PROYEKTO SA ARALIN

G PANLIPUNAN

DENNIS C. AMARANTE

AT N

AURICE ESGUERRA

ARALIN 25ANG ASYA AT ANG DALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG

ANG UNANG DIGMAANG PANDAIGDIG1914 - 1918

• Sumiklab ang Unang Digmaang Pandaigdig noong Agosto 1914

• Kumplikado ang dahilan: Una ay ang pag-aalyansa ng mga bansang Europeo at ang pangalawa ay ang pag-uunahan nila sa teritoryo

• Ang mga ALLIED FORCES at CENTRAL POWERS ang magkatunggali

FRANCE

BRITISH EMPIRE

JAPAN

UNITED STATES

CHINA

GERMANY

AUSTRIA-HUNGARY

OTTOMAN EMPIRE

BULGARIA

ALLIED FORCES

CENTRAL FORCESRUSSIAN EMPIRE

• Noong napatay si Archduke Ferdinand , nagsimula ang mobilisasyon ng mga sundalo sa Europa at sumiklab ang digmaan.

• Bagamat nakasentro ang digmaan sa Europa, nagkaroon din ng labanan sa Asya dahil sa spheres of influence at interes ng mga Kanluranin sa China.

• Sinakop ng Japan ang mga teritoryo ng Germany sa China (Shantung) at Pasipiko (Carolina at Marianas).

• Ipinilt ng Japan ang 21 Demands nito sa China, nagsumbong ang huli sa League of Nations pero hindi nila ito inaksyunan.

• Sumali ang China (matapos pasabugin ang isang French ship na may lulang mga Tsino) at ang United States sa Digmaan noong 1917

• Sumali ang China sa digmaan upang makilala at respetuhin siya ng mga Kanluranin

• Tumulong ang mga kolonya ng British Empire, partikular ang India, nung kasagsagan ng Digmaan

• Nagkaisa ng mga Muslim at Hindu sa India upang makamit ang kalayaan, si Mahatma Gandhi ang nanguna sa ahimsa o non- violent movement

• Sa Pilipinas, binuo ang Guardia Nacional upang ipadala sa Europa para makatulong sa tropa ng mga Allies, na itinaguyod ni Gobernador-Heneral Francis Burton Harrison at Pangulong Manuel Quezon

• Hindi naipadala ang mga tropang Pilipino sa Europa dahil sa kakulangan ng pondo at suporta galing sa United States

Franz Josef IAUSTRIA-HUNGARY

Mehmed VOTTOMAN EMPIRE

Ferdinand IBULGARIA

Nicolas IIRUSSIAN EMPIRE

TaishoJAPAN

George VBRITISHEMPIRE

Woodrow WilsonUNITED STATES

Raymond PoincareFRANCE

Yuan ShikaiCHINA

Wilhelm IIGERMANY

MGA EPEKTO NG UNANG DIGMAANG PANDAIGDIG• Natalo ang Central Powers sa digmaan at isinagawa ang pulong sa

Versailles, France upang pormal nang tapusin ang digmaan at pag-usapan ang kaparusahan ng mga natalong bansa

• Humina lahat ng mga bansang Europeo ngunit ang United States at Japan (dahil malayo sila sa lugar ng labanan) ay lumakas at itinuring na mga superpowers

• Mga Pangyayari bago at pagkatapos ng pagpupulong sa Versailles

JAPAN: napasakamay ang Shantung at napunta sa kanya ang mga isla na nasa dakong hilaga ng Ecuador na dati’y kolonya ng Germany, ngunit hindi pinansin ng mga Kanluranin ang hiling ng Japan na racial

equality

CHINA: walang nakuha ang mga Tsino o nabawing lupain at hindi pinirmahan ang Kasunduan ng Versailles, naganap ang May Fourth

Movement na siyang nagpayanig sa pamahalaang Tsino at New Culture Movement na siyang nagtakwil sa Confucianism

• Naganap ang Russian Revolution noong 1917 na kung saan napatalsik sa trono si Nicolas II at ang kanyang pamilya at namuno ang mga Bokshelviks (mga komunista) sa Russia

• Itinatag ang League of Nations noong June 28, 1919 matapos pirmahan ang Kasunduan sa Versailles

• Itinatag ang League of Nations upang maiwasan na ang pagkakaroon ng isa oang digmaang pandaigdig

• Ang Japan lamang ang Asyanong nasyon na kasali sa League of Nations

• Hindi sumali ang United States sa League of Nations dahil ayaw nitong sumali sa mga bagay na hindi ukol sa kanya at baka masali pa ito sa mga problema na walang kinalaman sa kanya

• Isang epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig ay ang pagpasok ng mga Kanluranin sa Kanlurang Asya.

• Humina at dahang-dahang bumagsak ang Ottoman Empire kasabay ng pagkakatuklas ng langis sa Kanlurang Asya ng mga Kanluranin noong 1917

• Isinagawa ang mandate system matapos sakupin ng mga Kanluranin ang mga bansa sa Ottoman Empire

• PAGHAHATI-HATI NG LUPAIN SA KANLURANG ASYA:

BRITISH EMPIRE: Palestine

FRANCE: Syria at Lebanon

• Napanatili ng Saudi Arabia ang kalayaan nito sa ilalim ni Haring Ibn Saud ngunit lahat ng mga kompanyang nanglinang ng langis nito ay mga dayuhang kompanya

• Ang Balfour Declaration ay inilabas ng mga English na nagsasabing ang Palestine ay bubuksan sa mga Jews

ANG ASYA SA GITNA NG DALAWANG DIGMAAN• Nagsimula ang pag-aarmas ng iba’t ibang mga bansa, nagikaroon

ng arms race o paramihan ng mga armas pandigma sa pagitan ng mga bansa pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig

• Dahil sa hinala na baka mauwi ito sa isa pang digmaan, tumawag ang United States ng isang kumperensya sa Washington D.C. noong 1921

• Nilagyan ng mga limitasyon ang laki at dami ng mga battleships at nagkasundo na hindi magtatatag ng ibayong pagpapalakas sa mga base militar sa Asya.

• Sumama ang United States, England, Japan, France at Italy sa pagpupulong

• Nagkasundo naman sa isang kumperensya ang United States, Japan, England at France na rerespetuhin ang kolonya ng bawat isa at rerespetuhin ang integridad ng China

• Nagkaroon ng malakas na pamahalaang republika sa China sa pamumuno ni Chiang Kai Shek, ngunit hindi pa rin pantay ang mga kasunduan ng mga dayuhan sa mga Tsino kaya nagkaroon ng mga boykot laban sa kanila

• Itinatag ang Partido Komunista ng Tsina na pinamunuan ni Mao Ze Dong na kung saan kinalaban ang Kuomintang na naging sanhi ng pagtugis at pagtulak sa kanila papuntang Hilagang Tsina o Long March

• Sinakop ng Japan ang Taiwan noong 1895 at sinakop ang Korea noong 1910 sa takot na baka maapektuhan ang kanyang mga interes sa buong China mismo ng mga protesta ng mga Tsino laban sa kanya

• Bukagsak ang stock market ng United States noong 1929 at doon nagsimula ang Great Depression, na kung saan nahirapan ang mga bansa sa kanilang ekonomiya, lalo na ang Japan na dahang dahang ipinasok ang kanyang bansa sa militarisasyon upang manakop sa mga karig nitong mga lupain

• Sinulusyonan ni Pangulong Franklin Delano Roosevelt ang Great Depression sa United States sa pamamagitan ng New Deal, na kung saan binigyan ang mga Amerikano ng trabaho

• Lumakas sa India ang kilusang nasyonalismo at nagkaisa ang mga Hindu at Muslim pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig, na nagsagawa ng mga rally, demonstrasyon, boykot, at civil disobedience, na naging resulta sa pagbabago sa pamahallan ng mga English dun noong 1935 at pagpasa ng isang batas na nagbibigay awtonomiya sa pamahalaan ng India

• Sa Pilipinas, tuloy tuloy ang pagpapadala ng mga independence missions sa United States upang ipahatid ang hinaing mga mga Pilipino na lumaya, na siyang nagbunga ng pagpasa sa Batas Tyding-McDufIe na naging susi sa pagkakatatag ng Pamahalaang Komonwealth at pagkatapos ay kalayaan

PATUNGO SA IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG

• Nilusob ng Japan ang Manchuria noong Setyembre 1931 dahil sa pagiging sagana nito sa hilaw na materyales na kailangan ng Japan at sa pagiging malawak nito na maaring tirahan ng mga migranteng Hapon dahil sa paglaki ng populasyon nito

• Itiinatag ang Republic of Manchukuo na isang puppet state ng mga Hapon na pinamunuan ni Emperor Puyi (huling Emperor ng China at pinakahuling pinuno ng Qing dynasty) na nagsanhi ng pagprotesta ng League of Nations at ang United States, ngunit hindi ito pinansin ng mga Hapon

• Noong 1935, tumanggi ang Japan sa kasunduan na naglilimita sa mga warships at noong Hulyo 1937, biglang nilusob ng mga Hapon ang China

• Sa paglusob ng Japan, nakatuon ang pansin nito sa Nanjing na kapitolyo ng China, dito naganap ang malagim na Rape of Nanking na kungg saan libo-libong mga Tsino ang pinatay, ginahasa at pinahirapan at nagsagawa ng malawakang kaguluhan

• Upang palakasin ang kanyang pwersa, nakipag-alyansa ang Japan sa Germany at Italy, na siyang naghudyat sa pagpirma ng Tripartite Pact noong Setyembre 1940, na kung saan tinawag silang Axis Powers, tinawag namang Allied Forces ang United States, France, British Empire at iba pang mga bansang sakop o kakampi nila

• Bilang sagot sa mga protesta, nagpalabas ng deklarasyon ang Japan na nagsasabing ang layuunin nito ay ang pagbuo ng Bagong Kaayusan sa Asya na kung saan hangarin niyang bumuo ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere na kung saan ang Asya ay para lamang sa mga Asyano at ang mga Kanluranin ay dapat paalisin sa Asya

• Tinugunan ng United States ang pagiging agresibo ng Japan sa pamamagitan ng paghinto ng pagluluwas ng langis at raw materials sa Japan at pag-freeze ng mga pera ng Japan sa United States at Pilipinas

• Dahil dito, binalak ng Japan na atakihin ang Ttimog Silanagng Asya at pakinabangan ang mga yaman nito , na kailangang gawin ng biglaan upang sa gayon ay maparalisa nito ang hukbong pandagat ng United States na nakabase sa Pearl Harbor sa Hawaii

IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG1939-1945

• Nag-umpisa sa Europa noong Setyembre 1939 ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, dahil ang India ay kolonya ng British Empire, binigyan ng suporta nito ang British Empire, ngunit ayaw ni Mahatma Gandhi ang ginagawa ng mga British kaya siya inaresto, na nagresulta sa malawakang demonstrasyon

• Huling nagsimula ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Asya, na nagsimula nang nilusob ng Japan ang Pearl Harbor noong Disyembre 7, 1941 sa Hawaii (Disyembre 8 sa Asya), kasabay ng pagsalakay ng mga Hapon sa Thailand, Malaya, Hong Kong, Pilipinas (binomba ang Maynila, Baguio at Davao) at iba pang mga kolonya ng mga Kanluranin sa Timog Silangang Asya

• Bumagsak ang mga teritoryong sakop ng British Empire, Netherlands at United States, na naging hudyat ng mabilis na pananakop ng Japan sa Timog Silangang Asya at sa Pilipinas ito bumagal (pagkatapos ay bumagsak ang Bataan noong Abril 9, 1942 at Corregidor noong Mayo 6, 1942) ngunit nasakop nila ito at tuluyang napasakamay ng Japan ang buong Timog Silangang Asya

BRITISH EMPIRE

UNITED STATES

ALLIED FORCES

FRANCE

SOVIET UNION

CHINA

NAZI GERMANY

ITALY

JAPAN

AXIS FORCES

Charles de Gaulle

FRANCE

Winston ChurchillBRITISH EMPIRE

Franklin RooseveltUNITED STATES

Joseph StalinSOVIET UNION

Chiang Kai-Shek

CHINA

Adolf HitlerGERMANY

Benito MussoliniITALY

HirohitoJAPAN

• Kinailangan ng Japan ang Timog Silangang Asya dahil sa likas na yaman nito tulad ng langis, rubber, mineral, bigas, bulak, asukal at iba pang mga produktong agrikultural

• Ang Thailand ay nagsilbing neutral ngunit pinayagan nito ang mga Hapon na dumaan sa kanilang teritoryo papuntang Malaya at Burma

• Maluwag na tinanggap ng mga Indonesian at Malay ang mga Hapon dahil sa propaganda ng Japan na susuportahan nito ang paglaya ng mga dating kolonya ng mga Kanluranin

• Idineklara ng Japan na malaya ang:

BURMA (Ba Maw)

PILIPINAS (Jose P. Laurel, noong Oktubre 1943)

• Tumawag ang Japan ng isang kumperensya para sa Kalakhang Silangang Asya na naganap noong Nobyembre 1943 na siyang unang kumperensya para sa mga pinuno ng mga bansang Asyano

Ba MawBURMA

Zhang JinghuiMANCHUKUO

Wang JingweiCHINA Hideki

TojoJAPAN

Wan WaithayakonTHAILAND

Jose P. LaurelPHILIPPINES

Subhas Chandra

BoseINDIA

• Nabuo ang mga kilusang pangkalayaan na sinusuportahan ng mga Hapon katulad ng Indian Independence Army.

• Nagkarong ng problema sa ekonomiya ang mga bansa sa Timog Silangang Asya dahil panahon ng digmaan at kinukuha ng Japan ang kanilang mga likas na yaman, naging masama ang pagtrato ng mga Hapon sa kapwa nilang Asyano na naghudyat ng pagkakatatag ng mga kilusang nais ang pabagsakin ang Japan tulad ng United States Armed Forces in the Far East o USAFFE at ang Hukbo ng Bayan Laban sa Hapon o (HukBaLaHap) sa Pilipinas, nagkaroon din ng mga pag-aaklas sa Indonesia

• Matapos makabangon muli ang United States mula sa pagsabog ng Japan sa Pearl Harbor, pinagtuunan nito ng pansin ang digmaan sa Europa; pagkatapos nito, hinarap na ng mga Amerikano ang Japan

• Unti-unting natalo ang mga Hapon sa labanan sa Pacific:

Midway at Guadalcanal (1942)

New Guinea (1943-1944)

Guam

• Nahinto ang pagsugod ng Japan sa India at Australia, hindi nagapi ng mga Hapon ang mga Tsino bagamat labis ang hirap na dinanas ng mga Tsino dito

• Noong Agosto 1945, tuluyan nang sumuko ang Japan matapos bagsakan ng bomba atomika ng United States ang Hiroshima nong Agosto 6, 1945 at Nagazaki noong Agosto 9, 1945

MGA EPEKTO NG IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG

• Dahil sa digmaan, maraming mga lungsod ang nasira sa Asya, milyun-milyong katao ang namantay dahil sa haba ng digmaan, maraming naghirap at nagutom sa Japan matapos ang digmaan, na inokupa ng mga Allies sa pamumuno ni Heneral Douglas MacArthur

• Nagkaroon ng bagong Saligang Batas ang Japan at binuwag ang hukbong sandatahan nito; mula noon nabago ang pagtingin ng mga Hapon sa kanilang emperor bilang isang divine being o maladiyos dahil itinakwil na niya ang paniniwalang ito, ngayon ay isa na lamang siyang ordinaryong tao bagamat simbolo siya ng Japan

• Naging demokratiko ang pamahalaan at natapos ang Allied Occupation of Japan noong 1952 matapos pirmahan ang Peace Treaty sa San Francisco, California

• Nagkaroon ng digmaang sibil ang China pagkatapos ng digmaan, sa pagitan ng Kuomintang sa pamumuno ni Chiang Kai-Shek at ng Partido Komunista ng China sa pamumuno naman ni Mao Zedong

• Noong 1949, natalo ang Kuomintang at tumakas sila patungo sa isla ng Taiwan, doon ipinagpatuloy nila ang Republika ng China

• Samantala, ang kabuuan naman ng China ay napasakamay ng mga komunista at itinatag ni Mao Zedong ang People’s Republic of China

• Sa India, lalong sumidhi ang kampanyang pangkalayaan ngunit hati ang mga grupong Hindu at Muslim

• Pinagkaloob ng British Empire ang kalayaan ng India noong 1947 ngunit nahati ito sa dalawa, ang India ay napunta sa mga Hindu samantalang ang mga Muslim ay nagtatag ng sarili nilang bansa, ang Pakistan

• Lumaya ang Pilipinas noong Hulyo 4, 1946

• Ipinahayag ng Vietnam at Indochina ang kanilang kalayaan noong 1945 bagamat hindi ito kinilala ng France

• Pinagkalooban ang Malaysia at Burma ng kanilang kalayaan mula sa mga British

• Nag-umpisa ang armadong pakikipaglaban ng mga Indonesian para sa kanilang kalayaan laban sa mga Dutch

• Sa isang banda, napabilis ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang paglaya ng mga bansa sa Timog Silangang Asya dahil nahirapan ang mga Kanluranin na pasunudin ang kani-kanilang mga kolonya matapos silang bumalik dun

• Dahil sa nakita nilang pagpapalayas ng Japan sa mga Kanluraning bansa at dahil kailangan nilang lumaban sa mga Hapon, nagbuklod-buklod ang mga mamayanan sa Timog Silangang Asya

• Dahil naarmasan sila sa pakikipaglaban sa mga Hapones, nang bumalik ang mga Kanluranin, maraming mga bansa sa Timog Silangang Asya ang handa nang makipagdigma para makamtan ang kanilang kalayaan