arz ve talep ii: piyasaların İşleyişi, mankiw
DESCRIPTION
MANKIW ARZ VE TALEP II: PİYASALARIN İŞLEYİŞİArz Talep ve Piyasa4Copyright © 2004 South-Western• Arz ve Talep iktisatçıların sıkça kullandığı temel kavramlar. • Piyasa ekonomilerinin çalışmasını sağlarlar. • Modern mikro iktisat arz, talep ve piyasa dengesini çalışır.Copyright © 2004 South-WesternPİYASALAR VE REKABET• Piyasa (Pazar) alıcı ve satıcıları bir araya getiren, onların bilgi alışverişinde bulunup iş yapmalarını sağlayan birTRANSCRIPT
MANKIWARZ VE TALEP II: PİYASALARIN İŞLEYİŞİ
Copyright © 2004 South-Western
44Arz Talep ve Piyasa
Copyright © 2004 South-Western
• Arz ve Talep iktisatçıların sıkça kullandığı temel kavramlar.
• Piyasa ekonomilerinin çalışmasını sağlarlar.
• Modern mikro iktisat arz, talep ve piyasa dengesini çalışır.
Copyright © 2004 South-Western
• Piyasa (Pazar) alıcı ve satıcıları bir araya getiren, onların bilgi alışverişinde bulunup iş yapmalarını sağlayan bir düzenlemedir.
• Arz ve talep insanların piyasalarda karşılıklı etkileşimi sonucu aldıkları tavırdır.
PİYASALAR VE REKABET
Copyright © 2004 South-Western
PİYASALAR VE REKABET
• Alıcılar talebi belirler.
• Satıcılar arzı belirler.
Copyright © 2004 South-Western
Tam Rekabet Piyasası
• Tam rekabet piyasası çok sayıda satıcı ve alıcının bulunduğu ve bu aktörlerin fiyatlar üzerinde bir etki yaratamadıkları yerdir.
Copyright © 2004 South-Western
• Tam Rekabet• Ürünler aynı• Çok sayıda alıcı ve satıcı; bu nedenle fiyatlar
üzerinde etkileri yok. • Alıcı ve satıcılar fiyatları veri kabul eder.
• Tekel• Tek satıcı ve fiyatları belirler
Piyasa Özellikleri
Copyright © 2004 South-Western
TALEP
• Tüketicinin olası fiyatlardan almaya hazır olduğu mal miktarı
• Talep Yasası:• Talep edilen miktarla fiyat arasında negatif ilişki
vardır.
• Talep Çizelgesi • Talep çizelgesi malın fiyatı ve talep edilen miktar
arasındaki ilişkiyi gösteren bir tablodur.
Copyright © 2004 South-Western
Ayşe’nin Talep Çizelgesi
Copyright © 2004 South-Western
Talep Eğrisi (Talep Doğrusu) fiyat ve talep edilen miktar arasındaki ilişki.
• Talep Eğrisi • Talep Eğrisi (Talep Doğrusu) bir malın fiyatı ve
talep edilen miktarı arasındaki ilişkinin grafiğidir.
Şekil 1 Ayşe’nin Talep Çizelgesi ve Talep Eğrisi
Copyright © 2004 South-Western
Dondurma Külahı’nın
fiyatı
0
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Talep edilen Dondurma Külahı miktarı
$3.00
12
1. Fiyat’ta düşüş...
2. ... Dondurma talebini arttıracaktır.
Fiyat Talep
Copyright © 2004 South-Western
Piyasa Talebi vs Bireysel Talep
• Piyasa talebi mal ve hizmetlere yönelik tüm bireysel taleplerin toplamından oluşur.
• Grafik oluşturmak için, bireysel talepler yatay olarak toplanarak piyasa talebi elde edilir.
Copyright © 2004 South-Western
Talep Eğrisi Üzerinde Hareket
Malın fiyatındaki değişiklik sonucu.
Copyright © 2004 South-Western
0
D
Dondurma Külahı Fiyatı
Dondurma Külahı Miktarı
Dondurma külahı fiyatının artmasına
neden olan bir vergi talep doğrusu üzerinde harekete neden olur.
A
B
8
1.00
$2.00
4
Talep edilen miktardaki değişiklik
Copyright © 2004 South-Western
Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler
• Tüketici Geliri
• Diğer Ürünlerin Fiyatları
• Tercihler
• Bekleyişler
• Alıcıların sayısı
Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Dondurmakülahıfiyatı
Dondurma KülahıMiktarı
Talepte birartış
Talepte birazalış
Talep Eğrisi, D3
TalepEğrisi, D1
TalepEğrisi, D2
0
Copyright © 2004 South-Western
Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler
• Tüketici Geliri• Gelir arttıkça normal mallara olan talep artar.• Gelir arttıkça düşük mallara olan talep azalır.
Copyright © 2004 South-Western
$3.002.50
2.001.501.00
0.50
21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211
Fiyat Dondurma
Miktar0
Gelirde artış
Gelirde bir atış...
D1
D2
Tüketici GeliriNormal Mallar
Copyright © 2004 South-Western
$3.002.50
2.001.501.00
0.50
21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211
Fiyat
miktar0
Talepte düşme
Gelirde bir artış...
D1D2
Tüketici GeliriDüşük Mallar
Copyright © 2004 South-Western
Talep Eğrisinde Kaymalar
• Diğer ürünler• Bir ürünün fiyatı düştüğünde diğer ürüne olan talep
düşüyorsa bu iki ürün ikame ürün olarak adlandırılır. (substitutes). Çay - Kahve
• Bir ürünün fiyatı düştüğünde diğer ürünün talebi artıyorsa bu iki ürün tamamlayıcı mallar olarak adlandırılır. (complements). Çay - Şeker
Alıcıları Etkileyen Değişkenler
Copyright©2004 South-Western
Fiyat………………………….Gelir………………………….Diğer Ürünlerin Fiyatları…...Tercihler……………………...Beklentiler……………………Alıcıların sayısı………………
Talep eğrisi üzerinde hareketTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kayması
Copyright © 2004 South-Western
ARZ
• Üreticinin olası fiyatlardan üretip satmaya hazır olduğu mal miktarı
• Arz yasası (Law of Supply)• Arz Yasası bir malın fiyatıyla arz edilen miktarı
arasındaki pozitif ilişkiyi gösterir.
Copyright © 2004 South-Western
Arz Eğrisi: Fiyat ve Arz edilen miktar arasındaki ilişki
• Arz çizelgesi• Arz çizelgesi malın fiyatı ve arz edilen miktarı
arasındaki ilişkiyi gösteren bir tablodur.
Copyright © 2004 South-Western
Ali’nin Arz Çizelgesi
Fiyat Miktar
Copyright © 2004 South-Western
Arz Eğrisi: Fiyat ve Arz edilen miktar arasındaki ilişki
• Arz Eğrisi• Arz Eğrisi bir malın fiyatı ve arz edilen miktarı
arasındaki ilişkinin grafiğidir.
Şekil: Ali’nin Arz Çizelgesi ve Arz Eğrisi
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Fiyat
külah
0
2.50
2.00
1.50
1.00
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Miktar (dondurmaKülahı)
$3.00
12
0.50
1. Fiyat’tabirArtış… ...
2. ... Dondurma külahı arzının artmasına neden olur.
Fiyat Miktar
Copyright © 2004 South-Western
Market Supply versus Individual Supply
• Piyasa arzı mal ve hizmetler için tüm bireysel arz miktarlarını toplamaktır.
• Grafik elde etmek için tüm bireysel arz eğrileri yatay olarak toplanır ve piyasa arz eğrisi elde edilir.
Copyright © 2004 South-Western
Arz Eğrisinin Kayması
• Girdi fiyatları
• Teknoloji
• Beklentiler
• Satıcıların sayısı
Copyright © 2004 South-Western
1 5
Fİyat
Miktar
0
S
1.00A
C$3.00 Dondurma külahı
fiyatındaki artış arz eğrisi
üzerinde harekete neden olur.
Arz miktarında değişim
Copyright © 2004 South-Western
Arz eğrisinde kayma
• Arz’da değişim• Arz eğrisinde sağa sola hareket etme. • Fiyat dışındaki faktörlerde bir değişim.
Şekil Arz Eğrisinde Kaymalar
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Dondurmakülahı
fiyatı
Dondurma Külahı Miktarı
0
Arzdaartış
Arzdaazalış
Arz eğrisi, S3
Eğrisi Arz
S1Arz
Eğrisi S2
Satıcıları etkileyen değişkenler
Copyright©2004 South-Western
Fiyat……………………………Girdi Fiyatları………………..Teknoloji………………………Beklentiler…………………….Satıcıların sayısı……………..
Arz eğrisi üzerinde hareketArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırır
Değişken Yarattığı Etki
Copyright © 2004 South-Western
ARZ VE TALEP
• Denge (Equilibrium) arz edilen miktar ve talep edilen miktarın eşit olduğu seviyedeki fiyatı gösteren durumdur.
Copyright © 2004 South-Western
ARZ VE TALEP
• Denge Fiyatı• The Arz ve talep edilen miktarların eşitlendiği fiyat
düzeyi. • Grafikte arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktadaki
fiyat seviyesidir.
• Denge Miktarı • Denge fiyatında talep edilen ve arz edilen miktar. • Grafikte arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktadaki
miktardır.
Copyright © 2004 South-Western
$2.00, fiyat düzeyinde arz edilen miktar ve talep edilen miktar
birbirine eşittir!
ARZ VE TALEP
Talep Çizelgesi Arz Çizelgesifiyat piyasa fiyat piyasa
Şekil - Arz ve Talep ve Piyasa Dengesi
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Fiyat
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Miktar
13
Dengemiktarı
Denge Fiyatı Denge (E)
Arz (S)
Talep (D)
$2.00
Şekil - Piyasada Dengesizlik Durumu
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Fiyat
0
Arz
Talep
(a) Arz Fazlası
Talepmiktarı
Arz miktarı
Fazla
Miktar
C
4
$2.50
10
2.00
7
Copyright © 2004 South-Western
Denge
• ARZ FAZLASI• Fiyat > Denge Fiyatı, ise arz miktarı > talep
miktarı. • Arz fazlası mevcut.
• Satıcılar satışları arttırmak için fiyatları düşürürler ve dengeye doğru hareket başlar.
Copyright © 2004 South-Western
Denge
• Kıtlık (Talep Fazlası)• Fiyat < denge fiyatı, ise talep edilen miktar > arz
edilen miktar. • Talep fazlası ya da kıtlık vardır.
• Çok sayıda alıcı az sayıda ürünü almak isteyeceği için fiyatlar denge noktasına doğru hareket edecektir.
Şekil – Piyasa Dengesizliği
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Fiyat
0 Miktar
Arz
Talep
(b) Talep Fazlası
ArzMiktarı
Talepmiktarı
1.50
10
$2.00
74
Kıtlık
Copyright © 2004 South-Western
Denge
• Arz ve Talep Kuralı• Bir malın fiyatı(nın uyarlama süreci) arz miktarı ve
talep miktarının eşitlenmesini sağlar.
Copyright © 2004 South-Western
Dengenin değişimi
• Arz veya (ya da her ikisi birlikte) talep eğrilerini kaydıran faktörlere dikkat etmek gerekir.
• Decide Eğrilerin sağa veya sola doğru mu kayacağına dikkat etmek gerekir.
• Arz – Talep grafiğini kullanarak “eğrilerdeki kaymaların” denge fiyatı ve miktarını nasıl etkilediğini görmek gerekir.
Şekil - Talepte artış dengeyi nasıl etkiler?
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Dondurmakülahıfiyatı
0 Dondurma külahı miktarı
Arz
İlkdenge
D
D
3. . . . Ve daha çokMiktar satılır.
2. . . fiyatlarınyükselmesineNeden olur . . .
1. Havaların ısınmasıylaDondurma talebi . . .
2.00
7
Yeni denge$2.50
10
Copyright © 2004 South-Western
Denge değişiminin analizi – 3 adım
• Eğrinin kayması * Eğri üzerinde hareket• Arz eğrisinin kayması arzda değişim olarak
adlandırılır. • A Sabit arz eğrisi üzerinde hareket ise arz edilen
miktardaki değişim olarak adlandırılır. • A shift in the demand curve is called a change in
demand.• A movement along a fixed demand curve is called a
change in quantity demanded.
Şekil – Arzda bir azalış denge düzeyini nasıl etkiler?
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Fiyat
0 Miktar
Talep
yeniDenge noktası
İlk denge noktası
S1
S2
2. . .bu durumdaDondurma fiyatıArtarken…
1. Şeker fiyatlarındaki artışDondurma külahı arzınınAzalmasına neden olur. . .
3. . . . Daha az miktarSatılır..
2.00
7
$2.50
4
Tablo – Talep ve Arz kaydığında fiyat ve miktar nasıl etkilenir?
Copyright©2004 South-Western
Arzda bir değişim yok Arzda bir artış Arzda bir azalış
Talepte bir değişim yok P aynı P azalır P artar Q aynı Q artar Q azalır Talepte bir artış P artar P belirsiz P artar Q artar Q artar Q belirsiz Talepte bir azalış P azalır P azalır P belirsiz Q azalır Q belirsiz Q azalır
Copyright © 2004 South-Western
Özet
• Herhangi bir olayın bir piyasayı nasıl etkilediğini, fiyat ve miktarların nasıl etkilendiğini analiz etmek arz talep grafiğini kullanırız.
• Piyasa ekonomilerinde fiyatlar iktisadi kararların alınmasında yani kaynakların dağıtımında önemli role sahiptir.