atatÖrk Ünİversİtesİ .. ilahiyat fakultesi...
TRANSCRIPT
ATATÖRK ÜNİVERSİTESİ . - . .. . ILAHIYAT FAKULTESI
DERGİSİ
12. Sayı
Atatiirk Üniversitesi ilahiyat Fakültesi-ERZURUM. 1995
289
Yıd.Doç.Dr. Mehmet ÖZKARCI
·A·
ABA : Dervişlerin giydi~i. kaba yünden yapılmış, önü açık ve y8.kasız hırka (AME, ı. C., 389. s.)
ABANİ (f) : Zemini beyaz, dallan safran renginde kasiıak işlemeli bir nevi kumaş (O'IDS. ı. c .. 3. s.}.
ABAYI : Kıymetli kumaşın adı (KS, ı. C., 2. s.). ABDES'ILİK: Bedeni dar ve kısa bir nevi cüppe (aiDS, ı.c., 3. s.). ABRAK: Orta Asya'da dokunan bir çeşit elbiselik alaca
_ kumaş (SA. ı. C., ı ı. s.). ABRAŞ : Kaplan postu gibi benekli ve büyücek parça parça
lekeleri olan kumaş (SA. ı. C., ı ı. s.). AD: ı- İpekli kumaş ve benzeri dokuma cinsinden sanat ·
eseri olan her şey. 2- İyilik ve ugur belgesi (ETL, ı. s.).
ADH: İpekli kumaş ve benzeri gibi dokuma cinsinden sanat eseri (DLT,.4. c .. 5. s.}.
ADHRIN: Eyertn altına konulan keçe (11. yy., TKTG. 3. C., · ıs9. s.).
ADYAL : Yün veya iplikten dokunmuş tek katlı yorgan (A~. 41. s.). ·
AFŞARi: Nadir Şah'ın icadı olan bir çeşit post kalpak (SA, ı. C., 17.s.).
AGDAKA: İnce deriden yapılan dış erkek elbisesi {YDS, ı. C., 8. s.). AGI: İpek kumaş (altın veya gümüşle işlenmiş sırmalı)
(DLT, 4. C., 9.s.). AGRUK : 1- Giyecek, elbise
2- Agırlık. mal, kaygı (ETL, 2. s.}. AHMEDİYE: 1- Bohça yapımında kullanılan kumaşın adı (OTDS,
ı. C., 30. s.). , 2- III. Ahmet ve Damat İbrahim Paşa devrinde Üsküdar ve Bursa'da yapılan "çatma'' denilen
290
kumaş (SA, ı. C .. 26. s.). AKSADE : Eskiden giyilen bir çeşit beyaz elbise (SA. ı. C.. 35.
AL:
ALACA:
ALAÇA:
AlAÇATI: ALAFA: ALAKİİZ: ALAŞA:
AI.AŞIK:
ALBA:
s.). Haniara bayrak, devlet adamlarının atıarına eyer örtüsü yapılan turuncu ipek kumaş (DLT, 1. C., 81. s.). ı- Fes rengi ve laciv~rd zemin üzerine dokunan . sarı çizgili bir çeşit pamuklu kumaş (arDS, ı. C., 43. s.). 2- Anadolu'da giyilen muhtelif renkte çubuklu entarilik kumaş (SA, ı. C., 37. s.). Muhtelif renklerde olan bir çeşit kumaş (Kaz. L., ÇS, 189.s.). Renkli ip (ATL, 8. s.). Büyük. ince başörtüsü (ATL, 9. s.). Nakışlı keçe (IT. ı ı. s.). Sergi, yaygı (KM, 163. s.). Elbiselerin eteklerine süs olarak dikilen bir çeşit kenar, pervaz (arDS, 1. C., 44. s.). Süs olarak ete{te dikilen parça, kenar, pervaz (SA, ı. C., 38. s.).
AtBAH: Kalitesiz, siyah ve kalın çarşafkumaşı (AT, 181. s.}. ALCAPKIÇ : Önlük (Kır. L. ,KTLS, 1. C .. 678. s.). ALCAPKUÇ : Büyük havlu, peştemal (Kaz. L .• TO. I. C., 643. s.). ALEVi TAÇ: Bektaşilerin başlarına giydikleri oniki terkli taç
(arDS, ı. C .• 50. s.). ALIK: 1- Elbise, giyecek (19. yy., TS. ı. C., 101. s.).
2- Eyer altına konulan ter bezi (16. yy .• TS, ı. c .. 101. s.). ·
ALlN ÇATKISI : Alına baglanan veya saçları tutmaya yarayan bag {arDS. ı. C., 51. s.).
ALPARA: Bir çeşit ince yünlü dokuma kumaş (SA. ı. C., 54. s.).
AL T.ARAKLI BURSA : Yekpare dokunmuş olan çarşaflık ipekli kumaş
AI2A: AMANE: ANDAH:
(arDS, ı. C., 53. s.). Tek pamıaklı yün eldiven {ÇS, 3. s.). Başlık üzerine sanlan sank. (01DS, 1. C., 53. s.). Yaşmak: eskiden gelinierin yüzüne örttükleri peçe, duvak (YDS, ı. C., 21. s.).
291
AN TERİSİ: Kürk (Kazak, Kır. L.. ırn..s. 1. C., 530. s.}. ARAKÇiN: 1- Kavugun altınagiyilen takke (01DS, 1. C .• 63. s.).
2- Eskiden gelinterin başlarına . giydirerek üzerine duvak geçirdikleri taç gibi gümüş başlık (SA. ı. C., 94. s.).
AR.AK1YE : Yün veya tiftikten dövülerek yapılmış ince keçe kumaş (SA, 1. C., 94. s.).
ARAK1YE : 1- Kavtıgun, daha sonra fesin altına giyilen takke (OIDS, 1. C., 64. s.}. 2- Beyaz yün ve san deve tüyünden, t:iflikten özel kalıplarda imal edilerek çok defa evde giyilen bir çeşit keçe külalı {KK. 9. S., 27. s.}.
ARBAÖAS : Kürkü yıpranmış ve rengi solmuş eski gocuk (YDS, ı. C., 29. s.).
ARÇI : Heybe {DLT, 1. C., 124. s.). ARGA : Gömlegın alt kısnu; elbisenin ön kısmı (ÇS, 6. s.). ARHALIG : Yakası dügtnell üst giyimi (ATL. 15. s.). ARIÖ : Çadır örtüsü (DLT, 4. C. , 32. s.). ARKAÇUK : Çuval parçası (TKTG, 3. C .• 300. s.). ARKAÖ: Argaç: bez, halı, kilim gibi eşyalar dokunurken
enlemesine atılan ip veya iplik (DLT, ı. C .• US. s.). ARKAI.AÇ: Su taşınırken sırta konulmak üzere yapagıdan
yapılan kiliın parçası (TK. 103. S., 618. s.). ARKAN: Kıldan: yünden örülmüş olan dokuma (KS. 1. C .•
46. s.}. ARPACIK :· Eskiden erkek entarilerine yapılan küçük tanecikler
şeklindeki nakış (SA, ı. C., 106. s.). _ ARŞİN : Altın, . gümüş ve ibrişiın ile dokunan kumaş (OTDS.
ı. C., 88.s.). ARfiÖ : Kadın mlııtam (DLT, ı. C., 98. s.). ARIMAK: Heybe (KLS, 5. s.}. ASLEK: Gömlek astan (ÇS, 7~ s.). ASRIYIÖIŞ : İki renkli ip (DLT, 4. C., 41. s:). ASTAR (f) : ı- Elbisenin iç bezi, astar: astarlık kumaş.
2- Eski, püskü şeyler (KS, ı. C., 53. s.). An..AZ : Yüzü ipek. iç tarafı pamuk kumaş, atlas (ATL, 18.
s.). ATMA: Pamuktan dokunmuş bir çeşit bez (SA, 1. C.. 124.
292
s.). ATMAK : Bir kumaşın kenar tarafındaki ipliklerinin gevşeyerek
çözülüp saçaklanması {SA, ı. c .. 129. s.). AVNİYE: Yeniçeriler tarafından giyilen bir nevi yagmurluk
(OTDS, 1. C., 115. s.). AYAL KÖYNEGİ :Entari (Türkmen L., KTI.S, 1. C., 218, s.). AYATLIK : Bir erkegin dogumundan ölümüne kadar kullandıgı
halı (HS, 202. s.). AYETLİK : Bkz. Ayatlık (HS. 202. s.). AYROPA : Beden ve kolların~ göre. gögüsleri düz, belden bir
karış kadar aşagısı etekli, kenarları süslü bir çeşıt elbise. Bu elbiseyi Hazinadar kalfalan giyerdi (01DS, ı. C., 127. s.). ·
BABUC: Papuç (15. yy., TS, 1. C., 358. s.). ·BADEM KÜRK : Tilki postunun bacagından yapılan kürk (19. yy .•
TS, 1. C., 362. s.). BADHRAK: Bayrak (Eski Türkler, TKGÇ, 301. s.). BADRUK : Bayrak (Gök., Uyg. L .• GUZKLÜA, 28. s.}. BAFTA : Sırma; sınna veya ipekle dokunan kumaş (ATL, 24.
s.). BAGÇA: Bohça (Gök., Uyg. L., GUZKLÜA, 28. s.). BAGAL TAK : Kadınların başlarına giydikleri başlık (An. SeL,
SDKB, 13. S., 2. s.}. BAGELEK: Donun alt kısmı, paça (KS, 1. C., 78. s.). BAGIRDAK : Kadın gögüslügü (DLT, 4. C., 59. s.). BAGÇA: Tavşan derisinden yapılan kolsuz zıbın (YDS, ı. C.,
77. s.). BAGÇÇAH : PabuÇ, terlik (YDS, ı. C., 77. s.) .
. BAGIIDAK: Beşikte ki .çocukların beşikten düşmemesi için - sanlan enli kuşak (SA, 1. C., 152. s.).
BAGILTAK: Türban (SA, 1. C., 152. s.).
293
BAÖIR YELEÖİ :ı· Gögsü örtrnek için giyilen kolsuz, lusa gömlek gibi yel ek. 2- Zırh altına giyilen kösele gömlek (SA, ı. C., 152.s.).
BAÖDADİ AKMİŞE: Bagdat'ta dokunan ipeklikumaş (OIDS, ı. C., ı46. s.). ·
BAGNSA : İpekli Çin kumaşı (YDS, L C., 78. s.). BAHARI : Eskiden kullanılan kısa kollu arkalık (ATL, 24. s.). BAHMAI .. : Kadife {Çağ. L., ID, 1. C., 420. s.). BAlA: Başörtüsü (16. yy., TS, i. C., 421. s.). BALA PüŞ (f):Üste giyilen giyecek (palto, pardesü v.b. gibi) (arAL.
86.s.). BALAS: Halı (BaşkurtL., KTI..S, 1. C .• 304. s.). BALDARAK: Ayagın baldır kısmını örtrnek üzere giyilen tozluk ve
çamurluk (SA. ı. C., ı66. s.). BALIK DİŞİ KOZAK : Hükümdarlara gönderilen namelerde kullanılan
bag (OIDS, 1. C., ı50. s.). ' BANSA : İpekli Çin kumaşı (YDS. 1. C., 78. s.). BARAK : ı- Bir nevi tüylü çuha
2- Çok tüylü köpek (SA. ı. C., 173. s.). BARANt : · Yeniçerilere verilen yagmurluk {O'IDS, ı. C., ı59. s.). BARATA : 1- Çuhadan yapılan ve başa giyilen ucu kıvrık
uzunca külah. 2- Tezhip terimi olarak kullanılan ucu kıvnk bir cins ıaıe (OTDS, ı. C .• 159. s.).
BARÇA (1): Altın ve gümüş sınnalı kumaş (YDS, ı. C., 67. s.). BARÇIN : İpekli kumaş (DLT, 4. C., 69. s.). BARÇİN : Bir çeşit kumaş (ETG, 266. s.): BARDAMSA: Bir çeşit ince kumaş (YDS, ı. C., 67. s.). BARDAN :. İçine pamuk, yün, koza vs. koyulan büyük çuval
(ATI.., 26.s.). BARDANGSA: Bkz. Bardarnsa (YDS, 1. C .. 67. s.). BARHar: Kadife (GTS, 29. s.}. BARKİT : Kadife (Kaz., Kır. L., KTI..S, 1. C., 422. s.). BARRi (a) : İnce kumaştan örvlen hasır (arAL. 88. s.). BARŞA : Kadife (KM. 166. s.). BASARÖAS : Deriden yapılan yazlık ayakkabı (YDS, 1. C., 71. s.).
294
BASKIÇ : Pabuç (IITG. 34. s.). BASTIGA : Evli kadınların başıanna taktıklan bir nevi süslü
başörtüsü, sıkma {YDS, ı. C., 72. s.}. BASTINÖA: Bkz. Bastıga (YDS, ı. C., 72. s.). BAŞAK :. ' Pabuç (DLT, 1. C., 378. s.). BAşAM (O : Perde, örtü (OTAL, 90. s.). BAŞAMA: Başörtüsü (SA. 5. C., 2349. s.). BAŞATÖIÇ: BaşörtÜsü (TürkmenL., KTLS, ı. C., 55. s.). BAŞBAÖI: Başörtüsü {16. yy., 1S, 1. C., 421. s.}. BAŞ BEZİ: Başörtüsü (16. yy., 1S, 1. C., 421. s.). BAŞ KMM : Başlık (Özbek L., KTI..S, 1. C., 55. s.). BAŞKUR : Tütk çadırlarının etrafını örten kısımların üst
tarafına baglanan 18 cm. kadar eninde kuşak (SA, 1. C .. 187. s.).
BAŞLUK: Başlık (16. yy., 1S, 1. C., 447. s.). BAŞMAK: Dertden yapılmış üstü açık ayakkabı (ll. yy., SAD,
70. s.). BAŞ ÖÇİN : Başörtüsü (Tatar L., KTLS, 1. C., 55. s.). BATIK : ı- Beyaz bir bez veya ipeklinin bazı kısımlarını ince
bir balmumu tabakasıyla örterek o bezi boyaya batırmak suretiyle kumaşlan bezerne teknigi. 2- Eski Türklerde yazı ve resim anlamına gelmektedir (SA. ı. C., 193. s.). ·
BATRAK: Bkz. Badhrak (TKGÇ, 301. s.). BAYAÖI HÜMAYUN : İpekli bir kumaş olan hümayunun parrıuklusu
na verilen ad. Kadınlar elbise yapardı (OTDS, ı. C., 176. s.).
BAYKA: ·Yumuşak yün veya pamuktan kumaş ve bu kumaştan dikilen elbise (ATL, 30. s.).
BAYPAK (f-k) : Uzun çorap (KS, 1. C .• ıo2. s.) . . BECEK: Tül (16. yy., 1S, 1. .• 472. s.). BEDENCE: Kadınlarm giydildert kısa bir üst giyimi (ATL, 30. s.). BEDENKAR: Büyük memurların giydigi kakum kaplı kısa ceket
(arDS. ı. C., 187. s.). · BEDENNUR : Büyük memurların giydigi sarnur kaplı bir nevi ceket
(arDS, ı. c .. 187. s.}. BELDEMCİ: 1- Belden başlayarakyırtmaçlı olan kadınfistanı
2- Bir çeşit savaş elbisesi (KS, ı. C., 105. s.).
295
BELDİK: 1- Yaşlı kadınların giyindigi bir nevi fistan 2- Kuşak (KS, 1. C., 106. s.) ..
BELENYİK: Gömlek kolu, manşet (YDS, 1. C~. 84. s.). BELEPÇİ : 1- Bir çeşit pannaksız eldiven .
2- Avcılar tarafından giyilen bir çeşit deri önlük 3- Eskiden zengın Yakutların elbiseleri üzerinden kemerlerine takarak taşıdıkları mavi veya kırmızı · kumaştan yahut da kürkten (deriden) yapılma kalçalık (YDS, 1. C., 84.s.).
BEu.EME: 1- Eyerin altına konulan örtü (ETSAE, 136. s.). 2- İnşaat iskelesi (SA, ı. C.; 205. s.).
BENALUKA :Küçük ve renkli çuha parçalann tezyini şekillerde kesilip, yanyana çekilmesi suretiyle meydana getirilen perde, seccade, duvar halısı v.b. (arDS, ı. C., 202. s.).
BENDUKi (a) : İyi keten bezi (OTAL, 105. s.). BENEK (f) : Atlas zemin üzerine sırma işlemeli kumaş (OTAL,
105. s.). BENGAH (f): Keçeden yapılan çadır (OTAL. 105. s.). BERCED (a): 1-Kalın kilim 2-Türk halısı (OTAL, 108. s.). BEREND (f) : 1-Nakışsız ipek kumaş 2-Kılıç, pala (OTAL, 109. s.). BERGESE : Kalpak (YDS, 1. C., 86. s.). . BERKU: Peçe (01DS, 1. C., 208. s.). BERMEŞPET : Elbise (KM, 117. s.). BERIÜ : Hırka, pardesü (DLID, 19. s.). BEŞ PARMAK: Muhtelif renkte çubuklu entarilik kumaş (SA, 1. C.,
237. s.). BEYİK : Gömlegin koıtuguna dikilen üç köşeli parça ( 17.
yy., TS, 1. C., 527. s.). BEZİNÇ: İpekveyünyumagı (11. yy., ETL, 13. s.). BİNDALLI : Altı arşın atlas veya ipek ile karışık dokunmuş, şal
taklidi düz kumaş üzerine kılaptanla iri veya ufak serpme dallar işlenmiş entari (OIDS, ı. C., 234. s;).
BİNİŞ : 1- Eskiden ata binildigi vakit giyilen resmi kıyafet. 2- Vaktiyle ulema sınıfının giydigi geniş cüppe (SA, ı. C., 253.s.).
BILAGT : Mendil, başörtüsü (YDS. 1. C .. 94. s.).
l3İSAT:.
296
Halı, kUim, yaygı, döşeme (Osm. L .• EÇSI, 4. C .• 312. s.).
BİSTER (f): Yatak, döşek (arAL. 136. s.). BİTİK : Bkz. Batık (SA. 1. C .• 193. s.}. BİYELEG: Eldiven {KTAD, 126. S.}. BİZ: Bez, kumaş (14. yy., DKK. 175. s.). BOO .: Eşya konan heybe, bohça (DLT, 3. C., 127. s.). BOGASI: Kaput bezini andıran bir çeşit bez (OTDS. L C .• 237.
s.). BOGASA·: Kalın çulha bezi (16. yy., TS, ı. C., 627. s.). BOGDU : Başsargısı altına baglanan yazma yemeni (SA, ı.
·c.,274. s.). BOGMA: Kadınların giydikleri bir çeşit şalvar {SA, 1. C., 274.
BOGU: BOIITAY: BOLKA: BOSTON: '7-,
BOŞMAK:
BOYAMA: BÖRİK: BÖRK:
s.}. Bohça, paket (SA, ı. C., 274. s.). ElbiSe bohçası, heybe (DL'ID, 22. s.). Hırka (16. yy., TS, 1. C .• 637. s.). Kaliteli kumaştan dokunmuş bir kumaş (ATL, 38. s.). Ayakkabı (Kaz. L., ÇS, 113. s.). Boyalı ve ipeklikadın başörtüsü (SA, ı. C., 292. s.). Börk. kalpak (KM. 168. s.}. Beyaz çuhadan veya keçeden yapılan başlık, kavuk (OTDS, 1. C., 243. s.}. ,
BÖRKENEK: Kenarlan sınna Ue işlenmiş püsküllü baş sargısı {SA. ı. C., 296. s.).
BÖRK-1 HORASAN1 :Osman Gazi tarafından giyilen, fes büyüklügünde, kırmızı kadife ve çuhadan yapılan bir çeşit başlık (OTDS. 1. C .• 244. s.).
BÖRÜK: Kalpak (KS, 1. C., 140. s.). BÖYRÖMÇÖ: 1- Gömlek eteginin ön kısmı
BÖZ:
2- Alıcı kuşun kayışı altında kumaştan yapılmış
halka (KS. ı. C., 140. s.). 1- El işi olan beyaz. kaba pamuklu kumaş (KS, ı. C., 140. s.). 2- Bez (AH. 12. s.).
297
BUHARA: ı- Zamldı ve kalın bez 2- Şehir ismi (SA, ı. C., 298. s.).
BUHURLU: İplikleriyol yol olan kumaş (SA. ı. C., 298. s.}. BUKALEMON : Her tarafa çevirdikçe çeşitli renkler gösteren kumaş
' (SA, ı. c .. 299. 'S.). BUKÇA: Bohça (KI'AD, 85, s.). BULAGT: Bkz. Bılagt {YDS, 1. C .• 94. s.). BUOCU : Yakut kadınlannın. kışlık şapkalannın ön kısmındaki
kürkten kenar (YDS, ı. C., ı34. s.). BURGU : ı- Peçe 2- Çevirerek delik açmaya mahsus ucu yivli
ve dişleri keskin bir çelik namlusu olan saph alet {SA, ı. C., 301. s.).
BURNUS : ı- Araplarm üste giydikleri geniş ve dört köşe manto 2- Eskiden kadınıann kırlarda ve gezme yerlerinde giydikleri kolsuz, geniş elbise 3- Hamamdan çıkınca kurulanmak için kollu ve geniş büyük Vücut havlusu (SA, ı. C .• 302. s.).
BURSA ÇEKMESi: Bir çiZgisi ipek, bir çizgisi iplik olarak Bursa'da dokunan bir çeşit yolluk kumaş (SA. ı. C., 302.s.).
BURZ.J\T: Kumaş (BaşkurtL., KTLS, 1. C., 514. s.). BUTA : 1- Kumaşların yüzündeki baderne benzer küçük
nakış, gül şeklindeki küçük nakış 2- Gonca (ATL, 44. s.). 3- Bir kumaş adı (KS, ı. C., ı49. s.).
BtJTAR: Hasır dokumasında kullanılan ip (DLT, 4. C., 120. s.). .
BUTLUK : ı- Paçasız kısa don, şalvar 2- Demir zırhların but ve uyluga gelen kısımlan (SA, ı. C., 303. s.).
BÜLDÖ: Kıymetli bir kumaş adı (KS, ı. C., 154. s.). BÜLE: Geyik derisinden yapılan çizmelerin konçlanndaki
kıvnmlar (YDS, ı. c.; 143. s.). BÜRDE : Araplann giydikleri bir çeşit aba, hırka (SA, ı. C.,
305. s.). BÜRGÜ : Peçe, çarşaf (SA, 1. C., 305. s.). BÜRIK: Kalpak, başlık (KTAD, 36. s.). BÜRK: Börk, başlık (Uyg. L., ETŞ, 109. s.). BÜRKA (a) : Hırka, elbise (TIİ. 46. s.).
298
BÜRME : Kadınların sokaga çıkarken giydiklerı kumaş veya dokuma bezdc=;n çarşaf (SA. ı. C., 305. s.).
BÜRNEK : Bürünmeye yarayan dokuma. üst giyim (ATI.., 45. s.). BÜRüFE (f); 1-Sank 2-Mendi13-Bel kuşagı (O'fAL, 147. s.}. BÜRÜMCÜK:Kıvratma denilen bükülmüş iplikten kıvırcık olarak
dokunan çamaşırlık bez (OTDS, ı. C .• 250. s.). BÜRÜMÜG :Uzun konçlu kış çizmeleri (YDS, ı. C., 145. s.). · BÜRENCEK: Çarşaf (1ürkmen L., KTLS, 1. C., 119. s.). BÜRÜNE : Başlıgın üzerine sanlan sarık (OTDS, ı. C .• 250. s.). BÜRÜNÇÜK :1- Örtü (KTG, 34. s.).
2- Kadın başörtüsü (DLTD, 26. s.). BÜRÜNÜK: Kadın çarşafı (~. 1. C., 305; s.): BÜZ: Bir nevi pamuldu dokuma (Kaz. L., ÇS, 108. s.). BÜZME: Toplanmış ve daralblmış kumaş (SA, ı. C., 307. s.).
-c-
ÇABAKA : Kadınlara mahsus ve tepesi iyi kumaştan yapılmış deri kalpak (YDS, ı. C., 148. s.).
CAGOO: 1- Yaka 2- Boyunbagı 3- Agaçtp.n igneleri bulunan ve alıcı kuşun boynuna takılan bir iptir ki, bu, onun gagasıyla üzengi kayışına ilişmesine engel olur . (KS, ı. C., 162. s.}.
CAKA: Yaka {KS, 1. C., 163. s.). CAMADAN (f) : Çapraz şekilde iki sıra dügmeli ve harçlı bir çeşit kısa
ve kolsuz üstlük; kadifeden veya çuhadan yapılırdı ( 14. - .. 15. yy., OTDS, 1. C., 255. s.).
CAME (f) : Elbise, çamaşır {SGE, 5. S., 16. s.). CAME-İ HASSA (a~f): Osmanlı padişahlan tarafından verilen elbiselik
kumaş (OTDS, ı. C., 256. s.). CANFES (f): Taftayıandıran bir nevi ipekli kumaş {OTDS, l.C.,258.s.). CAR: Başörtüsü, çarşaf(14. yy., TS, 2. C., 830. s.). CARIMÇAK: Tek kişilikyatak (Kır. L., TKTG, 3. C., 216. s~). CASAW: Kız elbisesi, çeyiz (KM, 169. s.). CASDIK : Yastık (TKTG, 3. C., 228. s.}. CAU'URKLUK : Eyerin altına konan keçe, ter keçesi (KLS, 2 ı. s.).
299
CAYNAMAZ : Seecad e (Kır., Özbek, Uyg. L., KTLS, l. C .• 754-755. s.).
CEBiffiN : Gömlek üstüne g:ıyilen. belden kıvnk, kollan uzun elbise (OTI)S, ı. C .. 266. s.). ·
CECİM: . İnce dokunmuş nakışh kilim {18-19. yy., TS, 2; C., .
CEGDE: CEKENDİ: CEKİ: CELEK:
CEN: CENG: CINl\1H:
759. s.). Erkek gömJegi (KS, ı. c., 197. s.). Bir üst giyiminin adı (KS, 1. C., 198. s.). Kadın başörtüsü {15. yy., TS, 2. C., 848. s.). 1- Bayrak 2- Hafif erkek giyimi 3- Yensiz çocuk giyimi 4- Bayrak gönderenin ucu {KS, ı. C., 199. s.). Yün (Kı\i, 169. s.). Yen, elbise kolu {KLS, 26. s.}. Pamuktan yapılan kısa ve kalın dış giyimi {ATL, 46. s.}.
CİLBİGE : Kefen (K1\f, 170. s.) . . CİP: İp (KS, 1. C .. 217. s.)., CİPEK: İpek, ipekten olan (KS, l. C .. 215. s.}. CİT: Çuval (17-18. yy., TS, 2. C., 775. s.). CİYE: !nce urgan, sicim (ATI..,, 48. s.). COI.AMÜY; Küçük keçe çadır (Kır. L., TIITG. 7. C., 377. s.). COLUK: Başörtüsü (Kır. L., K"'LS, 1. C., 54. s.). CORAP : Çorap (Türkmen L., KTI..S. ı. C., 139. s.). ÇÖRÜP: Keçe çorap (KS, ı. C., 229. sJ. CUBA: 1- Kürk 2- Son (KS, 1. C., 229. s.). CUNA: Tülbent (AzeriL, TD, 1. C., 807. s.). CUP : Bir kumaşın adı (KS, l. C., 233. s.). CUURGi\.N : Yorgan (Kır. L.,·TIITG, 3. C., 222. s.). CÜBBE (a) : Cüppe (Tfİ. 48. s.). CÜN : Yün {KLS, 24. s.}.
ÇAAŞIR:. Şalvar (G1S, 49. s.). ÇARAK: Çok ince dokunmuş bir çeşit bez ( 16. yy., TS, 2. C.,
1
u :ı
1 i i
1
1
1
1
J
i 1
300
781. s.). ÇAÇELE {f} : Çarık, pabuç (OTAL, 183. s.). ÇAÇGİ : Halı tezgahıanna gerilen sıra ipleri {TK, 624. s.). çADER (f} : 1- Başörtüsü 2- Çadır (OTAL, 183. s.}. ÇADRA: Çarşaf (Baş15w' L.; KTLS, I. C., 118. s.). ÇARÇUR: Kadın şalvan (ATI.. 49. s.}. · ÇAKıLDAK :._ İpten yapılmış koşum takımı {GTS, 49. s.). ÇAKKI : Yekpare deriden yapılmış ayakkabı. çarık (YDS, ı. C .•
200. s.). · ÇAKŞIR : Don gibi belden aşagı kısma giyilen paçalan mestli
ÇALBAR: ÇALHA: ÇALKAFA:
ve dar bir nevi şalvar {01DS, ı. C., 323. s.). Şalvar (KS, I. C .. 246. s.). Çorap (ÇS, 15. s.). Kurdun ense posturtdan yapılan kürk (15. yy., TS, 2. C., 896. s.).
ÇALKI: Bir nevi ayakkabı (YDS. LC., 195. s.). ÇALMA : Sarık (OTDS, I. C., 323. s.). ÇAMURLUK:Ayakların baldır kısmına giyil~n. kunduralarla
birlikte bir çizme gibi görülen baldırlık (SA. I. C., 365. s.).
ÇANTAL : Kadınların giydikleri "üç peşli" entari (OTDS, ı. C.,
ÇAPAK: ÇAPAN: ÇAPGUT: ÇAPPAN: ÇAPRAK: ÇAPULA: ÇAR: ÇARÇAP: ÇARÇAV: Ç'.ARGAT: ÇARKI:
ÇARIK:
324. s.). Bkz. Çabak (TS, 2. C .. 781. s.). yamalı hrrka {Çağ. L., TD, 1. C., 467. s.). Çaput, şilte (DLT, ı. C., 451. s.}. Bir ne>'i elbise {ÇS. 12. s.). Eyelin üstüne konulan örtü (OIDS, ı. C., 325. s.). -Yazın giyilen hafif ayakkabı (OTDS, ı. C .• 325 .. s.). Başörtüsü, çarşaf(14. yy., TS, 2. C., 830. s.). Çarşaf (Uyg. L., KTLS, 1. C .• 119. s.). Çarşaf (TIITG, 4. C., 239. s.). Büyük başörtüsü (ATL, 50. s.). Yekpare deriden yapılmış ayakkabı, çarık {YDS, I. C., 200. s:). Debbaglanmış büyük baş hayvan derisinden burun kısmı sivrice dikilen ayakkabı (SGE, 5. S., 14. s.).
ÇARPAY: Küçük halı (IT, 58. s.). ÇARPI : Ensiz, uzun kilim (TK, 103. S., 619. s.).
301
ÇART: Parça (DLT, l. C., 341. s.).. ÇATI: 1- Yünden örülınüş ip 2- Çatı (ATL, 50. s.). ÇATKI: Kadınıann başıanna örttükleri yemeni (OTDS, 1. C.,
332. s.). · ÇATMA: Çiçekli kadife kumaş.(16. yy., O:S. 2. C., 837. s.). ÇAYDAM : Yataga doldurulan veya yagmurluk yapılan ince
ÇAYDAN: ÇAYINDA: ÇEDİK:
ÇEK:
keçe (DLT, 4. C., 138. s.). Bkz. Çaydam (TKTG, 3. C .• 185. s.}. Bir çeşit üst giyim (KS, 1. C., 256. s.). Sarı salltıyandan yapılmış kısa ve bol konçlu ayakkabı (arDS, ı. C .• 339. s.). Örtü yapılan, kumaş biçiminde pamuklu doku~a (DLT, 3. C., 155. s.).
ÇEKME: 1- Birçeşit elbise (17.- 18. yy., TS, 2. C., 851. s.). 2- Ayaga giyilen hüyük çizme (SA, ı. C., 382. s.).,
ÇEKREK. : Alttan giyilen kısa elbise {Uyg. L., E11..., 20. s.). ÇEKREK KAPA:Yünden yapılan. kölelerin giydigi cepsiz bir kaftan
ÇENBER: ÇENGŞÜ: ÇERGE: ÇERGİ: ÇEVRE:
ÇEZGİ:
(DLT, 4. C .• 140. s.). Yazma (GŞMS, 3. C., 20. s.). Küçük hırka (DLID; 30. s.}. İnce yün killm (TK. 103. S., 619. s.). Bkz. Çerge (TK, 103. S., 619. s.). Köşeleri sırma ve ipek ile işlemeli, kenarlan oyalı büyük mendil (EEA. 2. C., 89. s.). Halı tezgahıanna gerilen sıra ipiert (TK, 103. S., 620. s.).
ÇIH ŞANSI : Nakışlı Çin ipeklisi (DLT, 31. s.). ÇIKIŞUK: Sokaga çıkarken gly.flen elbise (SA. 1. C., 393. s.). ÇILKAVA : Bkz. Çalkafa, (TS, 2. C., 896. s.). ÇIRGAP: Altın işlemeU süslü elbise (DKK. 178. s.). ÇIRGUY: Elbise kuşagınm geçecegı iki taraflı köprücük (DLT,
ÇIT: ÇITARI:
4. C., 150. s.). Basma (KS, 2. C., 535. s.). Bir teli ipek, iki teli pamuk nakış dokumalı kumaş (01.'tiS, 1. C., 363. s.).
ÇİKİN : İbrişim (DLT, 32. s.). ÇİKTEN : Eyer örtüsü (DLT, 32. s.).
Ç'İLLE: _çtM1LDtK: çtNtK: -çiNKARt:
302
İpek (KLS. 29. s.). Cibinlik (Uyg. L., KrLS, lt. C .• 103. s.}. İnce keçe (TKI'G, 3. c .. 182. s.). Arış telleri çeşitli renklerde olan Çin tarzında dokunmuş kumaş ve bez (O'IDS, ı. C., 372. s.).
ÇİNI'İYAN : Kadıniann giydikleri paçası büzgülü geniş şalvar
ÇiT:
çtr.AIU:
(15. yy .• TS, 2. c .. 924. s.; arns. ı. c .. 375. s.). 1- Üzerinde alacalı nakışlar bulunan Çin kumaşı · (DLT, 3. C., 120. s.). 2- Kenevirden yapılriuş bir nevi kaba örgülü bez, alacanakışlı Çin ipeklist (~ 1. C., 412. s.}. -3- Üzeri çiçekli ve şekilli bez, basma (OTDS, ı. C .• 379. s.). · Üçü pamuk ipliginden, biri ipekten dokunan kumaş (O'IDS, ı. C .• 379. s.).
Çtı1LG! : Eskiden ömıe suretiyle yapılan· işlernelere verilen ad (O'IDS, ı. C .• 379. s.).
Çİ\lİNLİK : Cibinlik {Özbek L., KILS, 1. C., 103. s.). ÇİYÔAN : Çobanlar tarafından giyilen yüzü yünlü kumaştan,
ÇİYDEN: ÇOBRA: ÇoG: ÇOMBOY:
ÇÖGE: ÇÖKÜ: ÇÖP'IEN:
ÇÖPÜR: ÇÖZGÜ: ÇÖZME:
astan keçeden olan elbise (KS, 1. C., 277. s.). Bkz. Çaydan {TKTG, 3. C .• 185. s.). Yün (Gök .• Uyg. L., GUZKLÜA, 32. s.). Eşya konan heybe, bohça {DLT, 3. C., 128. s.). Yüksek tepeli ve kulaklan olan bir nevi kalpak (YDS, 1. C., 229: s.). Aba (ETI... 23. s.). Bir nevi ç~lli pamuldu bez (SA, 1. C., 418. s.}. Pamuk ipligi veya kaba yilnden yapılan ki1im (TK, 103. S., 620. s.). Keçi kılı {16. yy., TS. 2. C., 954. s.}. Dokuma bezin esas gerilmiş iplik agı (GTS, 64. s.). 1- Muhtelif renkleri olan ipekli kumaş (OIDS, 1. C., 384.s.). 2- Çözgülü olarak ipekten veya pamuktan yapılmış çizglli bir çeşit Türk dokuması (SA, 1. C., 421. s.).
ÇUBA : Kadın korsesi, sıkı iç yelegi (KLS, 29. s.) ÇUBUKLU: Yol yol çizgileri veya çözmeleri olan kumaş (SA. ı. C.,
' 303
-~ 422. s.). ÇUG : · Bohça (ETŞ, 283. s.). ÇUHA (f): ı- \rün kumaş 2- Papaz elbisesi (OTAL, ı91. s.);
3- Kafkasya'da giyilen bir elbise (A'IL, 54; s.). ÇUHA FERACE :Divan-ı Hümayun çavuşlannın giydik
· C., 384. s.). ÇUKA:
ÇULGAK: ÇULTAR: ÇUPRA: ÇUST: ÇUIGU: ÇUUDA:
ÇUZ:
ÇÜBÜR: ÇÜŞTÖ: ÇÜVEK:
leri üst elbise ( OTDS. ı.
ı- Çuha, cüppe, palto (DKK. ı98. s.). 2- Yünden yapılan kumaş (O'IDS, ı. C., 384. s.). Çocuk bezi, paçavra (Çag. L., ÇS, 15. s.). Falan örtüsü (01DS, ı. C .. 387. s.). Eski elbise (DLT, 1. C., 421. s.). Ökçesız. hafif ayakkabı (A'IL, 54. s.). Üç köşeli başörtüsü (ATL, 54. s.). Uzun deve yünü (dlzlerde, boyun altlannda) (KS, 1. C., 288.s.), Yaldızlı, kırmızı renkli bir Çin kumaşı (DLT, 1. C .• 325. s.). Keçi kı1ı {DLT, 1. C., 363. s.). İnce beyaz patiska (KS, ı. C., 289. s.). Ökçesiz, hafif ayakkabı ATL, 54. s.).
-D-
DALLI ARAKİYE : Sümbüli Tarikatı mensuplannın başıanna giydikleri, beyaz patiSkadan tepesi siVTice, içt·paınuklu her tarafı dikişli bir çeşit serpuş (01DS, ı. C .• 390. s.).
DAMASKO : Şam malını taklit eden. ipekle ketenden yapılan kumaş (O'IDS, ı. C., 390. s.).
DAMEN: Etek ('ID, ı. C., 184. s.). DAMENİ: Başörtüsü, eteklik (OfAL, 187. s.). DAGGA: ı- Dertden diktlnıiş uzun papak.
2- Tahıl vs. ölçmek için tahtadan yapılan degirmi kap (A'IL,55. s.).
D.ARAYI : Kalın ipek ipten sık dokunmuş kumaş (ATL,· 57. s.). DARBAI.AI-I : Bir çeşit kadın dizligi (A1L, 57. s.). DARDAGAN : Yeniçeri mensuplannın giydikleri başlık (O'IDS, 1.
304
c .. 393. s.). DASTAR: Masa örtüsü (Kuman L., TKI'G, 3. C., 239. s.}. DAVA : Yün sümegt (DLTD. 37. s.). DEFELİ BEZ : TezgAh ta tarakla. kuvvetlice vurularak dokunmuş sık
bez {SA, ı. c .. A35. s.). DEWEK: .Ceket (aiDS, 1. C., 425. s.). DERİNCEK: Başörtüsü {14. yy .• TS, 2. C., ıı06. s.). DESMAL : Mendil, peçete (ATL, 61. s.). DESTAR : Başa sanlan düz sank (SA, 1. C., 456. s.). DESTMAL : Mendil (DKK, 179. s.). DEVEDi : Büyük deve heybesi (Türkmenistan L.. HS, 55. s.). DEVE TABANI : Bursa'da dokunan bir çeşit kumaş {OTDS. ı. C ••
444.s.). DEVİR KÜRKÜ : Samur kürk (SA, ı. C .• 459. s.). DEYİŞEK : İç çamaşır, çarşaf, yastık kılıfı vs. (ATL, 61. sJ DEYRE: Üçetekli entarL(SA. 1. c .• 460. s.). DiBA: Dallı, çiçekli bir cins ipek kumaş (EÇSI, 7. C .• 327 .
. s.). DiBAY-I MÜNAKKAŞ: Altın ve gümüş kanşık olarak dokunmuş
DİBET: DİDEK: DİGDİR:
çiçekli ve tezyini şekilli ipek kumaş (OTDS, ı. C., 449. s.). Yünlü kumaş (OTDS, 1. C., 449. s.). Gelin duvcıgı (DLT, 38. s.). Kilim dokumaya mahsus bir aygıt (TK, 103. S., 620. s.}~
DİLDADE : . Kadıniann başlarına çapraz olarak bagladıklan
DİMİ:
DİNGE: DiP:
kalem işi yemen1 ve çevre (SA, 1. C., 465. s.). · Verevine dokunmuş bez veya yün kumaş {SA, 1. C .• 466. s.). ·· Küçük başörtüsü (ATL. 63. s.). Sırmasız olarak dokunup, sonradan altın ve gümüş işlenen kumaş (01DS, 1. C .• 452. s.).
DİRİNCEK: Başörtüsü (14. yy., TS, 2. C., 1106. s.). DisAR : ı- Kaftan, elbise 2- Yatak çarşafı( arAL, 223. s.}. DİVcAME : . Savaşlarda giyilen aslan ve kaplan postlan (OTDS, .
ı. C .• 468. s.). DİZDİK: 1- Uzun iç donu 2- Kadıniann giydigi şalvar 3-
DİZLİK:
305
Korunmak için dize sanlan sargı vs. (ATL. 64. s.). Belden diz kapa~ına kadar bacaga giyilen elbise (kısa pantolon) (16. yy., TS. 2. C., 1194. s.).
Diz TONU: İç donu; iç çamaşın (16. yy., TS, 2. C., 1192. s.), DüLABi : Eskiden Bursa'da dokunan bir çeşit kumaş (OTDS,
DOLAK: ı. C., 470. s.). Bacaklan soguktan korumak için üzerlerine dokuduldan ensiz çuha veya aba (SA, ı. C., 480. s.).
DüLAMA: ı- Yeniçerilerin giydigi üst kaftan (Osm. L., EÇSI, 2.
DOLDA: DOLMAN: DON: DON.AK: DONLUK: DOSTAR: DÖŞEK: DUAK: DURMAÇ: DUSTURİ:
C., 339. s.). 2- Entari gibi önü açık olan ve kavuşturularak üstüne kuşak baglanan çuha elbise (15. yy., TS, 2. C., 1200. s.). 3- Sank (O'IDS, 1. C., 471. s.}. Örtü, perde (KS, ı. C., 294. s.). Kısa kaftan (Hunlar, TSA. 5. s.). Elbise (E'IT. 288. s.). Gelin elbisesi (SA. 1. C., 482. s.}. Elbiselik (15 . .yy., TS, 2. C., 1216. s.). Battaniye, yatak örtüsü (TIITG. 3. C., 240. s.). Yaygı, sergi (DLT, ı. C .• ıs. s.). Duvak (GTS, 83. s.). !pekli kumaş, şa1 (SA, ı. C., 491. s.). Eskiden Bursa'da dokunan bir çeşit kumaş (OTDS, ı. C., 484. s.).
DUIUK: Perde, peçe, yaşmak, duvak (14. yy., TS, 2. C., 1291. s.).
DÜRGU : Elbise ve kumaşlarm büklüm yerleri (SA, 1. C., 497. s.).
DÜRÜYÖ (f) : Bir çeşit ipekli kumaş (KS, 1. C;, 319. s.).
-E-
EBRE : Hareli ve dalgalı bir nevi kumaş (SA, ı. C., 502. s.). EBRiŞÜM (f) : Bükülrnüş ipek (OTAL, 236. s.). ED : İpekli kumaş ve benzeri gibi dokuma cinsinden
EDH: EDİK:
306
sanat eseri olan her şey (DLID. 36. s.). Bkz. Adh (DLT, 4. C.,l67. s.). Konçlan takriben 40 cm. uzunlugunda. ökçesiz, uçları kıvnk san ve kırmızı renkli çizme (OTBTD. 409. s.). ,
EDİRNE KIRMIZISI : Kmnızı renkteki pamuldu kumaş (SA, ı. C.,
EDYAL: EFV.AF (a): EGRİK: EGBE: EGDİRME:
503.s.). Battaniye (ATL, 69. s.). İnce, nazik kumaşlar (O'fAL,247. s.). Egrilen ip, egrllmiş ip (DLT, 4. C., 172. s.). Heybe (16. yy., TS, 3. C .• 1387. s.). Kadın başlıklannın kenarlanna konulan oya (SA. ı. C., 506. s.).
EGİNDİRİK : ı-Çabuk eskimemesi için entart ve gömlegin omuz kısmına çepeçevre konulan astar {16. yy., TS, 3. C., ı394. s.).
EGRİK: EGRİMI1: ELCEK: ELiFİ:
2-Elbise arkasma dikilen parça (TISGBKKI. 25. s.}. Hayvanıann eyerl altına konulan keçe (SA. ı. C .• 510. s.). Egrflen ip (DLT. 1. C .• 105. s.}. Sırma işlemeli gelin elbisesi (SA, ı. C., 51 ı. s.). Eldiven (AzertL .• KTLS. ı. c .. 210. s.}. Pantolondan biraz genişçe şalvar (OTDS, ı. C., 519.
, s.). ELiFİ TAÇ : Bektaşllerin giydikleri yassı başlık (OTDS, ı. C .• 520.
s.). ELİGLİK: Eldiven (DLTD. 37. s.). EWK : Eldiven (Türkmen L., KTLS, 1. C., 211. s.). ELMA KÜRK : Tilki postunun bir cinsinden yapılan san renkli kürk
(SA, ı. c .. 519. s.). EMAME : Tülbent, sarık (İBSS. 151. s.). EMŞEN: Kuzu derisinden yapılan kürk (SAD. 58.s.; DLT,
l.C.,l09. ş.). ENBANÇE (f) : Ufak heybe, çanta (OTAL, 263. s.). ENBU.DE {f): Dôşek, minder (OTAL, 263. s.). ENESSİ : Çapraz biçimde nakışlarla süslü çadır kapısı halısı
(Türkmenistan L., HS, 201. s.). ENGELYüN (fJ:l-Yedi renkli işlemeli ipek kumaş 2,İncil (OTAL,
·-~ ;,
266.s.). ENGEK: Kadınların başörtülel'iile bagladıklan ip (DLT, 1. C.,
135. s.}. ERCÜVAN (a) : Kırmızı kadJfe (OTAL. 271. s.). ERİŞ: Dokumada boyuna atılan iplik (KS, ı. C., 337. s.). ERMEK : Bir çeşit kaba bez (SA. 1. C .• 530. s.}. . ERSuSA {a) : Büyük sank (OI'AL, 273. s.). ERUS (f): Kumaş {OTAL, 274. s.).
A 1
ESBAN (a) : Tül, peçe (arAL, 276. s.). ESRİYIŞIG : Alaca iki renkli ip (DLT, 4.C, 196. s.). EŞGtrt : İpek, ipekli (OA. 113, s.). EŞKE : Eski Türklerde Han ve Beylerden biri öldügü vakit
mezarı üstüne serılen ırunulş (SA. ı. C., 541. s.). EŞKÜRrt: EŞMEK:
EŞüK:
E'IEK: ErtK: ETÜK: EVÇtriLİ:
İpekli, nakışlı Çin kumaşı (DLT, 1. C., 145. s.). Yakası kürklü, kısa lrollu üst g1yim1 (ATI.., 75. s.). 1- Üste giyinilen, bürünülen her nesne (DLT, 1. C., 72. s.). 2- Büyük devlet adamlarının mezarıarına örtülen kumaş (SAD, 55. s.). 3- Kefen (Gök., Uyg. L., TKGÇ, 301. s.). Etek {DLT, 1. C., 68. s.). Çizme (KM, 173. s.). Edik, pabuç (DLT, 1. C., 68. s.). Yerli dokuma üzerine kalıpla basılmış çtçekli bez, yazma (SA, ı. C., 575. s.).
EV KURŞAGI : Çadırlan sarmak için yünden dokunmuş kuşak (SAD, 9. s.).
EYAzi (f) : Kadınlann yüzlerine örttükleri ince delikli peçe (OTAL, 29l.s.).
EYİNDİRİK : İç elbisenin arkasına dikilen astar (AU, 73. s.).
FARDA: Küçük killm (15. yy., TS, 3. C., 1602. s.). FASONE KUMAŞ : İplikleri kabank olarak çizgiler teşkil eden kumaş
(SA. 1. C., 580. s.).
308
FEIPA: Kadife gibi tüylü kumaş {SA. 1. C., 580. s.). FERACE: ı- Kadınların kapanmak için giydikleri üstlük
.(OIDS, 1. C., 560. s.). 2- Kadınların sokakta giydikleri manto gibi uzun elbise (SA, ı. C., 582. s.). 3- Ulamanın giydildert bol elbise (SGE, 5. S., ı 7. s.).
FERAHİ : Neferlerin fesleri üzerine diktikleri dairevi san tepelik (OTDS, l. C., 603. s.).
FERMENE : Kolsuz, işlemeli yelek (OTDS, ı. C., 608. s.). FERMEŞ: İçine yorgan, dôşek konulan büyük çuval (ATL, 76.
s.). FERVE {f) : Kürk kaplı elbise (OTAL, 312. s.). FERVE-t BEYZA. (f-a}: Şeyhülislamlann merasim sırasında giyğ.ikleri
FITA:
FİLAR: FİSTAN: Fİ'ifE: FOTRA:
FUfA:
kürk (OTDS, ı. C., 609. s.). Koyu kırmızı renkte ipekten dokunan önlük (EEA. ı. C., 118.s.). Terlik, ökçesı hafif ayakkabı (OTDS, ı. C., 628. ış~). Gelirılik, elbise (GTS, 97. s.). Önlük, peştemal (A1L, 76. s.). Elbiselerin kumaşlarını beslemek için altlarına konan astar (SA, 1. C., 600. s.). Belden aşagı baglananönlük (CYIDS, ı. C., 637. s.).
GALİFE: Altı dar, üstü ise yanlarda geniş olan askeri pantolon (A'IL, 79. s.). GANAVAT: Kalın ipek kumaş (A'IL, 80. s.). GARARE (a} : Büyük kıl çuval (OTAL, 332. s.). GARUS : 1- Yün kumaşa benzeyen pamuk kumaş türü
2- Yumuşak yün iplik türü (ATL, 83. s.). 3- Yün boyun atkısı (GTS, 100. s.).
GAŞİYE : At eyer örtüsü (CYIDS, ı. C., 649. s.}. GAZ BOYAMASI : İnce tülbent (O'IDS, 1. C., 652. s.). GAZEKİ: Kısa kollu çuha ceket (SA, 2. C., 626. s.). GEBA : Eskiden mollaların giydigi uzun elbesi, cüppe (ATL,
GEBE: GECERE: GEDEK:
309
85. s.). Halı, kllim '(ATL, 85. s.): Eyelin üstüne serilen SÜSlü örtü {ATL, 85. s.). Pamuktan dokunmuş sade ve ucuz kumaş, koyu mavi bez (ATI,, 86. s.}.
GEDEME : Bir çeşit keçe çadır (SA.-2. C .• 628. sJ GEFTE : Havlu, hamam havlusu (AiL, 87. s.).
- GELİK : Çocuk ayakkabısı, patlk (19. yy,, TS, 3. C., 1626. s.). GERDEK: keçe çadır (15. iJy., T.KTG. i. C., 225. s.). GERELTI: Perde (Osm. L., TKI'G, 3. C., 241. s.). GERGİ: Perde(Osm. L.; TKTG, 3. Ç •• 241. s.}. GERİM: ·· Duvarlara örtülen dokuma,ldlim [SA. 2. C., 631. s.). GESt : Elbise (TBTBK; 144. s.). , .. GEVHER~TAB (f): Altmla işleniniş kadıri başörtüsü (OfAL. 343. s.}. GEYESİ : Elbise, giyecek (Dİ{K. 184. s.}; GEYGİ : · Elbise giyecek (SA. 2. C._, 632. s.}. GEYİM: ı~ Elbise, urba (14. yy., TS. 3. C., 1679. s.).
2- Zırh, savaş elbtsesi (15. yy., 'IS; 3. C .• 1679. s.). GEYİNECEK : Giyecek, giyim (Azeri L., ım.,s, 1. C., 276. s.). GEYÜI' : Gelinin arabasında hediye olarak götürdügü elbise
GEZİ:
GEZİL: GEZMAL: GIRÇIN: GIY:
{TCHM, 211. s.). . Sert ve hareli bil' çeşit ipek kumaş (O'IDS, ı. C .• 664. s.). -Keçi kılından dokunmuş dokuma (ATL, 87. s.). Kumaş (Uyg. L.. K'Il..S, ı. C., 515. s.). Elbise vs. de kıvnmlar şeklindeki nakış (ATL, 88. s.). Yünden veya &di iplikten dokunmuş, yumru veya~ düz kaftan (A'IL, 89. s.).
GIYGAC : Köşesine katlanmış kumaş veya üç köşeli başörtüsü (ATL, 90. s.). ___ .
GİİM: Giyim, elbise (GTS, 104. ~.). GİLEM : Halı (Uyg. L., KILS, l. C., 305: s.}. GİRİllK : Damat elbisesi {SA. 2. C .• 633. s.}. GİŞ: Keten bezi (ATL, 97. s.). GİYERMEÇ : Küçük halı (TI, 58 .. s.). GMNTt : Elbise (Osm L., ID, 1. C., 502. s.). GOCUK : Yekpare tulum postundan yapılan kalın ve kaba
kürk (SA. 2. C .• 639. s.).
310
GÖLMEK: Gömlek {14. yy., TS, 3. C., 1740. s.). GÖNLECÜK: Gömlekcik (16. yy .• 1'S. 3. C .• 1756. s.). GôNLEK : Gömlek (13. yy.;rs. 3. c .• 1757. s.). GÖTE KÜSTÜ: Belekadar olan kısa kürk (18.yy., TS, 3. C., 1784.
s.). GURŞAG : Kuşak, sargı, ip (An.,. 94. s.). GÜCEK: Kırmızı bezden yapilan kolsuz kadın yelegi (SA, 2.
C .• 664.s.}. GÜLMEZOGLU İŞİ : Eskiden dokunan bir çeşit yolluk kumaş (SA, 2.
· C., 665. s.). GÜPPİ: Cüppe (ÖZbek L., KTLS, 1. C .• 107. s.).-
·H-
HACIBERİBAH : Bir kumaş türünün iSmi (ATI.., 98. s.). RAFTAN : Kaftan (SA. 2. C., 672; s.}. HAGIDAH : Eskimiş kürk {YDS, 1. C •• 312. s.). HAÖLTIS : Başörtüsü, eşarp (YDS. 1. C., 361. s.). HAGRIS : Renkli yün ipek (YDS, 1. C., 364. s.). HAGTANGKA : Keçe çizme (YDS, 1. C., 365. s.). HAK : Elbise biçilirken eklenen bir parça (ÇS, 30. s.). HAKI : Toprak renginde kumaş (SA, 2. C .• 672. s.). HALIÇA : Küçük halı (DKK. 186. s.). HALPAGK : Kalpak., şapka {YDS, 1. C .• 319. s.). HALPAH : Kalpak, şapka (YDS, 1. C., 319. s.). HALPAK : Kalpak, şapka (YDS, 1. C., 319. s.). HAMNA: Ham ipek (ATL, 103. s.). HAMAS :. Bir nevi kımnzı kumaş {ÇS, 33. s.)
· HAMPA : Kalın ve tek renkli Çin dokuması; kadın elbisesi için
HARA: HARAL: HARAR: HARE:
kenevirden yapılma çın kumaşı (YDS, ı. C., 322. s.): Sof gibi dalgalı kumaş (SE, 187. s.). Büyük çuval (ATL, 103. s.}. Kıldan dokunmuş büyük çuval {SE, 187. s.). !{endinden dalgalı dokunan kumaş (EEA, ı. C .• 127. s.) .
. HARKEŞ (f) : Çizme (TTSGBKKI, 35. s.}.
311
HARMANi : Etekleri geniş, kolsuz manto (SA. 2. C .• 689. s.}. HATAVİ: Eskiden sıpahilerin giydikleri yuvarlak keçe külalı
HASA: HAŞA:
(O'lDS. ı. C .• 779. s.). Patlska bezi (GTS, 114. s.}. - . -Sınnalı paftalarla işlenmiş eyer örtüsü (SA, 2. C .• 691. s.).
HAŞİYE : Çadınn etek kısmı.· alt kenan. kumaşın pervazı, etek püskülleri fl'SAEBB, 6. S., 515. s.).
HAYDAR! ; Derv!şlerin giydllderi kolsuz bir yelege benzeyen hırka (SA, 2. C., 704. s.).
HAYDARİYYE (a) : Hırka altına giyilen kolsuz ve kısa elbise (OI'AL, 412. s.).
HAYTA (a) : Çadır ipi (OTAL, 414. s.). HAZİNE : ı- Yanyana diltilınek suretiyle çadır meydana getiren
bez parçalan 2- Mal sandıgı. kasa (arDS, ı. C., 785. s.}.
HELALt : Bü~ülmüş ipek ve pamuk kanşımından dokunan kumaş (O'IDS, ı. C., 796. s.).
HELEK: 1- Cüppe 2- Armagan (ATL, 103. s.) ... HEMYAN (f): Heybe, çanta (arAL, 425. s.): HEŞE : Keçi kılından dokunmuş büyük çuval (ATL, 103. s.). HEYDERt: Bir papak türiinün ismi (ATL, 101. s.). HEZ : Kürk (ATL, 104. s.) .
. HIRKA (a): Derviş elbisesi (ÇEK, 260. s.). HİBA (a) : Keçeden veya abadan yapılınış çadır (OTAL, 436. s.). HİL'AT (a) : Padişahlar tarafından sadrazamlara, vezirlere iltifat
ve mükafat olarak hediye edilen süslü elbise, kaftan (EÇSI, 1. C., 325. s.; OfAL. 441: s.).
· HİYAKET {a) : Dokumacilik (OTAL, 446. s.). HOMULUOK: Kaba yün kumaş {YDS, 1. C., 379. s.). HORÇUN : At heybesi (Türkmenistan L., HS, 55. s.).
' HORTUGS : Kasket (YDS, 1. C., 390. s.). HÖLGÖ : Havlu (Başkurt L., KTI.S, l. C, 322. s.). HULING : Heybe (E'IL, 32, s.). . . HULLE : Belden aşagı ve yukan ohnak üzere, iki parçadan ibaret
elbiseye veya astarlı elbiseye denir (An. Sel. AME, ı. C., 406.s.).
312
HURCUN : Heybe (A'IL, 106. s.}. -ı-
IÇKlR : Uçk.ur (KS. 1. C .• 348. s.}. IÇKlRLIK : - Uçkur yapmaya yal"a)'1W malzeme (KS, l. C .. 348. s.). IÇIAGU :, Elbise astan (EUfS. 85. s.). . IPÇA: - Btr·kumaş adı (KS. ı. C •• 355. sJ. IRGU : .. Bayrak ('TKGÇ, 301. s.}. ISKARLET : Parlak Venedik çuhası (OfDS, 2. C., 4. s.). ISSI DON: Kış elbiSesi (14. yy .• TS. 3 .. C., 1892. s.). IŞIM: Çizme kor:ıcu (KLS, 41. s.). ISTUFA : DöŞemede kullanılan ipek ve sımıa ile nakışh kumaş
(OTDS, 2. C .• 9: s.}. IŞKIRI.AK : İki tarafı yüksekçe sank şeklindeki külahlı başlık
(01DS, 2. c .. 9. s.). IŞI'AN : Kadın pantolonu (KS, ı. C., 361. s.).
İBRİŞİM: tcAz (a): İÇEDİK:
-i-
Bükülmüş ipek iplfgt (SA. 2. C., 768. s.). Kadın başörtüsü (OTAL. 485. s.). Kısa konçlu ayakkabı, mest (15. yy., TS. 3. c .. 1997. -s.}.
İÇ GEYİM : tç çamaşın {Türkmen L., KTIS, ı. C .• 115. s.). İÇİK: Yüzü kumaş olan kürk (KS,l. C .• 365. s.). tç KMM: tç çamaşın (Kır. L., KTLS, L C., 115. s.). İÇ KÖYNEK : Fanila (Azeri L., KTLS, 1. C .• 236. s.). tçLtK : ı- iç gömlegt (SA. 2. c .. 769. s.).
iÇMEK:
2- Eyer keçesi {DLT, ı. C., 102. s.). 3- Gömlek astan (Kaz. L.. ÇS, 7. s.). Kuzu derisinden yapılmış olan kürk (DLT, ı. C., 102. s.).
İÇÜK: Samur, tegın gibi hayvanlarm derisinden yapılan kürk (DLT, 1. C., 69. s.). . İDARE BEZİ : İki pamuk ve bir ipekten yapılan gömleklik bez· (SA.
2. c .. 769. s.). İG: ig (DLT, 1. C., 85. s.}.
·., ;,
313
İLERSÜK : Şalvar uçkuru (DLT, 1. C., 152. s.). İLGEK : ı- Resmi elbiselerde renkli sırnıa 2- Dügüm, ilmek
3- Dügme dellgi (ATL, 106. s.). İM : İç don u, don ( 14. yy .• TS, 3. C., 2065. s.). İMAME : Fes ve taç fizerine sanlan sank (O'IDS. 2. C., 59. s.). İSTABRAK : Sırma tel~rle dokunmuş lullınca bir çeşit ipek
kumaş (SA, 2. c .. 841. s.). İS'IEGH : ı- Astan mavi tilki kürkünden olan elbise
2- Karınh, göbekli {YDS, i. C., 458. s.). İSTUFE : Sıhna veya sırma taklidi tel ile işlenmiş kumaş
iŞGÜRTİ: İŞG1Rl1: triK:
tzL1K:
. (O'IDS, 2. C., 103. s.). Diba denilen ipekli kumaş (ETG, 276. s.). İpek kumaş (E;I'L. 37. s.). ı- Pabuç {Kaz. L., 'ID, ı. C., 636. s.). 2- Çizme (KTAD, 128. s.}.
· Deriden yapılan çank (DLT, 52. s.).
·K·
KABA : Kaftan. elbise (OIDS. 2. C., 112. s.}. KABALAK: Serpuş (15. yy., TS, 4. C., 2146. s.). KABANİÇE: Hükümdarların şahsına mahsus kürk (Osm. L.,
EÇSI, 2. C.', 340. s.). KABURGA ZIRH:Bazı kumaşlarla demir halkalar kaplanarak yapılan
KAÇAÇ: KADAM: KADGÜ: KADREIA:
KAFES:
KAFESi: _KAFGAR: KALAFAT:
zırh-(18. yy., TS, 4. c., 2149. s.). İpekli kumaş (DLID. 54. s.). İnce keten (ÇS, 57. s.). Elbise (EUfS, 103. s.). 1- Dokuma boşluklan 2- Duvar halıcılıgı (GTS, H26. s.). ı- Bölme (dokuma süsü bir örgü türü) 2-Kafes (GTS. 127. s.). Vezirlerin giydikleri başlık (OTDS, 2. C., 133. s.). Safran renginde ipek kumaş (DLT, 4. C., 251. s.}. Osmanlılarda devlet bt1yüklerinin giydikleri başlık (O'IDS, 2. C .. 142. s.).
314
KALBAK : Bır nevi çocuk serpuşu (ÇS. 58. s.). KALÇIN : Uzun çorap (arDS, 2. C., 143. s.). KALE {:t) : Kumaş (at'AL, 581. s.). KALEMLi FUTA: Çlzgili peştemal (18. yy., TS, 4. C., 2183. s.). KALENSUV A : Osmar,ılı Türklerinin giydigi tepesi sivri bir nevi
KAL!: KALIÇA: KALIN: KAUNG:
KALi: KALİÇE: KALlAVı:
killah (~ 2. c., 916. s.). Halı (14. yy., TS, 4. C .• 2184. s.). Halı (14. yy., TS, 4. C., 2184. s.). Halı ('IK, 103. S., 621. s.). Öncül mihir olarak kadına verilen çeyiz (DLT, 4. C., 225. s.). Büyük halı (KumanL., TKTG, 3. c .. ıso: s.). Küçük halı~ seccade (OIDS, 2. C., 151. s.). Vezirlerin başlarına giydikleri tersine çevrilmiş ehrami kule şeklinde, altın telli ve sanklı uzunca ~vuk (SA, 2. C., 928.s.). _
KALOŞ: . Potin üstüne giyilen yarım kundura (OTDS, 2. C., . 152. s.).
KALPAK: 1- Sivri tepeli keçe külah (KS, 2. C., 391. s.). ·" 2- Bir çeşit çocuk serpuşu (Kaz. L., ÇS, 58. s.).
KALURA : Yanıalımeşin pabuç (SA. 2. C .• 930. s.). KAMÇI BAŞ! : Ucu kılaptanla örülınüş ve altında püskülleri olan
- bez ve tülbent (SA, 2. C.,932. s.). · KAMDU : Üzerinde Uygur Ham'nın mührü basılı, dört arşın
boyunda ve bir kanş kadar enindeki bez ki, alışverişte para yerine kullanılırdı; Bu bez eskirse her yedi senede bir yamanır, sonra yıkanır ve yeniden üzerine mühür vurolurdu (DLT, 1. C., 418. s.).
KAMKA : Çin ipekli kumaşı (KS. 2. C., 394. s.). KANDAGAY: Teke derisinden yapılan erkek şalvan (KS, 2. C., 397.
- s.). KANSURUR : Kaba bez (KS, 2. C., 399. s.). KAP: Örtü. torba, çuval (KM, 174. s.). KAPAMA : Çift kat ince kumaştan arası pamuk dolu ve dlkişli,
' gayri resmi üst elbisesi {EÇSI, 2. C., 340. s.). KAPANiCE: Padişahlann giydikleri serasere kaplıkürk (OIDS, 2.
C., 165. s.).
315
KAPCIK : Keten torba (Uyg. L.. nrro. 3. c .. 305. s.). KAPUNUK : Çadırıann kapılaıma asılan eni dar, zengin dekorlu
ve nakışlı dokuma (HS, 201. s.). KARIŞ : 1- Yünlü kumaş {DLTD. 58. s.). 2- Yün {1'LÖ. 62. s.).
3- Mekik ipligi, dokumacılıkta enine atılan iplik (Gök. Uyg. L., GUZKLÜA. 37. s.).
KARS: 1- Deve ve koyun yününden dokunmuş elbise (SAD, 56. s.). 2- Şehir adı.
KARŞAÖ: Elbisenin bir karış kadar olan parçası (DLT. 4. C., 273. s.).
KASSE : Keç.e (ÇS, 72. s.). KATiıl\J-KIZ: Entart (BaşkurtL., fPi,.S, 1. C., 219. s.). KAVfAN: Kaftan (15. yy., 1S, 4. C., 2361. s.). KAZIL : Keçi kılından kınnab kalınlıgında bükülrnüş ip (SA,
2. C., 1001. s.: 15. yy., TS, 4. C.,' 2392. s.). KAZZ {a): Ham ipek (arAL, 599. s.). KEBE: 1- Kalın keçe (SA, 2. C., 1004. s.).
· 2- Gömlek {ÇS, 153. s.). KEBES: · Başa giyilen nesneler (DLT, 4. C., 289. s.). KEBEZ: Pamuk [DLT, 4. C., 289. s.). KEBİN (a): Kefen, tabut örtüsü (KLS, 51. s.). KEBİS: Halı (Altal) L., TKTG, 3. C., 151. s.). KECA: Keçe (GTS, 142. s.). KECE : Keçe (DLT, 3. C., 219. s.). KEÇE : Keçe (()guz L ., DLT, 3. C., 219. s.). KEÇE-BAŞ: Keçe külalı (Özbek L., TKTG, 3. C., 187. s.}. RECEK: Keçe (KS. 2. C., 429. s.}. KEÇÖÖ ; Keçe (KS, 2. C., 429. s.}. KEDGÜ : Elbise (Uyg. L., ETŞ, 109. s.). KEDHGÜ: Giyilecek nesne (Uyg., Çag., Kaz., Taran L., DLT, 4.
C., 293. s.). KEDHÜK: Kepenek, yagmurluk (DLT, 1. C., 390. s.). . KEDHÜT : Giyecek, elbise, çogunlukla dügünlerde kullanılan
elbise. Gelinin ve damadın akrabalanna armagan olarak giydirilen elbise {DLT. ı. C., 357. s.) .
.KEDİM; Giyttn, elbise (Uyg. L., AH, 35. s.). KEDÜK : Tulgalann başı acıtmaması için altlanna giydikleri
1
1
316
tüyden takke (SA, 2. C., 1004. s.). KEFİN: Kefen (AH, 35. s.). KEFİYE : . Başa sanlan ve omuzlann üzerine kaçlar gelen,
uçlan püsküllü ince ipek örtülü kumaş' (OTDS, 2. ·
KEFS (f): KELBET:· KELE:
C., 237. s.). Ayakkabı, pabuç (OTAL •. 602. s.}. Kıyafet (KM, 175. s.). ı~ Kıymetli bir kumaş 2- Yaldız veya sınna iplik (KS, 2. C., 433. s.) ..
KELEÖAYI : Başörtüsü (ATL, 112. s.}. . KELİK : Bkz. Gelik (TS, 3. C., 1626. s.). KEILEI,'UŞ : Ayakkabı, pabuç (OTDS, 2.. C., 238. s.). KEL1EÇE : Kolsuz kaftan (KS, 2. C., 435. s.). KELTE İÇMEK : Gocuk (Türkmen L., KTLS. 1. C., 277. s.). KEMAÇ : Bir çeşit kımıızı kumaş (Kaz. L., ÇS, 33. s.). KEMEK: Pamuktan . yapılmış· çubuklu ve nakışlı dokuma
{DLTD, 63.s.). ~MENTAY : Keçeden üst giylın (KS, 2. C., 436. s.). KEMHA: Bir çeşit ipekH kumaş, tüysüz kadife (EÇSI, 2. C.,
340. s.; O'IDS, 2. C., 241. S;). KEMİN: Kefen (KS, 2. C., 436. s.). KENGKEME :ı- Sıgır derisinden yapılan bütün bacak uzunlugunda
KENZİ:
çizme 2- Çukur, oyuk (YDS, ı. C., 477. s.). Kırmızı, san, yeşil gibi bir takım renkleri bulunan. bir Çin dokuması (DLT, 4. C., 30 ı. s.).
KEPE: Ayakkabı içine konan keçe (TKTG, 3. C., 187. s.). KEPEZJ:.İK : Pamukluk (DLT, 1. C., 507. s.). KEPİ : BJ,cz. Kepe (TIITG, 3. C., 187. s.). KEPİN : Kefen (Uyg. L., KTLS, 1. C., 463. s.). KERAKE : Sof denilen kumaştan üste giyilen bir nevi dar
KERiM: cüppe(SA. 2. C., 1027. s.). Duvarlara örtulen, kaplanan dokuma nesneleri (DLT, 4. C., 303. s.).
KERKE : Aba. hırlm (SA, 2. C., 1050. s.). KERRAKE : Yünden ve softan yapılan ince cüppe (OTDS, 2. C.,
243.s.).
317
KESME : Eyerlerin üstüne örtalen örtü (OIDS, 2. C., 314. s.). KEŞPİR (f) : Her nevi ince pamuldu kumaş (Basma. keten bezi ve
KETAL:
KETE:
KETEÇİN: KE'I1LtN: KETİNÇE:
buna benzerler dahil degildir (KS, 2. C., 444. s.). Nişasta veya kola ile sertleştirtlmiş bir çeşit parlak bez (SA. 2. C., 1059. s.). 1- Genç kadınların güzel elbisesi 2- Kadınların başına giydigt başlık (KS, 2. C .• 445. s.). . 'İşlemeli mendil, başörtüsü (KS, 2. C., 445. s.). Evde giyfien palto (YDS. ı. c .. 486. s.), · Çorap; çuhadan. deriden veya kürkten yapılan çorap, çorap yerine ayaga dolanı:m kumaş sargı {YDS, ı. C., 486.s.).
KE11NÇ1 : Tavşan derisinden yapılan ve içten giyilen ayakkabı
KETKü: KEVEL:
(YDS, ı. C., 486. s.). Elbise (Uyg. L., m. ı. c .. 467. s.). Koyun postundan yapılan deri kürk (SA, 2. C., 1059. s.).
KEZDEME: Kumaş (Kaz. L., Krl.S, 1. C., 514. s.). KII.AGNNAÖH : Kürk (YDS, l. C .• 494. s.). KIU.AMA : Köylü kadınlannın süs oıru·ak arkalarma sarkıttıklan
püsk.üllü ip (SA. 2. C .• 1067. s.). KIMKAP (f): tpekli kumaş (KS, 2. c .. 454. s.). KINA' (a): Örtü, başörtüsü, yaşmak(OTAL, 617. s.}. KIRBAK : Külahiarın kenarlarına ve etrafına dikilen kürk,
post (SA, 2. C., 1068. s.). KIRGAG : Elbisenin yam, kenan (DLT, 4. C., 318. s.). KIRMIZI: 1- Kırmızı ipek 2- Renk (KS, 2. C., 460. s.). KISMAK: İlmik. kenek (DLID, 39. s.}. KISKA TUN : Gocuk (Başkurt L., KTLS, 1. C., 276. s.}. KIV : Ayakkabı (ETL. 44. s.). . KIVRAK: İnce kadın başörtüsü (16. yy., TS, 4. C .• 2525. s.). KIYMAÇ BÖRK : Tiftikten yapılan beyaz börk (SAD, 60. s.). KlYIM : Kürkün , etegine ve yorgan kenarına dikilen parça
(KS, 2. C., 469. s.). KİÇE: Keçe (KTG. 22. s.). Ktç1M: Giyecek elbise, zırh. teçhizat (DKK, 195. s.).
KtDHtz: KtDtN: K1Dtz: KİDKÜ: KiGfz: Kİ'İZ: KİLEM: KİILESİN:
KİMİŞ~:
KIN: KİNDİR: KİPKE: KiRBAS: KİREVRE: KİRPAS: KtsA(a): KİSE: K'İSEY: KtsEYi: KİŞAN: KtştçiK: KİŞTEK:
K1TEL: K1TEN: KMz: KİYİM: KİYGİZ: KİYİS: KMT:
,KMz: KİYİZÜY: ·KfYst: KİWİZ: KOLÇAK:
318
Keçe (TKfG. 3. c .. 177. s.). Keten (Gök., Uyg. L., GUZKLÜA. 70. s.). Keçe (ETG, 281. s.). · Kllim (ID. ı. C., 420. s.}. Keçe (KM, ı 76. s.). Keçe {ETG. 281. s.). Halı (Kır. L., KTLS. 1. C .• 304. s.). Gömleklerin koltuguna konulan kumaş parçası (YDS. ·ı. c .. 522. s.). Kaşgar'da yapılan nakışlı keçe (11. yy •• TKTG, 3. C., 182.s.}. • · tpekli kumaş (OA. 120. s.). Kaba keten kumaşı (KTAD, 129. s.). Üst gömlek, çocuk kundagı {ÇS. 74. s.). Bez {ETL, 44. s;). Boyun atkısı {KM, ı 76. s.). Ham bez, keten bezi, pamuk (OIDS. 2. C .• 283. s.). ~- Yün elbise 2- Seccade, halı (OI'AL, 624. s.). Keçe (AH, 38. s.}. Tülbent {KLS, 55. s.). Tülbent (AU., 114. s.). Uçkur, bag (EtiTS, 112: s.). Samur kürk (KS, ı. C., 365. s.). Bir gömlegtn koltuk altına eklenen parça (KTAD, 130. s.). Ceket (GTS, 152. s.). Keten (Kaz. L .• ÇS, 57. s.). Halı, killm (ll. yy., TIPU. 3. C .. 149. s.}. Her nevi elbise (KS, 2. C., 475. s.). Keçe (KM, 176. s.). Killın nxro. 3. c .. 149. s.). Elbise rrb. 1. C., 502. s.). Keçe (KS, 2. C., 476. s.). Keçe ev (Tr, 54. s.). Elbise (Çag. L., ID, 1. C., 502. s.). Halı, killm gibi dokumalar (DLT, 1. C., 366. s.). Bilezige takılan yünden örme eldtven · (SA, 3. C .• 1108. s.).
KOLKAP: KOLLUK: KOWN: KONGLIK: KONTOŞ:
319
Eldiven (Uyg. L., KTI..S, ı. C., 211. s.). Mendil (KLS, 56. s.). Kolan (DLID, 39. s.). Gömlek (DLID. 39. s.). Dar kollu, kalçaya kadar inen bir çeşit üst elbisesi: bilhassa Tatar Beyleri giyerdi (Osm. L., EÇSI, 4. C.,313.s.).
KORAYIŞ : İçi kürklü küçük kalpak (SA. 3. C., 1 120. s.}. KOŞMA : ı- Zengin naktşh keçe örtü ('IT, 58. s.).
2- İki katlıkilim (SA. 3. C., ı125. s.). KOYKA: Dert kürk (DLT, 4. C., 352. s.). KÖBE : 1- Keçe örtü (DLT, 4. C .• 392. s.).
2- Halı, keçe, yaygı (Azeri L., TIITG, 3. C., 234. s.}. KÖGÜZ: ' Kilim (TKTG, 3. C.,l49. s.). KÖLEK: Gömlek(KLS, 57. s.). KÖÇÖ'ITÖ: Nak.ış dokumak, nak.ışlarla bezemek (KS, 2. C .. 497.). KÖLÖNGGÜR : Bir çeşit pamuklu bez (KS, 2; C .. 500. s.). KÖMLEK: Gömlek (OTBID, 408. s.). KÖN-CtLE: Yorgan (TKTG, 3. C., 225. s.). KÖNÇEK: Pantolon, don (KLS, 57. s.). KÖNGLEK: Gömlek (Çag., Doğu Türkistan L., DLT, 4. C., 361. ). KÖNLEK ; , Gömlek (OTB'ID, 408. s.) KÖNYÜGES : Kürk elbise (YDS, 1. C., 539. s.}. KÖPEN : ı- Yünden veya kıldan dokunmuş uzun tüylü çul
KÖPSÜN: KÖRPE: KÖŞİG: KÖŞİGE: KÖŞİK: KÖŞÖGÖ: KÖVÜZ: KÖYLEK: KÖYMEN: KÖYNEK:
(SA, 3. C .• 1127. s.}. 2- Uzun tüylü halı (TK, 103. S., 624. s.). Şilte, minder (DLTD; 73. s.). Yün, yapagı, tiftik (KLS, ,58. s.). Perde, gölgelik (TKTG, 3. C .• 242. s.). Bkz. Köşig {TKTG, 3. C., 242. s.). Perde (DLT,' 4. C., 367. s.). Perde (KS, 2. C .. 509. s.). Halı (Kuman L., TKTG, 3. C., 151. s.). Gömlek (Kazak L., KTLS, 1. C., 278. s.). Araba üstüne yapılan örtü (SA. 3. C .. 1140. s.). Gömlek (Azeri, Türkmen. Uyg. L., KTLS, 1. C., 279. s.; AT. 109. s.).
'1
1 '1' 'ıl [, ; i!
~ ll 1'
ıl r' ,,
'1
:
ı 1
320
KÖYNÖK: Gömlek; kadın elbisesi. entart (KS, 2. C., 511. s.). KÖZÜLDÜRÜK : At kuyrugundan dokunan bez parçası (DL'ID, 39.s. ). KUDURÇAK : Keçe riT. 117. s.). -KUDURGAK: Kafianın arka eteklerinden biri (DLT, 4. C., 373. s.}. KUlAKÇIN : Takke ve külalılarda kulaklan örtrnek için yan .
taraflarda bırakılan devrtk kısımlar (OTDS, 2. C., 314. s.).
KULAK TON : Yeniert kısa elbise (DLID, 75. s.), KUR : 1- Kuşak. kemer (DLID, 16. s.).
KURAK: KURCUN: KURŞAÖ:
2- Kuşak, kuşak yerine kullamlan büyük mendil {KS, 2. C., 522. s .. ). ı- Kul:naş parçası 2- Zaman (KS, 2. C., 523. s.). Heybe, hurc (KS, 2. C., 524. s.). Yünden dokunan bel kuşagına benzer bir nesne olup çadıra sarılır. buna ev kuşagı denir (DLID, 39. s.).
KURUMŞU : Eski, kirli ve yırtık keçe (KS, 2. C., 526. s.}. KUŞAK : Kemer (SGE, 5. S., 16. s.}. KUŞANTI: Kadın elbisesi (Osm L., ID, ı. C., 451. s.). KlJŞİK: Örtü, perde (DLT, 1. C., 409. s.). KUrAY: İpek kumaş (Gök. Uyg. L., ETG, 285. s.; TLÖ, 64. s.;
K.UTI.,U: OA, 123.s.). KırmıZı ve dikiş çizgili küçük satrançvan dokunmuş ipek kumaş (EEA, ı. c .• 177. s.).
KUfNİ : Kalın. eni dar ipekli kumaş (OTDS, 2. C., 333. s.}. K.l.IT'NU: İpek kanşık bir çeşit pamuklu kumaş (SA, 3. C.,
1181. s.). KUTURM..t\ BÖRK :Önünde ve arkasında kanadı bulunan börk, külah
(SAD, 60. s.). KUVUZ : Yünden dokunmuş yaygı gibi nesneler (DLT, 3. C .•
164. s.). KUYPAÖKJ: Ceket, yün kazak (YDS, 1. C., 574. s.). KÜBE: Halı, keçe, yaygı fTKTG. 3. C .. 234. s.) .. · · KÜBEN: Deve sernerinin altına konulan çul (Oguz- L., DLT,
KÜLDEK: KÜLMEGİ: KÜLMEK:
4. C., 392. s.). Gömlek (BaşkwiL., KTI.S, ı. C., 278. s.). Entart (Başkurt L., KTLS, 1. C., 218. s.).Gömlek (KI'AD, 130. s.).
321
KÜLMEK-I~"TAN:İç çamaşırı (Başkurt L., Irn..S, 1. C., 114. s.). KÜLÖ (f) : Sank altına giyilen takke, killah (KS. 2. C .• 536. s.). KÜNÇEK : Yaka (ETL, 50. s.). KÜNDÜK : Başörtüsü (Kır. L., 'ilcrG, 3. C., 241. s.). . KÜNGKÜLEGKİ :Deriden yapılan bir çeşit geniş hırka (YDS, 1. C.,
KÜPİK:
KÜPÖ: KÜRMÖ: KÜŞİK:
548. s.). Hırka; bezin iki katı arasına pamuk koyarak dikilen hırka (DLT, l. C., 408. s.). Yün şilte veya yastık (KS, 2. C., 540. s.). Kolsuz elbise (KS, 2. C., 541. s.). örtü, perde (DLT, 1. C., 409. s.).
·L-
LAMPASA : Uzun yırtmaçlı ve sayvarılı etek (SA. 3. C., 122 ı. s.). ı...APçiN : Kopçalı oltnayıp kaytonla baglanan mest; ayakkabı
(SA, 3. C., 1224. s.). lAYATA: Boyun atkısı veya omuza alınan şal (SGE, 5. S .• 17. s.). LAY : Pamuktan dokurınıuş kaba yaygı (ATL, 118. s.). LEBEÇE (f): Önü açık elbise, hırka, cüppe (arAL. 651. s.). LECEK: Üç köşeli kadın başörtüsü (18. yy., TS, 4. C., 2787. s.). LEÇEK: Bkz. Lecek (TS, 4. C., 2187. s.}. LESME (a) : Peçe, yüzörtüsü (arAL. 655. s.). LİBAS: Elbise (AH, 42. s.). . LİFE : Elbise kuşagı, kemer, kayış (ATL, 119. s.). LİKA : Ham ipek (HS, 106. s,). _ WHTAY : Kımuzı renk üzerinde san benekler bulunan ipekli
kumaş {SAD, 55. s.). WP: Kalın elbise (Kur. L., GUZKLÜA. 17. s.). LÖNGE : Havlu (Uyg. L., KTLS, 1. C., 323. s.}.
·M·
MAFRAŞ : Çadır bezinden veya meşinden yapılmış yatak, örtü ve çamaşır koymak için kullanılan harar (SA, 3. C., 1256. s.).
322
MAHRABA : Havlu (Azeri L., KTI..S. 1. C., 322. s.). MARRAMA: Havlu, mendil, başörtüsü (17. yy., TS, 4. C., 2793. s.). MAHMAL : Kadife (1ürkmen L., K'ILS. ı. C., 423. s.). MAKITA: Mücevherlerle işlem::nış elbise (İBSS, 81. s.). MAKMAL (a) : Kadife (KS, 2. C .• 549. s.). · MALAKAY : Erkek serpuşu {KS, 2. C., 550. s.). MANAT: Kırmızıyünlü kumaş {KS. 2. C., 551. s.). MANÇUK: Heybe, torba gibi at eyertne takılan nesne (DLT, 4. C .•
406.s.). MANDAR: Kumaş vs. üzerinde :işleme nakış (YDS, ı. C., 614, s.).· MANTİN : Taftaya benzeyen ipekll kumaş (OIDS, 2. C., 407. s.). MANYAK : Şaman cüppesi {HS, 164. s.). · , MANYALUKA : Küçük parça kumaşların bir kadife zemin üzerine
dikilerek, her parçanın etrafı ipek ve ince sırma tellerle işlenrnek suretiyle meydana getirilen seccade (O'IDS. 2. C., 407. s.).
MAŞLAH : Çarşaf, ferace (aiDS, 2. C., 415. s.). MATA: Kumaş (Kazak, Kırgız, Türkmen L, KTLS, 1. C .. 514-515
s.). MEFREŞ: Bkz. Mafraş (SA. 3. C., 1256. s.). MEHMER : Kadife (ATL, 122. s.). MEHREBA : Havlu, el havlusu (ATL, 122. s.). MELEGE : Yatak çarşafı (ATL, 122. s.}. MELES: Gayet ince, ipekli kumaş çeşidi (17. yy .• TS, 4. C., 2802.
s;}. MELEY : Eldiven (KS, 2. C .• 460. s.). MERMERŞAH1 : Beyaz ve ince bir çeşit bez (SA. 3. C .• 130. s.).
· MEVCELİ : Dalgalı kumaş (OTDS, 2. C., 497. s.}: MEYDANİ : Koyu kırmızı veya mor çizgUi ipek kumaş (EEA. 2.
C.,20.s.). MİHBES: Nakışlı örtü, işlemeli örtü, yatak döşemesi, bir şeyin ·
önüne çekilen işlemeli perde (TSAEBB, .6. S., 515. s.). MİNDETÜ : İpek elbise (DL'ID, 82. s.}. MİLKA: Mürekkep hakkasına konubın ham ipek (OTDS, 2. C.,
535.s.}. MtrtL : İç kılıf, astar (AU., 125. s.}. MİNTENE: Dokumayünlüden kadın giyimi (ATL, 124. s.).
323
MOTAL PAPAG : Koyun derisinden tüylü büyük başlık (ATL, 125. s.). MOYfONIK : Kürk atkı; sincap kuyruklarından boyunluk (YDS, ı. C.,
642. s.). MÖKÜ .: Bir çeşit ay-akkabı (KS, 2. C .• 572. s.). MUHAYYER : ll arşın boyunda, siyah yünden örülen donluk kumaş
{VD, 5. S., 262. S;). MUKAGLKAN : Geyik bacaklan dertsinden yapılmış ve boncuklarla
süslenmiş erkek elbisesi; yazın evde veya avluda gtyilir (YDS, ı. c .. 648. sJ
MURAKKA: Faktrligi temsilen yan yana parçalarla dikilmiş derviş hırkası {SA. 3. C., 1471. s.).
MÜCEVVEZE: Osmanlı ricalinin alaylarda ve Divan-ı Hümayun'da başlarına giydikleri kavuktut ki, önne sepet üstüne giydirilmiş sarılrtan ibarettir (SA, 3. C., 1479. s.).
MÜKİM : Kadın pabucu (DL'ID. 84. s.). MÜTENESSİC (a} : Kumaş, perde gibi tel tel örülmüş, dokunmuş
nesne (OTAL, 931. s.). MÜZERKEŞ (a-i): Altın sınnalı, altın sırma ile işlenmiş (OTAL, 947.s.).
-N-
NAFE : Hayvanıann göbek tarafından ç:ıkanlan kürk (OTDS, 2. C., 642. s.).
NAH : Sınna işlemeli ipekli hilat, kaftan (İBSS, 13 ı. s.). NAMAZLAGU: Üzerinde namaz kılınan seccade (14. yy .• TS, 4. C,
2826. s.). · NAMAZLIK: Seccade (Başkurt, Tatar, Türkmen L .• KTLS. 1. C., 754-
755. s.). NAMAZLUK : Bkz.· Nama7.lagu rrs. 4. C .• 2826. s.). NAMUSİYE : Cibinlik (OIDS 2. C., 653. s.). NEKE KÖYLEOİ: Gelinlik (Kazak L., .KTI..S, 1. C., 264. s.). NEMAT : Örtü, ihram (OTAL, 1003. s.} .. NEVLEr : İnce ip {O'IDS, 2. C .. 685. s .. ). · NEZKEP : Başörtüsü (15. yy., TS, 4. C., 2851. s.). NİGAB: Yüzörtüsü. peçe (ATL. 130. s.). NİKAP : Peçe, örtü (DKK, 198. s.}.
324
NiM-TEN (f): Milltan (OTAL. 1005. s.).
OBAL: Hükümdarların oturdukları yerin üstüne asılan. üç etekten ibaret olan cibinllk (SA, 3. C., 1518. s.).
OCAKÇI: · İnce bir zevkle dokunmuş, takriben 2.00 x 3.00 m.
OGRAK: OCUK:
.OHRAG: OKO: OLPOK:
ölçüsündeki halı (HS, 53. s.). Elbise (ETL, 55, s.). Çizine (DLT, 1. C., 67. s.). Elbise (Şark Türkçesi, TD, ı. C., 467. s.). Sınna (KS, 2. C., 588. s.). Şilte; çocuk beşıgıne serilen ve koyun yunu ile doldurulmuşolan küçük şilte (KS, 2. C .• 590. s.).
OPRAK : Elbise (AH, 50. s.). ORAMAL : Başörtüsü (KM, 180. s.}. ORGA: Bayrak (TKGÇ, 301. s.). ÖRİNGİ : Bayrak (ETL, 57. s.). ORUN : Yatak, döşek (TIITG. 3. C., 220. s.). OROLPOK : Kadın başörtüsü (KS, 2. C., 599. s.). OROMOL (f): Başörtüsü (KS, 2. C., 600. s.). ORUNG : Bayrak (EUTS, 143. s.). ORUNGGULÜK: Bayrak (TKGÇ, 301. s.). OSMOLDUK : Develerin yanlarını ve gögüslerini kaplamak üzere
OTRAN: OYOK: OYUM:
ÖDÜK: ÖM: ÖNCEK: ÖNGÜK:
sarkıtılan örtü (HS, 201. s.). Don, elbise (DLT, ı. C., 108. s.). Çorap (Başkurt L., KfLS, ı. C., 138. s.). Nakış (Kır. L •• KfLS, 1. C., 638. s.).
-ö-
Pabuç (Alt., Uyg. L., TD, 1. C., 636. s.). İç don (EUfS, 150. s.). Peştemal (TD, ı. c.: 643. s.). Yastıkların uçlarına yapılan ipek saçaklar (DLT, 1. C .• 135.s.}.
ÖR: ÖRDÜG: ÖRrÜG: ÖRPEK: ÖRrÜK:
ÖRÜK: ÖTÜK:
325
Kaftanın koltukaltlan (DLT, ı. C., 462. s.}. Başörtüsü (Uyg. L., ETŞ. 99. s.). Örtü (ll. yy., T.KTG. 3. C., 239. s.). Başörtüsü (ATL, 131. s.). · Bir şeyin örtüsü; eyer örtüsü. Büyüklertn mezarıanna örtülen ipekli kumaş gibi dokumalara da bu isim verilirdi (DLT, L C., 103. s.). Örülmüş olan her nesne (DLT, ı. C., 69. s.). 1- Pabuç, çizme (Kır .• Çağ. L .. ID, 1. C .• 636. s.; KS, 2. C., 617. s.). 2-Ayakkabı(EtJI'S, 15t;t.S;). .
-P-
PA-CAME {f) : ı-Don. şalvar, çakşır 2-Pijama (arAL, 1019. s.). PAKTA (f) : Pamuk (KS, 2. C., 620. s.). PALAZ : Kaba yün yaygı (ATL, 133. s.). PALTAR: I-Elbise, giysi, kıyafet 2-Yatak takımı (ATL, 131. s.}. PAMBIG : Pamuk (ATL, 133. s.). PAMUK : Pamuk (DLTD, 40. s.). PANAMA-: Rasırdan dokunmuş enli şapka (AU.., 133. s.). PAPAÖ : Kalpak, kaba tüylü kalpak (ATL. 133. s.) .. PAPAHA : Kalpak (BaŞkurt L., IITLS, 1. C., 430. s.). PAPAK: Azerbeycan'da posttan yapılıp başa giyilen kalpak (SA, 3.
c .. 1592. s.). PARANCI : Peçe (Kır. L., KTLS, 1. C., 696. s.). PARAVAR: Harernle. selfunlıgı ayıran perde (EEA, 2. C .• 38. s.). PAPAZİ : İnce tül (01DS, 2. C., 752. s.) .
. PARDA (f) : Perde, örtü (KS, 2 .. C., 621. s.). PARRAF : Kadife (ÇS, 96. s.). PARTIJ: Hırka, pardesü (DLT, 1. C .• 416. s.). PAŞMAK: Ayakkabı, pabuç {DKK, 201. s.). PATAKÜTA : Yakası kadifeli, çapraz ipekli mintan (OTDS. 2. C .•
768.s.). PATAYA: 25-30 cm. genişliginde 100-125 cm. uzunlugunda,
yünden sık ve saglam dokunmuş bir giyim eşyası (SGE, 5. S., 14. s.).
326
PELAs (f}: 1- Eski kilim. keçe 2- Aba. çtil. (arAL, i026. s.). PENCEK: Ceket (AzeriL., KILS, l. C., 96. s.). . PENBE : . Pamuk (TSDK, 114. s:). ·PENBE ZAR: Altı pamuklu bürümcük, üstü bütün bürÜmcük
dokunmuş gömleklik ince bez (OTDS, 2. C., 766. s.). PEREND (i) : İpekten dokunmuş düz, nakışsız kumaş, atlas {OTAL,
1029. s.). PERİÇE: Cüppe (Uyg. L., KTI.S, 1. C., 107. s.}. PERİŞi\Nİ : Bir çeşit kavuk (EÇSI, 2. C .• 341. s.). PERZEN : İpek (ÇS, 112. s.). . PEŞEHANA: Cibinlik (Türkmen L., KILS; 1. C.; 103. s.). PEŞKİ~ : · Havlu İoTPS. 2. C., 773. s.}; PEŞMİ~TE: Yün ve kıldan yapılan bil- Çeşit kumaş (OTDS. 2. C ..
PİLON: PİR: PiRAHEN: PİSTİK:
PİT: PİTI..EH:
773.s.). Keşiş, papaz cüppesi (DKK, 201. s.). Keten (ÇS, 108. s.). Ööfulek (TB. 90. s.). . Egrilınek üzere hazırlanmış, atılıriiş pamuk sümegı (DL1\ 3. C., 278 .. s.). . . Yastikyüzü, kılıfı (ÇS, 108. s.). Kılıf veya yastık y-üZleri yapinak ıçın kullaritlah kUmaş (ÇS. 109. s.). ·
PiYA.Zi (1) : Dev-e yününden evde dokunı:m dokuma (ks. 2, c .. 623
PÖRI'U: POSTAV: POSMA:
POŞMAK:
PUÇ: PUÇU: PUŞ {1): PÜŞTER:
s. l: . . . Milli kıyafet (GTS, 198. s.). Çok ince elbiselik çuha (ÇS, 112. s,), Gömiek ve don dikmek üzere hazır oiarak alırtan bez (ÇS. il2. s.).
·Ayakkabı (ÇS; 113. s.). Ç9rap (GUZKLÜA, 82. s.). Çotap {GUZKLÜA, 82. s.). ı -Örtü, elbise 2-Zırh (OTAL; 1042. s.). Kadın gömleginin gögüsten omuza ve arkaya dogrii uzanan kısmı (ÇS, 116. s.).
327
-R-
RAYET: Bayrak, sancak (OTDS. 3. C .. 14. s.). REFREF (a): I-İnce yumuşak kumaş 2.:Kenar saçagı 3-Döşek {OTAL,
1058. s.). · RESEN (f) : İp, urgan, halat (OTAL. 1064. s.). REVZENİ : İpekten. elde dokunmuş çiçekli ve hindekfui kumaş (SA,
4. C., 1678. s.). · RİDA' (a): 1- Belden yukanya örtülen örtü 2- Hırka 3- Dervişlerin
omuzlanna attıkları post (OTAL, 1071. s.). RUBA: Elbise. kadın entarisi (GTS, 203, s.).
-s-
SADE : Astarsız, tek katlı elbise (17. yy .. TS, 5. C., 329. s.). SADE ARŞIN : Sınnasız olarak dokunup sonradan altın ve gümüş
SAÇIK: SAÇU: SAÇUG: SAK:
işlenen kumaş (OTDS, 3. C., 81. s.). Havlu (Özbek L., KTLS, 1. C., 323. s.). Elbise ve mendilin saçagı (DLT, 3. C .• 219. s.). Havlu, el bezi (Çağ. L., KS, 2. C., 621. s.). Kışın bacaga giyilen ve çorap şeklinde olan giyecek (GUZKLÜA. 43. s.).
SAKANGUR: Seyrek dokunmuş tülbent (SA, 4. C .. 1747; s.); SAKO : Sultan Aziz'in giydigi geniş kollu ve bolca dikilmiş palto
(SA, 4. C .• 1747. s.). SAKALLAT: Kırmızıİle mavi renkte olan altın işlemeli ipek (YP, ı 7. s.). SALAÇ : Küçük halı (TT. 58. s.). SALBIR: Agaç çubuklarından, sazdan ve ipten örülen ayakkabı
(15. yy .• TS, 5. C .. 3263. s.). SALBUR : Bkz. Salbır (TS, 5. C., 3263. s.). SALTA: Kollucepken (OTDS, 3. C., 107. s.). SALTANAT ZIPKASI: Saltanat kayıklarındaki hamiacıların giydikleri
şalvar (arDS. 3. C., ll ı. s.). SALYARLIK : Önlük, çocuk gögüslügü (16. yy., TS, 5. C., 3289. s.). SANDAL: 1- İpekli ve pamuklu kumaş 2-Çocuk ayakkabısı 3-Çift
küreklikayık (OTDS, 3. C., 122. s.). SAPIG : Çadınn etegi (ETL, 63. s.). SARAGUÇ : Kadın yaşmagı (DLT, 4. C., 490. s.).
328
SARIM : İçilecek. şeylerin süzühnesi için kaplarm agzına gerilen ipekkumaş (SAD, 9. s.).
SARPAY: Kaftan (Kır. L., TD, 1. C., 316. s.). SARUK: Örtü, sargı (14. yy., TS, 5. C., 3324. s.). SAYARAFTAN: Üsttengzyüen!şgömlegi (15. yy., TS, 5. C., 3348. s.). SEBiHA (a) : Gecelik elbi..~esi (OTAL, ll 10. s.). ' SERRENK: Üç renkli ipekli kumaş (01DS, 3. C., 145. s.).
· SEKİZÇEK : Kadın tuvaletinin bir kısmını teşkil eden işlemeli, kare şeklinde kadife parçası (KS, 2. C., 643. s.).
SELAMİYYE : ı- İpekli kumaştan yapılan takke 2- Celvetiyye Tarikatı şubelerinden biri (OTDS. 3. C., 153. s.).
SELBUR: İnce ip veya çubuklardan kalbur şeklinde yapılan ayakkabı (arDS, 3. C .• 158. s.).
S ELDE (f) : Sank (KS, 2. C., 644. s.). SELEK : Bir çeşit serpuş (ÇS, 139. s.). SELiMi DESTAR: Yavuz Sultan Selim tarafından icat edilen. 5 cm.
boyunda yukansı agzından geniş, silindir şeklinde ve üzerine tülbent sanlan serpuş (EÇSI, 1. C., 330. s.).
SELİMiYE: Eski ve zarifkumaş ismi (EEA, 2. C., 58. s.). SEM: Yün, tüy (ÇS, 138. s.). SERAPERDE :I-Harem dairesinin önüne çekilen büyük perde
(HKSD, 145. s.). . 2~ Çadır (TKI'G, 7. C .. 243. s.).
SERASER: Altın, gümQş işlemeli ipek kumaş (OIDS, 3. C., 175. s.). SERBAN : Beyaz. dar ve uzun bir başörtüsüdür ki, çene altından
geçerek başta bağ;lanır. uçları da enseden sarkar (ÇS, 132.s.) ..
SERHADLIK : Yandan kopçalı, uzun konçlu ayakkabı (OTDS, 3. C .. 185. s.).
SERPİTME : Başörtüsü, çember (16. yy., TS. 5. C., 3393. s.). SERMÜZE: Çizme (DKK, 204. s.). SETRi (a} : Düz yakalı, önü tek Uikli, çuhadan yapılmış elbise
(OTAL, 1132. s.). SEVAi: İpekli kumaş (OTDS. 3. C., 197. s.). SIDHIG: Kaftanui göğ;se kadar olan~ eteğ;inden birisi (DLT, 4. C.,
329
511. s.). SIZI: Halı nakışlarında çiçeklert çevreleyen çizgiler (TK. 103. S.,
625.s.). SiLt: 1-İyi dokunmuş halı, kilim 2-Yünden dokunmuş yaygı.
(ESSB, 361. s.). SİNEBEND : Sütyen (OTDS, 3. C., 229. s.). SİNEKLİK: Cibinlik (arDS. 3. C., 229. s.). SİRVAL (a) : Şalvar (OTAL, 1147. s.). SİYÜ: Etek (14. yy., TS, 5. C .. 3492. s.}. SOF : ı- İnce keçi kılından şal gibi dokunan kumaş {OTDS, 3.
C., 241. s.). 2- İpek ile pamuk ipliğ;inden dokunan bir çeşit kumaş (İBSS. 155. s.}. 3- Yünlü kumaştan yapılan cüppe (SGE, 5. S., 17. s.).
SOKAKLI.ÇARŞAF :Yollu, çubuklu dokuma. çizgili çarşaf (18. yy., TS, 5. C., 3500. s.).
SOKMAı~ : Çizme, konçlu ayakkabİ (DKK. 205. s.; OTB'ID, 409. s.).). SOLEK : Dört köşeli ve süslü bir tülbent; eski dönemlerde üçgen
şeklinde katlanarak damadın "halat:' denilen elbisesinin · sırtına dikilirdi (ÇS, ı 46. s.).
SOVRUG : Çarşaf, yatak çarşafı (A'IL, 142. s.). SUF : Yünipliklerden elle örülen kuşak (DLT, 3. C., 129. s.). SULUK : Sank (ETL. 68. s.). SUULUK: I-Havlu 2-Yağ;murluk.3-Gem (KS, 2. C., 670. s.). SUYAMBU: Bir çeşit bez (KS, 2. C., 671. s.). SUWLUK : Mendil (DLTD, 140. s.). SüzANi : Bir çeşit ince kumaş (EEA. 2. C .• 66. s.). SÜMEÇ: Dokunmak Üzere elle örülmüş halı ipi (TK, 103. S ..
625.s.). · SÜNDÜS: Altın veya gümüş tellerle ve nakışlı olarak dokunmuş ipek ·
kumaş {SA, 4. C., 1851. s.). SÜTRE (a) : Perde, örtü (OTAL, ı 165. s.). SÜTÜKLİ DERİ: Kürk (TürkmenL., KTI..S. l. C., 531. s.).
-Ş-
ŞABRAK: Eyerlerin üzerine örtülen örtü (OTDS, 3. C., 303. s.).
ŞAL:
ŞALAŞU: ŞAIAVAR:
ŞALBAR:
şALi: ŞALPAR;
ŞALVAR:
330
1- Kürklü paltonun kenan (ÇS. 131. s.}. 2- .Yünden dokunan ince elbiselik kumaş (SA, 4. C.,-1861. s.). Çin kumaşlanndan-biıinin adı {DLT, ı. C., 446. s.). Şalvar (ÇS, 152. s.). Pantolon _{Kazak L •• Kn.S, ı. c .. 690. s.). Tiftikten dokunan ince kumaş (OTDS, 3. C., 307. s.). K.ınnızı pamuklu kumaş {KS, 2. C., 678. s.). Üst kısmı geniş ve kınnalı. paÇalan aynı ve genişçe dikilmiş üstlük don. Genellikle yün kumaştan ve şaldan yapıldıgı için bu isim verUmiştir .. Paçalan dar olursa "potur', geniş olursa "çakşıT' adı verillr {SGE, 5. S., 15. s.).
ŞALVARBEND : Şalvar uçkuru {OTDS, 3. C .• 307. ş.).· şAş : İçi pamuklu ve köşeli bir çeşit serpuş; müslin denilen
ŞAYAK:
ince kumaştan yapılan sanga da denir (AME, 2. C., 275 s.). Çuhadan daha seyrekçe ve iplikleri verev olarak dokunan yün kumaş (OTDS, 3. C., 312. s.).
ŞAYI {f): Ham ipekten yapılan bir çeşit kumaş (KS, 2. C .• 682. s.). ŞAYKA : Bir cins kumaş (DKK, 206. s.). ŞEBKÜLAH: Kavuk altına giyilen külı:üı ve takke (OTDS. 3~ C.,
ŞELTE:
ŞEMLE:
ŞERF:
ŞEŞTARİ: ŞILAWUŞ:
ŞIM: ŞİBİT: ŞiM: ŞİMİLDİK: şiP:
313.s.). 1-İç donu, don, pantolon 2-Kısa alt eteklik (AU.., 146. s.). Sank (arDS, 3. C., 334. s.). Atkı, eşarp, boyun atkısı (ATL, 147. s.). Yollu kumaş (OTDS, 3. C., 345. s.). Başörtüsü (KM. 183 .. s.) ..
Pantolon, şalvar (KS, 2. C .• 686. s.). Terlik (15. yy., TS, 5. C" 3666. s.). Pantolon (Kır .. Uyg., ÖZbekL., KTLS, ı. C., 690-691. s.). Cibinlik (KM. 183. s.). Kıl gibi ince gümüş telle işlernniş ipekli kumaş (OTDS, 3.
, C., 357.s.). ŞOLA : Seyrek dokunmuş bez {ÇS, 155. s.). ŞOLAKTON': Cocuk (KazakL., KTLS. 1. C .. 276. s.).
331
-T-
TAFTA: İpek kumaş türü (A1L, 149. s.). TAFrE (f) : Düz ve donuk olan ipekli kumaş (arAL. 1212. s.). TAGAR: Çul (ETL. 72. s.). . TAGAR : Çuval (Uyg. L., KTLS, 1. C., 139. s.). TAHÇEK : Bir çeşit Çin ipegi (DLT, 4. C., 562. s.). TAKIYA (a) : Takke (KS, 2. ·C., 699. s.). TAM KERİM-İ : Duvarlara örtülen nakışlı çarşaf, halı v.b. gibi
dokumalar (11. yy., TKTG, 3. C., 160. s.). TANGUK : ı- Hakanlara sefer ve benzeri zamanlarda yemek ve ipek
kumaş gibi şeylerdenverilen armagan 2- Çevgen oyununda topu, gerilen ipten geçirebilene .verilen ipek kumaş (DLT, 4. C .. 572. s.). 3- Bayrak (DLT, 301. s.).
TARPUŞ : Püsküllü. k.ı.nru.zı başlık (OTDS, 3. C .• 413. s.). TARfUR: Başa giyilen bir çeşit başlık (OIDS, 3. C., 413. s.). TASMAL (f): Havlu (KS, 2. C., 714. s.). TASTAMAL: Havlu (Başkurt L., K1LS, 1 C., 322. s.). TASTüRKON (f): Sofra örtüsü (KS, 2. C .. 715. s.). TATRiZ (a) : Elbiseye kenar işleme, bir dokumanın etrafına oya yapma
(OTAL, 1244. s.). TAYLESA.N": Sangın omuz üzerine sarkıtılan ucu (İBSS, 155. s.). TEBETEY : Kalpak (K.c;;, 2. C .• 720. s.). TEGELTI: Eyer altına konulan keçe (14. yy., TS, 5. C .• 3783. s.). TEKELTİ : Bkz. Tegelti (OTDS, 3 . .C., 442. s.). , TELPEK: Kalpak (TürkmenL .. K1LS, 1. C., 431. s.). TENHAN (fj: Don, iç donu (OTAL, 1293. s.). TENEFE : Çadır ipi (DKK, 208. s.). TENNüRE : Mevlevilerin giydikleri kolsuz, yakası yırtmaçlı, bel tarafı
TENfE:
TEPME: TER: TERLİK:
kımıalı, geniş bir çeşit uzun entari (OTDS, 3. C .. 456. s.). Dükkanıann veya pencerelerin önüne gölge vermek için konulan bez (SA, 4. C., 1965. s.). Kulübelerin üzerine örtülen keçe (TKTG, 3, C., 183. s.). Heybe (A~ 152. s.). l- Eyer çulu {KLS, 86. s.). 2- Kadın gömlegi (YP, 8. s.).
TESEK: TEVET: TIRAz{a):
332
Takke (ATL, 153. s.). Kadınlarm dügün elbiseSi (ÇS, 168. s.}. ı- İpek ve sırma ile işleme 2- Elbiselere nakışla yapılan süs 3- Süs 4- Üsliip, tutulan yol (OTAL, 1333. s.) ...
TIRMA: Bir çeşit ipek kumaş {SA. 4. C .• 1988. s.). 1iR1: Kürk (BaşkurtL., KTLS, l. C., 530. s.). TİRME : Elde dokunmuş kumaş (ATL, 154. s.). TİZME: Şalvann uçkurlugu (DLT, ı. C., 433. s.). TOGURLUK : Duvar keçes~ (Çag. L., TKT'G, 3. C., 160. s.)~ TOHU : Dokumak, örmek (A'IL, 155. s.). TOHYA : Başörtüsü (ÇS, 206. s.). TOKULÖAN KİYİM : Kazak (Uyg. L., KTLS, 1. C., 461. s.). TOKULGAN KOITA :· Hırka (Uyg. L., KTLS, 1. C., 339. s.}. TOKUZLAMA : ı- Bir cins elbise, çuha, kaftan 2- Dokuz kat (DKK,
209. s.). TOLAMA : Bkz. Dolama (TS, 2. C., 1200. s.). TON: 1- Elbise. don {EUTS, 246. s.}.
2- Kürk, geniş yakalıgocuk (KS, 2. C., 747. s.}. )TONLUK: Elbiselik (15. yy., TS, 2. C., 1216. s.). TOPU (f) : Takke (KS, 2. C .• 750. s.}. TOR: Kadın çarşafı, havlu (TKTG, 7. c .. 319 .. s.). TORGA: İpek (KM, 185. s.). TO RGUN : Bir çeşit ipekli kumaş (KS, 2. C., 750. s.). TOR KİYİM : Kazak (Kır. L., KTLS, l. C .• 460. s.). TORKU: İpek kumaş (DLT, 4 C., 641. s.). TüRLUK: Çadınn üzerine örtülen keçe (TIITG, 7. C., 319. s.). TOSTORKONDlJK : 1- Sofra örtüsü yapılacak olan kumaş
2- Sofra örtüsü üzerine konulan yiyecek ve içecek (KS, 2. C .. 715. s.). · ·
TOY KÖYNİGİ: Gelinlik (Uyg. L., KTLS,· 1. C., 265. s.). TOY LIBASI : Gelinlik {Türkmen L., KTLS, 1. C., 265. s.). TÖŞLÜK : At ve kadın gögüslügü (ETŞ, 312. s.). TUBAR: Bir çeşit Çin ipegi (KS, 2. C., 758. s.). TUG : Bayrak, sancak {EUTS, 251. s.). TUGAR: Çuval {TKTG, 3 .. C .• 300. s.). TUMAK : Börk; başlık (KM, 186. s.).
TUMAN:
333
1- Don,- pehlivan ldsbcti {E'IT, 312. s.). 2- İç donu, don, pantolon 3- Eteklik, etek {ATL. 156. s.).
TilMAN KÖYNAK: İççamaşır {A2ertL..l0.1S, 1. C., 114. s.}. TUN : Kürklü giyecek (IITAD, l33r s.). -TURKU : İpek kumaş (DLT, 4. C., 656. s.). TUTUK: Perde, örtü. peçe, yaşmak, duvak {14. yy., TS, 2. C ..
129l.s.). TUTUŞ : Keçeden yapılan bir çeşit halı (TK. 103. S., 616. s.). TUUG : Bayrak (Uyg. L, ETŞ, 207. s.). 1UVAK: Peçe, duvak (16. yy •• TS, 5. C .• 3864. s.}. TUY KÜLDEGİ : Gelinlik (Başkurt L., Kll.S. 1. C., 264. s.). TÜ: Yün, kıl, tüy (14.yy., TS, 5. G .• 3865. s.). TÜG : Bkz. 1ü {TS, 5. C .• 3865. s.). , TÜGSİN : Dört köşeli olarak dügümlenen bir çeşit dügüm (DLT, 1.
TÜGÜN: TÜK: TÜLEME: TÜLFİR: TÜLFİK:
TÜLÜ: ·
C., 436. s.). Dügüm (OA, 135. s.). Bkz. 1ü (TS. 5. C., 3865. s.} Bez (ÇS, 186. s.}. Perde (DLTD. 81. s.). Kumaştan ve ipekten yapılan örtü ve perde {DLT. 1. C .. 670.s.). Uzun tiftikten aralıklı dokunan bir çeşit seccade (TK, 103. s" 625 s.).
TÜLÜG YADHIM : Tüylü yaygı, halı {DLT, 3. C., 49. s.). TÜRGELE : Bohça {11. yy., TKTG, 3. C., 281. s.). TÜRKANi : Eskiden Türk kadınlannın giydikleri bir çeşit ferace
(01DS, 3. C., 540. s.). -TÜRKEK: Bohça (DLT. 4. C., 674. s.). TÇJŞRÜM : Egrümiş ip yumagı (DLT, 4. C., 677. s.). TUTUK (f): 1-Büyük perde,örtü 2-Çadır {OTAL, 1342. s.). TÜYÜNÇÖK : Bohça, çıkın (KS 2. C., 776. s.).
-U-
lJÇKUREVİ: Donun uçkur geçirecek yeri; uçkurluk (18.- 19. yy., TS, 6. c .. 3890. s.).
UÇUK: UG: ULAG: ULAGTIJ:
URBAK: URK: UYKUN:
334
Çorap (EUTS, 262. s.). Şalvar, çakşır (16. yy., 'ITS, 4. C., 774. s.). Yama, elbise yaması (DLT, ı. C., 122. s.). Kişinin burun temizlemek için koynunda taşıdığ;ı kumaş parçası; mendil (DLTD 40. s.). Elbise (EUTS, 266. s.). İp, urgan (DLT. 4. C., 696. s.} .. , Bayrak, alarnet (15. yy., TS. 6. Ç., 4041. s.).
-ü-
ÜÇÜRGÜ: At örtüsü (ETG, 305. s.). ÜGÜ: Gecelik takkesi (Çağ;L., ID, 1. C., 457. s.). ÜM: ~ Şalvar, don (DLT, 4. C., 712. s.). ÜRBENT: Peçe (A1L, 159. sJ ÜRTÜK : Çul, örtü {KS. 2. C., 797. s.) .
. psKÜF : Başa giyilen tepesi devrik, ucu püsküllü bir çeşit külalı (SGE, 5. S., 18. s.).
ÜSKüFE: Kadın1ann başlarına giydikleri fes(OTDS 3. c .. 561. ). ÜSKÜLÜ BEZİ : İnce yumuşak keten bezi (18.-19. yy., TS, 6. C.,
4093.s.). ÜST GİYESİ : En üste giyilen elbise (16. yy. , TS, 6. C .. 4095. s.). ÜS YER: Yatak. döşek (TIITG, 3. C., 220. s.). ÜYÜRME : Bayrak (TKGÇ, 301. s.). ÜZLÜK: l,Yüzörtüsü, maske 2-Tolgasiperi (ATL, 159. s.).
VAIA:
VAZ:
-v;. Yaygı, örtü, başörtüsü, çoğ;u kırmızı renkte olan ince kumaş (15. yy., TfS, 4. C., 815. s.). İnce ipek teli sargısı (A1L, 162. s.).
-Y-YABAKU: Yün ve yapagı yoluntusu (DLT, 3. C .. 36. s.). YABI: Eyerin üstüne ve altına konulan keçe, eyeryastıgı (DLT,
335
3. c .. 24. s.). YABUW: Örtü (KM, 187. s.). YADHIGLIG : Yaylı döşek (DLID, 40. s.). YADHIM : Döşek, yaygı (DLT, 3. C., 19. s.). YADHIM DÖŞEK: Yaygı (DLTD, 40. s.). YAGIRLIK: Eyelin altına konan keçe (15. yy., TS, 6. C., 4199. s.). YAGKU : Yagmurluk (DLT, 4. C., 728. s.). YAGLIK: 1- Mendil, peşkir, bez parçası (14. yy., TS, 6. C., 4199.
YAHTA:
YAKU: YALMA:
YALMAK: YAMÇI: YANBUL:
s.). 2- Başörtüsü (Türkmen L., KTLS. ı. C., 55. s.). Eskiden kavugun tepesine dikilen dügme (17. yy .• TS, 6. C., 4213. s.). Yagmurluk (Dı:r. 4. C .• 732. s.}. Kaftan, kalın kaftan, yagmurluk (DLT, 3. C .. 34. s.; OA, 138.s.) Kaftan (15. yy. TS, 6. C .• 4255. s.). Keçeden yapılmış yagmurluk {SAD, 57. s.). Yatak örtüsü olarak kullanılan kilim (OTDS, 3. C., 604 s.).
YANÇUK : Kese, torba (EUTS 283. s.). YANGALDURUK : Çoban çantası (DLTD, 40. s.). YAPGUT : Yün ve kıl parçalan ile doldurulmuş rnindh v. b. eşyalar
YAPIK: YAPINCA:
, YAPINCI:
(DLID, 40. s.}. Başörtüsü, yemeni (TIITG, 3. C., 237. s~).
, Yagmurluk, kepeng (TKTG 3. C .• 237. s.). Kafkasya'da keçeden yapılmış kolsuz, uzun, enli elbise; kepeng (ATL, 167. s.).
YAPTAÇ : Çoban kepenegi (DLTD, 144. s.). YAPUK : 1- Eyer yastıgı, örtü, kılıf (D KK, 213. s.).
2- Başörtüsü, yemeni (TKTG. 3. C., 237. s.). YASTANÇAK: Yastık (Azeri, Çag. L., TKTG, 3. C., 228. s.). YASTOK: Yastık (DLT, 3. C., 201. s.). YAŞMAK: Başa veya yüze örtülen tülbent (15. yy., ID. ı. C, 807 s.). YATGAK: Yatak (TKTG, 3.'C., 201. s.). YATUK : İki cins iplikten dokunan bir dokuma. Bunun erişi yün,
argacı pamuktur (DLT, 3. C .. 14. s.). YAVUK: Başörtüsü (Başkurt L., KILS. 1. C .. 54. s.). YAWLIK: Mendil, başörtüsü (ÇS. 146. s.).
YAZGI: YEDEN: 1'EGEN: YELEK:
YENG: YENG: YENGEK: YETGEK: YIRTIŞ:
Yİ:
336
Yere selilen killm v.b. dokumalar (TK. 103. S., 626. s.). Kefe n (ÇS, 211. s.). Hasır (TIITG, 3. C., 191. s.}. 1-Birçeşit serpuş (Çag. L., ÇS, 139. s.). 2-Gömlek. Elbise (E'l'L, 94. s.}. Elbisenin yeni (Alt.,, Tel., Ça[J., Taran. L, DLT, 4. C 773. s) Heybe, bohça (DLT, 4. C .• 773. s.). Heybe, bohça (DLT, 4. C .. 776. s.). Bir cins gömlek (KM. 188. s.). Elbisenin yivi, dikişi; dikiş, pabuç dikişi (DLT, 4. C., 788 s.)
YİBEK: İpek (BaşkurtL., KfT....S, 1. C., 394. s.). YİGİN: Hasır (TKTG, 3. C., 191. s.). YİKEN : Hasır (TKTG, 3. C .• 191. s.}. YİNSÜZ TON: Kefen (15. yy .. TS, 6. C., 4606. s.). YİP : İp (DLT, 3. C., 362. s.). YİR: Kumaşın biryüzü (DLT, 3. C;, 142. s.). YİTEN: keten (Kaz. L, ÇS, 211. sJ. YOGURKAı.~ ~ Yorgan (Uyg. L, TKTG, 3. C., 221. s.). YORDAM: Kılık, kıyafet (19. yy., TS, 6. C., 4668. s.). YORGEK : Örtü (DLT. 2. C., 289. s.}. YÖRGEK : Kundak örtüsü {TKTG, 3. C., 239. s.). YUN: Yün {KTAD, 142. s.} .
. YUNG: Yün {TLÖ, 76. s.). YUNG: Yün, yün sömegt (DLT,.4. C., 815. s.). YURUN : İpek kumaş patçasi {Çag., Alt. L., DLT, 4. C., 817. s.). YUSUFi : Devlet ricalinin giydikleri kırmızı tepeli sarık (SA 5. C .•
·2272. s.}. YÜG : Ok yelegi (ETL, 99. s.). YÜNDAN : Kazak (Uyg. L .. KTLS, 1. C., 461. s.). YÜNE: Eyer altına konan keçe (15. yy .• TS, 6. C., 4766. s.). YÜNG : Yün {DLT, 3. C., 362. s.}. YÜPEK : İpek (Türkmen L., IITLS, 1. C .• 395. s.).
-z.. ZAGARA: 1- Deri papagın alt ve üst kenan 2- Elbise kenanna
konan deri kenar (ATL, 173. s.).
337
ZENCEF: Etek pervazı (16. yy., TS, 6. C., 4805. s.). ZENCİRE ; Zincir şeklinde yapılmış, zincir gibi örülmüş elbise süsü
(ATL, 174. s.). ZERBAF: Altın tellerle dokunmuş kumaş (SA, 5. C .• 2286. s.). ZERBEIT: Altın tellerle dokunmuş kumaş (O'IDS, 3. C., 653. s.). ZERDUHA.l\l1: İnce ve şeffaf ipekten yapılmıştakke (İBBS, 7. s.). ZERKARi : Altınla işlenmiş kumaş (aiDS, 3. C., 655. s.). ZERZARi: Altıntelle dokunmuş kumaş (OIDS, 3. C., 650. s.). ZERZER: Altınlı kumaş {ATL, 174. s.}. ZIBIN: Vaktiyle kaftan altına giyilen pamuklu yelek, hırka.
ZIBUN: ZIGIR: ZIVINCA: ZİLİ: ZİLU: ZİLÜ: ZÜLÜ: ZUBUN: ZUMBAL:
ZUNUM: ZÜNİM: ZÜNNAR:
mintan (15. yy., TS, 6. C., 4807. s.). Bkz. Zıbın (TfS, 4. C., 922. s.). Keten (KS. 2. C., 806. s.). Kolsuz, sıcak tutan bir kadın elbisesi (ATL, 175. s.). Halı, kilim (16. yy., TfS, 4. C., 922. s.). Uzun kilim liKTG 3. C., 175. s.). Halı, kilim (14. yy., TS, 6. C., 4808. s.). Halı, kilim (ESSB, 36. s.). Bkz. Zıbın (TS, 6. C., 4807. s.}. Ev tezgahlarında dokunan yünlü kumaştan yapılan uzun çuval (KS, 2. C., 809. s.). Diba denilen ipı:;k kumaş (ETG, 313. s.). Bkz. Zunuru (ETG, 313. s.) Papazların bellerine bagladıklan kuşak (OTDS, 3. C., 670.s.).
a: AH: Alt: AME: An. Sel.: AT: ATI..: C: çag.: ÇEK: ÇS: DKK: DLT: DLID:
. EÇSI: ·cEEA:
ETG: ETL: ETSAE: ETŞ: ETI': EUfS: f: Gök.: GŞMS: GTS: GUZKLÜA:
HKSD: HS: İBSS: Kaz.: Kır.: KK: KLS: KM: KS:
Arapça Atabetü '1-Hakayık Altay· Arillelin Menkıbeler! Anadolu Selçuklulan Azeıi .Türkçesi Azeri Türkçesi Ltıgatı Cilt Çagatay Çagatayca El Kitabı Çuvaş Sözlügü Dede Korkut Kitabı
338
Divanü Lügat-it-Türk Divanü Lügat-it Türk Dizini Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Z. Danışman} Eski Eserler Ansiklopedişi Eski Türkçenin Grameri Eski Türkçenin Lugatı Eski Türk Sanatı ve AVQ1paya Etkisi Eski Türk Şiiri Eski Türkiye Türkçesi Eski Uygur Türkçesi Sözlügü F~a · Göktürk Gaziantep Şer'i Mahkeme Sicilieri Gagauz Türkçesinin Sözlügü _ Göktürk-Uygur, Zaza, Kunnanc Lehçeleri Uzeıine Bir Araştırma
Hattatlann ve Kitap Sanatçılannın Destanlan Hun Sanatı İbn Batuta Seyhatnamesinden Seçmeler Kazan Kırgız Keçe ve Keçecilik Karaçay Lehçesi Sözlügü Kazakça Metinler Kırgız Sözlügü
IITAD: KTG: KTLS: L: OA: Osm.: OTAL: araTD:
aros: s: S: SA: SAD; SDKB: SE: SGE: 'IB: TBTBK: TCHM: TD: Tel.: TI\.: TKGÇ: 'IKTG: TLÖ: TS: TSA: TSAEB: TSDK: TI: Tfİ: TIS: TISGBKKI:
Uyg.:
339
Kazan Türkçesmde Atasözlert ve Deyimler Kıpçak 'Iürkçest Gramen Karşılaştıınıalı Türk Lehçelert Sözlügü Lehçe Orhun Abidelert Osmanlı Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat Oguzlar (Türkmenler}, -Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanlan-Osmanlı Tarih Dey'ımlert ve Terimleri Sözlügü Sayfa Sayı Sanat Ansiklopedis! Selçuklu Araştırmalan Dergisi Selçuklu Devri Kadın Başlıklan Geleneksel Safranbolu Evleri , Selçukilerde Giyim Eşyası Tezltiretü'l-Bünyan Türkistanlı Bir 1ürk Boyu Kürtler Türk Cihan Haktmiyeti Mefküresi Tarama·Dergisi Teleüt , Türk Kültürü Türk Kültürünün Gelişme Çaglan Türk Kültür Tarihine Giriş Türk Lehçeleri Örnekiert Tarama Sözlügü Türk Sanatı Temürlü Sanatına Ait Eski Bir Belge Türkiye Selçuklulan Devrinde Konya TürkTarihi Terbiyetname Transkripsiyonu ve indeksi Tanıklanyla Tarama Sözlügü Tanıklanyla Tarama Sözlügünde Geçen Bugün Kullanılmayan Kelimelerin Yapı ve Anlamı ~y~u!
340
Daha önce yayınladıgıınız "Eski Türkçe'de Kullanılan Mimari Terimler" isimli makalemizde de belirttigirniz gibi, "Eski Türkçe'de Kullamlan Dokuma ve Giyim Terimleri" nin tamanıııpn bu kadar oldugunu söylememiz mümkün degildir. Arşiv lerimizdeki belgeler gün ışıgına çıktıkça ve Türk kültür tarihiyle ilgili yeni eserler yaYınıandıkça bu sayınin çogalacagından şüphemiz yoktur.
Bu çalışmamızda da, "Eski Türkçe'de Kullanılan Mimari Terimler" ve. "Eski Türkçe'de Kullanılan Sanatkar Terimleri" adlı makalelerimizde izledigirniz metodu takip ett~
Önce, bibliyografyada gösterdigirniz kaynakları tarayarak terimleri fiŞledik. Tesbit edebildigirniz kadanyla bu tertmlerin hangi lehçede, hangi dilde, hangi dönem ve kaçıncı yüzyıllarda kullanıldıgını belirtmeye çalıştık. Önce terimin hangi dilde oldugunu, daha sonra kelimenin bugünkü anlamda karşiligını verdikten sonra, parantez içinde hangi lehçede, dönem ve y'Üzyıla ait oldugunu gösterdik. Daha sonra da terimin hangi kaynaktan alındıgını kısaltarak cilt ve sayfa numarasıyla birlikte verdik. Bunun yanında bazı kelimelerin transklipsiyon iŞaretlerini göstennedik.
341
AHMED EFIAKİ, Ariflerin Menkıbeleri. (Mevlana ve Etrajuı.dakUer), 1-" 2. C., Çev.: T. Yazıcı, Dördüncü Baskı, İstanbul, 1986-1987.
ARAT, R.R, Atabetü'l-Hakaytk, İstanbul, 1951. ----· Eski Türk Şii.Ti, Ankara. 1965. ARSEVEN, C. E .. Sanat Ansiklopedtsi, 1-5. C., Beşinci Baskı,
İstanbul, 1983. ASLANAPA, 0., Türk Sanatı, İstanbul, 1984. BAŞBUG, H., Göktürk-Uygur, Zaza, Kurmanc Lehçeleri Üzerine Btr
Araştırma, Ankara. 1984. BA\'KARA, T., Türkiye SelçuklularıDevrinde Konya, Ankara, 1985. BÜNGÜL, N. R., Eski Eserler An$iklopedisi. 1-2. C., Tercüman 1001
Temel Eserleri. _ CAFEROGLU, A., Eski Uygur Türkçesi Sözlü.gü, İstanbul, 1~68. CANÖZER Y.Y., Tanikları.yla Tarama Sözlüğü'nde (3. CUt'de) Geçen
Bugün Kullanılmayan Kelimelerin Yapı ve Anlam Bakımından Açıklanması, Atatürk Üniversitesi, FenEdebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Erzurum, 1966.
ÇAGATAY, S., KazakçaMetiiıler, Ankara, 1961. ÇAGATAY, S. Ş., Türk Lehçeleri Örnekleri, -VIII. Yüzyıldan XVIII.
Yüzyıla Kadar Yazı Dili-, İkinci Baskı, Ankara, 1963.
Divanü Lugat-it-Türk Dizini, Ankara, 1972. Divanu Lugat-it-Türk Tercümesi. Çev.: B.Atalay, ı. c.. Ankara,
1985. Divanü Lı.1gat-it-Türk Tercümesi, Çev.: B.Atalay. 2-4. C., Ankara,
1986. DEVELLİOGLU. F., Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lugtıt,
Dördüncü Baskı, Ankara, 1980. DİYARBEK!RLİ, N., Hun Sanatı, İstanbul, 1972. ·---,Türk Tarihi, -Il. Kitap-, Ankara, 1977.
ECKMANN, ,J .. Çağatayca El Kitabı, Çev.: G.Karaagaç. İstanbul, 1988.
342
ERGiN, M., Dede Korkut Kitabı, -Metin. Sözlük-, Ankara, 1964. ___ .Azeri Türkçesi, İstanbul, 1971. --..,.-- , Orhun Abideleri, Dokuzuncu Baskı, İstanbul, 1983. ERCiLASUN, A.B. ve di.gerleri. Karşüaştınnalı Türk Lehçeleri Sözlüfjü
(Kılavuz Kitap), ı. C .• Ankara. 199,1. · Evliya Çelebi Seyahatnamest., Türkçeleştiren: Z. Danışman, 1-2. C.,
istanbul, 1969. Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Türkçeleştiren : Z. Danışman, 4,7-8.
C., İstanbul, 1970. GABAIN, A. V., Eski Türkçenin Grameri (Çev. M. Akalın), Ankara,
1988. ' GAYDARCİ, G.A., ve digerleri, Gagauz Türkçesinin Sözlügü, Çev.: İ.
Kaynak- A.M.Dogru Ankara, 1991. GELiBOLULU MUSTAFA ALt, Hattatların ve Kitap Sanatçılarının
Destanları- Menakıb-ı Hünerverdn-, Haz.: M. Cunbur, Ankara, 1982.
Gf;MALMAZ, E., Azeri Türkçesi Lıigatı, Er.d.ırum, 1983. · , Eski Türkçenin Lıigatı. Erzurum, 1986.. ·
GÜNAY, R., GelEneksel Safranbolu Evleri ve Oluşumu, Ankara, 1981. GÜRÇAY, H., "Keçe ve Keçecilik", Türk Etnografya Der., 9. S., Ankara,
1967, 21-32. s. / GÜZELBEY, C. C., Gaziantep Şer'i Mahkeme SicilleTi (142-143. C.}, 3.
Fasikiil, Gaziantep, 1966. · İbn Batuta Seyhatnamesinden Seçmeler, Ha.Z.: İ.
Parmaksız_ogıu. Birinci Baskı, Ankara. 1981. KÖKER. H.S., 'Vakıflar Tarihinde Tosya: 2", Vak!fiar Der., Ankara,
1962. 257-274. s. KÖYMEN, M. A.; "Alp Arslan Zamanı Türk Giyiın-Kuşamı", Selçuklu
Ara.~tırmalarıDer .. 3. S .. Ankara, 1971, 5i-90. s. ORAL, M.Z., "Selçukilerde Giyim Eşyası", Türk Etnografya Der., 5. S.,
Ankara, 1963. 14-20. s. ÖGEL. B., Türk Kül.türünün Gelişme Ça{lları, İkinci Baskı. Ankara,
1979. . , -::---- • Türk Kültiır Tarihine Giriş, 3, 7. C .• Ankara, 1991. ÖNDER,- M., "Selçuklu Devri Kadın Başlıkları", Türk EtnografyaDer ..
13. S., Ankara. 1973, 1-8. s. ÖZERGİN, M. K., "Temürlü Sanatına Ait Eski Bir Belge: Tebrizli.
343
Ca'fer'in Bir Arzı", SanatTarihi Yıll@ı.. 6. S .• İstanbul, 1976.
PAASONEN. H .. Çuvaş SözlÜğÜ. İstanbul, 1950. PAKALIN, M. Z., Osmanlı Tar;ilıi Deyimleri ve Terimleri Sözlügü,
Üçüncü Baskı, ·ı~3. C., İstanbul, 1983. PEKARSKİY, E. K., Yakut Dili Sözlübü. l.C., İstanbul, 1945. PRÖHLE, W., Karaçay LehçesiSözlügü. Çev.:K.Aytaç, Ankara, 1991. RASONYİ. L., "Türki erde Halıcılık Terimleri ve Ha!ıcılıgın Menşei".
Tiirk Kültürü Der., 103. S., Ankara, 1971, 618-626. s. SAİ ÇELEBİ. Tezkiretü'l-Bürıya:n, Haz.: S. Erdem İstanbul, 1988. STRZYGOWSKI, J.- GLÜCK, H.-KÖPRÜLÜ. F., Eski Türk Sanatı ve
Avrupaya Etkisi, Çev.: A.C.Köprülü, İkinci Baskı, Türkiye İş Bankası Yay., {Baskı Tarihi Yok).
S ÜMER, F.. Oğuzlar (Türkmenler), -Tarihleri, Boy , Teşkilatı. Destanları-, İkinci Baskı, Ankara, 1972.
___ . Yabanıu Pazarı. -Selçuklular Devrinde Milletlerarası Büyük Bir fuar-. İstanbul. 1985.
TANEPJ, A., Türkistanlı Bir Türk Boyu ;,:ürtler, -Kürtlerin KökeniSiyasi, Sosyal ve Kültürel Hayatları-. İkinci Baskı, Ankara, 1983.
Tanıklanyla Tarama Sözlüğü, 4. C., İstanbul, 1957. Tarama Dergisi. 1. C., İstanbul, 1934. Tarama Sözlüğü, ı. C .. Ankara, 1963 Tarama Sözlüğü, 2. C., Ankara, 1965. Taranıa Sözlüğü, 3. C., Ankara, 1967. Tarama Sözlüğü, 4. c., Ankara, 1969. Tarama Sözlüğü, 5. C., Ankara, 1971. Tarama Sözlüğü, 6. C., Ankara, 1972. TAYMAS, AB .. Kazan Türkçesfnde Atasözleri ve Deyimler, Ankara,
1968. TEPELİ, Y., Terbiyetname n·anskripsiyonu ve- !ndeksi, Atatürk
Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Erzurum, ı 986. .
TİMURfAŞ, F. K., Eski Türkiye Türkçesi ,-XV .Yüzyıl Gramer, Metin, Sözlük-, İstanbul, 1977.
TOPARLI, R., Kıpçak Türkçesi Gramert. Erzurum. 1984. TIJRAN, 0., Türk Cihan Hakimiyeti Mtifküresi Tarihi. 1-2. C., Beşinci
Baskı, Nakışlar·').. !stanbul {Baskı Tarihi Yok). YUDAHİN, K. K., Kırgrz_SözlUgil, ~ C .• Çev. A.Taymas, Ankara, 1945. ----· • Kırgız SözlUğü, 2. C. Çev, A.Tayrnas, İstanbul, 1948.