenhuiseten kwam, at hij desal-
niettemin alle worteltjes op, met smaak.
Na het eten kwamen de praatjes, en vroeg hij of
hij nog wel kinderen kon krijgen later.
Tuurlijk, zei ik. “Met twee ballen kun je alle
meisjes ter wereld bezwangeren, met één bal
minstens alle lieve.”
“Waar is de bal nu?”, vroeg hij. Ik wist het niet.
Toen kwamen opeens alle worteltjes terug.
’s Nachts sliepen man en zoon samen in het
ziekenhuis. Bij thuiskomst lag de krant op tafel,
vol nieuws over de kabinetsformatie. ‘Bal ligt nu
bij Wilders’ stond er in grote letters.
“Aha”, zei mijn zoon. “Daar is de bal dus!”
Mooi zo, dacht ik. Hij is iets heel kostbaars kwijt,
maar zijn gevoel voor humor heeft-ie goddank nog.
Cécile Narinx (1970) is hoofdredacteur van modetijdschrift
ELLE en schrijft ook voor de Volkskrant , deVARAgids,
Elsevier en Esquire. Daarnaast is ze als modedeskundige
regelmatig te gast op tv bij De Wereld Draait Door en
Blauw Bloed en op de radio bij BNN Today .
11 - 2011 97
“Kijk, ziet u mevrouw, er is nogsprake van enige doorbloeding”
De spiegel Cécile Narinx
<
F O T O : C A R I N V
E R B R U G G E N
5/11/2018 Arts&Auto November 2011 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/artsauto-november-2011 86/86
Chantal Schrover-Sampson was bijna anesthesioloog,
het einde van haar opleiding in het UMC St Radboud in
Nijmegen was in zicht. Chantal ontwikkelde zich tot
een toegewijde, zelfverzekerde en praktische dokter. Hoogleraar
Anesthesiologie Gert Jan Scheffer ziet haar nog binnenkomen
voor haar sollicitatiegesprek. Het haar strak naar achteren, de
krullen keurig in een netje. “Chantal was ambitieus, slim, toenal redelijk zelfverzekerd, niet op haar mondje gevallen en ze had
een onmiskenbaar Zuid-Amerikaanse uitstraling.” Ze wist de
sollicitatiecommissie snel te overtuigen. “We waren het erover
eens: dit Antilliaanse talent kan de afdeling wat extra’s gaan
brengen.”
Al snel ontpopte Chantal zich tot een enthousiaste en onge-
dwongen collega met wie iedereen graag omging, zowel tijdens
als na het werk. Als ergens een merengue klonk, móést ze
dansen.
Sprankelend temperament
Chantal werd geboren in Willemstad. Als enige dochter in een
gezin van drie kinderen werd ze behoorlijk verwend; niet alleendoor haar ouders, maar ook door haar broers Eugène en Jean-
Pierre. Ze verliet Curaçao om in Nederland geneeskunde te stu-
deren. In het begin had ze wat last van heimwee – ze belde vaak
met haar ouders – maar al snel vond ze haar draai. Chantal was
een temperamentvolle Caribische die stevig met beide voeten
op Hollandse bodem stond. Sander, met wie ze in 2006 trouwde,
zegt het mooi: “Chantal was een kind van de zon en de aarde.
Haar weergaloze charme was een mix van sprankelend Antil-
liaans temperament en Nederlandse nuchterheid. Een stoere,
sterke vrouw die zelf de touwtjes in handen nam. Geen gezeur.
Handen uit de mouwen.”
Patricia Liem, directeur van de Nederlandse Vereniging voor
Anesthesiologie (NVA), herkent dat beeld. Chantal was anderhalf
jaar voorzitter van de Commissie Assistent-Geneeskundigen
Anesthesiologie en NVA-bestuurslid namens deze commissie. “Ze
kon de zaken goed in perspectief zien, liet zich niet intimideren
door oudere bestuursleden en wist duidelijk haar punt te maken.
Haar no-nonsense nuchterheid beteugelde haar levendige tempe-
rament.”
Vrolijk en sociaal
Vriendinnen en collega’s kennen niemand die elke dag met zó
veel plezier naar haar werk ging. “Ze was goed en lief voor patiën-ten, maar ook vol passie voor ons vak en onze afdeling. En dat is
best bijzonder”, zegt Scheffer.
Chantal was een warme, vrolijke en sociale collega. Als er jonge
assistenten op de afdeling kwamen, leende ze haar eigen boeken
uit om hen door de eerste onzekerheden te helpen. Af en toe kon
ze weleens ontploffen, in het positieve of in het negatieve. Je wist
wat je aan haar had.
Ondanks haar drukke leven was ze altijd attent en betrokken.
Als er iets met je was, vergat Chantal nooit te bellen of een sms’je
te sturen. Want drúk had ze het met haar werk, haar gezin en
haar grote familie en vriendenkring. Maar ze wist haar priori-
teiten goed te stellen. Haar allergrootste geluk waren dochter
Liv die in 2008 werd geboren en zoon Moos die begin dit jaar ter
wereld kwam. Urenlang kon ze met Liv en Moos knuffelen. Ze
was een geweldige moeder.
Binnenkort zou de droomwens van Chantal in vervulling gaan:
ze ging een fellowship doen bij de sectie kinderanesthesiologie.
Toen ze het net gehoord had, móést ze het delen: op de voicemail
van vriendinnen en collega’s verschenen alom juichkreten. Ze
was al aanwezig op vergaderingen van de kinderanesthesie, pre-
senteerde daar wetenschappelijk werk en zou dat binnenkort ook
op congressen in het buitenland gaan doen.
Een verkeersongeluk veranderde alles. Op 20 augustus overleed
Chantal Schrover-Sampson op 34-jarige leeftijd in Geldrop.
Afscheid
1977 – 2011
Chantal
Schrover-Sampson
Chantal Schrover-Sampson was bijna klaar met haar
opleiding tot anesthesioloog in het UMC St Radboud. Ze
zou daar ook een fellowship kinderanesthesie gaan doen.
Al tijdens haar assistententijd was ze bestuurlijk actief in
de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie.
TEKST els van thiel
<
“Een stoere, sterke vrouw diezelf de touwtjes in handen nam”