atom kavraminin dogusu duzeltismis

Prof.Dr. İbrahim USLU

Atom ve Atom Kavramının Doğuşu



Nebula Evrenin Maddeleşmesi


Evrenin Maddeleşmesi


Evrenin Maddeleşmesi ve Benzeşim

(Self Similarity)


Bir Bebeğin Doğuşu ile Evrenin Maddeleşmesi

Arasındaki Benzerlik


2 hafta


Bir Bebeğin Doğuşu ile Evrenin

Maddeleşmesi Arasındaki Benzerlik


3 Hafta


4 hafta


5 hafta


10 Hafta


Atomun Oluşumu ve Elementlerin

Sentezi


D/H Oranı


Karbon‟un Oluşumu ve Organik

Maddelerin Meydana Gelişi


Evrenin Yaşı ve Elementlerin Sentezi


Elementlerin Sentezi: Füzyon


Berilyumun Füzyon ile oluşumu


Karbonun Oluşumu


Hidrojen 91.2

Helium 8.7

Oksijen 0.078

Karbon 0.043

Nitrojen 0.0088

Magnezyum 0.0038

Neon 0.0035

Demir 0.0030

Sülfür 0.0015

Güneşin Bileşimi


Elementlerin Sentezi


Nükleer Sentez

• Silisyum ve kükürt kısmen Radyoaktif bir element

olan Ni-56’yı oluşturur.

• Ni 56 oluştuğunda yarı ömrü 6 gün olan bir

bozunmayla kobalta (Cobalt-56), kobaltta demire

dönüşür. Kobaltın demire dönüşmesinin yarı ömrü

79 gündür.

• Diğer katmanlarda oksijenin bir bölümü silisyum ve

kükürde dönüşür.

• Katmanın içinde ise neon ve mağnezyum ise

oksijene dönüşür.


Periyodik Tablo ve Nükleer Sentez


Atom Çekirdeği

• Atomun çekirdeği

kusursuz küre

biçimindedir.

• Bazı çekirdeklerin

içindeki protonların

kümelenişi tam küresel

olmayabilir. Bunların

şekli küreden biraz

sapsa da yine de

büyük eksenin küçüğe

oranı 1.2 den büyük

değildir.


Basit Sanılan Evren

• Bilimle uğraşanlar binlerce yıldır evreni oluşturan yapı

taşlarını ve onları yöneten yasaları bulmaya ve böylece

doğayı açıklamaya çalışmışlardır.

• Atomların maddenin en küçük parçaları olduğu geçen

yüzyılda bulunmuş ve sonrada atomların temel tanecik

sanılan ve artık bölünemeyecekleri varsayılan elektron ve

protondan oluştuğu düşünülmüştü.


Doğa Ufağa Gidildikçe

Basitleşiyor mu?• Daha sonra iki temel parçacığa Einstein tarafından foton olarak

adlandırılan üçüncüsü ilave dilmişti. Daha sonra (1932) kütlesi

hemen hemen proton kadar olan nötron bunlara ilave edildi.

• Artık evrenle ilgili tüm parçacıkların bulunduğu, Binlerce çeşit

molekülden, yüzün üzerinde farklı atoma ve onlarında oluşturduğu

birkaç temel parçacıkla evrenin temel yapısının açıklanabileceği

hissine kapılmıştı. Sanki doğa ufağa doğru gidildikçe

basitleşiyordu.


Yeni Parçacıklar

• Kozmik ışın (uzaydan gelen elektromanyetik dalgalar) incelemelerinde pionlardan sonra da sürekli olarak yeni parçacıklar keşfedilmişti.


Dipsiz kuyu

• Kozmik ışınlar atmosferin en üst katmanlarında atomlara çarparak onları paramparça ederler. Böylece ortaya çıkan parçacıklarda büyük hızlarla diğer atomlara çarparak onları parçalar böylece adeta bir parçacık sağanağı ortaya çıkar. Bu sağnağın incelenmesinden mezonlar ve diğer küçük parçacıklar keşfedilmiştir.

• 1960‟lı yılarda parçacık avı başlamış ve parçacık sayısı yüzleri bulmuştur.

• Laboratuarlarda tanecik hızlandırıcılarının keşfiyle parçacık sayısı daha da artmıştır.


Atomlar (Scanning Tunnel Microscope)


Atomun İç Yapısı


Atom ve Çekirdek


Çekirdeği BulÇekirdeğin Çapı;~ 5.10-14 m

Atomun Çapı; ~ 5.10-11 m


• Tüm gezegenler güneşin %1 kadar kütleye

sahip

• Merkür, Venüs, Dünya ve Mars kayadan

oluşmuşlar ancak Jupiter, Satürn, Uranus ve

Neptün gazdan oluşmuştur.

• Güneşin ancak %91.1 i hidrojendir.


Dünyanın hızı

• Dünyanın güneş etrafındaki hızı 30 km/saniye

olup yaklaşık ışık hızının 10-4'ü kadardır.

• Işık hızı 300 000 km/saniye dir.

• Yani Dünya güneş etrafında dönerken saatte 107

bin km hızla döner

• Dünya‟nın kendi ekseni etrafındaki hızı en fazla

Ekvator üzerindedir. Bu hız saatte 1670 km.dir.


Çekirdeğin Özkütlesi

• Bütün çekirdekler ayni öz kütleden

yapılmıştır.

• Denklemdeki ro sabiti 1.3 10-15 kadardır.

Bu sabit ayrıca hidrojenin yarıçapı

olarak adlandırılabilir.

• Bir çekirdeğin kütlesi hacmini doğrudan

belirlemektedir. Bütün çekirdekler ayni

öz kütleden yapılmıştır.

• Bu öz kütle 2.44 1014 kg/m3 kadardır.

• Bütün çekirdekler, çekirdek sıvısı

diyebileceğimiz proton-nötron karışımı

maddeden oluşmuş irili ufaklı

damlacıklardır.

3 Arr o


Nötron, Proton‟un Elektron ile

karşılaştırılması


Boşluksuz evren

• içinde yaşadığımız evren, başlangıcı olan bir şey olduğundan, onun içindeki “her yer” “var” olan tek bir yerdi.

• Dolayısıyla “içinde hiçbir şey olmayan” bir yerin bu evrende olması mümkün değildir.

• Denizin içinde kuru bir yer olmadığı gibi, varlık denizinin içinde de, yokluk mânâsında (kuru) bir boşluk yoktur.

• Kuantum bilimi, evreni yekpare bir bütün olarak tanımlar, orada mutlak mânâda bir „boşluk‟ olmadığını söyler.


Maddeleri katı ve sert yapan nedir?”

• “Eğer çevremizdeki her şey ve hattâ insanlar

bile büyük çoğunluğu boşluktan oluşan

atomlardan ibaretse, gerçekte maddî yapımız bu

kadar az ise, neden kapalı kapılardan,

duvarlardan çizgi roman kahramanları gibi geçip

gidemiyoruz? Maddeleri katı ve sert yapan

nedir?”


Elektronların olağanüstü hızı

• Elektronlar olağanüstü büyüklükte bir hızla saniyede yaklaşık 1.000 km gibi bir hızla hareket ederler. (veya çekirdek etrafında bir saniyede yaklaşık bir milyon tur atar).

• Normal bir elektron, atom içinde bu olağanüstü hız sonunda, atom katı ve sert bir kütle görünümüne bürünür.

• Bunu eski model uçakların pervanelerinin, hızla dönerken yuvarlak ve tam bir katı yüzeymiş gibi görünmesine benzetebiliriz.


Çin felsefesine göre maddenin temeli

Evrende her şeyin temeli Yin (– –) and Yang (--) adları

verilen iki temel kuvvettir. Tüm maddeler eninde sonunda

bu iki kuvvetten oluşmuştur. Her madde Yin ve Yang isimli

kuvvetlerin değişik oranlarından oluşmuştur


Yin ve Yang evrendeki tüm maddenin temelidir. Yang

kesiksiz çizgi ile “–– “ Yin ise kesikli çizgi “- -” ile

gösterilmiştir. Ying ve Yang‟ın eşit şekilde karışımı 4 şeyi

oluşturur.


Thales ve Anaksimandros

• Filozofların ilki sayılan Thales Batı Anadolu’da Miletos’ta yaşamış, İ.Ö. 585’teki güneş tutulmasını önceden hesaplamış ve “her şeyin ilk ilkesi ve temel doğası sudur” demiştir.

• Su derken asıl anlaşılanın fiziksel varlığın sıvı durumunu vurgulamak gerektiğidir.

• Fiziksel varlık hem sıvılaştırılabilir, hem de geçmişte önce sıvı iken sonra katılaşmıştır. Dünyanın büyük bölümünün sıvı olduğu, yanan nesnelerin buhar çıkardıkları, hayvanların büyük ölçüde sıvıdan oluştuğu ve döllerinin de sıvı olduğunu gözlemlemiştir.


Tales‟den öğütler

• En güç olan şey kendimizi tanımaktır

• En kolay şey başkalarına öğüt vermektir.

• Ancak başkalarında kınadığımız şeyleri yapmayarak iyi ahlaklı oluruz.

• Kötü yoldan zengin olma

• Zenginde olsan tembellik etme

• Acınmaktan çok gıpta edil

• Herkese güvenme

• Anne babana gösterdiğin sevgiyi yaşlılıkta çocuklarından bekle


Thalesin teoremi


Anaksimandros

• Tales’in öğrencisi Anaksimandros “Bütün her şey Apeirondan (belirsiz, sınırsız) gelir. Var olan şeylerin ilk ilkesidir.

• Nesne ve nitelikler varlığa bundan gelir ve yok olduklarında da buna dönerler” demiştir.

• Apairon niteliksel anlamda sınırsız ve belirsiz olan bu ilk varlık, onun felsefesinde niteliklerin ve dolayısıyla varlığın sakınımı işlevini yerine getirmekteydi.


Milet Şehri


Milet Şehri

• İÖ 650 yılında Ege kıyılarında büyük bir teknoloji doğmuştu. Burada insanlar yıldızlar aracılığı ile yollarını bulabiliyorlardı.

• Üstün aletler, ince dokumalar, zarifçe biçimlendirilmiş süslenmiş kapkacaklar kullanıyorlardı.

• Milet kenti Thales, Anaksimenes, Anaksimendros, Leukipposgibi doğa filozoflarının şehriydi.

• Bu şehir Büyük İskender‟in seferi sırasında direnişi

ile de ün yapmıştı.


Las Vegas


Anaksimenes

Anaksimenes‟te hocası Anaksimandros gibi düşünüyor ancak

yok olurken kendisine döndükleri ve varlığa gelirken de

kendisinden türedikleri şeyin hocasının söylediği gibi belirsiz bir

varlık değil somut bir varlık olduğunu ve bunun hava olduğunu

belirtiyor.

Anaksimenes “sıkışan hava buluta, suya dönüşür, Onu

daha da sıkıştırınca toprak olur, olanaklı en sıkışmış

durumda ise taştır. Öğeler seyrekleşmiş ve

yoğunlaşmış havadan başka bir şey değildir” demiştir.


Herakleitos

• Yapıtlarını yüzyıl dönümünde veren İlk Çağ‟ın iki önemli düşünürü, Herakleitos ve Parmenides‟tir.

• Herakleitos‟un düşüncesinde değişim, evrenin ve evren içindeki her şeyin zorunlu olarak uyduğu en temel bir yasa konumunu kazanır.

• “Her şey akar ve hiçbir şey buna karşı duramaz; Ayni nehre iki kere giremeyiz, her şey bir yönde yol alır ve kalıcı olan hiçbir şey yoktur”.

• “Varlık dinginliği değişimde bulur”.

• “Her şey karşıtlık yoluyla doğar, hepsi bir nehir gibi akış içindedir”

• “soğuk nesneler sıcak olur, sıcak olanlar soğur, nemli olan kurur, kuru olan nemlenir”.


Varlık dinginliği değişimde bulur

• Sadece bir soluk almada 1022 atomu vücudumuza alırız.

• Sadece soluk almakla her saniye vücudumuzdan

astronomik miktarda atomu dışarı atar ve astronomik

miktarda yeni atomu vücudumuza alırız.

• Bir yılda vücudumuzdaki atomları %98‟i değişmiş olur.


Varlık dinginliği değişimde bulur

• Bir saniye önceki biz biz miyiz? hele hele bir yıl sonraki

biz KİMİZ?

• Belki de vücudumuzda Einstein‟ın atomları var yoksa

Atatürk‟ün mü acaba?


Bedeninizin yaş haritası ne?

• 38 yaşındasınız... Ama kaslarınız 15

yaşında, cildiniz ise kendini iki haftada bir

yeniliyor.

• Kaç yaşındasınız?

• Yanıt vermeden önce dikkatli düşünün. Çünkü

sorunun yanıtı tahmininizden çok daha karmaşık

olabilir.

• Peki organlarımızın çoğu genç ise neden

yaşlanıyoruz?


Organlarımız kendini

yenileyebiliyor• İsveç‟in başkenti Stokholm‟deki Karolinska

Enstitüsü‟nden nörolog Jonas Frisen ve ekibi farklı bir

yol bulana kadar.

• Ekibin, radyoaktif karbon tarihleme tekniği kullanılarak

gerçekleştirdiği araştırma, vücuttaki pek çok organın

kendini yenileme özelliğine sahip olduğunu ortaya

koydu.


Hücre Yenilenmesi

• Hücre yenilenmesiyle ilgili sorular ilk kez 100 yıl önce

ortaya atıldı.

• 1960’lı yıllarda fareler ve kediler üzerinde yapılan

araştırmalarda bu hayvanların yeni hücreler üretebildikleri

keşfedildi.

• Günümüzde ise insanlar üzerinde deneyler yapılmaya

başlandı


Hangi Organ Ne Sıklıkla

Yenileniyor

• Mide Duvarı 3-5 Gün

Midedeki hücrelerin asite dirençli olmadığını belirten İsveç-Karolinska Enstitüsü‟nden Jonas Frisen, hücrelerin üç ila beş günde yenilendiğini vurguladı. Ancak nikotin, hücrelerin yenilenmesini ağırlaştırıyor.

Bağırsak 2-5 Gün

Midedeki gibi bağırsaklarda da hücrelerin zor şartlar altında olduğunu söyleyen Dr. Frisen, bu hücrelerin hızla yenilendiklerini ve bu sürenin iki ila beş günde değiştiğini ifade etti.

Dil 10 Gün

Tat moleküllerini sinirler yoluyla beyne ileten dilde bulunan 10 bin tomurcuğun her birinde 50 hücre bulunuyor ve bu hücreler her 10 günde bir kendini yeniliyor.


Hangi Organ Ne Sıklıkla

Yenileniyor

• Karaciğer 6 Ay

Yağ, protein, şeker ve kan yapımı için gerekli maddeleri depolayan karaciğer vücudun en güçlü organlarından biri. İngiltere Karaciğer Vakfı tarafından yapılan açıklamaya göre karaciğerin kendini yenileme süresi altı ay.

Akciğer 1 Yıl

Akciğerde hücreler farklı periyotlarda yenileniyor. Bu da havanın temizliğine, sigara içilip içilmemesine göre değişiyor. Yenilenme süresi ise altı ayla bir yıl arasında.

Saçlar 3-6 Yıl

Yaklaşık 100 bin adet seç telinin her biri ayda 1.25 cm uzuyor. Dolayısıyla saçların kaç yaşında olduğu da saçın uzunluğuna göre değişiyor.

Kalp 20 Yıl

Yıllarca kalp hücrelerinin doğduktan sonra değişmediği sanıldı. Ancak, New York Üniversitesi‟nden Dr. Piero Anversa tersini ispatladı ve kalbin kendini 20 yılda yenilediğini belirtti.


Hücre Yenileniyor Ama

Yaşlanıyoruz

• Örneğin cildimiz bizden daha genç ise,

yaşlandığımızda niçin daha diri ve düzgün bir

cilde sahip olmuyoruz?

• Bunun yanıtı mitokondriyal DNA‟da yatıyor.

• Mitokondriyal DNA, mutasyonları çekirdekteki

DNA‟dan daha hızlı biriktiriyor.

• Hücreleriniz yaşınızın üçte biri bile olsa,

mitokondriyanız sizinle aynı yaşta. Örneğin deride

mutasyonlar olduğu zaman, cilt diriliğini

koruyamıyor ve kırışıklıklar başlıyor.


İyi haberler de var!

• Bilim dünyasında mitokondriyal DNA‟yı koruma ve

onarmaya yönelik çalışmalar var.

• Belki de kısa bir süre sonra insanlar "Kaç yaşındasınız?"

sorusuna yanıt vermekte gerçekten zorlanacak !!

http://hrsbstaff.ednet.ns.ca/dnichol1/WebQuest/cell webquest/biology.htm


İbrahim USLU

• O halde 2012 ve 2007 Model İbrahim

USLU‟lar, 1955 Modele ne kadar benziyor acaba?


Yaşlanma göreceli bir kavramdır

• Yaşlanma lastik gibidir. Kişiye göre değişir. Uzar

yada kısalır, hızlanır yada yavaşlar hatta geriye

gider.

• Bugünden itibaren kendiniz için bir şeyler

yapın, yaşlanmanızı durdurun.

• Yaşlanmamak için çaba gösterin ve sizi

yaşlandıran faktörler nelerse onların listesi yapın ve o

faktörlerden yaşamınızı arındırın.

• Genç, sağlıklı ve mutlu kalmaya çalışın.


Arılar ve ölümsüzlük

• Eğer kovanda arılar bölünmeye karar verirlerse

genç arı sayısının azlığından dolayı yaşlı arılar

gençlik hormonlarını artırarak kendilerini

gençleştirebiliyorlar.

• Bizler arı kadar olamayacak mıyız?


Ölümsüz hayat


Yaşlanmayı hızlandıran faktörler

• Sigara içmek

• Güneş ışınlarına maruz kalmak

• İş veya hastalanma nedeni ile radyasyona maruz kalmak

• Depresyon

• Yalnız yaşamak

• Yakın arkadaşlıklar kuramamak

• Gün içi rutin bir hayat kuramamak

• Düzenli iş hayatı kuramamak

• İş tatminsizliği

• Haftada 40 saatten fazla çalışmak

• Finansal sıkıntılar

• Aşırı vesvese

• Çabuk kızmak ve kızgınlığını süratle belirtmeye engel olamamak

• Kendini veya başkalarını devamlı eleştirmek

• Bol su içmemek, fast foodla beslenmek, bol sebze ve meyve yememek, derimize yeteri özen göstermemek.


Genç tutan faktörler

• Sigara içilmeyen bir ortamda bulunmak• Mutlu bir evlilik

• İş tatmini

• Kolaylıkla gülebilmek ve güleç yüzlü olmak

• Yakın arkadaşlıklar kurabilmek

• Günlük hayatını düzene sokmak

• Düzenli bir iş hayatı

• Yılda en az bir hafta tatil

• Boş zamanlarında hobilerle uğraşmak

• Dertlerini içine atmamak ve kolaylıkla başkalarıyla paylaşabilmek

• Geleceğe karşı umutlu olmak

• Ekonomik açıdan kendini güvende hissetmek güneş ışınlarından ve radyasyondan korunmak

• Beslenmeye dikkat etmek (zeytin yağı, antioksidan yiyecekler vb).


Herakleitos –Ana madde ateş

• Herakleitos, nesnelerin kendisinden

gelip, kendisine gittikleri ilk maddenin ateş

olduğunu söylemiştir.

• Ona göre dünyamız sonsuz canlı ateşten

değişmeyle meydana gelmiştir ve bir vakit

gelecek sonunda tüm-ateşe

girecektir, böylece akış yeniden

başlayacaktır:

• Ona göre ateş ihtiyaç ve tokluktur. Çünkü

ihtiyaç veya açlık, ateşin kozmik düzenine

işaret eder; tokluk ise bir nesnenin

ölümü, ateşe dönüşmesi anlamına gelir.


Herakleitos –Ana madde ateş

• Herakleitos'a göre herşey ateşten geldi ve yok olup tekrar ateşe dönecek.

• Ateşin gelip her şeyi yargılayıp mahkum edeceğini söyler.

• Ateşin kendisinden meydana gelen şey değiştiği halde, ateşin kendisi değişmez. O hep varolan ateştir.

• Belli bir ölçü içerisinde ateş ile maddeler karşılıklı olarak birbirlerine dönüşürler. Bu dönüşümler kozmik düzeni meydana getirir:

• "Her şey ateşle takas olur, ateş de her şeyle; tıpkı altın ile malların ve mallar ile altının takas edilmesi gibi"


Herakleitos–

Her şeyden bir, bir'den her şey.

• Evren zıt unsurlardan meydana gelmiştir. Bu zıtlıklar arkasında ise “bir olan” ve hep var olan tek şey, tanrı adıyla anılır.

• "Bağlanışlar; bütünler ve bütün olmayanlar, bir arada duran ve ayrı duran, birlikte söylenen ve ayrı söylenen. Her şeyden bir, bir'den her şey oluşur"

• Ölümsüzler ölümlü, ölümlüler ölümsüz. Biri diğerinin ölümünü yaşar, diğeri de ötekinin yaşamını ölür."


Herakleitos – Her şey Ateşin

(Enerjinin) Dönüşümüdür

• Herakleitos ateşi varlığın temel doğası olarak saptıyor.

• Çevremizde gördüğümüz varlıkların, ateşin dönüşümleriolduklarını, her şeyin ateşten gelip sonunda yine ateşe döneceğini öne sürüyor.

• “Altın nasıl mala, mal da altına karşılıksa, her şey ateşe, ateşte her şeye karşılıktır,

• Ateş yoğunlaşınca nem olur, daha da yoğunlaştığında su olur, yoğunlaşan su ise toprağa dönüşür, öte yandan toprak da sıvılaşır ve ondan su oluşur, su dan öbürleri doğar” diyor.


Herakleitos

• Soğuk şeyler, ısınır ve sıcak şeyler

soğur. Islak olan kurur ve kuru

olan ıslanır.

• Hastalık, sağlığın değerini

bilmemizi sağlar.

• Kötülükle ölçüldüğünde iyiliğin

değeri anlaşılır.

• Dirim ve ölüm, uyanıklık ve

uyku, gençlik ve yaşlılık, bütün

bunlar özdeştir, çünkü biri ötekine

ve öteki öncekine döner.

• Karşıtlar birbirine aittir ve uyum

uyumsuzluktan doğar ve her şey

çatışma ile gelişir.


Herakleitos

• “Şeyler bir arada hem bütündür, hem değildir; hem uyumlu hem de uyumsuz olarak, bir arada ve dağınıktır. Bütün her şeyden bir birlik ve birlikten de her şey oluşur.

• Denizin suyu hem çok saydam hem de çok bulanıktır, balıklar için içilebilir, olup sağlık verirken, insan için içilmez ve yok edicidir.

• Kalemin çizdiği çizgi hem doğru hem de kıvrıktır.

• Çember üzerinde başlangıç ve son birdir.


Herakleitos

• Evren belli ölçülerde yanan belli ölçülerde sönen, ancak hep var olan bir ateştir.

• Yaşam ile ölüm, uyanıklık ile uyku, genç ile yaşlı içimizde aynı şeydirler. Çünkü öncekiler değişir, sonrakilere dönüşür ve sonrakiler de öncekilere dönüşürler.” demiştir.

• “Görünüşte olmayan uyum, görünüşte olandan daha güçlüdür. Nesnelerin gerçek doğası kendini saklamaya yatkındır”.


Herakleitos‟tan bazı sözler

• Eşekler samanı altına yeğ tutarlar.

• Yetkin bir kişi benim için binlerce kişiye bedeldir.

• Aptal insan her söz karşısında hep şaşkın bakınır. Onların aklı ve düşünceleri nedir ki. Çokların kötü azların iyi olduğunu bilmeyerek, halk ozonlarına kanıyorlar ve yığını öğretmen ediniyorlar.

• Her hayvan dövülerek götürülür çayıra.


Parmenides

• Heakleitos‟tan yirmi yaş kadar küçüktü. (D.T. 515 İ.Ö)

• Parmenides‟e göre insanların sıradan deneyimleri, algıları ile ulaştıkları inançları yalnızca sanı ve görünüştür. Doğruluğa ancak usla ulaşılabilir. Dolayısıyla duyumların bize verdiği görünüşü, sanıyı, usumuzla ulaştığımız inançlardan ayırt etmeliyiz.


Parmenides

• Parmenides “var olmayanı ne

bilebilirsin, ne de dile

getirebilirsin. Var olan vardır

ve var olmayan da

yoktur, hiçbir şey yoktan var

olmaz ve hiçbir varlık da

bütünüyle yok olmaz”

inancına sahipti.


Parmenides: Var olan her zaman vardır!

• Parmenides “bir kez var olan her zaman vardır

ve bir kez var olan, yok olamaz demektedir.

• “Varlık ve yokluğun nesnede birleşmesi

olanaksız, çünkü bir kez var olanın artık var bir

şey olarak var olmaması olanaksız. Var olan

vardır, var olmayan da yoktur. Şimdi var olan

sonra yok olamaz veya geçmişte de yok olmuş

olamaz.


Parmenides: Özet

Parmenides‟in kullandığı temel uslamlamayı özetlersek:

•Eğer varolan varlığa gelmiş olsaydı, ya var

olmayandan, ya da varolandan kaynaklanmış olacaktı,

•Eğer varolmayandan kaynaklandıysa, yoktan varoldu:

oysa bu olanaksız bir şey.

•Öte yandan eğer varolandan kaynaklandıysa, kendi

kendinden kaynaklandı, yani kendi kendisiyle hem

sürekli hem de özdeş demektir; dolaysıyla da varlık

varlığa gelmiş değildir.

•Demek ki var olan (şimdiki zamanda olan) her zaman

vardır ve varlığa gelmemiştir.


Herakleitos - Parmenides

Herakleitos: “ Her şey akar ve hiçbir şey buna karşı duramaz; her

şey bir yönde yol alır ve kalıcı olan hiçbir şey yoktur. Varlık dinginliği

değişimde bulur. Her şeyin ateşten gelip sonunda yine ateşe döner”

Parmenides: Bir kez var olan her zaman vardır ve bir kez var

olan, yok olamaz. Varolan sürekli değilse varlıkta herhangi bir yerde bir

kesinti var demektir. Oysa kesinti ya bir varlıktır ya da değildir. Eğer

kesinti bir varlıksa, o zaman kesinti varlıkla doludur ve dolayısıyla var

olan sürekli demektir. Öte yandan kesinti varlık değilse, o var olmayandır.

Oysa var olmayan olanaksız olduğundan, böyle bir kesinti de olamaz.

Dolayısıyla, var olan yine sürekli demektir. Şu halde, var olan her yerde

süreklidir ve bundan dolayı da birdir.


Empedokles

Empedokles: 5. Yy ortalarında etkin Parmenides hayranıdır.

“Önceleri var olmayanın varlığa

gelebileceğine, ya da herhangi bir

şeyin yitirilip bütünüyle yok

olabileceğine inanan budalaların

akılları bir türlü ermiyor.”


Empedokles

• Bütünün hiçbir bölümü ne boş, ne de

fazla dolu olabilir.

• Öğelerin bir araya gelip ayrılması

sevgi ve nefret (çekiş ve itiş) ile

açıklanır.

• Bir nesnenin doğması bir

bileşimken, yok olması da bileşik

durumdaki öğelerin ayrışmasından

başka bir şey değildir.

• Nesnelerin geçirdikleri değişimlerse

bileşik durumundaki öğelerin karşılıklı

olarak oranlarının değişmesidir”

demiştir.

• Aman Tanrım!!!!!


Anaksagorasİzmir‟in batısında Urla‟nın

yakınlarında doğmuştur.

Anaksagoras‟ın düşünceleri:

“Hiçbir şey varlığa gelmez ve

yitirilmez. Söz konusu olan, var

olanın birleşip karışması ve

dağılmasıdır.

Dolayısıyla varolmayı “bir araya

gelmek (karışmak) ve yok oluşu

ise “dağılmak” diye adlandırmak

gerekir.

Anaksagoras: “görünür şeyler

görünmeyenin görüntüsüdür”

der.


Anaksagoras

Onu düşünce tarihinde ünlü

kılan, şu üç savıdır:

•Varolan her bir (değişik)

şey, baştan beri (her zaman) vardı

ve yok olamaz (önsüz ve

sonsuzdur).

•Her şeyde her şeyden bir parça

vardır. Nesneleri oluşturan değişik

öğeler sayıca sonsuzdur.

Cisimlerin görünümü onlarda

çoğunlukta olan parçalarınkine

benzer.

•Varlık sonsuza değin bölünebilir.

Sonsuza değin birleşebilir.


Anaksagoras‟ın düşünceleri

• En küçük parçanın varolması söz

konusu olmayacağından hiçbir şey tek

başına yalıtılmaz ve kendiliğinden

varlığa gelemez.

• Hiçbir şey salt veya yalın kara, beyaz

değildir. Her şeyin doğası, içinde en çok

bulunanla belirlenir.


Anaksagoras‟ın düşünceleri

• Küçüğün en küçüğü yoktur;

her zaman bir daha küçük

vardır; çünkü var olanın yok

olması söz konusu değildir.

Ancak büyüğün de her

zaman bir “daha büyüğü”

bulunur. “Her şey kendine

göre hem büyüktür hem de

küçüktür”.


Leukippos:

Atomculuk‟u ilk ortaya atan kişi

Miletos‟lu Leukippos, somut

anlamda Atomculuk‟u ilk

ortaya atan kişidir.

Ona göre atomlar önsüz ve

sonsuzdur ve bölünemezlar.


Demokritos ve Atomculuk

• Demokritos İ.Ö. 460 ta Batı

Trakya‟da doğmuştur.

Hocası Leukippos‟un

izinden gitmiştir.

• Demokritos‟a göre evren

bölünemeyen atomlardan

oluşmuştur. Sonsuz

sayıdaki atomlar sonsuz

boşlukta hareket ederler.

Atomların

büyüklükleri, biçimleri, kütl

eleri değişiktir.


Demokritos ve atomlar

• Atomlar yeniden yaratılamaz ve yok

edilemezler. Devinirler ve devindikçe de

çarpışırlar. Kimileri belirsiz yönlere

savrulurken, başkaları

da, biçimlerinin, büyüklük, konum ve

düzenlerinin uyumuna göre, karşılıklı

kenetlenirler. Böylece çarpışan kimi

atomlar bir arada kalırlar ve sıkı sıkıya

yapışırlar ve böylece insan ruhu ve

zekasına varıncaya kadar her şeyi

oluştururlar.

• Çevreden gelen daha güçlü bir

zorunluluk onları sarsıp dağıtana

değin, öylece kalırlar. Bütün bu oluşumlar

devinen atomların birbirlerine

değme, itme ve çarpışmasıyla

gerçekleşiyor.


Demokritos- Bal Kokulu İncir

• Demokritos sofrasına gelen incirleri yerken bir bal kokusu almış ve

hemen bir araştırmadır başlamış kafasında, o güne dek incirlerinden

almadığı bu koku nerden gelebilir diye. Merakını gidermek için

kalkmış sofradan, incirlerin toplandığı yeri görmeye gitmek istemiş.

Sofradan niçin kalktığını duyan hizmetçi kadın gülmüş: Boşuna

zaman kaybetmeyin, demiş; incirleri bal çanağına koymuştum

toplarken.

• Demokritos'un canı sıkılmış bu araştırma fırsatını kaçırdığı,

bir merak konusu elinden alındığı için. Hadi be sen de, demiş

hizmetçi

kadına, keyfimi kaçırdın; ama ben yine de bal kokusu incirde

kendiliğinden varmış gibi nedenini araştıracağım. Böyle demiş ve

yanlış, kendi varsaydığı bir etkiye doğru nedenler bulmaktan geri

kalmamış.

• Ünlü ve büyük bir filozofun bu hikayesi, sonunda bir kazanç umudu

olmaksızın, bizi seve seve bir şeylerin ardına düşüren araştırma

tutkumuzu apaçık anlatıyor.


Demokritos - Platon

Demokritos‟un ölümüyle Atomculuk tasfiye olmuş, ve yeniden

dirilmesi için iki bin yıla yakın bir süre geçmiştir. Atomculuk‟u asıl

gölgeleyen ve arka plana iten, sonuçta da, Hıristiyanlık üzerindeki

etkisi dolayısıyla Rönesans‟a değin “gömdüren”, Demokritos‟un

kendisinden otuz yaş kadar genç olan çağdaşı Platon‟dur.

Öğrencisi Aristotales‟in geliştirdiği felsefe üzerinde de derin izler

bırakmıştır.

Platon Parmenides‟i benimsediği gibi onun karşıtı herakleitos‟uda

benimser.


5 düzenli (Platonik) oluşum.

Toprak

Ateş

Su

Hava

(Ether)

Platon‟a Göre Madde


Toprak Su

Soğuk

Kuru Islak

Sıcak

Ateş Hava

Aristoteles‟e göre maddede değişimin

nedeni


Ortaçağ İslamında Atomcu Düşünce

• Atomcu düşünce Ortaçağ‟da İslam bilginlerince yaşatıldı. İslam

bilginlerinin ilk çağ bilginlerine göre bilimde akıl yürütmenin yanı

sıra deney ve ölçüm sokma çabaları da olmuştur.


Ebu‟l Huzeyl‟in (752-841) Atomları

• Ebu‟l Huzeyl nin görüşü: “cevher, yani bölünmez ilk öğe, atom,

evrenin temelidir” cümlesiyle özetlenebilir.

• “Her atom bir hacim kaplar ve her hacim sınırlıdır” demiştir.


Cabir İbn Hayyan (720-813) ve

Nedensellik

• “Cevherin (özün) nedensiz ve esersiz

olması mümkün değildir.

• Bazı şeylerin, bazı şeylerden çıkması

nedensellik yoluyladır”

• Ona göre bilgi duyularla elde edilir;

ama duyulara ait bilgiden derece

derece akla ulaşılır.

• Akıl bilimlerinin öğrenilmesi

için, eskiden beri bilimler arasında

kurulmuş ilişkileri bilmek ve en aşağı

olan hayvani dereceden en yüksek

olan ilahi dereceye yükselmek gerekir.


Büyük Türk Düşünürü: El-Razi (864-930)

• Razi‟ye göre evrenin oluşumu beş unsurdan ibaretti: Toprak, su, hava, ateş ve semavi unsur. Toprak ve su gibi yoğun maddeler, yeryüzünün merkezine doğru gitmeye çalışır; oysa içlerinde boşluğun olduğu hava ile ateş yukarı hareket eder. Semavi unsura gelince dairesel hareket ona özgüdür.

• “Demir ve taşın çarpışmasında ateş çıkar; uzay, evrenin sınırlarının ötesine kadar uzanır.” demektedir.


El-Razi ve Atomlardaki Boşluk kavramı

• Kitab-ı hey‟et-ül-ilmi kitabinda Dünyanın yuvarlaklığı, Güneş‟in Dünya‟dan büyük, Ay‟ın küçük olduğunu söylemektedir.

• Razi “atomlar çeşitli oranlarda boşluğun (boşluğu gerçek varlık saymaktadır) küçük cüzleri ile karışarak unsurları oluşturduğunu” belirtmektedir.


El-Razi

• İlk göz ameliyatı, sülfürik

asitin keşfi, alkol ve tıpta

kullanımı (Antiseptik

kavramının keşfi), su çiçeği

ve kızamığın ilmi esaslarla

birbirinden ayrılması,

modern kimya ile kimya

mühendisliğinin arasındaki

geçişin kurulması, allerjik

astım üzerine yazılan ilk

makale gibi bir çok

çalışmayla tanınır


Farabi (870-950)

• Farabi‟nin ana dili Türkçe‟dir. 70 dil

bildiği söylenir. Yüzden fazla kitap

yazmıştır. Hekimliğin yanı sıra geometri

vb tüm ilimlerle uğraşmış, müziği de

ihmal etmemiştir. İslam Türk Müsikisinin

temellerini o kurmuştur.


Farabi ve Aristo Fiziği

• Farabi‟ye göre, “Eğer bir tas veya şişe, su dolu bir kabın içersine, ağzı aşağıda olacak şekilde batırılırsa, tasın içine su girmez. Bu demektir ki, hava bir cisimdir ve tasın tamamını doldurmaktadır.

• Buna karşılık, bir şişe ağzından bir miktar hava emildikten sonra suya batırılırsa, suyun şişe içinde yükseldiği görülmektedir.

• Aristo fiziğine göre suyun doğal yerinde kalması ve yükselmemesi gerekirdi. Boşlukta olanaksız olduğuna göre bu durum Aristo Fiziğiyle açıklanamaz diyerek Aristo Fiziğinin yetersizliğini vurgulayan Farabi, hem boşluğun varlığını kabul etmemiş, hem de bu olayı açıklayabilen bir varsayım oluşturmuştur.


Farabi ve Nedensellik

• Farabi: “hava esnektir, bulunduğu mekanın

tamamını doldurur. “hava ve su arasında

komşuluk ilişkisi vardır ve nerede su biterse

hava orada başlar”. “Değişen her dünyada her

varlığın bir sebebi vardır ve bu sebeb başka bir

eserin sebebidir” demektedir.

• “Nedenler ya yakın ya da uzak olur. Yakın

nedenler bilinir, uzak nedenler bazen

bilinir, bazen bilinmez. Alemde sebepleri pek

uzak olaylar vardır. Bu nedenler

bilinmediğinde, bu işler tesadüf sayılır.”

sözleriyle Farabi doğa görüşünde tümüyle

belirlenimcidir (determinist).


Farabi ve Nedensellik

• "Hiç bir şey kendi kendisinin nedeni olamaz. Çünkü,

nedenin kendisi, oluşandan öncedir."

• "Hiç bir şey kendiliğinden yok olmaz, böyle olsaydı, var

olmazdı."

• "Erdemlerin en büyüğü bilimdir."

• "İnsan, bazen bir tesadüfle güzel işler yapar. Bazen de

bu güzel işleri isteyerek değil, herhangi bir baskı altında

yapmış olur. Böyle yapılan işler, mutluluk getirmez."


Farabi ve Gezegenler

• Farabi‟ye göre bütün gezegenler

sonludur. Ortasında ne doluluk ne

de boşluk vardır.

• Gezegenler bilfiil vardır ve bilfiil

var olan şey sonludur.


Farabi ve Bilim

• Bilim erdemlerin en büyüdür.

• Önce doğruyu bilmek gerekir, doğru bilinirse yanlış da

bilinir.

• Ama önce yanlış bilinirse doğruya ulaşılamaz. (Farabi)


İbni Sina (970 – 1037)

• Türk filozofu İbni Sina, Farabinin öğrencilerindendir. Tıp ve felsefedeki yapıtlarından dolayı “Büyük Öğretmen” olarak tanındı. İbni Sina tıpla ilgili dev bir katip olan “Kanun”u yazdı.

• Atomculuğa karşı çıkan İbni Sina, maddelerin sonsuzca bölünebilirliğinin savunmuştur. Zaman, ancak hareketle tasavvur edilebilir, hareketin hissedilmediği yerde zaman da yoktur” sözü çok önemlidir. İbni Sina boşluğu reddeder.

• “Her cismin tek ve ayni doğal hacmi vardır, kendi haline bırakılan her cisim, ayni hacme doğru meyleder, basit cismin doğal şekli küredir” sözleri çok önemlidir.


İbni Sina tıpla ilgili dev bir katip olan

“Kanun”u


İbni Sina tıpla ilgili katibı “Kanun”,

pek çok dile çevrilmişti ve

geçen yüzyıllara kadar tıp fakültelerinde okutulmaktaydı


İbni Sina tıpla ilgili dev katibı

“Kanun”u İbranice dilinde


Mevlana (1207 - 1273)

• Mevlana bir bakıma Herakleitos‟un felsefesindeki her an evrenin değiştiğini kavrayarak, “Dünya (evren) her nefeste, yeniden yeniye yaratılmada, yenilenmededir. Fakat biz dünyayı öylece durur gördüğümüzden bu yenilenmeden haberdar değiliz” demiştir.

• Bir damla değilim ben, koca bir denizim.

Şaşı bakıp, gurura kapılmış değilim.

Her zerre “ben evrenim” diye haykırıyor;

Damla da olsam, o zerrelerden biriyim.

Hiç sorma ki o yar, gönlüme nasıl sığar,

Bir tek bedende kaç binlerin canı yaşar

Bir buğday tanesinde bir harman savrulur

Bir iğne deliğinde binlerce evren var.


Nanoteknoloji ve Mevlana

• “Bir iğne deliğinde binlerce evren var.” Demiş yüce

Mevlana‟mız.

• Feynman ne demiş, Nanoteknoloji ile ilgili 21. yüzyılda:

• “There is a plenty of rooms at the bottom”

• Halbuki Mevlana onu 800 yıl önce söylemiş.


Mevlana, 800 yıl önce atomu biliyor muydu?

• ''Eğer bir zerreyi (atomu)

kesersen, ortasında bir güneş ve güneş

etrafında durmadan dönen gezegenler

bulursun''


Mevlana

• Her nefeste dünya yenilenir. Fakat biz dünyayı öylece

durur gördüğümüzden, bu yenilenmeden haberdar

değiliz.


Mevlana

• Neyzen ney üfler. Fakat bu nefes ve nefesten çıkan ses

neyin midir, neyzenin mi? Bu ses neyin marifeti mi,

neyzenin marifeti mi?


Mevlana

Peyda olurum, saklanırım, işte buyum,

Müslüman, Hıristiyan, Musevi olurum,

Kalbim, yerleşsin diye bir yüreğe,

Ben kendime her gün yeni bir yüz bulurum.

Bir yerde konaklayıp da, yola koyulmak, ne güzel,

Hiç donmadan bulanmadan, böyle durulmak; ne güzel,

Dün geçmiş ola, onunla gitti gider; dünkü sözün;

Her yepyeni gün için, bir taze söz bulmak ne güzel.


Mevlana

• Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin,

karşındakinin anlayabileceği kadardır.

(Mevlana)


Mevlana

• Ayni dili konuşan değil, ayni duyguları paylaşanlar

anlaşabilir


Mevlana

• Lakin her lafa verilecek cevabım var. Bir lafa bakarım laf

mı diye; bir de söyleyene bakarım adam mı diye


Mevlana

• Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol,

Şefkat ve merhamette güneş gibi ol,

Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol,

Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol,

Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol,

Hoşgörülükte deniz gibi ol,

Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol."


Mevlana‟mızın Tekamül (Evrim) şiiri

• Taş olarak ölmüştüm, bitki oldum.

• Bitki olarak öldüm ve hayvan oldum.

• Hayvan olarak öldüm, o zaman insan oldum.

• Öyleyse ölümden korkmak niye?

• Hiçbir sefer kötüye dönüştüğüm,

• Ya da alçaldığım görüldü mü?

• Bir gün insan olarak ölüp,

• ışıktan bir yaratık,

• rüyaların meleği olacağım.

• Fakat yolum devam edecek,

• Allah‟tan başka her şey kaybolacak.

• Hiç kimsenin görüp duymadığı birşey olacağım.

• Yıldızların üstünde bir yıldız olup,

• Doğum ve ölüm üzerinde parlayacağım.


Uydu fotoğrafı kadar kusursuz

• Piri Reis'in haritaları Rusları da şaşkına

uğrattı. 'Bunlar uydu fotoğrafları kadar

kusursuz' diyen Rus uzmanlar, Antarktika

ve takımada çizimlerine ise akıl sır

erdiremedi.

• Hürriyet 20 Eylül 2006


You do not need to go into space to do it.


You do not need to go into space to do it.• Rus uzmanlar, ünlü Osmanlı denizcisi ve alimi Piri Reis'in yaklaşık 500 yıl önce hazırladığı haritasının dünyanın uydudan çekilen fotoğrafları kadar eksiksiz ve mükemmel olduğunu söyledi.

• Pravda gazetesi, onun haritasından yola çıkarak 10 bin yıl önce Antarktika'da insanların yaşadığını yazdı.

• Gazete, haritada Şili kıyıları, And Dağları ve Afrika'nın o döneme kadar eşi görülmemiş şekilde ayrıntılı haritasının yer aldığını belirterek, "Türk amiralin haritasında, keşfinden 300 yıl önce Antarktika ile ancak 1958'de bulunan takımadalar da var" ifadesini kullandı.


Trigonometri bilmecesi

• Rus tarihçi Sergey Manukov ise Piri Reis'in 1513'te çizdiği haritasının benzerini hazırlamanın ancak dünyanın uydudan çekilmiş fotoğraflarıyla mümkün olduğunu söyledi.

• Rus uzman, "Aslında harita da fotoğrafa çok benziyor. Sanki, bir uydu aracı çizimi yapılan bölgenin üzerinde dolaşarak fotoğrafını çekmiş. Özellikle güney yarımküre inanılmaz ayrıntılı" dedi.


Trigonometri bilmecesi

• Manukov, Piri Reis'in trigonometri bilmeden böyle bir harita hazırlamasının mümkün olmadığını, ancak trigonometrinin 18'inci yüzyılda kullanılmaya başlanmasının şaşırtıcı bir durum olduğunu söyledi.

• Komsomolskaya Pravda, "Günümüzde bazı haritalardaki yanlışların Piri Reis'in haritasına bakılarak düzeltildiği biliniyor. Türk amiral ölümünden yüzyıllar sonra hâlâ konuşuluyor" diye yazdı.


İngiltere'de Piri Reis modası

• Londra Moda Haftası'nın yapıldığı "Natural History Museum"da 2007 yaz koleksiyonunu tanıtan modacı Arzu Kaprol, giysilerinin ana konsepti olarak Piri Reis'in haritasını seçti. Piri Reis'in bugün sadece uzay teknolojisiyle tespit edilebilen harita çiziminin mükemmelliğine dikkat çeken Kaprol, "Buna hayranlık duymamak elde değil. Ben de koleksiyonumda Osmanlı denizciliğinden esin aldım" dedi.


Piri Reis‟in Dünya Atlası


Airplanes Should be Used

• In 1953, a Turkish naval officer sent the Piri Reis map to the U.S. Navy Hydrographic Bureau.

• To evaluate it, M.I. Walters, called for help Arlington H. Mallery, an authority on ancient maps.

• After a long study, to check out the accuracy of the map, he made a grid and transferred the Piri Reis map onto a globe: the map was totally accurate.

• He stated that the only way to draw map of such accuracy was the aerial surveying: but who, 6000 years ago, could have used airplanes to map the earth??


The ice did cover it

• The official science has been saying all along that the ice-cap which

covers the Antarctic is million years old.

The Piri Reis map shows that the northern part of that continent has

been mapped before the ice did cover it. That should make think it

has been mapped million years ago, but that's impossible since

mankind did not exist at that time.


To draw a map of Antarctic region 300

years before it was discovered• The Piri Reis map shows the western coast of Africa, the eastern

coast of South America, and the northern coast of Antarctica.

• The northern coastline of Antarctica is perfectly detailed.

• The most puzzling however is not so much how Piri Reis managed

to draw such an accurate map of the Antarctic region 300 years

before it was discovered.

• The map also shows the coastline under the ice. Geological

evidence confirms that the latest date Queen Maud Land could have

been charted in an ice-free state is 4000 BC.

www.world-mysteries.com/sar_1.htm


Spheroid Trigonometry

• The Hydrographic Office of USA couldn't believe what they saw:

they were even able to correct some errors in the present days

maps!!

The precision on determining the longitudinal coordinates, on the

other hand, shows that to draw the map it was necessary to use the

spheroid trigonometry, a process supposedly not know until the

middle of 18th century.


Hadji Ahmed

• Another amazing chart is the one drawn by the Turkish

Hadji Ahmed, year 1559, in which he shows a land

stripe, about 1600 Km. wide, that joins Alaska and

Siberia.


Avrupa'da Arap Harfleri İle Basılan İlk Harita

Hacı Ahmed‟ aittir

• Avrupa'da Arap harfleri ile basılan ilk harita Hacı Ahmed'eait olan Dünya Haritasıdır. Hacı Ahmed'in, 967'de (1559)elma ağacı tahtası üzerine çizdiği, kalp şeklindekidüzlemküre dünya haritasının kenarlarında, satırlar halindeTürkçe yazılar bulunmaktadır. Harita 115 x 111 cm.boyutundadır.

• Venedik'te San Marco Kütüphanesi'nde bulunan HacıAhmed'in Dünya Haritası, 16. yüzyıl kaynaklı Osmanlıharitaları içinde çok tartışılan bir yapıt olma özelliğinitaşımaktadır. Harita altı parça halinde elma ağacı tahtakalıbı üzerine çizilmiştir.

• Haritanın 1559'da basılmış örnekleri mevcut değildir. Ancak1795'de kalıplardan 24 baskı alınmış ve bugün elde bulunanörnekleri ortaya çıkartılmıştır. Yürek şeklindeki dünyaharitası üzerinde, Türkçe ilginç bilgiler de yer almaktadır.

• Haritada güneyde çok büyük bir alanı kaplayan Antarktikabulunmaktadır.


There also appears to be a land bridge

connecting North America to Asia. This

feature existed only during the ice

age, 10,000 years ago when the sea levels

were lower due to the ice locked up on the

northeastern American continent.


• Where then did Hadji Ahmed obtain the information to

so accurately show the western coast of either North

America or South America?


Kaşgârlı Mahmud

• Kaşgârlı Mahmud (1077) kuvvetli bir medrese öğrenimi

görmüş, devrinin İslam ilimlerini, oradaki Türk bilginlerinden

öğrenip icazet almıştır. Kaşgârlı Mahmud‟u yalnız bir dil bilimci

değil, Türk tarih, coğrafya, etnografya, folklor ve halk edebiyatı

alanlarında ve Türkoloji alanında ansiklopedik bilgilerle donatılmış

bir Türk bilginidir.


Kaşgârlı Mahmud‟un Dünya Haritası


Kaşgârlı Mahmud‟un Dünya Haritası

• Kaşgârlı Mahmud‟un Divan-ü Lugat‟t-Türk adlı eserine ilave ettiği ilk

Türk Dünya Haritasında, Türklerin yaşadığı bölgeler ile, bunların

ilişkide bulundukları bazı ulus ve ülkeler gösterilmiştir. Bu harita

Orta Asya‟nın büyük bir kısmını, Çin ve kuzey Afrika‟yı içermektedir.

Batı yönünde Volga Nehri‟ne dayanmaktadır.

• Haritada dağlar kırmızı, denizler yeşil, kumluk sahalar sarı, ırmaklar

mavi renklerle gösterilmiştir. Haritanın ana merkez noktasını Türk

hükümdarlarının oturdukları Balasagun şehri teşkil etmektedir.

Şehrin yakınında gösterilerek adı belirtilmeyen göl ise Isıg-gölüdür.


Galileo Galilei (1564-1642)

1589'da yazdığı katı cisimlerin ağırlık

merkezlerine ilişkin inceleme Pisaa

Üniversite'sinde matematik dalında öğretim

üyeliğine getirilmesini sağladı. Burada

hareket üzerine araştırmalara başlayan

Galilei ilk olarak ağırlıkları farklı cisimlerin

farklı hızlarda düşeceklerine ilişkin

Aristoteles‟ci görüşü çürüttü.

Galileo Demokritos‟ton olumlu dille söz eder. deneysel yöntemi ve

doğrudan gözlem yöntemini kullanarak, yaklaşık iki bin yıldır kabul

gören (ancak tümüyle yanlış olan) Aristo‟ya ait fizik yasalarını

değiştirmiş oldu.


Galileo Galilei


Galileo ve Serbest Düşme

Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağıya doğru düşmesi

etrafımızda her zaman gördüğümüz ve alışageldiğimiz bir

olaydır. Cisimlerin düşmesi her devirde bilim adamlarının ilgisini

çekmiş ve araştırma konusu olmuştur.

Bu konuda sistemli olarak çalışma yapan ilk fizikçinin Galileo

Galilei olduğu söylenir.

Galileo'dan önce, ağır olan cisimlerin yere daha çabuk ve daha

hızlı düştüğü zannediliyordu.

Galileo'nin, eğik olan Pisa Kulesi'nin tepesinden farklı cisimleri

serbest bırakarak düşmelerini gözlediği bilinmektedir.

Galileo yaptığı çalışmalar sonunda, yeryüzü yakınlarında aynı

yükseklikten düşmeye bırakılan cisimlerin aynı zamanda olmasa

bile yakın zamanlarda yere düştüğü sonucuna varmıştı.


Apollo 15

• Galilei'nin altın ve kurşun karışımı topları Pisa Kulesi'nden aşağıya

atarak gerçekleştirdiği ileri sürülen deney, bilim adına bir efsane

kabul ediliyor.

• Bu deney yıllar sonra 2 Ağustos 1971'de, Apollo 15'in komutanı

Dave Scott tarafından gerçekleştirildi. Scott bir çekiçle kuş tüyünü

aynı anda bıraktı. Ay'ın havasız ortamında, iki cisim de aynı anda

hızla yere düştüler.


Serbest Düşme


Yer Çekimi

Aynı zamanda bırakılmalarına rağmen madeni para kağıttan daha önce yere

düşer. Bunun sebebi madeni paranın kağıttan daha ağır olması zannedilebilir.

Oysa, özdeş ilk kağıttan biri buruşturulup diğeri buruşturulmadan fotoğraf

daki g gibi aynı yükseklikten aynı anda serbest bırakıldığında buruşturulmuş

olan kağıdın daha önce yere düştüğü görülür.

Ağırlıkları aynı olmasına rağmen kağıtların farklı zamanlarda yere düşmeleri

düşme süresinin ağırlığa bağlı olmadığını gösterir.


Serbest Bırakılan Cisimler

Havası alınmış bir ortamda aynı deneyi tekrarladığımızda

madeni para buruşturulmuş kağıt ve buruşturulmamış

kağıdın, üçünün de aynı anda yere düştüğü görülür.

Düşme sürelerinin boşlukta aynı olmasına rağmen havada

farklı olması, havanın, düşen cisimlere hareketlerinin zıt

yönüne uyguladığı dirençten kaynaklanır, uygulanan hava

direncinin büyüklüğü hareket eden cisimlerin hızları, hareket

doğrultusundaki en geniş yüzeyleri gibi bazı faktörlere göre

değişir.

Havasız bir ortamda hava direnci olmadığından aynı

yükseklikten aynı anda serbest bırakılan cisimler aynı ivme

ile aynı anda yere düşerler.


Yer Çekimi

Serbest bırakılan cisimlerin düşmelerine sebep olan etken yer

çekimdir.Yer çekiminin etkisinde olan bütün cisimler aynı yönlü

(aşağı yönlü ) sabit bir ivmeyle hareket ederler. Dış etkenlerden

korunmuş havasız bir ortamda (boşlukta) yer çekimi etkisiyle olan

bu harekete serbest düşme hareketi denir. Serbest düşme hareketi

yapan cisimlerin sahip öldükle ivmeye ise yer çekimi ivmesi denir

ve g ile gösterilir.

Yer çekimi ivmesinin büyüklüğü, yeryüzünde bulunulan yere, sahip

olunan yüksekliğe göre farklılıklar gösterir. Yerin merkezinden olan

uzaklık la ters orantılıdır.

Dünya'nın yarıçapına göre küçük olan yükseklikler iç g 'nin

büyüklüğü yaklaşık olarak 9,80 m/s2 kabul edilir, g 'nin yönü her

zaman yerin merkezine doğrudur.


Descartes

• Demokritos‟un düşünceleri 17. yy‟daki Descartes gibi filozofları da

etkilemiştir. Descartes‟e göre, iki varlık (örneğin iki atom) arasında boşluk

bulunduğunu öne sürmek, bu ikisi arasında bir şey olmadığını söylemektir.

Oysa iki varlık arasında gerçekten hiçbir şey yoksa, bunların birbirine

değmesi gerekir. Değmediklerine göre, aralarının dolu olması zorunludur.

• Gassendi, molekül kavramını ortaya atmak dışında pek de büyük yenilik

getirmeden Leukippos ve Demokritos‟u benimser.


Robert Boyle (1627-1691) gazları incelemeye

başlayınca bunların dört oluşumdan meydana

gelmediğini gördü ve bildiğimiz anlamdaki

“element” tanımını ilk kez yaptı.

Bu tanıma göre eğer bir madde daha basit

maddelerden meydana gelmiyorsa, ona

element denir.


Isaac Newton 1642-1727

• Işığın çok küçük

madde

taneciklerinden

oluştuğunu

varsaymıştır.

http://scienceworld.wolfram.com/biography/photo-credits.html


SENECA

Gaye - Hedef

• Hayatta bir gayesi olmayan insanlar, bir nehir üzerinde

akıp giden saman çöplerine benzerler; onlar

gitmezler, ancak suyun akışına kapılırlar. (Seneca)


Goethe


İbrahim Hakkı Hazretleri

• Allah‟ın emriyle felekler ve yıldızlar

hareket edip dört

unsur, (ateş, hava, su ve toprak)

birbirlerine karışır ve birleşir. Bu

karışım ve birleşmeden önce

madenler meydana gelir. Bundan

da bitkiler, maden ve bitkilerin

birleşmesinden de hayvanlar

meydana gelir ve hayvan soyu

kemalini, en uygun şeklini bulunca

insan hasıl olur.

Marifetname


Atom Kavramında Değişiklikler


Heisenberg‟in Heraklitos Hakkındaki

Düşünceleri

Heisenberg çağdaş bilim ile ilk çağ

düşüncesinde hayret uyandıracak benzerlikler

ve yakınlıklar bulunduğunu ancak bu durumun

abartılmaması gerektiğini belirtiyor.

Ona göre enerji ile madde arasındaki dönüşüm

de herekleitos‟un ateş ile öbür öğeler arasındaki

dönüşüme koşut bir anlamda kavranabilir.

Modern fizik kimi yönleri ile herekleitos‟un

öğretisine son derece yakındır. Öyle ki onun

“ateş” dediği yerde “fizikçi “enerji” diyerek,

Herakleitos‟un söylediklerini kendi açısından

hemen sözcüğü sözcüğüne yinelemektedir.

Heisenberg, geçmişte tüm varlığın enerji olmuş

olduğu bir aşama öne sürmektedir.

atom kavraminin dogusu duzeltismis

Education