atsız mecmua - sayı 6

8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6

1/25


2/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:2

OsmanldevletiniveonamaltndaensonTrkimparatorluunubatransebeplerinbirincisi,mnevverlerimizinahlakszlvehrszlolmutur.Enyakntarihimizebaknz;halkmzbtnmkellefiyetininamuskaranederkenmnevverlerimiz,koyuvekarabirahlakszlkiinde

millitarihimizilekelemilervebugnbiziirendirenhadiseleriindeyuvarlanpgitmilerdir.

***

Tanzimatdevrinebaknz:ReitPaaGlhanehatthmayununuokuduktanvebumemleketteAvrupaiinklpbaladktansonrazamannsadrazamnnrvetalrkenyakalandngrrsnz.

***

SultanHamitdevripaalar

n

nhenzhepimiziniiteceikadaryaknzamanlardadilleredestanolanhrszlklarvesefahatlerihatrmzdadr.

Merutiyettekivebilhassabykharptekihrszlklarnvehepimizinekmeindenalnanservetlerinirenhikyevemevzularunutulmamtr.

Dahadn,Cumhuriyetinklbnyapanlardanbirvekilindivanaekilmesiiimiziburkanacbirhatradr.Buyoldakanunpenesinedenlerigrmeklenekadarsevinirsek,niinbyle

oluyordiyeokadaracmamzvednmemizlazmdr.Hibirmilletinmnevverzmresi,halknnfaziletvefedakrlkarsndabukadardejenereolmamtr.

***

Genler,enyakntarihimizinengzebatanirenhadiselerizerindednnz...Trkmilletininhalkiindekendinizeenbykveenyksekfaziletvefedakrlkrnekleribulacaksnz.

***

Her eydennceahlakmznveseciyenizinkuvvetineistinatediniz.Her eydenncememleketinizvemilletiniziinalnz.Buyoldayrrkenbudala,safdil,aptaldiyecekveyaogzlebakacakkurnazlara

vezppelererastgeleceksiniz.

Genler...Aptallvesafdillii,hrszlkveahlakszlatercihediniz.

***

OsmanldevletinivemerutiyetTrkiye'sinilekeleyenirkefleriCumhuriyettarihinebulatrmamakenbykmefkrenizolsun.Enkkmemuriyetlerdenenbykmakamlarakadargeeceinizyollardadrstolunuz.Arkanzdakaranlk,amurluveirkeflidedikodularyerineberrak,temiz,nurluvesitayiliizlerbrakmayaalnz.

***


3/25

www.atsizcilar.com


Birkazamandrcemiyetimizibirpanikistiletmitir:mevcutitimanizamlartehlikededir.Yenibiritimanizamteekkletmektedir.

KarlMark'sniratveiaretleritahakkukedecek;mtereksosyalistliksonzafernoktasndadr!...

Bugnhkmetveaileesaslarnaistinatedenitimainizamtamamendeierekitirakilikveyahutproleterizmhkimolarakailetelakkiveteamlleriyerinecinsitiraklereinhisaredenbirserbesti ahsimlkiyetve ahsistihsalneticevevastalaryerinemterekistihsalkaimolacaktr.

Fertlerin ahshrriyetiortadankalkarakcemiyetlehinemecburibiralmahslolacak,insanlararasndakitabimsavatszlcemiyetinmecburmsavatistihlfedecektir.

olamayacagibi,birfertdenekadartembel;nekadarmsrifolursaolsunaslafakirolmayacak;dierlerigibicemiyetinistihsallerindenistifadeedecektir.

Btnbuitimatebeddlleriin,bugnkcemiyetnizamlarnveyatedricbir ekildeolsunortadankaldrlarakinsanlarmes'utvemreffehbirhaleykseltmeklazmdr.

teyukardabirkasatrlaifadeettiimizfikirler1848senesinde,KarlMarks'nuzunbirtetkiktensonravardneticedir.

Marksagrebtnbuneticelerbugnkcemiyettehkimolanhdiselerintabivemecburbirneticesidir.

FilhakikaKariMarks18481850senelerinedoruokmhimveokmehurikikitapnerederekcemiyetisalhakavuturacak

ehitTayyareciErknharpYzbaKmi'ninBykHtrasna

Gerilirzorlubiryay AlrtallgllerOkufrlatmakiin; Arlartatmakiin.Gecegktedoaray GseiektaklrYkselipbatmakiin, Soluncaatmakiin.Mecnuninler,kann TanrkzlaryaratmLeylyakalmakiin. Erleresatmakiin.Cilveyaparsevgili nsanbyrbeikteGnlkanatmakiin. Mezardayatmakiin.airnettengameker? Veiiryaratmakiin. KahramanlarcanverirDadaniinbarlr? Yurduyaatmakiin...Feleeatmakiin. Atsz

Buyeninizamagre;fertlerkendivarlklarnabalolanmesai

ekilleri;

ihtiyarlar

hilafna

fakat

ister

istemez

cemiyetlehinealacaklardr.

***Yinebuyeninizamlaragre,hibirfertkendimesaisinineklini,mddetini,mahallinitayinedemeyecek;herkescemiyetnamnahareketettikleriniiddiaedenbirka efinkumandasndabiraskergibialacaktr.

Cemiyet;fertlerinmesaisimukabilindeonlarasarfvehelakettiklerikalorinisbetindedeil;mesai ekilvemiktarneolursaolsunbtnefradaaynmiktar,aynmahiyetteeyaveyiyecekverecektir.Buyenicemiyettetambiradaletfikrihkimolacak;herkes

birbirinekarayn ekildemsavi;ayn ekildebahtiyarolacaktr.Biradamnekadaralkan;

fikirleriniortayaatmtr.Bukitaplardanbiri"Lamiseredelaphilosophie"

olup,

Prodhun'un

"La

philosophie

de

lamisere"atleserinecevaptr.

kinciside"Lacritiquedel'economiepolitique"tir.KarlMarksbuikincikitabnmukaddemesindeilkdefaolarakbirfikirortayaatp,bunatarihmaddecilikzihniyetiadnvermektedir.

Marks,tarihteninsanlarntisinigrmektedir.Onagrebugnkbircemiyetkendiarasndayarnnyaatmaktadr.

Marksagreinsanlararasndakiadlmnasebetler;hkmetalkaverabtalar;itimahadiselernebalbalarnanedeyekdieriyletetkikedilebilirler.Bunlar,

ancakmevcutmaddi eraititetkikileanlalrlar.KarlMarksdiyorki;


4/25

www.atsizcilar.com


"mevcutlarnnistihsalizmnndainsanlaryekdierleriylenihayetsizmnasebetleregirerler.Bumnasebetleronlarniradelerindenharitir.Buistihsalimnasebetlerheyetiumumiyesiilecemiyetiniktisadbnyesinitekileder.Maddhayatnistihsalt,cemiyetinitima,siyasvebilhassaakl

hayatlarnabaldr,insanlarnvicdanlar" e'niyetideil;bilkis e'niyetlerinsanlarnvicdanlarntayineder."

Marksagre;istihsallerininkiafneticesi,mstahsillerleistihslmembalarmnasebetlerindebazihtilflaraderler.

Bugnkburjuvaistihsalmenbalarilehdbirsurettemuhasamahalindedir.Bumuhasamahalindebilhassafertlerinitimamevcudiyetlerimevzuubahistir.

Filhakikaburjuvacemiyetlerdekiistihsalkuvvetleribumuhasamaybertarafedebilmekiinareleraramaktadr.Mtereksosyalizm;komnizmbugnknizamvedetlerideitirereksonbiritimaekilileinsanlaramevcudiyetlerinemteallikmadderaititeminedecekvebugnkcemiyetintamamenteminedemediirefahvesaadetibulacaktr.

II

BukehanetiMarka,bundantaraseksenylyanitakribenbirasrevvelyapmtr.FakatbilhassaMarks'nFredrichEngels,Wolfgang,Benstein,Heinegibienyakntalebesibileonunmutlakolarakmaddhdiseler(iktisad)nazariyesiniterkederekcemiyetinveahlkfikirlerinin inkiafnazariyesinesaplandlar.

Marks'ntarihmaddeciliknazariyesi

KarlMarks'ntarihmaddeciliknazariyesinitenkidegirimeyeceiz.Marks'nnazariyesibugnancakonutamamenanlayamayan,ihataedemeyenkimseleriinmanaveheyecanverebilir.

ktisadveitimaherhdiseninnndebirfikir,bir

zihniyetvardr.Bufikir,buzihniyetler

hdiseleriaydnlatr;cemiyetfertlerinegidilecekyollargsterir.

Hdiselerinhusulegelmesiyenifikirlereyenizihniyetleredelleteder.Yenifikirveyenizihniyetleritimadeiiklikleremilolurlar.

ddiamzamisalolarakbilhassa1789Franszihtillinizikredebiliriz.

Bykihtillyalnzsiyasbirihtillolmaklakalmaypitimaveiktisadhdiselerindedeimesinimucipoldu.Mteamilhdiseleribertarafederekyerineyenilerinikoydu.Feodalidareyerinekanunmuvacenesindehrriyet,adalet,msavatprensiplerini:fikirvevicdanserbestlini, ahsimlkiyetesaslarnvazetti.Btnbuitimahdiselerindeimesindeyukardaiaretettiimiz

vehilefikirler;zihniyetlermilverehberolmulard

r.

Franszihtillinindourduuitimaveiktisadhdiseler17ncive18inciasrlarnbykveyksekfelsefesinin,cokunfikirhayatnnenvecizveenbarizbirneticesidir.

Fransz;ihtillidiermesutcemiyetlereaitolanusulvemesseselerihendesveriyazbir ekildeFranszcemiyetineyamamamtr.BilkisMonteskiy,Volter,bataDidroolmakzereansiklopedistlervebilhassaJ.J.Rusobibibykfikirveilimadamlarnnilimlerinden,kuvvetlinurlarndanistifadeedilerekvcudagetirilmitir.

ktisaddeiikliklerahlkiveitimadeiikliklerintabiibirneticesidir.

Binaenaleyhiktisadhdiselerdesalhancakveancakahlkveitimahdiselerinsalhylammkndr.YoksaKarlMarks'nzannettiigibicemiyetinsalhiktisadsalhlarlateminedilemez.

Esaretikimilgaetti?..ktisadihtiyalarm?..

phesizki,hayr...Bilkisinsanlarnahlk,ruhinkiaflaresaretiilgayasaikolmutur.


5/25

www.atsizcilar.com


Kadnerkekmuvacehesindekiaavaziyettenkimkurtard? ktisadihtiyalarm?Hayr...Bilkisinsanlarn"Hak"kamteallie,ahlkadairduygularnninkiafkadnerkeklemsavibirseviyeyeykseltmitir.

Btnbuhdiselerdekideiikliklerbittabitedricvetekmlbirsuretteolmutur,itimaveahlkdeiikliklerilkinsandanbugnekadardevametmektedir.Btnbudeiikliklerdefikirvezihniyetlerennsaftabulunmaktadrlar.Dintamamenmetafizik,tamamenahlakbirtelakkolmasitibarylainsannihtiyalarzerinehibirtesiryapmam midir?...Kiminkredebilir?..

Tarih,bilhassaeskitarihveortadevirdintelkkileri

vekilise,insanlarveinsanlarnahlakvemaddihtiyalarzerindemessirrolleroynadna ahittir,insanlarmuhtelifdevirlerdevemuhtelifekillerdekanunmuvacehesindemsavat,esaretin"servage"lnkibarlarahasimtiyazlarnlgasn,ferdmlkiyetle ahshrriyetiistemiler,bununiin

mcadeleleregirimilerdir.Fakathibirzamanitimamsavat,yaniferthrriyetinin ahsmlkiyetin,sermayeveistihsalvastalarnnlgasylacemiyetesaretinivemecburalmayistememilerdir.

nk, ahsmlkiyetinilgas;cemiyetesareti,mecburialmavesaireinsanntabiatnamuhaliftir.Bumcerretfikirtarihtezaferkazanamadgibi,askbirhakikathalinegelemeyecektir.(Bitmedi)

Trkiye'dekiDillerstatistikumummdrl,istatistikyllnam

altndanckitabndaneretti"1930".Hereydennce,bukymetlieserikaranlartebriketmekborcumuzdur.

Malzemeitibarylapekzenginolanbukitabnherbahsizerindeayrayrdurmak,dnmekvebazneticelerevarmak,ilerisiiindeonagretedbirleralmakmecburiyetindeyiz.Bizbusaydanitibarenistatistikrakamlarzerindednerekburiyaziesaslarnbugnkveyarnkineticelerininnelerolabileceinidnmeevebazcihetleritebarzettirerekkymetlendirmeealacaz.

I

UmumheyetiitibarylaAnadolu'da%86.42Trke,%8.69krte,%0.70erkesceve%4.19dasairlisanlarkonuulduunuanlyoruz. statistikyllAnadolu'dakimuhtelifdillerinmfredatndatesbitetmitir.

Bizonuekseriyetsrasylayazyoruz:

Trke 11777810

Krte 1184446

Arapa 134273

Rumca 119822

Sair,mehullisanlar 110469

erkese 95901

Yahudice 68900

Ermenice 64745

Arnavuta 21774

Bulgarca 20544

Tatarca 11465

Franszca 8406

talyanca 7248

ngilizce 1938

Acemce 1687

Kiitarafndankonuulmaktadr.1Bu statistiintasnifesasndabykbiryanllkilkhamledegzearpmaktadr.


6/25

www.atsizcilar.com


Trke'yleTatarca'yayracakkadarincebrtasniflstutanbuistatistik,krteilezazacaytefriketmekihtiyacnbileduymamtr.BavekletemerbutbirmesseseolmasdolaysylaAnadolu'dakrtnamaltndamtaleaedilenzmreniniindeayrcabirzazakavmibulunduunubilmeklzmdr.

zazalarnetnografiktetkikleri,bulunduklarmntkalar,ayrcatarih,itimaveetnografikbirertetkikmevzuudur.Bizsadeceburadaonlarnayrbirmilletolduklarnisbatedecekdelillersralyalm.

A.Zazalarnkonutuulisankrtnamnverdiimizkrrmanlardanayrlr.Nezazakrdvenedekrtzazayanlar.Ancakkrtlerinbirksmzazadilinibilirlersedezazalarkrtedenhibir eyanlamazlar.

B.Zazalarlakrtlerarasnda,ahlak,an'ane,detveyaay farkvardr.Zazalardahaatlgan,evik,

tamamendal

,iyiat

c

,mteass

p,dindar,nisbetendahatemizinsanlardr.Kendielbiseveihtiyalarnalelekserkeiklndandokumakumalarlakendileriteminederler.Krtlerisedahamunis,dahamutidahatembel,cevvaliyetveevikliklerinoksandr.Dintaassuplardahikoyubircehaletiindedir.zazalaranazarandahageridirler,ihtiyalarmharitenteminederler.

C. arkvilayetlerimizdeki zazaveKrmanmntkalartamamenbirbirindenayrlmtr;hattaKrmanmntkasndagrlecektektkzazalaralkaptaklr,vezazaHseyin,zazaAhmetilh.gibiyadedilir.

D.Zazalariindesarnmavigzlolanlarvardr;vebunlarmtenasipendaml,elmacklarmtebariz,burunlarmtevasstinsanlardr.Umumiyetlegzlerieladr,Brakyosefaldirler. krtlerdahaesmer,ekseriyetlekaragzl,boylardahaksa,bilhassavecihtenasplerinaksanveburunlarfazlamtebarizdir.KafateekklfcdaAcemlereyaklaacakkadardolikosefaldirler.

Ksacatesbitettiimiz uesaslaranazaran,krtlerlezazalararasndalisan,itimadin,tabiveantropolojikfarklarvardr.Tarihesaslarhenzherikisinindemsbetdenecek ekildehalledilememitir.

uhaldebirmilyonksurtelkkiedilenkrte,zazaca

iletaksimolunmayaveondansonramutlakbirrakammahiyetinialmayamecburdur.Halbukibuistatistikteyukardakaydettiimizrakamlarmutlakolarakilnedilmitir.

***

2. statistiinRumcahanesindekiyeknudatetkiketmeklzmdr.Malmdurki,sondefambadeledolaysylaGirit'tenmuhacirolarakbirokrkdamzgelmitir.Bunlarbilhassayenigeldiklerizamanlardave1027'dedahaziyadeRumcakonuuyorlard. u

haldeRumcameyan

ndazikrolunanrakamlariinde,okolduklarhalde,RumcakonuanTrklerdedahilolmuturvebinaenaleyhlisantaksimatgsterenburakamlarmilltaksimatntammukabiliolarakkabuledilemezler.Ezcmle1927'de zmir'de7531Rumcakonuangsterilmitirki,butarihte zmirde,hattaecnebitab'allevantenlerdeithaledilseyedibinkstrRummevcutdeildi; uhaldebuyeknunbykksmdaTrklereaittir.

3TrkoTatarlisanlarnheryerdebirliktemtaleaetmekmutat,vebucihetilimadamlartarafndandakabuledilmikenTrkiye'delisanistatistiiyaparkenayrcabirdeTatarcahanesiamakzannmzcaenhafifmanasylabykbirgafleteseriolabilir.

4LisaniyatitibarylakrteninTrkiye'dekiintiardaokgeni grlmektedir.HemenTrkiye'ninhertarafndaazmikdarda.daolsakrtekonuulduuanlalmaktadr.Bucihethakkndadamutlakrakkamlarsylenirkenihtirazhibirkaytzikredilmemitir.Halbuki


7/25

www.atsizcilar.com


1927senesindevenfustahririesnasndaidarsebeplertesiriylemuhtelifarkvilyetlerimizdenyzlerceailegarpvilyelerimizin muhtelifmntkalarnanakledilmi buluyorlard.Buistatistiktegrlenrakkamlaroailelereaittir.Halbukibilharebuailelertamameneskimeskenlerineiade

edilmilerdir. uhaldebugnTrkiye'ninhertarafndakrtekonuulmamaktadr.Bucihetindeistatistiktetasrihilzmgelirdi.

***

5.BtnbunlararamenTrkiye'deTrke'ninyinekahirbirekseriyetlekonuulmastebarzetmibirneticedir.Ancakbuyakardakinoksanlardanazardikkatealacakolursak,Trkedenbakakonuulandillerinhimesabesindeolduuanlalyor.Bunlardan,bugnk ekliveekseriyetsrasylayalnz

krtevearapailemcadelemecburiyetiolduugzearpmaktadr.

***

6.Dillerinmuhtelifvilyetlerimizegretaksimatdaayrcadikkate ayandr.MeselVan,Siirt,Hakkri,Diyarbekirvilayetlerimizde krteninhkim,lisanolduunugryoruz;Mardin'dekrtevesonraArapaekseriyettir.Elsiz'dekrtcehafifbirekseriyetledahafazlabulunmaktaMalatya'daveErzincan'dabununaksineolarakTrkdilizayfbir

ekseriyetlehkimvaziyetegemektedir.Kars'takrte,Trkenindrttebiriderecesindedir.

Urfa'dakkbirfarklakrte,Trkedenfazladr.FakatarapadainzimamedinceTrkebudillerenazaranakalliyettekalmaktadr. uhaldebusaydmzmntkalardakidevlettekiltna,enbyndenenknekadarbtnmemurlarmza,muhtelifcemiyetlerimizevebilhassa

halkterbiyesiilemillikltrilerinizerinealm olanhalkfrkasnadenvazifelerbyktr.

***

Trkdilininakalliyettekaldveyazayfbirekseriyettekilettiimntkavevilyetlerimizde vakitgeirmedentekiltyapmakveusullbirprogramlaalmakmecburiyetivardr.

Herhangibirmlhazailebumcadeleyigeciktirmekdorudeildir.Millistikbalmillinsicamdandoar.

Bunudadilbirlii,dilekbirliivenihayetdinbirliitemineder.Bunlarniindeenmhimivehepsindenncegelenihi phesizdilbirliidir.

***

Ufak,kkvemahduttaolsa,bumntkalardaistikbalmcadelesibalamaldrGenler,bumntkalardavazifealanveyaalacakolangenler,hangimeslektenolursanzolunuz,oralardakiilkiinizTrkdilininhakimiyetiniteminealmakolsun

CevatEkrem

TrkAntropolojisineMethalTrkiye'deantropoloji,1925'tebirantropolojiprofesrnn stanbul'uziyaretisrasndadarlfunundaverdiibirkonferanslabalar.Trkiye'ninbusahadabo bulunduunugrenvehalenTpFakltesindemderrisbulunanMsyMueismindebirFranszprosektrbukonferanstabulunarakantropolojiileal

kadarolmu veTpFakltesindebirantropolojimessesesiamtr.Bumesseseninbandareis,zailh.diyeovakitilnedilenTrkprofesrler,hidebumevzuilealkadarzevatdeildiler.BumessesealtaydabirTrkeveFranszcaksmlarnihtivaetmekzerenefisbir ekildebaslm birmecmua


8/25

www.atsizcilar.com


karm,fakatbilhassabidayette stanbulmekteplerindekiRum,ErmeniveYahudiocuklarnngsgenilikleriniveboyalarnlmekleiebalamt.BilharabirTrkdoktorudabuilemegulolarakAvrupa'yagnderilmi veTpFakltesindehalenbirkrsdersivaziyetinegetirilmiti.Trkiye'debumevzulakendiliindimalkadarolanilkTrk,doktorOsman evkiBeynamndabirzattr.BunudaHayatmecmuasndaintiaredenmakalelerindenanlyoruz,Trkolarakbuiebalamak erefiozataaittir.

Memleketimizdekiantropolojitetkiklerineaitilkhareketlerinbuokksaicmaliniyaptktansonramevzuumuzageebiliriz.

I

Trkantropolojisihakknda imdiyekadarneredilenyerliveecnebieserlerpekmahduttur.Bunlardanyerli

olanlarTrkantropolojimecmuas

yladoktorOsmanevkiBeyinyukardazikrettiimizmakalelerindenibarettir.

Ecnebineriyatmeyannda,TrklerzerindeilkantropolojiktetkikibirRuslimininyaptnveAnadolu'muzda63kadar ahsltnanlyoruz.

BundansonraEugenePittardBalkanlarahalisizerindevebilhassaDobruca'datetkikatyaparakDobrucamslmanlarndan300kadar ahslm vebumesaisini1920'deneretmitr[1]

Bundanbaka,mehurantropolojisiTopinard'neserindeumumiTrkantropolojisinedairksamalmatmevcuttur[2]..

NihayetyineEugenePittard1928'deTrkiye'deuzunbirseyahatyapm veneticedebir

____________________[1]EugenePittard;RecherchesanthropologiquesdanslesBalkans,specialementdanslaDobroudja1920Tome:1.Paris:EditionsLeroux23RueBonaparte.[2]Dr.PaulTopinardL'anthropologie1922.Paris:AlferdCostes,editeur8.RueMonsieurLePrince.

seyahatnameneretmitir[3].Bueserdedeantropolojikizahatvermi isedeasl,Ankara'dabiralayefradarasndakitetkikatnTrkantropolojimecmuasndabastrmtr.

TrkantropolojisihakkndakendimemleketimizdevebilhassaAnadolu'muzdayaplantetkikatnneticelerinineretmedenevvel,builimyoluylatahakkukettirilmekistenilenbazecnebineriyattetkikvetahliletmekmecburiyetindeyiz.

BykharptemuhtelifcephelerdevemuhtelifmilletlerdenmteekkilAvrupaordularkarsndaneekildeharbettiimizigrenmilletler,bizimhltarihverkasaletimiziveonalyk evkitabiilerimizimuhafazaetmekteolduumuzugrncehayretedmlervehattapaylamakistedikleriAnadolu'muzuhlmdafaaetmekteolanbirTrkmilletininmevcudiyetinehiddetlenmilerdir.

Pekalmalmdurkimilletleriikiyollatahripveimhaetmekmmkndr;bunlardayasiyasetveyakuvvettir.

Dmanlarmzbykharptemillbenliimizisilhveate kuvvetiyleldremedikleriniveldremeyeceklerinianlayncaiisiyassahayaintikalettirmilerdir.

Bugnkmevzuumuzatemas tibaryla,bizetevcihedilensiyaskastcepkesininFranszlaraaitolanksmndanbahsedeceiz.

Suriye'yiistilederekSivas'akadaruzanmakgayretiyleimaleykselenFranszkt'alarAdana,Mara,Kilis,GaziAyntapveUrfa'datamamenmillveumumibirmukavemethareketinemaruzkalmlardr.

phesizbuhareket,karsndakuvvetleriyenidenbirTrkkalesinearparakerimi vebundansonragerilemitir.Kuvvetyoluylaelimizdenalamadklar

____________________[3]EugenePittard;LevisagenouveaudelaTurquie1931.Societed'editionsgeografques,Maritimesetcoloniales.134.BoulevardSaintGermainVI.


9/25

www.atsizcilar.com


Kafkas Suriye Sakarya Dumlupnar Ar

ehitTayyareciErknharpYzbaKM

sylenirkenihtirazhibirkaytzikredilmemitir.Halbuki


10/25

www.atsizcilar.com


Anadoluyaylasnsiyasetleeldeetmekyolunakoyulmulardr,KarslarndadayanankuvvetTrkMilliyetidir; uhaldeevvelbumilliyetiparalamak,rkvetarihiverasetindenalkalarnkeserekmaneviyatnykmakesaszerindeyrmeebalamlardr.

tebutarihtenitibarenFranszlarilimyoluylakoynumuzagirmek,millbnyemiziparalamakvebizitarihrkmzdanayrbirmilletolarakkendimizevednyayakabulettirmeksevdasnakaplmlardr.

BykharpteTrkharbinamludakieseriyazanFranszerknharpBinbasLarer[1],eserinin24'ncsahnesinde unlarsylyor:

TrklerAnadolu'nundahaBizansdevrindekiHintAvrupalhalkylakaynamalarneticesiolarakkendi

rklar

ndantekmltvedtahayliuzaklam

larveOsmanlTrklerinamylatarihbirrkdiervcudagetirmilerdi.

Dikkate ayanolarakaynfikrebuseferdahakuvvetlibirnazariyehalindeEugenePittard'neserindetesadfediyoruz.DobrucamslmanlararasndatetkikakyapanbuantropolojilimiDobrucamslmanlarnnRumlarapekokbenzediiniiddiaileiebalyor;hattaantropolojiktetkiklerdebudavayisbatyolundayaplmtr.YaniFranszsiyasetineuygunbirFranszilmi...EugenePittard,bueserinin258'incisahifesinde"TrkveKumlarnbazbedenvasflarnnmukayesesi"namylaayrcabirbahisayor.BuradabatanaaindvesbjektifnazariyelerlebizimkadimyunanllarnAnadoluda'kibakayasileihtilletmi veonlaraimtisaletmi yenibirmilletolduumuzuisbataalyor.

Buyazlarbizimistikllharbimiz

_________________[1]BykharpteTrkharbiLarer.eviren:KaymakamNihatBeyMerhum.

esnasndayazanbulimEugenePittardhattadahaileriyegiderek,neyazkkiaynasldanolanbuikimilletbugnAnadoluyaylaszerindemcadelehalindedir,demeekadarnazariyesiniilerletiyor.

Oerknharplebulimindavalarbasittir.Bizgemi

zamanlarntarihinikaplayanTrklerdeiliz;sadecekadimYunanllarnAnadolu'dakibakayasylakarm,Rumlam,rkvetarihverasetinikaybetmi birmilletiz. uhaldetarihimizleverkmzlaalkamzkeserekkanmzakan,medeniyetimizemedeniyetkatanbuyenidamzlkrkayaniYunanllarayaklamalyz.

Faciabukadarladabitmiyor.Tarihimizleverkmzlaalkamzkesmeematufbucaniyanetaarruzuyapanadam stanbul'dakiTrkantropolojicemiyetvemessesesininfahrireisiilnolunuyor.nko

zaman,omesseseninba

ndadabizimkaragzlerimizevesempatimizehayranolarakigalordularylaberaber stanbul'agelipFakltemizegirenbirFranszprofesrvard.

Trkgenci...Nekadarmteyakkzolmaknekadarokokumakvenekadarokalmakmecburiyetindeolduunuanla.

Propaganda,btnilimlerinstndeayrbirilimolmutur.Propaganda,ilimlere,rklara,tarihlere,dinlerevemefkrelerekadarelatansinsibircanavardr.

Trkgenci...Trkantropolojisini.tetkikyoluylaiinesokulanbumehurlimlerinmaksadn,buyazlartakipettikedahaiyianlayacaksn.

GeleceksaylardaEugenePittard'nmemleketimizdekiantropolojiktetkikleri"nin mahiyeti,gzlerininnndedahakuvvetlecanlanacakvegenileyecektir.

AhmetRza


11/25

www.atsizcilar.com


EskiTarihte:Mektup

IBtn arkkavmlarndadin,talimveterbiyezerindekuvvetlibirroloynam;inde,Hindistan'da,Msr'da,Yahudilerarasndarahiplerterbiyeninnzmvemdiriolmulardr.

***

in'deterbiyevetahsil ekilleritamamenharicidi.ocukahlkveafakbilgilerdenmahrumKonfuiyustelekkilerineananelerinesadkolarakyetitirilmekteidi.Eskiin'dekiterbiyeninesasocuutoprandetlerinesmskbal,ecnebiharsvemedeniyetekardayanklbirhaldehatrlamayamstenitti.

hdisemuzirdi.Buitibarla,velevkimenfibir ekildeolsun,inlileraratandamahremveskbirahlktesantvard,itebumuhafazakarvemahremterbiyeneticesidirkibugn,aradanbirkabinylgemesineramen,inayninolarakkalmtr.

***

Msr'daveHindistan'daterbiyekastzerinekurulmutu.Hindistandabrahmanlar,Msrdarahiplerterbiyeninnzmidiler.Hindistan'dabrahmanlar,Msr'darahiplergenlieitimavaziyetleriilemtenasibenonlarnmensupbulunduklanahalisnflarnakaralkarnvecibevehaklarn

Neslimin arks

Aceptaanbirnehirneleryapmazbuhzda?

AsrlaracanverentemizdamarmzdaElem,kedervehzn;marazdknearar,Bumecradaerkeketaan,coanbirkanvar.Bylebirneslinbanaslgkleredemez?Sorarnhangisiba verip,boyunemez?Grelimhangihilyoldanevirirbizi?Tutuanbirimnlayugurdukazmimizi.Bizhibirgnguruptankalkpilhamalmadk,Szgngzlerimizlehlyalaradalmadk.Kalbimizenebiryas,nebirkaradlkdoldu,Mefkremizzulmetiparalayannuroldu,Biziminzivadeilcemiyettiryerimiz,

Yalnzbuakurundaarpyorkalplerimiz.Nebirba belsna,nedeferdetaparz,"OrtadaBen,Sen,Oyok..Cemiyetvar,Bizvarz."

FeritRagp

Buterbiyedehkimolanruh;hertrlyeniliekarmcadeleci,mevcutitimaimessselerikorumaktamenfaattard.Gayeailearasndakitesandtakviyevedevlettekilatndakikuvvetitarsinetmekti.ocukbydzamanaldterbiyenintesiriylekanaatkrvemuhafazakr;bulunduutopraneniptidadetlerinesadkvehrmetkrolurdu.ine,inliyeait

olmayanher ey,heryabancfikirve

retmekteidiler.BuitibarlaHindstan'daveMsrdaterbiyeveterbiye ekillerikastlarnsayma,mahiyetinegredeiirdi.Fakatumumiyetitibarylagenlik,hayattakendisinelzmoandetvemerasimlerirenir,asrnnadamolmaaalrd.

Yahudilerarasndakiterbiyemesseseleriikivehe

arzederler:


12/25

www.atsizcilar.com


1Mukaddeskitaplardevriki sa'dan550ylncesine,Babilesaretinekadaruzanr.

2Rabinlerdevridir;Babiiesaretinden, sapeygamberindouundan500ylsonraya,yani"Talmud"unyazlnakadarsrer.

lkdevreterbiyesininesas,ozamankiYahudileriinokkuvvetlibirmnifadeedenailetesandnnbalarnsalamlatrmakt.Buterbiyesistemindemilolanmezhepveablakunsurlardr.Zihnvebedenterbiyebusisteminikinciplnntekileder.Builkdevreterbiyetelekkilerinin gayesievvelAllahtankorkan,dintelakkileresadkinsanlar:sonradavatandalarteminetmekti.Budevirdeterbiyetamamenailereislerineverilmiti.Hususveyaumummahiyettehibrmektepyoktu.MehurmsteriklerdenMunk'agreYahuudikurallarndan

Ezechiasyksektahsilhevesindebulunanlar

narzularntatminetmekgayretiylemektepleramtr.Buralarda iir,felsefevehitabettedrisedilmekteidi.

kincidevredeRabinler70yllkbiresaretneticesiimtiyazveselhiyetlerindenbirounukaybetmilerdi.Bunamukabilmuharrirler, limler,mstensihlerkuvvetve hretkazanarak,halka,unutmaktaolduklar"birallahlk"(monotheisme)telkinealtlar.Sonralardin,edebiyat,millkanunlartedrisedenmekteplerald.Fakatbumesseselerihtiyacayetimiyordu.Halknbykbirksmcehaletvedinsizlikiindeydi.

KralieSalomen'inkardeiilkdefaolarakKuds'teyoksulocuklariinresmbirmektepat.Birmilletinkuvvetininterbiyeilekaimolacananlayanrabinlerruhanidarelerimntkalardahilinde1617yan

dakiocuklariinmektepler,amaabaladlarvebuhususunteminiiinkanunlaryaptlar.Bumekteplerenceleritahsilcegeri,yaaileriolanocuklartopladlar.Fakatbumekteplerlebutalebedevirmeusulmspetbirneticevermedi.

Meyyidelmaarifvemekteptekiltnailkdefaolmakzere sa'dan64ylsonrabynrabinYousebenGamalazamanndatesadfediliyor,Buadamherehirdebirermektepalmasnemretti.Buemrintatbikindetekslgsterenlerinaforozedileceiniilanetti. ehirvekylerfakiroluptamektepaamayacakvaziyettebulunduklartakdirdesinagoglarnmektebeevrilmeleridebumukarreratcmlesindend.Kezatalebesi25tenaamekteplerbirmuallimle,2540talebelilerbirmuallimvebirmuallimmuaviniyle,40tanyukarmevcutlularikiermuallimleidareedilecekti.Mektepamaypaforoz

edilen ehirlerdeoturanlarbykbirgnahilemisaylrd.

lkveyksekmekteplerdetedrisatparaszd.Muallimlerhayatlarnkazanmakiinbakabirileuramakmecburiyetindeidiler,ilktahsilmecburivemeccanolduuiinilkmekteplerekfimiktardamuallimbulunamyordu. lkmekteplerinbuihtiyacntatminedebilmekiinilkmektephocalarnabirmiktarparaverilirdi.Fakatbuparamuallimliktenziyadeocuklaranezaretettikleriiinveyagramergibimecburolmayanderslermukabilindeverilirdi.Builkveresmmektepleryanndacemaatlertarafndanidareedilenmekteplerledierserbestmekteplervardkiresmimekteplerleaynhakvevecibeleremaliktiler.

SafaattinRzastanbulveBkre

HukukFakltelerindenmezun


13/25

www.atsizcilar.com


Baslmam Bektai iirleriToplayan:M. akir

5ErvhezeldedvnhakdaSecdeidemietdimdegeldimHemdembalkdanyaratldkdar'unsurlibsngiydimdegeldin

***

KetiNhilegirdimtufanaBirdem smilegeldimKurbanaYakubve hayliddmefganaYsufKen'nbuldumdageldim

***

TurdaMsiledivnadurdumHakkntecellisinbenandagrdmRuhulmukaddesden ncilokudumTflMeshybildimdegeldim

***

MahbbHudyavahyolduKur'nHemyazdokuduolhmerdinMi'rcaMuhammedgittiizamanLeyleimi'rcgrdmdegeldim

Muhammed'AlninnkifermanKrklarmeydanndagrdmerkn"Nihn"byledirderdimindermanBudemdevrnsrdmdageldim

6EvveladnkulhuvallahHemezelsinezelbillahCmlederdedermanAllahAlbillahAlivallah'Alahmdreyvallah

....bdepinhnoldunSadklara'iynoldunMnkirlerenihnoldun'Albillah'Alvallah'Alahmdreyvallah

..........rehnmsn

..........medrsnM'minlerinpenhsn'Albillah'Alvallah'Alahmdreyvallah

....birnrbakirsinEvvelhrpkthirsin

Khbtnkhzahirsin'Alibillah'Alvallah'Aiahmdreyvallah

'Albbpenhmdr"Nhn"Kbleghmdrki'lemde ahmdr'Alibillah'Alvallah'Alahmdreyvallah

7geldiolmhmuharremruzmatemm'mininAqnndurmayubefganEderleryHseynkkitsinenihasretileeyleeninnkiddKerbeltopranaolnazeninGeldibudemki ehdoldusultandinGeldibudemkisiyehp oldueshbdnFirkatinlealayubhiteygnlnleybgzyandimrevniteygnlHemHseyninrhnakendin'iyniteygnl

CanneylefedaztnnihaniteygnlGeldibudemki ehdoldusultndnGeldibudemkisiyehp oldueshbdnAlaol ehdiKerbelnnaknaDalacisminnremiMurtaznnaknaaladeryalargibiolshibvefnnaknaNakdicannklfedahemolRznnaknaGeldibudemki ehdoldusultndnGeldibudemkisiyehp oldueshbdnSensehinhakasdetdiYezdibhayVahnaslKydsanahemolpeldibvefHasretiVveyleninlergnlvfirfenaEy"Nihn"gzlerindenkanlya dkdimaGeldibudemkehdoldnsultandnGeldibudemkisiyehpu oldueshbBin

8EhlidillerKeivahdetdeisknoldularElvirpbirdilberinKuyundamihmnoldularMlmlkdndevletkllieyadangebHrkap tc'abaltndapinhnoldularNefsinekulolmadangemi hudyayztutubHeft klim ehridiltahtndasultnoldularEytozukozanlayanfehmehligr tekimCnserdengedilerhepsanmainnoldularPbrehmeba akbuyoldayzbinsineki(?)

SendenakdemeyPerian*kiperianoldularBitmedi


14/25

www.atsizcilar.com


HalkEdebiyatrnekleri

MemleketManileriSafranboluManileri KerkkManileriToplayan:A.Baha Toplayan:MderrisZadeSalhattin

AydoaalumazmGndoabulunmazmBuderttinbenlyomNamazmglunmazm

***

GidendayberibqGulanaderidqBendensangamefayoqGalan[1]garnaeyibaq

***

AyuqdugarnluqGamalaradayanduq

YrgeliyadeynceDaluyqudanuynduq

***

BostanaguzugediTyqmzgediAnasnarkenGoynumagzgedi

Atmayataataeftelisatasata

BendedaatgalmadYalunguzyatayata

DengizdibtekneliinegulekmeliGcektenyrsevenBirazzahmatekmeli____________________[1]"galan"rabtedatdr.okkullanlr.Hercmledekimnyagrekymetalr.Burada"gitde"mnsndakullanlmtr.

Arxa[1]balarSugelirarxabalarBlbleirsqaluptur[2]Arxayaarxaalar

***

Sudamar[5]Kimin[4]Zlfa[5]sudamarkiminSenmeniyandrupsanYaasudamar[6]kimin

***

Xarbe[7]gzlerBayqu Xarabegzler

GzmhblargruptrBaqmazXarba[8]gzler

***

BinoqaAtkemandanbinoyuBilenebirszyeterBilmeyenebinoqu

Esmerea [9]yararSinemeda [10}yarar

BayquaXarbelerBlbleba yara____________________

[1|"ark"a [6]damlar[2]Kalmtr[7]Harabe[3]Ylan [8]"Harap"a[4]gibi [9]ak[5]zlfn [10]yara

Tashih:GeensaydakiKerkkmanilerindeikincimanininilkkelimesi"Blbln"olacaktr


15/25

www.atsizcilar.com


Trkler'deAileninTekmlveBunda"Kadn"I TrkMitolojisindeErkek KadnveAileMefhumlar

Trkdestannnbtnparalarmeydanakarlphenzbirbirinebalanm deildir.Bununlaberaberbugneldemevcutolanlardazenginmevatgsterir.BugnkTrkdestanbalcadrtbykparadanibarettir.

1Dnyannyaradl usturesi,2Kun=Ouzdestan,3GkTrkdestan,4DokuzOuz"Uygurdestan"BuesasdestannetrafndabirokdatlidestanlarvardrkienmehurlarKrolu,Manas,Battalgazi,DanimendGaziiveDedeKorkutdestanlardr.

BugnyalnzYakutTrklerindeyaayanTrkkozmogonisinegrekinathalkedilmedenevvellemdenizdenibaretti."TanrKaraHan"budenizinzerindetekbanadnyordu.NihayetKaraHanyalnzlktanusand.Neyapaymdiyednmeye

balad.Ozaman,denizde"AkAna"grnd.KaraHana"Yarat!"dedivekayboldu.KaraHanAkAnadanaldilhamilekainatyaratt[1]

***

DemekTrkmaervicdannnyarattenesaslefsanede"Kadn"birilhammenbaoluyor.Kadnadestandabukadarmhimbirmevkiverenmilletinbufikributezdedaimagznndetutulmaslzmbirnoktaolacaktr.

YineTrkkozmogonidestannagregk17tabakadanmrekkeptir.Enstkatolan17'ncitabakadaTanrKaraHanoturur.Kadnolan"GnAna"yanigne 7'ncikatta,erkekolan"AyAta"yani

____________________[1]TrkYurducilt4;numara22;1926saysndaAbdlkadrBeyin"TrkMitolojisindeveHalkEdebiyatndakadn"unvanlmakalesi.S.305..

ayise6'nckattaoturur[1].

Grlyorkidahamhimolangne kadntelakkiediliyorvegktekimevkiideaydandahayksekoluyor..

TrkdestannnikincibykparasolanOuzdestannda,destankahramanveTrklerinbykhkmdarolanOuzunikigzelkzlaevlendiinigryoruz[2].

HattabudestannislmiyettensonratahrifedilenekillerindeOuzunamcasnnkzylaevlendiinigryoruz.BunuhibirzamanTrklerdekadnnmevkiininkkolduu eklindeanlamamaldr.nkftuhatdevirlerindeTrkbyklerininbirdenfazlakadnalmaskablelislmdevirlerdebiledetti.DokuzOuzdestanndada

hkmdar"BuuHan"yenidiniveher eyisemavbirkzdanrenir[3].

ZateneskiTrklerinitimaimesseselerininbakiyelerinihlsaklayanAltayTrklerindekadnnmevkiiokbyktr.Kahramanlarkarsnnyahuthemiresininsadakatvegayretisayesindefelketlerdenkurtulurlar.HattaAltaydalarndakibirtepeninismi"Kadn"dr."Buda hakkndabirokhikyelersylenir[4]

KaraKrgzlararasndasylenen"Manas"destannda

kadnevinnamusununbekisidir.Erkeksoukkanllnkaybederekfenabiri yapacazamanonukadnkurtarr.Kadnnszndin

____________________[1]ZiyaGkAlp;Trkmedeniyetitarihi,S.69.[2]KprlzadeFuat;Trkedebiyattarihi,S.51?.[3]ZiyaGkAlp:Trkmedeniyetitarihi.S.72 73.[4]Abdlkadir:AynmakaleS.307.


16/25

www.atsizcilar.com


lemediizamandadakahramannlmgelmitir[5].Kadnnyksekmevkii slmiyettensonrayazlm olanDedeKorkutkitabndadapekbarizdir.Mesel:KahramanfakakdelibirTrkbeyiolan"DeliDumrul"Azrailemeydanokuyor.Fakatmcadeledemalupoluyor.Ozamanzrailediyorki:"Mademkiher eyiyaratan,canverenAllah'tryleisebenimdecanmoalsn,senbuiekarma!"Buszler

DedeKorkutkitabndakadnlar ylecedrdeayrlyor:

***

IISabahleyinkalkar,eliniyznykamadantkabasayemekyer,elinibrnevurur.Bueviharapolaserkeevaraldanberikarnmdoymad,ayampamak,yzmyamakgrmedi,diye ikyeteder.Budasolduransoydur.

BirKibritAlevAld

Nederlersedesinler,gurup:kpkzlkandr.Benliiminevindenkopupyananvolkandr.Gurubabakabakabirkibritalevald.

Birkibritcdeuald.Ne.derlerse,desinler!stersebanabununaksinigstersinler,Parlayphalkahalkabirkibritalevald.

Kzgnbirdemirbenimdaladcierimi,HkrangzyalardoldurursayerimiTrbeminba ucunabirkibritalpyakn!

stersenizkouanrzgryarayara,

BendenuzakdizilinkarmdakidalaraYalvarrmsizlerebeniyalnzbrakn!.

CellStk

Allah'aho geliyor.Azrailediyorki:"EerDeliDumrulkendiyerinecannverecekbirinibulursaonulmdenaffederim."AzrailbunuDeliDumrul'atebli ediyor.Deli Dumrulsevinerekbabasna:kouyor,iianlatyor..Babaskabuletmiyor.Anasnakouyor.0dakabuletmiyor.ozamanAzrailDeliDumrul'uncannalmakistiyor.DeliDumrulAzraildenmsadeistiyor:"Brkarmlaikiolancmvar,onlardabirgreyimdesonracanmal!"diyor.Karsnaanlatyor,diyorki:"Btnmalmmlkmseninolsun.Bendensonra,gznkimitutarsagynnkimiseverseonavar,ikiolanmkszbrakma."

***

Kadnburadabyklngsteriyor."Senldktensonrabenmalmlkneylerim,bengzapsenigrdm,gnlveripsenisevdim.Korkakananbabanbircandanevarkivermemiler.Yergk ahitolsunbencanmsanaverdim"diyor...Azrailkarsnncannalmayageliyor.DeliDumrulAllah'ayalvaryor."Alrsanikimizincannal.Brakrsanberaberbrak."diyor.Allahtaonlaraffediyor[6].

____________________[5]bdkadir,aynimakale,S.307.[6]Evindayaolanlar:evemisafirgelse,erkekevdeolmasaoonuyedrir.iirir,arlargnderir.

III Kalkncaeliniyznykamadansokaakar,obannbirucundanbirucunagezer,leyinevinegelincehrszkpeinevinibirbirinekattngrr.Komukadnlaraniyeevimebakmadnzdiyeatar.

***

IVNicesylersenbayaolanlar:evinemisafirgelseerkeievdeolsaveonaekmekgetiryiyelimdese;"Neyapalmbuyklasevdeunyokelekyok"der.Negelirsebenimsoframagelsindiyeernearkasnevirir.Szndinlemez.

***

ONuhpeygamberineeiaslndandr[2].Sutasnifbizekadnlarnhrriyetiniveerkeemsaviliinigstermekitibarylamanidardr.nkerkekevdebulunamadzamankadnmisafiriarlyor,evinekabuledebiliyor.

____________________[1]KitabDedeKorkud;S.3795.[2]KitabDedeKorkud;S.56.

stanbulKzLisesiFelsefeStajiyeriMehpareNihl


17/25

www.atsizcilar.com


BizdeKoroveRepertuar

IKoro,yanigruphalinde arlasylemeksan'at,tarih

kadareskidirdenebilir.Kurunuvustakilisekorolarmemleketimizdebugnekadareksikolmad.ElyevmOrtaAsyaTrklerininbirazdan arksylemeibilmediklerinebaklrsabusan'atnAsyameneine

inanmakbirazgolursada,Burhan

Kat

lgat

nagrehiristiyankorolarnn rantopraklarndadavaktiylekullanldnkabuletmeklzmgelir(Yani,sonradanrabettendmtr).Mezkrlgatinverdiimalmat udur:"Binkadarbyk,kkehasnbirazdan arksylemelerineErganonderler.Dierbazlarnagrede,yetmi kznhepbirden arksyleyipsazalmasnaErganondenir"[1].ErganonunesasmanasmarufmusikialetiolduunavegarptaeniptidaikiseslikilisemusikinedevaktileOrgamumdenildiinebaklrsa,IranErganonkorosununhiristiyanmeneineinanlr.BelikalrahipseyyahRbrkis'inGrgn[Trkmenistan] Nesturi'lerininErganonsazmnaldklarndanbahsediyor(XIII'ncasr):ohavalideel'anikisesliorganummusikilerininyaadanlalpbiroklarnnnotayaalnm olmas,hemkoroamalnnvaktiyleouzakTrkdiyarlarnakadargirdiini,hemdeRbrkis'inhakknayrcateslimeder.

***

____________________[1]Garpllarnsonzamanlardadikkatinicelbedenbu

rankorotarifleri, ifahvetahrirhaylimnakaalarmucipoldu.ProfesrMargoliouth, koromanasnagelenErganonkelimesininErmenice(erk=tegann)ve(noin=birlikte)kelimelerindenmrekkepolmasihtimaliniilerisrmtr!

uhalde, koro,Trklerinpekeskinasdr.Hammer,bundanasrlarcaevvelineaitmkemmel stanbulTrkkorosundanbahsediyor,Hora[1](yanikoro)tabirikianaslRumcadr,lgatlarmzda,vehalkarasnda,el'ankullanlmaktaisede,birazdan arksylemekdeil,yalnztoplucaraksetmekmanasn

saklam

t

r.Hammer,acaba,baz

dinimerasimimizdetekseszerinefakatbirazdanokunanyet,ilhgibiahenklerimikastetmekistemiti?Esasenmemleketimizinyerlikiliselerindede,korohey'etleri,sonzamanlarakadartekseszerineokuyup,drtseszerinearmonizeedilmi ilhilerokunmasyepyenibirharekettir.

***

ErmeniveRumkiliselerindearmonizeedilmimusikilerkullanlmasmnakaalar,aayukarellisenelikbirmeseledir;tatbikatsahasnda,garpkilisesiilealkalardolaysylaErmenilermuvaffakoldular.Sinagoglarise,dahailerigiderekikisenedenberiorgudamerasimeitirakettirmeebalamlardr[2].Buyenilik

***

____________________[1]Horatepmek,denir.[2]Sinagogda"irticaialetiolarakkullanlmas"kaydileOrgunve"fevkaldemukaddessaz"saylanHarpa'nnalnmaabalamasvegarpstatlarndan

Halevy,YovahimRossini,M.BruchvehattaBeethoven'denbazmusikilerindinrepertuaraalnmas,bundanellisenekadarevvelParissinagogundatakarrrvetatbikolunanbirnevi ntibahhareketininneticesidir.


18/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:18lerinkiliseharicindedetesirigrleceitabiidi;netekimmillbrkorohey'etikurmakistediimizzamanbilhassatecrbegrm kilisekoristlerindenyardmaryoruz:mkemmelbirfrsat,hikarmamalyz.

***

Butarihegsteriyorki,Trkiye'ninkorohayat,kilisedahilindenharicinebirtekmlseyritakipetmekteolup,entabicereyandr:nk,herasrdaveheryerdekininayndr;garptadadiniliksafhasndan"likbirmessese"halineistihaleetmitir:mesel,BykihtillhadiseleriarasndakapatlanFransa'daki"matrise"[3]namkilisehanendesimekteplerindekikorolarnilgas,(orpheon)namFranszhalkkorolarnnmodaolmasihtiyacndourmutu....

Bilhassa stanbulErmenikilisesindekiistihaleikimhimnoktadanbizialkadarettiiiinilerlemesi

temenniolunur:

1) stanbulErmenikilisesininmusikisiXVIII'inciasrbalarndaTrklemeyebalam,sonlarndaise,BabaHamparsumelindeTrkmusikisininbnyeitibarylabir ubesihalinegelmitir,Hamparsum,BoosZenneveyaMaskalacYaghuthiyon'untalebesiolup,mteakipkilisemusikicileriheponunyolundayrdler;alaturkams arakanlar,(kilise

___________________[3]"Maitrise"kelimesiile"Medrese',kelimesi

aras

ndakilgatvetarzmabehetidikkatimicelbetti.EndlsAraplarnnToled,KorduveSevilMedreselerindekibirokAvrupallar,hattarahiplerbile,bumedreselerdetahsilekouyorlard.Musiki(Organum)datedrisolunmaktaidi.Devrin spanyolmuharrirlerindenVirgiliusCordubensis,Philosophia'snda,mezkrmedreselerindersplnlannanlatrken,bunu ucmleiletespitetmitir:"etduomagistrilegebantdemasica(deistaartequaediciturorganum...)".Buvak'ayabakanbazAvrupalmellifler,Kurunuvustakiliselerindekoroileokunanorganumsan'atnnAraplardangemi olmasihtimalizerindednmektedirler[H.O,Farmer,CleusfortheArabian nfluenceonEuropeanMusicalTheory,1925,London].

ilhileri)EmiyatzinKilisesinedegeti[1].Sonzamanlardaise,KomitasWartabet,Anadoluezgileriniterviceyolamt;Komitas,KtahyalbirksmErmenileriseAnadoluluolduklariin,buyenislpdaaralarndaoktutuldu,itebahsettiimizdrtseslikorolarbuTrkazlarzerindeyapld.KomitasdinolmayanEinvedieryerlerazlarndandakorolaryazd[2].Yani,birksmkilisehanendeleri,memleket

slbundakinameleriarmonikbir ekildeokuyabilmekseviyesinikazanyorlar.

2)Yalnz stanbulErmenikiliselerindesekizkoroheyetivardr;azalartabiatylaTrke'dedetemizbirekildetaganniedebiliyorlar.Hemadet,hemdeseviyeleriartmaktadr;kiliseharicindekikorolarntutunmasnayardmetmeideistemektedirler.

Bundan uneticekyorki, ehirkorolarnnteekklndebuhanendelerinksmenyardmndanistifadeetmekimknnamalikiz.Gerisessolistlii

sahasndateknikyksektahsilgrm olanlaryoksada,koristliktehaylitecrbesahibidirler, ilerindelisetahsiligrmlerdevardr.''OperaCemiyeti"ksmenbukoristlerinyardmylakurduukoroheyetindeoksemerelineticeleredinmeyebaladki,ilktecrbedir.

***

ehirimizkatolikkiliselerindekikorolardatecrbegrenkoristlerdendeistifadedaimammkndr.

Koronun arktakimazivehalini,veileridoruhamle

edebilmesinin,yani"likvemillbirterbiyemessesi"halinegeebilmesinin artlarngsterdik.Fakat,istikbalehazrlkmaddesininbaz artlandahavardr.

I.Koristliktehitecrbegrmemi,grenektenmahrummusikicileriiebalamaktasraredersekbeyhudeyerebrkatecrbesenesikaybedeceiz.Binaen___________________[1]BuhususlardaLavgnacMusikiKamusuna

baknz.Cilt,I.[2]Komitas'nhayatvetecrbelerinden (Musiki)de

bahsedeceim.


19/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:19aleyh,yukardagsterdiimizimknlarvarken,bugibi[velikhususmesseselerdeneticesinisabrszlanpdalmadanbeklemekgolacak]tecrbedevrelerindenkanmaamecburuz.Korosan'atndatecrbesahibiecnebilerdenbileyardmbeklemeliyim.Kuvvetlitekiltbunabaldr[1].

***

II.Teknikveusulhususundacidddavranmaklzmdr.

III.Birkorohey'etininhazrlayacaeserlerrepertuarkolaydangcedoruelealmaknekadarmecburise,hitapedilecekhalkncinsiyetveseviyeleriylemtenasip,vezevkineuyguneserlerefazlaehemmi____________________[1]Konservatuvar korosununtekilindebile;grenektenmahrumiyetindertler:ekiliyor.

yetvermekdeokadarhassasbirmaddedir:millrepervuvarmeselesiitebudur.

Birincimaddehakkndabakacaszmzkalmad,ikincimaddehakkndaise,M.EugeneBorrel,Ankara'nn(Musiki)mecmuasnda[VI'ncnumarasndakacaktr]mhimbiryazneredeceindenbizeayrcaszdmez:alkadarlar

orayabaksnlar.[2].Binaenaleyh,gelecekksmlarda"Millkororepertuvar"meselesinednmekleiktifaedeceiz.____________________[2]Bartngazetesindedevametmektebulunanyazmda(bilhassaaustosnushalarnabaknz].Kkehirlerimiziinteklifettiimkkkoroteekklterindenbahsediyorum.Buradaisebilhassa stanbulmevzuubahistir.

KsemihalZadeMahmutRagp

SeyahatNotlar HatraDefterinden23Haziran1931.Dzce:TalebemdenPertevleberaberAbantveKarduzyaylalarna,budalarnimalindendorugidiyoruz.Dnerkendecenubundan,Mudurnuayzerindendnmekniyetindeyim.Budalar imdidenokadarmuhteemgrnyor;tepelerinekarsakneolacak.

24Haziran:Bolu Mudurnu osesizerindesaat12:30.22 28'incikilometrelerarasnyayagetik.Yoltamiredenkyllerlebirazhendektemizledik,veresimlerinialdk.Sa tarafmzdayineAband'n

tepelerigrnyor.Benkarakolunsolundakitepeyektm.

Saat15:30:Mudurnu'dayz(840metre)Saat17dekasabann imalindekikalelere,saat19dacenubundaki eyhmrantepesine(1100metre),Filibeli eyhinmezarna,EvliyalardanKulaklDedeyektk.Kasabanngenleriyleberaberkonutuk.Saat23'tekaymakamAbdurrahmanNailiveBelediyereisiSabriBey

lerleberaberiz;onlarbudalaraolanseyahatimizihayrlfalsayyorlarvebundansonraartkdarlfnunlularvemnevverlerindalarahervakitgeleceklerinimitediyorlar.Seyahatmarrutunutesbitediyoruz.

***

25Haziran:Pertev,benveMudurnulugenlerdenStk,sandkeminininoluMehmet.Alpagot,epnikylerindengeereksaat19:30daAbantGl

sahilinde,ormanbekisiAhmetEfendininevinegeldik.Birisiburadabalklkediyor.Orduludediklerivilyat arkiyemuhacirlerindendir,BuradakiOrdulular,erke.Abaza,Lazmuhacirlerindenayrsaylyorlar,veTrk'trler.Bustlahn,ozamanhkmetmerkezi(Ordu) arkvilyetlerindeolduuiinMoollarzamanndakm olmashatrageliyor."NaslkiosamanlaraaitkaytlardameselKonya'danarkvilyetlerineTebriz'egidenlerveoralardangelenlerhakknda


20/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:20tabirlerikullanlyordu.DrdncOrdutabiriiseOsmanldevrindekiordutaksimatitibarylaolsagerektir.

Akamoktatlbalkyedikvesonraglzerindeayndakaykgezintisiyaptk.

***26Haziran:Sabahleyingldetekrarbirazkrekektik.Saat10'daSamatyaylasndayz.Burada"gelik"tesmiyeolunan"alauk"larzerindetetkikattabulunduk.Temrsefernamelerinde,ErzurumTrkmenkalesi"Evnik"infethinde" alayedilenalauklaritebunlardr.Malmdurki"alauk"Altay,OrtaTiyanan,UralgibidalkmntkalardakiTrklerdebulunur.Ural'dakiBakurtalauklulardaTemrsefernamelerindemezkrdur. imdiburadagrdklerimizdetpkBakurtalauklargibidir,;uzunluu46metre,genilii45,ykseklii12metre.BunlardaBakurtalauklargibiayrmadedikleriyanntomruklardanyaplmtr.zerlerinirtenyarmatahtalardaBakurtlarnkininayndr.Yarma,hardama,kztahtas,ksaolursa

bedevretesmiyeolunuyor.Kurut=ke vebunukurutmavasaitiBakurtlaranisbetledahaiptidadir.Eksergnetekuruturlarm.BuradayaylahayatBakurtlar'anisbetleokbasit,iptidadir;orada,zenginlerinalauklarndagrlenihtiamburadayok.Alauklarn,Bakurtlar'nkindenfarklciheti,ekserisindehayvanlariin,evlerinaltndayerbulunmasveyanndadaabdesthaneolmasdr.BunlarelbetteTrklergarbAsya'yageldiktensonrailaveedilmitir.Bakurtlar'dahayvanalvedamlaralauktanokuzaktabulunur.Alaukayaknyerdeabdestbozmakmutasavverdeildir.

***

Samatyaylasndaalvedamneczaveteferruatnaaitstlahlarkaydettik.

***

Saat1:"Yabasan"yaylasndayz.

Saat2:ErenlerDoruu(doruk=tepe)naktk.ErknharpbinbasCevatBeyin1747metreolaraktayinettii"Abanttepesi"buolsagerek.Hava

okgzel. arktakarl"Krolu"(2315),garpta"Kardz"(Leonhardt'agre1900),cenupta"nedimeninBa"bunlarnhepsipekakgrnyor;ayaklarmznaltndada"Abantgl";kendimiziokyukarlardahissediyoruzveseviniyoruz;Pertev, airSabahattin'in:

lhlarnbasgibibalardiktir,Budalarsaransonsuzbirgeniliktir;BendekatpvcudumubugenilieBakyorumaalardakalanhilie..

iiriniokuyor.Buradabirsaatkadarkaldk.Burasak,etraftakigrormanlararasndagze!Trkyaylalargrlyor.NegzelyerlerivarbuTrkiye'nin.

***

Saat3:30:epniyaylasndayz.Bykayrnortasnda,bykayrndibindetamBakurtusulndebirtabiicamiminaresinar,duvarbiravlarlaribaret.Eskidenbtncivaryaylalarnahalisicumagnbucamide

toplan

rlarm

.Yan

ndakia

kda "Trkmenal

"tesmiyeediliyor.YayladaAliEfendiismindebirisi,yaylannnndekibykayrnortasndabizebinzahmetleaypiiripiirdi;buaybizeoktatlgeldi.

***

Saat67:"Saryer","rencik"kylerinin"ErenlerDoruu"nave"Abantgl"nenazryksekyaylalarnageldik.rencikyaylasndageceyigeirmekzerekalacaz.Kuzukestirecektik,srleruzaktakaldndanbulamadk.Akam"re"yedik.Gecesaat12'yekadarate bandayaylasohbetleriettik.Buralarnahalisiok

akgz,zekiinsanlar;hattaobanlanbile.

27Haziran:Gedikler,sonraPeldzyaylalarndangeerekAvusturyaAlplarndakiormanlarabenzeyenyksekve kkaraam,hlamur,meeormanlarnageldik.Buormanlar,fevkaldegzelvetabiatitibarylafevkaldezenginyerler.YoldaKaraMustafaismindebirYrklegrtkfakatadrlarnagidemedik;kadnna,kendisiniokkibarsaydndan"kadnkar"deniliyormu:demekki"kadn"eski"Xatun"yerindekullanlyor.Saat12'deGneykynegeldik.


21/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:21KynsakinleriTingiloullar,Caqanoullarsllelerindendir.Kardakigzelmanzaralkoy"HarmanSekisi"tesmiyeediliyor.Seki(=platform)Bakurtlar'dakimanadakullanlyor.

adrnetrafnagerilenpala,yaniBakurtakirege,buradaMahmutKagar'deolduugibigergitalffuzolunuyor,ledensonra ukylerdengeiyoruz:

Haclar,Gkveren(buradamektepvar), neciler,Sofular,Tekirler,Ortaky(buradacamivar;birdetamUraldalarndakievlerusulndebirahapevgrdk),ayky(buradaayranitik),Sarot(buradalcayagirdik).Saat18'deBektemirlerkynegeldik.Havayamurluolduundan20HaziransabahnakadarburadaNuriEfendininevindemisafirkaldk.Kyveyaylahayatna,civardakislleisimlerine,yemekenvamaaitmalmatveky,yaylahayatnadairstlahlartopladk.Bunlarngeliklerininaltndaahrbulunmuyor,vedierlerinenisbetentemizcedir.Avlannenvavardr,klKazkdedikleriiftkazn

arasnauzunaalan,bazanaralanaaivilerleayrlarakdizmeksuretiyleyaplanbiravla,vermeavlatamamenBakurtlar'daveAltaylardaolduugibidir.Trkistan'datekmledenyaylavekyhayatburayaolduugibinakledilmi olduunda phekalmyor.

***

SakaryahavzasndaAlaDaKroludalarmntkasnngarbndakiksmlarnTrklemesi1298senesikndaBayncarveSlemi idaresialtnda

Kara

denizErelisi'nedoruilerleyenMoolordusununharektilebalamtr.MudurnukarsndakiAbantdalarndakarlk, imdibulunduumuzkynismiolanBektemirlerGney'inbiraynnismiolanPulat,slleismiTingil,kyisimleri:Alpagut,epni,Tarakl,Mangrlar,Ayman(Nallhantaraflarnda),rencik;yama(aramba'da)gibiisimlerburadakiTrklerinetnikheyetininnedenibaretolduunu

gsterebilir.Bunlar;Trkmen,KpakveMooldevrindegelenmuhtelifarkTrkveMoolairetlerindenibarettir.BuralardapekokgrlenAlpautlar,birdeBektemirler,Bulat,rgenci,AymanairetleriMoollarordusundabulunanairetlerolsagerek.(baknz;Alpaut,Reidddn,1259;Bektemir,Reidddin,165ve242;Bulat,TarihiReidiHaydarMirzangilizcesi,rgenci,Hanikof,Buharaseyahatnamesi).

***

Bunlarnda mntkalarndayaylaypgeinenlerininbirksmihtimaldahaTrkistan'daikendalyerlerdealauklardaoturmulardr.AlaukunteferruatnnBakurtlar'nkineuymasbunugsterir.YanaairetiortaTiyanan'normanlkmntkasndaTeke nehrihavzasndayaayanbirairetti.Dierleri.Trkmenairetleridir,BtngrdmzTrkkyveyaylaahalisindeburadakieskigayriTrkunsurlakarmaalametiolacakhibirhususiyetetesadfedilmiyor.

Prof.AhmetZekiValidi


22/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:22Hikye

K ONBAIGaliya 1917

Otuzadmaralkla,ikisaattenberikarkaryaduruyorlar.Avusturyallarsilipspren,AlmanlarlaMacarlarkaldrpgeriatanRusdalgas,Trksiperlerininotuzadmnndebekliyor.

kihattanbirbirinebombalarhediyeediliyor...Ve...Keskinkfrler.

Birtaraftanverilenkumandabryandandaiitiliyor.Snglertaklm...Buypratcdurumdankurtulmaklzm.

***

lkdavran Trklerdenoluyor...Karbirsaldrladmanatmakiinfrlyorlar.Fakatkartaraftankeskinbirtakrdama...Makinallarcepheyitaryorve

frlayanlarbirdahakalkmamakzereyatyorlar...Ruslarcesaretleniyor.Otuzadmileriyeatlabilirlersemeselehallolunacak...Ve,ikincisaldr onlardanoluyor.FakatbuseferileyenlerTrkmakinaltfekleridir...Ve...Frlayanlaryereyatmayamecburoluyor.Buonlarnsonyatdr...

***

Tekrarbombalarbalyorvearadakeskinkfrler...Yaralananlarniniltileri...Artkakamdaoluyor.Gkteincibirayvar...

OnunRussiperlerindenTrksiperlerinekadarolanbtnalandakitmseklereglgeleryapyorvesiperlerdekiaskerlerebirerdevgrnveriyor...

Galiyaartkftihvebarbarrknbayranaba eenbirlkedeil...Fakatoradayinekahramanbarbarlarnordusuarpyorvebuordutnerelerdengelerekarkadalarnayardmetmekvelm birmilletidiriltmekiindvyor...

***

kitarafbirbirineotuzadmyaklancatoplarsusmutu. imdigeceoluncamakinallardasusuyor.Artkszsylemeksrasyalnzbombalarlasnglerindir...Siperlerdensiperlerefrlatlansonbombalarpatlyorveikitarafsngdavranarak

birbirinegiriyor...

Bombalarsavrulurkenkfrlerdeberabersavruluyordu. kitarafbirbirinedorukoarkensavanaralarhaykrldve imdisngsngyevuruuluyor...

ubirincitrlseslerdrt yapanveelensnglerinbirbirinearparkenkarddonuksestir,ikincitrlseslerhedefinibulansnglerininsanetlerinedalarkenkardmatemlisedadr...ncsesleryaralananlarnhaykrvedrdncler

arpanlarnsolumasdr.Busolumabirsaatlikuzaktaniitiliyor...

***

Asrlkdmanlarnkaranlktaboumas...Bu,heybetlibirmanzaradr.Sngsngye...Gsgse...Boazboaza...

Bykbirglleninatbykbirukurunbandabe altkiibouuyor.Sngler...Drtler...eliler...Kfrler...Vesertbirdipikvuruu...Biraz

sonraayaktahikimseyok...Denlerdenikitanesiyava yava glleukurunayuvarlanyorlarvekesikkesikinleyerekoradakalyorlar...Onlarbirbirlerineokadaryaknkielleriniuzatsalarbirbirlerinitutacaklar.Aynngirmediibukuytuukurdaonlarbirbirlerininyzlerinigremiyorlar...Fakatikisidebiliyorkiyanndayatanyaralbirazncegrtlaklatdmanordusundanbirisidir...

Birmddetikisidebaygnyatyor...Veartkharpmeydanndahibirsesyok...

***


23/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:23Yalnzarasrauzaktangelenbiryaralsesi...ukurdakileryava yava kmldanyor.Birisiglklematarasnkaryor.Kurumu dudaklarnagtrerekikiyudumiiyor...Sonratekineuzatyor.Odaiiyor...

kiyudumsuyunhibirdeeriyoktur.Fakateerbuikiyudumuieninsanbirukurayuvarlanm bir

yaralysaveyanndaeivehikimsesiyoksaozamanoikiyudumsuonatazebirhayatverebilir.nko,bilmesebilesezerki udakikadayarasnonaracakefkatlibirelingelmesiihtimaliyoktur...Yarasnkendisisarmayamecburdur...Ve...ikinciaskerellerititreyerekantasndansargsnkaryor...Ellerititreyerekyarasnsaryorvesargnnkalanntekineuzatyor...

***

Onlardeminyaamakiinbouuyorlard. imdi

yaamakiinbirbirlerineyardmediyorlar.

Onlarikionbadr.BiriyalnAnadolukylerindengelmi, ehitlersoyundanbirTrkonbas...teki,Polonya'nnyeilovalarndabym vekaderinevkiyleRusordusundahizmetemecburolmu birLehlionba...

Onlar imdibukaranlkgecede,bukimseleringrmediiukurdainliyorlar.Yaralarndanakankantopranstndenszarakukurunenderinyerindebirbirinekaryor...Veonlarngzlerindebirzleyi!..

***

Birbirinindilinianlamadankonuuyorlar...Trk:"Yaranokszlyormu"diyesoruyor.Lehliinliyorvemetinolmayaalarak:"SizTrklervaktiylebizimiinharbettinizdi"diyor.LehlionbabunubiliyorveTrklerLehistanovalarndayineatoynattklariinLehistandirilecekdiyeseviniyor.FakatTrkonbasnnbundanhihaberiyok.O,kendikahramanlndanhabersizolduugibiatalarnnyaptbykldebilmiyor...Yalnz,onunbolbolakmayaalm olantemizkan, imdi uradada, uyabanctopraktadabiryabancnnkannakararakbolbolakyor...

Ermeydanndakiukuruniindeikidostonbainliyor...BiriningzlerindesarnMarya'nnaksi,biriningzlerindeceylanbaklAye'ninhayalivar...Birbirininyzngrmeyenikiyaralnnyattukurdanbirhasretseyyalesiuzanyor.BuseyyaleAnadolu'danPolonya'yakadargidiyor.Buseyyaledeparalanm birmidinkrntlarvar...mitlmez.mitensonrabraklan eydir...Fakatikiaskerdepek

iyibiliyorlarkikendileriylevegzlerindekiakislerleberaber,ensonmitleridebuukurdagmlkalacak...Veihtimalbirazsonrayanbalarndapatlayacakolanyenibirglle,topraktaatyenibirukurakarlk,kendizerlerinirterekonlaraadszsanszbirmezaryapacak...

***

ukuruniindeikidostonbainliyorveonlarbirazsonraleceklerinibiliyorlar.Buradabylecelecekleriiinonlardabirpimanlkvarm?Hayr!..Onlarbir

greviin,grevdendahayksekbirdnceiinleceklerinibiliyorlar...

***

Birbirlerinehibirdmanlklarolmadhaldebylesnglemelerindebykbirsebepolduunuanlyorlar.Veofikriapaydngremedikleriiinonadahaokinanyorlar.Enbykhaklarolanhayattanayrlmakfedakrlndabununiinyapyorlar...

***

Eysava!..Senacvekorkun,kanlveberbat,irkinveypratcsn...Fakatsenbykveazametlisin...Bununiindirkiinsanlarsanaebediyentapnacaklardr.

***

kidostonbannnabzlaryava yava arlayorveonlarbubykdakikadabirbirlerinecesaretvermekiinbirbirlerineyaknolankollarnuzatarakeleletutuuyorlar.Lehlionbagzleriniancagnkaranlkboluundabirkgryor.Bukbtngkaplyor.OrtasndaMarya,elindebillurbirbardaklasututuyor.


24/25

www.atsizcilar.com

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:24VeTrkonbas"Marya!..Marya!.."diyebir eylersayklayanarkadannldnseziyor.TrkonbasnnanlayamadbusayklamalarLehlionbannvasiyetidir.

***

teki,arkadannldn,kendikorkun

yalnzlnanlayncahkryor.Kendidiliyle,kendilehevekendi ivesiyle:"Hayat!Seninsanlarbukadargmbrakrsn"diyednyor.Vebiraznceboutuklarukuruntepesindenkendinekollarnaangrbzocuasevgiylebakyor.Kalkmak,onunyannagitmek,onukucanaalmakistiyor.Fakatah!..Birstnkumandasolsa!.Birdendnyakararyor.Onbanngzlerindekyeaitsonbirhayalparlaypsnyor...

Vesonra:Sonsuzuyku...

Dakikalargeiyor... kibeklenenartkdnmeyecek...Fakatdnyadadeienbir eyyok...

***

Birdenbirebykukurunttepesindebiraydnlatma

fieipatlyorvenikidostonbannzerineserpiyor...Onlarhleleletutuuyorlar...HlLehlionbanngzlerindeikidamlaya duruyor...VehlTrkonbasnndudaklarndabirmitglmseyiivar...

Y.D

ZiyaGkalp'inHayatVeMaltaMektuplarkbalKtphanesi, stanbul1931111sahife,75kr.

BueseriAliNzhetBeyneretti.Ba tarafta

KprlzadeFuat.Beyinbirtakrizinigryoruz.BundansonramerhumGkalp'indoduutarihmuhittavsifolunuyor.ZiyaBeyinailemuhiti,ocukluu,feraseti,ilktahsili,genlii,arkadalarnnvehocalarnntesiri,ilkyazlarndanolan aki brahimdestan,ZiyaBeyin stanbul'agidisi,dn,ittihatveterakkiyeintisabylaGenKalemlerdekineriyat,TrkOcandakihayatndansonrabykharpksacageilerekbilhassamtarekedensonraMalta'dakihayattafsiledilmekte,merhumunMalta'dankzlarSenihaveHrriyetHanmlarayazdmektuplaraynenneredildiktensonraMaltadn

Diyarbekir'dekihayatvefaaliyetleritetkikolunmaktavenihayethastalkgnleriveUluTrk'nlmneaitachatralardansonraonunumumtasviriniyapanbirneticeilebalanmaktadr.

ZiyaBeyhakknda imdiyekadarmteaddittetkikeserlerivemakaleleri

yazlmtr.Bunlarnendikkate ayanolanlar,Saffeti

ZiyaBeyinZiyaGkalpvemefkreatleseriyle,Edebiyat,zmresindenbirtalebeningayrmatbutezi.ZiyaGkalp'inlmnmteakipbiraderiNihatBeyin stanbulTrkOcandaverdiikonferans,MerhumuneskimuaviniNecmettinSadkBeyintetkikivenihayetAkoraoluYusufBeyinTrkYlndaGkalp'atahsisettiisayfalardr.

AliNzhetBeyinbuyenieseri,dierlerinenazaranmhimhususiyetleriihtivaetmektedir.BueserdeZiyaBeyinailehayatnaait imdiyekadarbilmediimiztafsiltvardr.Eserissleyenresimlerdenbykbir

ksmdabumeyandadr.MaltamektuplarbizegreeserinenbykservetinitekiletmektevebufilozofveidealistTrknenbuhranlzamanlardabilekendindenok,milletini,memleketini,ailesinidndnbirdefadahaisbatetmektedir.Bumektuplardabykbirimanveistikbalmidi


25/25

Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:25iindenikbinolanZiyaBey,kzlarnkarsnda tutarakbtnmemleketgenliinehitapetmektedir.Bilhassarefikasnahitabenyazdsatrlardamaddihtiyalarnteminiiinbiricikservetiolankitaplarnnsatlmasntavsiyeetmesinekadarsamim,nekadaracvenekadarasildir.

***

ZiyaBeyinvefatndansonraAnkara'dabirGkalpcemiyetiteesssetmiti.Bucemiyetdoduveld.BugnekadarZiyaBeyiinbir eyyaptniitmedik.Tabutunutamakiinyerindenoynayan stanbul,ancakbirikisenesaylbirkagencinteebbsylemezarbandaanlmasnabileitiraketmedi.ZiyaBeyidoduuyerdesevenlerisepekenderdir.Bubykvefedakrinsanniinbukadarabukunutuldu?BununbiroksebepleriolmaklaberaberarkistikllmahkemesindebazhainmahkmlarnGkalp'asinsibirkrtlkizafeetmelerideamil

oldu.

***

AliNzhetBeyineseriZiyaBeyipekiyitetkiketmemiolanlarndtkleribumantkszveinsafsz phedenkurtaracakmalmatdaihtivaetmektedir.EvvelceNihatBeyinverdiikonferansvenihayetAliNzhetBeyinbueserde

Gkalp'inverasetineveermik'tiolanailesinedairverdiimalmatenkymetlihaberlerdir.

Eserinbizcekkikinoktadakigrlerihataldr.ZiyaBeyinDiyarbekir'dekkmecmuaykarrkentafsiledilenhayatndamuhitininkendisineolansoukmuamelesimesktgeilmitir.OsralardaZiyaBeyDiyarbekir'defenafikirlerbesleyeninsanlarn

tehditlerinevesoukmuamelelerinemaruzkalmt.

***

kincinoktadaAliNzhetBeyinhernedenseZiyaBeyienbuhranlzamanlardaziyaretedenlerdenveailesinisoranlardanbirinindeM.ZekeriyaBeyolduunutebarzettirmekistemesidir.Bubirkadirinaslkeseriolabilir,fakatherhaldeZiyaBeyinruhubuduygudadeildir.BirkasenenceailesiniziyaretedenlerinbirmddetsonrakomnistpropagandasyapmalarnZiyaBeyho grmezveaffetmezdi.

BizimtaptmzenbykmridimizZiyaBeyhakkndabukymetlieseriyazanAliNzhetBeyikuvvetletebrikveherTrkgencininbueserdenmuhakkakbirtaneedinmesinitavsiyeeder,Gkalpimiz'erahmetdileriz.

NamkKemal

NeriyatTerbiyeveMaarif:Dr.VictorPanchetGenkalmnz,(shheserler

serisi1) stanbul,AhmetHalitKtphanesi.1931;168s.,75k.Dr.VictorPauchetSaadetyolu,(shheserlerserisi2) stanbul,AhmetHaliitKtphanesi,1931,300s.125k.Dr.VictorPauchetocukhayatanaslhazrlanmal(shheserlerserisi3) stanbulAhmetHalitKtphanesi,1931,210s.100k.ocukedebiyat:AsafMkremMonologlar,stanbul,Remzi,Ktphanesi,193L,50s..15k.Edebiyat:Cenap ahabeddinVilem ekspiver;stanbulkanaatktpanesi1S31;194s.RifatAhmet,H.Sruri,SleymanSddk,CelalEnver,MahmutNedim,

OsmanUlu,ErefSabtYediveren.(iirvenesirmecmuas)s; zmir193150k.

HaimNezihi,NahitNafiz,Mustafa evket,KmranCezmi,FeritRagp,CezmiTahir,A,Adnan. zmir'den.Sesler(iirvenesirmecmuas) zmir1931;84s.30.k.zmirligenlerin iirvenesirmecmuas(zmirgenlerbirliineriyatndan);9Eyll, stanbul1931,38s.;25k.PeyamiSafa,FatihHarbiye(Roman) stanbul,SuhuletKtphanesi,1931,149s.100k.

AliNzhet,ZiyaGkalp'inhayatveMaltamektuplar(Gkalp'inhayatnnmuhtelifsalhalarnaaitresimlerileKprlzadeMehmetFuatBeyinufakbirmukaddimesinihavi); stanbul,ikbalKtphanesi,1931,191s.;75k.

atsız mecmua - sayı 6

Documents