autocad 2009 kullanım talimatı ve eğitim kitabı

AUTOCAD 2009 KULLANIM TALİMATI ve EĞİTİM KİTABI1

AUTOCAD NEDİR?

AutoCAD, Autodesk firması tarafından üretilip geliştirilen, tasarım ve çizimlerin bilgisayar ortamında yapılmasını sağlayan ve halen 80 ülkede 17 dilde versiyonları bulunan ve bir Computer Aidet Draffing and Desing(Bilgisayar Destekli Teknik Çizim ve Tasarım) paketidir.

AutoCAD in DWG uzantılı çizim formatı Dünya Endüstriyel çizim standardı olarak kabul edilmekte ve dünyada 1.200.000’den fazla kayıtlı kullanıcı tarafından 2.000.000.000’ın üzerinde DWG dosyası üretildiği tahmin edilmektedir.Genel amaçlı bir tasarım ve çizim programı olan AutoCAD’i kullanmak için her hangi bir program dilini bilmek ya da başka bir programı kullanmış olmak gerekli değildir.gelişmiş etkileşimli grafik kullanıcı ekranı sayesinde tüm komutlara menüter den veya sembol simgelerden kolayca erişmek ve çizim, düzenleme,vs. komutlarını kullanmak olasıdır.

AutoCad, kişisel bilgisayarlar üzerinde Windows XPve Windows Vista ortamlarında, değişik iş istasyonlarında, UNIX ortamında ve Macintosh bilgisayarlar üzerinde de çalışmaktadır, ayrıca çok kullanılan bilgisayar ağlarında(Network) destekleyen AutoCAD programının en önemli özelliklerinden biriside;hangi ortamda üretilirse üretilsin, çizim dosyalarının hiçbir ek değişikliğe gerek duyulmadan diğer bir bilgisayar ortamında okunup, üzerinde işlem yapılabilmesidir.

İlk sürümü 1982 yılında çıkmış olan AutoCAD, bu güne kadar büyük gelişmeler göstermiş ve geliştirilen her yeni AutoCAD, yeni bir versiyon veya sürüm numarası ite adlandırılarak satışa çıkmıştır.

AUTOCAD’İ KİMLER KULLANABİLİR?

AutoCAD genel amaçlı bir tasarım ve çizim

programıdır. Dolayısıyla çok geniş bir yelpaze

içerisinde her hangi bir disipline özgü komutlarla

kullanıcıyı kısıtlamadığı gibi, açık mimarisi ile


istenilen yönde özelleştirilebilir.AutoCad, tüm mimar

,mühendis,tasarımcı, grafiker ve kısaca tasarım ve

çizim ile ilgili her disiplin tarafından kutlanılacak

bir programdır. Bu gün ülkemizde ve dünyada Makine

Mühendisliğinden,Güzel sanatlara,Mimarlıktan Tıbba,

Şehir planlamadan, Reklamcılığa,Haritacılıktan

Elektroniğe , Uzay araştırmalarından Denizbilim

Araştırmalarına kadar her alanda AutoCAD’den temel

tasarım ve çizim paketi olarak yararlanılmaktadır.

AutoCAD’in bu kadar yaygın olarak tercih edilen bir yazılım olmasının sebebi, gerek 2, gerekse-3 boyut tasarım ve çizim için sağladığı olanaklar ve kullanım kolaylığıdır. AutoCAD, gerçek bir 2- ve 3-boyutlu(3D)tasarım ve çizim yazılımıdır.

AUTOCAD İLE NELER YAPILABİLİR?

AutoCAD, programında komut ve menü alanları ile çevrelenmiş olan alan, kullanıcının tasarım ve çizim alanıdır. Kullanıcı, bu pencerede, tıpkı 2-boyutta çalıştığı gibi 3- boyut da kendi çizim uzayının oluşturup gerçek 3 boyutlu tasarım ve çizimler oluşturabilir. Bu pencerede, çizim 3-boyutlu uzayda,istenilen konumu, istenilen bölümü görüntülenebilir,yakından ye da uzaktan bakabilir, gerçek perspektif görüntüler elde edebilir.Kullanıcı, eğer dilerse, çalışma penceresini farklı şekillerde bölerek elde edebilir.Kullanıcı, eğer dilerse,çalışma penceresini farklı şekillerde bölerek her birinden farklı bir uzaklık ve konum kullanarak çalışılabilirdir pencereden diğerine geçe bilir.Daha sonra tasarım değişik boyutlardaki görüntülerini, değişik yönlerden , görünüşlerini, perspektif görünüşlerini ve detaylarını, ekranda beliren Paper space üzerinde yerleştirerek istenilen ölçüde çıktı alınabilir.

Ölçek düzenlemek, AutoCAD’de, sadece çıktı alınırken yapılan bir işlemdir AutoCAD kullanıcısının farklı ölçeklerde çizim üretebilmek için birden fazla çizim


yapmasına gerek yoktur. Aynı şekilde çizim kağıdının özerinde istenilen her türlü ekleme yapılabilir, notlar düşülebilir, resim numarası, pafta adı, çerçeve ve ye etiket tasarımı iliştirilebilir. Tüm bunlar bir kez tasalandıktan sonra her çizimde kullanılabilir.

AutoCAD ile çizim yaparken, kullanıcı, tanımlı çizim öğelerini kullanabileceği gibi, değişik düzenleme komuttan ite istediği karmaşıklıkta geometriler de oluşturulabilir. Çizgi, daire, elips, yay gibi basit çizim öğeleri, 2- veya 3- boyutlu spline eğriten, 3-boyutlu yüzeyler, kont, silindir, küre gibi 3-boyutlu ve karmaşık öğelerin kullanımı ile 2- boyutlu karmaşık profilleri döndürerek, kesitleri uzatarak ve ye 3 boyutlu ergiler arasını dokutarak karmaşık 3-boyutlu yüzeyler elde etmek AutoCAD için oldukça kolaydır.

Kullanıcı çizim öğelerini kullanarak çizini gerçekleştirmesi için AutoCAD, bir çok çizim yardımı komutu ile donatılmıştır. Kullanıcının imlecinin hareketini kontrol edebilmesinden, uzayda bulunmak istediği düzlemi tanımlaması kadar giden bu komutlarla çizim yapmak kolaylaştırılmıştır. Aynı şekilde, klasik yöntemler ite saatler alabilecek geometrik hesaplama sonuçları veya cetvel, pergel, gönye yardımı ile bulunmaya çalışılan özel noktalara AutoCAD tek bir komutla erişebilmektedir.

Örneğin; iki çembere teğet olan bir çizgi çizebilmek için Line komutunu Tanget nesne kenetleme modu ile birlikte çalıştırıp çemberlerin işaretlenmesi, bu istemi AutoCAD üzerinde saliseler ölçülebilecek bir zaman içerisinde gerçekleşir.

Gene aynı şekilde, çizim, düzenleme ve değişim komutları yardımı ite bir çizimden benzeri bir çok çizimi türetmek veya saatler alabilecek bir revizyon işlemi de bir iki dakika içerisinde gerçekleştirilebilir. AutoCAD , tüm çizim öğelerini kopyalayabilir, taşıyabilir, kopartıp birleştirebilir, renklerini ve desenlerini farklılaştırabilir. Dolayısıyla, AutoCAD içerisinde aynı çizimde bir çok yerde kullanabilecek bir öğeyi defalarca çizmek yerine kullanıcı, bu öğeyi bi kez


çizdikten sonra kopyalayabilir, taşıyabilir, ve ya bir ad ite kaydederek daha sonra, aynı ve ya başka bir çizimde kullanmak üzere saklayabilir.

Bir teknik resim ye da perspektif görüntünün çarpıcılığını çizimin düzeni kadar etkileyen diğer unsurlar da çizgi ve taramaların kalitesidir.AutoCAD, kullanıcıya bu konulara da yardım sağlamaktadır. Kullanıcılar çizgi-tipi kütüphanelerinden istedikleri çizgi tipini seçebilecekleri gibi, kendileri de istedikleri çizgi tiplerini oluşturabilirler. Aynı şekilde AutoCAD kütüphanesinden seçilecek bir tarama deseni ile istenilen kapalı alan işaretlenerek tarama işlemi gerçekleştirilir. Kullanıcı, tarama deseninin özelliklerini değiştirebileceği gibi, katsayı ile de oynayabilir; kendi özgün tarama desenlerini kütüphaneye ekleyebilirler,taranacak alanda tarama yapılacak ve yapılmayacak alanları tanımlayabilir. AutoCAD, bu verileri veritabanında sürekli değerlendirdiği için taranan alanın özellikleri değiştirildiğinde,istenirse tarama otomatik olarak kendisini yeni sınırlara uydurur. Tüm bu elamanlar 265 değişik renkte ekranda görüntülenebileceği gibi, çıkı ayarların m cinsine göre farklı renklerde ye da tek renk olarak ve istenilen kalınlıklarda kağıt üzerine dökülebilir.

AutoCAD kütüphanesinde bir çok yazı sitili bulunduğu gibi; kullanıcılar dilerse True Type ve Postscript fontları da kullanabilir, yazıları istedikleri alana, diledikleri gibi yazabilirler. Başka bir yazı düzenleyicisinden AŞÇİ! formatta alacakları yazılan AutoCAD çizimlerine aktarılabilir.

AutoCAD, sadece tasarım ve çizim kolaylıkları île değil; çizim mantığı ile de kullanıcıya bir çok kolaylık sağlar. Örneğin; Layer kullanımı sayesinde bir çizimden değişik detayları gösteren bir çok çizim üretilebildiği gibi, bir proje üzerinde aynı anda değişik disiplinlerdeki kullanıcıların çalışıp, birbirleri ile uyumlu olmalarını ve çizimin gereksiz yere karmaşıklaşmasını ve şişmesini önler. Katman mantığı üst üste konmuş şeffaf ve eskis kağıtları gibi düşünülebilir. Kullanıcı her bir katmana çizimin değişik bir detayını çizip, dilediklerini aynı anda görüntüleyip inceleyebilir, çıktı alabilir.Örneğin;


Layer kullanımı sayesinde bir çimden değişik detayları gösteren bir çok çizim üretilebildiği gibi, bir proje üzerinde aynı anda değişik disiplinlerdeki kullanıcıların çalışıp, birbirleri ile uyumlu olmalarını ve çizimin gereksiz yere karmaşıklaşmasını ve şişmesini, büyümesini önler. Katman mantığı, üst üste konmuş şeffaf eskiz kağıtları gibi düşünülebilir.Kullanıcı her bir katmana çizimin değişik bir detayının çizip, diledikleri aynı anda görüntülenip inceleyebilir, çıktı alabilir.

AutoCAD’in sahip olduğu bir diğer özellik de , otomatik ölçülendirmedir. Doğrusal ve açısal ölçülendirme, çap ve yan çap ölçülendirme AutoCAD de çok kolaydır.Ölçü komutuna grip, ölçülendirilmesini istediğimiz öğeyi göstermeniz ve ölçü çizgisinin konmasını istediğimiz yeri belirtmemiz yeterli olacaktır.

AutoCAD’in diğer bir özelliği ise; Associative Dimensioning mantığı ile çalışan AutoCAD, ölçülendirdiğiniz öğeler üzeride sonradan yapılan değişiklikleri de algılayıp ölçüleri ve ölçü çizgilerini otomatik olarak güncelleştirmesidir. Ölçülendirmenin yanında, AutoCAD, size uzunluk, mesafe, alan, çevre, koordinat vb. bir çok bilgiye ulaşmamızı sağlayan bir çok olanak da sağlamaktadır. Hatta komutları Advanced

Modeling Extension ile birlikte kullanıldığında,

nesnelerin sadece geometrik değil kütle özelliklerine

de ulaşılabiliyor ve kütleler arasında işlemler

yapabiliyorsunuz.

AutoCAD, bu gibi özellikleri sayesinde sadece sizi günler süren işlerden kurtarmak ile kalmıyor, klasik yöntemler ile yapılamayacakları yapıp , daha üretken olmanızı tasarımınızın daha ekonomik ve daha kaliteli olmasını da sağlıyor.

AutoCAD, mühendislik için gerekli hesaplamaları yapabilmeniz, verileri elde edebilmeniz ve daha iteri tasarımlan kolayca gerçekleştirebilmeniz için size gerçek dünyada karşılaşamayacağınız tanımlamaları da


sunuyor.Özellikle Makine ve İnşaat Mühendisliği tasarım çalışmalarında büyük kolaylıklar sağlayan 2 boyutlu katı modellerle hacim yerine alanlar arasında da çıkarma, birleştirme,kesişim alma gibi nesneler arası işlemleri yapabiliyorsunuz. Kesit alanların, Atalet momenti hesaplarının sonuçlarının anında görüntülenebilmek bir çok mühendisi saatler süren hesaplamalardan kurtarmaktadır.

AutoCAD’ de her işi yapmanın birden fazla yolu olduğu gibi, her amaca uygun farklı özellikler bulabilmek de kullanıcılara büyük bir esneklik sağlamaktadır.

AutoCAD’ de farklı katmanlarda, farklı renklerde ve farklı çizgi tiplerinde oluşturduğunuz karmaşık şekilleri dilerseniz blok olarak isimlendirip saklamanız ve gerektiğinde çağırmanız yeniden kullanmanız mümkündür. Hatta isterseniz bu bloklar bir takım yazılı bilgiler, nitelemelerde ekleyebilirsiniz. İsmi ile çağırdığınız her blok geldiğinde, iliştirdiğiniz yazılı bilgiler de otomatik olarak gelmektedir. AutoCAD,

sadece veri tabanı yönetim sistemleri ile değil masa üstü yayıncılık sistemleri ile de iki yönlü iletişim kurabiliyor Görüntüleri Post Sprit dosyası olarak okuyabilmesi ve aktarabilmesi AutoCAD’in kullanım alanını da genişletiyor. Çiziminizi EPS dosyasını (Encapsuiated PostScript) olarak masa üstü yayıncılık sistemine aktarabilmeniz veya PostScript yazıcılardan alabilmeniz, özellikle teknik dokümanlarının hazırlamasında size büyük olanaklar sağlıyor. Daha önceden kağıda geçmiş çizimleri AutoCAD ‘e aktarmak için sayılaştırıcı üzerinde kopyalamak ye da tarayıcı ile okuyup AutoCAD’in okuyacağı formata dönüştürmek için seçenekleriniz var.

Diğer yazılımlar ile AutoCAD arasında grafik veri alış verişi IGES veya DXF formattanna uygun olarak kolaylıkla yapılabilir. AutoCAD her iki formatta da bilgi girişi ve çıkışı sağlayabilir.

AUTOCAD VE HIZ

AutoCAD’in n yeni versiyonu olan AutoCAD 2002 den bahsederken onun için, hızlı kaliteli, çekici


kelimelerini çekinmeden kullanabiliriz. Başta üretkenlik olmak üzere bir çok yenilik sunulmaktadır; yüksek performans, AutoSnap gibi hassas çizim araçları, raster görüntüler ve dış referans kıpma gibi veri paylaşımları özettikleri, Foto-gerçekçi kaplama, katı dolgular bunlardan sadece bir kaçı.

AutoCAD programının performansının arttırılması için üretici firma kullanıcılardan gelen eleştirileri dikkate alarak programda iyileştirmeler yapmıştır. Program geliştirilirken sürekli testlerden geçirilmiştir. Kullanıcılar la yapılan görüşmeler, anketler ile aşağıdaki alanlarda performans artısının gerekli olduğu ortaya çıkmıştır.

Görüntü işlemleri ve çizim yükleme/yeniden türetme

Düzenleme ve geometri oluşturma İmleç, diyalog kutuları ve menü yanıt

zamanları Çizim saklama, AutoCAD programını açılması,

nesne kenetleme, çıktı ama ve AutoLIPS çalışma zamanı

Dış referans/ blok üzerinde çalışma ve menü derleme.


“Kağıt Düzlemi”

Nedir ve Nasıl Kullanılmalıdır?

İlk defa AutoCAD R11 ile gelen “Kağıt Düzlemi” işlevi, çizimlerin basılı çıktıları için pafta organizasyonu yapmaya yarayan, fakat pek kullanılmayan önemli bir AutoCAD işlevidir.

AutoCAD R11’in Türkçe sürümü ile uğraştığımız günlerde, “Paper Space”in Türkçe’sini Kağıt Düzlemi olarak belirlemiştik. Şu anda R14 ile çalışıyoruz; demek oluyor ki Kağıt Düzlemi AutoCAD’de 8 yıldır yer alıyor. Ancak gerek kullanıcılarla görüşmelerimiz, gerekse seminerlere katılanlara sorduğumuz “Kağıt Düzlemini kimler kullanıyor?” sorusu, bizlere bu önemli özellikten yeterince yararlanılmadığını düşündürdü. Peki Kağıt Düzlemi neden kullanılmalıdır? Yanıtı basit, yararlı bir özellik olduğu için. Nasıl sorusuna ise, bu yazının geri kalanında yanıt bulacaksınız. Kağıt Düzleminin ne olduğunu, nasıl kullanılacağını ve değişik disiplinlerdeki uygulamalarını yazacağız.

Model Boşluğu (Model Space) çizimin yaratıldığı yerdir. Kağıt Düzlemi (Paper Space) ise, çizimin çıktı almak için organize edildiği yerdir. Kağıt Düzlemi, Model Boşluğunda yaratılan çizimi kağıda yerleştirmek için araçlar sağlar. Kağıt Düzlemi kullanıldığında, çizimin tek bir görünümünün çıktısını almakla sınırlandırılmazsınız. İstenilen sayıda görünüm, istenilen yerleşim şekliyle kağıt üzerine aktarılabilir.


Görünüm Alanlarının ÖzellikleriAutoCAD’de görünüm alanları iki şekilde olabilir: Döşenmiş (tiled) veya serbest (floating).

Döşenmiş görünüm alanları (tiled viewports) ile çalıştığınızda, Model Boşluğunda modelleme ve çizim yapıyorsunuz demektir. Eğer birden fazla görünüm alanı varsa, herhangi birinde yapılacak çizim düzenlemesi diğerlerini de etkiler. Ancak, bakış açısı, ızgara ve

kenetleme ayarları ve zum oranı, her görünüm alanında farklı olabilir. Döşenmiş görünüm alanları, çizim ekranının tamamını kaplarlar. “TILEMODE” sistem değişkeni, 1 değerindedir.

Serbest görünüm alanları (floating viewports), Kağıt Düzleminde yer alan ve modelin değişik görünümlerini içeren pencerelerdir. Kağıt Düzleminde, serbest görünüm alanları birer nesnedirler. Konumları ve ölçekleri ayarlanarak kağıt üzerindeki yerleşim gerçekleştirilir. Zum

komutu ile de görüntüledikleri çizimlerin çıktı ölçekleri ayarlanır. “TILEMODE” sistem değişkeni, 0 değerindedir.

Kağıt Düzleminde, serbest görünüm alanları ileçalışılır. Bu düzlemde çizim de yapılabilir, antet ve notasyon, bu düzlemde yerleştirilir. Kağıt Düzleminde serbest görünüm alanları birer nesnedir. Bu düzlemde, model üzerinde değişiklik yapılamaz. Modele/çizime ulaşmak için, Kağıt Düzleminden Model Boşluğuna geçilir. Böylece, kağıt üzerindeki yerleşimi görürken de model ile çalışma olanağı sağlanmış olur. Serbest


görünüm alanlarında, her görünüm alanı üzerinde ayrı ayrı ayarlar yapılabilir:

Belirli görünüm alanlarında, seçilen katmanlar kapatılabilir. Örneğin, 3 boyutlu bakışın çizdirileceği görünüm alanında ölçülendirme nesnelerinin görünmesini istemiyorsanız, ölçülendirme katmanını bu görünüm alanında kapatabilirsiniz.

Ayrı görünüm alanları, çıktı alırken ayrı ölçeklerde olabilir. Ölçek ayarı, kağıt düzlemine göre yapılır.

Görünüm alanları arasında görünümler hizalanabilir. Örneğin, mekanik ve mimari uygulamalarda, görünüşlerin ve kesitlerin eksen çizgilerinin birbiri ile hizalı olması gerekir.

Çıktı alırken, eğer model 3 boyutlu ise ve bir görünüm alanında yer alıyorsa, arkada kalan çizgilerin gizlenmesi (hidden line removal) istenebilir. Arkada kalan çizgilerin gizlenmesi ayarı, her görünüm alanı için ayrı ayrı yapılabilir.

Kağıt Düzlemine GeçişKağıt Düzlemine geçmek ve serbest görünüm alanları yaratmak için birkaç yöntem vardır:

“View” menüsünden “Paper Space” seçilir veya “TILEMODE” sistem değişkeni 0 yapılır. Daha sonra “Mview” komutu ile veya “View” menüsünden “Floating Viewports” seçenekleri ile serbest görünüm alanları yaratılır.

“MVSetup” yardımcı programı ile, Kağıt Düzlemi ve serbest görünüm alanları yaratılır. Bu komutla ayrıca antet bloğu, görünüm alanlarının ölçeği ve hizalama da belirlenebilir.

Yeni bir çizime başlarken, “Advanced Setup Wizard” çalıştırılırsa, 7. aşamada Kağıt Düzlemi ayarları ile yeni bir çizim yaratılır. Daha sonra “Mview” komutu ile görünüm alanları tekrar ayarlanabilir.


Sihirbaz ile kağıt düzlemi ayarı

Kağıt Düzlemi ve Model Boşluğu ikonları, birbirlerinden farklıdır.

Kağıt Düzlemi ikonu

Model Boşluğu ikonu

Kağıt Düzleminde çalışırken, model üzerinde değişiklikler yapmak için sık sık Model Boşluğuna geçmek gerekir.

Kağıt Düzleminden Model Boşluğuna geçiş üç şekilde olabilir:


AutoCAD ekranının en altında yer alan durum çubuğunda “Paper” yazan yerin üzerine iki kere tıklanır veya

“View” menüsünden “Floating Model Space” seçilir veya

“Mspace” komutu girilir. Model Boşluğundan Kağıt Düzlemine geçiş de üç

şekilde yapılabilir: AutoCAD ekranının en altında yer alan durum

çubuğunda “Model” yazan yerin üzerine iki kere tıklanır veya

“View” menüsünden “Paper Space” seçilir veya “Pspace” komutu girilir.

Yerleşimin AyarlanmasıÇizimin kağıt üzerindeki yerleşiminin ayarlanması, pafta üretiminin önemli bir aşamasıdır. Çizimde tek model olmasına rağmen, kağıt üzerinde bunun plan, kesit, görünüş, perspektif gibi değişik görünümlerini elde etmek isterseniz, bunun için Kağıt Düzleminde serbest görünüm alanları yaratmanız gerekir.

Serbest Görünüm Alanlarını YaratmaSerbest görünüm alanları, “Mview” veya “Mvsetup” komutları ile veya “View” menüsünün “Floating Viewports” seçenekleri ile gerçekleştirilir. Burada menü seçeneklerini inceleyeceğiz, diğer komutlar da benzer yöntemle çalışır.

1. “View” menüsünden “Floating Viewports”u seçin. 1, 2, 3 veya 4 görünüm alanı seçin.2. Eğer 2 veya 3 seçtiyseniz, görünüm alanının nereye yanaşık olacağını belirleyin.3. Eğer 1 seçtiyseniz ve görünüm alanının grafik ekranın tamamını kaplamasını istiyorsanız “Fit” girin.4. Dikdörtgen bir alan göstererek görünüm alanlarının yaratılacağı yeri belirleyin.

Görünüm Alanlarını DüzenlemeGörünüm alanları yaratıldıktan sonra, gereksinimlere göre düzenlenebilirler. Her görünüm alanı, aslında Kağıt Düzleminde yer alan ve renk ve katman gibi özelliklere sahip olan birer nesnedir. Görünüm


alanları üzerinde kopyalama, taşıma, silme, sündürme gibi komutlar çalışır. Ayrıca tutamakları (Grip) ile de düzenlenebilirler.

Görünüm alanı içindeki görünümün ölçeği ile oynamak, görünüm alanının boyutlarını değiştirmez. Aynı şekilde, görünüm alanının boyutları ile oynamak da, görünümün ölçeğini değiştirmez. Dolayısıyla, görünüm alanı içinde yapacağınız kaydırma ve zum işlemleriyle ve görünüm alanının sınırlarındaki düzenlemelerle, çizimin belirli bir bölümü görüntülenebilir.

İpucu: Eğer görünüm alanı sınır çizgilerinin çıktıda görünmesini istemiyorsanız, bunları ayrı bir katmana yerleştirip, çıktı sırasında o katmanı kapatabilirsiniz.

Görünürlük KontrolüSerbest görünüm alanlarındaki nesnelerin görünürlüğü, birkaç yöntemle ayarlanabilir:

Her görünüm alanındaki katmanlar, ayrı ayrı dondurulabilir: “Layer” diyalog kutusundaki “Freeze in Current Viewport” seçeneği ile veya “Vplayer” komutu ile bu işlem gerçekleştirilir. Örneğin, ölçülendirmelerin bir görünüm alanında görünmesini, fakat diğerlerinde görünmemesini istiyorsanız, ölçülendirme katmanını diğer görünüm alanlarında dondurursunuz.

Görünüm alanları kapatılıp açılabilir: “Mview” komutunun “On” ve “Off” seçenekleri ile görünüm alanları açılıp kapatılabilir.

Aktif olacak görünüm alanlarının sayısı sınırlandırılabilir: “MAXACTVP” sistem değişkeni, aynı anda kaç aktif görünüm alanı olacağını belirler.

Kağıt Düzlemine Göre Görünümlerin ÖlçeğiBasılı çıktı almadan önce her görünüm alanı için ayrı ayrı zum ölçeği belirleyebilirsiniz. Görünüm ölçeği, Kağıt Düzlemine göreceli olarak verilir - hassas ölçekleme, zum ölçek faktörünün Kağıt Düzlemine göreceli verilmesiyle gerçekleşir.


Kağıt Düzlemi

nde çalışır

ken ölçek

faktörü,

çıktısı alınaca

k çizimle görünüm alanınd

a görünen modelin gerçek boyutları arasındaki orandır. Bu ölçeği bulmak için, Kağıt Düzlemi birimlerini Model Boşluğu birimlerine bölün. Örneğin, 1’e 5 ölçekli bir çizim için, 1 Kağıt Düzlemi birimine, 5 Model Boşluğu birimi karşılık gelir (1:5).

Görünümleri Kağıt Düzlemine göre ölçekleme işi, “Zoom” komutu ile yapılır. “Zoom/Scale” seçeneğine girilecek 1xp, Kağıt Düzlemi ve Model Boşluğu birimlerini 1:1 ölçeğe getirir. 2xp, görünümü 2 katı büyütür yani, 2:1 ölçeğe çevirir. 0.2xp (1/5xp olarak da yazılabilir), görünümü 1:5 ölçeğe çevirir.

Aşağıdaki resimde, A3 boyutunda bir antetimiz ve uzunluğu 127 mm olan bir parçamız var. Değişik görünüm alanları, değişik ölçeklerde görüntüleniyor. Ölçek ayarlama, “Zoom” komutuna girilen (değer)xp ile sağlanıyor. Kağıt Düzleminde çıktı alırken 1 Plotted MM = 1 Drawing Units ile ölçek belirlendiğinde, Kağıt Düzlemindeki A3 antetimiz kağıda 1:1 ölçeğinde aktarılırken, görünüm alanlarının kendi ölçeklerinde çıktıları alınacaktır.

Değişik ölçeklerde Kağıt Düzlemine göre zumlama

İpucu: Kolaylık için antetinizi 1:1 ölçekte olacak şekilde ayarlayın, görünüm alanlarınızı da Kağıt Düzlemine göre ölçekleyin.


Kağıt Düzlemi

nde Çizgi Tipi

Ölçeği“PSLTSC

ALE” sistem değişkeni ile,

Kağıt Düzleminde görünen tüm çizgi tiplerinin, aynı ölçekte olmasını sağlayabilirsiniz. Bu sistem değişkenine, “Format/Linetype…” menüsünde “Use paper space units for scaling”i kullanarak da ulaşabilirsiniz. Bu değişken 1 olduğunda, Kağıt Düzlemindeki tüm çizgi tipleri, görünüm alanlarının ölçeğinden bağımsız olarak, aynı ölçekte görüntülenir. 0 olduğunda ise, her görünüm alanının ölçeği, çizgi tipinin görüntülenmesindeki ölçeği belirler.

Görünümleri HizalamaBir görünüm alanındaki görünümü, diğer bir görünüme göre hizalamak gerekebilir. Örneğin, mekanik ve mimari uygulamalarda, görünüşlerin ve kesitlerin eksen çizgilerinin birbiri ile hizalı olması gerekir. Açılı, yatay ve dikey hizalamalar için bir görünüm alanındaki görünümü, diğer bir görünüm alanında belirlenen temel noktaya göre kaydırmak gerekir.

Görünüm alanlarında nesneleri hizalamak için:

1. “Mvsetup” komutuna girin.2. “Align”ı seçin.3. Aşağıdakilerden biri ile devam edin:

“Horizontal” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre yatay hizalama yapar.


“Vertical” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre dikey hizalama yapar.

“Açılı” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre belirlenen mesafe ve açıda hizalama yapar.

4. Görünüm alanlarından sabit kalacak olanı güncel görünüm alanı yapın ve temel noktayı gösterin. (1. Nokta)5. Hizalamanın yapılacağı görünüm alanını seçin ve sonra hizalama noktasını seçin. (2. Nokta)6. Açılı hizalamalarda, mesafe ve açıyı ikinci görünüm alanında belirleyin.

İpucu: Doğru bir hizalama işlemi için, nesne kenetleme modlarını kullanmanız gerekir.

Arkada Kalan Çizgilerin GizlenmesiEğer çiziminizde 3 boyutlu nesneleriniz varsa, bunların basılı çıktılarında arkada kalan çizgilerin gizlenmesini isteyebilirsiniz. Bunun için “Mview” komutunun “Hideplot” seçeneğini veya “View” menüsünden “Floating Viewports / Hideplot” seçeneğini kullanın.

Değişik Disiplinlerde Kağıt Düzlemi Kullanımı

Yaptığınız çizimin basılı çıktısını alacaksanız, Kağıt Düzlemi işinizi kolaylaştıracaktır. AutoCAD, temelde üzerinde çalışan uygulama yazılımlarına yukarıda anlattığımız Kağıt Düzlemi işlevlerini sunar. Ancak bazı uygulama yazılımları, işleri daha da kolaylaştırmak için, ek Kağıt Düzlemi işlevleri de içerirler. Şimdi Kağıt Düzleminin, değişik disiplinlerde ne şekilde kullanılabileceğine bakalım.

Mekanik Uygulamalarda Kağıt DüzlemiAutodesk Mechanical Desktop, AutoCAD’in sunduğu Kağıt Düzlemi özelliklerini, çok daha kolay kullanımlı olacak şekilde özelleştiriyor. Kağıt Düzlemi özelliği, MDT ile Model Boşluğunda oluşturulan parçaların (katı,yüzey ya da tel çerçeve) ve montajların teknik resim görünüşlerinin kolayca ve otomatik olarak alınmasını sağlıyor.


Autodesk Mechanical Desktop’da Kağıt Düzlemi kullanımı

Modellerin üstten, yandan, izometrik, kesit, detay,eğik vb. görünüşleri çıkartılabiliyor. Görünüşler çıkartılırken, arkada kalan çizgiler hesaplanıyor ve bunlar istenen çizgi tipleriyle görüntüleniyor. MDT, bu görünüşler üzerinde önceden tanımlı ve kendisinin atadığı ölçüleri otomatik olarak yerleştiriyor. Ayrıca, yeni ölçüler kullanıcı tarafından da kolaylıkla görünüşlere eklenebiliyor. Bunların dışında, Kağıt Düzlemindeki görünüşler üzerine kaynak, geometrik toleranslar gibi semboller DIN, ISO, ANSI, BS, JIS standartlarına göre oluşturulabiliyor. Böylece, istenen karmaşıklıkta modeller tasarlanırken, Kağıt Düzleminde de bunların teknik çizim görünüşleri MDT’nin yetenekleri ile otomatik olarak yaratılabiliyor. 2B görünüşler ve 3B model birbirlerine bağlı olduklarından birinde yapılan değişiklikler diğerine yansıyor.

Mimari Uygulamalarda Kağıt DüzlemiAutoCAD Architectural Desktop’da, AutoCAD’in Kağıt Düzlemi özelliklerinden yararlanılıyor. Mimari çizimlerde Kağıt Düzlemi, plan, kesit ve görünüş gibi


aynı anda bakılması gereken çizimleri pafta üzerinde anlaşılır biçimde sunmak için kullanılıyor.

Autodesk Architectural Desktop’da Kağıt Düzlemi kullanımı

Çizimlere eşlik eden mahal listeleri, lejantlar, metinler ve paftayı çerçeveleyecek antet de Kağıt Düzleminde yaratılabiliyor. Kağıt Düzleminde projenin kaplama yapılmış görüntüleri ve fotoğrafları da kullanılarak etkileyici sunum paftaları oluşturulabiliyor.

GIS Uygulamalarında Kağıt DüzlemiAutoCAD Map, AutoCAD’in Kağıt Düzlemi işlevlerini kullanır. Aşağıdaki örnekte proje alanı farklı detaylarda ve ölçeklerde görüntülenerek çıktı almaya hazır hale getirilmiş durumda:


AutoCAD Map’de Kağıt Düzlemi kullanımı

Görünüm alanları standart antetli kağıdın üzerine yerleştirilerek gerekli düzenlemeler yapılmış. Soldaki iki görünüm alanında proje verilerinin olduğu halihazır ve kadastro paftaları aynı alan için ayrı ayrı gösterilmiş. Sağ üstte aynı alana ait arazi kullanım sorgulaması ve alt görünüm alanında da halihazır ve kadastro paftalarının birleştirilmiş halinden bir detay yer alıyor.

Arazi - Topoğrafya Uygulamalarında Kağıt DüzlemiAutoCAD Land Development Desktop’la üretilen projelerde çizime ait farklı detaylar aynı pafta üzerine basılmak istendiğinde Kağıt Düzlemi kullanıcıya büyük kolaylık sağlar. Üzerinde çalışılan proje, kullanıcının belirlediği görünüm alanlarında farklı açılarda, ölçeklerde veya detaylarda görüntülenebilir.


AutoCAD Land Development Desktop’da Kağıt Düzlemi kullanımı

Yukarıda Kağıt Düzleminin nasıl kullanılabileceğine dair bir örnek yer alıyor. Çalışma alanı farklı detaylarda ve şekillerde görüntüleniyor, eş yükseklik eğrilerini kapsayan tüm arazi, çalışma alanına yaklaşılarak alınan bir detay görüntü, çalışma alanından alınan kesit görüntüsü ve arazinin üç boyutlu modeli antetli kağıda yerleştirilerek çıktı almaya hazır hale getiriliyor.

Duvar Stili Oluşturmak

AutoCAD Architectural Desktop, mimari elemanlar için stil tabanlı “akıllı”nesneler kullanır. Duvar da bunlardan birisidir. Kullanıcı tarafından oluşturulabilen farklı duvar stilleri, duvarın fiziksel yapısını ve çizimlerde nasıl görüneceğini belirler.

Gelin, örnek bir duvar stili yaratalım. Duvarımız, iki tarafı sıvalı yarım tuğla bir duvar olsun ve planda aşağıdaki gibi gözükmesini isteyelim.


“Design”menüsü altında “walls”alt menüsü içinde yer alan “wall styles”komutunu çalıştırdığımızda karşımıza dosyamızın içinde kullanıma hazır duvar stillerimiz listelenir. “New”düğmesine basarak kütüphanemize yeni bir duvar stili eklemenin ilk adımını atarız; duvarımızın adı T-TUĞLA13 olsun. “Edit”düğmesi ile duvarımızı hazırlayacağımız diyalog kutusuna ulaşıyoruz, öncelikle “Description”bölümüne kısa bir tanımlama yazalım. Örneğin, “iki tarafı sıvalı yarım tuğla iç duvar “.

“Components”sayfasında, duvar kompozisyonu içindeki her malzemenin adı (name), öncelik sırası (priority), yerleşme yeri (edge offset) ve kalınlığı (width) belirtilir.

“Priority”değeri duvarların kesiştiği noktada malzeme katmanlarının nasıl temizleneceğini belirler. Bu


değer ne kadar küçükse o katman o kadar önceliklidir. Örneğin, biri birine saplanan iki duvardan biri betonarme ve diğeri tuğla ise, sürekli olması gereken betonarme malzeme olacağından katmanlar içinde en yüksek öncelik değerine betonarme katmanı sahip olacaktır.

“Edge offset”değeri her katmanın başlangıç yerini, “Width”ise katmanın kalınlığını belirler. Şimdi ince sıva için bir katman oluşturalım. “Add”düğmesine basarak listeye yeni bir katman ekleyelim. Listede daha önceden bir katman var ise, onu da seçebiliriz. Daha sonra bu katman için aşağıdaki değerleri girelim.

name: ince sıvapriority: 80edge offset: -2width: 2

Aynı işlemi tuğla katmanı için aşağıdaki değerlerle yapalım:

name: tuğlapriority: 20edge offset: 0width: 9

Son katman, yani diğer taraftaki ince sıva için aşağıdaki değerlerle devam edelim:

name: ince sıvapriority: 80edge offset: 9width: 2

“Width”ve “Edge Offset”için sabit bir değer verebileceğimiz gibi “BW (base width)”seçeneği ile bu değeri duvar kalınlığına da bağlayabiliriz. Örneğin, “BW/2”değeri duvar kalınlığının yarısı kadar olacağını belirler.

Buraya kadar duvarımızın fiziksel özelliklerini tanımladık. Şimdi duvarımızın değişik görünüşlerde


nasıl çizileceğini

belirleyelim. Bunun için

“Display

props”sayfasın

a geçiyoruz.

Biz burada değişiklikleri

sadece plan bakışı için yapacağız. “Wall

style”seçeneği yapılacak

değişikliklerden sadece söz konusu

stilin etkilenmesi

içindir. Onu işaretleyip

“Attach Override”düğmesin

e basıyoruz. “Edit display props…”düğmesine bastıktan sonra, duvar katmanlarının (layer), taramalarının (hatch), plan düzleminin altında (below cut plane) ve üstünde (above cut plane) kalan çizgilerinin, çizilecekleri AutoCAD katmanlarını yöneten diyalog kutusu karşımıza çıkar.

Duvar içinde yer alan her malzemenin farklı kalem kalınlığında ve gerektiğinde taramayla çizilebilmesi için kendi sıra numarasıyla anılan “boundary”ve


“hatch”katmanl

arı vardır. Boundar

y 1, 2 ve 3 için birer renk seçin. Listenin alt taraflarına gidin, “hatch2”yi açın ve onun için de bir renk seçin. Bu tuğla malzemenin taranarak belirtilmesini sağlayacaktır.

“Hatching”sayfasına geçerek “hatch2 “nin tarama tipini, sıklığını vb. değerleri seçin. OK düğmesine basarak ilk diyalog kutusuna dönün.

Diyalog kutularının sol alt köşesinde bulunan ikon, yüzen görüntüleyiciyi açmak için kullanılır. Duvarınızın istediğiniz gibi görüntülenip görüntülenmediğini buradan kontrol edebilirsiniz. Örneğin, katman renkleriniz doğru mu?

Yeni duvar stilinizi kütüphanenize eklediniz. Artık istediğiniz uzunlukta, yükseklikte ve formda defalarca kullanabilirsiniz.

BÖLÜM 1

AUTOCAD’E GİRİŞ

Amerika Birleşik Devletlerinin en büyük yazılım firmalarından olan Autodesk Inc.’in ürünü AutoCAD, bilgisayar destekli çizim ve tasarım programıdır. Sürekli geliştirilen AutoCAD’in çizim dosya uzantısı .dwg, dünya endüstriyel çizim standardı olarak kabul edilmiştir. AutoCAD genel amaçlı bir tasarım ve çizim programı olduğundan herhangi bir meslek dalına yönelik olarak oluşturulmamıştır. Gerek 2 boyutlu, gerek 3 boyutlu çalışmaları ile sağladığı avantajlar, kullanım kolaylığı ile mimarlıktan, reklamcılığa,makine mühendisliğine, elektronik mühendisliğine ve


pek çok meslek dalındaki kullanıcılar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

1.1 Autocad 2009 İçin Gerekli Donanım İhtiyaçları

1.2 Çizim Ortamına Geçiş

Başlangıç Diyalog Kutusu : Start UpAutocad 2009 çalıştırıldığında kullanıcı karşısına

bir başlangıç diyalog kutusu çıkar bu diyalog kutusu (Startup) çizim ortamına geçmeden önce kullanıcılara çeşitli seçenekler sunar.

Open a Drawing Daha önceden çizilmiş ve

kaydedilmiş çizim dosyalarını açmak için kullanılır. Select a File listesi en son açılmış dört çizimi listeler ve istenilen bir çizimi açar. Mevcut başka bir çizim açılmak istenirse diyalog kutusundan Browse butonu tıklanmalıdır. Eğer AutoCAD ile çalışırken mevcut bir

çizim açılmak istenirse File menüden Open’ı seçmek yeterlidir.

Start From Scratch Herhangi bir ayar yapmadan

çizime en baştan başlamanın yolu Start from Stactch (Baştan Başla) butonuna tıklamaktır. Bu buton seçildiğinde yeni çizim sayfası için iki ölçü sisteminden biri seçilir.

Default Setting ayar kutusundan English raido butonu işaretlenerek OK

butonu seçilirse AutoCAD, acad.dwt şablonunu esas alır ve varsayılan çizim sınırları 12x9 inç olarak kabul eder.

Şekil 1.1 Open a Drawing Penceresi

Şekil 1.2 Start from Scratch Penceresi


Defult Setting ayar kutusundan Metric radio butonu işaretelenerek OK butonu seçilirse AutoCAD, acadiso.dwt şablonunu esas alır. Varsayılan çizimin sınırlarını 429x297 milimetre olarak kabul eder.

Use a Template Başlangıç Diyalog kutusundan

(Startup) Use a Template butonu (Şablon Kullan)

tıklanırsa kullanıcı karşısına daha önceden oluşturulmuş 50’yi aşkın çizim şablonu, (Select a Template) her şablon hakkında tanımlayıcı bilgi (Template

Description) ayrıca seçilen şablonun küçük bir görünümü ekrana gelir. Listelenen şablonlar haricinde bir şablon seçilmek istenirse Browse butonuna tıklamak gerekir.

Mevcut şablonlar haricinde kullanıcı tarafından oluşturulan özel şablonlar da kullanılabilir. Bunun için file menüden open seçilerek şablon olarak kullanılacak çizim dosyası açılmalıdır. Daha sonra yine file menüden save as seçilmelidir. Burada kayıt ismi (Save Drawing As) girilen formun altında kayıt

tipi olarak (Save File as Type) AutoCAD Drawing Template File (.dwt) seçilmelidir. Kayıt ismi de girilip OK tıklandığında kullanıcı karşısına çıkan Template Description diyalog kutusuna şablon için tanıtım bilgileri girilebilir. OK butonu tıklatılırsa yeni şablon kaydedilerek Use a Template

diyalog kutusundaki yerini alır.

Use a Wizard Advanced Setup gelişmiş ayarların, Quick Setup çabuk

veya başka bir tanımla hızlı ayarların yapıldığı kısımlardır. Bu iki seçenekte sihirbaz yardımıyla

Şekil 1.4 Use a Wizard Penceresi

Şekil 1.3 Use a Template Penceresi


çizim alanı ve çizim birimleri ile ilgili ayarlar yapılabilir. Advanced setup’ta quick setup’a göre daha gelişmiş ayarlar yapılabilir.

Advanced Setup Advance Setup’ta Units (Birimler) - Angle (Açı)

Angle Measure (Açı Ölçüsü) - Angle Direction (Açı İlerleme Yönü) - Area (Alan) gibi ayarlar yapılabilir.

Units (Birimler); kısmında çizimde kullanılacak ölçü birimi verilir.Burada Scientific (Bilimsel), Decimal (Ondalıklı), Engineering (Mühendislik), Architectural (Mimari), Fractional (Kesirli) gibi seçeneklerden istenilen çizim birim seçilebilir. Ayrıca bu birimlerin hassaslığı Precision kısmından verilebilir.

Angle (Açı); kısmında çizimde kullanılacak açı birimi verilir. Decimal Degrees (Ondalık Derece), Deg/Min/Sec (Derece/Dakika/Saniye), Grads (Grad), Radians (Radyan), Surveyor (Arazi Ölçümü) gibi seçeneklerden istenilen açı birimi seçilebilir. Yine Precision kısmından hassaslık ayarı yapılabilir. Hassaslık ayarı tam sayı veya kesirli sayı (virgülden sonra en fazla sekiz basamak kullanılabilir) olarak yapılabilir.

Angle Measure (Açı Başlangıcı); kısmında başlangıç açısının (0) yönü belirtilir. East (Doğu), North (Kuzey), West (Batı), South (Güney) gibi yönler seçilebilir veya kullanıcı tarafından başlangıç açısı (0) Other seçeneği ile verilebilir. Genelde 0 derece doğu yönünde seçilmektedir ve kabul görmüştür.

Angle Direction (Açı İlerleme Yönü); kısmında girilen açıların hangi yönde ilerleyeceği tesbit edilir. Counter-Clockwise (Saat Yönünün Tersi) veya Clockwise (Saat Yönü) gibi iki seçenekten biri seçilerek açının tarama yönü girilebilir.

Area (Alan); kısmında kullanılacak olan çizim kağıdının ölçüleri verilir. Width ile genişlik ve Length ile uzunluk ölçüleri verilebilir.

Quick SetupQuick Setup’ta Units (Birimler) ve Area (Alan) gibi

ayarlar yapılabilir.Hızlı ayar gelişmiş ayara göre


daha kısıtlıdır. Units ve Area ayarları gelişmiş ayarda yapıldığı gibidir, ancak bu iki seçenekte gelişmiş ayarda bulunan hassaslık (Precision) kısmı yoktur.

Bu ayarların büyük kısmı AutoCAD’e giriş haricinde AutoCAD menü içerisinde Format menüden Units seçilerek de yapılabilir. Alan ayarı ise yine AutoCAD içerisinde Limits komutuyla gerçekleştirilebilir.

1.3 Koordinat SistemleriKoordinat girmenin en basit ve temel yolu mutlak

koordinatlardır. Mutlak koordinatlar x,y,z şeklindedir. Mutlak koordinatların kullanımında tüm

koordinat değerlerinin orijin 0,0’a göre ifade edildiği unutulmamalıdır. Bu orijin noktası Limits komutuyla değiştirilebilir. Diğer bir koordinat girme biçimi nispi koordinatlardır. Nispi koordinatlar @ x,y,z şeklindedir. Bu kullanım ile son girilen koordinatın yeni bir orijin verilir veya 0,0 noktası

olması sağlanır. Bu olay girilen koordinatları karışıklıktan kurtarır.

1.3.1 2D Koordinat Girişi

Dik Koordinatlar

Dik veya dikdörtgen koordinat sistemi, geometriyi koordinat içinde tam mesafelerinde yerleştirmek için kullanılır. Bir koordinat genellikle X ve Y diye tanımlanan birbirinden virgülle ayrılmış iki sayıdan meydana gelmektedir. Koordinat eksenleri birbirine dik iki çizgiden oluşur. Bu iki çizginin kesiştiği yer orijin ismini alır. Orijin için kullanılan koordinatlar 0,0’dır. Tüm pozitif yönler orijinden yukarı ve sağa doğru hareket eder. Negatif yönler ise aşağı ve sola doğru hareket eder.Koordinat eksenleri 4 çeyreğe ayrılmıştır. Her çeyrekte X ve Y pozitif ve negatif değerler alabilir. Böylece istenilen yöne uygun olarak pozitif ve negatif değerler girilerek çizim gerçekleştirilebilir. AutoCAD’te çizime başlandığı

Çeyrek IV+X , -Y

Çeyrek III-X , -Y

Çeyrek I+X , +Y

Çeyrek II-X , +Y

Orijin 0,0

Şekil 1.5 Koordinat Bölgeleri


zaman ekran görüntüsü dik koordinat sisteminin 1. çeyreğini yansıtır. 0,0 orijin noktası ekranın sol alt köşesine yerleşmiştir.Geçerli ekran büyüklüğü ise ekranın sağ üst koordinatı ile ölçülür.

Bu değer açılışta Start Up menüsünden veya çizim ortamında Limits komutu kullanılarak da değiştirilebilir.

Kutupsal KoordinatlarKutupsal koordinatlarda veri girişinde açı önem

kazanır. Kutupsal bir koordinat girmek için açılı parantez (<) ile birbirinden ayrılmış mesafe ve açı değerleri girilir. Örneğin bulunulan noktadan 10 birim uzaklıkta ve 50 derecelik bir noktayı belirlemek için @10<50 ifadesini girmek yeterlidir. Varsayılan olarak açılar, saat ibresi yönünün tersinde artar, saat ibresi yönünde ise azalır. Saat ibresi yönünün tersine hareket etmek için açıya negatif değer girmek gerekir. Açı yönünün DDUNITS komutu veya ANGDIR sistem değişkeniyle değiştirebilme imkanı vardır. Ayrıca ANGBASE, sıfır açısının yönünü ayarlar.

Mesafe < Yön biçimindeki kutupsal koordinat modunu kullanmak için mesafe ve yönün bilinmesi gerekir. Yön, < sembolünü takip eder ve kutupsal yön olarak izleyen sayı okunur. Yönü belirtilen açı varsayılan yönden başka bir yön belirlenmemişse saat ibresinin tersi yönünde artar. < sembolü noktanın 0,0’a göre belirtilen açıda yerleşmesini sağlar.

@ Mesafe < Yön biçimindeki nispi kutupsal koordinat modunu kullanmak için mesafe ve yönün bilinmesi gerekir. @ sembolü önceki noktayı 0,0 noktası olarak ayarlar yön, < sembolünü takip eder ve kutupsal yön olarak izleyen sayı okunur. Yönü belirtilen açı varsayılan yönden başka bir yön belirlenmemişse saat ibresinin tersi yönünde artar. @ sembolü önceki noktayı 0,0 noktası olarak ayarlar.

1.3.2 3D Koordinat Girişi3 Boyutta koordinat girişi, 2 boyuttaki

koordinatların girilmesiyle aynıdır ancak üçüncü boyut olan Z ekseni ilave edilir. 3 Boyutlu çizim yapıldığında yer koordinat sistemi (WCS) yada


kullanıcı koordinat sisteminde (UCS) koordinatların X, Y ve Z değerleri girilmelidir.

Silindirik Koordinatlar2B kutupsal koordinat girişine benzer fakat XY

düzlemine dik, kutupsal koordinata ilave bir mesafe vardır.

Mutlak silindirik koordinatlarda veri girişi Mesafe < Açı - XY, Z - mesafe değerini belirtir ve ona uygun veri girişi ile uygun noktayı belirler. Mesela 6<70,8 koordinatı, UCS’nin orijininden 6 birim, XY düzlemindeki X ekseninden 70 derece ve Z ekseni boyunca 8 birim uzakta bir noktayı gösterir.

Nispi silindirik koordinatlarda veri girişi @Mesafe < Açı - XY, Z - mesafe biçimindedir. Bu ifade ile UCS’nin orijini değil girilen son noktayı orijin kabul ederek noktayı belirler. Mesela @6<70,8 koordinatı, girilen son noktadan 6 birim uzakta, XY düzlemindeki X ekseninden 70 derecelik bir açıda ve Z ekseni boyunca 8 birim uzakta bir noktayı gösterir.

Küresel Koordinatlar3B’ta küresel veri girişi her biri açılı parantez

(<) ile ayrılmış o anki UCS’nin orijinine olan uzaklığı, XY düzlemindeki X eksenine olan açısı ve XY düzlemine olan açısı verilerek gerçekleştirilebilir.

Küresel koordinat veri girişi Mesafe < Açı- XY, Açı şeklindedir. Mesela 5<45<60 gibi bir gösterimde mevcut UCS‘nin orijininden 5 birim, XY düzlemindeki X ekseninden 45 derece ve XY düzlemimden 60 derece yukarıda bir noktayı gösterir.

Nispi küresel koordinat veri girişi @Mesafe < Açı-XY, Açı şeklindedir ve diğer işlemler bulunan son noktayı orijin kabul etme durumu haricinde aynı işlemi gerçekleştirir.

1.4 AutoCAD Ekranını TanımakAutoCAD çalıştırıldığında AutoCAD penceresi açılır.

Bu pencere istenilen tasarım ve çizimlerin yapılacağı bir alandır. Bu alanın etkin kullanımı için pencere üzerindeki elemanları tanımak gerekir.


Draw araç çubuğu

Modify araç çubuğu

Düşey kaydırma çubuğu

Yatay kaydırma çubuğu

Aktif çizgi tipi

Boyutlandırma düğmeleriAktif renk

Aktif katman

Mod göstericileriModel sekmesi Layout sekmesi

Koordinat gösterici Alan

Standart araç çubuğu

Menü çubuğu

Koordinat sistemi ikonuİmleç

Plot stili

ÇİZİM ALANI

Denetim Menüsü

Shade araç çubuğu

Solid editing araç çubuğu

Aktif çizgi kalınlığı

Şekil 1.6 Autocad 2009 Ekranı


BÖLÜM 2

ÇİZİM AYARLARI

2.1 Units (Birimler) Komutu

Koordinat ve açı biçimini kontrol eder ve hassasiyeti tayin eder.

Çizilen her nesne, birimlerle ölçülür. Bu nedenle çizime başlamadan önce birim değerini belirlemek gerekir. Örneğin çizimdeki bir birim gerçek nesne bir milimetreye eşittir gibi. Nesne üzerindeki uzunluklar ve açılar için birim çeşidi ve birimde ondalık kısmı ayıran virgülden (nokta) sonra gelen hane sayısı belirlenir. Çizim birim ayarları, koordinat ve açı değeri girişlerini AutoCAD’in nasıl yorumlayacağını, koordinat birimlerin çizim ve diyalog kutularında nasıl görüntüleneceğini belirler.

Çizim birimleri ile ölçülendirme birimleri aynı çeşit ve hassasiyette ayarlanabilecekleri gibi farklı ölçülendirme birimi değerine de ayarlanabilir. Çizim birimleri çizim için dosya açarken belirlenmediyse veya belirlenen birim değiştirilmek istenirse UNITS komutu kullanılır.

Bu komutu kullanabilmek için Format Menüden Units Komut Penceresinden (Command) Units girilir.

Drawing Units diyalog kutusu ekrana gelir.Seçenekleri:Lenght (uzunluk) güncel ölçme birimini ve bu birimin

hassasiyetini belirler.

Type (tip); ölçme birimi için güncel biçimi ayarlar. Ölçü birimi tipleri ise

Architectural (mimari), Decimal (ondalık), Engineering

(mühendislik), Fractional (kesirli) ve Scientific (bilimsel)’dir.

Şekil 2.1 Drawing Units Diyalog Penceresi


Precision (hassasiyet); güncel birimin ondalık hane sayısını belirtir.

Angle (açı) güncel açı birimini ve bu açının hassasiyetini belirtir.

Type (tip); güncel açı biçimini, tipini ayarlar.Precision (hassasiyet); güncel açı biçiminin ondalık

hane sayısını belirtir.

Clockwise (saat ibresi dönüş yönü); pozitif açıların saat ibresi dönüş yönünde arttığını gösterir. Varsayılan yön, saat ibresi dönüş yönünün tersi yönüdür.

Drawing Units for AutoCAD DesingCenter Blocks (AutoCAD tasarım merkezi blokları için çizim birimleri); AutoCAD DesingCenter vasıtasıyla yapılan blok yerleştirmelerinde kullanılan ölçü birimini kontrol eder. Oluşturulmuş blok birimleri, burada belirtilen birimlerden farklı ise bu seçenekte belirtilen birimlerle yerleştirilir.

Sample Output (örnek çıktı); birim ve açıların güncel ayarlarının bir örneğini gösterir.

Direction (yön); Direction Control (yön kontrolü) diyalog kutusunu gösterir.

2.1.1 Direction Control Diyalog KutusuTemel açıyı kontrol eder. Temel açı, sıfır derecenin

hangi yönden başlayacağını belirtir.

Base Angle (temel açı); temel açının yönünü ayarlar.East (doğu); temel açıyı doğuya ayarlar.North (kuzey); temel açıyı, 90 derece kuzeye ayarlar.West (batı); temel açıyı, 180 derece batıya ayarlar.South (güney); temel açıyı, 270 derece güneye ayarlar.Other (diğer); pusulanın temel

yönlerinden farklı bir yöne ayarlar.Şekil 2.2 Direction Control

Penceresi


Angle (açı); açıyı ayarlar ancak other seçeneği seçili iken aktifleşir.

Pick an Angle (açıyı seç); açı, işaretleme cihazı kullanılarak belirtilen iki noktayı birleştiren hayali hat esas alınarak belirlenir.

2.2 Limits KomutuÇizimin ve ızgara görüntüsünün sınırlarını ayarlar

ve kontrol eder.

Çizim sınırları iki boyutludur, sol alt ve sağ üst koordinat noktasıyla belirlenir. Çizim sınırları ayarlandığında AutoCAD, girilen koordinatları, çizim sınırıyla kısıtlar. Çizim sınırlarının belirttiği alan, ızgara noktalarıyla gösterilebilir. Zoom komutunun seçenekleri kullanılarak bu husus görülebilir. Zoom All seçeneği, çizim sınırlarını ekrana getirir. Çizim sınırları ile çizdirim sınırları birbirinden farklı olabilir. Çizimden çıktı alınacağında, çizdirim alanı olarak çizim sınırları da belirtilebilir.

Sınırlar model boşluğunda modelin ölçekli büyüklüğünden biraz daha büyük olabilir fakat kağıt alanında, kağıt büyüklüğü ile aynı sınırlara sahip olmalıdır.

Kağıt boşluğunda bulunurken LIMITS komutuyla kağıt kenar boşluklarına veya arka zemine müdahale edilemez. Bu durumda sınırlar hesaplanır ve seçilmiş kağıt büyüklüğüne göre yerleşim ayarlanır. Kağıt kenar boşlukları ve arka zeminin görüntüsü, OPTIONS komutuyla ekrana gelen Options diyalog kutusunun Display sekmesindeki Layout elements bölgesinden denetlenebilir.

Limit komutunu kullanmak için Format menüden Drawing Limits Komut Penceresinden (Command) limits (veya şeffaf

kullanım için’limits) girilir.Command: Limits Reset Model space limits: Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: (Çizimin sol alr köşesini belirtiniz)


Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: (Çizimin sağ üst köşesini belirtiniz)Limits komutunun seçenekleri: Lower-Left Corner (sol alt köşe); çizim sınırının

sol,alt köşesinin X ve Y koordinatlarını belirtir.

On (açık); sınır denetimini açar. Sınır denetimi açık olduğunda çizim sınırları dışına nokta girilmesi red edilir. Çember gibi nesnelerin bir kısmı, sınır dışına taşabilir.

Off (kapalı); sınır denetimini kapatır fakat güncel sınır değerleri muhafaza edilir.

Upper right corner (sağ üst köşe); çizim sınırının sağ üst köşesinin X ve Y koordinatlarını belirtir.

Çizim boyutlarını A3’ten A4’ e değiştirmek içinCommand: LIMITS Reset Model space limits: Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: 0,0 Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 210,297 2.3 Grid (ızgara) Komutu

Güncel görünüm alanındaki ızgara noktalarını gösterir.Bu komutu kullanmak için Komut Penceresinden

(Command) Grid (veya şeffaf kullanım için grid) girilir.

Izgara (GRID), LIMITS komutuyla belirlenen sınırlar içerisinde bulunan noktalardan oluşan bir desendir. Izgara kullanımı, çizimin altına ızgara kağıdı (kareli kağıt. gibi) yerleştirmeye benzetilebilir. Izgara açık olduğunda güncel görünüm alanı, ızgara köşelerine yerleşen noktalarla kaplanır.

Izgara, bir başka komut yürülükte iken açılabilir ve kapatılabilir. Izgara, çizim çıktısında görünmez.

Izgaranın yararları: Nesnelerin hizalanmasına ve nesneler arasındaki

mesafenin görülmesine yardım eder. Izgara, çizim sınırını görmemizi sağlar.


Güncel olarak çalışılan çizim alanını ve çizdirme seçeneği olarak çizilecek alanı tanımlar.

Çizimin ızgara sınırları dışına taşmasını önler.

Seçenekler:Grid Spacing (X) (ızgara aralığı X yönünde);

ızgarayı belirtilen değere ayarlar. Snap aralığı belirli ise, ızgara aralığı için girilen değeri x izlerse (mesela 2x), ızgara alığı snap aralığının girilen değer kadar katı olur. Örneğin snap aralığı 10 birim ise grid aralığı için 2x girilmesi, ızgara aralığını 20 birim yapar.

On (açık); ızgarayı açar, güncel aralıkla görünür yapar.Off (kapalı); ızgarayı kapatır, görünmez yapar.Izgara noktalarının açık veya kapalı yapılması F7

veya CTRL+G tuşuna basmakla veya durum çubuğundaki GRID üzerine tıklamakla sağlanabilir.

Snap (kenetle); ızgara aralık değerinin, Snap (kenetle) değerine eşit olmasını sağlar.

Aspect (oran); varsayılan olarak ızgara aralığı X ve Y yönünde birbirine eşittir. Aspect ızgaraya farklı X ve Y aralıkları ayarlar. Aspect değerini x takip ederse bu, çizim birimi cinsinden tanımak yerine kenetleme aralığıyla Aspect değerinin çarpılacağını gösterir.

Aspect seçeneği, güncel kenetleme stili, izometriğe ayarlandığında var olmaz.

Izgarayı açmak veya kapatmak, ızgara değerini ayarlamak için Dsettings komutu da kullanılabilir.

Izgara aralıkları, görüntülenmek için çok yakın ise aşağıdaki mesaj alınır. Bu mesaj, çizimi Zoom komutuyla büyültme veya küçültme yaptığınızda da alınabilir.

Grid too dense to display (Izgara görüntülenmek için fazla yoğun)

Bu durumda ızgara görünmez, ızgarayı güncel görüntülenen alana uygun bir değere ayarlamanız gerekir. Daha büyük ya da daha küçük bir değer denemek gerekir.


2.4 Snap (Kenetle) Komutuİmlecin hareketini tanımlanmış aralıklara dayalı

olarak kısıtlar. Kenetleme açık olduğunda imleç, ızgara noktalarına kenetlenir veya yapışır. Kenetleme ızgarası görünmez. Kenetleme, bir başka komut yürürlükte iken açılıp kapatılabilir.

Kenetleme aralığı, ızgara aralığıyla aynı olmak zorunda değildir. Mesela grid aralığı 10 birim, snap aralığı 5 birim olabilir. Tersi durum ve her ikisinin de aynı olması da söz konusu olabilir. Kenetleme modunun açık veya kapalı yapılması ve kenetleme noktaları arasındaki mesafenin ayarlanması SNAP komutuyla yapılabilir.

Kenetleme ızgarası döndürülebilir, farklı X ve Y aralıkları verilebilir, standart veya isometrik ızgaraya ayarlanabilir. Snap (kenetleme) modunun açık veya kapalı yapılması; durum çubuğu üzerindeki SNAP üzerine tıklanarak, SNAP komutu kullanarak, CTRL+B veya F9 tuşuna basarak sağlanabilir.

Bu komutu kullanabilmek içinKomut Penceresinden (Command) Snap girilir.Specify snap spacing or [ON/OFF/Aspect/Rotate/Style/Type] <10.0000>: 5Seçenekler: Snap Spacing (kenetleme aralığı); snap modunu

girilen değerde aktif yapar.

On (açık); snap modunu, güncel çözünürlük, dönme ve kenetleme ızgarası stilini kullanarak aktif yapar.

Off (kapalı); snap modunu kapatır, fakat güncel ayarlar unutulmaz, saklanır. Aspect (Oran) Kenetleme ızgarasının yatay (X yönü) ve düşey (Y yönü) aralığını

ayrı ayrı belirtir. Bu seçenek, isometrik kenetleme ızgarası için geçerli değildir. Rotate (döndür); güncel UCS’nin XY düzlemine

paralel dikdörtgen ızgara istenmediği durumlarda, orijini ve kenetleme ızgarasının dönmesini ayarlar. Dönme açısı, güncel UCS’ye göre yapılır. -90 iles 90 derece arasındaki değerler girilebilir.

Style (stil); kenetleme ızgarasının standart ya da isometrik seçilmesini sağlar.


Standard (standart); güncel UCS’nin XY düzlemine paralel dikdörtgen ızgara oluşturur. X ve Y yönündeki aralıklar birbirinden farklı olabilir.

Spacing (aralık); kenetleme ızgarasının aralığını belirtir.

Aspect (oran); kenetleme ızgarasının yatay (X yönü) ve düşey (Y yönü) aralığını ayrı ayrı belirtir.

Isometric (izometrik); yatayla 30 ve 150 derece açı yapan, ızgara noktalı isometrik grid meydana getirir. İsometrik kenetleme döndürülebilir.

İzometrik düzlem:Top (üst) ise ızgara noktaları ve çapraz yatayla 30 ve 150 derece, Left (sol) ise ızgara noktaları ve çapraz yatayla 90 ve 150 derece, Right (sağ) ise ızgara noktaları ve çapraz yatayla 30 ve 90 derecelik açı yapar.

Type (tip); kenetleme tipini belirtir. Polar (kutupsal) kenetlemeyi, kutupsal izleme

açılarına ayarlar.

Grid (Izgara) Kenetleme değerini, ızgara değerine ayarlar.

Kenetlemeyi açmak veya kapatmak, kenetleme değerlerini ayarlamak için DSETTINGS komutu da kullanılabilir.

2.5 Isoplane Komutu

Güncel izometrik düzlemi belirtir.Bu komutu kullanmak için Komut Penceresinden Command Isoplane Enter isometric plane setting [Left/Top/Right] <Top>: (Seçenek giriniz veya Enter tuşuna basınız) Snap (kenetleme) modu isometriğe ayarlı ve açık

olduğunda, ızgara noktaları, yatayla 30 derecelik açıda yerleşir.

Kenetleme modu açık ve kenetleme stili Isometric’e ayarlı olduğunda isometrik düzlemde imleç hareketleri standart düzleme göre farklı olur. CTRL+E tuşlarına veya F5 tuşuna basılarak; left, top ve right isometrik düzlemlere geçiş yapılabilir. Isoplane komutuyla da isometrik düzlem seçimi yapılabilir. İsometrik düzlemde imleç görünüşü, hareketi ve


Ellipse komutunun isometric circle (isometrik çember) seçeneğiyle çizilen çemberin yönelimi farklı olur.

Seçenekleri:Left (sol mod); snap ve grid hizalamasını 90 ve 150

derece eksenleri boyunca yöneltir.

Top (üst mod); snap ve grid hizalamasını 30 ve 150 derece eksenleri boyunca yöneltir.

Right (sağ mod); snap ve grid hizalamasını 90 ve 30 derece eksenleri boyunca yöneltir.

2.6 Durum Satırındaki Çizim Modları

Snap : Snap modunu açar ve kapatır.

Grid : Grid modunuı açar, kapatır.Ortho : Dik modu açar ve kapatır. Ortho’nun açık

olması imleci, güncel koordinat sisteminin x ve y eksenlerine paralel hareket ettirir. Bu mod sayesinde yatay veya düşey çizgiler kolayca çizilebilir.

Polar : Kutupsal modu açar, kapatır.Osnap : Nesne kenetleme modunu açar, kapatır.Otrack : Nesne kenetleme izlemesi modunu açar kapatır.Model : Model boşluğu kağıt alanı arasında geçiş sağlar.Durum satırında yer alan bu çizim modları üzerinde sağ tuş menülerinden On (aç) Off (kapat) ve Setting (ayar) imkanı sağlanmıştır.

2.7 Dsetttings KomutuKenetleme modu,

ızgara, kutupsal ve nesne kenetleme izlemesi için çizim ayarlarını belirtir.

Bu komutu kullanmak için

Tools menüden Drafting Setting

Kısayol menüsü olarak durum çubuğundaki Polar

Şekil 2.3 Durum Satırı

Şekil 2.4 Drafting Settings Diyalog PenceresiSnap And Grid Sekmesi


üzerinde sağ tuşu tıklanır ve settings seçilir. Komut penceresinden (Command) Dsettings girilir.Bu komutta AutoCAD Drafting Settings diyalog

kutusunu gösterir. Drafting Settings diyalog kutusunda Snap and Grid sekmesi, Polar Tracking sekmesi ve Object Snap sekmesi bulunmaktadır.

2.7.1 Snap and Grid Sekmesi

Snap On ve Grid On onay kutucuklarının yanında Snap (kenetle) ve Grid (ızgara) Snap type&style ve Polar spacing bilgilerinin bulunduğu dört bölge bulunur. Snap ve Grid ayarlarını belirtir.

Snap On : Snap modunu açar veya kapatır. Snap modu durum satırındaki Snap üzerine tıklanarak, F9 tuşuna basarak ya da Snapmode sistem değişkenini kullanarak açılıp kapatılabilir.

Snap (kenetle) : Ekranda hayali bir ızgara varmışcasına, imlecin tıklamalarda bu ızgaranın düğüm noktalarına kenetlenmesini sağlar. Kenetleme noktası ile uyumlu olmayan bir nokta girildiğinde nokta AutoCAD tarafından en yakın kenetlenme noktasına konur. Snap On (açık) olduğunda aşağıdaki ızgara ölçülerine göre kenetlenme aktif durumdadır.

X Spacing (X aralığı); x ekseni yönünde kenetlenme mesafesini belirtir. Değer pozitif ve gerçek sayı olmalıdır.

Y Spacing (Y aralığı); y ekseni yönünde kenetlenme mesafesini belirtir. Değer pozitif ve gerçek sayı olmalıdır.

Angle (Açı); kenetlenme ızgarasının dönme açısını belirtir.

X Base (temel X); kenetlenme ızgarası için X ekseni yönünde temel nokta belirler.

Y Base (temel Y); kenetlenme ızgarası için Y ekseni yönünde temel nokta belirler.

Grid On (ızgara açık) : Grid modunu açar veya kapatır. Grid modu durum satırındaki Grid üzerine tıklanarak veya F7 tuşuna basılarak ya da Gridmode sistem değişkeni kullanılarak da açılıp kapatılabilir.


Grid (ızgara) : İmlecin belirli aralıklarla hareketi için ekranı noktalarla kafes ızgaraya böler. Noktalı ızgara, kullanımda referanstır ve çizimin bir parçası değildir. Izgara izleri silinmese de bu izler yazıcıdan alınmaz. Noktalar arsında X, Y boşluğu tanımlanabilir.

Grid X Spacing (ızgara X aralığı); x ekseni yönündeki ızgara aralığı girmek için kullanılır.

Grid Y Spacing (ızgara Y aralığı); y ekseni yönündeki ızgara aralığı girmek için kullanılır.

Polar Spacing (kutupsal aralık) : Kutupsal ayarları denetler.

Polar Distance (kutupsal mesafe); snap çeşidi polar snap olduğunda kenetlenme mesafesini ayarlar. Bu değer sıfır ise, kutupsal kenetlenme mesafesi Snap X Spacing için bu değeri kabul eder.

Snap Type&Style (kenetleme tipi ve stili) : Snap modu ayarlarını denetler.

Grid Snap (ızgara kenetleme); snap tipini gride göre ayarlar.

Rectangular Snap (dikdörtgen kenetleme); Snap çeşidini standart dikdörtgen sanp moduna ayarlar. Snap tipi, grid snap’a ayarlı ve snap modu açık olduğu zaman imleç, dikdörtgen snap gride kenetlenir.

Isometric Snap (izometrik kenetleme); snap çeşidini izometrik kenetleme moduna ayarlar. Snap tipi, Grid snap’a ayarlı ve snap modu açık olduğu zaman imleç, isometric snap grid’e kenetlenir.

Polar Snap (kutupsal kenetleme); snap çeşidini kutupsal snap moduna ayarlar. Snap tipi, polar snap’a ayarlı ve Snap modu açık olduğu zaman imleç, kutupsal izleme noktasından başlamaya göre Polar tracking sekmesinde yazılı kutupsal hizalı açılar boyunca kenetlenir.

2.7.2 Polar Tracking Sekmesi

AutoTrack ayarlarını denetler.Polar Tracking On (kutupsal izleme açık) : Kutupsal

izlemeyi açar ve kapatır. Kutupsal izleme, F10


Şekil 2.5 Drafting Settings Diyalog PenceresiPolar Tracking Sekmesi

tuşuna basılarak veya AUTOSNAP sistem değişkeni kullanılarak da açıp kapatılabilir.

Polar Angle Settings (kutupsal açı ayarları) : Kutupsal izlemede kullanılan açıları ayarlar.

Increment Angle (Artış açısı); Kutupsal izleme yollarını göstermek için kullanılan kutupsal artış açısını ayarlar. Herhangi bir açı girilebilir veya listeden 90, 60, 45, 30, 22.5, 18, 15, 10 ve 5 derecelik açılardan biri seçilebilir.

Additional Angles (ilave açılar); kutupsal izleme için listede mevcut olan açılara, açı ilave eder.

New (yeni) 10 taneye kadar kutupsal izleme açısı ilave eder. Delete (Sil) Seçilmiş ilave açıları siler. Object Snap Tracking

Settings (nesne kenetleme izleme ayarları): Nesne kenetleme izlemesi için seçenekler kurar.

Track Orthogonally Only (sadece dik şekilde izle); nesne

kenetleme izlemesi açık olduğunda kazanılmış nesne kenetleme noktaları için sadece dik (yatay/düşey) nesne kenetleme izleme yollarını gösterir. Bu ayar, polarmode sistem değişkeniyle de denetlenir.

Track Using All Polar Angle Settings (tüm kutupsal açı ayarlarını kullanarak izle); nesne kenetleme izlemesi belirli noktalar üzerinde olduğunda imlecin kazanılmış nesne kenetleme noktaları için herhangi bir kutupsal açı izleme yolu boyunca izlemesine izin verir. DİKKAT Durum satırı üzerindeki Polar ve Otrack’ın tıklanması da kutupsal kenetlemeyi ve nesne kenetleme izlemesini açar ve kapatır.


Polar Angle Measurement (kutupsal açı ölçüsü) : kutupsal izleme açılarının ölçü esasını ayarlar.

Absolute (mutlak); kutupsal izleme açıları için güncel kullanıcı koordinat sistemini esas alır.

Relative to Last Segment (son parçaya göre); kutupsal izleme açıları için son oluşturulan nesneyi esas alır.

Osnap Modu: Nesne kenetleme ayarlarını denetler. Bu moda geçebilmek için

Object Snap araç çubuğundan Object Snap Settings seçilir.

Tools Menüden Drafting Setttings seçilir ve Object Snap sekmesi tıklanır.

Komut (Command) penceresinden osnap komutunu girilir.

Çizim alanında mouse sağ tuşu basılı iken shift’e basarak Osnap Settings seçilir.

AutoCAD bu komutta Drafting Settings diyalog kutusunun Object Snap sekmesini ekrana getirir.

2.7.3 Object Snap SekmesiSeçenekler:Object Snap On (nesne kenetleme açık) : Koşan nesne

kenetlemeleri açar ve kapatır. Osnap Snap modes altındaki seçilmiş nesne kenetlemeleri, nesne kenetleme açık iken aktiftir. Bu ayar Osmode sistem değişkeniyle de ayarlanır. Kısayol olarak çizim alanında F3 tuşuda bu iş yapar.

Osnap Snap Tracking On (nesne kenetleme izlemesi açık) : Nesne kenetleme izlemesini açar ve kapatır. İmleç, nesne kenetleme noktalarına dayalı yolları izleyebilir. Nesne kenetleme izlemesini kullanmak için bir veya daha fazla nesne

kenetlemeyi açılmalıdır. Kısayol

Şekil 2.6 Drafting Settings Diyalog PenceresiOsnap Snap Sekmesi


olarak çizim alanında F11 tuşu da bu iş yapar.

Nesne kenetleme modları ya da osnap modları, bir noktanın nesne üzerindeki durumunu belirtir. Her mod ayrı bir yerleşimi belirtir. Bu Snap mod kullanıcı tarafından kapatılıncaya veya başka mod girilinceye kadar aktif durumdadır. Drafting Settings diyalog kutusundaki Object Snap sekmesinden yapılan seçimler yine bu sekmeden kaldırılıncaya veya durum çubuğundan Osnap OFF yapılıncaya kadar geçerli ve kalıcıdır. Object Snap’tan yapılan kenetlemeler yalnızca bir defaya mahsustur.

Object Snap Araç Çubuğu

Temporary Track Point; osnap tarafından kullanılan geçici nokta oluşturur.

From; geçici referans noktasından offsetle.Endpoint; nesnenin veya çizginin en yakında olan

ucunu, bitim noktasını veya köşesini yakalayarak kenetlenir.

Midpoint; Çizgi ve yayların ota noktasını yakalar. Intersection; iki nesnenin veya çizginin kesiştiği

noktayı yakalar.

Apparent Intersection; kesişmeyen ve birbirine paralel olmayan iki çizginin plan düzlemindeki izdüşümlerinin sanal kesişme noktasını bulur ve yakalar.

Extension; yayların veya çizginin sanal uzantısına kenetlenir.

Center; çember ve yayların merkez noktalarını yakalar.Quadrandt; çember ve yayların kritik çeyrek

noktalarını yakalar (0, 90, 180, 270 )

Şekil 2.7 Object Snap Araç Çubuğu


Tangent; Bir çember veya yaya teğet oluşturacak noktalardan en yakınını yakalar.

Perpendicular; son işaretlenen noktadan bir nesneye 90 derece saplanan sanal bir doğrunun varış noktasını yakalar.

Parallel; belirli bir çizgiye paralel kenetlenir.Node; AutoCAD nesnesi olan noktaları yakalar.Nearest; bir nesne üzerinde imlece en yakın noktayı

yakalar.

None; tanımlanmış Object Snap işlevlerini iptal eder.Clear All (tümünü temizle) : Tüm nesne kenetleme modlarını kapatır.Select All (tümünü seç) : Tüm nesne kenetleme modlarını açar.


BÖLÜM 3

ÇİZİM KOMUTLARI

Line (Çizgi) Komutu: Girilen iki nokta arasında çizgi çizer. Bu çizgi, 2B düzleminde veya 3B

uzayda olabilir. Bu komut bilgisayar destekli tasarımın en temel komutudur. Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Line Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) line girilir.Komut satırında çizgi çizebilmek için önce birinci

nokta (Specify First Point) sonra ikinci nokta (Specify Next Point) işaretçi ile yada koordinat kullanarak girilir. Girilen bilgiler kullanılarak bu iki nokta arasında çizgi çizme işlemi gerçekleştirilir. Bu işlemi bitirmek için komut penceresine C (Close) yazmak yeterlidir. Eğer birbirini takip eden çizgiler varsa bir kare gibi, komut penceresine C harfi girilmeden önce sonraki noktalar verilerek çizime devam edilebilir. Bu sayede böylesi çizimlerde sürekli olarak line komutunu kullanmak yerine bir defa komutu kullanarak çizim gerçekleştirilebilir.

Polyline (Bileşik Çizgi) Komutu: İki boyutlu bileşik çizgi çizer. En basit tanımıyla Polyline,

Line’a benzeyen ama birbirine eklenmiş çizgi ve Arc(yay) parçalarından (segmentlerden) oluşmuş bir çizgi topluluğudur.Yalnız normal çizgiden en büyük farkı, sonuçta kaç parçadan oluşursa oluşsun tek bir nesnedir.Çizim sonucunda bileşik çizgi seçildiğinde tüm parçaların seçildiği görülür.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Polyline Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command)

Pline girilir.Komut girildiğinde seçenekler komut penceresinde

görünür.

Arc (yay); bileşik çizgiye bir yay parçası ilave eder. Bu seçimin alt seçenekleri de bulunmaktadır.


Endpoint of Arc ile, yay parçası çizer son noktadan bileşik çizginin önceki parçasına teğet şekilde başlar. Angle ile, başlangıç noktasından itibaren yayın kapsadığı açı verilir. Center ile, çizilecek yayın merkezi verilir. Radius ile, yay parçasının yarıçapı verilir. Close ile, bileşik çizgiyi yay parçası ile kapatır. Direction ile, yayın başlama yönünü belirtir. Halfwidth ile, geniş bileşik çizginin kenarlarından birine olan genişlik girilir. Line ile, yay çizim seçeneğinden çıkar ve başlangıçtaki Polyline iletisine geri döner. Second Pt ile, ikinci noktayı ve üç noktadan geçen yayın uç noktası belirtilir.Undo ile, bileşik çizgiye ilave edilen en son çizilmiş yayı kaldırır. Width ile, bir sonraki çizilecek yayın genişliği belirtilir.

Close (kapat); bileşik çizginin başlangıç noktasına kapalı bileşik çizgi oluşturan bir çizgi çeker.

Halfwidth (yarı genişlik); çizgi yarı genişliği girilir.Farklı bir değer girilmedikçe başlama yarı genişliği varsayılan bitirme yarı genişliği olarak kabul edilir.

Length (uzunluk); önceki parçayla aynı açıda belirtilen uzunlukta çizgi parçası çizer. Bileşik çizgi parçasının önceki parçası yay ise AutoCAD yeni yayı eskisine teğet olarak çizer.

Multiline (Çok Çizgi Veya Çoklu Çizgi) Komutu: Birbirine paralel çoklu çizgi çizer. Multiline iki

nokta arasında çizgi çizilirken bünyesinde 16 adete kadar paralel çizgiyi barındırır. Genellikle temel, duvar, çatı gibi katmanlı yapı elemanlarını çizerken kolaylık sağlar.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Mulitline Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command)

Mline girilir.Bu komutun seçeneklerini komut penceresinden görmek mümkündür.Justification (hizalama); sanal çizgi hattının çoklu

çizginin neresinde olacağını belirtir. Top çoklu


çizginin üstünde, Zero çoklu çizginin merkezinde, Bottom çoklu çizginin altında gibi üç seçimi vardır.

Scale (ölçek); multiline’nın kalınlık ölçeğini ayarlamaya yarar başka ifade ile çoklu çizgiler arasındaki mesafenin ayarı için kullanılır. Çizgi ölçeğini etkilemez.

Style (biçim); daha önceden ayarlanan çoklu çizgi biçemlerini çağırmaya yarar. Listeyi görmek için “?” girmek yeterlidir. Çoklu çizgi biçemi oluşturmak için Format menüden Multiline Style seçilir veya komut penceresinden mlstyle girmek gerekir. Böylece kullanıcılar kendi çoklu çizgi biçimlerini oluşturabilir.

Construction Line (Yardımcı Çizgi) Komutu: Sonsuz çizgi çizer. Bu çizgiler çizimlerde yardımcı çizgi

olarak kullanılır. Bu çizgiler hayali olarak sonsuza ulaşırlar ve çizim içerisinde yapısal bir görev üstlenmezler. Referans amaçlı kullanılırlar istenildiğinde seçilebilir ve silinebilirlerBu komutu kullanmak için;

Draw menüden Costruction Line Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command)

xline girilir.Komut penceresindeki seçenekleri;Hor (horizontal - yatay); ekranda seçili tek

noktadan geçen yatay eksene (x) paralel doğrultuda sonsuz çizgi çizer.

Ver (vertical - düşey); ekranda seçili tek noktadan geçen dikey eksene (y) paralel doğrultuda sonsuz çizgi çizer.

Ang (angle - açı); belirli bir noktaya göre verilen açının doğrultusunda sonsuz çizgi çizer.

Bisect (bisector - açıortay); birinci ve ikinci çizginin arasında kalan açının açıortayından geçen sonsuz çizgi çizer.

Offset (öteleme); sonsuz çizgiyi belirli bir mesafede ötelenmiş olarak çizmek için kullanılır.

Ray (Işınsal Çizgi/Işın) Komutu: Yarı sonsuz çizgi çizer. Bu yarı sonsuz çizgilerde sonsuz çizgiler gibi


yani construction line gibi yardımcı çizgi olarak kullanılır. Yarı sonsuz çizgi, başlama noktası belirli olan ve sonsuza uzanan çizgidir.

Bu komutu kullanmak için; Draw menüden Ray Komut penceresinden (Command) ray girilir.Herhangi bir seçimi yoktur sadece başlangıç noktası

girildikten sonra sıra ile nokta seçilerek yardımcı yarı sonsuz çizgiler çizilebilir.

Rectangle (Dikdörtgen) Komutu: Dikdörtgen çizer. Bu komut dikdörtgeni bileşik çizgi kullanarak

oluşturur. Bir köşe noktası ve aynı köşenin dikdörtgen üzerindeki olası köşegenini girerek, kenarları birbirine 90 derece dik bir dikdörtgen çizer.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Rectangle Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command)

rectang veya rectangle girilir.Seçenekleri;Chamfer (pah kır); çizilecek dikdörtgen için pah

kırma mesafesini ayarlar.

Elevation (yükseklik); çizilecek dikdörtgenin yükseliğini (Z yönündeki) belirtir.

Fillet (kavislendir/yuvarlat); çizilecek dikdörtgenin kavis yarıçapını belirtir.

Thickness (kalınlık); çizilecek dikdörtgenin kalınlığını belirtir.

Width (genişlik); çizilecek dikdörtgenin bileşik çizgi genişliğini belirtir.

Edge (kenar); Çokgenin birinci kenar uç noktalarının belirlenmesiyle tanımlanan kenar uzunluğuyla çizilmesini sağlar.

Polygon (Çokgen) Komutu: Çokgen çizer. Polygon eşit uzunluktaki kapalı bir bileşik çizgidir.

Çokgenin kenar sayısı 3’den 1024’e kadardır.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Polygon Draw araç çubuğundan


Komut penceresinden (Command) Polygon girilir.Seçenekleri;Center of Polygon (çokgenin merkezi); çizilecek

çokgenin merkezi tanımlanır.

Inscribed in Circle (çembere içten teğet); ekranda gelen yarıçap iletisine, çokgenin tüm köşelerinin içten teğet olduğu hayali çember yarıçapı girilir. Çizilecek çokgen, yarıçapı girilen çemberin içerisine çizilmesi istendiğinde bu seçenek kullanılır.

Circumscribed about Circle (çembere dıştan teğet); ekranda gelen yarıçap iletisine, çokgenin tüm kenarlarının orta noktalarının dıştan teğet olduğu hayali çember yarıçapı girilir. Çizilecek çokgen, yarıçapı girilen çemberin dışarısına çizilmesi istendiğinde bu seçenek kullanılır.

Spline (Eğri Çizgi) Komutu: Belirlenen noktalardan geçen bir eğri çizer. AutoCAD BSpline olarak

bilinen özel bir eğri tipini kullanır. Spline, düzensiz eğri oluşturmak için kullanışlıdır. Spline komutu özelde NURBS eğriler olarak tanımlanabilecek genelde spline denilen eğriler üretir. Spline, ardışık verilen noktalar arasında tolerans içerisinde eğriler uydurur. NURBS (nonuniform rational B-spline) matematiği, bir eğri sınıfını ve yüzey verisini depolar ve tanımlar.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Spline Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Spline girilir.

Seçenekleri;First Point (birinci nokta); eğrinin başlanacağı

nokta girilir.

Next Point (sonraki nokta);birinci noktadan sonra girilen noktalar sonraki nokta olarak adlandırılır ve enter tuşuna basılıncaya kadar ek spline eğri parçaları ilave eder. Enter tuşundan sonra AutoCAD başlama teğeti belirlenmesini ister.

Close (kapat); birinci nokta gibi birleşme teğeti sağlayan son noktanın tanımlanmasıyla spline eğri kapatılır.


Fit Tolerance (tolerans uyum); güncel spline eğrinin uyması için toleransı değiştirir. Eğri yeni toleransa göre uydurularak yeniden tanımlanır.

Start Tangent (teğet başlat); eğrinin birinci ve son noktaları için teğetliği tanımlar.

Object (nesne); 2B veya 3B ikinci veya üçüncü dereceden spline uygun bileşik çizgiyi eşdeğer bir spline’a dönüştürür ve bileşik çizgiyi siler.

Point (Nokta) Komutu: Nokta nesnesi çizer.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Point (Single point) Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Point girilir.

Seçenekleri;Pdmode; çizilecek nokta çeşitini oluşturur.Pdsize; girilecek noktanın büyüklüğünü kontrol eder.Nokta çeşit ve büyüklüğü Ddptype komutunun yanısıra

Format menüden Point Style diyalog kutusundan da seçilebilir. Bu diyalog kutusundan istenen bir nokta çeşiti seçilir. Ayrıca bu diyalog kutusunda noktanın büyüklüğü yüzde olarak Point size kutusuna yazılabilir. Bu büyüklüğün nasıl anlaşılması gerektiği ise iki radio butonundan birini seçerek verilebilir. Bunlardan Set Size Relative to Screen kutusu seçilirse, nokta büyüklüğü ekrana göre tesbit edilir. Set Size in Absolute Units seçilirse, nokta büyüklüğü çizim olarak kabul edilir ve sabit kalır.

Circle (Çember) Komutu: Belirli ölçüler içerisinde çember çizer.

Bu komutu kullanmak için; Draw menüden Circle Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Circle girilir.

Seçenekleri;Center Point (merkez noktası); merkez

noktası ve yarıçap değerlerini alarak çember çizer.

Radius (yarıçap); çizdirilecek olan çemberin yarıçapı verilir.

Şekil 3.1Center KomutuSeçenek Kutusu


Diameter (çap); çizdirilecek olan çemberin çapı verilir. Verilen çap merkez noktadan itibaren geçerlidir.

3P (üç nokta); çizilecek çemberi çevresi üzerinde verilen üç noktayı referans alarak bu noktalara dayalı olarak çizer.

2P (iki nokta); çizilecek çemberi verilen iki nokta arasını çemberin çapı kabul ederek bu iki noktaya dayalı olarak cizer.

TTR-Tangent, Tangent, Radius (teğet, teğet, yarıçap); yarıçapı girilen çemberi iki noktaya veya nesneye teğet olacak şekilde çizer.

Bu seçimlerle birlikte altı değişik şekilde çember çizilebilir.

Bunlar Center ve radius (merkez ve yarıçap), Center ve diameter (merkez ve), Tree point cirles (üç noktadan geçen çemberler), Two point circles (iki noktadan geçen çemberler), Tangent circles (teğet çemberler), Tangent three point circles (üç noktaya teğet çemberler) olarak sıralanabilir.

Ellipse Komutu: Elips veya eliptik yaylar çizer.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Ellipse Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Point girilir.

Seçenekleri;Axis Enpoint (eksen uç noktası); birinci eksen kendi

iki noktası ile tanımlanır. Bu eksenin açısı elipsin açısını belirler. Bu seçenek altında da seçimler vardır. Distance (mesafe), ikinci ekseni eliptik yayın merkezinden veya birinci eksenin orta noktasından belirtilen noktaya kadar mesafe olarak tanımlar. Rotation (dönme), elipsin büyük küçük eksen oranını, çemberi birinci eksenin etrafında döndürerek tanımlar. Değer büyüdükçe küçük büyük eksen oranı da büyür. 0 ile 89,4 derece arasında bu açı sıfır olursa çember otraya çıkar.

Arc (yay); eliptik yay çizer, birinci eksen açısı eliptik yayın açısını belirler. Axis Enpoint, birinci eksenin başlangıç noktasını belirler. Start Angle (başlama açısı), yayın başlama açısını belirler. End


Angle (bitirme açısı), 0 dereceden itibaren yayın bitim açısını belirler.

Included Angle (kapsanan açı), başlama açısına nispetle ölçülen eliptik yayın kapsadığı açıyı belirtir. Parameter (parametre), AutoCAD eliptik yayı parametrik vektör eşitliğini kullanarak çizer. Parameter seçeneği altında diğer seçenekler; Start Parameter (başlama açısı), başlama açısını parametrik vektör eşitliğini kullanarak tanımlar. Start Parameter seçeneği Angle modundan Parameter moduna geçiş sağlar. Angle (açı), eliptik yayın başlama açısını tanımlar. Angle seçeneği Parameter modundan Angle moduna geçiş imkanı tanır. Bu mod, elipsin nasıl hesaplanacağını belirtir.

Center (merkez); belirtilen noktayı merkez olarak kullanır ve eliptik yay çizer.

Arc (Yay) Komutu: Belirtilen değerlerde yay çizer.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Arc Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Arc girilir.

Seçenekleri;Start Point (başlama noktası); yayın başlama

noktasını belirtir.

Center (merkez); buradan yayın parçası olduğu çemberin merkezi girilir. Çünkü yay bir çember parçasıdır.

End (bitim noktası); çizilecek yayın bitim noktası belirtilir.

Chord Lenght (kiriş uzunluğu); kiriş uzunluğu pozitifse küçük yayı,negatifse büyük yayı saat ibresi yönünün tersi yönünde çizer.

Angle (açı); Başlangıç noktasından merkez noktasını kullanarak belirli kapsanan açı kadar saat ibresi dönüş yönünün tersinde yay çizer.

Direction (yön); yayı belirtilen yönde başlatır.Radius (yarıçap); başlama noktasından bitiş

noktasına saat ibresi dönüş yönünün tersi yönünde küçük yayı çizer,yarıçap değeri negatif ise büyük yay çizer.


Draw menüden Arc seçeneği ile yay çizmek için bir çok yöntem vardır bunlar; Üç noktadan geçen yay – Başlangıç, merkez ve bitim noktası – Merkez, başlangıç ve bitim noktası –Başlangıç, merkez ve taranan açı –Başlangıç, merkez ve kiriş boyu –Başlangıç, bitim ve yarıçap –Başlangıç, bitim ve taranan açı –Başlangıç, bitim ve başlama yönü –

Merkez, başlangıç ve uzunluk – Merkez, başlangıç ve taranan açı – Önceki yay veya çizginin devamı şeklindeki seçeneklerdir.Trace (İz) Komutu: İki boyutta katı çizgiler çizer.Bu komutu kullanmak için;

Komut penceresinden (Command) Trace girilir.Trace’in uç noktaları, çizgi ekseni üzerindedir ve

daima dörtgen şeklinde kesilir. Trace undo seçeneğine sahip değildir. Fill modu açık olduğunda içi dolu, fill modu kapalı olduğunda içi boş katı çizgi çizer. Daha önceden çizilmiş trace çizgileri için fill modu değiştirildiğinde çizimi güncellemek için regen komutu girilmelidir. Fill ve regen komutu command (komut) penceresinden girilir.

Region (Bölge) Komutu: bulunan nesnelerin seçim setinden region nesnesi oluşturur.

Bu komutu kullanmak için; Draw menüden Arc Draw araç çubuğundan Komut penceresinden (Command) Arc girilir.Trace (bölge)’ler kapalı şekiller veya döngülerden

oluşan iki boyutlu alanlardır. Döngü, kendi içinde kesişmeyen sınıra sahip düzensel alanı tanımlayan birleştirilmiş eğrilerdir. Döngüler, çizgi, bileşik çizgi, çember, yay, elips, eliptik yay, 3B yüz, iz ve katı dolguların bileşimi olabilir. Döngüyü oluşturannesneler ya kapalı olmalı ya da diğer nesnelerle uç noktaları paylaşılan kapalı alan biçiminde olmalıdır. Nesneler aynı düzlemde olmalıdır. Orijinal nesneler taranırsa, ilişkili tarama kaybolur.

Şekil 3.2 Arc Seçenek Menüsü


Sketch (Serbest El Çizgisi) Komutu: Eskiz çizer. Serbest el eskizleri, bir çok çizgi parçasından meydana gelir.

Bu komutu kullanmak için; Komut penceresinden (Command) Sketch girilir.

Seçenekleri;Record increment (kayıt adımı); çizgi parçası

uzunluğunu tanımlar. İşaretleme cihazı, çizgi üretmek için adım değerinden daha büyük bir değer kadar hareket ettirilmelidir. Record increment değeri arttıkça çizgi hassaslığı azalmaktadır. Yumuşak çizgiler bu değer arttıkça sertleşmektedir.

Pen (kalem); eskiz kalemini yukarı kaldırır ve aşağı indirir.

Exit-Enter (çık); eskizi yapılan geçici çizgilerin sayısını kaydeder ve rapor eder sonra komutu sona erdirir.

Quit (terket); Sketch komutunun başlamasından veya record seçeneğinin kullanımından sonra eskizi yapılan tüm geçici çizgileri gözardı eder.

Erase (sil); geçici çizginin herhangi bir kısmını çizer kalem aşağıda ise yukarı kaldırır.

Connect (bağla); kalemi son eskiz yapılan çizginin uç noktasından veya son erase işleminden eskize devam etmek için aşağı indirir.

Period (süre); kalemi aşağı indirir ve son eskiz çizgisinin uç noktasından kalemin güncel konumuna düz bir çizgi çizer ve kalemi yukarı kaldırır.

Donut (Halka) Komutu: İçi dolu çember çizer.Bu komutu kullanmak için;

Draw menüden Donut Komut penceresinden (Command) Donut girilir.Halka geniş yay parçalarından oluşan kapalı bir

bileşik çizgidir. Halkanın içi Fill komutunun ayarına göre yani açık kapalı durumuna bağlı olarak dolu veya boş olur. Halka çizmek için iç çap, dış çap ve merkezi belirtmek gerekir. İç çap sıfır olursa içi dolu çember elde edilir.

Boundary Komutu: Kapalı bir alan veya bileşik çizgi üretilir.


Bu komutu kullanmak için; Draw menüden Boundary Komut penceresinden (Command) Boundary girilir.AutoCAD bu komutta Boundary Creation diyalog

kutusunu ekrana getirir.

Seçenekler;Advanced Options (gelişmiş ayarlar); sınırı

oluşturmak için kullanılan yöntemler belirlenir. Bunlar boundary set (sınır seti), Island detection (ada tanımlama), ve object type (nesne tipi)’dir. Nesne tipi ve ada tanımlama yönteminin iki seçeneği vardır.

Internal Point (iç nokta); kapalı alanı biçimlendiren mevcut nesnelerden sınır üretir.

Seçenekler ayarlandıktan sonra çizimdeki sınırları oluşturmak için Pick Points düğmesi seçilir.


BÖLÜM 4

GÖRÜNTÜ KONTROL KOMUTLARI

Zoom Komutu: Güncel görünüm alanındaki nesnelerin görünüş büyüklüğünü değiştirir, büyültür veya küçültür.

Bu komutu kullanmak için; View menüden Zoom, Kısayol olarak çizim alanında mouse sağ tuşu ile

realtime zoom yapmak için zoom‘u seçmek, Komut penceresinden (Command) Zoom girilir.Birçok çizim boyut olarak küçük ve detaylı olarak

çalışmak gerekebilir böylesi durumlarda zoom komutu kullanılarak detaylar büyütülebilir. Bazı durumlarda ise çizim çok büyük olabilir çizimin tamamını görmek için çizimden uzaklaşmak gerekir bu durumlarda ise zoom komutu ile çizimi kullanıcıdan uzaklaştırıyor hissi verilerek çizimin tamamı görülebilir ancak detayları görmek güçleşir.

Zoom komutu ile içeri zoom yapıldığında nesne yakına gelirken dışarı zoom yapıldığında nesne kullanıcıdan uzaklaşır. Zoom komut bu işlemleri yaparken çizim ölçeği ile oynamaz.

Zoom araç çubuğu Şekil 4.1’deki gibidir.Seçenekleri:

Scale (ölçek); büyültme küçültme ölçeğidir. Sayısal değerler girilerek orijinal boyuttaki çizimi büyültme küçültme imkanı verir. Mesela bu değer yerine 2 girilirse normal çizim iki kat büyür. Zoom işlemi bir önceki ekranın merkez noktasını merkez olarak kullanır. Büyültme veya küçültme işlemi mevcut görüntüye bağımlı olarak hesaplanır. Zoom işleminde sadece pozitif değerler kullanılır bu nedenle ekranda küçük görüntü isteniyorsa 0 ile 1 arasındaki değerler kullanılmalıdır. Mesela

Şekil 4.1- Zoom Araç Çubuğu

Şekil 4.2ZoomSeçenek Kutusu


girilen değer 0.5 olursa görüntü yarım kat küçülür.

All (tümü); ekranda çizilmiş olan tüm çizimin değişmesine neden olur. Eğer çizim görüntü sınırlarını aşarsa All seçeneği sınırların dışına taşan çizim kısımlarını da ekranda görüntüleyerek tüm çizimi ekrana sığdırır.

Center (merkez); zoom merkezini tanımlamaya izin verir. Çalışılan birimde bir değer veya yükseklik girmek gerekir. Girilen bu değerler ile merkez nokta dahilinde zoom işlemi yapılır.

Dynamic (dinamik);dinamik büyültme küçültme yapma imkanı sağlar. Bu seçeneği aktifleştirmek için diğerlerinde olduğu gibi zoom alt seçeneklerinde seçeneklerin baş harfini girmek yeterlidir. Dinamik zoom seçildiğinde mevcut ve mümkün olan ekran bakış alanı seçimlerini gösteren pencereler sunulur.

Merkezleme penceresi görüntüyü merkez sayılacak

istenilen bir yere taşır, sol mouse tuşuna basıldıktan sonra dinamik zoom yapma imkanı veren pencere ekrana gelir. İstenilen büyüklük kadar pencere ayarlanır ve enter tuşuna basarak dynamic zoom işlemine son verilir.

Zoom In (içeri zoom); ekrandaki görüntüyü merkezini koruyarak iki kat büyütür.

Zoom Out (dışarı zoom); ekrandaki görüntüyü merkezini koruyarak iki kat küçültür.

Zoom Extents (kapsama zoomla); limits ayarlarına bakmaksızın o ana kadar çizilmiş görünür durumdaki tüm nesneleri ekrana sığdırır.

Zoom Window (pencere zoomla); çizimin belirli bir alanını seçme penceresi içine alarak ekran boyuna büyütür.

Şekil 4.3 Merkezleme Penceresi Şekil 4.4 Dinamik Penceresi


Zoom Previous (önceki zoom); önceki zoom görüntülerine sıra ile döner. Bu işlem defalarca tekrar edilebilir.

Zoom Realtime (gerçek zamanlı zoom); çizime imleç yardımıyla yaklaşıp uzaklaşmayı sağlar. Standart araç çubuğunda bulunan zoom realtime tıklandığında imleç büyüteç şeklini alır. Mouse yardımıyla ekrana tıklatılarak aşağı yukarı hareket ettirilir. Yakınlaşma veya uzaklaşmada çizim merkezi esas alınır. Klavyeden iki kez enter tuşuna basıldığında realtime zoom imlecine ulaşılabilir. Mouse sol butonuna basılarak ekranın alt kısmına doğru çekilirse çizim uzaklaşır yani küçülür. Tersi bir işlemde yani mouse sol butonuna basıp ekranın yukarısına doğru çekilirse çizim yaklaşır ve nesne büyür.

Pan (Görüntü Kaydır) Komutu: Güncel görünüm alanında görüntülenen çizimi hareketlendirir.

Bu komutu kullanmak için; View menüden Pan, Kısayol olarak nesne seçilmemiş durumda, çizim

alanında mouse sağ tuşu tıklayarak Pan seçilir, Standart Toolbar’dan, Komut penceresinden (Command) Pan

girilir.Pan komutu genelde zoom komutuyla birlikte

kullanılır. Kullanıcı daha fazla detay görmek için büyültme-küçültme yapmak ve aynı ölçekte kalarak kısa bir süre için büyültme-küçültme ekranını kaydırmak isteyebilir. Pan komutu bunu yerine getirir.

Pan komutu, çizim alanını ekrana göre kaydırır ve çizimdeki nesnelerin yerleşim koordinatlarında bir değişiklik yapmaz.

Bu komutun Seçenekleri: Pan Realtime; bu seçim yapıldığında imleç

el simgesine dönüşür. İşaretleme cihazı üzerindeki seç düğmesi aşağı doğru bastırılarak çizimin güncel yerleşimi güncel görünüm alanı koordinat sistemine göre sabitlenir. Çizimi farenin sol tuşu ile tıklayıp istenilen yere taşımak mümkündür.

Şekil 4.5Pan Seçenek Kutusu


Çizim artık imleçle aynı yönlü olarak hareket eder.

Kaydırma sırasında çizim sınırlarından çok fazla uzaklaştığında, el imlecinin yanında bir çubuk ve çizim kapsamına erişilecek yeri gösteren bir ok görünür. Dört farklı durum hakkında yani kapsamın yukarda, aşağıda, solda ve sağda olduğu hakkında bilgi verir.

Pan Point; bu seçimde ekranda iki nokta verilir. Bunlar base point veya displacement ve second point noktalarıdır. Çizim bu iki noktanın aralığında ve veriliş yönünde kayar. Çizim alanı, ekrana göre kaydırılır, çizimdeki nesnelerin yerleşim koordinatlarında değişiklik olmaz. Ekranda yer değiştirme için bir nokta ve ikinci nokta için bir başka koordinat girmek gerekir. Mesafe ve açı yer değiştirme (Displacement) olarak adlandırılır. AutoCAD mesafe ve açıyı hesaplar ve Pan işlemini gerçekleştirir.

Pan Left; ekrana bakış için bizi sola ilerletir çizimi ise sağa kaydırır.

Pan Right; ekrana bakış için bizi sağa ilerletir çizimi ise sola kaydırır.

Pan Up; ekrana bakış için bizi yukarı ilerletir çizimi ise sağa aşağı kaydırır.

Pan Down; ekrana bakış için bizi aşağıya ilerletir çizimi ise yukarıya kaydırır.

Pan Kısa Yol MenüsüZoom ve Pan fare sağ tuş menüsü;

Pan komutu aktif iken Pan kısayol menüsündeki seçenekler kullanılarak Pan komutundan çıkılabilir, Zoom veya 3Dorbit komutuna geçiş yapılabilir. Pan kısayol menüsüne ulaşmak için Pan komutu aktif olduğunda çizim alanında fare sağ tuşuna tıklamak yeterlidir.

Şekil 4.6Pan Sağ TuşMenüsü


Exit (çık); Pan veya Zoom komutunu iptal eder.Pan (kaydır); Pan komutuna geçiş yapar.Zoom; gerçek zamanlı zoom’a geçiş yapar.3Dorbit (3D yörünge); 3Dorbit komutuna geçiş yapar.Zoom Window (pencereye zoom); dikdörtgen pencereyle

belirtilen alanı görüntülemek için zoom yapar.

Zoom Original (orijinale zoom); orijinal görünümü yeniden yükler.

Zoom Extents (kapsama zoom); çizim kapsamını görüntülemek için zoom yapar.

Pan komutu ile saydam görüntü kaydırma işlemi yapılabilir. Diğer bir komut hafızada iken komut satırına Pan yazıp Enter tuşuna basılırsa bu işlem gerçekleştirilebilir.

Saydam büyütme-küçültme taşımalarda var olan kurallar saydam taşıma için de geçerlidir.

Redraw Komutu: Güncel görünüm alanındaki görüntüyü yeniden tazeler.Bu komutu kullanmak için;

View menüden Redraw Komut penceresinden (Command) Redraw girilir.AutoCAD çizim alanında çizim yaptıktan sonra çizim

alanında küçük artılar oluşur. Bir süre sonra bu artılar rahatsız edici olabilir. Bu durumda AutoCAD’de, artı şeklinde gözüken bu pikselleri tamamen temizlemek için redraw komutunu kullanmak gerekir. Bu komut ekranı siler ve o ana kadar yapılan tüm çizimleri yeniden yerleştirir.

Zoom gibi bazı komutlar redraw komutunu otomatik olarak devreye sokar. Bu yüzden bu tür komutları kullanmadan önce redraw komutunu kullanmaya gerek yoktur.

Redrawall Komutu: Görünüm alanındaki görüntüyü yeniden çizer, işaretçi piksel artılarını temizler. Redrawall işlemi tüm görünüm alanlarına redraw komutunun uygulanmasıdır.

Bu komutu kullanmak için; Standart Toolbar’dan , View menüden Redraw, Komut penceresinden (Command) Redrawall girilir.


Regen (Yeniden Türet) Komutu: Çizimi yeniden üretir ve mevcut görünüm alanını yeniler.

Bu komutu kullanmak için; View menüden Regen Komut penceresinden (Command) Regen girilir.AutoCAD bu komut çalıştırıldığında çizimin veri

tabanını yeniden oluşturur. Tüm nesnelerin ekran koordinatlarını yeniden hesaplar. Redraw komutundan farklıdır veri tabanından silinen çizgi, nokta gibi bilgileri temizlemekle kalmayıp aynı zamanda çizgi bitim noktalarını, taralı alanları yeniden hesaplar. Zoom, pan ve view gibi komutlar otomatik yeniden oluşturma işlemine neden olurlar. Karmaşık yüzey veya katı modellerle düzenleme yapılırken hide, shade, render gibi görselleştirme işlemlerinden sonra regen yapmak gerekir.

Regenall Komutu: Çizimi yeniden üretir, görünüm alanlarını tazeler ve çizim veri tabanını yeniden indeksler.

Bu komutu kullanmak için; View menüden Regen All Komut penceresinden (Command) Regenall girilir.Regenall çizimi yeniden ürettiği gibi tüm nesneler

için ekran koordinatlarını yeniden hesaplar. Optimum görüntü ve nesne seçim performansı için çizim veri tabanını oluşturarak sıralar.

Dsviewer Komutu: Aerial View penceresini açar. Aerial View penceresi, çizim üzerinde kuş bakışı görünüş alma aracıdır. Aerial View penceresi ayrı bir pencere içerisinde tüm çizimin görünüşünü gösterir. Aerial View penceresinin açılması ile komut girmeden zoom ve pan işlemleri yapılabilir böylece istenilen yere girilebilme ve konumlanabilme imkanı tanır.

Bu komutu kullanmak için; View menüden Aerial View, Komut penceresinden (Command) Dsviewer girilir.Aerial View penceresi tüm çizimi kalın çizgili bir

dikdörtgen içerisinde gösterirken bazı seçenekler de sunar.


Aerial View penceresindeki görünüş menüsü olan View Menu seçenekleri:

Zoom In (içeri zoom); Aerial View penceresindeki çizimin büyüklüğü güncel bakış merkezinde ikilik faktörle yapılan içeri zoomla artar.

Zoom Out (dışarı zoom); Aerial View penceresindeki çizimin büyüklüğü güncel bakış merkezinde ikilik faktörle yapılan dışarı zoomla azalır.

Global; tüm çizimi ve Aerial View penceresindeki güncel çizimi gösterir.

Aerial View penceresindeki ayarlar menüsü veya seçenekler menüsü olarak bilinen Options Menu seçenekleri;

Auto Viewport (otomatik görünüm alanı); görünüm alanının model boşluğu görünümünü otomatik olarak gösterir. Bu seçenek kapalı olduğunda veya seçili değil iken Aerial View penceresini aktif görünüm alanı ile güncel olarak eşleştirmez.

Dynamic Update (dinamik güncelleme); her bir çizimde Aerial View penceresi herhangi bir işlem yapmadan kendisini günceller. Ancak bu seçenek kapalı olduğunda Aerial View penceresine tıklama yapılıncaya kadar kendisini güncellemez. Güncellemedeki kasıt çizilen bir nesne veya çizginin de anında Aerial View penceresinde görünmesidir.

Realtime Zoom (gerçek zamanlı zoom); çizim alanı Aerial View penceresi kullanılarak zoom yapıldığında gerçek zamanlı olarak güncellenir.


BÖLÜM 5

NESNE DÜZENLEME İŞLEMLERİAutoCAD çizim alanında oluşturulan nesnelerin

üzerinde çeşitli değişiklikler yapma ihtiyacı hissedebiliriz. AutoCAD, bu konuda da birçok kolaylık sağlamaktadır. Nesneleri düzelemek için başvurabileceğimiz araçlardan bir kısmı, hep ekranda duran Modify I araç çubuğunda, bir kısmı da sonradan açabileceğimiz Modify II araç çubuğunda yer almaktadır. Bunların hepsinin aynı araç çubuğunda yer almamasının nedeni ise, daha az kullanılan araçların, sık kullanılan araçların bulunduğu araç çubuğunda yer kaplamasını engellemektir.

Üzerinde düzenleme yapacağımız tüm nesneleri öncelikle seçmemiz gerekir. Nesneyi ya da nesneleri seçtikten sonra girilen komut, bazı iletiler görüntüleyecek ve bu iletilere cevaplar isteyecektir. Düzenleme işlemlerinde her basamağı enter tuşu ile onaylamak gerekir. Düzenleme komutunu girmeden önce de nesne seçimi yapılabilir. Bu sekilde nesne seçildiğinde, nesnenin kritik noktalarında tutamaçlar (Grip) belirecek, bu tutamaçlardan birisi işaretlendikten sonra düzenleme komutuna girildiğinde AutoCAD, nesne seçmemizi beklemeyecektir.

Nesneler üzerinde yapılacak değişiklikleri iki ana başlık altında toplamak mümkündür:

5.1 Geometrik Düzenleme AraçlarıBu başlık altında nesnelerin boyutlarına, açılarına,

sayılarına yönelik düzenlemeler işlenecektir.

Erase (Sil) Komutu: Çizim alanındaki istenmeyen nesneleri siler. Modify I araç çubuğundan bu

komutu seçtikten sonra, nesneyi seçip Enter tuşuna basmamız nesnenin silinmesi için yeterlidir.

Şekil 5.1 Erase Komutu Uygulaması


Command: _erase (Erase komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Silinecek nesnemizi <B kenarı> seçiyoruz)Select objects: (Enter tuşuna basarak silme işlemini gerçekleştiriyoruz)

Move (Taşı) Komutu: Seçilen nesneleri, bulundukları koordinattan, başka bir koordinata

taşımak için kullanılır. Nesne seçildikten sonra, yer değişimi için bir temel nokta ve bu temel noktanın yeni yerleşim noktası işaretlenerek taşıma işlemi gerçekleştirilir.

Command: _move (Move komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Yeri değiştirilecek olan nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme işlemini

sonlandırıyoruz)Base point or displacement: (Taşıma işlemi için nesne üzerinde (dışında da olabilir) bir temel nokta belirliyoruz <A noktası>)Second point of displacement: (Nesnenin yeni

koordinatlarını işaretliyoruz.<B noktası> (Bu noktaya bir önceki adımda seçilen temel nokta yerleşecektir))

Copy (Kopyala) Komutu: Seçilen nesnenin bir ya da birden fazla kopyasını belirtilen noktalarda

oluşturur.Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found(Kopyalanacak nesneyi seçiyoruz A’daki çokgen)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimine son veriyoruz)<Base point or

displacement>/Multiple: (Temel noktayı belirliyoruz <A noktası>)Second point of displacement: (Temel noktaya göre kopya nesnenin yerini belirliyoruz <B noktası>)Nesnenin birden fazla kopyası isteniyorsa, Multiple

seçeneği kullanılır.

Şekil 5.2 Move KomutuUygulaması

Şekil 5.3 Copy KomutuUygulaması


Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz) Select objects: 1 found(Kopyalanacak nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme işlemini

sonlandırıyoruz)<Base point or displacement>/Multiple: Multiple (Multiple seçeneğini seçiyoruz)Base point: (Kopyalama işleminde esas alınacak temel noktayı belirliyoruz <A noktası>)Second point of displacement: (Temel noktaya göre 1. kopyanın koordinatlarını belirliyoruz <B noktası>)Second point of displacement: (Temel noktaya göre 2. kopyanın koordinatlarını belirliyoruz <C noktası>)Second point of displacement: (Enter’a basarak kopyalama işlemini sonlandırıyoruz)

Offset (Ötele) Komutu: Mevcut nesneden belirlenen uzaklıkta yeni bir nesne oluşturur. Burada ki

öteleme terimi paralel kopyalama anlamındadır.Command: _offset (Offset komutunu seçiyoruz)Offset distance or Through <1.0000>: 30 (Paralel kopyanın nesneden uzaklığını belirliyoruz)

Select object to offset: (Paralel kopyası alınacak nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)Side to offset? (Paralel kopyanın hangi tarafta olacağını işaretleyerek belirtiyoruz <A’daki

çokgenin dış tarafı>)Select object to

offset: (Enter’a basarak komuttan çıkıyoruz)

Mirror (Aynala) Komutu: Nesnenin simetrik kopyasını oluşturur. Komut seçildikten sonra

aynalanacak, diğer bir deyişle simetrik kopyası çıkartılacak nesne seçilir. Daha sonra simetri eksenini oluşturacak hattın iki uç noktasının koordinatları işaretlenir. Komut satırında görüntülenen “Eski nesneler silinecek mi?” sorusuna “Y” yada “N” ile cevap verilir. Soruya “Y” (Evet) cevabı verilirse, komut icra edildikten sonra çizim

Şekil 5.4 Copy KomutununMultiple Uygulaması

Şekil 5.5 Offset Komutu Uygulaması


alanında sadece simetrik kopya; “N” (Hayır) cevabı verilirse simetrik kopya ve eski nesne beraber görüntülenir.

Command: _mirror (Mirror komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Simetrik kopyası oluşturulacak nesneyi işaretleyerek seçiyoruz <A’daki çokgen>)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemi sonlandırıyoruz)First point of mirror line: ‘_ddosnap (Simetri ekseninin birinci

noktasını işaretliyoruz <1 ile gösterilen nokta>)Second point: (Simetri ekseninin ikinci noktasını işaretliyoruz <2 ile gösterilen nokta>)Delete old objects? <N> (Eski nesneler silinsin mi? Sorusuna Hayır ile cevap veriyoruz)Bu işlemler sonucunda nesnenin paralel kopyası

oluşturulur.

Array (Dizi) Komutu: Seçilen bir çizim nesnesinin aynısını kopyalamak suretiyle, Polar (Dairesel)

veya Rectangular (Dikdörtgen) dizi oluşturmak için kullanılır. Array komutu kullanıldığında önce nesne seçilmesi istenir. Daha sonra “Rectangular or Polar” sorusuyla dikdörtgen ya da dairesel dizi arasında seçim yapılması istenir.Rectangular (Dikdörtgen) Array: Seçilen nesnenin

satır sütun dizilişinde; satır sütun sayılarını, satırlar ve sütunlar arasındaki uzaklıkları belirtmemizi istedikten sonra cismin kopyalarından oluşan dikdörtgen diziyi oluşturur.

Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi seçiyoruz)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sona erdiriyoruz)Rectangular or Polar array (<R>/P): R (Dikdörtgen dizi oluşturacağımızı belirtiyoruz)Number of rows (---) <1>: 3

Şekil 5.6 Mirror KomutuUygulaması

Şekil 5.7 Array KomutununDikdörtgensel Uygulaması


(Oluşturulacak dizinin satır sayısını 3 olarak belirliyoruz)Number of columns (|||) <1>: 2 (Oluşturulacak dizinin sütun sayısını 2 olarak belirliyoruz)Unit cell or distance between rows (---): 25 (Dizinin satırları arası 25mm olacak)Distance between columns (|||): 25 (Dizinin sütunları arası 25mm olacak)İletiler bu şekilde cevaplandıktan sonra, kopya

nesnelerden meydana gelen 3x2’lik matris oluşur.

Polar (Dairesel) Array: Seçilen nesnenin dairesel dizilişinde; dairenin merkez noktasını, daire üzerine kopyalanacak cisim sayısını, merkez çevresinde kaç derecelik kopyalama yapılacağını ve kopya cisimlerin daire merkezine göre döndürülüp döndürülmeyeceğini soduktan sonra cismin kopyalarından oluşan dairesel diziyi oluşturur.

Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi seçiyoruz)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sona erdiriyoruz)Rectangular or Polar array (<R>/P):P (Oluşturulacak dizinin dairesel olacağını belirtiyoruz)Base/<Specify center point of array>: (Dairenin merjez koordinatlarını işaretliyoruz)

Number of items: 5 (Daire etrafına 5 adet cisim yerleştirilmesini istiyoruz)Angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: (Merkez etrafında 360˚’lik kopyalama yapılmasını istiyoruz)Rotate objects as they are copied? <Y> (Cismin kopyalarının merkeze göre dödürülmesini istiyoruz)Son iletiye “N” (Hayır) cevabı verilirse kopya

cisimler daire etrafında döndürülmemiş olarak kopyalanırlar.

Rotate (Döndür) Komutu: Seçilen nesneleri, temel bir nokta etrafında istenilen açı kadar döndürür.

Şekil 5.8 Array Komutunun

Dairesel Uygulaması


Command: _rotate (Rotate komutunu seçiyoruz)Current positive angle in UCS: ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0Select objects: 1 found (Nesnemizi seçiyoruz)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sonlandırıyoruz)Specify base point: (Döndürme

işlemi için temel noktayı seçiyoruz)Specify rotation angle or [Reference]: (Buraya açı değeri girebiliriz ancak yukardaki örnekte dönüş açısı mouse ile işaretlenerek belirlenmiştir)

Stretch (Ger/Sündür) Komutu: Bir nesneyi sündürmek için, sündürme temel noktası ve daha sonra iki yer

değiştirme noktası belirtmek gerekir. Bu noktalarbelirlendikten sonra nesnenin belirli bir kısmı herhangi bir doğrultuda çekilip uzatılabilir ya da kısaltılabilir.

Command: _stretch (Stretch komutunu saçiyoruz)Select objects to stretch by crossing-window or crossing-polygon... (Gerilecek olan A,B,C kenarlarını seçiyoruz)Select objects: Specify opposite corner: 3 foundSelect objects: (Enter’a basarak nesne seçimini bitiriyoruz)

Specify base point or displacement: (D noktasını seçiyoruz)Specify second point of displacement: (Mouse’u yukarıya sürükleyip son noktayı işaretliyoruz)

Scale (Ölçekle) Komutu: AutoCAD’de çizimler, çizim birimi adı verilen birime göre çizilirler. Bu

birime dayanarak belirli ölçekte çizilen bir çizimin ölçeği Scale komutuyla değiştirilebilir. Seçilen

nesnenin ölçeği belirlenen bir temel noktaya göre gerçekleştirilir. Komut icra edildikten sonra temel nokta eski koordinatlarını korur. Bu nedenle

Şekil 5.9 Rotate Komutu

Uygulaması

Şekil 5.10 Stretch Komutu

Uygulaması

Şekil 5.11 Scale Komutu

Uygulaması


temel noktanın yeri, nesneye göre iyi tespit edilmeli, görüntüyü ekrandan dışarı çıkartmamak için özen gösterilmelidir.Command: _scale (Scale komutunu seçiyoruz)Select objects: 1 found (Şekildeki nesneyi seçiyoruz)Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimini bitiriyoruz) Specify base point: (Şekildeki A noktasını seçiyoruz)Specify scale factor or [Reference]: 0.5 (Çizimin ölçeğini 0,5 katsayısıyla çarpıyoruz)

Length (Uzat) Komutu: Nesnelerin uzunluğunu ve yayların açılarını değiştirmek için kullanılır.

Lengthen kapalı nesneleri etkilemez. Seçilen nesnenin yükseltme yönünün, UCS’nin Z eksenine paralel olması gerekmez. Nesnenin uzatma eyleminden etkilenecek kısmı, değiştirilecek nesneleri seç (Select object to change) iletisini cevaplarken tıklanan uca yakın kısmıdır. Bu komut kullanıldığında aşağıdaki seçenekler sunulur.Object selection: Nesnenin uzunluğunu ya da açısını

gösterir.

Delta: Nesnenin uzunluğunu, seçim noktasına en yakın uç noktasından seçim noktasına ölçülen mesafe kadar değiştirir. Yayın açısını, yayın istenilen uç noktasından ölçülen aralık kadar değiştirir. Girilen pozitif değer nesneyi uzatır, negatif değer kısaltır.

Delta Length: Nesnenin uzunluğunu belirtilen aralık kadar değiştirir

Object: Seçilen nesnenin uzunluğunu ayarlar.Undo: Lengthen ile yapılan son değişikliği geri alır.

Angle: Seçilen yayın açısını belirlenen açı kadar değiştirir.

Pecent: Nesnenin uzunluğunu ve yayların açısını, toplam uzunluğun veya açının belirtilen yüzdesine ayarlar.

Total: Seçilen nensnenin uzunluğunu, sabit uç noktalarıyla tanımlanan toplam mutlak uzunluğa ayarlar. Seçilen yayın toplam açısını belirtilen toplam açıya ayarlar.

Dynamic: Dinamik sürükleme modunu açar. Seçilen nesnenin uzunluğunu, kendi uç noktasının sürüklendiği


yeri esas alarak değiştirir. AutoCAD, uç noktasını istenilen uzunluğa veya açıya taşırken diğer uç sabit kalır.

Command: _lengthen (Lengthen komutu seçiyoruz)Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: (A kenarını uzatmak üzere seçiyoruz)Current length: 61.1364 (A kenarının uzunluğu hesaplanıyor)Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: DE

Enter delta length or [Angle] <20.0000>:50(A kenarının uzunluğunu 50 birim artırıyoruz)Select an object to change or [Undo]:(Uzatma işlemini B ucundan itibaren yapmak için B’ye yakın bir nokta işretliyoruz)

Trim (Buda) Komutu: Kesişen nesnelerde istenmeyen fazlalıkları budayarak silmek amacıyla kullanılır.

Bu komut kullanılırken önce kesen kenarlar (Select cutting edges...), sonra nesnelerin budanacak kısımları (Select object to trim) işaretlenir.

Şekil 5.13’te çemberler ve çizgilerin hepsi birbirini kesen kenar olarak işlem görecekleri için kesen kenar olarak nesnelerin tümü seçilmiş, daha sonra çizimde görünmesi istenmeyen kısımlar mouse ile işaretlenerek budanmıştır.

Extend (Daya/Yasla) Komutu: Bir nesneyi bir başka nesneyle temas edinceye kadar uzatarak yaslar. Bu

komut yay, eliptik yay, çizgi, 2D veya 3D bileşik çizgi, ray gibi nesnelere uygulanabilir. Nesneyi dayamak istediğimiz sınır kenarları tanımlayan nesneleri daha sonra komutu uygulayacağımız nesnenin uzatılacak kısmını işaretlediğimiz anda komut icra edilir.Object to Extend: uzatılacak nesnenin dayanacağı

sınır nesnesini ifade eder. Enter tuşuna basılıncaya kadar nesne seçimine devam edilir.

Şekil 5.12 Lenght Komutu

Uygulaması

Şekil 5.13 Trim Komutu

Uygulaması


Project: Nesneler yaslandığında AutoCAD’in kullandığı Projeksiyon modunu belirtir.

None: Projecsiyon belirtmez. 3D uzayda sadece sınır kenarlarıyla kesişen nesneleri yaslar.

Ucs: Güncel kullanıcı koordinat sisteminin XY düzlemi üzerine projeksiyon yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri yaslar.Üzerine projeksiyon yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri yaslar.

View: Güncel bakış istikameti boyunca projeksiyon yapar.Edge: Uzatılacak nesnelerin birbirleriyle buluşma

şansının olup olmdığını kontrol etmemizi sağlar.

Extend: Yaslanacak kenarı, yaslanması gereken kenarın sanal uzantısına doğru uzatır.

No Extend: Nesne uzantısını 3D uzayda, sınır nesnesiyle gerçekten kesişiyorsa yaslar.

Undo: Extend ile yapılan son değişiklikleri geri alır.

Command: _extend (Extend komutunu seçiyoruz)Select boundary edges: (Projmode = UCS, Edgemode = No extend) (Yaslanma kenarını tanımlıyoruz)Select objects: 1 foundSelect objects: (Nesne seçim işlemini bitiriyoruz)<Select object to

extend>/Project/Edge/Undo: (Nesneyi uzamasını istediğimiz ucuna yakın bir noktadan seçiyoruz)

Break (Kır) Komutu: Bütün olan bir nesnenin belirli bir kısmını silmeye veya nesneyi kırmaya

(İki veya daha fazla parçaya bölmek) yarar. Break komutu; çizgi, yay, çember, elips, bileşik çizgi, trace, 2D polyline, 3D polyline, donut vb. birçok nesneye uygulanabilir.

Command: _break Select object:(Break komutunu seçtikten sonra kırılacak nesne olarak A nesnesini işaretliyoruz)

Şekil 5.14 Extend Komutu

Uygulaması

Şekil 5.15 Break Komutu

Uygulaması Örneği 1


Enter second point (or F for first point): f (Kırma işleminin iki nokta arasında olması için “F” (first) seçeneğini seçiyoruz)Enter first point: (Şekildeki 1. noktamızı işaretliyoruz)Enter second point: (Şekildeki 2. noktamızı işaretliyoruz)

Bazen nesne üzerinde silme yapılmadan sadece bir noktadan kırma işlemi yapılabilir. Bu işlemi yapmak için nesne kırılacak noktada seçilir, ikinci noktanın girilmesi istendiğinde birinci noktayı belirlemek amacı ile @ tuşuna basılır. Yandaki şekilde görülen çizgi orta noktasından kırılmıştır. (Bunu görünür hale getirmek için çizginin

sol yarısının çizgi tipi değiştirilmiştir)

Command: _break Select object: (Break komutunu ve sonra kırılacak çizgiyi seçiyoruz) Enter second point (or F for first point):f(İki

nokta seçimi yapabilmek için “F”’yi seçiyoruz)

Enter first point: (Birinci nokta olarak çizginin orta noktasını seçiyoruz)

Enter second point: @ (İkinci nokta olarak birinci noktayı seçmek için @ tuşuna basıyoruz)

Fillet (Yuvarla) Komutu: Kenar veya köşe oluşturan iki nesnenin, kenar veya köşelerini yarıçapı

belirlenen bir yay ile yuvarlaklaştırır. TRIMMODE sistem değişkeni 1’e ayarlı ise, Fillet, kavis yayının uç noktalarını kesen çizgileri budar. Seçilen çizgiler kesişmiyorsa AutoCAD onları uzatır. Fillet komutu aynı zamanda katıların kenarlarını da kavislendirir. TRIMMODE sistem değişkeni 0’a ayarlı ise komut uygulandığında kavis yayının uç noktalarını kesen çizgiler budanmaz. Fillet komutu çalıştırıldığında “R” seçeneği seçilerek kavis yarıçapı ayarlanabilir. Yarıçap ayarı yapıldıktan sonra Fillet komutu tekrar çalıştırılır.

Şekil 5.16 Break Komutu

Uygulaması Örneği 2

Şekil 5.17 Fillet Komutu Uygulaması


Command: _fillet (Fillet komutunu seçiyoruz)(TRIM mode) Current fillet radius = 10.0000 (Kavis yarıçapı 10mm. Bunu kabul etmek için Enter’a basıyoruz)Polyline/Radius/Trim/<Select first object>: (A çizgisini seçiyoruz)Select second object: (B çizgisini seçiyoruz)

Chamfer (Pah Kır) Komutu: Birbirini kesen ya da uzantıları birbirini kesen iki doğru veya kenara

açılı pah kırar. TRIMMODE sistem değişkeni 1 ise, Chamfer komutu uygulandığında pah kırılırken doğru fazlalıkları budanır, 0 ise doğru fazlalıkları olduğu gibi kalır. Bileşik çizgi, çizgi, eğri, ray, xline ve 3D nesne kenarlarına pah kırma işlemi uygulanabilir. Birbirine paralel olmayan çizgi çiftlerine de pah kırma uygulanabilir. Bu çizgiler aynı noktada birleşip köşe oluşturmak zorunda değildirler. Hatta birbirlerinin üzerinden de geçebilirler. Bir pahın, iki ana parametresi vardır: Pahın ilk kenardan kırptığı kısım,Pahın ikinci kenardan kırptığı kısım.

Command: _chamfer (Chamfer komutunu seçiyoruz)(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 30.0000, Dist2 = 20.0000 (Önceden belirlenmiş pah uzunlukları)Polyline/Distance/Angle/Trim/Method/<Select first

line>: (A çizgisini seçiyoruz)Select second line: (B çizgisini seçiyoruz)5.2 Nesne Özelliklerini Düzenleme

AutoCAD çizim nesnelerinin bir takım özellikleri vardır. Bu özellikler kalıcı değildir, kolaylıkla değiştirilebilir. Bu özellikleri değiştirmenin en kolay yolu Properties (Özellikler) penceresini kullanmaktır. Bu pencere açılıp çizim alanında herhangi bir yere konumlandırılabilir, istenilen

2. Pah Uzunluğu

1. P

ah U

zunl

uğu

Şekil 5.18 Chamfer Komutu Uygulaması


boyutlara getirilebilir. Properties penceresi açık iken çizim alanında çalışılabilir.

Properties penceresi açık iken, çizim alanında herhangi bir nesne seçilirse, bu nesneye ait özellikler görüntülenir.

5.2.1 AutoCAD Nesnelerinin ÖzellikleriColor: Nesneler için rengi

belirtir. Renk listesinden Other’ın seçilmesi, Select Color diyalog kutusunu ekrana getirir.

Layer: Nesnenin güncel katmanını belirtir. Liste, güncel çizimdeki tüm katmanları gösterir.

Linetype: Nesnenin güncel çizgi tipini belirtir. Liste, güncel çizimdeki tüm çizgi tiplerini gösterir.

Linetype Scale: Nesnenin çizgi tipi ölçek faktörünü belirtir.

Plot Style: Lists NORMAL, BYLAYER, BYBLOCK ve bunların

yanında güncel Plot Style Table’da bulunan plot sitillerini listeler.

Plot Style Table: Güncel Plot Style Table’ı belirtir.Plot Table Attached To: Model boşluğu veya kağıt

düzlemine güncel Plot Style Table’ın iliştirilip iliştirilmediğini belirtir.

Plot Table Type: Mevcut Plot Style Table’larının tipini gösterir.

Lineweight: Nesnenin çizgi ağırlığını belirtir. Liste güncel çizimde bulunan tüm çizgi ağırlıklarını gösterir.

Hyperlink: Hyperlink’i grafik bir nesneye iliştirir. Tanımlama hyperlink’e atanmışsa tanımlama, atanmamışsa URL gösterilir.

Thicness: Güncel 3D katı kalınlığını ayarlar. Bu özellik tüm nesnelere uygulanamaz.

Şekil 5.19 Properties

Penceresi


5.2.2 Özellik EşleştirmeMatchprop komutu bir nesnenin

özelliklerini başka nesne veya nesnelere kopyalar. Komut kullanıdığında bir nesnenin;

Color (Renk)Layer (Katman)Linetype (Çizgi Tipi)Linetype Scale (Çizgi Tipi Ölçek Faktörü)Thicness (Kalınlık),Text Properties (Metin

Özellikleri)Dimension Properties (Ölçü Özellikleri),

Hatch Properties (Tarama Özellikleri) gibi kendine iliştirilmiş özellikleri bir başka nesneye aynen kopyalanır.

Command: Matchprop (Matchprop komutunu giriyoruz)Select Source Object: (Kaynak nensne olan elips’i seçiyoruz)Current active settings = color layer ltype ltscale thickness text dim hatchSettings/<Select Destination Object(s)>: 1 found (Hedef nesne olan beşgen’i seçiyoruz)Settings/<Select Destination Object(s)>: (Enter ile onaylayarak komuttan çıkıyoruz)

Devamının hakları saklıdır.

Şekil 5.20 Matchprop Komutu

Uygulaması

autocad 2009 kullanım talimatı ve eğitim kitabı

Documents