atÖlye bİlgİsİ uzay araştırmaları (uydu-uzay …translate this page 7. sinif akilli fen...
TRANSCRIPT
7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEMARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI 9
2. Aşağıdakikelimelericümlelerdekiboşluklarauygunşekildeyerleştirelim.UzayKirliliği-Teleskop-Radyo-Aynalı-Göktürk-1-UzaySondası-Astronomi-Gözlemuydusu
● Dünya’nın çevresinde işlevini yitirmiş insan yapımı
cisimlerintümü ............................. oluşturur.
● Teknolojinin ilerlemesine bağlı olarak, mercekli
teleskop .......................teleskobuve.......................
teleskopgeliştirilmiştir.
● .............................. sayesinde uzayın derinlikleri
dahaiyigözlenebilirhâlegelmiştir.
● Türkiye’ninaktifuydusayısı,askeriistihbaratuydusu
........................... ‘ninyörüngesinefırlatılmasıyla6’yaulaşmıştır.
● Gezegenler hakkında bilgi toplayan insansız Uzay
robotikaraçlarına...................................denir.●Türkiyedetasarlanıpüretilenilk..............................RASAT’TIR.
( ) Galileoteleskobuilkicatedenbiliminsanıdır.( ) Uzayboşluğunagönderilerekveritoplayanrobotik
araçlararoketkapsülüdenir.
( ) Rasathanelergökcisimlerinigözlemekiçinkullanı-langözlemevleridir.
( ) İnsanlarınbugünekadarziyaretedebildiğitekgökcismiAy’dır.
( ) Astronomlar uzayda gözlem yapan bilim insan-larıdır.
( ) Uzaykirliliğimeteorveasteroitlerinoluşturduğubirkirliliktürüdür.
( ) JamesWebbveHubbleuzayteleskoplarısayesin-de araştırmacılar uzay ve gökcisimleri hakkındadetaylıbilgisahibiolacaklardır.
( ) UluğBey,AliKuşçugibiTürkastronomlarDünya’nındönüşü, ilkAy haritasının çizilmesi gibi alanlardaönemliçalışmalaryapmışlardır.
1. Doğrumu?Yanlışmı?
Uzay Araştırmaları (Uydu-Uzay Kirliliği-Uzay Teknolojisi)
ATÖLYE BİLGİSİ
Astronomi:EvrenveiçindekigökcisimleriniinceleyenbilimdalınaAstronomidenir.Astronom:Uzayagitmedenuzaylailgiliaraştırmalaryapanbiliminsanıdır.Eratosthenes,ÖmerHayyam,AliKuşçu,NıcolausCopernıcus,GalileoGalileı,Johan-nasKepler,IsaaccNewton,AlbertEınsteın,GeorgesLemaitre,CarlSagan,StephenHawking,Harizmi,UluğBey,Cacabeyünlüastronomlarlardır.Astronot:Uzayagiden veuzaydaaraştırma yapmak için eğitilmiş kişilere astronot denir.NeilAmstrong,EdwinAldrin,YuriGagarin,PeteCondrad,AlanBeanünlüastro-notlardır.UzayTeknolojisi:Çeşitliaraçlarlauzayaçıkılmasınısağlayan,uzaydayapılanaraştırmasonuçlarınıveyafarklıuyduvegezegenlerdeneldeedilenörnekmaddeleriDünya’yaulaştıranteknolojidir.Uzayaraçları:Uzayagönderilenaraçlarauzayaraçlarıdenir.Roketler,Uzaymekikleri,Sondalar,yapayuy-dular,teleskoplar,UluslararasıUzayistasyonu,gezegenlerinveuydularınüzerineindirilençeşitliaraçlarvb.uzayaraçlarısınıfınagirer.UzayAraştırmamerkezleri:UluslararasıUzayAjansı(NASA),AvrupaUzayAjansı(ESA),RusFederalUzayAjansı(ROSKOSMOS),ÇinUzayAjansı(CNSA),SpaceXgibiöndegelenaraştırmamerkezlerindeuzayaraş-tırmalarıyapılıpuzayteknolojisiüretimindeaktifrolüstlenmektedirler.UzayKirliliği:Dünya’nınçevresinde,değişikyörüngelerdedönenveartıkherhangibirişleviolmayan,insanyapımıcisimlerintümü,uzaykirliliğiolarakadlandırılır.Bunlarınarasındaömrünütüketmişuydularınyanısıraroketlerinuzayabırakılanüstaşamalarıveyörüngedeoluşanpatlamalarınartıklarıvardır.Rasathane(Gözlemevi):Uzaydakiherçeşitdeğişikliğigözlemlemek,verilertoplamak,incelemekiçinkurula-bilirler.Rasathaneleryıldızlarınhareketlerinigözlemekiçinkurulmuşlardır.Rasathaneleruzayıgözlemlemekiçinyapılırlar.KandilliRasathanesi,İstanbulÜniversitesiGözlemevi,EgeÜniversitesiGözlemevi,TÜBİTAKGözlemevi
10 7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEM ARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI
Öğreneceğimiz Kazanım●Uzayteknolojileriniaçıklar.
5.Sorularıcevaplayarakbulmacayıtamamlayalım.
YukarıdanAşağıya8. Dünya’nınçevresindeişleviniyitirmişinsanyapımıcisim-
lereaitatıklarınıntümüneverilenad2. 2017yılındaJüpitereulaşaninsansızuzaysondası4. Dünya’nınyörüngesineyerleştirilmişuzayteleskobu6. Doğalyadayapayolarakgezegenlerinetrafındadolanır.
SoldanSağa1. Dünyadışındakievrenparçası3. Uzayıgözlemlemekiçinteleskoplailkçalışma-
larıyapanİtalyanastronomdur.5. Ay’ınharitasınıgerçeğeuygunolarak ilkçıka-
ranTürkAstronom7. Uzay araştırmaları sonucunda üretilmiş insan
sağlığıaçısındanönemlibiruzayteknolojisidir.
8L
2L
4L
6L
1
L
3
L
5
L
7
L
3. Aşağıdakigörselleriverilenuzayteknolojisindekullanılancihazlarınaltınayazalım.
.............................
.............................
.............................
.............................
.............................
.............................
.............................
.............................
..................................
..................................
4.Türkiye’ninUzaydakiuydularınıtanıyalım.
a. TÜBİTAKUZAYkurumunungörevleriniyazalım. ..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................b. Uzaydagörevlerinitamamlamışolanuydularımızınisimleriniyazalım. ..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................c. Askeri İstihbarat,yergözlem vehaberleşmeamaçlıkullanmışolduğumuzaktifuydularımızın isimlerini
yazalım. Askeriİstihbarat:...................................................................................................................................................
Haberleşme:.........................................................................................................................................................
Gözlem:.................................................................................................................................................................
1. TÜBİTAK UZAY, dünyadaki gelişmeleri izleyerek, uzay teknolojilerialanında öncü olmak, uydu teknoloji sistemleri ve alt sistemlerininyanısıra,haberleşmesistemleri,vb.uzayteknolojileriprojeleriyürüt-mektedir.Ülkemizuzaydagöreviaktifveyaömrünütamamlamışolantoplam10uydusubulunmaktadır.Aşağıdaverilensorulariçinaraştırmayaparakcevaplarıyazalım.
7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEMARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI 17
2. Aşağıdakikelimelericümlelerdekiboşluklarauygunşekildeyerleştirelim.Yıldız-Güneş-Bulutsu-Orion-Karadelik-GezegenimsiBulutsu-SüpernovaKalıntısı-MaviIşık-KırmızıIşık-TitreşenIşık
● ...................kendiliğindenısıveışıkyayangökcismidir.●Yengeçbulutsusu .........................................sonucu
oluşmuştur.
●Yaşadığımızgezegeneenyakınolan.......................
biryıldızdır.
●Yüzük bulutsusu .......................................... sınıfına
girenbirbulutsuörneğidir.
● Uzayda çok yüksek çekim gücüne sahip ışık saç-
mayangökcismine......................................denir.
● ..............................Yengeç,Yüzük,kartalbulutsulara
örnekolarakverilebilir.
● .....................................yıldızoluşumalanlarıolarak
bilinirler.
●Sıcaklığıdüşükolanyıldızlargenellikle.....................
.............yayarlar.
( ) Yıldızlar bulutsu adı verilen toz ve sıkışmış gazbulutlarındanoluşurlar.
( ) Yıldızlar kendiliğinden ısı ve ışık yayan gökci-simleridir.
( ) Bulutsularsadecesüpernova(yıldızölümü)sonucuoluşurlar.
( ) Gökyüzünebakıldığındaışığıyayanbütüncisimleryıldızolarakbilinir.
( ) Ensıcakyıldızlargenelliklekırmızıışıkyayarlar. ( ) Karadeliklerigözlemlemekçokkolaydır.
( ) BilinenenbüyükyıldızCanisMajoristir.( )Karadeliklerinoluşumlarındayıldızlarınkendiiçine
doğruçökmesietkilidir.
1. Doğrumu?Yanlışmı?
Bulutsu, Yıldız, Karadelik
ATÖLYE BİLGİSİ
Yıldız:Yıldızlar,bulutsudediğimizyıldızoluşumalanlarındandoğan,sıcakveparlakgökcisimleridir.Yıldızlarcanlıolmamalarınarağmendoğarlar,gelişip,büyürlerveölürler.Kendiliğindenısıveışıkyayarlar.Güneş,Sirius,Vega,AlphaCentauri,Capella,CanisMajarisbilinenyıldızlardanbirkaçtanesidir.Yıldızlarçokbüyükhacimlerdesıkışmışgazvetoz bulutundanoluşurlar.Yıldızlarıoluşturanmaddeleruzaydayeralangazvetozdur.Yıldızlar,devasagazvetozbulutlarınınkütleçekimetkisiilekendiiçlerineçökmelerisonucundabirkaçmilyonyıliçerisindeoluşmaktadırlar.Yıldızlarınrenklerisıcaklıklarıveyaşlarıhakkındabilgiverir.Maviışıkyayanlar:Ensıcakyıldızlardır. Beyazışıkyayanlar:Sıcakyıldızlardır.Sarıışıkyayanlar:Ortasıcakyıldızlardır. Kırmızıışıkyayanlar:Sıcaklığıenazolanyıldızlardır.Yıldızlarçokuzaktaolduklarıiçinışıklarıatmosferdengeçerkentitreşerekgözeulaşır.Dünya’yaenyakınyıldız,Güneş’tir.Bulutsu(Nebula):Yıldızlararasıboşluklardayeralanbulutuandırangökcisimleridir.Hidrojengazı,tozveplazmadanoluşur.Yıldızlarınoluşumundailkaşamadayeralırlar.Bulutsulargözlemlenenşekillerinegöre5’e ayrılırlar.Süpernova(Yıldızınölümü)kalıntısıbulutsular,gezegenimsibulutsular,yansımabulutsular,salmabulutsularıveKaranlıkbulutsulardır.Karadelik:Uzaydabulunanyıldızlardahilolmaküzerebirçokçeşitgökcisminiuygunşartlaroluştuğundabirneviyutarakiçineçekençokçokgüçlübirçekimgücünesahipolangökcismidir.Karadelikleruzayınenobur cisimleriarasındadırherşeyiyutarlar;yıldızları,gezegenleri,göktaşlarıvb.Işıkyaymazlar.Uzaydayerlerininbelirlenmesiçokzordur.
Nebula (Bulutsu) Nebula (Orion) Güneş (Yıldız) Karadelik(temsili)
18 7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEM ARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI
Öğreneceğimiz Kazanım●Yıldızoluşumsürecininfarkınavarır.
3. Aşağıdakigörselvecümleleriuygunbiçimdeeşleştirelim.
KaranlıkBulutsular
SalmaBulutsular
GezegenimsiBulutsular
YansımaBulutsular
SüpernovakalıntıBulutsular
Kalp ve Ruh bulutsusu At başı bulutsusu İris Bulutsusu Halka Bulutsusu Yengeç Bulutsusu• • • • •
• • • • •
4.Aşağıdaverilensorularıtablodakibilgilerikullanarakcevaplayalım.
1.Maviyıldızlar 2.Salmabulutsusu 3.Yansımabulutsusu
4.Kırmızıyıldızlar 5.Süpernova 6.Karadelik
7.NötronYıldızı 8.Beyazcüce 9.Gezegenimsibulutsu
10.KaranlıkBulutsu 11.Kırmızıdev 12.Kırmızısüperdev
(Kutucuktakikelimelerbirdenfazlasorudacevapolarakkullanılabilir.)
1. Yukarıdaverilenlerdenhangilerisırasıylaensıcakveensoğukyıldızlardır?
...............................................................................................................................................................................
2. Yukarıdaverilenlerdenhangileribulutsuçeşitleridir?
...............................................................................................................................................................................
3. Yukarıdaverilenlerdenhangileribüyükkütlelibiryıldızınömrünütamamlamasısonucundaoluşabilir?
...............................................................................................................................................................................
4. Yukarıdakilerdenhangileriküçükkütlelibiryıldızınömrüboyuncasırasıylagözlemlenebilir?
...............................................................................................................................................................................
5. Yukarıdakilerdenhangileribüyükkütlelibiryıldızınömrüboyuncageçirdiğiaşamalararasındayeralır?
...............................................................................................................................................................................
7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEMARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI 21
2. Aşağıdakikelimelericümlelerdekiboşluklarauygunşekildeyerleştirelim.
Samanyolu-Takımyıldızı-KırmızıCüce-Işıkyılı-Kutupyıldızı
●Büyükayı,Ejderha,Kuzeytacı,Orion.......................
larınaörnektir
●Ömürleri1trilyonyılkadarolabilenyıldızlar..............
..................lerdir.
●Dünyamızsarmalbirgökadaolan............................
içindebulunur.
● Güneşe en yakın yıldızın uzaklığı yaklaşık 4,3
...............kadardır.
( ) Yıldızlar, kütlelerine, parlaklıklarına ve yaydıklarıışığınrenginegöresınıflandırırlar.
( ) Yıldızlarınkonumusabitken,gezegenlerinkonumusüreklideğişir.
( ) Samanyolu, Andromeda, kuzey tacı, büyük ayıtakımyıldızıolarakbilinirler.
( ) Beyaz cüce, karadelik ve nötron yıldızı yıldızsınıfındayeralmaz.
( ) Evrendünyadışındakitümgökcisimlerikapsar. ( ) Güneşsarıyıldızlarsınıfındayeralır.
1. Doğrumu?Yanlışmı?
Yıldız Çeşitleri - Takım Yıldız - Galaksi - Uzay - Evren
ATÖLYE BİLGİSİ
YILDIZVEÇEŞİTLERİ:Yıldızlarsıcakveparlakolanküreselgökcisimleridir.Yıldızlarındabelirli bir ömürleri vardır.Doğarlar, gelişirler, büyürler ve yakıtları bittiğindeölürler (başkagökcisimlerinedönüşürler).Yıldızlar,kütlelerinevebunabağlıolanparlaklıkları-naveyaydıklarıışığınözelliklerinegörebüyüktenküçüğedoğrusınıflaraayrılırlar.MaviYıldızlar:Enbüyükyıldızlardır.Ömürleriyaklaşıkenfazla100milyonyılkadardır.BeyazYıldızlar:Maviyıldızlardanbirazküçüktürler.Ömürleri1milyaryılıbulabilir.Sarı-beyazYıldızlar:Beyazyıldızlardanbirazküçüktürler.Ömürleri3milyaryılıbulabilir.SarıYıldızlar:Güneşimiziniçindebulunduğuyıldızsınıfıdır.Ömürleri12milyaryılıbula-bilir.Güneşimiz4,5milyaryaşındadır.Turuncucüceler:Güneştenbirazküçüktürler.Ömürleri50milyaryılıbulabilir.Kırmızıcüceler:Turuncucücelerdenküçükyıldızlardır.Ömürlerinin1trilyonyılolabile-ceğidüşünülmektedir.TAKIMYILDIZI:Çokeskitarihlerdenberihayaliçizgilerlebirleştirilmişyıldızgruplarıdır.Enbilinenleri:BüyükAyı,KüçükAyı,Ejderha,Çoban,Avcı,KuzeyTacıgibitakımyıldız-larıdır.KUYRUKLUYILDIZ(KİRLİKARTOPU):Güneşçevresindeuzunveeliptikbiryörünge-dedolanandonmuşhâldegazvetaşparçalarındanoluşanbirgökcismidir.Kirlikartopuolarakdaadlandırılır.Kuyrukluyıldız,gerçektebiryıldızdeğildir.YILDIZ -GEZEGENARASINDAKİFARKLAR:Yıldızlargazhalindegezegenler isegenelliklekatıdır.Yıl-dızlarışıkveısısaçarlarvenoktasaldır.Yıldızlarhareketsizmişgibigörünürler.Gezegenlerinbirbirinegörekonumlarıdeğişir.Yüzeyselgörünümlüdürler.Dünya,Mars,Jüpiter,Venüs(Sabahyıldızı),Satürn,Merkür,Uranüs,Neptüngüneşsistemindebulunangezegenlerdir.IŞIKYILI:Gökcisimleriarasındakimesafelerigünlükhayattakullandığımızuzunlukölçübirimleriyle ifadeetmekçokzordur.Bunedenleışığınbiryıliçindealdığıyoldikkatealınarakgeliştirilmiştir.Işıkyılıbiruzunlukölçübirimidir.1ışıkyılı:9,46x1012km’dir(Yaklaşık9,5trilyonkm’dir.)EVREN:Aradakiboşluklarlabirliktegökcisimlerinintümüdür.Evreninoluşumuileilgiliikitemelgörüşvardır:1)Newton’ungörüşü:Evreninbirbaşlangıcıyokturvehareketsizdir. 2)Big-Bangteorisi:Evreninbirbaşlangıcıvardır.Evrensürekligenişlemektedir.UZAY:EvreninDünyadışındakalankısmıdır.GALAKSİ(GÖKADA):Yıldızlar,gezegenlervediğergökcisimlerdenoluşansistemlerdir.İçerisindemilyar-larcayıldız,gezegenvediğergökcisimlerinibarındırabilirler.Gökadalarsarmal,eliptikyadadüzensizşekil-lerdeolabilir.Samanyolu,Andromedaençokbilinengalaksilerdir.Güneşsistemi,Samanyolugalaksisiiçindebulunur.Evrendemilyarlarcagalaksibulunmaktadır.
Takım Yıldızı
Kuyruklu Yıldız
Yıldız
Galaksi
22 7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEM ARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI
Öğreneceğimiz Kazanım●Yıldızkavramınıaçıklar.Galaksilerinyapısınıaçıklar.
3. Aşağıdagörselleriverilengökcisimleriniverilenkavramlarlaeşleştirelim.
AndromedaGalaksisi
BüyükAyıTakımYıldızı
SombreroGalaksisi
Gezegen YıldızKuyrukluYıldız
5.Sorularıcevaplayarakbulmacayıtamamlayalım.
YukarıdanAşağıya1. Uzaydamesafeölçümbirimi2. Evrendekicisimleringeneladı3. Evrenin oluşumunda en çok kabul
görengörüş5. Birgalaksi6. Dünyadışındakalanevrenkısmı9. Yıldızoluşumalanları
Soldansağa4. Kutupyıldızınınbulunduğu takımyıldızı7. KuyrukluYıldız’ındiğerismi8. Engençolanyıldızlarınrengi10. Katıbirgökcismi11. Dünyamızın da içinde bulunduğu
galaksi
2L
5L
3L
9L
6L
1L
4
L
8
L
7
L
10
L
11
L
4.Aşağıdagörselleriverilengalaksilerintürleriniveözelliklerinialtlarınayazalım.
GalaksiTürü ....................................................................................................................................
GalaksiGörseli
.................................
.................................
.................................
................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
.................................
................................Özellikleri
7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEMARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI 25
1. Uzayçalışmalarıgeçmiştengünümüzeoldukçaönemliaşamalarkaydetmiştir.
Gelecekte, bugün için gerçekleştirilmemişolan;
I.Kısasüredeuzayagidipgelenuçakseferleri-ninolması
II.Uzayistasyonlarınınsıradaninsanlartarafın-dankolaycaziyaretedilebilmesi.
III.Ay’datarımyapılması IV.Çeşitli gezegenlerde yaşamüslerinin oluştu-
rulması çalışmalarındanhangileriyapılabilir? A) IveII B)II,IIIveIV C) IIveIII D) I,II,IIIveIV
2. I.Astronomidekullanılanilkteleskobuicatedenbiliminsanıdır.
II.Ay’ınilkharitasınıoluşturanbiliminsanıdır. III.Ay’ailkayakbasanastronottur. Uzayaraştırmalarınakatkısağlayanbubilim
insanları, aşağıdakilerden hangisinde doğrugösterilmiştir?
A)
I II IIIHans
Lippershy AliKuşçu MichaelCollins
Galileo Hubble NeilArmstrong
Newton J.Webb EdwinAldrin
Galileo AliKuşçu NeilArmstrong
B)
C)
D)
3. Uzayda uydu sahibi 30 ülkeden biri olan Tür-kiye’nin aktif uydu sayısı şimdilik 6 tanedir. Buuyduların çeşitli görevleri bulunmaktadır. BuuydularınbazılarıRASAT,GÖKTÜRK-2,TÜRK-SAT-1Agibiisimlerlebilinmektedir.
Türkiye’ninsahipolduğubuuydularıntemelgörevleri aşağıdakilerin hangisinde doğruolarakverilmiştir?
A) İletişim-Gözlem-İstihbarat B)İletişimveGözlem C) Uzayaraştırmaları-Gözlem D) HaberleşmeveSavunma
4. Güçlendiren Soru ElonMusk ve şirketi SpaceX uzun bir süredir
tekrar tekrar kullanılabilir roketler üzerine çalış-maktadır.
Uzaya çıkışta kullanılan roketlerin yenidenkullanılabilir olması uzay çalışmalarınınma-liyetlerinin düşürülmesi için kritik bir çözümolarak görülüyor. Space X sonunda uzayagönderdiğibirroketiyenidenkullanılabilirdu-rumdaDünyayagerigetiripindirmeyibaşardı.Falcon9adlıroketuydutaşıyarakyörüngeyegönderilmişveuyduyubıraktıktansonragerigetirilerekuzayçalışmalarındatarihibiradımatılmışoldu.
ElonMUSK(SpaceXkurucusu)
Falcon9Roketi
Bunagöre,aşağıdaverilenifadelerdenhangi-sineulaşılamaz?
A) Uzayaraştırmalarımaliyetiçokyüksekçalış-malardır.
B)Uzay teknolojilerigeliştikçearaştırmasonuç-larınetleşir.
C) Falcon 9 roketi tekrar kullanılabilir olmasıylatarihteönemlibirbaşarıyaimzaatılmıştır.
D) Roket ilkgörevindedünyayörüngesineuydugötürmüştür.
5. İnsan, uzayda yaşayabil-mekiçindünyanınenpaha-lı elbiseleri olan uzay elbi-selerini,giymekzorundadır.Bugünçağdaşbiruzayelbi-
sesininmaliyeti10,4milyondolardır.
Uzayelbiseleriolanastronotkıyafeti ile ilgiliaşağıdaverilenbilgilerdenhangisidoğrudur?
A) Uzayda sadece oksijen ihtiyacını gidermekiçintasarlanmışlardır.
B)Uzayelbisesibirastronotiçinuzaydaminibiryaşamalanıveuzayaracıgörevigörmektedir.
C) Uzayelbiselerininüretimigünümüzdeheras-tronotiçinayrıbirşekildehazırlanmaktadır.
D) Uzayelbiseleriningeliştirilmesikısasüreiçin-degerçekleştirilmiştir.
Değerlendirme Soruları - 1 (Uzay Araştırmaları)
7. SINIF AKILLI FEN BİLİMLERİ ATÖLYEM ARTIK FEN BİLİMLERİNDE USTALAŞMA ZAMANI26
6. TÜBİTAK Uzay Teknolo-jileri Araştırma Enstitüsütarafından, Türkiye’de ta-sarlanıp, üretilen ilk milliyer gözlem uydusu RA-
SAT,yörüngedekialtıncıyılınıbaşarıylata-mamladı.
17Ağustos2011’deRusya’danfırlatılanRASATuydusu,güneşeeşzamanlıdaireselyörüngedeve700kilometreirtifadabulunmaktadır.RASAT,yörüngeözelliğisayesindeDünya’nınheryerin-dengörüntüalabilmektedir.
Buna göre, verilen bilgilere göre aşağıdakiifadelerdenhangisineulaşılamaz?
A) Türkiyeyapayuydutasarımıyapıpüretebilenbirülkedir.
B)Yörüngeözelliklerinedeniyledünyanınbelirlibölgelerindengörüntüalınabilmektedir.
C) RASATuydusumilliyergözlemiyapabilenilkuydudur.
D) Ülkemizdeyapayuydufırlatmasistemlerihe-nüzolmadığındanRusya’dafırlatılmıştır.
7. Güçlendiren Soru
Yapay uydular arasındaen çok ilgi çekeni kuş-kusuz Uluslararası Uzayİstasyonu. Bu istasyon,gökyüzündeki en büyük
insanyapımıcisim.
Yaklaşık 350 km yüksekte saatte 27.700 kmhızlayörüngesindedolanan istasyonDünya’nınçevresinigündeyaklaşık15kezdolanıyor.
Bunagöreuluslararasıuzay istasyonuyla il-giliaşağıdaverilenbilgilerdenhangisiyanlış-tır?
A) Uluslararası uzay istasyonunda astronotlarbulunmaktaoluparaştırmayapmaktadırlar.
B)NASAuzaydayapılanaraştırmalarsayesindebirçokteknolojikürüngeliştirmiştir.
C) İstasyonDünyaetrafındagünde15kezdola-nıyorvegünbatımıvegündoğumunabirçokkezşahitoluyor.
D) Uluslararası uzay istasyonu sadece NASAtarafındanyapılmışolupçalışmalarNASAas-tronomlarıncadeğerlendirilmektedir.
8. Uzayteleskoplarıuzaydayeralangökcisimleriniveözellikleriniincelemekiçingeliştirilmişlerdir.
HubbleUzayteleskopları
(1990yılındanberiaktif)
JamesWebbuzayteleskopu
(2018’dedevreyegirecek)
Bunagöreverilenteleskoplarlailgiliaşağıdaverilenifadelerdenhangisidoğrudeğildir?
A) Hubbleuzayteleskobualçakdünyayörünge-sindeyeralangökcisimleriniinceleyenbirte-leskoptur.
B)Webb teleskobu aktif olarak kullanıldığındagözlemlenemeyen birçok gökcismi hakkındabilgiverecektir.
C) WebbteleskobuHubbleteleskobundandahaküçükolupyakıngökcisimleriniincelemekiçinyapılmıştır.
D) Hubbleuzayteleskobubirçokgökcisminitanım-lamavegözlemlenmesindekatkısunmuştur.
9. Güçlendiren Soru Uzaykirliliğiileilgiliaşağıdakilerdenhangisi
doğrudeğildir? A) Uzaykirliliğininnedenlerindenbiriuzayda iş-
leviniyitirmişeskiuydulardır. B)Uzayda kirlilik oluşturan atıklar yörüngeden
çıkarakyeryüzünedüşebilir. C) Uzay kirliliği günlük yaşamı olumsuz etkile-
mektedir. D) Uzay istasyonlarından bırakılan çöpler de
uzaykirliliğioluşturur.
10. Aşağıdakilerdenhangileri uzaykirlilğinene-denolanfaktörlerdenbirideğildir?
A) Yapayuydular B)Uzay mekikleri C) Gezegenler D) Uzayistasyonları