audit chapter5 audit risk - maejo university · 5.1...

บทท 5 ความเสยงในการสอบบญชและ บทท 5 ความเสยงในการสอบบญชและ การควบคมภายใน

5.1 ความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานสอบบญช5.2 การควบคมภายใน

ใ ใ5.3 วธการทาความเขาใจระบบบญชและระบบควบคมภายใน5 4 วธการประเมนความเสยงและการทดสอบการควบคม5.4 วธการประเมนความเสยงและการทดสอบการควบคม

การสอบบญช ระดบปรญญาตร 1

ความเสยงทเกยวของกบ เพมเตมความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานสอบบญช

จากในหนงสอฏ ญ

1. ความเสยงในการปฏบตงานตามวชาชพ2. ความเสยงในการใหบรการแกลกคา


ความเสยงทเกยวของกบความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานสอบบญชการปฏบตงานสอบบญช

ความเสยงในการปฏบตงานตามวชาชพความเสยงในการปฏบตงานตามวชาชพความหมายคอ ความเสยงทเกยวของกบการใหบรการลกคา ซงอาจมผลทาใหผสอบบญช

เสยชอเสยงหรอถกฟองรองเรยกคาเสยหายสาเหต ใ ไ ใ เกดจากการทบคคลภายนอก (ผใชงบการเงน) ไมเขาใจหรอสงสยการทางานของผสอบบญช

วาเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชหรอไม


ความเสยงทเกยวของกบความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานสอบบญช

ความเสยงในการใหบรการแกลกคา ความเสยงในการใหบรการแกลกคา ความหมายคอ ความเสยงทผสอบบญชใหบรการแกลกคาโดยขาดความเขาใจในความตองการและ

ความคาดหวงของลกคา ซงอาจมผลทาใหผสอบบญชถกตาหนวาใหบรการทไมม ญ คณภาพ

สาเหตสาเหตความคาดหวงของลกคาทม แตกตางกบ การใหบรการของผสอบบญชบรการทผสอบบญช

ใ การสอบบญช ระดบปรญญาตร 4

ใหแกลกคา

ความเสยงในการปฏบตงานตามวชาชพและความเสยง ความเสยงในการปฏบตงานตามวชาชพและความเสยง ในการใหบรการแกลกคา

ส ใความเสยงในการปฏบตงานตาม

ความเสยงในการใหบรการแกลกคา ปฏบตงานตาม

วชาชพ

ตรวจสอบนตบคคล ผใชงบการเงนภายนอก

ตรวจสอบโดย CPA

• ผลงทนหรอเจาหนงบการเงน • หนวยงานราชการ

ใการสอบบญช ระดบปรญญาตร 5

• ประชาชนผสนใจ

5.1 ความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานสอบบญช

ความเสยงในการสอบบญช (Audit Risk)ความเสยงในการสอบบญช (Audit Risk)คอ ความเสยงทผสอบบญชจะแสดงความเหนทไมเหมาะสม เมองบการเงนนนแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ1 ความเสยงสบเนอง (Inherent Risk)1. ความเสยงสบเนอง (Inherent Risk)2. ความเสยงจากการควบคม (Control Risk)3. ความเสยงจากการตรวจสอบ (Detection Risk)


ใความเสยงในการสอบบญช (Audit Risk : AR)

ความเสยงสบเนอง (Inherent Risk = IR)การดาเนนธรกจกอใหเกดปจจยความเสยงในดานตาง ๆ

ปจจยความเสยงนนสงผลตอ รายการในงบดลปจจยความเสยงนนสงผลตอ รายการในงบดลงบกาไรขาดทน

ทาใหเกดขอผดพลาด/การทจรตในงบการเงน


ทาใหเกดขอผดพลาด/การทจรตในงบการเงน

ความเสยงสบเนอง (ตอ)ระดบของ IR ม 2 ระดบคอระดบของ IR ม 2 ระดบคอ

ใ ป โ 1.ในระดบงบการเงน เปนการพจารณาภาพรวมของงบการเงนและกจการ โดยพจารณาจาก

ลกษณะทางธรกจของกจการความซอสตย ประสบการณของผบรหาร

แรงกดดนทผดปกตตอผบรหารปจจยซงกระทบตออตสาหกรรมทกจการดาเนนอย


ความเสยงสบเนอง (ตอ)ระดบของ IR ม 2 ระดบคอระดบของ IR ม 2 ระดบคอ

ใ ใ ป ป ใ2. ในระดบรายการและยอดคงเหลอในบญชและประเภทรายการ เปนการพจารณาในรายละเอยดของแตละรายการบญช

ปความซบซอนของรายการทตองอาศยผเชยวชาญหรอการประมาณการการมสนทรพยทมความเปนไปไดวาจะสญหายหรอถกยกยอกไดงายรายการผดปกตและซบซอน


ความเสยงจากการควบคม ความเสยงจากการควบคม (Control Risk = CR)

ความหมายของ CR คอ ความเสยงทระบบบญชหรอระบบการควบคมความหมายของ CR คอ ความเสยงทระบบบญชหรอระบบการควบคมภายในไมสามารถปองกน ตรวจพบ และแกไขการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงไดทนเวลาขอเทจจรงไดทนเวลา“เปนความเสยงทเกดจากระบบการควบคมภายในไมมประสทธภาพ ไมมการปฏบตตามจนทาใหมขอผดพลาดรวมอยในงบการเงน”เชน ไมมการอนมตรายการกอนจายเงน ทาใหมการจายเงนซากนหรอจายเชน ไมมการอนมตรายการกอนจายเงน ทาใหมการจายเงนซากนหรอจายคาใชจายทไมใชรายจายของกจการ


ความเสยงจากการตรวจสอบ ความเสยงจากการตรวจสอบ (Detection Risk = DR)

ความหมายของ DR คอ ความเสยงทวธการตรวจสอบเนอหาสาระทผสอบความหมายของ DR คอ ความเสยงทวธการตรวจสอบเนอหาสาระทผสอบบญชใชจะไมสามารถตรวจพบการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงทมอยในงบการเงนได การเงนได สาเหตของ DR

(1) ความเสยงจากการเลอกตวอยาง (2) ส ใ ไ ป ส (2) วธการตรวจสอบทใชไมมประสทธภาพ (3) มขอบกพรองในการปฏบตงานหรอสรปความเหนผดพลาด


แบบจาลองของความเสยงในการสอบบญช

ERROR

การสอบบญช ระดบปรญญาตร 12งบการเงน

ไความเสยงจากการตรวจสอบทวางแผนไว

ผสอบบญชควบคมไมได ผสอบบญชควบคมได ญ ผสอบบญชควบคมได


ความเสยงทยอมรบไดในการตรวจสอบ

ผสอบบญชจะตองกาหนด “ความเสยงทยอมรบไดในการตรวจสอบ”ผสอบบญชจะตองกาหนด ความเสยงทยอมรบไดในการตรวจสอบ (Acceptable Audit Risk : AAR)

ถาตรวจสอบกจการ ขนาดเลก มผใชงบการเงนนอย ผสอบบญชสามารถกาหนดให AAR อยในระดบสง คอ ผสอบบญชยอมรบความเสยงไดมากกาหนดให AAR อยในระดบสง คอ ผสอบบญชยอมรบความเสยงไดมากถาตรวจสอบกจการขนาดใหญ งบการเงนมผใชมาก ผสอบบญชตอง

ใ AAR ใ ไ กาหนดให AAR อยในระดบตา คอ ผสอบบญชยอมรบความเสยงไดตา


ใแบบจาลองความเสยงในการสอบบญช

PDR = AARIR x CR

PDR 5%PDR = 5%50% x 40%

PDR = 5%100% x 100%

= 25%

100% x 100%

5%ตรวจ

ตรวจ


25% = 5%

นอย มาก

ความสมพนธระหวางความเสยงแตละประเภทกบหลกฐานความสมพนธระหวางความเสยงแตละประเภทกบหลกฐานในการตรวจสอบ

การประเมนความเสยงจากการควบคมระดบความเสยงทวางแผนไว

การประเมนความเสยงจากการควบคมสง กลาง ตา

การประเมน

สง ตามาก คอนขางตา กลางความเสยงสบเนองของผสอบบญช

กลาง คอนขางตา กลาง คอนขางสง

ตา กลาง คอนขางสง สงมาก



ความเสยงทยอมรบไดตามาก = ตรวจมาก



ความเสยงทยอมรบได


สงมาก = ตรวจนอย

ใความสาคญของการควบคมภายใน

การควบคมภายในมความสาคญมากตอขอมลทถกตองของงบการเงน ญ และชวยใหผสอบบญชกาหนดขอบเขตของการทางานไดดขน

ถาผสอบบญชยอมรบความเสยงไดนอย (การควบคมภายในไมด) “ ” “ตรวจสอบมากขน”

ถาผสอบบญชยอมรบความเสยงไดมาก (การควบคมภายในด) ญ ( ) “ตรวจสอบนอยลง”


ใ ใ5.2 การทาความเขาใจการควบคมภายใน

5.2.1 ความหมายของระบบการควบคมภายใน5.2.2 องคประกอบของการควบคมภายใน

5.2.3 การบรหารความเสยงของกจการ5.2.4 การทาความเขาใจในระบบการควบคมภายใน5.2.5 การประเมนความเสยงจากการควบคม5 2 6 การทดสอบการควบคม5.2.6 การทดสอบการควบคม5.2.7 การรายงานจดออนของระบบการควบคมภายใน


5.2.1 ความหมายของระบบการควบคมภายใน

ระบบการควบคมภายใน (Internal Control) ระบบการควบคมภายใน (Internal Control) คอ นโยบาย วธการปฏบต หรอการกระทาใดๆ ซงผบรหารของกจการกาหนดขน เพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทตงไว ในเรองตอไปนกาหนดขน เพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทตงไว ในเรองตอไปน

ความเชอถอไดของรายงานทางการเงนประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงานประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงานการปฏบตตามกฎหมายขอบงคบ


ป ใ5.2.2 องคประกอบของการควบคมภายใน

1. สภาพแวดลอมการควบคม ( Control Environment )

2 การปร มนความ สยง ( Risk Assessment 2. การประเมนความเสยง ( Risk Assessment )

3 กจกรรมควบคม ( Control Activities ) 3. กจกรรมควบคม ( Control Activities )

4. สารสนเทศและการสอสาร (Information & Communication )

5. การตดตามผล ( Monitor )


สภาพแวดลอมการควบคม

นโยบาย วธการและวธปฏบตตางๆทแสดงใหเหนถง ศ ใ ทศนคตของผบรหารทมตอการควบคมภายในของกจการ

โดยเนนทผบรหารระดบสง เพราะเปนพนฐานและมอทธพล ฐในองคกร


องคประกอบยอยของสภาพแวดลอมการควบคม

ความซอสตยและจรยธรรมของผบรหารความรและความสามารถของผบรหารการมสวนรวมอยางมประสทธภาพของคณะกรรมการบรหารและคณะกรรมการตรวจสอบคณะกรรมการตรวจสอบปรชญาและสไตลการทางานของผบรหารโครงสรางองคกร การมอบหมายอานาจหนาทรบผดชอบ

โการสอบบญช ระดบปรญญาตร 24

การมอบหมายงานและนโยบายการจดการดานบคลากร

การประเมนความเสยง

ผบรหารตองหามาตรการเพอจดการกบความเสยงทจะ ผบรหารตองหามาตรการเพอจดการกบความเสยงทจะเกดขนทงภายในและภายนอก โดยการ

ป ส 1. ระบปจจยเสยง 2. การวเคราะหโอกาสทจะเกดความเสยงขน 2. การวเคราะหโอกาสทจะเกดความเสยงขน 3. พฒนาวธการการบรหารความเสยงและลดความเสยงใหอย

ในระดบทยอมรบได


การประเมนความเสยงการประเมนความเสยง ตวอยางของการพฒนาความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได ตวอยางของการพฒนาความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได

ใ - ระบบการควบคมภายในทผบรหารกาหนดขนอาจชวยปองกนความเสยงทเกดจากการทจรตและขอผดพลาดความเสยงทเกดจากการทจรตและขอผดพลาด

- การบรหารสนคาคงเหลออยางมประสทธภาพชวยปองกนความ เสยงทสนคาคงเหลอมมากเกนไป

การวเคราะหและอนมตการใหสนเชอ และมาตรการตดตามหนทม - การวเคราะหและอนมตการใหสนเชอ และมาตรการตดตามหนทมประสทธภาพ ชวยปองกนความเสยงทจะเกดหนสญ


กจกรรมควบคม

นโยบายและวธการตางๆ ทจะสนบสนนกจกรรมทจะปองกน นโยบายและวธการตางๆ ทจะสนบสนนกจกรรมทจะปองกนความเสยงทอาจเกดขน ไดแก

การแบงแยกหนาทอยางเหมาะสมการอนมตรายการบญชและการปฏบตงานการอนมตรายการบญชและการปฏบตงานการมระบบเอกสารหลกฐานทเหมาะสมและเพยงพอการควบคมทรพยสนและบนทกรายการขอมลตางๆ

ป โ การสอบบญช ระดบปรญญาตร 27

การตรวจสอบการปฏบตงานโดยอสระ

สารสนเทศและการสอสาร

การกาหนดกระบวนการของระบบตงแตตนจนขอมลถกบนทกในระบบ มวตถประสงคเพอ 1. กาหนดวธการบนทกรายการทเกดขน

2. จดทาและรายงานผลของรายการดงกลาว 3 กาหนดใหมวธการควบคมทรพยสนของกจการ 3. กาหนดใหมวธการควบคมทรพยสนของกจการ เชน การออกแบบระบบการขาย เพอใหมนใจวาการสงของทก


รายการมการบนทกในจานวนทถกตอง ในเวลาทเหมาะสม

การตดตามผลและประเมนผล

เปนองคประกอบททาใหผบรหารมนใจวา มาตรการและระบบการควบคมภายในมประสทธภาพและไดรบการปรบปรงให ป ป ไปทนสมยอยเสมอตามสถานการณทเปลยนแปลงไป

การตดตามและประเมนผลอาจทาไดโดยการจดใหมระบบ การตดตามและประเมนผลอาจทาไดโดยการจดใหมระบบการรายงานผลการปฏบตงานและตดตามผล และการตรวจสอบ

ใภายใน


5.2.3 การบรหารความเสยงของกจการ

องคประกอบม 8 อยางคอ(1) สภาพแวดลอมภายใน(2) การกาหนดวตถประสงค(3) การระบเหตการณ(4) การประเมนความเสยง(4) การประเมนความเสยง(5) การตอบสนองความเสยง(6) กจกรรมควบคม(6) กจกรรมควบคม(7) สารสนเทศและการสอสาร


(8) การตดตามผล

5 2 4 การทาความเขาใจใน5.2.4 การทาความเขาใจในระบบการควบคมภายในเบองตน

การทาความเขาระบบการควบคมภายใน ชวยใหผสอบบญชไดการทาความเขาระบบการควบคมภายใน ชวยใหผสอบบญชไดความรเกยวกบ

รปแบบของระบบบญชของกจการรปแบบของระบบการควบคมภายในของกจการรปแบบของระบบการควบคมภายในของกจการขนตอนการทางานของทงสองระบบ

เพอการประเมนความเสยงในการควบคม

การสอบบญช ระดบปรญญาตร31


ตวอยางการทาความเขาระบบการควบคมภายในตวอยางการทาความเขาระบบการควบคมภายในประเภทของรายการทสาคญในการดาเนนงานของกจการ

การเกดขนของรายการบนทกทางบญชและเอกสารประกอบรายการบญชทสาคญในงบการเงนกระบวนการของการบญชและรายงานทางการเงน จากจดเรมตนของรายการกระบวนการของการบญชและรายงานทางการเงน จากจดเรมตนของรายการจนนามาสรายงานทางการเงน



กจการขนาดใหญ กจการขนาดเลก

มเงนทนในการจดใหมระบบการควบคมภายในมาก

มเงนทนในการจดใหมระบบการควบคมภายในนอยภายในมาก ภายในนอย

การควบคมภายในด การควบคมภายในไมด

ความเสยงจากการควบคมมกจะตา ความเสยงจากการควบคมมกจะสง



(1) วธทาความเขาใจระบบบญชและ Internal Control System(1) วธทาความเขาใจระบบบญชและ Internal Control Systemประสบการณการตรวจสอบทผานมาเกยวกบกจการ

ป สอบถามผบรหาร + อางองเอกสารประกอบ + สงเกตการณตรวจสอบเอกสารและการบนทกบญช + (Walk-through test)สงเกตการณการปฏบตงานและดาเนนงานของกจการ รวมถง ระบบการปฏบตงานดานคอมพวเตอร บคลากร ฝายบรหาร

ผสอบบญชควรกาหนดชวงเวลาในการทาความเขาใจ เพอใหมนใจวาระบบบญชและการควบคมภายในทศกษาอยนนไดถอปฏบตกนอยางสมาเสมอและใชประโยชนไดในการ


ควบคมภายในทศกษาอยนนไดถอปฏบตกนอยางสมาเสมอและใชประโยชนไดในการตรวจสอบ


(2) วธบนทกระบบบญชและ Internal Control System(หรอการทากระดาษทาการ)(หรอการทากระดาษทาการ)

(2.1) การบนทกคาอธบาย (2.2) การใชผงทางเดนเอกสาร (2 3) การใชแบบสอบถาม (2.3) การใชแบบสอบถาม


การบนทกคาอธบาย (Narrative)

การจดบนทกในรปแบบคาพรรณนา หรอบรรยายลกษณะเพอใหเกดการจดบนทกในรปแบบคาพรรณนา หรอบรรยายลกษณะเพอใหเกดความเขาใจในระบบบญชและระบบการควบคมภายในทเกยวของโดยสงเขปโดยสงเขป

ขอมลควรระบถงกระบวนการบญช จากจดเรมตนจนถงการ ญ นารายการนนมารวมในงบการเงน

ดภาพท 5-3


ใการใชผงทางเดนเอกสาร (Flowchart)

การใชคาบรรยาย สญลกษณ มาประกอบการบนทก โดยระบการการใชคาบรรยาย สญลกษณ มาประกอบการบนทก โดยระบการปฏบตงานแตละขนตอน และระบทางเดนเอกสารและขอมล จนถงการควบคมทเกยวของ ตามลาดบของเหตการณทเกดขนควบคมทเกยวของ ตามลาดบของเหตการณทเกดขน

ในกจการขนาดใหญมกจะมการจดทาแผนภาพทางเดนญเอกสารอยแลว ผสอบบญชควรขอสาเนาผงทางเดนเอกสารเพอศกษาและสอบทานระบบการควบคมภายใน เพอศกษาและสอบทานระบบการควบคมภายใน ดภาพท 5-4


ใการใชแบบสอบถาม (Questionnaire)

การใชเอกสารหรอแบบฟอรมทมคาถามทกาหนดไวลวงหนาเกยวกบระบบการใชเอกสารหรอแบบฟอรมทมคาถามทกาหนดไวลวงหนาเกยวกบระบบบญชและระบบการควบคมภายใน โดยจะบนทกคาตอบทไดรบจากการสมภาษณ วา “ใช” หรอ “ไมใช” เพอใหทราบวากจการมการควบคมในเรองสมภาษณ วา “ใช” หรอ “ไมใช” เพอใหทราบวากจการมการควบคมในเรองทจาเปนหรอไม

ตวอยาง ภาพท 5- 5


การระบจดออนจากการควบคมภายใน

ภายหลงจากทาความเขาใจระบบการควบคมภายในแลว ภายหลงจากทาความเขาใจระบบการควบคมภายในแลว - ระบบการควบคมภายในทออกแบบไวมประสทธผล ผสอบ

ใ ใ ใ ป บญชอาจใชวธการทดสอบการควบคม เพอใหแนใจวามการปฏบตตามระบบทออกแบบไวจรง

- แตหากระบบการควบคมภายในทออกแบบไวไมมประสทธผล ผสอบบญชอาจไมทาการทดสอบการควบคมแตประสทธผล ผสอบบญชอาจไมทาการทดสอบการควบคมแตตรวจสอบเนอหาสาระเพยงอยางเดยว


การระบจดออนจากการควบคมภายใน

ภายหลงจากทาความเขาใจระบบการควบคมภายในแลว ภายหลงจากทาความเขาใจระบบการควบคมภายในแลว - และควรบนทกจดออนของการควบคมทอาจสงผลตอการแสดง ใ ไ ขอมลทขดขอเทจจรงในงบการเงนไว

- พจารณาวามการควบคมภายในอนทดแทนหรอไม - สรปผลการสอบทานและใชประโยชนในการตรวจสอบตอไป

- ตวอยาง ภาพท 5-6 “กระดาษทาการระบจดออน IC”


5 2 5 การประเมนความเสยงจากการควบคม 5.2.5 การประเมนความเสยงจากการควบคม(กอนการตรวจสอบ)

ศกษาการควบคม มาตรฐานการเปรยบเทยบการควบคมภายใน ของกจการ

มาตรฐานการควบคมภายใน

ทด

ระบบออกแบบไวด ระบบออกแบบไวไมดInternal Control มประสทธผล

Internal Control ไมมประสทธผล

ไมมประสทธผล


Control risk ตา Control risk สง

5 2 5 การทดสอบการควบคม5.2.5 การทดสอบการควบคม(ระหวางการตรวจสอบ-พสจนการปฏบตงานจรง)

ประเมนความเสยงจากการควบคม

Internal Control มประสทธผลInternal

ทาการทดสอบการควบคม ใ ใ ป

มประสทธผล

control

ไ (เพอยาใหแนใจวา ICs มประสทธผลจรง)ไมมประสทธผล

การตรวจสอบเนอหาสาระ


การตรวจสอบเนอหาสาระ

5.2.6 การทดสอบการควบคม

สรป เมอ Control Risk “ตา” ตองทดสอบการควบคม (Test of Control) ( )เพอใหมนใจวาการควบคมภายในมประสทธภาพดจรงวธการทดสอบการควบคม “โดยเปรยบเทยบกบระบบการควบคมภายในทออกแบบไว”วธการทดสอบการควบคม โดยเปรยบเทยบกบระบบการควบคมภายในทออกแบบไว

(1) ตรวจสอบเอกสาร (2) สอบถามบคลากร (2) สอบถามบคลากร (3) สงเกตการณ

ป (4) ปฏบตซา


5 2 7 การรายงานจดออนของ5.2.7 การรายงานจดออนของระบบการควบคมภายใน

จดออนของ Internal Control System คอ สถานการณซงผสอบบญชจดออนของ Internal Control System คอ สถานการณซงผสอบบญชไมอาจเชอถอไดวาระบบการควบคมภายในจะปองกนหรอตรวจพบ และแกไขการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญได แกไขการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญได แจงจดออนเปนหนงสอ (Management Letter) ในทนท พรอมเสนอแนะแนวทางการแกไขดตวอยางท 5-1 (หนา 5-21)ดตวอยางท 5-1 (หนา 5-21)


audit chapter5 audit risk - maejo university · 5.1...

Documents