autocad beyni sertan tÜrkan’dan autocad-2012’de ...¶lüm-4... · autocad veya autocad lt...

1 / 49

AutoCAD Beyni Sertan TÜRKAN’DANAutoCAD-2012’DE

KOORDİNATLARI BELİRLEMEEĞİTİMİ

www.autocadbeyni.com ©®www.autocadbeyni.com ©®

http://www.autocadbeyni.com/

2 / 49

Bölüm 4: Koordinatları Belirleme

Bu BölümdeMutlak, göreceli ve kutupsal koordinatlarla çalışma

Doğrudan mesafe girişini kullanma, T-Cetveli (Diklik) modu ve kutupsal izleme

Nesne Yakalama Çıtçıt Ayarlarını kullanma

Nesne yakalama çıtçıtlarını açık (on) kapalı (off) konumuna getirme

Bir nesneden belirli uzaklıktaki noktaları bulma

Bir çizimde noktaları belirlemek AutoCAD ve AutoCAD LT’de yapacağınız en temel görevlerden biridir.Bir noktanın nasıl belirleneceğini bilmeden hiç bir şeyi ister bir ev isterse bir conta olsun gerçektençizemezsiniz. Çizeceğiniz birçok nesnenin belirli bir ebadı olacaktır ve siz bu ebat ölçülerini tanımlamaihtiyacı duyacaksınız. Ekranda noktaların koordinatlarını belirleyerek çizgiler, yaylar ve çemberlerçizebilirsiniz. Birçok görevde olduğu gibi, bu konuda da AutoCAD ve AutoCAD LT size birçok değişik yolsunmaktadır.

X,Y Koordinat Sistemini AnlamaAutoCAD ve AutoCAD LT lise yıllarınızda çizdiğiniz X,Y eksenli grafiklerle aynı mantıkta çalışır. Şrkil4.1.’deki Kullanıcı Koordinat Sistemi (KKS) “User Coordinate System (UCS)” simgesine bakınız.

Çapraz KontrolKullanıcı Koordinat Sistemi (KKS) “User Coordinate System (UCS)” simgesi farklı görünümleralabilir. Detaylar için Bölüm 8’e bakınız. 3 boyutlu (3B) çizimlerdeki ve 3 boyutlu (3B)koordinatlardaki Kullanıcı Koordinat Sistemi (KKS) “User Coordinate System (UCS)” simgesi içinBölüm 21’e bakınız.•

X oku X ekseni boyunca pozitif yönü gösterir. Bunun anlamı, ok yönünde ilerlediğinizde X koordinatlarınınartacağıdır. Y oku Y ekseni boyunca pozitif yönü gösterir. Bu sistemi kullanarak, ekrandaki her 2 boyutlunokta X ve Y koordinatları kullanılarak tanımlanabilir. Bu sisteme Kartezyen Koordinat Sistemi denir.Evrensel kullanıma göre önce X koordinatı yazılır, sonra boşluk bırakmadan virgül konulup X koordinatıyazılır. Ön tanımlı olarak, X,Y eksenlerinin kesim noktası 0,0 dır. X ekseninin solundaki ve Y eksenininaltındaki noktalar, için eksi sayılar kullanılır.



3 / 49

Şekil 4.1Kullanıcı Koordinat Sistemi (KKS) “User Coordinate System (UCS)” simgesi X ve Y eksenlerinin yönünügöstermektedir. Şayet 3boyutlu 3B “3D” görünümde iseniz, aynı zamanda Z eksenini de görürsünüz.

Çizim BirimleriAutoCAD veya AutoCAD LT ‘de çizim yaparken tanımlanmamış birim sisteminizde çizersiniz. 3,0noktasından 6,0 noktasına çizilen çizgi 3 birim uzunluğundadır. Çizim yaparken bu birim her hangi birbirim olabilir —milimetre, santimetre, metre, inç, foot veya mil. Pratikte, bu birimin neyi temsil ettiğinibilmeniz gerekir. Her şeyde öte, 36 foot genişliğindeki evin 36 inç uzunlukta son bulmasını istemezsiniz!

Çizmeye başlamadan önce çiziminizi ayarlarken, birimlerin nasıl görüneceğini belirlemelisiniz — örneğin,virgülden sonraki kısımlar ondalık olarak mı yoksa kesir olarak mı görünecek. (Birimler konusunu 5.Bölüm’de anlatacağım.) Bununla birlikte, çıktı veya baskı (17. Bölümde anlatılacaktır.) alana kadarbirimlerin “units” neyi gösterdiğini tanımlamayacaksınız.

Hassasiyeti (kesinliği) sağlamak için, çizeceklerinizi tam ölçüsünde çizmeniz gerekmektedir. Örneğin; şayetbir fabrikanın planını çiziyorsanız, bu fabrika 120 feet uzunluğunda olacaktır. Çizgilerinizi bu ölçülerdeyaratırsınız. Ekranda, küçük detayları görmek için çizime yaklaşabilir veya tüm fabrikayı görmek içinçizimden uzaklaşabilirsiniz. Bu yüzden gerçek ölçüleri kullanmamanız için bir neden yok. Sadeceçiziminizin çıktısını veya baskısını alacağınız zaman, gerçek kağıt üzerinde bu 120 foot uzunluğundakibinanın kaç ölçekte olacağını tanımlamanız gerekmektedir.

Kullanıcılar tipik yanlızca olarak kendi uzmanlık alanlarındaki gösterim şekillerine aşınadırlar. Bu gösterimbilimsel, mimari, mühendislik veya her hangi bir gösterim şekli olabilir. Bununla birlikte, bütün ölçügösterimlerine biraz da olsa aşina olmalısınız.

NotŞayet mühendislik veya mimari birimleri kullanıyorsanız, AutoCAD ve AutoCAD LT ondalıkkısımları komut satırına yazarken kullandığınız şeklinden farklı gösterir. Koordinatları yazarkenboşluk kullanmamanız gerekir, çünkü AutoCAD ‘de boşluk Enter tuşuna basma anlamınagelmektedir ve bu sizin veri girişinizi sonlandıracaktır. İnç ölçüsü ile çalışırken sayıların tam ve kesirkısımları arasında tire (-) işareti kullanın. — örneğin, 3'2-1/2". ( sayıdan sonraki “ işaretinikoymayabilirsiniz, çünkü mühendislik ve mimari birimlerde rakamı “ işareti takip etmiyor ise inçolarak kabul edilmiştir.) Bununla birlikte, örnekte yazdığınız 3'2-1/2" değeri durum çubuğunda 3'-21/2" olarak görünecektir. Bu kafa karıştırıcı olabilir çünkü tire (-) işareti farklı yerde görünmekte vedeğerin tam ve kesir kısmı arasında boşluk görünmektedir.

Koordinatları yazmak



4 / 49

Bir nesnenin yerini belirlemenin bir temel yolu nesnenin koordinatlarını klavyeyi kullanarak yazmaktır.Koordinatları bir çok çeşitte girebilirsiniz. Kendi durumunuza uygun koordinat çeşidini kullanın.

İpucuŞayet daha önceden yazmış olduğunuz koordinatları girmeniz gerekirse, önceki veri giriş özelliğinikullanın. Sağ tıklayın ve kısa yol menüsünden önceki veri girişleri “recent input” seçip açılan listedenistediğiniz koordinatları seçin. •

Dinamik Veri giriş Araç İpucunu Kullanarak Koordinatları GirmeDinamik Veri giriş fare imlecinin hemen yanından metin verilerini girmenize olanak sağlar. Komut vekomut seçenekleri için Dinamik Veri giriş Araç İpucunu nasıl kullanacağınızı 3. Bölüm’de anlatacağım. Bubölümde sadece koordinatları girmek için Dinamik Veri giriş Araç İpucunu nasıl kullanacağınızı açıkladım.

Durum çubuğundaki Dinamik Veri giriş düğmesi metin girerken fare imlecinin hemen yanındagörüntülenen Dinamik Veri giriş araç ipucuna bakabilmeniz için, Dinamik Veri giriş özelliğini açar vekapatır. Böylece dikkatinizi komut satırına çevirmek yerine çizim alanında tutabilirsiniz. Dinamik Veri girişyazdığınız komutları, veri istekleri (uyarlar) için verdiğiniz cevapları ve koordinatları uygular.

Veri giriş Araç İpucunda Koordinatları YazmaVeri giriş Araç İpucunda 2 boyutlu 2B “2D” koordinatları, bunları komut satırına yazdığınız yollayazabilirsiniz. —x,y şeklinde. X ve Y koordinatları arasına virgül (,) koymak yerine klavyenin Tab tuşunabasabilirsiniz. Fakat, virgül (,) koymak belki de daha kolay ve bu yüzden daha kesin olabilir.

Bir çizgi çizerken; ilk noktayı tanımladıktan sonra, Şekil 4.2’de görüldüğü gibi sadece bir tane araç ipucukutusu görürsünüz. Çünkü AutoCAD ekranda görünen geçici çizginin o anki açısını kullanarak çizgininsadece uzunluğunu girmek isteyeceğinizi kabul eder. Bununla birlikte, virgül (,) yazar yazmaz veyaklavyenin Tab tuşuna basar bazmaz ikinci kutu görünür böylelikle Y koordinatını da girebilirsiniz. Aynıdurum (ikinci veri kutusunun görünmesi) bir nesneyi kopyalamak veya taşımak istediğiniz zaman, X,Yöteleme uzunluğunu belirlemek istediğinizde de olur.

Şekil 4.2’deki X koordinatının hemen sonrasındaki kırmızı kilit işaretine dikkat edin. Koordinatın herhangibir kısmını yazmadan önce, fareyi hareket ettirdikçe X ve Y koordinat değerlerinin her ikiside değişecektir.X koordinatı için bir değer girdiğinizde bu X koordinat değerini sabitlemiş olursunuz ve kırmızı kilit işaretigörünür. Bununla birlikte Y koordinatı siz bir değer girene kadar değişken kalacaktır (Y koordinatınınyanında kilit işareti görünmez).

Şekil 4.2X,Y koordinatlarını girdiğiniz zaman, her bir kutu koordinatın bir kısmına ait olmak üzere iki kutu görünür.

Dinamik Veri Giriş Ayarlarını BelirlemeYazdığınız koordinatlar için Dinamik Veri Giriş’in ne şekilde çalışacağını belirleyebilirsiniz. Ayarlarıdeğiştirmek koordinatları yazdığınızda size çok farklı sonuçlar verecektir. Dinamik Veri Giriş özelliğinin



5 / 49

ayarlarını belirlemek için, durum çubuğundaki Dinamik Veri Giriş düğmesine sağ tıklayın ve Şekil 4.3’degörülen taslak ayarları iletişim kutusunun Dinamik Veri Giriş sekmesini görüntülemek için ayarları“settings” seçin.

İmleç Veri Giriş “Pointer Input” KısmıHerhangi bir komuta başladığınızda dinamik veri giriş araç ipucu çubuğu koordinatları yazabileceğiniz birveri kutusu içerecek anlamına gelen imleç veri girişini “pointer input” aktifleştir işaret kutusu ön tanımlıolarak işaretlidir. Bu işareti kaldırırsanız, koordinatları girdiğinizde bu koordinatları yanlızca komutsatırında görürsünüz dinamik veri giriş araç çubuğunda görüntülenmezler.). Bununla birlikte, işaret kutusuister işaretli olsun ister olmasın, durum çubuğunda dinamik veri giriş düğmesi seçili olduğu müddetçe, birkomut esnasında imlecin bulunduğu noktanın koordinatlarını gösteren veri giriş kutusunu görürsünüz.Örneğin; şayet bir çizgi çiziyorsanız ve imleç veri girişini “pointer input” aktifleştir işaret kutusu işaretlideğilse, dinamik veri giriş araç ipucunda çizginin başlangıç noktası için yazdığınız koordinatlarıgöremezsiniz. Fakat sonraki nokta için koordinatları yazdığınızda içinde görüntülenecek veri giriş kutusunugöreceksiniz.

Şekil 4.3Koordinatları yazarken dinamik veri girişin ne şekilde çalışacağını belirlemek için, taslak ayarları iletişimkutusunun dinamik veri giriş sekmesini kullanın.

Şekil 4.4’de görülen imleç veri giriş iletişim ayarları “pointer input” iletişim kutusunu açmak için, ayarlar“settings” düğmesine tıklayın. Bu ayarlar iletişim kutusunda aşağıdaki ayarları yapabilirsiniz:

• İkinci veya sonraki nokta için ön tanımlı düzen “default format.” Kutupsal veya kartezyen düzeniön tanımlı olarak seçebilirsiniz. Programın kurulumundan gelen ön tanımlı düzen mesafeleri gösterenkutupsal düzendir. Kutupsal düzeni “polar format” bu bölümde ileride kutupsal koordinatlar “polarcoordinates” bölümünde anlatacağım. Aynı zamanda göreceli “relative” ve mutlak “absolute”koordinatlar arasında da seçim yapabilirsiniz. Ön tanımlı ayar bir önceki tanımlı noktadan mesafeyi ve



6 / 49

yönü gösteren göreceli “relative” koordinatlardır. Göreceli “relative” ve mutlak “absolute” koordinatlarıda yine bu bölümde biraz ileriki kısımda anlatacağım.• Araç ipucu görünürlüğü “Tooltips visibility.” Araç ipucunun yalnızca bir veri istemine (uyarıya)cevap olarak bir nokta yazmaya başladığınızda görünür olmasını ayarlayabilirsiniz. Nokta girmeniziisteyen veri istemlerinde (uyarılarda) ön tanımlı olarak otomatik veya her zaman.

UyarıDinamik veri giriş açık durumdayken; sizin tüm koordinat girişlerinizin nasıl çalışacağınınbelirlenmesi açısından bu iletişim kutusunda ayarlar kısmı çok önemlidir. Şayet AutoCAD’in öncekisürümlerinden birinden ürün güncelleme yaptıysanız, X,Y koordinatlarının girişini göreceli“relative” koordinatlar olarak değil de mutlak “absolute” koordinatlar olarak kullanmayı seçmişolabilirsiniz. Bununla birlikte, Dinamik veri giriş açık duruma getirildiğinde, ön tanımlı olan göreceli“relative” koordinatları kullanmak gerekecektir. Bu harika bir ön tanımlı özellik olup, koordinatgirişinizi hızlandıracaktır. Fakat şayet bu ayardan habersiz olmanız veya nereden değiştirileceğinibilmemeniz durumunda çokta kafa karıştırıcı olabilir. •

Ölçü veri giriş “Dimension Input” KısmıÖlçü Veri Girişi aktif hale getiren Ölçü veri giriş “dimension input” işaret kutusu mümkün olan tümyerlerde ön tanımlı olarak işaretli yani seçili durumdadır. Bu kısım ölçülerde hiç bir şey yapmamaklabirlikte!, noktalara veya koordinatlara karşılık gelen mesafeleri, uzunlukları ve bazen de açıları gösterir. Buişaret kutusu seçiliyken, örneğin, çizmekte olduğunuz bir çizginin başlangıç noktası veya bir çemberinmerkezi gibi ilk noktayı AutoCAD’e gösterdikten sonra Şekil 4.5.’de görüldüğü gibi çizgi parçasınınuzunluğunu veya çemberin yarı çapını gösteren ölçü veri giriş “dimension input” araç ipucunu görürsünüz.Bu görülen araç ipucu kutusuna yazarak uzunluğu belirlersiniz. Şayet Ölçü veri giriş “dimension input”işaret kutusu işaretli değilse, bu ölçü veri giriş “dimension input” araç ipucunu göremezsiniz.

Şekil 4.4İmleç veri giriş “pointer input” ayarları iletişim kutusu dinamik veri giriş “dynamic input” için önemli ayarlarıyapmanıza olanak sağlar.



7 / 49

Şekil 4.5Ölçü veri giriş “dimension input” araç ipucu olarak isimlendirilen araç ipucu çizdiğinizde mesafeyi ve açıyıgösterir.

Ölçü veri giriş “dimension input” ayarları iletişim kutusunu açmak için, iletişim kutusunun ayarlar“settings” düğmesine tıklayın. Burada nesneleri tutamaçları kullanarak düzenleme esnasında kullanacağınızölçü veri giriş “dimension input” ile ilişkili ayarları değiştirebilirsiniz. Tutamaçları kullanarak nesnedüzenleme konusunu 10. Bölüm’de anlatacağım.

NotŞayet İmleç Veri Giriş “Pointer Input” ve Ölçü veri giriş “Dimension Input” özelliklerini aktif halegetiren her iki işaret kutusundaki işaretlemeyi kaldırırsanız, dinamik veri giriş “dynamic input”özelliğini kapatmış olursunuz. •

Dinamik Veri giriş istemi (uyarı)” Dynamic prompts” KısmıKomut veri isteklerini (uyarılarını) ve komut veri girişlerini imlecin yanında göster işaret kutusu komut veriistemlerinin (uyarılarının) ve sizin veri girişlerinizin dinamik veri giriş araç ipucunda görüntülenmesineolanak sağlar. Dinamik veri giriş “dynamic input” özelliğinin bu kısmı but veri isteklerinin (uyarılarının)ve sizin veri girişlerinizin komut satırında da görüntülenmesi ile de desteklenmektedir. Bununla birliktekomut satırında gördükleriniz dinamik veri giriş “dynamic input” araç çubuğunda gördüklerinizle aynıkesin etkiye sahip değildir. Ve bazı veri istemleri (uyarılar) dinamik veri giriş araç ipucunda görünmezler.

Görünüş araç ipucu iletişim kutusunu açmak için, taslak araç ipucu görünümü düğmesine tıklayın. Buradaaraç ipucu kutusun rengini, boyutunu ve şeffaflığını değiştirebilir ve bu ayarları AutoCAD programının tümtaslak araç ipucu kutularında geçerli olmasını sağlayabilirsiniz.

Üstünlüğü olan Dinamik Veri giriş “Dynamic Input“ AyarlarıÖn tanımlı Dinamik Veri giriş “Dynamic Input“ ayarları araç çubuğuna girdiğiniz verilerin her zamankutupsal ve göreceli koordinatlar olarak girilmesini sağlar. Bununla birlikte, bu ayarların bazı koordinatlariçin geçerli (öncelikli) olmasını isteyebilirsiniz. Böyle durumlarda yazdığınız X koordinatından önce bir



8 / 49

sembol kullanarak girdiğiniz koordinatın göreceli olmasını sağlarsınız. AutoCAD kullanabileceğiniz üçüstünlük kuralı sağlar.

• Mutlak “Absolute.” Ön tanımlı göreceli koordinat ayarının uygulanmayıp girdiğiniz değerin önüneyazacağınız # işareti mutlak koordinat olarak anlaşılmasını sağlar. Örneğin, 0,0 koordinatını tanımlamakiçin #0,0 yazabilirsiniz. Mutlak “absolute” kartezyen koordinatlarla çalışma başlığı hakkında bilgi almakistiyorsanız, bu bölümün bir sonraki kısmına bakınız.• Göreceli “Relative.” Şayet dinamik veri girişi “dynamic input” mutlak “absolute” koordinatlar olarakayarladıysanız, bu ayarı geçersiz kılıp göreceli “relative” koordinatları üstün kılmak için, koordinatdeğerinden önce @ işareti yazmalısınız. Örneğin, @3,4 yazabilirsiniz. Göreceli kartezyen koordinatlarile çalışma ve kutupsal koordinatları kullanma kısımlarına bakınız.• Dünya “World.” Normalde, yazdığınız koordinatlar program tarafından o anki güncel kullanıcıkoordinat sistemine “user coordinate system” (KKS) “(UCS)” çevrilecektir. Ön tanımlı koordinatsistemi dünya koordinat sistemi “world koordinate system” (WCS) olarak isimlendirilmiştir. Şayet özelbir koordinat sistemi tanımladıysanız, ama bir dünya koordinat sistemi “world koordinate system”koordinatı girmek istiyorsanız, yazacağınız X koordinat değerinden önce * işareti kullanın. Daha fazlabilgi için, 2 boyutlu (2B) “2D” çizimler için 8. Bölüm’e 3 boyutlu (3B) “3D” çizimler için 21. Bölüm’ebakınız.

İpucuGeçici olarak Dinamik Veri Giriş’i “Dynamic Input” kapatmak için, Klavyenin F12 tuşuna basın vebasılı tutun. Bunu noktaları tıklama esnasında araç ipucu kutusu görmeniz gereken nesnelerinüzerine gelip onları sakladığı zaman yapmak isteyebilirsiniz. F12 tuşunu bırakır bırakmaz DinamikVeri Giriş’i “Dynamic Input” tekrar aktif olacaktır.•

Mutlak Kartezyen “absolute cartesian” Koordinatlar ile ÇalışmaÇizgi “line” yazdığınızda ve gerçek koordinatları girdiğinizde, örneğin; 3,2 noktasından 6,9 noktasına birçizgi çizerken, mutlak kartezyen “absolute cartesian” koordinatları kullanıyor olursunuz. Mutlak kartezyen“absolute cartesian” koordinatlar 0,0 noktasından ölçülürler.

Şayet göreceli birimlerin ön tanımlı ayarı olan dinamik veri giriş açık ise, ikinci veya sonraki noktayıtanımlarken bir önceki kısımda anlattığım gibi mutlak kartezyen “absolute cartesian” koordinatın Xkısmının önüne diyez (#) simgesini koymak zorundasınız. Şimdi burada mutlak kartezyen “absolutecartesian” koordinatların girilmesi ile ilgili olarak pratik yapacaksınız.

ADIMLAR: Mutlak Kartezyen “absolute cartesian” Koordinatların Girilmesi1. Acad.dwt or cadlt.dwt şablonlarından birini kullanarak yeni bir çizim başlatın. Açık olan tüm paletlerikapatın.2. Şayet dinamik veri giriş “dynamic input” açık ise, durum çubuğundaki dinamik veri giriş “dynamicinput” simgesine sağ tıklarak ayarlar “settings” komutunu seçin. İmleç Veri Giriş “Pointer Input” kısmınınimleç veri Giriş “pointer input” ayarları iletişim kutusunda, mutlak “absolute” koordinatlar seçeneği işaretlideğilse mutlak “absolute” koordinatlar seçeneğini işaretleyin. Çizimize geri dönmek için iki kere OKdüğmesine tıklayın. Ev “Home” sekmesinin altında Çizim “ Draw” Panelinin içinde Çizgi “Line” komutunuseçin,2.3. Ev “Home” sekmesi ⇒ Çizim “ Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line”.

Aşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:

İlk noktayı tanımlayın:-10,-5 ↵ .Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:21,-5 ↵



9 / 49

Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:21,49 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat “Close”/Gerial “Undo”]:-10,49 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat “Close”/Gerial “Undo”]:c ↵ (dikdörtgeni kapatmak için)

Bir çok çizgiyi ekranda göremiyorsunuz. Ön tanımlı olarak, yeni çizim ekranınızın sol alt köşesi 0,0koordinatı olacak şekilde açılır; bu yüzden negatif koordinatlar ekranda görünmezler. Çizdikleriniziekranda görmek için:Görünüm “View” sekmesini seçin,

4. Görünüm “View” sekmesi ⇒ 2 boyut (2B) “2D” Yönetim Paneli ⇒ Yaklaş “Zoom” aşağı açılır listesi ⇒Uzaklaş “Out”Şayet halen çizmiş olduğunuz dikdörtgeni göremiyorsanız, uzaklaşma işlemini tekrarlayın.

NotŞayet programdan geçersiz nokta “invalid point” uyarısı alırsanız, klavyeden nokta veya özellikgirmeniz gerekecektir., önceki girmiş olduğunuz koordinatı yanlış girdiniz demektir. Bu durumda;koordinatı tekrar yazmayı deneyin. Aynı zamanda şayet yanlış yaparsanız, komutu gerialabileceğinizi “undo” hatırlayın. (Detaylar için 3. Bölküm’e bakınız.) •

5. ÇİZGİ “LINE” komutunu tekrar başlatın ve sşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:İlk noktayı tanımlayın:-8,-2 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:19,-2 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:19,21.5 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat “Close”/Gerial “Undo”]:-8,21.5 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat “Close”/Gerial “Undo”]:c ↵

6. Bir kez daha ÇİZGİ “LINE” komutunu tekrar başlatın ve sşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takipedin:

İlk noktayı tanımlayın:-8,-2 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:19,22.5 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:19,46 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:-8,46 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat “Close”/Gerial “Undo”]:c ↵

7. Şayet 1. Adımda dinamik veri giriş “dynamic input” ayarlarını değiştirdiyseniz, onları gerideğiştirmeniz gerekecektir. Durum çubuğundaki dinamik veri giriş “dynamic input” simgesine sağtıklarak ayarlar “settings” komutunu seçin. İmleç Veri Giriş “Pointer Input” kısmının imleç veri Giriş“pointer input” ayarları iletişim kutusunda, göreceli “relative” koordinatlar seçeneğini işaretleyin.Çizimize geri dönmek için iki kere OK düğmesine tıklayın.8. Bu çizimi AutoCAD İncili “AutoCAD Bible” klasörünün içerisine asab04-01.dwg ismiyle kaydedin.

Şimdi çizim ekranınızda Şekil 4.6’da görülen basit bir pencere göreceksiniz.



10 / 49

Şekil 4.6Mutlak “Absolute” koordinatlar kullanılarak çizilmiş pencere çizimi.

Bu alıştırmayı yaparken aklınıza iki soru gelebilir. Birincisi, mutlak “absolute” koordinatları girmenin dahakolay bir yolu yok mu? Mutlak “absolute” koordinatları yazarak girmek hem çok yavaş hemde yazarkenhata yapma riski çok yüksek. İkincisi, Neyi çizerken mutlak “absolute” koordinatları kullanacağımızı nasılbileceğiz? Cevaplar için okumaya devam edin.

Kartezyen Koordinatlar ile ÇalışmaPratikte, bir nesneyi çizmek için, belirleyeceğiniz noktaların mutlak “absolute” koordinatlarını geneldebilmiyor olacaksınız. İster mimari bir yerleşim çiziyor olun isterseniz elektriksel şematik çizimi yapıyorolun, elinizde kullanabileceğiniz X,Y koordinatları olmayacaktır. Bununla birlikte, genelde çizdiğiniznesnelere ait ölçülere sahip olursunuz. Genellikle çizim ekranında uygun bir yerden çizmeye başlarsınız. Budurumda, çizdiğiniz çizgilerin uzunluklarını biliyorsunuzdur. (tabiki şayet çizgi çiziyorsanız.) Gerçekhayatta 0,0 noktası yoktur. Zaten göreceli “relative” koordinatlar kavramı bu durumdan dolayıgeliştirilmişlerdir.



11 / 49

Göreceli “Relative” koordinatlar X ve Y eksenlerindeki mesafeyi bir önceki noktadan hesaplarlar. Bukootdinatlar önce tanımlanmış olan noktaya bağlı oldukları için göreceli “ relative” koordinatlar olarakisimlendirilmişlerdir. Bir pencere çizmeniz gerektiğini farzedelim. Bu pencereyi çizmeye herhangi birnoktadan başlayabilirsiniz. Bu noktada pencerenin ölçülerine ihtiyaç duyarsınız.

Şayet dinamik giriş “dynamic input” özelliği açıksa, bu özelliğin—ön tanımlı ayarı olan göreceli “relative”birimleri—ayarlayın. X,Y koordinatları otomatik olarak göreceli “relative” olacaktır. Şayet dinamik giriş“dynamic input” özelliği kapalıysa veya bu bölümde önceden anlatıldığı gibi mutlak “absolute”koordinatlara ayarlanmış ise, koordinatları göreceli “relative olarak tanımlamak için, @ işaretinikullanmalısınız. Örneğin; şayet bir çizgi çizmeye farenin imleci ile çizim alanında her hangi bir yeretıklayarak başladıysanız ve bu çizginin iki birim uzunluğunda olduğunu biliyorsanız, sonraki noktayı @2,0yazarak tanımlayabilirsiniz. Sonuç, Şekil 4.7’de görüldüğü gibi ilk tıkladığınız noktadan başlayan ve Xekseni boyunca iki birim uzunluğunda olan bir çizgi olacaktır. Çizgi yataydır. Çünkü Y koordinatını sıfır(0) olarak girmiştik. Göreceli “Relative” koordinatlarda girilen sıfır (0) değeri o eksendeki mesafenindeğişmeyeceği anlamındadır.

Şekil 4.7Başlangıç noktası herhangi bir yer ve bitiş noktası göreceli “relative” @2,0 olarak tanımlanmış olan iki birimuzunluğundaki yatay çizgi.

Göreceli “Relative” kartezyen koordinatlar genellikle 90 derece açı ile çizilen çizgilerde kullanılırlar. (yanibuzgiler yatay veya dikeydirler.) Bu çizgiler dik “orthogonal” çizgiler olarak isimlendirilirler. Bununlabirlikte, 3,3 noktasından başlayan ve bitiş noktası @2,5 yazılarak tanımlanan çizgiyi yaratırken çizgininuzunluğu hemen görünmeyecektir.

@2,0 şeklinde yazdığınız bir koordinat değerinde iki sayısı pozitiftir ve X ekseninde pozitif yönde 2birimanlamına gelir. Şayet bir eksenin negatif yönünde bir çizgi çizmek isterseniz o eksene ait koordinatdeğerinin başına eksi (-) işareti koyun.



12 / 49

Kutupsal “Polar” Koordinatları KullanmaDiğer bir sık rastlanılan durum da, 0,0 noktasından veya bir önceki noktadan uzunluğu ve açıyı bilmedurumudur. Bu durumda mutlak” absolute” veya göreceli “relative” olabilen kutupsal “polar” koordinatlarıkullanabilirsiniz. En çok da göreceli “relative kutupsal “polar” koordinatları kullanırsınız.

Kutupsal “Polar” koordinatlar mesafe “distance<açı “angle” şeklinde tanımlanırlar. (açı işaretini yazmakiçin klavyenizin küçük işareti tuşunu kullanın.) Şayet dinamik giriş “dynamic input” özelliği açıksa,dinamik girişin “dynamic input” ön tanımlı ayarı olan göreceli “relative” koordinatları kullanın. Kutupsal“polar” koordinatlar otomatik olarak göreceli “relative” olacaktır. Şayet dinamik giriş “dynamic input”özelliği kapalıysa veya bu bölümde önceden anlatıldığı gibi mutlak “absolute” koordinatlara ayarlanmış ise,kutupsal koordinatları göreceli “relative olarak tanımlamak için, @ işaretini kullanmalısınız. Şayet kutupsaldüzenin ön tanımlı ayarlarıseçili ise, koordinatları önce kutupsal gösterim de görürsünüz. Mesafeyi yazın veTab tuşuna basın ve sonra açı değerini yazın. Aynı zamanda Tab tuşunu kullanmak yerine klavyedenküçüktür (<) işaretini de yazabilirsiniz. Kutupsal düzenden Kartezyen düzene geçiş yapmak için, sadece Xve Y koordinatları arasına virgül (,) yazın.

Dinamik Veri giriş açıkken, açılar sağa doğru saat yönünde veya saat yönünün tersi yönde sıfır derece ile(0) yüz seksen derece (180) arasında ölçülürler. Araç çubuğunda görülen ölçülen açı değerini tam olarakgörmek için açı araç ipucu kutusunun yanındaki nokta şekilli çizgileri izleyin. Negatif açılarıkullanabilirsiniz. Dinamik Veri giriş kapalıyken, açılar sağa doğru saat yönünün tersi yönde sıfır derece ile(0) üç yüz altmış derece (360) arasında ölçülürler.

Aşağıdaki seri şeklindeki ADIMLAR’da, kapıların veya pencerelerin üzerine dekoratif amaçlarla yapılanbir sundurma parçasını çizeceksiniz. Burada mimari birimleri “architectural units” kullanacaksınız. Budurumda sadece tanımlama gerektirmeyen inç ölçüsü kullanılacaktır. Fit “feet” ölçüsünü herhangi birsayıdan sonra üsten kesme işareti kullanarak tanımlayabilirsiniz.

Mimari birimleri “architectural units” yazarken, ondalık kısımdaki inç ölçüleri a/b şeklinde kesir olarakgösterilmektedirler. Tam kısmı ondalık kısımdan tire işareti ile ayırmanız gerekmektedir. Tire işareti negatifsayılar için de kullanıldığı için, bu biraz kafa karıştırıcı olabilir. Örneğin, X ekseninin negatif yönünde 51⁄4inçlik yatay bir çizgi çizmek için, -5-1/4,0 yazmanız gerekecektir. (virgülden sonra yazdığınız 0 çizgi yatayolduğu için Y ekseninde değişme olmadığını göstermektedir.)

DVD deGöreceli “Relative” ve kutupsal “polar” koordinatların kullanımını anlatan bu alıştırma DVD’deÇizimler “Drawings” klasöründe ab04-a.dwg isimli dosyadadır.•

ADIMLAR: Göreceli “Relative” ve Kutupsal “Polar” Koordinatların Kullanımı1. DVD’den ab04.dwg isimli çizimi açıp, açık olan tüm paletleri kapatın.2. Fareyi çizim alanınında dolaştırdığınızda, koordinatların durum çubuğunda mimari birim olarak (fit“feet” ve inç “ich” olarak) görüntülendiğine dikkat edin. Şayet koordinatların yazı rengi gri ise,koordinatların üzerine tıklayarak açık duruma getirin.3. Çizimi AutoCAD İncili “AutoCAD Bible” klasörüne ab04-02.dwg ismi vererek yeniden kaydedin.

NotBir sonraki ADIMLAR biraz daha karmaşık yazımları içerecek. Şayet her hangi bir hata mesajıalısanız, koordinatı tekrar yazmayı deneyin. Şayet komutu bitirdikten sonra hata yaptığınızıfarkederseniz, hızlı erişim araç çubuğundaki geri al “undo” düğmesine tıklayın. Bu alıştırmakutupsal “polar” düzenin ve göreceli “relative” koordinatların ön tanımlı dinamik veri giriş



13 / 49

ayarlarını kullandığınız ve dinamik veri giriş özelliğinin açık olduğu kabulüne göre anlatılmıştır.Detaylar için bu bölümde önceden anlatılmış olan dinamik veri giriş araç ipucunu kullanarakkoordinatların girilmesi başlığına bakınız. •

4. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line” komutuAşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:

İlk noktayı tanımlayın: Ekranınızın sol alt köşesinde herhangi bir noktaya tıklayın.Sonraki noktayı tanımlayın veya [Geri al “Undo”]:0,-3/4 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Geri al “Undo”]:75-1/4,0 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:0,3/4 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:c ↵

5. ÇİZGİ “LINE” komutunu tekrar başlatın ve aşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:İlk noktayı tanımlayın: ↵ .Bu çizgiyi belirlediğiniz son noktadan başlatacaktır.Sonraki noktayı tanımlayın veya [Geri al “Undo”]:4-3/4,0 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Geri al “Undo”]:43<40 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:43<-40 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:-2-1/4,0 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:39-7/8<140 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]:39-7/8<-140 ↵Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat ”Close”/Geri al “Undo”]: ↵ komutu bitirmek için.

NotBu alıştırmada, iyi bir çizim tecrübesi olmayan mevcut bir çizginin üzerine yeni bir çizgi çizdiniz. Bubölümün ilerleyen kısımlarında ve gelecek bölümlerde bu yanlışlıktan kaçınmak için gerekliteknikleri öğreneceksiniz. •

6. Çiziminizi kaydedin. Şekil 4.8.’de görüldüğü gibi evlerin pencerelerinin üzerinde bulunan birsundurma parçası yarattınız.Şekil 4.8Mimari gösterimde göreceli “relative” kartezyen ve kutupsal “polar” koordinatlar kullanılarak çizilmişsundurma parçası.



14 / 49

İpucuHerhangi bir çizim komutunda en son kullandığınız koordinatı göstermek için ilk veri istemi (uyarı)geldiğinde @ ↵ yazabilirsiniz.•

Göreceli kartezyen ve kutupsal “polar” koordinatları kullanmanın mutlak “absolute” koordinatlarıkullanmaktan daha gerçekçi olduğuna dikkat edin. Ancak, koordinatları yazmak hantaldır. Koordinatlarıyazarak girmek genellikle istediğinizi tam olarak elde etmek için tek yoldur. Bununla birlikte, koordinatlarıbelirlemek için diğer bazı teknikleri kullanmak birçok durumda daha kolaydır. Bu teknikleri ilerikikısımlarda anlatacağım.

Direkt Uzaklık Girişini KullanmaKoordinatları girmenin bir kısa yolu direkt uzaklık girişi yöntemidir. Direkt uzaklık girişi yöntemini mesafeve yön tanımlamayı gerektiren herhangi bir komut için kullanabilirsiniz. Bu komutlara hem çizim hemdedüzenleme komutları dahildir. Bir çizginin başlangıç noktasını tanımladıktan sonra, sonraki noktayıtanımlayın veya [Gerial “Undo”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde basitçe fareyi çizmek istediğiniz çizgininyönünde kaydırarak çizginin uzunluğunu yazın. Bu en iyi diklik modunda “orthogonal mode” veya doğruaçıyı belirlemeyi kolaylaştıran kutupsal “polar” izleme (aşağıdaki kısımda anlatılan) özelliği ile çalışır.

Diklik Modunda “Orthogonal mode” Çalışma0, 90, 180, ve 270 derece ile çizilen çizgiler dik çizgilerdir. Diklik modunda “orthogonal mode”olduğunuzda —kısaca dik “ortho” — fare ile sadece dik çizgiler çizebilirsiniz. Diklik modu düzenlemekomutlarını da etkiler; örneğin, diklik modu açıkken nesneleri sadece yatay veya düşey taşıyabilirsiniz.Nesne yakalama “snap” ve karelaj “grid” ile birlikte kullanıldığında diklik modu “orthogonal mode”çizmenizi basitleştirir ve daha etkili çizim yapabilmenizi sağlar. Diklik modu “orthogonal mode” direktuzaklık girişi yönteminde de harikalsr yaratır.

Diklik modununun “orthogonal mode” açık kapalı durumu arasında geçiş yapmak için, durum çubuğundakidiklik modu “ortho mode” düğmesine tıklayın veya F8 tuşuna basın. Diklik modu “ortho mode” açıkken,aynı zamanda kutupsal “polar” izleme özelliğini kullanamazsınız. Kutupsal “polar” izleme özelliği birsonraki konuda anlatılacaktır.



15 / 49

NotDiklik modu “Orthogonal mode” sadece fare ile çizim alanında tıklamalar için etkilidir. Dinamik verigiriş araç ipucu kutusundan veya komut satırından girilen herhangi göreceli “relative” veya mutlak“absolute” koordinatlar diklik modunun “orthogonal mode” etkisini geçersiz kılar. Örneğin; diklikmodu “ortho mode” açık olsa bile şayet dinamik veri giriş araç ipucu kutusuna 5<45 şeklinde birkutupsal “polar koordinate yazarsanız, yatayla 45 derece yapan bir çizki elde edersiniz. •

Kutupsal “Polar” İzlemeyi KullanmaKutupsal “Polar” izleme diğer dört dik açıdan farklı bir açıda çizmek veya düzenlemek istediğinizde, şekil4.9’da görüldüğü gibi bir araç ipucu kutusu ve kutupsal “polar” izleme çizgisi görüntüleyerek size rehberlikeder. Kutupsal “Polar” izlemeyi aynı zamanda dik açılar içinde kullanabilirsiniz. Şayet dinamik veri girişözelliği açık ise, dinamik veri giriş ile kutupsal “polar” izleme araç kutuları arasındaki farkı ayırt etmekiçin, kutupsal “polar” kelimesini arayın.

Şekil 4.9Kutupsal “Polar” izleme açık olduğu zaman, bir araç ipucu kutusu görüntülenir, imleci kutupsal açılardanbirinin yanına doğru hareket ettirdiğinizde bu araç ipucu kutusunda o açıyı görürsünüz. Burada 45 derece.

Kutupsal “Polar” izleme birçok açı için mesafe tanımlama olanağı sağladığı için, direkt uzaklık girişiyöntemini kullanmayı kolaylaştırır. Kutupsal “Polar” izlemeyi kullanmak için, öncelikle kullanmakistediğiniz açıyı ayarlayın.



16 / 49

Kutupsal “Polar” İzleme Açısını Ayarlama SettingAçıyı ayarlamak için, durum çubuğundaki kutupsal “polar” izleme simgesine sağ tıklayın ve ayarlar“settings” seçeneğini seçin. Şekil 4.10’da görülen taslak ayarlar “drafting settings” iletişim kutusununkutupsal “polar” izleme sekmesini seçin.

Kutupsal “polar” izlemeyi ayarlamak için, iki tip açı tanımlayabilirsiniz:

• Artım açısı. Artım açısını ayarlamak için, açının artım miktarını her 90 dereceden 5 dereceye kadarseçebileceğiniz artım açısı aşağı açılır ok simgesine tıklayın. Kendi açı artım miktarınızı da metinkutusuna yazabilirsiniz. Daha sonra kutupsal “polar” izleme seçtiğiniz açıya veya katlarınaayarlanacaktır.• İlave açılar. Şayet başka açılara da ihtiyacınız olacağını düşünüyorsanız, ilave açıları “additionalangles” işaretleyin ve yeni “new” düğmesine tıklayarak istediğiniz açı değerini yazın. On farklı açıdeğerine kadar ekleme yapabilirsiniz. İlave eklediğiniz açıların artımlı açılar olmadığını bilmelisiniz —şayet 35 yazdıysanız, sadece 35 derece imlenecektir 70 derece veya yazdığınız ilave açının katlarıimlenmeyecektir. İlave açıyı silmek için, açıyı seçin ve sil “delete” düğmesine tıklayın.

İletişim kutusunun sağ tarafında, kutupsal “polar” izlemenin nesne yakalama çıtçıtları ile birlikte nasılçalışacağını seçebilirsiniz. (bu konu bu bölümde daha ileride anlatılmıştır). Nesne yakalamaları tümkutupsal “polar” izleme açıları ile birlikte çalışacağını ayarlayabileceğiniz gibi, sadece dik açılarla birlikteçalışacağını kısıtlayabilirsiniz. Kutupsal “Polar” açıların ya mutlak “absolute” (0 dereceye göre göreceli)veya son çizilen nesnenin açısına göre göreceli “relative” açılar olarak ölçüleceğini ayarlayabilirsiniz. Öntanımlı olarak son çizilen nesnenin açısına göre göreceli “relative” açılar kullanılmaktadır. Kutupsal “Polar”izlemeyi açmak için, iletişim kutusundaki kutupsal “polar” izlemeyi aç işaret kutusunu işaretleyin. Şayetiletişim kutusu açık değilse klavyenizin F10 tuşuna basın veya durum çubuğundaki kutusundaki kutupsal“polar” izleme düğmesine tıklayın.



17 / 49

Şekil 4.10Taslak Ayarlar “Drafting Settings” iletişim kutusunun Kutusal “Polar izleme sekmesi

Kutupsal “polar” izlemenin nasıl çalışacağını özelleştirmek için, taslak ayarlar iletişim kutusundaseçenekler “options” düğmesine tıkladığınızda açılacak olan seçenekler “settings” penceresinde yukarıdataslak “drafting” sekmesini seçin. Aşağıdaki ayarlar taslak “drafting” sekmesinin sağ kısmındaki otomatikizleme ayarları kutupsal “polar” izleme özelliğine uygulanabilir:

• Kutupsal “polar” izleme çizgisini göster “Display polar tracking vector” solgun yeşil renkte noktanokta şeklinde ekranın sonuna kadar uzanan kutupsal “polar” izleme çizgisini gösterir veya gizler.• Otomatik izleme araç ipucunu göster “Display AutoTrack tooltip” mesafe ve açı araç ip ucunugösterir veya gizler.

17 / 49




17 / 49






18 / 49

Kutupsal “Polar” İzlemeyi KullanmaKutupsal “polar” izlemeyi kullanmak için, imleci yavaşça istediğiniz açı boyunca hareket ettitmeniz veprograma gerekli hesaplamaları yaparak izleme çizgisini ve araç ipucunu görüntülemesi için, biraz zamantanımanız gerekecektir. Şimdi bir çizgi çizdiğinizi farz edin. Çizginin başlangıç noktasını tanımlayın. İkincinoktayı tanımlamak için, imleci çizmek istediğiniz çizginin açısına yakın açı ile hareket ettirin. Kutupsalizleme çizgisini ve araç ipucunu gördüğünüzde, fare nerde ise bırakın ve çizginin boyunu girerek çizgiyitam istediğiniz boyda ve açıda yaratmak için, Enter tuşuna basın. Bu yöntemi çizgiler için kutupsal izlemeayarlarında tanımladığınız açılarla birlikte kutupsal koordinatları girmekten daha kolay bulacaksınız.

İpucuKlavyenizin NumLock tuşunu açık hale getirin ve uzunlukları girmek için, klavyenizin sayısal tuştakımını kullanın. Aynı zamanda sayısal tuş takımındaki Enter tuşunu da kullanın. •

Kutupsal “polar” açıyı sadece bir komut için tanımlayabilirsiniz. Şayet bir çizgi çiziyorsanız, ilk noktayıtanımladıktan sonra önüne küçük işareti (<) koyarak açıyı yazın. Sonrasında siz uzunluğu yazarkençizginizin açısı küçük işaretinden (<) önce yazdığınız açıya kilitlenecektir. Bu yolla tanımlanan kutupsal“polar” açı baskın kutupsal “polar” açı olarak adlandırılır. Çünkü bu kutupsal “polar” açı taslak ayarlardantanımlanmış o anki aktif kutupsal “polar” açı etkilerini geçersiz kılar. Tabiki, bir baskın kutupsal “polar” açıbir kutupsal “polar koordinatı yazmak kadar hızlı değildir. Fakat uzunluğunu yazmadan önce size çizgininaçısını görme olanağı sağlar.

Aşağıdaki alıştırmada, diklik modu “ortho mode” ve kutupsal “polar” izleme özelliklerini kullanmayıtecrübe edeceksiniz.

DVD deAşağıdaki diklik modu “ortho mode” ve kutupsal “polar” izleme özellikleri ile direkt uzunluk girişyöntemini kullanma alıştırmasında DVD’nin çizimler klasöründe bulunan (ab04-b.dwg) isimli çizimkullanılacaktır.•

ADIMLAR: Diklik Modu “Ortho Mode” ve Kutupsal “Polar” İzleme özellikleri ile DirektUzunluk Girişini Kullanma

1. DVD’den ab04-b.dwg çizimini açın. Açık olan tüm paletleri kapatın.

2. Durum çubuğundaki kutupsal “polar izleme düğmesine sağ tıklayarak, kutupsal “polar” izleme açısını45° ye ayarlamak için 45 değerini seçin.

3. Çiziminizi AutoCAD İncili “AutoCAD Bible” klasörüne ab04-03.dwg olarak kaydedin. Şayet diklikmodu “ortho mode” açık değilse, durum çubuğundaki diklik modu “ortho mode” düğmesine tıklayın.

4. Şeritin Ev “Home” sekmesinde Çizim “Draw” Panelinin içinde LINE komutunu seçin ve ilk noktayıtanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde 2,2 yarzarak Enter tuşuna basın ↵ .

Home tab ⇒ Draw Panel ⇒ Line ↵ .

5. Fareyi yatayda sağa doğru kaydırın ve 5 yazarak Enter tuşuna basın ↵.

6. Fareyi düşeyde yukarı doğru (90 derece yönünde) kaydırın ve 5 yazarak Enter tuşuna basın ↵.



19 / 49

7. Fareyi yatayda sağa doğru kaydırın ve 2 yazarak Enter tuşuna basın ↵. Çiziminiz aşağıdaki Şekil4.11’deki gibi gözükmelidir.


9. Fareyi yatayda sola doğru kaydırın ve 2 yazarak Enter tuşuna basın ↵.


11. Fareyi yatayda sola doğru kaydırın ve 5 yazarak Enter tuşuna basın ↵.

Şekil 4.11

Direkt uzunluk giriş yöntemi ile çizme size farenin imlecini çizmek istediğiniz yöne kaydırdıktan sonrauzunluğu girerek koordinatları tanımlama olanağı sağlar.

12.Şekili kapatmak için c yazıp Enter tuşuna basın ↵. Komutu bitirmek için tekrar Enter tuşuna basın.

13.Durum çubuğundaki Kutupsal İzleme “Polar Tracking” düğmesine tıklayın. Diklik modu “Ortho mode”düğmesi gri hale (seçilmemiş hale) gelecektir.

14.LINE komutunu tekrar başlatın. Yeni çizgiyi en son tanımlanan noktadan başlatmak için, Enter tuşunabasın. Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, farenin imleciniçizgi yaklaşık 135 derece açı yapacak şekilde yukarı ve sola soğru kaydırın. Açı onayını isteyen araçipucunu gördüğünüz zaman fareyi bırakın ve 70 yazarak Enter tuşuna basın ↵.

15.Farenin imlecini kutupsal “polar” izleme araç ipucu 90 dereceyi gösterene kadar yukarı kaydırın bırakınve 5 yazarak Enter tuşuna basın ↵.

16. Farenin imlecini 45 derece yönünde araç ipucunu görene kadar kaydırın ve 70 yazarak Enter tuşunabasın ↵. LINE komutunu bitirmek için tekrar Enter tuşuna basın.

17.Çiziminizi kaydedin. Çiziminizin Şekil 4.12’deki gibi görünmesi gerekiyor.



20 / 49

Şekil 4.12Bir civata çiziminin tamamlanmış hali.

Koordinatları GörüntülemeÇalışırken, koordinatları durum çubuğunda görüntületebilirsiniz. Bu görüntü size çizim yaparken imlecin vedüzenleme komutlarını çalıştırırken taşıdığınız veya kopyaladığınız nesneden ne kadar ve hangi yöne doğruuzaklaştığınız bilgilerini durum çubuğunda görüntülemek suretiyle nesnelerin nerde olduğunu bilmenizeyardımcı olur.

NotKoordinatları her zaman hatta bir komutta değilken bile göstermesi için dinamik veri giriş araçipucunu ayarlayabilirsiniz. Bu bölümde daha öncelerde anlatılmış olan dinamik veri giriş ayarlarıkısmına bakınız. •

AutoCAD ve AutoCAD LT’nin 3 değişik koordinat görüntüleme modu vardır:

• Dinamik mutlak “absolute” koordinatlar (mutlak “absolute “).Şekil 4.13’de sol tarafta görüldüğügibi imleci hareket ettirdikçe değişen mutlak “absolute” koordinatlar.• Statik mutlak “absolute” koordinatlar (off). Şekil 4.13’de ortada görüldüğü gibi sacede bir noktatanımladığınızda değişen mutlak “absolute” koordinatlar. Bu koordinatlar soluk görünür.• Dinamik kutupsal “polar” koordinatlar (göreceli “relative”). 4.13’de sağ tarafta görüldüğü gibiimleci hareket ettirdikçe sürekli değişen kutupsal “polar” koordinatlar. Bir noktayı tanımladığınızdahemen görüntülenirler ve siz çizgi çizerken bir sonraki noktayı tanımlamak için hazırdırlar.



21 / 49

Şekil 4.13Dinamik mutlak “absolute” koordinatlar, Statik mutlak “absolute” koordinatlar ve Dinamik kutupsal“polar” koordinatlar.

Koordinat gösterimini değiştirmek için, durum çubuğundaki koordinat alanını tıklayın. Bu bölümdekihedeflenen amaçlardan dolayı, X ve Y koordinatlarından sonra gelen Z koordinatının anlatılması konusunuatladım. ( sadece AutoCAD’de geçerlidir). İki boyutlu (2B) “(2D)” çizimlerde Z koordinatı her zamansıfırdır (0).

Koordinatları Ekranda TıklamaKoordinatları tanımlamanın en kolay ve hızlı yolu, onları fare ile direkt olarak ekranda tıklayaraktanımlamaktır. Koordinatları bu kadar kesin tanımlamanın birçok tekniği vardır.

Farenin artı (+) şeklinde görünen imlecinin boyutunu ayarlayabilirsiniz. Ön tanımlı olarak, ekran ebatınınyüzde beşi (%5) olarak ayarlanmıştır. artı (+) şeklinde görünen imlecin boyutunu değiştirmek için,Uygulama düğmesini (A) “Application button seçin ve burada sağ alt köşede bulunan seçenekler “option”düğmesine tıklayarak Görünüm “Display” sekmesinin içinde artı simgesi “crosshair” metin kutusuna yeniekran ebatına göre görünüm yüzdesini yazın ve OK düğmesine tıklayın.

Uygulama Düğmesi “Application Button” ⇒ Seçenekler “Options” ” ⇒ Görünüm “Display” sekmesi

Hareket Çıtçıt (Snap) Ayarlarını kullanmaSNAP komutu sıklıkla can sıkıcı koordinat girişlerine alternatif olarak kullanılır. Bu komut fare imlecininhareketini seçebileceğiniz artımlı mesafeye kısıtlar. Örneğin0.5 birim, Her koordinat tanımlayacağınızzaman bu kısıtlama mesafesini (hareket çıtçıtını) (Snap) istediğiniz değere ayarlayabilirsiniz. Örneğin,çiziminizdeki tüm ölçüleriniz 0.25 birime yuvarlanıyor ise, (hareket çıtçıtını (Snap) 0.25 değerineayarlayabilirsiniz.

Yeni ÖzellikHareket Çıtçıtı (Snap) açık olduğu zaman, farenin imleci siz bir nokta tanımlayana kadar sonrakihareket çıtçıt (snap) koordinatına atlamaz.•

Hareket Çıtçıtı (Snap) tekniği üç veya daha fazla ondalık basamaklı hassasiyette çizim yapma ihtiyacınızolduğu zaman çok faydalı değildir. Ayrıca büyük çizimlerde görüntüden uzaklaştığınızda, hareket Çıtçıt(Snap) noktaları istediğiniz noktayı kolaylıkla bulamayacağınız kadar bir birlerine yakınlaşırlar. Fakatdoğru durumda, hareket Çıtçıtı (Snap) tekniği mevcut teknikler içinde en hızlı ve en hassas çizimtekniklerinden biridir. AutoCAD ve AutoCAD LT iki tip hareket Çıtçıtı (Snap) ayarı sunar, Karelaj “Grid”Çıtçıtı ve Açısal “Polar” Çıtçıt.

Karelaja “Grid” ÇıtçıtlamaÇıtçıt mesafesini ayarlamak için, durum çubuğundaki Çıtçıt Modu”Snap Mode” düğmesine sağ tıklayın veayarlar “settings” seçeneğini seçin. Şekil 4.14’de görülen Taslak ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusuaçılacaktır. Çıtçıt mesafesi kısmında çıtçıt X aralığı metin kutusuna çıtçıt noktaları arasındaki olmasınıistediğiniz ölçüyü yazın. İletişim kutusunun çıtçıt tipi “snap type” kısmındaki karelaj çıtçıt “grid snap” ve



22 / 49

hemen altındaki dikdörtgensel çıtçıt “rectangular snap” seçimlerinin işsretli olduğuna emin olun. OKdüğmesine tıklayın.

Şekil 4.14Taslak ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusunun Çıtçıt ve Karelaj “Snap and Grid” sekmesi. (AutoCADve AutoCAD LT ‘nin iletişim kutuları biraz faklıdır.)

Çapraz Kontrol8. Bölüm’de, hareket çıtçılarının (snap) ve karelaj (grid) açısının döndürülmesini anlatacağım.Ayrıca 8. Bölüm’de izometrik çizimlerde kullanılan izometrik hareket çıtçılarını (isometric snap) daanlatacağım.•

Genellikle X aralığı ile Y aralığının aynı olmasını istersiniz. Ön tanımlı olarak X aralığı Y aralığına eşitolsun işaret kutusu işaretli olarak geldiği için, sizin sadece X aralığını tanımlamanız gerekmektedir; Yaralığı otomatik olarak X aralığına eşit değerde değişecektir. X ve Y aralıkları sadece Y aralığı metinkutusuna farklı bir rakam yazmanız halinde farklı olacaktır.



23 / 49

Bu iletişim kutusunda Çıtçıtlar “snaps” açık işaret kutusuna tıklayarak da çıtçıtları açık konumagetirebilirsiniz. Bununla birlikte çıtçıtları “snaps” açık duruma getirmenin en çok kullanılan yolu durumçubuğundaki Çıtçıt modu “Snap Mode” düğmesine tıklamak veya klavyenin F9 tuşuna basmaktır. Aynı tuşaveya düğmeye tekrar tıklayarak da kapalı konuma getirilir.

Kutupsal Açılarda ÇıtçıtlamaBu bölümde öncelerde açısal “polar” izlemeyi kullanma kısmında anlatıldığı gibi açısal “polar” izlemeayarlarını ayarladıktan sonra, ayarladığınız açı artış değeri kadar çıtçıtlamayı sabitleyebilirsiniz. Açısal“Polar” Çıtçıtlar “snap” açık konumda iken, açısal “polar” araç ipucu sadece çıtçıt “snap” ayarlarının artışmiktarı uzunluğundaki mesafeleri gösterecektir. İstediğiniz uzunluğu araç ipucunda gördüğünüz zamansadece tıklayın. Açısal Çıtçıt “Polar Snap” koordinatları yazmadan kolayca ve tam olarak çizmenizisağlayacaktır.

Açısal Çıtçıtı “Polar Snap” kullanmak için aşağıdaki ADIMLARI takip edin:

1. Durum çubuğundaki Çıtçıt modu “Snap Mode” düğmesine sağ tıklayın ve Çıtçıt ve Karelaj “Snap andGrid sekmesinde Taslak ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusunu açmak için ayarlar “settings”seçeneğine tıklayın.2. İletişim kutusunun çıtçıt tipi kısmındaki açısal “PolarSnap” işaret kutusunu işaretleyin. (Şekil 4.14 debakın).3. Açısal mesafe “Polar Distance” metin kutusuna bir mesafe değeri yazın.4. İletişim kutusunu kapatmak için OK düğmesine tıklayın.5. Durum çubuğundaki Çıtçıt Modu “Snap Mode düğmesine tıklayın.

Açısal Çıtçıt “Polar Snap” ve Karelaj Çıtçıtın “Grig Snap” birbirlerinin etkisini geçersiz kıldığınıunutmayın. Şayet açısal çıtçıt “polar snap” açık konumdaysa, imleç karelaja çıtçıtlanmayacaktır. Açısalizlemeyi kullanırken, açısal çıtçıt “polar snap” çok güçlü bir araçtır. Dik istikametlerde olduğu gibi diğeraçı istikametlerinde de açısal izleme yapabileceğinizi unutmayınız.

İpucuYa açısal çıtçıtı “polar snap” yada karelaj çıtçıtı “grid snap” seçebilirsiniz. Durum çubuğundakiÇıtçıt Modu “Snap Mode” simgesine sağ tıklayarak ikisi arasında geçiş yaparsınız. Durumçubuğundaki Çıtçıt Modu “Snap Mode” simgesine sağ tıkladığınızda istediğiniz çıtçıt modunu “snapmode” seçmenize veya her iki modu (açısal çıtçıt “polar snap ve karelaj çıtçıt “grid snap”)kapatmanıza olanak sağlayan bir kısa yol menüsü açılacaktır.•

Karelajı GöstermeBazen karelajı “grid” görmeyi şekil 4.15’de görüldüğü gibi çizim esnasında kerteriz almanız açısındanfaydalı bulabilirsiniz. Karelajı “grid” açmak için, durum çubuğundaki karelajı “grid” simgesine tıklayınveya klavyenin F7 tuşuna basın. karelaj “grid” çizgilerinin birbirlerinden yarım foot uzaklıkta olduğunuunutmamanız Çizim alaNI encereSİnin yaklaşık genişliğin ne olacağına nasıl hızlıca karar vermenizisağlayacaktır. Şayet çıtçıtlamayı açık konuma getirirseniz, karelaj “grid” çıtçıt noktalarını görmenizeyardım edecektir. Bununla birlikte, karelaj “grid”çizgileri arası mesafeyi çıtçıtlama “snap” mesafesi ile aynıdeğere ayarlamamalısınız.



24 / 49

Şekil 4.15Karelaj “grid” açık ve 6 inç değerine ayarlanmış olarak çizimin bir parçası

Bu çizim için, AIA, Fairfield, Iowadan Henry Dearborn’a teşekkür ederim.

Bazı kullanıcılar karelajı “grid” can sıkıcı bulacaklardır. Fakat AutoCAD veya AutoCAD LT’yi ilk kezkullanmaya başlıyorsanız, karelajı “grid” yardımcı bir özellik olarak görebilirsiniz. Hatta programınkullanımını tamamen öğrenmiş kullanıcılar bile, özellikle yeni bir çizime başlarken karelajın “grid”avantajlarından yararlanabilirler.

Karelaj “Grid” ölçülerini ayarlamak için Taslak ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusunu açmanızgerekmektedir, bBunun için , durum çubuğundaki Karelajı Görüntüle “Grid Display” simgesine sağ tıklayınve ayarlar “settings” seçeneğini seçin. (Taslak ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusu için Şekil 4.14’ebakın). Karelaj Aralıkları “Grid Spacing” kısmında Karelaj X aralığı metin kutusuna karelaj “grid”noktaları arasında olmasını istediğiniz mesafeyi yazarak OK düğmesine basın.

Aynen çıtçıt “snap” özelliğinde olduğu gibi karelajda “grid” da genellikle X aralığı ile Y aralığının aynıolmasını istersiniz. X aralığı Y aralığına eşit olsun işaret kutusu işaretli olmüddetçe, sizin sadece X aralığını



25 / 49

tanımlamanız gerekmektedir; Y aralığı otomatik olarak X aralığına eşit değerde değişecektir. X ve Yaralıkları sadece Y aralığı metin kutusuna farklı bir rakam yazmanız halinde farklı olacaktır.

NotKarelajı ön tanımlı görünümü çizgiler yerine noktalar olarakta görüntüleyebilirsiniz. Taslak ayarları“Drafting Settings” iletişim kutusunun Çıtçıt”Snap” ve Karelaj “Grid” sekmesinin Karelaj Sitili“Grid Style” kısmında karelajı noktalar olarak görüntülemek için gerekli işaretleri tikleyiniz.

Bu iletişim kutusunda Karelaj açık “Grid On” işaret kutusuna tik atarak karelajı “grid” açık halegetirebilirsiniz. Fakat bunu yapmanın daha kolay yolu durum çubuğundaki karelajı göster “grid display”düğmesine tıklamak veya klavyenin F7 tuşuna başmaktır. Aşağıdaki alıştırmada, karelajın yanı sıra kutupsal(açısal) ”polar snap” çıtçıtı ve karelaj noktalarını “grid points” kullanmayı tecrübe edeceksiniz.

DVD deAşağıdaki çıtçıt noktalarını kullanma ve karelaj ile ilgili alıştırmada kullanılan çizim DVD’ninçizimler klasöründe bulunan ab04-b.dwg isimli çizimdir.•

ADIMLAR: Çıtçıt Noktalarını “Snap Points” ve Karelajı “Grid” Kullanma1.DVD’den ab04-b.dwg isimli çizimi açın. Açık olabilecek tüm paletleri kapatın.2. Çizimi AutoCAD İncili “AutoCAD Bible” klasörünüze ab04-04.dwg olarak kaydedin.

3. Durum çubuğundaki Çıtçıt Modu “Snap Mode” düğmesine sağ tıklayın ve Ayarlar “Settings”seçeneğini tıklayın. Taslak Ayarlar “Drafting Settings” iletişim kutusu Çıtçıt “Snap” ve Karelaj “Grid”sekmesi görüntülenir olarak açılacaktır.Çıtçıt tipi “Snap Type” kısmında, karelaj çıtçıt “grid snap” vedikdörtgensel çıtçıtın “rectangular snap” seçili olduğuna emin olun.4. Çıtçıt Aralığı “Snap Spacing” kısmında, çıtçıt X aralığı değeri 0.5 olmalıdır.5. Çıtçıt Aralığı “Snap Spacing” kısmında, Eşit X ve Y aralığı işaret kutusu tikli olmalıdır. çıtçıt Xaralığı değeri 0.5 olmalıdır. Bu değerleri görüyorsanız OK düğmesine tıklayın. Şayet sizdeki değerlerfarklı ise yukarıdaki değerleri yazıp OK düğmesine tıklayın.6. Durum çubuğundan, Çıtçıt Modu “Snap Mode”, Karelajı Göster “Grid Display” ve Diklik Modu“Ortho Mode” düğmelerine tıklayın. Karelaj “Grid” görünecektir. Durum çubuğundaki Nesne Çıtçıt“Oject Snap” ve Nesne Çıtçıt İzleme “Oject Snap Tracking” düğmelerinin kapalı olmasına dikkat edin.7. Şeritin “Ribbon” Görüntü “View” sekmesini seçin ⇒ 2 boyut (2B) “2D” yönetim Paneli içinde ⇒Yaklaş “Zoom” aşağı açılır listesinde ⇒ All komutunu çalıştırın.8. Ev “Home sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Panelinde ⇒ Çizgi “Line” komutunu çalıştırın. İlknoktayı tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde durum çubuğunda 2.0000,2.0000 koordinatlarınıgördüğünüzde tıklayın. ( AutoCAD kullanıcıları 2 boyutlu (2B) “(2D)” çizimlerde herzaman 0.0000 olanüçüncü koordinatı (Z koordinatı) es geçebilirler). Şayet dinamik veri giriş “dynamic input” özelliği açıkise, koordinatları dinamik veri girişin “dynamic input” araç ipucunda daha kolay görürsünüz.9. Fareyi çizim alanında gezdirin ve durum çubuğundaki koordinatları gözleyin. Şayet kutupsal (açısal)“polar” koordinatları görmüyorsanız (örneğin 3.0000<0), korrdinatlara sağ tıklayın ve göreceli “relative”seçeneğine tıklayın.10.Fareyi sağa doğru koordinat değerini 8.5000<0 okuyana kadar kaydırın ve bu değeri okuduğunuzdatıklayın. Böylece 8.5 birim uzunluğunda yatay bir çizgi çizmiş oldunuz.11.Çizgi “Line” komutunu bitirmek için, Sağ tıklayın ve açılan menüden Enter’ı seçin. Mutlak“absolute” koordinatlar tekrar görünecektir.



26 / 49

12.Sağ tıklayın ve çizgi “line” komutunu tekrar çalıştırmak için, çizgiyi tekrar et “repeat line” komutunuseçin. Çizgiyi 1.5000,1.5000 koordinatından başlatmak için, durum çubuğunun sol alt köşesindegörüntülenen koordinatları kullanın. (Bu alıştırmanın geri kalan kısmında dinamik veri giriş “dynamicinput” araç ipucunu önemsemeyin. ) Koordinatları yazarak girmek yerine noktalara tıklamaya devamedin ve aşağıda görüldüğü gibi geri kalan çizgileri çizin.

0.5000<03.0000<900.5000<1803.0000<270

13.Çizgi “Line” komtunu bitirin.14.Aşağıda koordinatları yazılı olan çizgileri 10.5000,1.50 noktasından başlayarak çizmek için, Çizgi“Line” komutunu çalıştırın ve noktaları tıklayın. (koordinatları gösteren kısımda görüldüğü gibi). Dahasonra çizgi “line” komutunu bitirin:

0.5000<03.0000<900.5000<1803.0000<270

15. 2.0000,4.0000 noktasından başlayarak 8.5 birim uzunluğunda ve 0 derece açıda bir çizgi çizin. Veçizgi “line” komutunu bitirin.16. Çizgi “Line” komtunu tekrar çalıştırın. İlk veri istemi (uyarısı) geldiğinde, 11.0000,2.0000 noktasınatıklayın. Durum çubuğundaki Çıtçıt Modu “Snap Mode” düğmesine sağ tıklayın ve ayarlar “settings”seçeneğini seçin. ÇıtçıtTipi “Snap Type” kısmında, kutupsal (açısal) polar çıtçıtı “polar snap” seçin. ( Buişlem, çıtçıt modu “snap mode” kısa yol menüsünden kutupsal (açısal) çıtçıt “polar snap”özelliğiniseçmenin eşleniğidir.) Kutupsal (açısal) aralık kısmında kutupsal (açısal) aralığı 0.5 değerine değiştirin.Kutupsal (açısal) izleme “polar tracking” sekmesini seçin ve açı artış miktarını 45 derece olarakayarlayın. OK düğmesine tıklayın. Ve daha sonra durum çubuğundaki kutupsal (açısal) izleme “polartracking” düğmesine tıklayın.17.İmleci 11.0000,2.0000 noktasından başlayarak 45 derecelik istikamette araç ipucunu görene kadarkaydırın. Kutupsal (Açısal) “Polar” izleme vektörü boyunca araç ip ucunda 3.5000 < 45° değerini görenekadar kaydırın ve tıklayın. Çizgi “Line” komutunu bitirin.18.Çıtçıt Modu “Snap Mode“ düğmesine sağ tıklayın ve karelaj çıtçıt “grid snap” açık özelliğini seçin.Çizgi “Line” komutunu çalıştırın, ilk noktayı tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde 11.0000,4.0000noktasını seçin.19. Çıtçıt Modu “Snap Mode“ düğmesine sağ tıklayın ve kutupsal (açısal) çıtçıt “polar snap” açıkseçeneğini seçin. İmleci 45 derece istikamette araç ip ucu 3.5000 < 45° değerini gösterene kadarkaydırın. Çizgi “Line” komutunu bitirin.20.Çiziminizi kaydedin. Çiziminiz Şekil 4.16’daki gibi görünmelidir.



27 / 49

Şekil 4.16Tamamlanmış boru parçası

Tecrübe ile sabittir ki, bu yöntemle çizmek koordinatları yazarak girmekle kıyaslandığında çok dahakolaydır. Unutmayın ki, çıtçıtları “snap” kullanarak çizmek küçük nesneleri çiziyorsanız daha kullanışlıdır.Bununla birlikte; bir ofis binası çiziyor olsanız bile, çıtçıtlar “snap” açık olarak kolaylıkla çizebileceğinizdetayları çizmek için çok fazla zaman harcıyorsunuzdur.

Nesne Çıtçıtlarını “Object Snap” KullanmaSıklıkla mevcut bir çizim nesnesine bağlı olarak çizmeye ihtiyaç duyarsınız. Örneğin, bir çizgiyi mevcut birçizginin uç noktasından “end point” veya orta noktasından “mid point” başlayarak çizmeye başlamakistersiniz. Nesne Çıtçıtları “Object Snaps”(kısaca OSNAPS) size mevcut bir nesnenin üzerinin üzerindegeometrik olarak tanımlı bir noktaya çıtçıtlanmak suretiyle bir noktayı tam olarak tanımlamanıza olanaksağlar. Nesne Çıtçıtları “Object Snaps”çok hassas ve etkili çizim olanağı sağlarlar.

İşte aşağıda Nesne Çıtçıtlarını “Object Snaps” tanımlamanın üç yolu:

• Sağ tıklayın ve açılan kısa yol menüsünden Çıtçıtları Baskınlaştıra “Snap Overrides” tıklayarak açılanikinci menüden istediğiniz nesne çıtçıtını “object snap” seçin.•Shift tuşu ile birlikte klavyenin sağ tuşuna tıklayarak Nesne Çıtçıt “Object Snap” kısa yol menüsüneulaşın. Ve bu menüden istediğiniz nesne çıtçıtını “object snap” seçin.• Nesne çıtçıtının kısa harflerini komut satırına yazın.

Çapraz KontrolÇok tuşlu farelerde “multi buttons mouse”, tuşlarda birini nesne çıtçıları “object snap” kısa yolmenüsünü açmak üzere özelleştirebilirsiniz. Farenin özelleştirilmesi konusunu 33. Bölümdeanlatacağım.•



28 / 49

Bir nesne çıtçıtı “object snap” belirlediğinizde, komut satırında o belirlediğiniz nesne çıtçıtının “objectsnap” görüntülendiğini gösteren bir uyarı alacaksınız. Örneğin; şayet orta nokta “mid point” nesne çıtçıtını“object snap” seçerseniz, komut satırında mid of yazacaktır. Malesef dinamik veri giriş araç ipucu bu nesneçıtçıtı “object snap” uyarılarını görüntülemez.

İpucuDinamik veri giriş “Dynamic Input” ve nesne çıtçıtlarını “object snaps” birlikte kullandığınızda, araçipucu iki alternafi de görüntüler (dinamik veri giriş bilgileri ve nesne çıtçıt “object snap” bilgileri)veya bu iki bilgiyi iki ayrı ipucu kutusunda görüntüler. Tüm araç ipuçlarını birlikte görüntületmekiçin, TOOLTIPSMERGE sistem değişkeninin değerini 1 olarak ayarlayın.•

Tablo 4.1 Nesne Çıtçıtlarını “Object Snaps” listelemektedir. Klavyeden Nesne Çıtçıtlarını “Object Snaps”yazmak için, kısaltmasını kullanın.



29 / 49

Tablo 4.1Nesne Çıtçıtları “Object Snaps”Nesne ÇıtçıtıObject Snap Kısaltma Kullanımı

Uç Nokta“Endpoint”

end Çizgiler, yaylar vbg.

Orta Nokta“Midpoint”

mid Çizgiler, yaylar vbg.

Kesişim Noktası”Intersection”

int Çizgilerin, yayların kesişim noktası.

Hayali KesişimNoktası”ApparentIntersection”*

app İki nesnenin uzatıldıklarında oluşacak kesişim noktası.

Uzantı Noktası“Extension”

ext Çizgilerin, yayların vbg. Nesnelerin uç noktalarının aynı yöndeuzatılmaları ile oluşan nokta. Bu nesne çıtçıtını seçtikten sonra, bir çizgiveya yayın uç noktası üzerinde küçük artı (+) işaretini görene kadarbekleyin. Daha sonra imleci çizginin veya yayın uzantı hattında hareketettirdiğinizde geçici yeşil renkli bir uzantı hat çizgisi görürsünüz ve bu hatüzerinde beyaz küçük bir x işareti gördüğünüzde tıklayıp o noktadançizebilirsiniz.

Merkez Noktası“Center”

cen Çemberler, Yaylar ve Elipsler.

Oktant Noktası“Quadrant”

qua Bir çemberin, yay veya elipsin en yakın oktant noktası (0-, 90-, 180-, or270-derece noktaları).

Dik Noktası“Perpendicular”

per Yaylar, çemberler, elipsler, çizgiler, çoklu çizgiler, sürekli çizgiler, ışınlar,çubuklar veya yardımcı çizgiler. Ertelenmiş diklik modu bu nesnelerdenbirinden veya bu nesnelerden birine dik olarak çizmenize olanak sağlar.Çizgi “line” komutunu çalıştırın ve Dik Nokta “Perpendicular” nesneçıtçıtını “object snap” seçin. Dik olarak çizmek istediğiniz nesneyetıklayın ve imleci o nesneden uzağa doğru kaydırın. Ertelenmiş bir diklikaraç ipucu ve imleci orjinal nesne boyunca izleyengeçici bir dik çizgigöreceksiniz. Daha sonra dik çizginizi tamamlayabilirsiniz.

Paralel“Parallel”

par Bir çizgiyi, sürekli çizgiyi “polyline” mevcut çizgiye veya diğer başka birdüz çizgi parçasına göre paralel olarak devam ettirir. Bu nesne çıtçıtını“object snap” seçtikten sonra, kendisine paralel çizmek istediğiniz çizgiüzerinde küçük bir paralel simgesini görene kadar bekleyin Daha sonraimleci orjinal nesneye paralel olarak kaydırdığınızda, paralel parçalaryaratmanızda size yardımcı olacak geçici bir paralel hat görünecektir.

Teğet Noktası“Tangent”

tan Bir yayın, çemberin veya elipsin teğet noktasından başlar veya devameder.



30 / 49

Nod Noktası“Node”

nod Noktasal Nesneler (7. Bölümde anlatılacaktır.) ve Ölçülerde başlangıçnoktası (defpoint) (14. Bölümde anlatılacaktır.)

YerleştirmeNoktası“Insertion”

ins Yazıların yerleştirme noktası (13. Bölüme bakınız) veya öbeklerin“blocks”yerleştirme noktası (18. Bölüme bakınız).

En yakın Noktası“Nearest”

nea Bir nesne üzerinde imlecin o anda bulunduğu en yakın nokta.

Hiç bir Nokta“None”

non Tüm nesne çıtçıtlarını kapatır.

* Hayali Kesişim “Apparent Intersection Noktası also applies görüş açısından dolayı kesişiyormuş gibigörünen üç boyutlu (3B) “(3D)” nesnelere de uygulanır.

Yeni ÖzellikŞayet bir çizgiyi veya bir sürekli çizgiyi “polyline” uç noktasındaki tutamaçlardan tutarakdüzenliyorsanız ve teğet “tangent” veya dik “perpendicular” nesne çıtçıtlarından birinikullanıyorsanız, tüm olası koordinatları gösteren nesne çıtçıt “object snap” simgelerini görürsünüz.Tutamaçlarla düzenlemeyi “grip editing” 10. Bölümde ve sürekli çizgileri “polylines” 16. Bölümdeanlatacağım. •

Bir çizgiyi çizerken, çizginin başlangıç ve bitiş noktasının ne olduğunu düşünürüz. Bununla birlikte; çizgiyiçizdikten sonra artık bu iki noktada nesne çıtçıtları bağlamında uç nokta “end point” olarak düşünülürler.Uç nokta “End point” nesne çıtçıtı “object snap” ile bir çizginin uç nokyasına tıklarken, çizgi üzerindetutmak istediğiniz uca yakın bir noktaya tıklayın. Aynı şey yaylar için de geçerlidir. Yayların başlangıç vebitiş noktaları ayrı olsa da nesne çıtçıtları bağlamında bu iki nokta da uç noktadır “end point”.

Otomatik Çıtçıt “AutoSnap” sizin nesne çıtçıtları “object snaps” ile çalışırken size yardım eden birözelliktir. İmleci son nokta “end point” gibi tanımladığınız geometrik noktanın yakınına doğru hareketettirdiğinizde, üç yolla uyarı alırsınız:

• Çıtçıt İşareti “Marker”. Bir nesne çıtçıt “object snap” işareti görünür. Her bir nesne çıtçıtının “objectsnap” farklı bir işareti vardır.• Otomatik Çıtçıt Araç İpucu “AutoSnap tooltips”. Nesne çıtçıtının “object snap” ismini gösteren biretiket görüntülenir.• Mıknatıs “Magnet”. İmleç tanımlanmış olan geometrik noktaya doğru hafifçe çekilir.

Şekil 4.17 uç nokta “endpoint” çıtçıt işaretini ve otomatik çıtçıt araç ipucunu göstermektedir.



31 / 49

Şekil 4.17AutoSnap shows you the endpoint of the line.

Otomatik Çıtçıt “AutoSnap” özelliğini isteklerinizi karşılayacak şekilde özelleştirebilir veya isterseniztamamen devre dışı bırakabilirsiniz. Uygulama düğmesini (A) “Application button” seçin ⇒ Seçenekler“Options” altında taslak “drafting” tabına tıklayın. Buradan çıtçıt işaretini “marker”, otomatik çıtçıt araçipucunu “AutoSnap tooltips” ve mıktanısı “magnet” bağımsız olarak açıp kapatabilirsiniz. Aynı zamandaçıtçıt işaretinin “marker” boyutunu ve renginide değiştirebilirsiniz. Daha fazla bilgi için Ek A’ya bakınız.

Aşağıdaki alıştırmada, nesne çıtçıtlarının “object snaps” kullanımını tecrübe edeceksiniz.

ADIMLAR: Nesne Çıtçıtlarının “Object Snaps” Kullanımı1. acad.dwt veya acadlt.dwt şablonunu kullanarak yeni bir çizim başlatın. Açık olan tüm paletlerikapatın.2. Bu çizimi AutoCAD İncili “AutoCAD Bible” klasörü içine ab04-05.dwg olarak kaydedin.



32 / 49

3.Durum çubuğundaki diklik modu “ortho mode” simgesine tıklayarak diklik modunu “ortho mode” açıkhale getirin. Şayet durum çubuğundaki nesne çıtçıtları “object snaps” simgesi açık durumda ise, busimgeye tıklayarak çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snaps” kapatın. (sonraki kısımdaanlatılacaktır.4. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line” komutunu çalıştırın ve aşağıdakiveri istemlerini (uyarıları) takip edin:

İlk Noktayı tanımlayın:2,7 ↵ .İmleci aşağıya doğru kaydırın.Sonraki Noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]:4 ↵ İmleci sağa doğru kaydırın.Sonraki Noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]:4 ↵ İmleci yukarıya doğru kaydırın.Sonraki Noktayı tanımlayın veya [Kapat“Close”/Gerial“Undo”]:4 ↵Sonraki Noktayı tanımlayın veya [Kapat“Close”/Gerial“Undo”]: Komutu bitirmek için Enter tuşunabasın.

Çiziminiz Şekil 4.18’deki gibi görünmelidir. İçerisinde beyaz rakamlar olan diyah daireler bualıştırmanın referans noktalarıdır.5. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Yay “Arc” aşağı açılır listesi ⇒ 3 Noka “3-Point” komutu ve aşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:

Yayın başlangıç noktasını tanımlayın veya [Merkez “Center”]:Sağ tıklayın. Açılan kısa yolmenüsünden, Çıtçıtları Baskınlaştır “Snap Overrides” seçin ⇒ Uç Nokta “Endpoint”._İmleci Şekil 4.18’de görülen 1 numaralı noktaya yaklaştırın. Uç nokta “End Point” çıtçıt işaretini(küçük kavuniçi renkli kare simgesi) ve otomatik çıtçıt araç ipucunu gördüğünüz zaman tıklayın.Yayın ikinci noktasını tanımlayın veya [Merkez” Center”/Son “End”]:Sağ tıklayın ve Merkezi “Centerseçin.Yayın merkezini tanımlayın: Klavyenin Shift tuşuna basarak sağ tıklayın. Açılan kısa yol menüsündenorta noktayı “mid point” seçin.İmleci 2 numaralı noktaya yaklaştırın ve çizginin orta noktasına çıtçıtlanınca (küçük kavuniçi renkliüçgen simgesini görünce) tıklayın.Yayın uç noktasını tanımlayın veya [Açı”Angle”/yay uzunluğu”chord Length”]:son “end” ↵ .İmleci 3numaralı noktaya doğru kaydırın ve tıklayın.

Şekil 4.18Bu üç çizgi kitap rafının başlangıç çizgileridir.



33 / 49

6. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çember “Circle” aşağı açılır listesi⇒ Merkez, Yarıçap “Center, Radius”. Aşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:Çemberin merkez noktasını tanımlayın veya [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:Nesne çıtçıt “Object Snap”menüsünden Merkez “Center” çıtçıtını “snap” seçin.İmleci yayın üzerinde hareket ettirin Merkez “Center” çıtçıt işaretini (küçük kavuniçi renkli çembersimgesi) ve otomatik çıtçıt araç ipucunu gördüğünüz zaman tıklayın.Çemberin yarıçapını belirleyin veya [Çap”Diameter”]: .75 ↵

7. Çizgi “Line” komutunu çalıştırın ve istediğiniz yöntemi kullanarak 3 numaralı noktadan başlayan ve 4numaralı noktada biten bir çizgi çizin. Çizgi “Line” komutunu bitirin.8. Çiziminizi kaydedin. Çiziminiz Şekil 4.19’daki gibi görünmelidir.

NotKlavyenin Shift tuşu ile birlikte sağ tıkladığınızda Nesne Çıtçıt “Object Snap” menüsününgörüntülenmesi için farenin imleci çizim alanında olmalıdır. Şayet farenin imleci şeritin “ribbon”veya komut satırın üzerindeyken Shift tuşu ile birlikte sağ tıkladıysanız Esc tuşuna basın veya Shifttuşuna basılı tutarak imleci çizim alanına getirip tekrar sağ tıklayın.•

Çalışan Nesne Çıtçıtları “Running Object Snaps” ve Nesne Çıtçıt Modu “Object Snap Mode”Uç Nokta “End point” nesne çıtçıtı belkide nesne çıtçıtları “object snaps” arasında en çok kullanılanıdır.Sıklıkla kullandığımız nesne çıtçıtlarını “object snaps” herhangi bir menüye, araç çubuğuna veya klavyegirişine gerek kalmaksızın kullanabileceğimiz bir yöntem olsa çok iyi olurdu. İşte bunun çözümü siz



34 / 49

kapatana dek bir veya birden fazla nesne çıtçıtının açık kalmasını sağlayan çalışan nesne çıtçıtları “runningobject snap”

Şekil 4.19Bu şekil bir kitap rafı çiziminin başlangıç çizimidir. (aha sonra silinebilecek bir yardımcı çizgiyide“construction line” içermektedir). Bu çizim uç nokta “end point”, orta nokta “midpoint”, ve merkez“center” nesne çıtçıtları kullanılarak yaratılmıştır.

İpucuBirçok kullanıcı Uç Nokta “End point”, Orta Nokta “Midpoint, Merkez “Center” ve Kesişim“Intersection” gibi üç veya dört nesne çıtçıtını “object snap” birlikte kullanmaktan hoşlanır. Şayetbirbirine çok yakın bir sürü nesne çıtçıtı “object snap” olduğu için istediğiniz nesne çıtçıtını “objectsnap” bulamıyorsanız, istediğiniz nesne çıtçıtını “object snap” bulana kadar klavyenin Tab tuşunabasarak tüm nesne çıtçıtlarını “object snap” tek tek gözden geçirin.•

Çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snap” ayarlamak için, durum çubuğundaki çalışan nesne çıtçıtları“running object snap” simgesine sağ tıklayın ve açılan küçük listeden istediğiniz nesne çıtçıtını “objectsnap” seçin. Bu açılan küçük liste her seçimden sonra kapanacağı için, Şekil 4.20’de görülen ayarlar“settings” iletişim kutusunu açmak için çalışan nesne çıtçıtları “running object snap” simgesine sağtıklayarak açılan küçük listeden ayarları ”settings” seçmek isteyebilirsiniz. Bu ayarlar “settings” iletişimkutusunda sürekli çalışmasını istediğiniz nesne çıtçıtlarını “running object snap” seçin ve OK düğmesinetıklayın. Çalışan tüm nesne çıtçıtlarını “running object snap” temizlemek için Hepsini temizle “Clear All”düğmesine tıklayın.

Çalışan nesne çıtçıtlarınızı “running object snap” aktif hale getirmek için durum çubuğundaki çalışan nesneçıtçıtları “running object snap” simgesini kullanın. Şayet çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snap”



35 / 49

geçici süreliğine kapatmak isterseniz, yine durum çubuğundaki çalışan nesne çıtçıtları “running objectsnap” simgesine tıklayın veya klavyenin F3 tuşuna basın. Bu F3 tuşuna basarak çalışan nesne çıtçıtlarını“running object snap” açma kapama işi her zaman size çalışan nesne çıtçıtları “running object snap” ileçalışma kolaylığı sağlayacaktır. Çünkü bu çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snap” sadece birdüğmeye basarak istediğiniz zaman açıp kapatabilirsiniz.

Koordinat Ayarlarını Baskın KılmaBazen bir komutun ortasındaykennesne çıtçıtlarını “onject snap” birkaç saniyeliğine kapatmak istersiniz.Bir noktaya tıklamaya çalışırsınız ve o anda istemediğiniz halde sinir bozucu çıt çıt işareti “marker”görünür. Veya çıtçıt modunu “snap mode” komutun bir kısmında kapatmak isteyebilirsiniz. Bu amaçlageçici olarak çıtçıt modunun “snap mode” baskınlığından çıkmak istersiniz. İki çeşit geçici baskınlıkdurumu vardır:

• Geçiş Tuşları “Toggles”. Bir tuşa veya aynı anda birkaç tuşa basarsınız. Ayar açık ve kapalı durumuarasında geçiş yapar. Daha sonra aynı klavye kısa yol tuşlarına basarak ters durumu geçerli kılarsınız.Örneğin, şayet diklik modu “ortho mode” açık ise, diklik modunu “ortho mode” kapatmak içinklavyenin F8 tuşuna basabilirsiniz. Diklik modunu “ortho mode” tekrar açmak için, tekrar F8 tuşunabasın.• Geçici Baskınlıklar “Temporary overrides”. Bir tuşa veya aynı anda birkaç tuşa basıp basılıtutarsınız. Ayar siz tuşa veya tuş lara basılı tuttuğunuz müddetçe açık ve kapalı durumu arasında geçişyapar. Tuş veya tuşları bıraktığınızda ayar orjinal haline geri döner. Örneğin; diklik modu “ortho mode”açık ise, Shift tuşuna basıp basılı tuttuğunuz müddetçe diklik modu “ortho mode” kapanır. Shift tuşunubırakır bırakmaz diklik modu “ortho mode” tekrar açık hale gelir.



36 / 49

Şekil 4.20Taslak Ayarları “Drafting Settings” iletişim kutusunun Nesne Çıtçıtları “Object Snap” sekmesini kullanın.

Tablo 4.2 bu baskınlıkları listelemektedir. Dikkat edin herbir ayarın biri sol eliçin diğeri sağ el için olmaküzere iki klavye kısayolu vardır. Hangisi hoşunuza giderse onu kullanın. Klavye tuşlarını bu baskınlıklarıkullanmak için özelleştirebilirsiniz. (Daha fazla bilgi için 33. Bölüm’e bakınız.)



37 / 49

Tablo 4.2

Koordinat Ayarları Baskınlıkları

Ayar BaskınlıkGeçişTuşu(Tuşları)

Geçici BaskınlıkGeçiş Tuşu(Tuşları)

Açıklama

Nesne Çıtçıt ModuGeçişi

F3 Shift +A; Shift +’ Durum çubuğundaki Nesne Çıtçıt Modusimgesine basmakla eşdeğerdedir.

Nesne Çıtçıt Modunu Aç Shift +S; Shift +; Nesne Çıtçıt Modu kapalı iken kısasüreliğine Nesne Çıtçıt Modunu açmakiçin kullanılır.

Uç Nokta Nesne Çıtçıtı Shift +E; Shift +P Nesne Çıtçıt Modu kapalı iken geçiciolarak Uç Nokta nesne çıtçıtını açmak içinkullanılır.

Orta Nokta Nesne Çıtçıtı Shift +V; Shift+M

Nesne Çıtçıt Modu kapalı iken geçiciolarak Orta Nokta nesne çıtçıtını açmakiçin kullanılır.

Merkez Nokta NesneÇıtçıtı

Shift +C; Shift +, Nesne Çıtçıt Modu kapalı iken geçiciolarak Merkez Nokta nesne çıtçıtını açmakiçin kullanılır.

Nesne Çıtçıt ve NesneÇıtçıt İzleme ModlarınıKapat

Shift +D; Shift+L

Durum çubuğundaki hem Nesne ÇıtçıtModu simgesini hemde Nesne Çıtçıt Moduİzleme simgesini basarak kapatmaklaeşdeğerdedir.

Diklik Modu F8 Shift Durum çubuğundaki Diklik Modusimgesine basmakla eşdeğerdedir.

Çıtçıt Modu F9 Durum çubuğundaki Çıtçıt Modusimgesine basmakla eşdeğerdedir.

Kutupsal (Açısal) Mod F10 Shift +X; Shift +. Durum çubuğundaki Kutupsal (Açısal)Mod simgesine basmakla eşdeğerdedir.

Nesne Çıtçıt İzlemeModu

F11 Shift +Q; Shift +] Durum çubuğundaki Nesne Çıtçıt İzlemesimgesine basmakla eşdeğerdedir.

Dinamik KullanıcıKoordinat Sistemi(KKS) Mudu

F6 Shift +Z; Shift +/ Durum çubuğundaki Dinamik KullanıcıKoordinat Sistemi (KKS) İzinver/Kısıtlasimgesine basmakla eşdeğerdedir.

Dinamik Veri Giriş F12 Durum çubuğundaki Dinamik Veri Girişsimgesine basmakla eşdeğerdedir.



38 / 49

İpucuGeçici baskınlıklar için tuşa basılı tutma zamanını özelleştirmek için, Windows Kontrol Panelinegidin

Windows Kontrol Paneli (Başlat “Start” ⇒ Kontrol Paneli “Control Panel”) Klavye “Keyboard”öğesini çift tıklayın. Karakter Tekrar “Character Repeat section” kısmında, tekrarlama süresinikontrolü “Repeat Rate Control” ayarlayın.•

Aşağıdaki alıştırmada, çalışan nesne çıtçıtlarının “running object snap” Nesne Çıtçıt modu “Object Snapmode” ile birlikte kullanımını tecrübe edeceksiniz..

ADIMLAR: Çalışan Nesne Çıtçıtlarının “Running Object Snap” Nesne Çıtçıt Modu “ObjectSnap Mode” ile Birlikte Kullanımı

1. Acad.dwt veya acadlt.dwt şablonunu kullanarak yeni bir çizim başlatın. Açık olan tüm paletlerikapatın.2. Çiziminizi AutoCAD İncili “ AutoCAD Bible” klasörüne ab04-06.dwg olarak kaydedin.

3. Durum çubuğundaki Nesne Çıtçı “Object Snap” düğmesine sağ tıklayın ve Ayarları “Settings” seçin.Nesne Çıtçıtlarında “Object Snap” uç nokta “end point” çıtçıtını seçin ve diğer tüm çıtçıtların yanındakitik işaretini kaldırarak OK düğmesine tıklayın.4. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line” komutunu çalıştırın. Vri istemi(uyarı) geldiğinde, çizgiyi 2,2 koordinatından başlatmak için, komut satırına 2,2 yazıp Enter tuşuna basın↵.5. Durum çubuğundaki Diklik Modu “Ortho Mode” simgesine tıklayarak diklik modunu “ortho mode”açık hale getirin. Şayet Nesne Çıtçıt Modu “Object Snap Mode” açık değilse, durum çubuğundakisimgesine tıklayarak nesne çıtçıt Modu “object snap mode” açık hale getirin.6. İmleci 0 derece yönünde kaydırın ve komut satırına 6 yazıp Enter tuşuna ↵ basın.7. İmleci 90 derece yönünde kaydırın ve komut satırına 3 yazıp Enter tuşuna ↵ basın ve çizgi komutunubitirin.8. Yay “Arc” komutunu çalıştırın. Yayın başlangıç noktasını tanımlayın veya [Merkez “Center”]:veriistemi (uyarısı) geldiğinde, Şekil 4.21’de 1 numara ile işaretlenmiş olan noktaya tıklayın. (Çıtçıtişaretineve otomatik çıtçıt araç ipucuna bakın.) Bu şekildeki 1 numara olarak işaretlenmiş nokta az önceçizdiğiniz yatay çizginin uç noktasıdır.



39 / 49

Şekil 4.21Uç nokta “end point” çalışan nesne çıtçıtı “running object snap” kullanılarak çizilmiş buhar kazanıçizimi.

9. Yayın ikinci noktasını tanımlayın veya [Merkez“Center”/Son”End”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde,sağ tıklayın (veya şayet dinamik veri giriş özelliği açıksa klavyenin aşağı ok tuşuna basın) ve son “end”komutunu seçin. Şekil 4.21’de görüldüğü gibi 2 ile numaralanmış noktaya tıklayın.10.Yayın merkez noktasını tanımlayın veya [Açı”Angle”/Yön”Direction”/Yarı çap”Radius”]:veri istemi(uyarısı) geldiğinde, sağ tıklayın (veya şayet dinamik veri giriş özelliği açıksa klavyenin aşağı ok tuşunabasın) ve Açı “Angle” seçeneğini seçin ve komut satırına 180 yazarak Enter tuşuna ↵ basın.11.Çizgi “Line” komutunu çalıştırın ve ilk noktayı tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde, Şekil4.21’de görüldüğü gibi 2 ile numaralanmış noktaya tıklayın.12. İmleci sola doğru 180 derece yönünde kaydırın ve komut satırına 6 yazıp Enter tuşuna ↵ basın veçizgi komutunu bitirin.13.Durum çubuğundaki Çıtçıt Modu “Snap Mode” düğmesine sağ tıklayın ve Ayarları “Settings” seçin.X ve Y aralıkları birbirine eşit işaret kutusunun tikli olduğuna emin olun. Çıtçıt tipi “Snap Type”kısmındaKarelaj “Grid” çıtçıtı düğmesine tıklayın ve Çıtçıt X aralığı değerini 0.25 olarak girin. Çıtçıt“Snap” açık işaretleme kutusunu tikleyin ve OK düğmesine tıklayın.

NotŞayet buhar kazanı çok küçükse, şeritin Görüntü “View” sekmesini seçin ⇒ 2 boyut (2B) “2D”yönetim Paneli ⇒ Yaklaş “Zoom” aşağı açılır listesi ⇒ Tümü “All” komutunu seçin.•

14.Çizgi “Line” komutunu çalıştırın. İlk noktayı tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde, imleci Şekil4.21’de görülen 3 numaralı noktanın 0.25 birim yukarısına (2,5.25 koordinatına) getirin. Şayet çizgininyakınlarında uç nokta çıtçıt işaretini (satı rekli küçük kare simgesi) görüyorsanız klavyenin F3 tuşunabasarak çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snap” geçici olarak kapalı konuma getirin. 2,5.25noktasına tıklayın.



40 / 49

15.Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]:veri istemi (uyarısı) geldiğinde, 2,1.75koordinatlarındaki noktaya tıklayın. (Şayet gerekiyorsa, mutlak “absolute” koordinatlara geçmek için,durum çubuğunun sol altındaki koordinatlara sağ tıklayarak mutlak “absolute” seçeneğini tıklayın.)16.Şayet dinamik veri giriş açık değilse, durum çubuğundaki dinamik veri giriş “dynamic input”simgesine tıklayın ve aşağıdaki veri istemlerini (uyarıları) takip edin:

Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]: .5<180 noktasına tıklayın. (Bu .5<180 ifadesi,uzunluk araç ipucunda .5 değerini açı araç ipucunda 180 değerini göreceksiniz anlamındadır.)Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat”Close”/Gerial”Undo”]: 3.5<90 noktasına tıklayın.Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat”Close”/Gerial”Undo”]: (Şayet 14. Adımda Nesne Çıtçıt“Object Snap” modunu kapattıysanız, tekrar açmak için F3 tuşuna basın.) Şekil 4.21’de görülen 4numaralı noktaya tıklayın.Sonraki noktayı tanımlayın veya [Kapat”Close”/Gerial”Undo”]: ↵.

17.Çiziminizi kaydedin.

NotŞayet çalışan nesne çıtçıtlarınız “running object snaps” olsa bile, bir komut esnasında bir nesne çıtçıtı“object snap” tanımlarsanız, bu nesne çıtçıtı “object snap” çalışan nesne çıtçıtlarından “runningobject snaps” baskın olacaktır. Örneğin; çalışan bir uç nokta “endpoint” nesne çıtçıtınızın olmasıherhangi bir çizim komutunda orta nokta “mid point” nesne çıtçıtını “onject snap” kullanamazsınızanlamında değildir.•

Ön tanımlı olarak, şayet mutlak “absolute” veya göreceli “relative” koordinatlar yazarsanız,bu ön tanımlıayarlar, çalışan nesne çıtçıtlarından “running object snap” daha baskın yani öncelikli olacaklardır.Programın bu özelliği size çalışan nesne çıtçıtlarınızı sürekli açık bırakma fakat istediğiniz zamanklavyeden yazarak girdiğiniz koordinatları baskın olarak kullanablme olanağı sağlar. Genel olarak, öntanımlı ayarlar size daha fazla kontrol ve esneklik sağlarlar. Bununla birlikte, çalışan nesne çıtçıtlarına“running object snap” baskınlık yani öncelik vermek yani ön tanımlı ayarı değiştirmek için, Uygulamadüğmesini“Application button” (A) seçin ve burada sağ alt köşede bulunan seçenekler “option” düğmesinetıklayarak Kullanıcı Ayarları “User Preferences” sekmesinin içindeki iletişim kutusunun Koordinat bilgisiiçin Öncelikler “Priority for Coordinate Data Entry” kısmında çalışan nesne çıtçıtlarını “running objectsnap” işaretleyin.

Uygulama Düğmesi “Application Button” ⇒ Options⇒Kullanıcı Ayarları “User Preferences” sekmesi⇒çalışan nesne çıtçıtlarını “running object snap”

Noktaların Yerini BelirlemeBazen mevcut bir nesne üzerinde olmayan bir noktanın yerini belirleme ihtiyacında olursunuz. Örneğin,mevcut nesneden belirli bir uzunlukta ve belirli bir açıda olan bir noktaya ihtiyacınız olabilir. Bu bölüm sizeo anki mevcut nesneler üzerinde olmayan noktaların yerini belirlemeniz için üç teknik açıklayacaktır.—nesne çıtçıt izleme “object snap tracking”, nokta filitreleri “point filters” ve Den “From” özelliği.

Nesne Çıtçıt İzlemeyi “Object Snap Tracking” KullanmaNesne çıtçıt izlemenin “object snap tracking” amacı mevcut nesnelerin üzerinde nesne çıtçıtlarını “objectsnaps” kullanarak bir nokta tanımlamanıza olanak sağlamaktır. Mevcut nesne üzerinde tanımladığınıznoktadan başlayan ve istediğiniz noktayı bulmanızda size rehberlik edecek olan bir geçici izleme çizgisigörüntülenir. Nesne çıtçıt izlemeyi “object snap tracking” açıp kapatmak için, durum çubuğundaki Nesneçıtçıt izleme “object snap tracking” simgesini kullanın. Nesne çıtçıt izleme “object snap tracking”aşağıdakigörevleri ve hatta daha birçoğunu halledebilir:



41 / 49

• Bir çizgi çizeceksiniz ve belirli bir başlangıç noktanız var. Bu çizginin son noktasının mevcut birçizginin son noktasına dik olan bir nokta olmasını istiyorsunuz.• Bir dikdörtgenin içine bir çember çizeceksiniz (bu bir metal plakanın içindeki civata boşluğu olabilir.)Bu çemberin merkezinin dikdörtgenin kenarlarının orta noktalarının kesişim noktası olan tam merkeziolmasını istiyorsunuz.• Uzatıldıklarında kesişecek olan mevcut iki çizginin bu hayali kesişim noktasından başlayan bir çizgiçizmek istiyorsunuz.

Nesne çıtçıt izlemeyi “object snap tracking” kullanmaya başlamak için, en az önceki kısımda anlattığım birnesne çıtçıtının “object snap” aktif olması gerekir. Daha sonra durum çubuğundaki nesne çıtçıt izleme“object snap tracking” simgesine tıklayın.

Nesne çıtçıt izleme “object snap tracking” açıkken aşağıdaki adımları takip edin:

1. Sizden bir nokta tanımlamanızı isteyecek bir komut çalıştırın.2. İmleci yavaşca bir çizginin uç noktası gibi geçici olarak elde etmek istediğiniz bir nesne çıtçıtnoktasının üzerine getirin.Birden fazla noktayı elde edebilirsiniz. Bu ilk elde ettiğiniz noktalar izlemehattının hesaplanması için kullanılacaktır. Şekil 4.22’de görüldüğü gibi, onay olarak küçük bir artı (+)işareti göreceksiniz.3. İmleci ilk elde edilen nesne çıtçıt noktasından istediğiniz noktaya doğru kaydırın. Şekil 4.23’degörüldüğü gibi, imleci hareket ettirdiğinizde mevcut çizim hatları üzerinde oluşacak olan geçici alimanhat çizgisini göreceksiniz. Şayet diklik modu “ortho mode” açık ise, yanlızca yatay ve dik hatlarıgörürsünüz. Şayet kutupsal (açısal) “polar” izleme açık ise, bu bölümün daha önceki kısımlarındaanlatılmış olan kutupsal (açısal) “polar” ayarlar kısmında belirlenmiş olan açılar bağlamında açısal hattıgörürsünüz.



42 / 49

Şekil 4.22İstediğiniz noktaya ait nesne çıtçıtı “object snap” üzerinde biraz durup daha sonra imleci hareketettirdiğinizde, elde edilen noktada küçük bir artı (+) işareti görürsünüz. Artık bu elde edilen nokta nesneçıtçıt izleme object snap tracking” olarak kullanılacaktır.



43 / 49

Şekil 4.23Uç nokta “end point” nesne çıtçıtı “object snap” ve diklik modu “ortho mode” açık iken AutoCAD eldeedilen nokta bağlamında hesapladığı geçici aliman hattını gösterir.

4.Araç ip ucunu ve küçük çarpı (x) simgesini gördüğünüzde tıklayın. Artık bu noktayı kullanarak devamedebilir veya komutu tamamlayabilirsiniz.

Bir noktayı elde ettikten sonra, aşağıdaki üç yoldan herhangi birini kullanarak bu elde edilen noktayıtemizleyebilirsiniz (programa unutturabilirsiniz):

• İmleci elde edilen noktadaki küçük artı (+) işaretine doğru geri kaydırın.• Kapatmak için durum çubuğundaki Nesne Çıtçıt İzleme “Object Snap Tracking” simgesine tıklayın.• Yeni bir komut başlatın.

Seçenekler iletişim kutusunun Taslak “Drafting” sekmesinden aşağıdaki özellikleri özelleştirebilirsiniz(Uygulama düğmesindeki “Application Button” ⇒ Seçenekler “Options” düğmesini seçin):

• İzleme hattını “tracking paths” devre dışına almak için, Kutupsal (açısal) İzleme Vektörünü Görüntüle“Display Polar Tracking Vector” işaretleme kutusunun işaretini kaldırın.• İzleme hattını “tracking paths” sadece imlecin bulunduğu yerden nesne çıtçıt noktasına “object snappoint” görüntülemek için, , İzleme Vektörünü tam ekran görüntüle “Display Full-Screen TrackingVector” işaretleme kutusunun işaretini kaldırın.



44 / 49

• Araç ip ucunun görüntülenmesini devre dışına almak için, Otomatik İzleme Araç İp ucunu Göster“Display AutoTrack Tooltips” işaretleme kutusunun işaretini kaldırın.• Aliman noktasını elde etme “Alignment Point Acquisition” kısmında, imleç bir nesne çıtçıt “objectsnap” noktası üzerindeyken bir nokta elde etmeyi Shift tuşuna basılı tutarak sağlamaya olanak sağlayanbir nokta elde etmek için Shift tuşuna bas “Shift to Acquire” işaretleme kutusunu tıklayın.

Aşağıdaki alıştırmada, nesne çıtçıt izleme “object snap tracking” özelliği ile noktaları tanımlamayı tecrübeedeceksiniz.

DVD deNesne çıtçıt izleme “object snap tracking” özelliği ile noktaları tanımlama alıştırmasında kullanılançizim, DVD’nin Çizimler “Drawings” klasöründe ab04-c.dwg ismi ile bulunmaktadır.•

ADIMLAR: Nesne Çıtçıt İzleme “Object Snap Tracking” Özelliği ile Noktaları Tanımlama1. DVD’den ab04-c.dwg isimli çizimi açın. Açık olan tüm paletleri kapatın.

2. Çiziminizi AutoCAD İncili “ AutoCAD Bible” klasörüne ab04-07.dwg olarak kaydedin. Bu çizim birapartmanın basit yerleşim planının bir kısmıdır. Çalışan nesne çıtçıtları “running object snaps” olaraksadece uç nokta “endpoint” ve orta nokta “midpoint” çıtçıtlarını ayarlayın. Nesne Çıtçıt modu “ObjectSnap mode” ile Kutupsal (Açısal) İzleme “Polar Tracking” modlarının açık ve Diklik modunun “OrthoMode” kapalı olduğuna dikkat edin.3. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line” komutunu çalıştırın. İlk noktayıtanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde, Şekil 4.24’de 1 numara ile gösterilen noktayı tıklayın.Noktayı tam olarak yakalamak için, çalışan nesne çıtçıtlarından “running object snaps” uç nokta“endpoint” çıtçıtının kullanıldığına emin olun.4. Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, imleci 2 numara ilegösterilen noktanın üzerine götürüp biraz aşağıya kaydırın. Böylece bu uç noktanın elde edildiğinigösteren küçük artı (+) simgesini göreceksiniz.



45 / 49

Şekil 4.24Küvet, kapı ve lavabonun plan görünümündeki tamamlanmış hali.

5. İmleci aşağıya doğru 2 numaralı noktaya dik ve 1 numaralı noktanın hizasına kadar aşağı çekin. Araçip ucunda (Uç nokta “Endpoint”: < 270°, Uç Nokta “Endpoint”: < 180°) değerlerini okuduğunuzda ve 1ile 2 numaralı noktaların hayali kesişim noktasında küçük çarpı (x) işaretini gördüğünüzde tıklayarakçizgi parçasını tamamlayın.6. Sonraki Noktayı tanımlayın veya [Gerial “Undo”]:veri istemi (uyarısı) geldiğinde, 2 numaralı noktayatıklayarak çizgi “line” komutunu bitirin.7. Çizgi “Line” komutunu tekrar çalıştırın. İlk noktayı tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde,4.25’de 3 numara ile gösterilen yayın uç noktasına tıklayın. Şayet yayın tam uç noktasını yakaladığınızaemin değilseniz, yay tamamen seçilip işaretlene kadar klavyenin Tab tuşuna basın.Yayın uç noktasınıelde ettiğinize emin olun.8. Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, imleci 4 numaralınoktaya doğru küçük artı (+) işaretini görene kadar kaydırın. Daha sonra imleci araç ip ucunda Uç Nokta“Endpoint”: < 90°, Uç Nokta “Endpoint”: < 180° yazısını görene kadar hafifçe sola doğru çekin vetıklayın.9. Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, 4 numaralı noktayatıklayın ve çizgi “line” komutunu bitirin.10.Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çember “Circle” aşağı açılır listesi ⇒Çember “Circle” komutunu başlatmak için Merkez “Center”, Yarıçap “Radius” seçeneğini seçin.Çemberin merkez noktasını tanımlayın veya [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]:veri istemi (uyarısı) geldiğinde,imleci 5 ve 6 numaralı çizgilerin orta noktalarını elde etmek için önce 5 numaralı çizginin orta noktasınadaha sonra 6 numaralı çizginin orta noktasına götürün.



46 / 49

11.İmleci iki çizginin orta noktalarından gelen çizgilerin kesişim noktasına yani küvetin orta noktasınadoğru araç ipucunda Midpoint: < 270°, Midpoint: < 180° yazısını görene kadar kaydırın ve tıklayın.12.Çemberin yarıçapını tanımlayın veya [Çap”Diameter”]: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, küvetitamamlamak için, 7.5 yazıp Enter’a basın ↵.13.Çiziminizi kaydedin. Çiziminiz Şekil 4.25 deki gibi görünmelidir.

Şekil 4.25Tamamlanmış Çizim

Geçici İzleme “Temporary Tracking” Özelliğini KullanmaGeçici izleme “temporary tracking” özelliği nesne çıtçıt izleme “object snap tracking” özelliğinin benzeriolmakla birlikte, yatay ve düşey yölerle sınırlıdır. Aşağıdaki adımları takip edin:

1. Bir komut başlatın.2. Bir nokta tanımlayın veri istemi (uyarısı) geldiğinde, komut satırına tracking yazıp (veya sadece tk ↵) Enter’a basın ↵.3. İlk izleme noktası: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, tanımlamak istediğiniz nihai noktaya hatay veyadikey olan ilk noktayı tanımlayın (genellikle nesne çıtçıtı “object snap” kullanılır.)4. Sonra hemen imleci tanımlamak istediğiniz nihai noktaya doğru yatay veya düşey olarak kaydırın.Lastik gibi esneyen bir çizgi göreceksiniz.5. Sonraki noktayı tanımlayın: veri istemi (uyarısı) geldiğinde,nihai noktaya yatay veya düşey olarak dikolan ikinci noktayı tanımlamak için, imleci esneyen çizgiden nihai noktaya doğru kaydırın.6. İzlemeyi bitirmek için Enter’a basın ve komuta devam edin.

İmleç lastik gibi esneyen çizgilerin kesişim noktasına gidecektir. Şimdi artık komutunuza devamedebilirsiniz.



47 / 49

Nokta Filitreleri “Point Filters” ile Noktaları BulmaNokta Filitreleri “Point filters” mevcut bir nesnenin X koordinatını ve bir diğerinin Y koordinatınıkullanarak bir koordinatı tanımlamanıza olanak sağlar. Mevcut nesnelerin koordinatlarını baz alarak birnokta (yani X,Y koordinatı) oluşturursunuz. Bu Nokta Filitrelerini “Point Filters” bir çok durumda nesneçıtçıt izlemenin “object snap tracking” yerine kullanabilirsiniz. Nokta Filitrelerini “Point Filters” nasılkullanacağınız aşağıda bulacaksınız:

1. Bir nesne çizmek için bir komut çalıştırın.2. Koordinatı tanımlamak için, komut satırına x veya y kkordinatını yazıp Enter’a basın ↵. NoktaFilitrelerini “Point Filters” Nesne Çıtçıt “Object Snap” kısa yol menüsünde de bulabilirsiniz.(Shift+right-click).3. Veri istemi (uyarı) sizden bir nokta tanımlamanızı istediğinde. Genellikle, siz bu noktayı bir nesneçıtçıtı “object snap“ kullanarak tanımlarsınız.4. Veri istemi (uyarı) sizden sizin genellikle bir nesne çıtçıtı “object snap“ kullanarak tanımladığınızdiğer bir koordinat değerini tanımlamanızı istediğinde. (Şayet 2 boyutlu (2B) “(2D)” çalışıyorsanız, veriistemi (uyarı) Z koordinatını göz ardı edecektir.)5. Komutunuza devam edin.

İpucuMevcut koordinatın iki kısmını kullanma ihtiyacınız olmayacaktır. Örneğin, mevcut bir çizginin Ykoordinat değerini kullanaral ve X koordinat değeri ,ç,n ekranda herhangi bir noktaya tıklayarak birkoordinat elde edebilirsiniz.•

“From” Özelliği ile Öteleme Noktalarını Bulma“From” yani Den özelliği size mevcut bir nesneden belirli bir mesafeden başlayan yeni nesneler yaratmaolanağı sağlar. İşte From” yani Den özelliğini nasıl kullanacağınız aşağıda:

1. Bir nesne çizmek için, örneğin çizgi “line” gibi bir komut başlatın.2. Shift tuşuna basarak sağ tıklayın ve açılan kısa yol menüsünden Den “From” seçin. Aynı zamandakomut satırına veya dinamik veri giriş araç ip ucu çubuğuna da from yazıp Enter’a ↵ basabilirsiniz.3. The prompt requests a base point, which you usually provide by using an object snap.4. Veri istemi (uyarı) sizden sizin genellikle göreceli “relative” veya kutupsal “polar” koordinatlarıkullanarak tanımladığınız bir öteleme “offset” mesafesi isteyecektir.5. 1. Adımda başladığınız komuta devam edin.

NotFrom” yani Den özelliği için bir öteleme “offset” mesafesi tanımladığınızda, dinamik veri giriş öntanımlı ayarıi olan göreceli “relative” koordinatlara ayarlanmış olsa bile, göreceli “relative”koordinatları göstertmek için @ simgesini kullanmanız gerekecektir. Dinamik veri girişin koordinatayarı sadece girdiğiniz ikinci koordinat için geçerli olacaktır.•

DVD deFrom” yani Den özelliği ile ilgili aşağıdaki alıştırmada kullanılan çizim, DVD’nin Sonuçlar “Results”klasöründe ab04-06.dwg ismi ile bulunmaktadır.•



48 / 49

ADIMLAR: From” yani Den özelliğini Kullanma1. Önceki alıştırmaların birinde yarattığınız ab04-06.dwg isimli dosyayı açın.Şayet önceki alıştırmayıyapmadıysanız, bu dosyayı DVD’nin Sonuçlar “Results” klasöründen açabilirsiniz. Açık olan tümpaletleri kapatın. Diklik Modunun “Ortho Mode” açık ve Çıtçıt Modunun “Snap Mode“ kapalı olduğunaemi,n olun. Nesne Çıtçıt Modu “Object Snap Mode” açık olmalıdır. Uç Nokta “Endpoint” çıtçıtınıçalışan nesne çıtçıtı “running object snap” olarak ayarlayın.2. Çiziminizi AutoCAD İncili “ AutoCAD Bible” klasörüne ab04-08.dwg olarak kaydedin.3. Ev “Home” sekmesini seçin ⇒ Çizim “Draw” Paneli ⇒ Çizgi “Line” komutunu çalıştırın.4. Nesne Çıtçıt “Object Snap” kısa yol menüsünden, “From” yani Den “From.” Özelliğini seçin.5. Veri istemi (uyarısı) sizden temel noktasını tanımlamanızı istediğinde, Şekil 4.26’da görülen 1numaralı noktaya tıklayın.Şekil 4.26Buhar Kazanının tamamlanması için, Den “From” özelliğinin kullanılması.

6. <Öteleme”Offset”>: veri istemi (uyarısı) geldiğinde, @–1,0.5 yazıp Enter’a basın ↵.7. Şimdi artık çizgiyi çizmeye devam edebilirsiniz. Sonraki noktayı tanımlayın veya [Gerial”Undo”]:veri istemi (uyarısı) geldiğinde, Nesne Çıtçıt Modunu “Object Snap Mode” kapatmak için F3 tuşunabasın. Fareyi 90 derece istikametinde kaydırarak 2 yazıp Enter’a basın ↵.8. Fareyi 180 derece istikametinde kaydırarak 1 yazıp Enter’a basın ↵.9. Fareyi 270 derece istikametinde kaydırarak 2 yazıp Enter’a basın ↵.10.Dikdörtgeni kapatmak için, sağ tıklayın ve açılan kısa yol menüsünden kapat “close” seçin.11.Çiziminizi kaydedin. Çiziminiz Şekil 4.27’deki gibi görünmelidir.



49 / 49

Şekil 4.27Tamamlanmış Buhar Kazanı

ÖzetBu Bölüm koordinatları belirleme konusunu her yönü ile ele aldı. Aşağıdakilerin hepsini bu bölümdeokudunuz:

• X,Y koordinat sistemi• Dinamik Veri Girişi Kullanma• Mutlak “absolute” ve göreceli “relative” kartezyen “cartesian” ve kutupsal (açısal) “polar”koordinatları Kullanma• Direkt Uzunluk Girişi• Diklik Modu “Orthogonal (Ortho) Mode”• Kutupsal (Açısal) “Polar” İzlemeyi Kullanma• Durum çubuğunda koordinatları görüntülemeyi Kontrol• Karelaj “Grid” ve Kutupsal (Açısal) “Polar” Çıtçıt Ayarları• Nesneler üzerindeki geometrik noktaları tanımlamak için, Nesne Çıtçıtlarını “Object Snaps” Kullanma• Koordinat Ayarlarını Geçici olarak Baskın kılma• Noktaları belirlemek için, Nesne Çıtçıt İzleme “Object Snap Tracking” ve Nokta Filitrelertini “PointFilters” Kullanma to locate points• Bir Nesne üzerinde olmayan Noktaları belirlemek için, Den “From” Özelliğini Kullanma

Bir sonraki bölüm çizimi ayarlamanın temelleri konusunu anlatacaktır.



autocad beyni sertan tÜrkan’dan autocad-2012’de ...¶lüm-4... · autocad veya autocad lt...

Documents