Átökin á Balkanskaga

1991-2007

Bls. 298Balkanskagi

• Deilur milli þjóðernishópa öldum saman – þjóðernishyggja veldur úlfúð milli hópanna (sjá t.d. kaflann Morð aldarinnar b.152)

• Í Júgóslavíu voru sex sjálfsstjórnarsvæði: Serbía, Svartfjallaland, Slóvenía, Króatía, Bosnía og Makedónía.

• Serbar fjölmennastir og valdamestir – leiðtogi landsins Slobodan Milosevic kom úr röðum þeirra – valdasetur í Belgrad.

• Illdeilum var haldið í skefjum af kommúnistum til um1990, er Sovétríkin liðuðust sundur.

Júgóslavía

Tvö efri kortin sýna Júgóslavíu frá lokum fyrri heimsstyrjaldar þar til 1992

Neðsta kortið sýnir það sem er eftir af arfleið Júgóslavíu en það er áhrifasvæði Serba

SjálfstjórnarlýðveldinÖll sjálfstæð ríki í dag

1. Bosnía-Herzegóvína2. Króatía3. Makedónía4. Montenegro

(Svartfjallaland)5. Serbía6. Slóvenía

5b Sjálfstjórnarhéraðið Vojdodina

5a Sjálfstjórnarhéraðið Kosovo

Serbía í dag

Sjálfstæði

• Upp úr 1990 kom upp sterk sjálfstæðisbylgja meðal sjálfstjórnarlýðvelda Júgóslavíu

• Serbar gerðu hvað þeir gátu til að koma í veg fyrir að stórríkið Júgóslavía klofnaði

1991

• Slóvenar og Króatar lýstu yfir sjálfstæði

• Serbar svöruðu með innrás

• Gríðarlega átök• Margir misstu heimili

sín og þurftu að flýja• t.d. voru um 200.000

Serbar reknir frá Króatíu

Slóvenía

Króatía

1992

• Bosnía-Herzegóvína og Makedónía lýstu yfir sjálfstæði

• Aftur svöruðu Serbar af hörku

• Serbar ásakaðir um þjóðernishreinsanir

• Grimmdarverk og víxlásakanir um morð og pyntingar.

Í Bosníu-Herzegóvínu bjuggu: Serbar (grísk-kaþólskir) 35%, Króatar (rómversk-kaþólskir) 20%, Bosníumúslimar 45%

Hvað eru þjóðernishreinsanir?

Milosovic

• Leiðtogi Serba var Slobodan Milosovic

• Stjórnaði aðgerðum Serba gagnvart fyrrum sjálfstjórnarlýðveldum Júgóslavíu

Stríðið í Bosníu-Herzegóvínu

• 16.500 lík fundust í meira en 300 fjöldagröfum• Áætlað mannfall í stríðinu 1992-1995 er á

bilinu 150.000 - 200.000• Merki um pyntingar af ýmsum toga m.a. voru

menn grafnir lifandi

Srebrenica

• Sumarið 1995 voru rúmlega 7000 múslimskir karlmenn og drengir myrtir í borginni Srebrenica í Bosníu

• Her sameinuðu þjóðanna lét ógert að hlutast til um málið:

• http://youtube.com/watch?v=Id4wtBJHMdU&feature=related

Múslimar í fangabúðum Serba

Árslok 1995

• Stríðið endaði með Dayton samningi sem gaf Serbum hálft landið en Bosníu Herzegóvínu hinn helminginn

• Sameinuðu þjóðirnar lýstu yfir að átakasvæðið væri öruggt.

Átökin um Kososvo

• 1995 vildu íbúar Kosovohéraðs (80-90% íbúa eru

múslimar af albönsku bergi brotnir) meiri sjálfstjórn, jafnvel algert sjálfstæði frá Serbum

Var sagan frá Bosníu-Herzegóvínu að endurtaka sig?

• Enn brugðust Serbar hart við

• Mikill fólksflótti og ásakanir um þjóðernishreinsanir

1999

• NATO setti Serbum stólinn fyrir dyrnar• Gerði loftárásir á skotmörk í Serbíu og

Kosovo • Markmiðið að verja Kosovo-Albana til að

hindra að atburðir í Bosníu myndu ekki endurtaka sig

• Serbar gáfu loks eftir

Lok ...

• Leiðtogi Serba, Slobodan Milosovic, var leiddur fyrir Stríðsglæpadómstólinn í Haag

• Ásakaður um þjóðarmorð, sem er glæpur gegn mannkyni

• Milosovic lést í fangelsi áður en úrskurðað var í málinu

• Kosovo lýsti yfir sjálfstæði árið 2007