i

TTK. MADDE 391, 445 ve 447 BAĞLAMINDA, YÖNETİM KURULU VE GENEL KURUL KARARLARININ BUTLANI ve

İPTALİ

Av. SEDAT TOPALOĞLU

İSTANBUL, 2013

3

Giriş

Hukukumuzda hükümsüzlük halleri kısaca yokluk, kesin geçersizlik ve iptal

olarak düzenlenmiştir. Yokluk, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının ve zorunlu

şekil şartlarının yokluğu nedeniyle her zaman ve herkes tarafından ileri sürülebilen

bir yaptırımdır ve yönetim kurulu kararlarının yokluğunun tespiti de, yasada açık bir

hüküm olmamasına rağmen yokluk halinin tespiti davası ile ileri sürülebilir. Bu

nedenle 6102 Sayılı Ticaret Kanunu’nda, anonim şirket yönetim kurulu kararlarının

yokluk halleri ayrıca düzenlenmemiş olmasına rağmen kurucu unsurların ve zorunlu

şekli şartların yokluğu halinde yokluk halinin tespiti davası her zaman açılabilir.

Ticaret Kanunu’nda yönetim kurulu kararlarının geçersizlik halleri ise açık ve

sınırlama olmaksızın düzenlenmiştir. Ayrıca, TTK. m 460/5 hükmünde yapılan

düzenleme ile, pay sahiplerine ve yönetim kurulu üyelerine, yönetim kurulu kararları

aleyhine iptal davası açabilme imkanı getirilmiştir. Bu düzenleme ile güdülen amaç

pay sahiplerinin haklarını güçlendirmektedir.1

Yokluk ve geçersizlik, sebepleri, açısından farklı, ancak sonuçları aynı olan

yaptırımlardır. Bu bağlamda, bir hukuki işlemin geçersiz veya yok hükmünde olması,

işlemin ve doğurduğu sonuçların baştan itibaren geçersiz olması sonucuna yol

açacaktır. İptal ise, hukuki işlemin, mahkeme ilamının kesinleşmesi anına kadar

geçerliliğini koruması ve kararın kesinleşme anından itibaren geçersiz ve dolayısıyla

geleceğe etkili olacağı anlamına gelmektedir. Anonim şirket, yönetim kurulu

kararlarının geçersizlik (butlan) halleri, Ticaret Kanunumuzda hükme bağlanmıştır

(TTK. m.391). Öte yandan yönetim kurulu kararlarının iptali ise, yasada

tanımlanmakla birlikte, sınırlı olarak sayılmıştır.(TTK. m. 460) Bundan ötürü, iptal

sebeplerinin genişletilip genişletilemeyeceği noktasında tartışmalar hakimdir.

Öğretide Üçışık ve Çelik’e göre, yönetim kurulu kararların iptali mümkündür

(TTK.m.445 vd). Ve yönetim kurulu kararlarının iptalinde, genel kurul kararlarının

iptaline ilişkin prosedür uygulanmalıdır ve yine yasada belirtilen sınırlı hallerin

dışında, Ticaret Kanunu sistemi içerisinde genel kurula ait olan fakat SerPK. m.18

hükmüyle, yönetim kuruluna devredilen yetkilerle ilgili tüm yönetim kurulu

kararlarının iptali istenebilmelidir2. Nitekim, Ünal’a göre, yönetim kurulundan daha

1 Üçışık/Çelik, Anonim Ortaklıklar Hukuku, s.445. Ankara 2013. 2 Üçışık/Çelik, s.449.

4

geniş yetkilere sahip ve yönetim kurulunu, gözetimi ve denetimi altında tutan bir

organ olan genel kurul için konan kriterin yönetim kurulu için kabul edilmemesinin

hakkaniyet ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacağı belirtilmiştir.3

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 391, 445 ve 447. Maddeleri ile iptal

edilebilirliğin yansı sıra yönetim kurulu ve genel kurul kararlarının, butlanla malul

olduğu durumlar, ihtiyaçları tam olarak karşılamamak ve mevcut tereddütleri

gidermemekle birlikte, kısmen dahi olsa yasal zemine kavuşturulmuştur. 4

Çalışmamızda, butlan ve iptal edilebilirlik müesseseleri, mukayeseli olarak ve

öğretideki tartışmalar altında, öğretinin yönetim kurulu kararlarının iptali müessesine

bakış açısı ile ele alınarak değerlendirilmiştir.

1. ANONİM ŞİRKETLERDE ZORUNLU BİR ORGAN OLARAK YÖNETİM KURULU, HUKUKİ NİTELİĞİ, YAPISI, KARAR ALMA SÜRECİ

Yönetim Kurulunun aldığı kararların butlan hukuki yaptırımına mı, iptal

hukuki yaptırımına mı tabi olup olmadığını belirleyebilmek yine iptal ve butlan

hallerinin genişletilip genişletilmeyeceği hususunda kanaat oluşturabilmek için

evvela, yönetim kurulunun tanımını, işleyişini ve karar alma sürecini hatırlamakta

fayda bulunduğundan, anılan nitelikler uyarınca anonim şirket yönetim kurulu ve

işleyişi: Yönetim kurulu, anonim ortaklığın yönetim ve temsilden Sorumlu kurul

organıdır. İşletmenin sahibi ve işveren konumundadır 5 . Şirket ile arasında

sözleşmesel değil organik bir bağ mevcuttur.6 Yönetim şirketin iç işleyişine, temsil

ise dış ilişkilerine ait kavramlardır. Yeni yasa ile birlikte, yönetim kurulunun bir veya

daha fazla kişiden oluşabileceği öngörülmüştür. (TTK. m.359/I). Nitekim, üye sayısı

konusunda bir üst sınır öngörülmemiştir. Bir kişiden oluşması halinde bu kişinin

gerçek kişi olması gerektiği yönünde bir düzenleme getirilmediğinden tüzel kişi de

3 Ünal, Oğuz, Kürşat, Sermaye Piyasalarında Halka Açık Anonim Ortaklıklar, s. 187. Ankara 1999. 4 Türker, Mümin, Yaklaşım Dergisi, C. XVII, Ankara 2013. Say. 1-2. s.231, 5 Poroy/Tekinalp, Çamoğlu, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, İstanbul, 2010 s. 262. 6 Özkorkut,Korkut, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Kararlarının İptali, Ankara 1996. s.19.

5

olabilecektir. Yönetim kuruluna üye olarak tüzel kişinin seçilmesi durumunda tüzel

kişiliği temsilen yine o tüzel kişilik tarafından belirlenen gerçek bir kişinin tescil ve

ilan edilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır (TTK. m. 359/II).Öte yandan tüzel

kişiliği temsilen yönetim kurulu toplantılarına sadece tüzel kişiliği temsilen seçilen

ve tescil ve ilan edilen kişi katılıp oy kullanabilir (TTK. m. 359/II-son).

Yönetim kurulu görev ve yetkilerini kanun ve esas sözleşmeden alır ve kural

olarak şirket konusuna girsin veya girmesin şirketi ilgilendiren her türlü işlemi

yapabilir. Yönetim kurulunun devir ve feragat edilemeyeceği ve kendisinden

alınamaz nitelikte görev ve yetkileri vardır. Bu görev ve yetkiler, kanunda açık

olarak düzenlenmiştir (TTK. m. 375/I).

Yönetim kurulunun kanunda düzenlenen zorunlu ve esas sözleşmeyle

eklenebilecek ihtiyari görevlerinin önemli bir bölümü defterlerin tutulması, yıllık

finansal raporların hazırlanması, tescil ve ilan gibi ayrıca karar almayı

gerektirmeyen, “ortaklığın işleyişini” sağlayan görevlerdir.7 Bir bölümü ise, yönetim

kurulunun karar almasını gerektiren görevlerdir. Bu bağlamda, genel kurulun

münhasır yetkisine girmeyen konularda esas sözleşme ile yönetim kuruluna görev

verilmesi mümkündür. Zorunlu ve devredilemez görevlerin yanı sıra, yönetim

kurulunun, bu görevlerini ne şekilde icra edeceği ve yetkilerini nasıl kullanacağı

meselesi ise esasen “karar alma” süreciyle ilgilidir. “Karar alma süreci”, toplantı

düzenlenmesi ve kararların alınıp imza edilmesiyle sonuçlanan bir süreçtir (TTK. m.

390).

Yönetim kurulunun toplantıya çağrılmasında ve çağrının şekli konusunda bir

düzenleme mevcut değildir. Buradaki amaç, “çağrıya ilişkin şekil kurallarıyla

toplantının yapılmasını güçleştirmemek” olarak açıklamıştır8. Bu bağlamda, çağrının

imza karşılığında elden duyurularla, taahhütlü mektupla, hatta mobil telefonla

yapılması mümkündür. Kural olarak, yönetim kurulunu toplantıya, başkan çağırır.

Başkandan yönetim kurulunun toplantıya davet edilmesini her bir üye isteyebilir,

başkanın aksine hareket etmesi halinde, yasal düzenleme mevcut olmamakla birlikte,

her bir üye yönetim kurulunu bizzat toplantıya davet edebilir. Yönetim kurulu

7 Poroy/Tekinalp/Çamoğlu, s. 266. 8 Tekinalp, Ünal, Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku İle Tek Kişilik Ortaklığın Esasları, İstanbul, 2011, s.146.

6

usulüne uygun şekilde(çağrının şekli tanımlanmamış olup burada ispat şekli önem

arz etmektedir.) toplantıya davet edildikten sonra, esas sözleşmede aksine

ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu üye tam sayısının

çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını(yazılı olmak ve imzalanmak kaydıyla)

toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır. Bu kural yönetim kurulunun

elektronik ortamda yapılması hâlinde de uygulanır (TTK. m. 390/I).

Yönetim kuruluna, toplanma ve karar sürecinde öngörülen kolaylaştırılmış

nisaplar, temsil ve yönetim görevi kapsamında tanın geniş yetkiler, beraberinde,

yetkilerin keyfi ve kötü niyetle kullanılmasını engellemek amacıyla alınan kararların

denetim zorunluluğunu getirmiştir. Nitekim bu zorunluluk ve uygulamada, yönetim

kurulunun görev ve yetkisini kötüye kullanma eğilimi, ortakların ve diğer ilgililerin

haklarının korunması ve şirketin geleceği açısından duyulan endişeler nedeniyle,

kısmen dahi olsa karşılanmıştır.

1.1 Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı ve İptali

1.1.1 Yönetim Kurulunun Butlanla Malul Kararları

Butlanın tanımı Ticaret Kanunumuzda yapılmamış olunmakla birlikte, genel

kanun olan Borçlar Kanunu’nun 27. maddesinde “kesin hükümsüzlük” başlığı

altında “kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına

aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür”

hükümsüzlüğün tanımı yapılmıştır. Buradaki hükümsüzlük ile geçersizlik (butlan)

aynı anlamda kullanılmıştır.9

Borçlar Kanunu’nda, her kanuna aykırılığın değil, kanunun emredici

kurallarına aykırılığın geçersiz olduğu hükme bağlanmıştır.10 Genel ahlaka ve kamu

düzenine aykırılık hallerinin neler olduğuna dair yasal bir düzenleme mevcut

olmamakla birlikte, genel ahlak ve kamu düzeninin, bir bütün olarak toplumun değer

9 Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel hükümler, Genişletilmiş 16. Bası, Ankara, 2012. s. 92. 10 Kılıçoğlu, s.94-96.

7

yargılarını oluşturduğu ve söz konusu değer yargıları ile toplumsal düzen ve huzura

aykırı hukuki işlemlerin kesin olarak geçersiz sayılacağı kabul edilmektedir. Aynı

şekilde, kişilik haklarına aykırılık da özel olarak geçersizlik hallerine dâhil edilmiştir.

Kişilik hakları genellikle emredici hükümlerle düzenlendiğinden, geçersizlik halleri

arasında ayrıca yer almasına gerek kalmayabilirdi ancak, kanun koyucunun, kişilik

haklarına büyük önem atfedilmesinden dolayı, kişilik haklarına aykırılık, geçersizlik

hallerine dahil edilmiştir. Son olarak sözleşmelerin konusunun olanaksız olması da

kesin geçersizlik nedenleri arasında sayılmıştır. Geçersizliğin tespiti davaları herhangi bir süreye tabi değildir. Dolayısıyla,

yönetim kurulu kararlarının geçersizliği her zaman ileri sürülebilir 11 Yargıtay da,

yönetim kurulu kararlarının geçersiz (batıl) olduğunun tespiti davasının her zaman

açılabileceği görüşündedir.12

Ticaret Kanunumuzda butlanın tanımı ve kapsamı tanımlanmadığından, genel

hükümler uyarınca butlana ilişkin yapılan tanım ve getirilen kıstaslar tanımlandıktan

sonra, yeni Ticaret Kanunumuz ile güdülen amaç ve işleyiş bağlamında, yönetim

kurulunun butlana tabi işlem ve kararlarını, örnekleme yoluyla çoğaltmak

mümkündür. Burada dikkat edilmesi gereken husus, TTK. m. 391 de sayılan

durumların, kapalı sayı prensibince(numerus clauses) değil, örnekleme ilkesine tabi

olduğu ve çoğaltılabileceği gerçeğidir. Buna göre;

a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan,

b) Anonim şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini

gözetmeyen,

c) Pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya

bunların kullanılmalarını kısıtlayan veya güçleştiren,

d) Diğer organların devredilmez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin

kararlar batıldır.

11 Moroğlu, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, İstanbul 2004. s.156. 12 Y.11. HD. 26.01.1989 E.3414/K.260, Y.11.HD. 15.10.1993 E.4885/K.6526,

8

TTK. m.391 hükmünün gerekçesinde, “düzenlemenin amacı, dava olanağını

tanıyarak ve iptal edilebilir kararlarla batıl kararlar arasındaki farka açıklık getirerek

pay sahibinin korunmasını güçlendirmektir.” Olarak belirtilmiştir. Nitekim, bu

hallerde alınmış olan yönetim kurulu kararları ne ortaklığa ne pay sahiplerine ne de

alacaklılara karşı hüküm ifade eder. 13 Belirtilen bu durumlarda, alacaklılar,

düzenleyici ve denetleyici otoriteler, Bakanlık, denetim şirketleri, meslek örgütleri,

hatta halka açık anonim şirketlerde İMKB yönetimi ve Takas Bank dahil meşru

menfaati olan herkes butlanın tespitini talep edebilir. Hükümsüzlüğün tespiti davası

meşru menfaati bulunanlar tarafından bir süreye bağlı olmaksızın ikame edilebilir.14

Emredici hükümleri ihlal eden münferit kararlar iptal edilebilir kararlar iken,

yönetim kurulu tarafından anılan hükümlere aykırı genel nitelik taşıyan hukuk koyan

kararlar, butlanla maluldür.15 Örneğin, bütün pay sahipleri için bilanço açıklarını

kapatmak amacıyla Kooperatifler Kanunu’nun 31. Maddesinde olduğu gibi 16 ek

ödeme yükümü getiren bir yönetim kurulu kararı, anonim şirket temel yapısının bir

tamamlayıcı öğesi olan pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğu ilkesine aykırıdır ve

hükümsüzdür17.

Uygulamada bir kararın butlanla malul olup olmadığını belirlerken esas

alınması gereken en temel kavram; Temel Yapı Kriteridir. Temel yapı, Üçışık ve

Çelik’e göre, anonim şirketi taşıyan kolanlardır 18 . Bu kolanları açacak ve

örneklendirecek olursak, örneğin; organların devredilmez yetkilerinin(bütün halinde

yada münferiden) devrine ilişkin kararlar, ek ödeme yükümlülüğü getiren kararlar,

üye olammacak bir kişiye, yönetim kurulunda üye haklarına sahip olmasını öngören

kararlar, iptal davasının açılabilinmesini, yönetim kurulunun onayına bağlı kılan

kararlar, kar elde etmek ve paylaşmak amacının terkinine ilişkin kararlar, genel

kurula temsilci ile katılımın yasaklanması, bağımsız ve kurumsal temsilciler için

şirkete teminat yatırılma zorunluluğunun getirilmesi, bir üçüncü kişiye, pay

sahiplerine tanına hakların(temettü, tasfiye payı, genel kurula katılma) tanınmasını

13 Üçışık/Çelik,s.445. 14 TTK, m.391’in gerekçesi 15 Üçışık/Çelik, s.446. 16 KoopK. m.31 hükmüne göre: “ Ana sözleşme, ortakları ek ödemelerle yükümlendirilebilir. Ancak, ek ödemelerin yalnız bilanço açıklarını kapatmak için kullanılması şarttır. Ek ödeme yükleme sınırsız olabileceği gibi belirli miktarlarla veya iş hacmi ile veya paylarla orantılı olarak sınırlandırılabilir.” 17 TTK, m.391’in gerekçesi. TTK. m.421/2-a hükmü istisnai bir düzenlemedir. 18 Üçışık/Çelik, s.446.

9

öngören kararlar gibi, pay sahiplerinin vazgeçilmez ve sınırlandırılmaz haklarının

kullanılmasını ihlal eden veya kısıtlayan kararlar batıldır.

Anılan örnekleri, belirlenen genel kıstastan hareketle çoğaltmak ve somut

olayın durumlarına ve bilakis alınan kararların mahiyetine göre çoğaltmak

mümkündür.

1.2 Yönetim Kurulunun İptale Tabi Kararları

Hukuki işlemin iptali, ilgili kişinin bazı hallerde (Örneğin; TTK. m. 445

gereği, dürüstlük kurallarına aykırı genel kurul kararları aleyhine, TTK. m.446’da

sayılan kişilerin iptal davası açması) dava yoluyla, bazı hallerde ise kendi iradesiyle

(örneğin bir sözleşmenin yanılma, aldatma veya korkutma gibi iradenin sakatlandığı

durumlarda) hukuki işlemin iptal edildiğini karşı tarafa bildirmesiyle gerçekleşen bir

hükümsüzlük halidir.19 Mahkemenin verdiği iptal kararının kesinleşmesi ya da iptal

beyanın karşı tarafa ulaşmasını müteakip, işlem geçersiz olur.

İptal yaptırımı, daha çok ilgili tarafın menfaatine ilişkin hususlarda söz

konusu olur. 20 İptal nedeniyle geçersizlik iddiası süreye tabidir ve sadece ilgilileri

(sözleşmede taraflar) tarafından ileri sürülebilir 21 . Öte yandan iptal yaptırımı

mahkemece kendiliğinden araştırılmaz ve dikkate alınmaz. Nitekim öğretide bir

kısım yazar tarafından, “genel kurul kararlarının iptali meselesinde, iptal davası açma

hakkının, müktesep hak olmadığı ve Ticaret Kanunundaki nispi emredici hükümlerle

korunan haklar olduğunu savunulmuştur.22

İptal hukuki yaptırımının usulüne ve hukuki sonucuna ilişkin yaptığımız

açıklamalar ışığında ve yasal düzenleme uyarınca, aşağıda sayılan hallerle sınırlı

olmak üzere, halka açık olmayan anonim şirketlerde, yönetim kurulu kararlarının

iptal edilebileceği durumlar şöyledir.

19 Ayan, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Konya 2012. s.96. 20 Kılıçoğlu, s.88. 21 Moroğlu, Hükümsüzlük, s.57. 22 Moroğlu, Hükümsüzlük, s.173.

10

Kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim şirketlerde, ilk ve değiştirilmiş esas

sözleşme ile, esas sözleşmede belirtilen kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayeyi

arttırma yetkisi, yönetim kuruluna tanındığı taktirde, bu kurul, sermaye artırımını, bu

kanundaki hükümler çerçevesinde ve esas sözleşmede öngörülen yetki sınırları içinde

gerçekleştirebilir (TTK. m. 460/1).

İlgili yasal düzenlemeden anlaşıldığı üzere;

• Yönetim kurulunun sermaye artırım kararı,

• İmtiyazlı veya itibari değerin üzerinde pay çıkartılmasına ilişkin kararı,

• Pay sahiplerinin yeni pay alma haklarının sınırlayıcı nitelikteki kararları,

Esas sözleşmeye, dürüstlük kurallarına ve özellikle yasaya aykırı ise, pay

sahipleri yada yönetim kurulu üyeleri, kararın ilanı tarihinden itibaren bir ay

içerisinde iptal davası açabilirler.

Ayrıca, birleşme, bölünme ve tür değiştirme kararına olumlu oy vermemiş ve

bunu tutanağa geçirmiş bulunan katılımcı şirket ortaklarının, kararın Türk Ticaret

Sicil Gazetesinde ilanından itibaren iki ay içinde iptal davası açabilecekleri” hükme

bağlanmıştır( TTK. m. 192) Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise “Kararın bir

yönetim organı tarafından verilmesi halinde de bu dava açılabilir” hükmüne yer

verilmiştir( TTK. m. 192/2).

1.2.1 Sermaye Piyasası Kanunun Bağlamında Yönetim Kurulu Kararlarının İptali

Özkorkut, Tekinalp’in 1982 tarihli “Sermaye Piyasası Hukuku” eserine atıfta

bulunarak, kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulunun yetkilerini kötüye

kullanması halinde, pay sahiplerinin menfaatlerinin korunma çarelerinden biri olarak,

iptal davası açma imkanı gösterildiğini ve Yargıtay’ın, kayıtlı sermaye sisteminde

bu yolun önünü açmasının doğru olacağını belirtmiştir23.

23 Özkorkut, s.95.

11

Nitekim, Sermaye Piyasası Kanunu Düzenlemesi, kayıtlı sermayeli anonim

şirketlerde, yönetim kuruluna, Türk Ticaret Kanunun aksine daha geniş yetkiler

tanımıştır. Bu yetkilerin bir kısmı yasada açıkça sayılmıştır24.(SerPK. m.18).

Yönetim kuruluna geniş bir yetki alanı tanınması beraberinde de daha etkili

bir iptal mekanizmasını getirmiş ve Sermaye Piyasası Kanunun 18. Maddesinin 6

fıkrasında, yönetim kurulunun aynı madde kapsamında aldığı kararlar aleyhine, 6102

sayılı Kanunun genel kurul kararlarının iptaline ilişkin hükümleri çerçevesinde,

yönetim kurulu üyelerinin veya hakları ihlal edilen pay sahiplerinin, kararın

ilanından itibaren otuz gün içerisinde ortaklık merkezinin bulunduğu yer asliye

ticaret mahkemesi nezdinde iptal davası açabilecekleri öngörülmüştür.

Sermaye Piyasası Kanununda öngörülen düzenlemelerden, şunu özetlemek

mümkündür;

• Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş anonim şirketlerde sermaye artırım

yetkisi yönetim kuruluna verildiğinden yönetim kurulunun bu konuda vermiş olduğu

kararlar(SerPK. m. 18/2).

• Kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş anonim şirketlerde, esas sözleşmede

hüküm bulunduğu taktirde, yönetim kuruluna itibari değerin üzerinde agiolu pay

senedi çıkarabilme imkanı tanınmıştır(SerPK. m. 18/5). Yönetim kurulunun bu

konuda vermiş olduğu kararlar,

• Kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş anonim şirketlerde esas sözleşmede

hüküm varsa, yönetim kuruluna imtiyazlı hisse senedi çıkarma yetkisi

verilebilir(SerPK. m.18/5). Yönetim kurulunun bu konuda vermiş olduğu kararlar,

• Esas sözleşmede hüküm varsa, kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş anonim

şirketlerde, yönetim kuruluna pay sahiplerinin yeni pay alma veya imtiyazlı pay

sahiplerinin haklarını kısıtlama yetkisi verilebilir(SerPK. m.18/5). Yönetim

kurulunun bu konuda vermiş olduğu kararlar,

24 Üçışık/Çelik, s.447.

12

aleyhinde, bu kararların kanuna, esas sözleşmeye ve iyi niyet kurallarına aykırı

oldukları gerekçesi ile yönetim kurulu üyeleri veya hakları ihlal edilen pay sahipleri

kararın ilanından itibaren 30 gün içerisinde anonim şirket merkezinin bulunduğu yer

ticaret mahkemesinde iptal davası açabilirler (SerPK. m.18/6). Ayrıca Sermaye

Piyasası Kurulu’nun da iptal davası açma hakkı bulunmaktadır (SerPK. m.93).

Ayrıca kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş anonim şirketlerde, anonim

şirket esas sözleşmesinde hüküm bulunduğu taktirde halka açık anonim ortaklıklarda

esas sözleşmeye konulacak hükümle yönetim kuruluna tahvil ve sermaye piyasası

aracı niteliğindeki diğer borçlanma senedi ihraç yetkisi, verilebilir (SerPK. m. 18/9).

Yönetim kurulunun bu konularda vermiş olduğu kararlar aleyhinde de iptal davası

açılması gerekir25.

Sermaye Piyasası Kanununa tabi anonim ortaklıklarda yönetim kurulları,

SerPK. m. 20 hükmünde yer alan esaslar çerçevesinde temettü avansı dağıtılması

hususunda karar almaya yetkilidir. SerPK. m. 20 bağlamında, önceki dönemde

dağıtılan temettü avansları mahsup edilmeden ilave temettü avansı verilmesine ve

temettü dağıtılmasına karar verilemez. Ayrıca, temettü avansı dağıtılabilinmesi için

öncelikle, sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız

denetimden geçmiş 3,6 ve 9 aylık dönemler itibarıyla hazırlanmış ana mali tablolarda

yer alan kararlara uygun dağıtım öngörülmelidir. İlaveten temettü avansı

dağıtılabilinmesi için esas sözleşmede bu yolda hüküm bulunması ve genel kurul

kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yetki verilmesi gerekmektedir 26 (Seri IV,

No:27, m.9). Bu şartlara uyulmadan verilen yönetim kurulu kararları aleyhinde de

iptal davası açılabilir(SerPK. m. 20/2).

Öğretide, Aytaç’a göre, Sermaye Piyasası Kanunu’nun tanıdığı iptal hakkının

dayanağı, yönetim kurulu kararlarının kanuna, esas sözleşme hükümlerine, objektif

iyi niyet kurallarına ve özen borcuna aykırılıktır. Lakin, yönetim kurulu kararları

anılan kriterlere göre irdelenirken, kesinlikle, yerindelik veya elverişlilik

denetiminden kaçınılmalı ve bu husus dava sebebi yapılmamalıdır. Zira yönetim ve

temsil organının yetkili olduğu ve karar alabileceği yine yönetim hakkı kapsamında

değerlendirilmesi gereken, örneğin, bankalardan yada finans kuruluşlarından kredi

25 Üçışık/Çelik, s.448.

13

alınması, imalatın azaltılması yada arttırılması, fiyat düzenlemesi işçi istihdamı ve

yıllık plan ve hesapların yapılması hallerinde, ne pay sahiplerinin ne de genel

kurulun, anılan bu kararlara müdahalesi kabul edilebilir27.

Yönetim kurulunun iptale tabi kararlarına, genel kurul kararlarının iptaline

ilişkin TTK. m.445 vd. hükümleri uygulanır.(SerPK.m.18.). Bu yasal düzenlemeden

bahisle genel kurula ait olup, yönetim kuruluna devredilmiş tüm yetkilere ilişkin

alınan kararlara kaşı, iptal davası açılabilir ve genel kurul kararlarının iptaline ve

sonucuna ilişkin tüm hükümler kıyasen uygulanabilir, zira aksine kabul ve uygulama

hakkaniyete ve adalet ilkleri ile bağdaşmaz.28 Böylelikle, yönetim kurulunun hisse

senediyle değiştirilebilir tahvil sahiplerinin haklarını kullanmalarına engel olacak

herhangi bir karar almaları durumunda, iptal yaptırımı ile karşı karşıya kalacakları

kabul edilmiştir.29

Yönetim kurulu kararının iptaline ilişkin dava açılması ve mahkemesince,

kararın icrasın geri bırakılmasına karar verilmesi halinde, taraflarca kararın,

öğrenildiği tarihten itibaren en geç beş iş günü içinde kurul’a bildirilmesi

zorunludur(Seri: IV, No:38, m.12). 30 Mahkeme, yönetim kurulu üyeleri ile

denetçilerin görüşünü aldıktan sonra icranın geri bırakılmasına karar verebilir(TTK.

m. 449).

Yönetim kurulu aleyhine kötü niyetle iptal davası açıldığı taktirde, davacılar,

bu yüzden ortaklığın uğradığı zararlardan müteselsilen sorumludurlar(TTK m.451).

Yönetim kurulu kararının iptaline ilişkin hükmün kesinleşmesini izleyen üç iş günü

içinde, kararın, yönetim kurulu karar defterinden silinmesi ve durumun tescil ve ilan

ettirilmesi gerekir 31.(TTK. m.450; Seri: IV, No:38, m.12/3).

Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Sakatlığı

3.1. Genel Olarak

27 Aytaç, Zühtü, “Kayıtlı Sermayeli Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Kararlarının İptali Sorunu” , Prof. Dr. Ernst. E. Hirsch’in Htırasına Armağan, Ankara 1986. s.287. 28 Ünal, Oğuz Kürşat, Sermaye Piyasalarında Halka Açık Anonim Ortaklıklar, Ankara 1999. s.187. 29 Üçışık/Çelik, s.449. 31 Üçışık/Çelik, s.450.

14

Genel kurul, oy hakkına sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin iradelerini açıkladığı ve

bilgi aldığı ve ortaklık işlerine ilişkin bazı hakların kullanıldığı bir kuruldur. Bir karar organı

olması nedeniyle de genel kurul, anonim şirketin faaliyetine dolaylı ve dolaysız olarak

hâkimdir. Genel kurul, kanunda yada aksine daha ağır bir nisap öngörülmediği hallerde,

sermayenin en az ¼ nü karşılayan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin iştiraki ile toplanır

ve toplantıda hazır bulunanların çoğunluğu ile alınır. Genel kurul toplantıları, olağan ve

olağanüstü olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Olağan genel kurul toplantıları, her faaliyet

dönemi sonundan itibaren üç ay içerisinde yapılır. Gerek görüldüğü taktirde genel kurul her

zaman olağanüstü toplantıya çağrılabilir. Toplantıya çağrı, esas sözleşmede gösterilen

şekilde, şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanan ilanla

çağrılır ayrıca, pay defterinde yazılı pay sahiplerine önceden iadeli taahhütlü mektupla davet

yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli şekli husus, ilan ve toplantı günleri hariç,

toplantı tarihinden en az iki hafta önce yapılması gerektiğidir. Sayılan bu şekli hususlar

ileride alınan kararın tabi olacağı yaptırımın ve takip edeceği hukuki serüvenin belirleyicisi

olacağından önem arz etmektedir.

3.2. Anonim Şirket, Genel Kurul Kararlarının Butlanı

6102 sayılı Ticaret Kanunumuzla birlikte, Genel kurul kararlarının butlanı, normatif

düzenlemeye kavuşturulmuştur. Hemen belirtelim ki, yönetim kurulu kararlarının

butlanına ilişkin hükümler aynen ve genel kurul kararlarına ilişkin haller içinde

uygulanmaktadır. Şöyle ki; Bir genel kurul kararı şekil ve usul bakımından geçerli

olmakla beraber, konusu itibariyle BK. m. 19 ve 20 hükümlerine aykırı ise,

geçersizdir, yani hukuken hiç bir hüküm ifade etmez. Başpınar’a göre butlan, bir

hukukî işlemin, hukuk düzeni tarafından öngörülen geçerlilik şartlarını içermemesi

nedeniyle başlangıçtan itibaren hüküm ve sonuç doğurmamasıdır. 32 Bu tanımlar

uyarınca, bir genel kurul kararı konusu bakımından, kamu düzenine, emredici

hükümlere, ahlâk ve adaba, kişilik haklarına aykırı veya konusu bakımından

imkânsız ise, geçersizdir. Diğer bir ifade ile bu durumda genel kurul kararı mevcut

olmakla beraber, ölü doğmuştur.33 Bu tür butlanla malul yönetim kurulu kararlarına

karşı herhangi bir hak düşürücü süreye tabi olunmaksızın geçersizliğin tespiti davası

açılabilir.

32 Başpınar, Veysel; Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı, (tez), Ankara 1998, s.23. 33 Pulaşlı, Hasan, Gazi Üniversitesi Hukuk Dergisi, C. XVII, Y. 2013. s.885.

15

Yeni TTK’da butlan halleri özel olarak düzenlenmiş bulunmaktadır. Buna göre genel

kurulun:

a) Pay sahibinin genel kurula katılma, asgarî oy, dava ve kanunen vazgeçilemez

nitelikte haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran,

b) Pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetim haklarını, kanunen izin verilen

ölçü dışında sınırlandıran ve

c) Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması

hükümlerine aykırı olan

kararları batıldır.(TTK. m.447).

Yasadaki butlan hallerinden birincisi, pay sahiplerinin mutlak olarak “vazgeçilemez”

ve “alınamaz” nitelikteki pay sahipliği haklarına ilişkin bulunmaktadır. Özellikle bu

haklar, ortaklığa ilişkin yönetim haklarının asgari standardı olarak nitelenebilir.

Ancak hukuk güvenliği açısından, geçersizlik hallerinin uygulamasında çok titiz ve

dikkatli davranılması gerekir. Butlan halleri kanunda, “özellikle” denilmek suretiyle

sayıldığından, bunların temel sebepler olduğu ve sınırlı sayı (numerus clausus)

niteliği taşımadığı anlaşılmaktadır. Dolayısı ile yönetim kurulu kararlarının

butlanında olduğu gibi, genel kurul kararlarının butlanını da örnekleme yöntemi ile

çoğaltmak mümkündür.

Bu bağlamda, ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı genel kurul kararları,

konusu imkansız genel kurul kararları, dürüstlükle bağdaşmayan genel kurul

kararları, yatırımcıları, alacaklıları ve işçileri koruyan emredici nitelikte hükümlere

aykırı genel kurul kararları, pay sahiplerinin vazgeçilmez nitelikteki haklarından

olan genel kurula katılma, konuşma, öneride bulunma, asgari oy, dava hakkı ve

kanundan kaynaklanan vazgeçilmez nitelikteki haklarını kaldıran veya sınırlandıran

esas sözleşme hükümleri veya genel kurul kararları butlanla maluldür, yani

hükümsüzdür. Çünkü böyle esas sözleşme hükümleri sadece mevcut pay sahiplerinin

değil, gelecekte pay sahibi olabilecek “potansiyel pay sahiplerinin” de menfaatlerini

16

ihlal edecek nitelikte olduğundan, bu tür kararlar alındıkları andan itibaren ölü

doğmuştur ve hiçbir geçerlilik arz etmemektedir.

3.3. TTK. 445 VE 446 Bağlamında Anonim Şirket, Genel Kurul Kararlarının

İptali

Kanuna aykırı genel kurul kararları, esas sözleşme hükümlerine aykırı genel kurul

kararları, objektif iyi niyet kurallarına aykırı genel kurul kararları ve öğretide

tartışmalı olmakla birlikte bizim de iştirak ettiğimiz görüş uyarınca, olumsuz genel

kurul kararlarının iptal hukuku yaptırımına tabidir. Ayrıca özel iptal sebepleri mevcut

olmakla aşağıda detaylıca ele alınmıştır34. Genel kurul kararlarının iptali hususunda,

yeni Kanunda, bir husus hariç, eski TTK’daki düzen aynen korunmuştur. Şöyle ki;

yenilik, TTK m. 446/1,b bendi hükmüdür. Buna göre; “Toplantıda hazır bulunsun

veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre

yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi

bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel

kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda

aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay

sahipleri… iptal davası açabilir”. Etki kuralının yeni Kanuna girmesinde Yargıtay’ın

11. Hukuk Dairesinin içtihatları etkili olmuştur. Anılan Dairenin 19.07.2007 tarihli

kararında, “…. Davacı ortağın bilgi alma hakkının ihlali nedeniyle genel kurul

toplantısında yanlış bir kararın alınması, diğer bir anlatımla bilgi vermeme ile alınan

kararlar arasında illiyet bağının bulunması halinde ancak alınan kararların iptali söz

konusu olabilir. Bu durumda, mahkemece… salt bilgi edinme hakkının ihlalinden

bahisle… genel kurul kararının iptaline karar verilmiş olması doğru görülmediği

belirtilmiştir. 35 Anılan madde hükmünde, “çağrının usulüne göre yapılmadığı”,

“gündemin gereği gibi ilan edilmediği”, “yetkisiz kişilerin genel kurula katıldıkları”

ve “oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediği” halleri sayılmaktadır. Bu

halleri, yönetim kurulu kararlarının iptali ile karıştırmamak gerekir, yönetim kurulu

kararları ancak belirtilen hallerde iptale konu edilebilinmekteyken, genel kurul

kararlarının iptali hallerini ise çoğaltmak mümkündür. Örneğin TTK m. 431/1 ve 2

hükümleri uyarınca, genel kurul kararının iptali talep edilebilir. Şunu belirtmekte

34 Bkz. s.17. 35 Y. 11. HD. 19.07.2007 T. E. 2006/2171, K. 2007/10775.

17

fayda vardır, bu hallerde açılacak iptal davasında, ancak hukuka aykırılığın, ağır

olması halinde genel kurul kararının iptal edilmesi söz konusu olmaktadır.

Genel kurul kararları, mahkemesince iptallerine karar verilinceye kadar geçerliliği

korur. İptale konu kararın uygulanması ancak mahkemece verilecek tedbir ile

mümkündür aksi taktirde alınan karar istinaden iyi niyetle işlem tesisi eden üçüncü

kişilerin edinimi korunu ve iptale konu işlem onlar açısından varlığını devam ettirir.

3.3.1. ÖZEL İPTAL SEBEPLERİ

Yeni Türk Ticaret Kanununda 445. madde hükmündeki, “kanuna, esas sözleşmeye ve

iyi niyet kurallarına aykırılığa ilişkin genel iptal sebeplerinin yanı sıra, bazı

maddelerde özel iptal sebeplerine de yer verilmiştir36. Bunlar şöyledir.

3.3.1.1. Kurumsal Oy Temsilcilerinin Bildirim Yükümünü Yerine

Getirmemeleri

Yeni TTK’da pay sahiplerinin kendilerini temsil ettirmeleri hususunda adi temsilin

yanı sıra kurumsal oy temsilcilerine de (Institutionelle Stimmrechtsvertreter) yer

verilmiştir (TTK m. 428, 429).

Bunlar, organın temsilcisi, bağımsız temsilci, kurumsal temsilci ve tevdi eden

temsilcisidir. Bu kurumsal temsilciler genel kurulda kendileri tarafından temsil

olunacak payların sayılarını, çeşitlerini, itibarî değerlerini ve gruplarını şirkete

bildirmek zorundadırlar. Bunlar bu bildirim yükümünü yerine getirmedikleri

takdirde, genel kurulda alınan kararlar, genel kurula yetkisiz katılmaya dair hükümler

çerçevesinde iptal edilebilir (TTK m.431/1).

3.3.1.2. Bir Pay sahibinin Talebine Rağmen Toplantı Başkanının

Kurumsal Temsilcilerin Bildirimlerini Açıklamaması

36 Pulaşlı, s.889.

18

Genel kurulda, toplantı başkanı, kurumsal temsilciler tarafından temsil olunacak

payların sayılarını, çeşitlerini, itibarî değerlerini ve gruplarını açıklar. Bir pay

sahibinin istemine rağmen toplantı başkanı, bu açıklamayı yapmamışsa, her pay

sahibi şirkete karşı açacağı dava ile genel kurul kararlarının iptalini talep edebilir

(TTK m. 431/2). Ancak belirtmek gerekir ki, bedre alınacak kararların iptal

edilebilinmesi için, kurumsal temsilcilerin oylarının alınan karara ve yapılan seçime

etkili olmadığının şirket tarafından kanıtlanmaması gerekmektedir. Aksi durumda

alınan karar geçerliliğini muhafaza eder.

3.3.1.3. Genel Kurula Murahhas Üyelerle En Az Bir Yönetim Kurulu

Üyesinin Katılmamış Olmaması (TTK m. 497/2, 437/2).

Pay sahiplerinin yönetime ilişkin sorularının cevaplandırılması için genel kurulda

murahhas üyelerle en az bir yönetim kurulu üyesinin hazır bulunması Kanunda

öngörülmektedir (TTK. m.407/2). Aksi halde, pay sahipleri bu duruma itiraz edip

bunu tutanağa geçirtmesi halinde, finansal tabloların onaylanması, bilanço kârının

kullanılması, yönetim kurulunun ibrası ve seçimi gibi alınan tüm kararların kanuna

aykırı olduğu nedeniyle iptali dava edilebilir (TTK. m. 437/2). Bunun tek istisnası,

yapısı gereği tek ortaklı anonim şirkettir.

3.3.1.4. Genel Kurulda Denetçinin Bulunmaması

Ticaret Kanunda denetçilerin genel kurulda hazır bulunacağı öngörülmektedir. Bu

durumda, birden çok ortağı olan anonim şirketlerde pay sahiplerinin oybirliği ile

denetçinin genel kurulda hazır bulunmasından vazgeçmemişlerse ve pay sahiplerinin

denetime ilişkin soruları da denetçinin bulunmaması nedeniyle yanıtsız kalmışsa, bu

durum tutanağa geçirtilerek, yıl sonu finansal tabloların onaylanması ve bilanço

kârının kullanılmasına ilişkin genel kararlarının iptali dava edilebilir. Aynı şekilde,

yönetim kurulu üyelerinin görevden alınması ve yerine yenilerinin seçimi, finansal

tabloların müzakeresiyle bağlantılı olduğundan, yönetim kurulu üyelerinin seçiminin

de iptali dava edilebilir (TTK m. 413/3 ).

19

3.3.2. İptal Davasının Tarafları

Genel kurul kararlarına karşı açılacak iptal davasının davalısı, şirket tüzel kişiliğidir,

davacı ise, pay sahipleri başta olmak üzere, yönetim kurulu, yönetim kurulu üyeleri

ve Sermaye Piyasası Kuruludur. 37

a. Paysahipleri

a.a. Toplantıda hazır bulunan, karara muhalif olan ve muhalefetini zapta

geçirten pay sahipleri,

a.b. Toplantıda hazır bulunmasına ve oy kullanmış olmasına

bakılmaksızın, belirli hukuka aykırılıkların bulunması halinde, bu

aykırılıkların genel kurul kararın alınmasında etkili olduğunu ileri

süren pay sahipleri,

a.c. Usulüne uygun surette toplantı daveti yapılmaması nedeniyle

toplantıya katılamayan pay sahipleri yada toplantıya katılıp

muhalefetini zapta geçirtmiş paysahipleri(bu durumda, usulsüz

davetin genel kurul kararının alınmasına etki etmiş olması ve alınan

kararın, yasaya, esas sözleşmeye ve dürüstlük kurallarına aykırı

olduğunun kanıtlanması gerekmektedir)

a.d. Gündemin gereği gibi ilan edilmemiş olunması halinde tüm pay

sahipleri,(bu durumda pay sahibinin toplantıya katılıp katılmadığına

yada oy kullanıp kullanmadığına bakılmaz lakin, anılan aykırılığın

genel kurul kararının alınmasına etki etmiş olması gerekmektedir.)

a.e. Genel kurula katılmasına yada oy kullanmasına haksız olarak izin

verilmeyen pay sahipleri,( anılan aykırılığın genel kurul kararının

alınmasına etki etmiş olması gerekmektedir.)

a.f. Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerin

toplantıya katılıp oy kullanması,(bu nedenle iptale karar

37 Üçışık/Çelik, s.364-371.

20

verilebilinmesi için, bu kişilerce kullanılan oyların kararın alınmasına

etki etmiş olması gerekmektedir, diğer söyleyişle, bunların oyu

olmasaydı dahi, karar yeter sayısı fazlası ile mevcut ise, anılan karar

iptaline karar verilmez)

a.g. Müktesep hakları ihlal edilmiş pay sahipleri,(müktesep haklar,

paysahiplerine, paysahipliği sıfatı nedeniyle tanınmış olup bunların

açık veya örtülü rızaları olmadıkça, genel kurul yada yönetim kurul

kararı ile kısmen yada tamamen değiştirilemeyen paysahipliği

haklarıdır. Bu hakların kaldırılmasına yada değiştirilmesine ilişkin

genel kurul kararları, pay sahibi toplantıya katılmamış yada katılıp

muhalefet şerhi derc etmemiş olsa dahi iptal davasına konu

edilebilmektedir.)

b. Yönetim Kurulu(genel kurulda alınan kararların icrasının, yönetim kurulunun

kurul olarak veya kişisel sorumluluğuna yol açması durumunda, iptal davası

açma hakkı vardır.),

c. Yönetim kurulu üyeleri,( genel kurul kararının yerine getirilmesi, yönetim

kurulu üyelerinin kişisel sorumluluklarına yol açacak nitelikte ise, yönetim

kurulu üyelerinin bireysel olarak iptal davası açma hakkı vardır.),

d. Sermaye Piyasası Kurulu(Sermaye Piyasası Kanununa tabi anonim

ortaklılarda, genel kurulun, esas sözleşmeye, kanuna, işletme konu ve

amacına, sermayenin azalmasına veya kaybına yol açacak kararlarına karşı,

iptal davası açma hakkı vardır.)

21

2. SONUÇ

Ticaret Kanunumuzda bir çok konuda olduğu gibi maalesef, yasa koyucu,

butlan ve iptal edilebilirlik hukuki müesseslerini de, düzenlemeyi ve uygulamadaki

ihtiyaçlara cevap verebilmeyi amaçlamış, lakin, son derece yetersiz gerekçe ve lafs

ile uygulamadaki tartışmaları, tereddütlerden uzak şekilde ortadan kaldıracak, cesur

düzenlemeler getirememiştir. Kanunun yetersiz izahatı nedeniyle uygulamada en çok

yaşanılacak sıkıntı, yönetim kurulunun herhangi bir konuda almış olduğu kararın,

iptale mi butlana mı tabi olduğu noktasında toplanacaktır.

Yasada sayıla genel kurul ve yönetim kurulu kararlarının geçersizlik halleri,

sınırlı sayı kuralına tabi değildir. Burada sayılan hallerde, kesin geçersizlikle ilgili

genel hükümlere başvurmak her zaman mümkün olmakla birlikte, sayılan halleri, her

somut olay açısından irdelemek ve çoğaltmak mümkündür. Anonim şirketler özel

hukuk ilişkisi çerçevesinde işlev yürütmekte ve yapılan işlemlerde ve işleyişte

sözleşme serbestisi prensibi hakim olmasına rağmen, butlana bağlanan hukuki sonuç

nedeniyle, yönetim kurulunun ve genel kurulun yasada sayılan haller kapsamında

değerlendirilmesi mümkün tüm kararları resen, her aşamada nazarı itibare alınarak,

süresiz şekilde, yerindelik denetimine girmemek suretiyle, denetime tabidir.

Kanımızca, kamu düzeni ve ticari güven gereğince, yerinde bir uygulama ve

kabuldür.

İptal edilebilirlik açısından bakıldığında, yönetim kurulu kararlarının, iptal

yaptırımına konu edilmesi ile menfaati ihlal edilen kişilere, yargı yolu imkanı

sağlanması ile yönetim kurulunun keyfi idaresinin önüne geçilmek suretiyle

paydaşların menfaatleri korunmak istenmiştir. İptal edilebilirlik, resen nazara

alınmamakla birlikte ancak, süresinde ve usulünce dile getirilmesi halinde

dinlenebilecek bir yaptırımdır. İptal edilebilirliğin şekle tabi tutulması ile de şirket

işleyişinin sekteye uğratılması ve şirket ortak menfaatine halel getirilmesi önlenmek

istenmiştir. Genel kurulun, anonim şirketin nihai karar organı olması ve menfaatlerin

çatışması halinde, alınan kararların yargı önüne taşınmasında uzun yıllardan buyana

uygulama alanı olan bir yaptırım türü olduğundan, uygulamada artık içselleşmiş bir

denetim yönetimidir.

22

Kanımızca, belirli yetkilerle donatılmış tüm şirket organlarının kararlarının,

şirket içi denetim imkanının yanı sıra yargısal denetime açılması, ortakların ve diğer

menfaat sahiplerinin, haklarının korunması, ticari güven, itibar ve toplumsal barış

açısından kati önem arz etmekte olup, bu cihette özellikle yönetim kurulu

kararlarının, sınırlı şekilde de olsa iptale tabi tutulması yerinde bir düzenleme

olmuştur.

23

KAYNAKÇA

Ayan, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Konya 2012. Aytaç, Zühtü, “Kayıtlı Sermayeli Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Kararlarının İptali Sorunu” , Prof. Dr. Ernst. E. Hirsch’in Htırasına Armağan, Ankara, 1986. Başpınar, Veysel, Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı, Ankara 1998. Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel hükümler, Genişletilmiş 16. Bası, Ankara, 2012. Moroğlu, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, İstanbul 2004. Özkorkut, Korkut, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Kararlarının İptali, Ankara 1996. Poroy/Tekinalp, Çamoğlu, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, İstanbul, 2010 Pulaşlı, Hasan, Gazi Üniversitesi Hukuk Dergisi, C. XVII, Y. Ankara, 2013. Tekinalp, Ünal, Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku İle Tek Kişilik Ortaklığın Esasları, İstanbul, 2011. Türker, Mümin, Yaklaşım Dergisi, C. XVII, Ankara 2013. Say. 1-2. Üçışık/Çelik, Anonim Ortaklıklar Hukuku, s.445. Ankara 2013. Ünal, Oğuz Kürşat, Sermaye Piyasalarında Halka Açık Anonim Ortaklıklar, Ankara 1999.