astım’ da tanı yaklaşımı
DESCRIPTION
Astım’ da Tanı Yaklaşımı. Uz. Dr. ADEM YILMAZ Çukurova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi /Adana. ASTIM. Mast hücresinden salgılanan histaminin başlattığı bir süreç…. Havayollarının kronik bir enflamatuvar durum…. TANIM. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Astım’ da Tanı YaklaşımıUz. Dr. ADEM YILMAZ
Çukurova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi/Adana
ASTIM Mast hücresinden salgılanan histaminin başlattığı bir süreç…
Havayollarının kronik bir
enflamatuvar durum…
TANIM
o Kronik hava yolu inflamasyonu ve bronş hiperreaktivitesi ile karakterize, reverzibl hava yolu obstrüksiyonu kliniğine sahip, genetik zemini olan bir sendromdur.
oKronik hava yolu inflamasyonuoBronş aşırı duyarlılığıoDiffüz reverzibl hava yolu obstrüksiyonuoNöbetler şeklinde öksürük, dispne, hışıltılı
solunum, göğüste tıkanıklık yakınmalarıoGenetik zemini olan bir sendromdur. oFarklı fenotipte olgular
TANIM
EPİDEMİYOLOJİ
oGörülme sıklığı
• Yeni Zelanda, Pasifik adaları;>%20
• Güney Asya, Kuzey Amerika Kızılderilileri, Eskimolar; <%1
• Avrupa; %5-10
• Türkiye; Çocuk %5-10
Erişkin >%5
*Türkiyede 2.5 milyon astımlı hasta *Ciddi bir halk sağlığı sorunu
300 MİLYON KİŞİNİN ASTIM HASTASI OLDUĞU TAHMİN EDİLMEKTEDİR. TAHMİNEN 2025 YILINDA 400 MİLYON
250.000 Ölüm/yıl
>106-101-5<1No data
Asthma in adults
Prevalence %
Prevalans %1-18
KALICI,YAPISAL DEĞİŞİKLİKLERAKUT DEĞİŞİKLİKLER
GENETİK
Çevresel Etkenler
İNFLAMASYON
PATOGENEZ
Th2 Lenfosit
Kronik EozinofilikİnflamasyonSubepitelyal fibrozisDüz kas hipertrofisiGoblet hücre hiperplazisiRevaskülarizasyonEpitel yıkımı
ECPMBPNOGF ler
IL-3, IL-5GM-CSF
Eozinofil
Masthücresi
IL-4IL-5
IL-3SCF
IL-4IL-13
IgE
B Lenfosit
Akut İnflamatuvar Ataklar
BronkospazmVazodilatasyonPermeabilite artışıÖdemMukus sekresyonu
HistaminLTC4PGD2
KİŞİSEL,ÇEVRESEL RİSK
FAKTÖRLERİ
Havayoluhiperreaktivitesi
Diffüz reverzibl havayolu
obstrüksiyonu
İNFLAMASYON
GENETİK FAKTÖRLER
REMODELLİNG
SEMPTOMLARÖksürük, Hırıltı, Dispne, Göğüste baskı
TETİKLEYİCİLER
GİNA,2009
PATOGENEZ
RİSK FAKTÖRLERİ
Kişisel Faktörler:Genetik, atopi, bronş hiperreaktivitesi, cinsiyet, etnik köken, obesite, GÖR Çevresel Faktörler: Allerjenler, meslek, sigara, hava kirliliği, solunumsal infeksiyonlar, parazitik infeksiyonlar, sosyoekonomik durum, diyet, ilaçlar, obesite Tetikleyiciler: Allerjenler, iç ve dış hava kirliliği, solunumsal infeksiyonlar, egzersiz, sülfürdioksit, besinler, katkı maddeleri, ilaçlar, psikolojik etkenler, sigara, irritanlar
PATOGENEZ
Brittle Astım
Ağır Astım
Steroide Dirençli Astım
Hafif Astım
İrreverzibl astım Aspirin Astımı
Mesleksel Astım
Egzersiz Astım
ı
Geç Başlayan Astım
Premenstrüel AstımEozinofilik Astım
Noneozinofilik Astım
Fenotipler
Erken Başlayan
PATOGENEZ
Ekstrensek astım İntrensek astım Egzersiz astımı Meslek astımı Öksürük ile seyreden
astım Yaşlı astımı
Brittle astım Premenstrüel astım Steroide bağımlı astım Steroide rezistan astım Noktürnal astım Sigara içen astımlı Aspirine bağlı astım
PATOGENEZZ Fenotipler
TANI
• Anamnez
• Fizik Muayene
• Solunum Fonksiyon Testleri
• Radyoloji
• Laboratuar
oSemptomlar
• Nefes darlığı• Öksürük• Hışıltılı / hırıltılı solunum• Göğüste sıkışma, baskı hissi
Anamnez
TANI
o Semptomların Özellikleri
• Tekrarlayıcı karakterde, nöbetler halinde• Daha çok gece ve/veya sabaha karşı• Kendiliğinden veya ilaçlarla hafifler veya kaybolur• Yakınmaların olmadığı dönemler vardır,
mevsimsel değişkenlik gösterebilir.• Bazı faktörlerle (allerjen, irritan, egzersiz, virüs
inf., stres vs.) uyarılır.
TANI
• Hastalığın ve atağın ağırlığına göre değişir.• Oskültasyonda normal akciğer sesi olabileceği
gibi, ekspiryum sonunda veya iki fazda ronküs olabilir.
• Ağır atakta; sessiz akciğer, siyanoz, taşikardi, yardımcı solunum kasları kullanımı bulunabilir.
Fizik Muayene
TANI
-Bronş Reversibilite Testleri• Erken reversibilite (FEV1,FEV1/FVC)• Geç reversibilite-Zirve akım hızı (PEF) ölçümü-PEF değişkenliği -Basit egzersiz testi-Nonspesifik bronş provokasyonu
Solunum Fonksiyon Testleri (Spirometri)
TANI
FEV1 < %80
FEV1/FVC < %75-80
FEV1 FVCFIV1
0 1 2 3 4 sn
TANISolunum Fonksiyon Testleri
PEFmetre
Zirve akım hızı (PEF) ölçümü
TANISolunum Fonksiyon Testleri
• Erken Reverzibilite; Orta derecede hava yolu obstrüksiyonlarında tanıya yardımcıdır. FEV1, FVC veya PEF ölçümlerinden sonra uygulanan kısa etkili beta-2 agonistten (200g: 2puf salbutamol ) 15-20 dk sonra ölçümde FEV1
başlangıca göre %12 veya 200ml artmış olması
• Geç Reverzibilite; 2-6 hafta steroid tedavisi sonrası, FEV1 >%15, PEF %20 artış olması
TANISolunum Fonksiyon Testleri
Pre-bron-kodilatör
Post-bron-kodilatör
FEV1 (/L) 3,91 2,25 3,20FVC (L) 4,55 4,25 4,40FEV1/FVC (%)86 53 73FEF%25-75 4,7 2,1 3,9PEF (L/san) 8,5 5,5 8,3
Beklenen
Reverzibilite: 950 ml (%45)
TANISolunum Fonksiyon Testleri
Havayolu obstrüksiyonunun gösterilemediği durumlarda;
1. PEF değişkenliği: sabah akşam değişkenliği %20 üzerindeyse astım lehine
kabul edilir.
2. Bronşprovokasyon testi
X100PEF Değişkenliği =
Maksimum PEF - Minimum PEF
1/2 x (Maksimum PEF + Minimum PEF)
TANISolunum Fonksiyon Testleri
Bronş Provokasyon Testi
-Spirometri normal ve öykü astımı düşündürüyorsa-Tanı için rutin yapılmaz-Metakolin veya histaminin artan dozların inhalasyonu ile yapılır.-Astımlıların %95’inde PD20 veya PC20 8 mg/ml’nin altındadır.Hava yolu enflamasyonu ile PD20 koreledir.
TANISolunum Fonksiyon Testleri
oP. A. Akciğer Grafisi• Tanı başlangıcında
çekilebilinir. Ancak kontrollerde rutin çekilmesi gerekmez
• Genellikle normal olup, ataklarda hiperinflasyon bulguları vardır.
TANIRadyoloji
*Diğer hastalıkları ekarte etmek veya komplikasyonların tespiti amacıyla çekilir.
-Eozinofili; Kanda %10’dan veya 300/mm3’den fazla olmasıdır. Spesifik değildir. Balgamda, nazal ve bronş lavajında da bulunması astımı destekleyici bir bulgudur.Tanı ve izlem için rutin testler değildir. -Total ve spesifik IgE: Alerjiyi desteklemek ve araştırma amaçlı bakılabilir. -İnflamatuar belirteçler; NO, CO
TANILaboratuvar
-Alerjik cilt testleri (prick test); Alerjenin araştırılması tanıda yararlı olabilir.
-Nefes darlığı, öksürük ve hırıltılı solunumu olan hastalarda, allerjik rinit ve atopik dermatit gibi atopik hastalıkların bulunması, astım tanısını destekler.
TANILaboratuvar
ANAMNEZ
Solunum Fonksiyon Testleri
Obstrüksiyon var Normal
Reverzibilite Testi(Erken ve Geç)
PEF takibi
Bronş Provokasyon Testi
PEF takibi
PA akciğer grafisiAllerji deri testleri
Astım tanısı anamnez ile konulan bir hastalıktır.o Kesin tanı koyduran bir test yoktur.o Bazı testler tanıya yardımcıdır.o Testlerin pozitif olması tanıyı destekler.o Negatif testler, astımı ekarte ettirmez.o Ailevi olduğundan çoğu hasta zaten tanısını
kendi koyar.o Tanıyı karıştıran durumlar; tek semptom, eşlik
eden hastalık(lar) ve doktorlar.
TANI
Astım 'da Ayırıcı Tanı
• Yaygın hava yolu obstrüksiyonları KOAH, bronşektazi, obliteratif bronşiolit, kistik fibroz, reaktif hava yolu disfonksiyonu
sendromu• Lokal hava yolu obstrüksiyonları• Kronik rinosinüzit, GÖR, ACE blokerleri ile
oluşan öksürükler, sol kalp yetersizliği
Parankimal AkciğerHastalıkları
Endobronşial/endotrakeal yer kaplayan lezyonlar
Üst hava yolu patolojileri
Pulmoner tromboemboli
Bronşa/trakeayadıştan bası oluşturanlezyonlar
Sol kalp yetmezliği
Astım 'da Ayırıcı Tanı
KOAH – Astım ayırıcı tanısı
ASTIM
• Genç ve orta yaş
• Atopik
• Sigara içmeyen
• Tekrarlayan dispne atakları
• Hışırtılı solunum
• Reverzibil havayolu obstrüksiyonu
KOAH
• İleri Yaş
• 60 paket/yıl sigara öyküsü
• Progresif egzersiz dispnesi
• Kronik öksürük
• Balgam
• Fiks havayolu obstrüksiyonu
TEŞEKKÜR EDERİM
www.toraks.org.tr www.ginasthma.org