avro'nun geleceğinin ab'nin geleceği Üzerindeki (olası) etkileri

1 / 74

“Ekonomik ve Parasal Birlik, Kriz ve Avrupa’nın Geleceği” Semineri[ Seminar on “Economic and Monetary Union, Crisis, and the Future of Europe” ]

İstanbul, 25 Ocak 2011 (10:00 – 16:00)

PROGRAM

10.00 AÇIŞ KONUŞMASIDURMUŞ YILMAZ (Teyit edilecek)TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI BAŞKANI

BİRİNCİ OTURUM

OTURUM BAŞKANI

PROF. DR. HALÛK KABAALİOĞLUİKV BAŞKANI, YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DEKANI

10.30 - 11.00 PROF. DR. LOUKAS TSOUKALISAVRUPA VE DIŞ POLİTİKA İÇİN HELENİK VAKFI (ELIAMEP) BAŞKANI, ATİNA ÜNİVERSİTESİ AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİ

JEAN MONNET PROFESÖRÜ, AVRUPA KOLEJİ KONUK ÖĞRETİM ÜYESİ, YUNANİSTAN BAŞBAKANI AB ESKİ DANIŞMANI

11.00 - 11.30 PROF. DR. REFİK ERZANBOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ, EKONOMİ VE EKONOMETRİ MERKEZİ DİREKTÖRÜ

11.30 - 12.00 PROF. DR. FABIAN AMTENBRINKROTTERDAM ERASMUS ÜNİVERSİTESİ AB HUKUKU KÜRSÜSÜ BAŞKANI

12.00 - 12.30 PROF. DR. ORAL ERDOĞANİSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ ULUSLAR ARASI FİNANS PROGRAMI

12.30-13.00 SORU CEVAP

13.00 - 14.00 ÖĞLE YEMEĞİ

2 / 74

“Ekonomik ve Parasal Birlik, Kriz ve Avrupa’nın Geleceği” Semineri[ Seminar on “Economic and Monetary Union, Crisis, and the Future of Europe” ]

İstanbul, 25 Ocak 2011 (10:00 – 16:00)

İKİNCİ OTURUM

OTURUM BAŞKANI

YAVUZ CANEVİTÜRKİYE EKONOMİ BANKASI YÖNETİM KURULU BAŞKANIİKV YÖNETİM KURULU ÜYESİ, T. C. MERKEZ BANKASI ESKİ BAŞKANI

14.00 - 14.30 SÜREYYA SERDENGEÇTİTÜRKİYE EKONOMİ POLİTİKALARI ARAŞTIRMA VAKFI (TEPAV) İSTİKRAR ENSTİTÜSÜ KURUCUDİREKTÖRÜ, T. C. MERKEZ BANKASI ESKİ BAŞKANI, TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİÜNİVERSİTESİ KIDEMLİ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ

14.30 - 15.00 PROF. FRANCESCO PAOLO MONGELLIAVRUPA MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI MÜDÜRLÜĞÜ KIDEMLİ DANIŞMANI, FRANKFURT

JOHANN WOLFGANG GOETHE UNİVERSİTESİ FAHRİ PROFESÖRÜ

15.00 - 15.30 PROF. DR. AYKUT KİBRİTÇİOĞLUANKARA ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ, İKTİSADİ GELİŞME VE ULUSLARARASIİKTİSAT ANABİLİM DALI BAŞKANI

15.30 - 16.00 SORU-CEVAP ________________________________________________________

Toplantı Yeri : TOBB İstanbul Hizmet Binası, Konferans SalonuTalatpaşa Cad. TOBB Plaza No: 3 Levent İstanbul

İKV Duyurusu: http://tinyurl.com/6e5r8b9

3 / 74

Avro’nun GeleceğininAB’nin Geleceği Üzerindeki

(Olası) Etkileri[ Possible Effects of the Euro’s Future on the EU’s Future ]

Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu

Bu sunuş; İKV’nin 25.1.2011 günü İstanbul’da düzenlediği “Ekonomik ve Parasal Birlik, Kriz ve Avrupa’nın Geleceği” adlı seminerde yapılmıştır.

TOBB Plaza, İstanbul, 25 Ocak 2011 (15:00 – 15:30)

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesiİktisat Bölümüİktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Anabilim Dalı Başkanıhttp://kibritcioglu.com/iktisat/[email protected]

4 / 74

Avrupa’daki (geçmişi en azından 1950’lere dek uzanan) “siyasi birlik” oluşturmaya yönelik bütünleşme süreci planlı, çok uzun, dinamik / değişgen, çok aşamalı, çok boyutlu ve giderek daha fazla sayıda ülkeyi ilgilendirmeye başlayan siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel bir ortak projenin ürünü olarak görülmelidir. 1999-2002 yıllarında nihai biçimi verilen AB parasal birliği, bu politik birlik sürecinin önemli temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Ancak, AB’de parasal birlik sağlanarak “tek para”ya (Avro) geçilmiş olması, daha 1990’ların başlarından itibaren çeşitli eleştirilere uğramıştır ve çok ciddi bir küresel ekonomik kriz ortamında, 2009-2010 yıllarında, 4-5 Avro bölgesi ülkesinde peş peşe patlak veren dış borç ve bankacılık krizleri, parasal birliğin ve dolayısıyla neredeyse AB’nin varlığını/geleceğini bile tehdit eder hale gelmiştir. AB’nin geleceğiyle ilgili güçlenen kuşkular, gerçekte daha çok politik etkenlere, tercihlere ve gelişmelere bağlıdır ve bu nedenle AB’nin geleceği aslında kolayca öngörülemez. Ama yine de, bu sunumda, AB’de ekonomik ve parasal birlikte meydana gelen söz konusu çatlakların AB’nin geleceğini niçin ve ne ölçüde tehdit ettiği farklı açılar ve farklı senaryolar bağlamında bir iktisatçı gözüyle tartışılacaktır.

Sunumun Özeti

5 / 74

Sunuş Planı

Plan of the Presentation

6 / 74

1) AB’deki Ekonomik ve Parasal Birliğin Avrupa’daki Uzun Ekonomik ve Politik Bütünleşme Süreci İçindeki Yeri

2) AB Ekonomik ve Parasal Birliğinin ve Avro’ya Geçilmesinin Kuramsal Arka-Planı ve Gerekçeleri

3) AB’de Parasal Birlik ve “Tek Para”ya (Avro) Geçiş4) Avro Alanı Borç Krizinin Ortaya Çıktığı Çalkantılı Küresel Ortam5) AB Ekonomik Entegrasyonu Sürecinde Avro Alanı Borç Krizinin Kökenleri6) Avro Alanının (AA16) Temel Makroekonomik Büyüklükleri (1980-2015):

PIIGS’in Göreli Durumu7) Avro Alanı İçin Hayatta Kalma Stratejileri: Kısa ve Uzun Vadeli Politika

Önlemleri?8) Sonuç Düşünceleri9) Kaynakça ve Yararlı İnternet Bağlantıları

Sunuş Planı

7 / 74

AB’deki Ekonomik ve Parasal BirliğinAvrupa’daki Uzun Ekonomik ve Politik

Bütünleşme Süreci İçindeki Yeri

The Role of the EU’s Economic and Monetary Union within the Long Economic and Political

Integration Process in Europe

1

8 / 74

Ekonomik BEkonomik Büüttüünlenleşşme (EB)me (EB)Ekonomik bEkonomik büüttüünlenleşşmeme; uluslararas; uluslararasıı mal, mal, hizmet ve fakthizmet ve faktöör hareketlerinin r hareketlerinin öönnüündeki ndeki ticaret engellerinin, ticaret engellerinin, yalnyalnıızcazca bbüüttüünlenleşşmenin menin taraftarafıı olan olan üülkeler araslkeler arasıında belirli bir nda belirli bir ayrayrıımcmcııllıık kuralk kuralıına gna gööre azaltre azaltıılmaslmasıı veya veya tamamen ortadan kaldtamamen ortadan kaldıırrıılmaslmasıı anlamanlamıına na gelir.gelir.

9 / 74

Ekonomik BEkonomik Büüttüünlenleşşme Derece ve Tme Derece ve Tüürlerinin rlerinin KarKarşışılalaşşttıırmasrmasıı

Taraflar Arasındaki Engellerin Azaltılması

Üye Ülkeler Arasında

Serbest Mal Ticareti

Ortak Dış Ticaret

Politikası

Üretim Faktörlerinin

Serbest Dolaşımı

Ekonomi Politikalarının

Uyumlulaş-tırılması

Ortak (Tek) Paraya Geçiş

Ekonomi Politikalarının Tekleştirilmesi

Ortak Siyasi Yönetim

Tercihli Ticaret

AnlaşmasıX

Serbest Ticaret Alanı X X

Gümrük Birliği X X X

Ortak Pazar X X X X

Ekonomik Birlik X X X X X

Ekonomik ve Parasal Birlik X X X X X X

Tam Ekonomik

BütünleşmeX X X X X X X

Siyasi Birlik X X X X X X X X

Özellikler

Aşa

mal

ar

10 / 74

Tanım, Özellik ve Örnekler:

Ekonomik Birlikeconomic union

Ekonomik birlik; üyeler arasındaki mal, hizmet ve faktör ticaretlerinin serbestliği ve ortak dış ticaret politikası dışında, ekonomik kurumların birleştirilmesi ve para ve maliye politikalarının uyumlu-laştırılmasını da kapsar.Örnek: AB Tek Pazarı (Single Market), 1992

11 / 74


Parasal Birlikmonetary union

Parasal birlik; bir ekonomik birliğe üye olan ülkelerin ortak bir para birimine geçmesiyle oluşur.Önkoşulu; sabit kurlar, yani ortak para politikası ve uyumlu maliye politikasıdır.

Örnek: AB, Maastrich Ölçütleri Işığında Euro’ya Geçiş, 1999-2002

12 / 74


Tam Ekonomik Bütünleşmefull economic integration

Tam ekonomik bütünleşme; bir ekonomik ve parasal birliği oluşturmuşbir ülke grubunun, bütün iktisat politikası otorite ve uygulamalarınımerkezîleştirmesi durumunda gerçekleşmiş demektir.Örnek: ABD

13 / 74


Siyasal Birlikpolitical union

Siyasal birlik; genelde, tam ekonomik bütünleşmeyi gerçekleştirmiş bir ülke grubunun, bir federal yapı çerçevesinde, bütün politikaların bütün üyeleri etkile-yeceği bir biçimde ve merkezî olarak belirlendiği bir “tek ülke” haline dönüş-mesiyle kurulmuş olur.Örnek: ABD

14 / 74

Avrupa’daki (geçmişi en azından 1950’lere dek uzanan)“siyasi birlik” oluşturmaya yönelik bütünleşme süreci

planlı,çok uzun,dinamik / değişgen,çok aşamalı,çok boyutlu vegiderek daha fazla sayıda ülkeyi ilgilendiren

siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel bir ortak projenin ürünüolarak görülmelidir.

Avrupa’daki Bütünleşme SürecininTemel Karakteristikleri

15 / 74

Gümrük Birliği Ortak Pazar Ekonomik Birlik Parasal Birlik Siyasal Birlik

1950

French Foreign Minister Robert Schuman proposes creation of European Coal and Steel Community (ECSC).

1951

Belgium, the Federal Republic of Germany, France, Italy, Luxembourg and the Netherlands ('the Six') sign Treaty establishing European Coal and Steel Community (Treaty of Paris).

Belgium, the Federal Republic of Germany, France, Italy, Luxembourg and the Netherlands ('the Six') sign Treaty establishing European Coal and Steel Community (Treaty of Paris).

1953Common market established for coal, iron ore, scrap and steel

1955

Foreign Ministers of the Six, meeting in Messina, agree to move ahead with integration.

1957

In Rome the Six sign Treaties setting up European Economic Community (EEC) and Euratom (Treaty of Rome).

1958 Treaty of Rome comes into effect.

1962

Council adopts first four regulations for a common market in agriculture.

Council adopts first four regulations for a common market in agriculture, first financial regulation and regulation governing competition.

1965

Treaty signed merging Executives of the three European Communities (ECSC, EEC, Euratom).

1968

Customs union completed and common external tariff established.

Freedom of movement guaranteed for workers within the Community in order to establish common labour market.

16 / 74


1969

1970Responsibility for external trade policy passes from Member States to EC.

1971

Community agrees 'system of generalized preferences' in trade with 91 developing countries.

1972

Currency 'snake' set-up: The Six agree to limit the margin of fluctuation between their currencies to 2.25%.

1973

EC granted sole responsibility for common trade policy.

Ireland, Italy and United Kingdom leave currency 'snake'. Finance Ministers decide joint float against dollar with fixed exchange rates.

EC formally enlarged to nine members.

1974

Employment and Social Affairs Ministers adopt the Community social action programme whereby EC becomes active in three areas: employment issues; harmonization of living and working conditions; and, participation by both sides of industry in EC social and economic policy decisions. In Paris Heads of State or Government agree to meet regularly as European Council.

1975In Dublin Heads of State or Government meet for first time as European Council.

1977Customs duties between nine EC members completely removed.

Werner Plan on phased attainment of economic and monetary union, named after Luxembourg's Prime Minister, is presented to the Council and Commission.

Heads of State or Government meet in The Hague to discuss completion of single market, greater integration and enlargement of the EC. They agree to phase in economic and monetary union (EMU) by 1980, to speed up integration and cooperation on political matters. They also agree to open negotiations with Denmark, Ireland, Norway and the United Kingdom. Council agrees a financial arrangement for agriculture, to allocate EC its own resources and to strengthen European Parliament's budgetary powers.

17 / 74


1978

Bremen European Council approves plan to set up European Monetary System (EMS) and European monetary unit (Ecu).

1979

EMS takes effect retrospectively from 1 January 1979.

First elections to European Parliament by direct universal suffrage held in the nine Member States.

1981 Greece becomes 10th Member State.

1985Commission presents White Paper on completion of single market.

1986Single European Act signed by Governments of the 12 Member States.

Spain and Portugal join Community, bringing membership to 12.

1987 Single European Act enters into force.

1988

Commission presents Cecchini report ('The Cost of non-Europe') quantifying the advantages of a single market.

1989

Start of negotiations between EC and EFTA countries on strengthening cooperation and forming European Economic Area (EEA).

Madrid European Council agrees to convene Intergovernmental Conference in line with 'Delors Plan', drawn up by governors of central banks under Commission President Delors, providing for creation of EMU in three stages. Spain joins EMS.

1990

Dublin European Council agrees to convene an Intergovernmental Conference on EMU and another on political union. Stage I of EMU begins on July 1. United Kingdom becomes 10th member of EMS.

Dublin European Council agrees to convene an Intergovernmental Conference on EMU and another on political union. Treaty between Federal Republic of Germany and German Democratic Republic enters into force unifying Germany.

18 / 74


1991

Finance Ministers achieve breakthrough on harmonizing VAT and excise duties on alcohol, tobacco and mineral oil. From 1993 standard rate of VAT should be no less than 15%.

1992

In Porto EC and EFTA Foreign Ministers sign agreement establishing European economic area (EEA).

Maastricht Treaty on European Union signed on February 7.

Portuguese escudo joins EMS. Maastricht Treaty on European Union signed on February 7.

1993

Single market largely completed on January 1.

At special summit in Brussels European Union Heads of State or Government agree location of new EU institutions. European Monetary Institute to be in Frankfurt, Europol in the Netherlands and European Environment Agency in Denmark.

Following upheavals within EMS, Economics and Finance Ministers temporarily widen ERM currency bands from 2.25 to 15%.

1994

Treaty on European Union enters into force on November 1. Essen European Council agrees strategy to bring Central and East European States closer to EU and approves Commission's new Mediterranean strategy.

1995

Austria joins EMS. Madrid European Council decides on euro as name for future European currency. Timetable for introduction of EMU to remain unaltered. From 2002 Euro is to be sole legal tender for EMU Members.

Austria, Finland and Sweden join EU. Schengen Agreement enters into force. No more passport controls between Benelux countries, France, Germany, Portugal and Spain.

Stage II of economic and monetary union begins on January 1.

19 / 74


1996

Finland joins EMS. Italy rejoins the EMS exchange rate mechanism.

Intergovernmental Conference on revision of Maastricht Treaty formally opens in Turin. Within 12 months proposals are to be developed on justice and home affairs, closeness to people, openness, improving institutional effectiveness and foreign policy decision-making structures.

1997

Intergovernmental Conference at the summit level in Amsterdam agrees on the New Treaty on the European Union (Amsterdam Treaty).

1998

Opening of accession negotiations with Cyprus, Hungary, Poland, Estonia, Czech Republic and Slovenia.

1999

Amsterdam Treaty enters into force. The European Council held in Helsinki decides to open accession negotiations with Romania, Slovakia, Latvia, Lithuania, Bulgaria and Malta. It also recognises Turkey as a candidate country.

2000

A special European Council is held in Lisbon to decide on a new Union strategy to strengthen employment, economic reform and social cohesion as part of a knowledge-based economy.

Opening of accession negotiations with Romania, Slovakia, Latvia, Lithuania, Bulgaria and Malta. In December 2000, the Intergovernmental Conference concluded at the European Council in Nice agrees on the new Treaty on the European Union (Nice Treaty).

The European Council in Dublin agrees a stability and growth pact for the economic and monetary union and the future euro notes are presented to the public.

Council of the European Union in the composition of the Heads and State or Government decides that 11 Member States will join stage III of the Economic and Monetary Union to be launched on 1 January 1999.Stage III of the Economic and Monetary Union begins and the euro becomes the currency of the participating EU Member States.

20 / 74


2001

Greece becomes the twelfth Member State to adopt the euro on January 1.

The European Council convenes a convention on the future of the European Union to pave the way for the next Intergovernmental Conference.

2002

On January 1, the euro notes and coins enter into circulation in the twelve participating Member States. The dual circulation period ends and the euro becomes the sole legal tender in the twelve participating Member States on March 1.

Copenhagen European Council agrees to admit ten new countries to the EU in 2004.

2003 Nice Treaty enters into force.

AB ülkelerinin bütünleşmesi, 60 yıldan uzun bir süreye yayılmıştır.Ekonomik bütünleşme süreci, hem çok aşamalı hem de eşanlıgerçekleşmiştir.Tam ekonomik bütünleşme ve siyasi birlik aşamalarının daha kaç yıl / onyıl süreceği ise oldukça belirsizdir.Bu belirsizlik; hem mevcut üyelerin kendi arasındaki bütünleşmenin sürmek/derinleşmek zorunda oluşundan, hem de AB’nin “hâlâ”genişlemekte oluşundan da kaynaklanmaktadır.

21 / 74Kaynak: http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/index_en.htm

Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler (1.1.2011)AB

ÜyeliğiAvro Alanı

ÜyeliğiAlmanya 1951 1999Belçika 1951 1999Fransa 1951 1999İtalya 1951 1999Lüksemburg 1951 1999Bir. Krallık 1973Danimarka 1973İrlanda 1973 1999Yunanistan 1981 2001İspanya 1986 1999Portekiz 1986 1999Avusturya 1995 1999Finlandiya 1995 1999İsveç 1995Çek Cum. 2004Estonya 2004 2011Hollanda 2004 1999Kıbrıs 2004 2008Letonya 2004Litvanya 2004Macaristan 2004Malta 2004 2008Polonya 2004Slovakya 2004 2009Slovenya 2004 2007Bulgaristan 2007Romanya 2007

22 / 74Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Eurozone

AB’nin Mevcut Ülke Bileşimi ve Ekonomik İlişkileri

23 / 74

AB Ekonomik ve Parasal Birliğinin veAvro’ya Geçilmesinin

Kuramsal Arka-Planı ve Gerekçeleri

Theoretical Background and Origins of the EU’s Economic and Monetary Union and the

Introduction of the Euro

2

24 / 74

“Optimum Para Alanı” (OPA) KuramıOPA, tek/ortak para birimine sahip olmanın “en iyi”(optimal) çözüm olduğu bir bölgedir.OPA teorisi, bir ülke ekonomisinin bir para birliğine üye olması için gereken ve istenen koşullar ve karakteristiklerle ilgilenir (Mundell, 1961, McKinnon, 1963 ve Kenen, 1969).Optimallik, ekonomiler arasındaki entegrasyonun derecesine (mal ve hizmet tcaretindeki serbestlik, faktör hareketliliği, vb.) bağlı olarak değişir.Bir para birliği oluşturmanın maliyetleri ve faydaları vardır.Asimetrik şoklar bir para birliğinde sorunlar yaratabilir.Bir para birliğinin OPA olup olmadığı ile ilgili çeşitli ölçütlergeliştirilmiştir.Literatür hakkında ek bilgi: Mongelli (2002).

25 / 74

İşİşlem maliyetlerinde dlem maliyetlerinde düüşşüüşşDDööviz kuru riskinin ortadan kalkmasviz kuru riskinin ortadan kalkmasııRekabet artRekabet artışıışınnıın yn yüükselttikselttiğği etkililik (i etkililik (efficiencyefficiency))ÜÜye ye üülkelerin finans piyasalarlkelerin finans piyasalarıı arasarasıındaki ndaki bbüüttüünlenleşşmenin artmasmenin artmasıı ve yatve yatıırrıım etkililim etkililiğğinde artinde artışışOrtak merkez bankasOrtak merkez bankasıınnıın ban bağığımsmsıızlzlığıığı sayesinde sayesinde enflasyonun disiplin altenflasyonun disiplin altıına alna alıınmasnmasıı (fiyat istikrar(fiyat istikrarıı))Sisteme girip sistemde kalabilmek iSisteme girip sistemde kalabilmek iççin malin malîî disiplinin disiplinin sasağğlanmaslanmasıınnıın n şşart koart koşşulmasulmasııBirliBirliğği olui oluşşturacak turacak üülkelerin ulusal paralarlkelerin ulusal paralarıınnıı rezerv rezerv olarak bulundurma zorunluluolarak bulundurma zorunluluğğunun ortadan unun ortadan kalkmaskalkmasıı

“Tek Para”nın Yararları

26 / 74

Sabit kur sisteminin varlSabit kur sisteminin varlığıığı; asimetrik ; asimetrik şşoklar varken, doklar varken, dööviz viz kuru ayarlamalarkuru ayarlamalarıınnıı bir politika aracbir politika aracıı olarak kullanabilme olarak kullanabilme şşansansıınnıı ortadan kaldortadan kaldıırrıır.r.ÜÜlkeler kendi balkeler kendi başşlarlarıına, na, üülkeyelkeye--öözgzgüü şşoklara karoklara karşışı babağığımsmsıız z para politikaspara politikasıı uygulayamazlar.uygulayamazlar.EEğğer er şşunlar geunlar geççerliyse, serliyse, sööz konusu ekonomik birlik z konusu ekonomik birlik ““optimal optimal bir para bbir para böölgesilgesi”” ((optimal currency areaoptimal currency area) haline gelemez:) haline gelemez:

Asimetrik veya Asimetrik veya üülkeyelkeye--öözgzgüü şşoklaroklarıın varolma olasn varolma olasııllığıığı..İşİşggüüccüü hareketlilihareketliliğğinin sinin sıınnıırlrlıı olmasolmasıı..İşİşggüüccüü piyasaspiyasasıında yapnda yapıısal katsal katııllııklar bulunmasklar bulunmasıı..

Parasal baParasal bağığımsmsıızlzlığıığın bulunmamasn bulunmamasıı durumunda, maliye durumunda, maliye politikaspolitikasıı bir istikrar aracbir istikrar aracıı olarak olarak ççok sok sıınnıırlrlıı bir kullanbir kullanııma ma sahiptir.sahiptir.BBöölgesel/ulusal lgesel/ulusal şşoklara karoklara karşışı malmalîî yenidenyeniden--dadağığıttıımmıı sasağğlayacak layacak bir sistem mevcut debir sistem mevcut değğildir.ildir.

“Tek Para”nın Zararları

27 / 74

““Optimum Para AlanOptimum Para Alanıı”” ÖÖllçüçütlerine Gtlerine GöörereAAAA Optimal Bir Para AlanOptimal Bir Para Alanıı mmııddıır?r?

İşgücü hareketliliği (Mundell)Ürün çeşitlenmesi (Kenen)Ticarete Açıklık (McKinnon)Malî Transfer veya Malî Birlik (Kenen)Tercihlerin Türdeşliği ÖlçütüKader Birlikteliği (Dayanışma) Ölçütü

Krugman(2011a, 2011b)

28 / 74

İktisatçıların “Avro” Hakkındaki Kuşkuları [1]Ottmar Issing (2010): “EMU in the end was a political decision. Economistsaround the world were more or less skeptical. Their fundamental concern was an obvious lack of flexibility in the economies of potential member states, and as a consequence, in the future monetary union. For example, on February 9, 1998, 155 German academic economists published an open letter entitled “The Euro Is Coming Too Early” — the main reason being the lack of flexibility in labor markets (and insufficient progress in consolidating public finances). And it was in the first weeks after the establishment of theECB when I received a letter by Milton Friedman saying, ‘Dear Otmar, congratulations on an impossible job. You know I am convinced, monetary union in Europe is doomed to fail.’ ”

Barry Eichengreen (2008): “The financial crisis has breathed new life into hoary arguments about the demise of the euro. They invoke Milton Friedman, who warned in 1998 that Europe’s commitment to the euro would be tested in the first serious economic downturn. That serious downturn is upon us. […] What neither Professor Friedman nor anyone else anticipated in 1998 was that the first serious downturn following the advent of the euro would coincide with the mother of all financial crises. Runs by panicked investors have required central banks to undertake unprecedented lender-of-last operations. Extensive loan losses have required expensive bankrecapitalization operations. There have been predictions that governments stretched to the limit by the financial crisis might respond by abandoning the euro.”

29 / 74

İktisatçıların “Avro” Hakkındaki Kuşkuları [2]Jean-Jacques Rosa ( [1998] 1999): “The creation of the European single currency as Europe’s worst mistake since the deflationary policy of the 1920s, which turned the 1929 stock market crash into a decade oftragedy. […] The idea of a single currency and Very Great State belong in the domain of administrative Utopia.”

Barry Eichengreen ( [2007] 2010): “The possibility of the breakup of the euro area was already being mooted, even before the single currency existed.[see Garber (1998) and Scott (1998).] These scenarios were then lent new life five or six years on, when appreciation of the euro against the dollar andproblems of slow growth in various member states led politicians to blamethe European Central Bank (ECB) for disappointing economic performance.”

30 / 74

AB’de Parasal Birlik ve “Tek Para”ya (Avro) Geçiş

EU’s Monetary Union and the Introductionof a Single Currency (Euro)

3

31 / 74

6-7.7.1978: Avrupa Para Sistemi (EMS) ve Avrupa Para Birimi (ECU)1.7.1990: APS’nin birinci aşaması başladı7.2.1992 – 1.11.1993: Maastricht Antlaşması ve yürürlüğe girişi[ Maastricht Yakınlaşma Ölçütleri = enflasyon, bütçe açığı, dış borç, faiz haddi ve döviz kur değişimi ile ilgili ölçütler ]

1.1.1994: APS’nin ikinci aşaması başladı1997: Enflasyondan kaçınmak için Maastricht Antlaşması’yla getirilen malîyakınlaşma ölçütlerinin sağlanması ve ekonomik ve parasal birliğin istikrarının temini ve istikrarı için İstikrar ve Büyüme Paktı (SGP) Anlaşmasıimzalandı1.6.1998: Avrupa Merkez Bankası kuruldu1.1.1999: APS’nin 3. aşaması (11 AB ülkesinde Avro’nun yürürlüğe girmesi)[ Avro Alanı = Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz ve İspanya ]

23-24.3.2000: Avrupa Konseyi, istihdamı artırmak ve rekabetçi bir bilgi toplumuna geçişi sağlamak amacıyla 10 yıllık yeni bir birlik stratejisi (Lizbon Stratejisi) oluşturdu

Avro’nun ve Avro Alanı’nın Kronolojik Geçmişi [1]

Kaynak: Baldwin & Wyplosz (2004) ve http://europa.eu/abc/history/index_en.htm 32 / 74

1.1.2001: Yunanistan Avro Alanı’na katıldı1.1.2002: Avro banknotları ve madeni paraları dolaşıma çıktıMart 2005: İstikrar ve Büyüme Paktı’nda (SGP) reform ve değişiklikler1.1.2007: Slovenya Avro Alanı’na katıldı1.1.2008: Kıbrıs ve Malta Avro Alanı’na katıldı7.9.2008: ABD’deki finansal kriz açıkça küresel bir nitelik kazandı1.1.2009: Slovakya Avro Alanı’na katıldı26.3.2010: 2000 tarihli Lizbon Stratejisi’nin devamı olarak Avrupa 2020 Hedefleri kabul edildi ve 16 AA ülkesi Yunanistan’a açıkları konusunda yardım amaçlı bir plan konusunda destek kararı aldı7.5.2010: AA devlet ve hükümet başkanları Avro’yu savunmak için daha derin bir malî konsolidasyon, daha güçlü ekonomik koordinasyon ve bütçe denetimi konusunda anlaştılar9.5.2010: Avrupa Finansal İstikrar Kolaylığı/Fonu (European Financial Stability Facility, www.efsf.europa.eu) oluşturuldu


Kaynak: Baldwin & Wyplosz (2004) ve http://europa.eu/abc/history/index_en.htm

33 / 74

17.6.2010: Akıllı, sürdürülebilir ve kapsamlı iktisadi büyümenin sağlanmasıve rekabet gücü ve üretkenliğin artırılması için 10 yıllık Avrupa 2020 Stratejisi kabul edildi29.10.2010: Avrupa Konseyi, Avro Alanı’nın güçlendirilmesini ve ilgili ülke ekonomilerinin krizlere daha dayanıklı hale getirilmesini tartıştı2010 sonları: İstikrar ve Büyüme Paktı’nın bazı kurallarıyla ilgili olarak maliye politikalarının koordinasyonunun güçlendirilmesine yönelik tasarılar görüşülmeye başladı (Trichet ve diğerleri)28.11.2010: AB, Avro’nun istikrarının korunmasına yardımcı olmak üzere İrlanda ekonomisini desteklemeyi kararlaştırdı1.1.2011: Estonya’nın Avro Alanı’na katıldı


1.1.2011İtibariyle

AvroAlanı’nı

Oluşturan17 Ülke

34 / 74

Avro Alanı Borç KrizininOrtaya Çıktığı Çalkantılı Küresel Ortam

Euro Zone’s Debt Crisis andthe Volatile Global Economic Environment

4

35 / 74

ABD’deki Finansal ve AB’deki Borç KrizlerininKüresel Etki(leşim)leri (2006-2011)

ABD’de Başlayan Konut & Finans

Piyasası Krizi (2006-07)

Gelişmiş EkonomilerdekiEkonomik Kriz (2008-11)

Ulusal Hükümetlerin “Yetersiz” Denetim ve

Düzenlemeleri (1970’lerden İtibaren)

Finansal Firmaların AşırıRisk-Alma Tercihleri

(Özellikle 1990’lardan İtibaren)

Ulusal Hükümetlerin “Kötü” İktisat

Politikaları(Özellikle 2000’lerde)

Finansal Akımlar

Gelişmekte Olan Ekonomilerde Görece

Zayıf Etkilenme(2008-2010)

Avro Alanı Krizi (2009-2011)[ Yunanistan, İrlanda, Portekiz, İspanya ve İtalya ]

ABD’de İşsizlik Artışıve Resesyon

(12.2007-06.2009)

Mal & HizmetTicareti

Mal & HizmetTicareti

Finansal Akımlar

...

...

Avro’ya Geçiş(1999-2002)[ 18 AB ülkesinden

12 tanesi: Avro Bölgesi ]

AB’ninEkonomik ve

PolitikGeleceği ?

UlusalPara & Kur

PolitikalarınınOlanaksızlığı

Kötü MaliyePolitikalarıve AşırıDış Borçlanma

YetersizİktisadiBüyüme

36 / 74

ABD ve AB’deki Ekonomik KrizlerinDünyaya (Olası) Yayılma Kanalları

Uluslararası finansal akımlar (zehirli/toxic varlıklar).

Uluslararası kredi kanalı.Küresel likiditedeki daralma nedeniyle yerli bankaların ve şirketlerin yaşadığı dış finansman güçlükleri.

Mevduat bankalarının yurtiçi kredilerindeki daralma.

Yabancı ülkelerin kriz nedeniyle üçüncü bir ülkenin mal ve hizmet ihracatına olan talebindeki azalmalar.

Tüketici ve yatırımcıların ilgili ekonomiye olan güvenindeki azalma ve belirsizlikler de, bu kanallardan üçüncü ülke ekonomilerine “bulaşan” olumsuz etkileri güçlendirebilir(di).

37 / 74

AB Ekonomik Entegrasyonu SürecindeAvro Alanı Borç Krizinin Kökenleri

The Origins of the Euro Zone’s Debt Crisis in the EU’s Economic Integration Process

5

38 / 74

“After the Greek and Irish crises and the spread of financial contagion to Portugal, Spain, and possibly even Italy, the eurozone is now in a serious crisis. […] The crisis started with too much private debt and leverage, which became public debt and deficits as crisis and recession triggered fiscal deterioration and private losses were mostly socialized via bailouts of financial systems. Then, distressed sovereigns that had already lost market access – Greece and Ireland – were bailed out by the International Monetary Fund and the European Union.”

Nouriel Roubini’ye (16 Aralık 2010) GöreAvro Krizinin Kısa Gelişim Hikayesi

Kaynak: http://www.project-syndicate.org/commentary/roubini33/English

39 / 74

AB’de “Ekonomik ve Parasal Birlik”ten (EMU)“Tam Ekonomik Bütünleşme”ye (FEI) Geçişte Sorunlar

Lizbon Stratejisi(Lisbon Strategy, 2000-2010)

Avro’ya Geçiş(Euro, 1999-2002)

[ Parasal Birlik ]

İstikrar ve Büyüme Paktı(SGP, 1995-1997)

[ Malî Politika Uyumu ]

Ekonomik ve Parasal Birlik[ Economic and Monetary Union, ? ]

UlusalPara ve Kur

Politikalarından Vazgeçilmesi

1997-2000:Bütçe Açıklarında

Azalma

2001-2003: MalîGevşeme

2004-2005: İBP Reformu ve Önleyici Tedbir Değişiklikleri

2006-2007: Malî Disiplinde Artış

Tam Ekonomik Entegrasyon

[ Full Economic Integration, ? ]

Malî Birlik(Fiscal Union, ?)

[ Malîye Politikası Tekliği ]

2007-2009: Büyümede Zayıflama

Siyasi Birlik[ Political Union, ? ]

NihaiHedef

Avrupa 2020 Stratejisi(Europe 2020 Strategy, 2010-2020)

Yetersiz İktisadi

Büyüme ve İstihdam Artışı

ARA SONUÇLAR:(1) Avro’nun “yaşaması” siyasî birlik hedefi için

çok önemli.(2) Malî birlik daha fazla geciktirilmemeli.(3) İstihdam artışı ve sürdürülebilir bir iktisadi

büyüme patikasına girmek, dış borçların geri ödenebilmesi için de zorunlu.

Sağlıksız bir EPB

AB’ninEkonomik ve

PolitikGeleceği ?

40 / 74

17 Ülkeden Oluşan Avro Alanı’ndaki (AA)Borç Krizinin (2009-2011) Başlıca Sebepleri

Küresel Ekonomik

Kriz(2008-2011)

Avro Bölgesi Krizi(2009-2011)

[ Yunanistan, İrlanda, Portekiz, İspanya ve İtalya ]

Yetersizİktisadi Büyüme

& İstihdam Artışları

Bazı AA ÜlkelerindeBankacılık & Konut Sektörü

Problemleri

Düşük/ Yetersiz Rekabet

Gücü

Gevşek MalîDisiplin ve

Geciken “Malî Birlik”

Sorunlu “Parasal Birlik”

Ekonomik Aktörlerin

“Aşırı-Risk”Üstlenmeleri ve Aşırı DışBorçlanma

Çıkış?

41 / 74

Avro Alanının (AA16) Temel Makroekonomik Büyüklükleri (1980-2015):

PIIGS’in Göreli Durumu

Main Macroeconomic Indicatorsof the Euro Zone (1980-2015):

Relative Position of PIIGS

PIIGS = Portekiz + İrlanda + İtalya + Yunanistan + İspanya

6

42 / 74

Avro Alanının Genişlemesi (1999-2011)

Kaynak: Eurostat & AB internet sitesi, AK’nin hesaplamaları.

501

376

331

292

77.866.0

13

17

1616

15

11 11

12 12 12 12 12 12

30

80

130

180

230

280

330

380

430

480

530

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

10

11

12

13

14

15

16

17

18

AB'nin ToplamNüfusu (milyon kişi)

AA'nın ToplamNüfusu (milyon kişi)

AA'nın AB Nüfusuİçindeki Payı (%)

AA Ülkelerinin Sayısı(sağ eksen)

EU’s Total Population

EZ’s Total Population

EZ’s Share on EU’s Total Population

43 / 74

1 Avro’nun ABD Doları Karşısındaki Değeri

Kaynak: TCMB-EVDS, AK’nin hesaplamaları.

ABD Doları / Avro Kuru(haftalık ortalamalar)

0,800,850,900,951,001,051,101,151,201,251,301,351,401,451,501,551,601,65

01.0

6.19

8901

.12.

1989

01.0

6.19

9001

.12.

1990

01.0

6.19

9101

.12.

1991

01.0

6.19

9201

.12.

1992

01.0

6.19

9301

.12.

1993

01.0

6.19

9401

.12.

1994

01.0

6.19

9501

.12.

1995

01.0

6.19

9601

.12.

1996

01.0

6.19

9701

.12.

1997

01.0

6.19

9801

.12.

1998

01.0

6.19

9901

.12.

1999

01.0

6.20

0001

.12.

2000

01.0

6.20

0101

.12.

2001

01.0

6.20

0201

.12.

2002

01.0

6.20

0301

.12.

2003

01.0

6.20

0401

.12.

2004

01.0

6.20

0501

.12.

2005

01.0

6.20

0601

.12.

2006

01.0

6.20

0701

.12.

2007

01.0

6.20

0801

.12.

2008

01.0

6.20

0901

.12.

2009

01.0

6.20

1001

.12.

2010

US$

/ €

APB (ECU) Dönemi Avro (Euro) DönemiAvro'ya Geçiş

44 / 74

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

32

34

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumGreeceSpainPortugalItalyIrelandEZ16Minimum

Avro Alanında (EZ16) Enflasyon Oranları (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [PCPIPCH ], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

10.1 Max5.7 Greece3.4 Spain3.3 Portugal2.9 Italy2.6 Ireland2.2 EZ161.0 Min

1992

-200

9

45 / 74

AA16’da Genel Hükümet Net Borcu / GSYH (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [GGXWDN_NGDP], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

-220

-200

-180

-160

-140

-120

-100

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

14019

8019

8119

8219

8319

8419

8519

8619

8719

8819

8919

9019

9119

9219

9319

9419

9519

9619

9719

9819

9920

0020

0120

0220

0320

0420

0520

0620

0720

0820

0920

1020

1120

1220

1320

1420

15

1999-2002-2009MaximumItalyGreecePortugalEZ16IrelandSpainMinimum

100.2 Max96.7 Italy76.5 Greece52.8 Portugal51.8 EZ1648.5 Ireland45.1 Spain-66.8 Min

1991

-200

9

46 / 74

-170

-160-150

-140-130

-120

-110-100

-90

-80-70

-60-50

-40

-30-20

-10

010

2030

40

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumIrelandEZ16PortugalGreeceSpainItalyMinimum

AA16’daki Genel Hükümetlerin Bütçe Faz. / GSYH (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [GGXCNL_NGDP], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

5.5 Max-1.1 Ireland-3.0 EZ16-3.2 Portugal-9.1 Greece-16.2 Spain-52.5 Italy-69.3 Min

1991

-200

947 / 74

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

5.5

6.0

6.5

7.0

7.5

8.0

8.5

9.0

9.5

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

1999-2002MaximumGreeceIrelandPortugalItalySpainEZ16Minimum

Avro Alanında (EZ16) Uzun Vadeli Faiz Hadleri (%)

Kaynak: Eurostat [tec00097 & tec00036], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

6.51 Max 1 9

5.21 Greece4.59 Ireland4.56 Portugal4.51 Italy4.38 Spain4.30 EZ163.77 Min

48 / 74

Avro Alanında (EZ16) Reel GSYH Artışları (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [NGDP_RPCH], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

-9

-8-7

-6-5

-4

-3-2

-1

01

23

4

56

7

89

1011

12

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumIrelandGreeceSpainPortugalEZ16ItalyMinimum

7.3 Max5.3 Ireland2.8 Greece2.6 Spain1.8 Portugal1.6 EZ160.9 Italy-0.3 Min

1992

-200

9

49 / 74

0123456789

10111213141516171819202122232425

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumSpainGreeceEZ16ItalyIrelandPortugalMinimum

Avro Alanında (EZ16) İşsizlik Oranları (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [LUR], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

18.1 Max15.5 Spain9.6 Greece9.1 EZ169.1 Italy8.5 Ireland6.2 Portugal2.9 Min

1991

-200

9

50 / 74

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

50000

55000

60000

65000

70000

75000

80000

85000

90000

95000

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumIrelandEZ16ItalySpainGreecePortugalMinimum

Avro Alanında (EZ16) Kişi Başına Reel GSYH ($)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [PPPPC], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

58192 Max29740 Ireland25612 EZ1625012 Italy23267 Spain21033 Greece18296 Portugal13360 Min

1993

-200

9

51 / 74

Avro Alanında (EZ16) Cari Hesap / GSYH (%)

Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010 [BCA_NGDPD], 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları.

-18

-16

-14

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1999-2002-2009MaximumEZ16IrelandItalySpainGreecePortugalMinimum

9.1 Max0.3 EZ16-0.2 Ireland-0.4 Italy-4.0 Spain-6.3 Greece-6.5 Portugal-9.5 Min

1997

-200

9

52 / 74Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2010. 16 AA ülkesi için AK’nin hesaplamaları. Endeksler, önceki sekiz slayttaki değişkenlerin (faiz haddi hariç) ağırlıklı ortalaması olarak hesaplanmıştır.

-1.30-1.20-1.10-1.00-0.90-0.80-0.70-0.60-0.50-0.40-0.30-0.20-0.100.000.100.200.300.400.500.600.700.800.90

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Germany

Italy

Portugal

Spain

EZ16

Ireland

France

Greece

AA Makroekonomik Performans Endeksleri (1999-2010)

53 / 74

IIfofo Euro BEuro Böölgesi Ekonomik lgesi Ekonomik İİklim Endeksiklim Endeksi((IIfofo Euro Euro AreaArea EconomicEconomic ClimateClimate IndexIndex, WECI, 1990, WECI, 1990--2010)2010)

Kaynak: http://www.cesifo-group.de/portal/page/portal/ifoHome/a-winfo/d1index/20indexwes

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 /

1990

3 /

1990

1 /

1991

3 /

1991

1 /

1992

3 /

1992

1 /

1993

3 /

1993

1 /

1994

3 /

1994

1 /

1995

3 /

1995

1 /

1996

3 /

1996

1 /

1997

3 /

1997

1 /

1998

3 /

1998

1 /

1999

3 /

1999

1 /

2000

3 /

2000

1 /

2001

3 /

2001

1 /

2002

3 /

2002

1 /

2003

3 /

2003

1 /

2004

3 /

2004

1 /

2005

3 /

2005

1 /

2006

3 /

2006

1 /

2007

3 /

2007

1 /

2008

3 /

2008

1 /

2009

3 /

2009

1 /

2010

3 /

2010

R6: Gelecek Altı Aya İlişkin BekleyişlerR4: Euro Bölgesi Ekonomi İklimiR5: Mevcut Durum

Yeni B

ir Kriz K

apıda mı?

54 / 74

IIfofo Ekonomik Ekonomik İİklim Endeksiklim Endeksi::SeSeççilmiilmişş AA AA ÜÜlkeleri (1998lkeleri (1998--2010)2010)

Kaynak: http://www.cesifo-group.de/DocCIDL/WES-4-10.pdf

55 / 74

2007-III2009-III 2002-I

2010-IV

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 2 3 4 5 6 7 8 9

BEKLEYİŞLER

ME

VC

UT

DU

RU

M

iyileşme

kötüleşme

iyikötü

canlanma(boom)

genişleme(upswing)

soğuma / daralma(downswing)

durgunluk(recession)

III IV

II I

zirve (peak)dip (trough)

IfoIfo KonjonktKonjonktüür Saatir Saati::Avro BAvro Böölgesilgesi (2002(2002--I I –– 20201010--IV )IV )

Kaynak: http://www.cesifo-group.de/portal/page/portal/ifoHome/a-winfo/d1index/20indexwes 56 / 74

New York Times: “Europe’s Web of Debt” (May 1, 2010)

Kaynak: http://www.nytimes.com/interactive/2010/05/02/weekinreview/02marsh.html

57 / 74

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

11000

12000

13000

14000

15000

16000

2002

Q4

2003

Q4

2004

Q4

2005

Q4

2006

Q4

2007

Q4

2008

Q4

2009

Q4

2010

Q1

2010

Q2

2010

Q3

EURO Area

Italy

Spain

Ireland

Greece

Portugal

GrossExternalDebtPosition(billions USD)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

2800

3000

2002

Q4

2003

Q4

2004

Q4

2005

Q4

2006

Q4

2007

Q4

2008

Q4

2009

Q4

2010

Q1

2010

Q2

2010

Q3

EURO Area

Italy

Spain

Greece

Portugal

Ireland

GeneralGovernmentDebt(billions USD)

Avro Alanı ve PIIGS’in Dış Borç Stokları

Kaynak: World Bank, Quarterly External Debt Statistics / SDDS, http://go.worldbank.org/GWMYALHYQ0; AK’nin hesaplamalarıGross External Debt Position = General Government + Monetary Authorities + Banks + Other Sectors + Direct investment (Intercompany lending) 58 / 74

Der Spiegel: “Avro Alanı’nın Sorunlu Çocukları” (5/7/2010)

Kaynak: http://www.spiegel.de/fotostrecke/fotostrecke-54629.html

59 / 74

Yunanistan’ın Vadesi Gelecek Borçları (milyar Avro, 2010-2020)

Kaynak: http://www.spiegel.de/fotostrecke/fotostrecke-54629.html 60 / 74

İtalya’nın Vadesi Gelecek Borçları (milyar Avro, 2010-2020)


61 / 74

İspanya’nın Vadesi Gelecek Borçları (milyar Avro, 2010-2020)


Portekiz’in Vadesi Gelecek Borçları (milyar Avro, 2010-2020)


63 / 74

İrlanda’nın Vadesi Gelecek Borçları (milyar Avro, 2010-2020)


“Kaba” İstatistiksel KarşılaştırmalarınGenel Sonucu

16 Avro Alanı (AA16 veya EZ16) ülkesinin arasında PIIGSülkelerinin 1992-2009 yıllarındaki makroekonomik performanslarıAA16 ortalamasından genelde daha kötü.

PIIGS ülkelerinin makroekonomik performansları Avro’ya geçilmesinden önce de (1999-2002) genelde pek iyi “değilmiş”.

Bu bakımdan, “AB’de, Avro Alanı’yla ilgili olası sorunlar geçmişte ya fark edilmemiş, ya da görmezlikten gelinmiş”, gibi gözüküyor.

Avro Alanı’nın genel performansı açısından Almanya’nın makroekonomik başarısı çok önemli. Ama…

Özellikle PIIGS ülkelerinin dış borçlarının geri ödenme ve tutarlarıbütün AA ve AB ülkeleri için büyük bir tehdit oluşturuyor.

65 / 74

Avro Alanı İçin Hayatta Kalma Stratejileri:Kısa ve Uzun Vadeli Politika Önlemleri?

Survival Strategies for the Euro Zone:Short-Run and Long-Run Policy Measures?

7

66 / 74

İki ülkeli - iki dönemli bir modelde, başlangıçtaki borç stoku “0”ve döviz kurları “esnek”ken:

CABt+NCMt= 0 => CABt= -NCMt

CABt+1+NCMt+1= 0 => CABt+1= -NCMt+1

CABt+NCMt = -(CABt+1+NCMt+1)

-NCMt = NCMt+1 veya CABt = NCMt+1

t döneminde CAB açığı veren bir ülke, t+1 döneminde CAB fazlasıvererek ilk dönemki borçlarını kapatmak zorundadır.

Biriken dış borçlarını tasfiye etmek isteyen bir ülke, CAB açıklarıveren bir ülke konumundan CAB fazlası veren bir ülke konumuna geçebilmek için ciddi yapısal uyum politikaları uygulamak zorunda kalabilir. Bu süreçte, üretim ve rekabet gücü artışısağlayabilmek hayati bir önem taşır.

Ödemeler Dengesi: Dinamik Bir Bakış

67 / 74

Avro Alanı İçin “Krizden Çıkış PolitikasıSeçenekleri” veya Senaryolar

Borç Yeniden Yapılandırması[ Debt Restructuring ]

?(Krugman, Juncker-Tremonti,

Bordo, …)

Malî Entegrasyon[ Fiscal/Transfer Union ]

The Economist (15-21 Jan. 2011)

İzlanda[ Iceland ]

Bazı zayıf AA üyeleri AA’yıterk edebilir. (?)

Baltık Ülkeleri[ Estonia, Lithuania & Latvia]

AA’nın terk edilmesi![ Leaving the Euro Zone! ]

Devalüasyon[ Devaluation ]

2010 Yunanistan[ 2010 Greece ]

Kurtarma Planı[ Bailout ]

AA-dışı Kriz Ülkeleri[ Non-EZ Crisis Countries ]

Avro Alanı Ülkeleri (PIIGS)[ Euro Zone Countries ]

Politika Seçenekleri[ Policy Alternatives ]

Okuma önerileri: Krugman (2011a, 2011b), Boone ve diğ. (2008), Cavallo & Cottani (2010), Roubini (2010), Johnson (2010) ve Eichengreen (2010), …

Seçenekleri sunmak ve olası etkilerini analiz etmek iktisatçıların işi.Ama tercih, AB’li politika yapıcıların!

68 / 74

Sonuç Düşünceleri

Concluding Remarks

8

69 / 74

Sonuç Düşünceleri [1]

Ekonomik aktörlerin “aşırı-risk alma” ve “aşırı borçlanma”tercihleri son 800 yılda yaşanan finansal krizlerin hemen hepsinde temel sebep durumundadır.(İpucu: Kindleberger, 1989, & Reinhart & Rogoff, 2009)

Krizler “kader” değildir. Ülkelerin/hükümetlerin seçim şanslarıvardır. Eğer hatalı tercihler yapar, yanlış politikalar tasarlayıp uygularlarsa, krizler kaçınılmaz olur.(İpucu: Beattie, 2009)

70 / 74

Sonuç Düşünceleri [2]AB için geleceğe dönük temel politika araç ve hedefleri?

Kısa Vadede: PIIGS ülkelerinden acilen gerek duyanların dış borçlarının yeniden yapılandırılması (debt restructuring): Karşı görüşler?Uzun Vadede: “Malî birlik”e (fiscal union) yönelik olarak hızlı bir malîentegrasyon süreci (Araç: İstikrar ve Büyüme Paktı?)Sürdürülebilir bir iktisadi büyüme patikası (Araç: Avrupa 2020 Stratejisi?)AB firmalarının uluslararası rekabet gücünün artırılması (Araç: Vergi Reformu?)AB vatandaşları arasındaki “dayanışma” (kader birlikteliği) duygularının güçlendirilmesiEkonomik aktörlerin (özellikle finans piyasalarındaki) aşırı-risk alma davranışlarına karşı düzenlemeler (!)

AB politikacıları ve yöneticilerinin siyasi kararlılık ve becerisi

71 / 74

Kaynakça & Yararlı İnternet Bağlantıları

References & Useful Internet Links

9

72 / 74

Angeloni, I., M. Flad ve F. P. Mongelli (2005): Economic and Monetary Integration of the New Member States: Helping to Chart the Route. Frankfurt: ECB Occasional Paper Series, No. 36.Baldwin, R. ve C. Wyplosz (2004): The Economics of European Integration. Berkshire: McGraw Hill.Beattle, A. (2009): False Economy: A Surprising Economic History of the World. New York, NY: Riverhead Books.Boone, P., S. Johnson ve J. Kwak (2008): “Start by Saving the Euro”, The Guardian, 24 Ekim.Cavallo, D. ve J. Cottani (2010): “Making fiscal consolidation work in Greece, Portugal, And Spain: Some lessons from Argentina”, VoxEU.org, http://voxeu.org/index.php?q=node/5018Eichengreen, B. (2008): “The Crisis of the Euro”. Berkeley, CA: manuscript.Eichengreen, B. ( [2007] 2010): “The Breakup of the Euro Area”, in: A. Alesina & F. Giavazzi, Europe and theEuro, Chicago & London: Uni. of Chicago Press & NBER, s. 11-51.Johnson, S. (2010): “Why Can’t Europe Avoid Another Crisis? Why Can’t the US?”. http://baselinescenario.com/2010/12/30/why-cant-europe-avoid-another-crisis-why-cant-the-u-s/#more-8449

Kindleberger, C. P. ( [1978] 2000): Manias, Panics and Crashes: A History of Financial Crises. Wiley, 5. edisyon.Krugman, P. (2011a): “Can Europe Be Saved?”, The New York Times, 12 Ocak.Krugman, P. (2011b): “Kenen, Mundell, and Europe”, The New York Times, 14 Ocak.Mongelli, F. P. (2002): New Views on the Optimum Currency. Area Theory: What is EMU telling us? European Central Bank Working. Paper No. 138.Reinhart, C. M. ve K. S. Rogoff (2009): This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly. Princeton & Oxford: Princeton UP.Roubini, N. (2010): “A Survival Strategy for the Eurozone”, http://project-syndicate.org/commentary/roubini33/EnglishSavaş, V. F. (1999): Çağımızın Deneyi Euro. Ankara: Siyasal Kitabevi.The Economist (2011): “The Euro Area: Time for Plan B”, 15 Ocak.

Kaynakça

73 / 74

OECD’s “EU Country Web Page”http://www.oecd.org/country/0,3731,en_33873108_33873325_1_1_1_1_1,00.html

BBC News: “In graphics: Eurozone in crisis”http://www.bbc.co.uk/news/10150007

Der Spiegel: “The Euro Crisis in Figures”http://www.spiegel.de/fotostrecke/fotostrecke-54629.html

Euro Crisis: an independent news resource on the Euro Debt Crisis and the Euro Crisishttp://eurocrisis.org

The Economist: “Is it time for European debt restructuring?”http://www.economist.com/economics/by-invitation/questions/it_time_european_debt_restructuring

TCMB: Euro Bölgesi İzleme Raporları (aylık, 1999-2007)http://www.tcmb.gov.tr/yeni/banka/emu/ebi.html

Yararlı İnternet Bağlantıları

74 / 74

avro'nun geleceğinin ab'nin geleceği Üzerindeki (olası) etkileri

Education