1

وک انمزؽ:سل

وک 2 انمزؽ:سل

3

وک انمزؽ:سل

رضوری::لیصفت

وک:) : وظع: (اپک:یک:روینش:ںیم:رقاؿ انمزؽ:سل

ہیلعہللتمحارتخ:اصبح:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:اعرػ:ابہلل::دجمد:زامہن::: : واظع:

ء:ربوز:اوتار1992 اتسگ:23ھ:اطمقب:1413 رفص:ارفظمل:23 : اترخی:وظع::

::::: ازتعیب:رضحت:واالرضحت:دیسرشعت:لیمج:ریم:اصبح:دمہلظ : رمبت:::::::: ج (ہیلعہللتمح)ہفیلخ:مل

ء2۳15رفوری:2۳اطمقب: ھ1436رعیب:ااثلین: 3۳ : ااشتعرخی:ات

رکایچ،:2البک:،:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف،:نشلگ:اابقؽ،:رشن:و:ااشتعۂبعش : زری:اامتہؾ

92.316.7771051+،:92.21.34972080+راہطب::11182وپٹس:سکب::

khanqah.ashrafia@gmail.comای:لیم:

ؿ،رکایچ،:اپاتسک2بتک:اخہن:رہظمی،نشلگ:اابقؽ،:::البک:ربمن : انرش

ونیبحم:ےس:زگارش:اقرنیئ

زری:رگناین:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح::ینپاخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:رکایچ:ا

اخاقنہ: :رکدہ:مامؾ:باتںو :یک:اؿ:یک:فرػ:بوسنب:نو ے:یک:نام ت:د ات:ے۔عیدمحم:ارتخ:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہ:یک:اش

رۃمح:اہلل:ہیلع:یک: :نو ے:وا ی: یس: یھ:رحتری:ےک: دنتس:اور:رضحت:واالعیریغب:اشادمادہی:ارشہیف:یک:رحتریی:ااجزت:ےک:

فرػ:بوسنب:نو ے:یک:ذہم:داری:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:یک:ںیہن۔

اس:ابت:یک:یتح:اولعس:وکشش:یک:اجیت:ے:ہک:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:

اس:اکؾ::! ادمحلہللیک:باتںو :یک:ابطتع:اور:رپوػ:رڈیگن:ایعمری:نو۔اہلل:رمدقہ: :ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:ونر

اور:نگل:ےک::رشن:و:ااشتع:ںیم:فلتخم:املعء:اور:امرہنی:دینی:ذجےباخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:ےک:ۂبعش:یک:رگناین:ےک:ےیل

ہ:رکؾ:علطم:رفامںیئ:اتہک:رسااجنؾ:دے:رے:ںیہ۔:اس:ےک:ابووجد:وکیئ:یطلغ:رظن:اےئ:وت:ازرا اسھت:اینپ:دخامت

اجرہی:نوےکس۔::دصۂق:ےیلہ:ااشتع:ںیم:درہ :نو:رک:اک:ےک:دنیا

دمحم:اامسلیع)ومالان(

ا:ہفیلخ و:ہریبن ج ہیلعہللتمحرضحت:واال:ز:تعیبمل

اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف،انمظ:ۂبعش:رشن:و:ااشتع

وک 4 انمزؽ:سل

ونعاانت

7 ..................................................................................... ادتباہیئ

11 ............................................. واہعق کیا اک ہیلع اہلل رۃمح رہدویئ واال رضحت

11 ................................................................................ تایح دصقم

12 ................................................................................ ذجب ااثر

13 ................................................ ے دبیتخب العتم رکان یاندقر یک اہلل الہ

14 .........................................................................اشؿ یک بلط الہ

15 ........................................................... واہعق اک وتہب یک یاابد رماد رگج

العتم التش یک اہلل الہ 16 .................................................. ے قح ذجب

17 ......................................................................رظیف اع ی یک اہلل الہ

18 .............................................................. وجاب اعاقشہن اک اصبح رگج

2۳ ................................................ ے ارکاؾ اک اعتیل اہلل ارکاؾ اک واول اہلل

22 .................................................. ے یتلم ینامیا الحوت ےس رظن افحتظ

ـر دق رف

23 ............................................................... ؟ںیہ ولگ وکؿ م

24 ............................................... اچےیہ رانہ دمت دتعمہب ںیم تبحص یک خیش

26 .................................................................... اقمؾ دنلب کیا اک تبحم

27 .......................................... تبحم اشؿ یک ہیلع اہلل رۃمح یانونوت اقمس ومالان

28 ................................................................................ یگدنب قبس

29 ................................................................ ےیھجمس ہن ریقح وک ویویب اینپ

29 .............................................................ےس اامس ےھجت ے اتھکید وکیئ

3۳ .......................................................... راہتس وادح اک ےنچب ےس یئایح ےب

3۳ .................................. وصحؽ اک ایلع تیوال دبوتل یک ولسک نسح ےس یویب

31 ......................................... ہیلع اہلل رۃمح اجان اجؿ رہظم رمزا رضحت واہعق

32 ................... میظع ملع کیا اور لیثمت بیجع یک بلق ؿ اانیمط وصحؽ ےس اہلل ذرک

33 ................................................. ے وموقػ رپ ی وقت اکلم عفن اک ذرکاہلل

34 ................................................................. ے ی وقت داینب یک تیوال

5

وک انمزؽ:سل

34 ............................................. نواتکس ںیہن اہلل و ی واال رک ے ارصار رپ انگہ

34 ................................................................... یفنم ذرک اور تبثم ذرک

36 ..................................................... ںیہن رسمہ وکیئ اک ذلت یک اہلل ذرک

37 ................................................ لیثمت کیا یک یودعتم الزیم عفن ےک ملع

37 ............................................................................ تیوال العامت

39 ................................... لیثمت اور کیا یک بلق ؿ اانیمط وصحؽ ےس اہلل ذرک

4۳ .................................. وجاب ےک اؿ اور ارتعااضت دنچ رپوصایف ےک لک اج

42 ............................................................................ رحہب اک ؿاطیش

ؽ خیش 42 ................................ ے یرضور قلعت ےس خیش دورسے دعب ےک ااقتنؽ ےک او

43 ................................................... رے ابدخا ہی یھ ںیم ولغشم ےک داین

43 ............................................. اراشد اک ہیلع اہلل رۃمح اصبح احیج رضحت

43 .................................................. ںیہ رےتہ ابدخا یھ ںیم ےنسنہ واےل اہلل

44 .................................................................. اگلان دؽ ایک ےس داین یسیا

45 ................................................................... وبثت اک ذات امس ذرک

46 ....................................................................... اہلل عم تبسن ااثر

47 ..................................... تمکح یک ؿایب ےک رںوتیب تفص ںیم مکح ےک ذرک

48 .................................................................... وبثت اک یئوسکی و لتبت

48 ..................................................................... ہقیفر اک لتبت وصحؽ

49 ........................................................ لیثمت اعاقشہن یک لتبت ںیم یونثم

49 ...................................................................... ےیجیک ےس وشمرہ ذرک

51 .................................................. تیاکح یک االخص ےک اصبح اعمل کیا

52 ......................................................................... اجمدہہ دقبر اشمدہہ

53 ....................................................... واضتح دیزم یک لتبت ےس یونثم

55 ................................................................. وبثت اک اابثت و یفن ذرک

55 .......................................................... وبثت اک وتلک ۂلئسم ےک وصتػ

ےک ولسک 56 ............................................................ وبثت اک ربص اقمؾ

56 ....................................................................... ںیمسق نیت یک ربص

57 ..................................................................... وبثت اک لیمج رجہاؿ

وک 6 انمزؽ:سل

57 .................................................................... ے؟ ایک لیمج رجہاؿ

58 ............................................................ رکایل اخ ی ےیل ےک اہلل وک دؽ

59 ................................................. لیصفت یک الکؾ رتک دہایز ےس دؿ نیت

ایق 6۳ ......................................................................... وبثت اک لیل ؾ

62 .................................................................... وبثت اک رقاؿ التوت

63 ........................................... راز اک نو ے انزؽ ںیم ادتبا اک اابسؼ ےک یہتنم

63 ...................................................... اصنحئ دنچ ےک یاابد الجؽ رضحت

64 ....................................................................... تنس یک رےنھک ہیکت

64 ................................................................... ابءاال یلع االامعؽ رعض

65 ............................................................... اشبرت ےیل ےک ہلسلس الہ

65 ...................................................... ںیم روینش یک داللئ ااکرب اراشدات

67 ................................................................ ہقیفر ااسؿ اک انگہ رتک

68 ............................................. ںیہ ےتلم ےس ولقب ےک اہلل الہ نیقی اونار

68 ................................................................ ے رپ انمتبس دمار اک عفن

7۳ .................................................. ے نویت وک دخا اطبل دقر یک اہلل الہ

7۳ .............................................................................. ازیو اک زدنیگ

ر ی اؾر ؿاجبرررر

یرال اؾر ؿاجبر

ررر

71 ....................................................... ال

72 ....................................................................... راز ینیوکت اک ترجہ

73 ........................................................................................ داع

زززز

7

وک انمزؽ:سل

ادتباہیئ

مبسمالل من ار یار

ء:ںیم:رمدش:انو:ومالان:1992ری:وینین:ےک:اةحب:یک:دوعت:رپ:اس:اسؽ:امہ:اتسگ:

اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:داتم:رباکمہت: ے:ری:وینین:اک:دورسا:ومالاناعرػ:ابہلل:رضحت:ادقس:

دخا:وک::ء:ںیم:رضحت:واال:اک:رفس:نوا:اھت۔:دوون :اافسر:ےس:ولخمؼ 1989رفس:رفامای۔:اس:ےس:لبق:

تہب:عفن:نوا،:وخاص:وک: یھ:اور:وعاؾ:وک: یھ:اور:وصخاص:اس:رفس:ںیم:تہب:ولگ:دیفتسم:نوےئ۔:

تہب:ےس:املع:اینپ:االصح:یک:فرػ:وتمہج:نوےئ:اور:تہب:ےس:داین:دارو :یک:زدنیگ:ںیم:االقنب:

رپ:تنس:ےک:اطمقب:داڑایھ :رھک:ںیل،:اظرہی:وعض:عطق: یھ::ےاایگ۔:تہب:ےس:ولوگ : ے:رہچ

درہ :نویئگ:اور:اج:اجب:رضحت:واال:ےک:وماظع:اور:ذرک:یک:وسلجم :ےس:ری:وینین:علطم:اونار:نب:

رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:ہی:وقؽ:ہک ایگ:اور:رضحت:الم:یلع:اقری

ر ارول ـر قرل

قار م ل اللاءیرل ببر ر ۃ مر ردر ل نر ربراؾر ک

ررقمۃرر ارف

ہ

تل

ل کر

ال بر

ل ۃدر

1؎

اکہلم::اکہلم:و:اعیف :واال:یک:زدنیگ:تحص:ینیع:اشمدہہ:ںیم:اایگ۔:اہلل:اعتیل:وبقؽ:رفامںیئ:اور:رضحت

::و::دہینی:ےک:اسھت:دمت :اور:میظع:ااشلؿ:دخامت : : : : وطہلی:کت:دراز:رفامںیئ:اور:اس:ےم:اخۂن:تبحم:

؎ رعمتف:اک:ضیف:ایقتم:کت:اجری:رے

اابد دکہ: ےم: اک: اسیق: رمے: رےھک: دخا:

ںیہ اجےت: الپےئ: اسرغ: ہپ:قشع:ےک: اہی :

)اجعم(

:ارملزک:االالسیم:یک:دوعت:رپ:رہش LA PLAINE DESری:وینین:یک:سلجم:املعء

PALMISTES:23ںیم:: :وک:رضحم:املعء:ںیم:رضحت 1992اتسگ: :وظع::ء :داتم:رباکمہت:اک واال

زار:اور:دنلب:و:ابال:زبس:وپش:اہپڑو :ےک:وجتزی:اھت۔:ہی:اہنتی:رپ:اضف:اقمؾ:ے،:اچرو :فرػ:زبسہ:

:رظن:ںیہ۔:وممس: یھ:دتعمؽ:اور:وخوگشار:اھت۔:رضحت:واال: ے:اکر:ےس:اؿ:ےلسلس:اہنتی:اجذب

ۃدارالکتبالعلنیۃمطبوع،تعالاللبابامساء،(8822)5/191:مقاۃالنفاتحی ؎1

وک 8 انمزؽ:سل

انمرظ:وک:دھکی:رک:رفامای:ہک:ہی:داینےئ:افین:بج:اینت:نیسح:ے:وت:تنج:یسیک:نویگ۔:اس:ےیل:اؿ:وک:

اع:اموگنلدھکی:رک:ہی:د ان ر

م

ارسارلل نر ر

ال لکر رۃرئر ال بر رمراقرر قر اقر ارعوذیھر ار النر م ر بکر

ا ریھر ال بر رمراقرر قر

8؎ززلہل:ا ے:واال:ے:اور:ہی:انف:نو ے:واےل:ںیہ:اس:ےیل:وہ:: اؿ:انمرظ:رپ:وت:

امرہگج:اموگن:وج:ہشیمہ:ابیق:رے:یگ:اور:سج:یک:اشؿ:ے: عرلرن ی اررر

ة قر ذالر ـن عرمسر

ت قر لر

خر رطرر قرلعر

بربل ۔شر

:اؿ:ےک:اھبیئ:انجب:ویفس:ادؾ: وظع:اک:ااظتنؾ:انجب:بیجن:اصبح: ے:ایک:اھت:اور

اصبح:ےک:اکمؿ:رپ:املعء:رضحات:رشتفی:الےکچ:ےھت۔:اکمؿ:ےک:ڑبے:رمکے:ںیم:اکی:

رہ:ےجب:رشوع:نوا:اور:ایگ واال: ے:وظع:رفامای:وج:رقتابی::رکیس:اھچبدی:یئگ:یھت:سج:رپ:ھٹیب:رک:رضحت

:اور:اسیج:ہک:رضحت:ادقس:ےک:وظع:اک:اخہص:ے:اسنیعم:رپ:ودج: وپ ے:دو:ےجب:کت:اجری:راہ

اطری:اھت:اور:دؽ:اہلل:یک:تبحم:ےس:ربلزی:ےھت:اور:وپ ے:نیت:ہٹنھگ:ےک:دعب: یھ:ولوگ :ےک:دؽ:

ات:اور:ںیہن:رھبے:ےھت:اور:ضعب:املعء: ے:ارقح:ےس:رفامای:ہک:رضحت:ےک:ایبؿ:ےس:دؽ:ںیہن:رھب

؎:: یج:اچاتہ::ے:ہک:ایبؿ:اجری:رے

نویت ںیہن: نویت: ریسی:ںیہن:نویت:ںیہن:::::

اور ا یھ: اور: ا یھ: اور: اغم : ریپ: اے:

وظع:اک:وموضع:وت:االصح:و:زتۂیک:سفن:اور:تبحم:اہیہل:اھت:نکیل:رضحت:واال: ے:وصتػ:ےک:ضعب:

ل:رفامای:سج:ےس:املعء:تہب::ولسک:وک:رقاؿ :اسملئ:اور:امہ:اقمامت لاپک:یک:اایت:ےس:دم

وظحمظ:نوےئ:ویک :ہک:اج:لک:ضعب:الہ:اظرہ:وصتػ:وک:رشتعی:اور:تنس:ےس:دحیلعہ:وکیئ:زیچ:

رقار:دےتی:ںیہ۔:اس:ےیل:رضحت:واال:وصتػ:وک:رقاؿ:و:دحثی:ےس:دملل:رکےک:شیپ:رفامےت:

رضحات:وک:دہاتی:نویئگ۔ںیہ۔:اس:ےس:وصتػ:ےک:ابرے:ںیم:طلغ:یمہف:رےنھک:واےل:ضعب:

:اج:اس:یک:ضییبت : ہی:وظع:ارقح: ے:ری:وینین:یہ:ںیم:پیٹ:ےس:لقن:رکایل:اھت:اور

: :ابمرہک:اور: رتبیتو لمکم:نو ے:ےک:دعب:رکایچ:ںیم:ابطتع:ےک:ےیل:دای:اجراہ:ے۔:ااحدثی

-نکتبۃامنانیۃال،بابالوامعم قوؾاقمعل،6283:سنناب ماجۃ ؎8

دابالدعاء،(6813)،8/77:کزنالعناؾ مؤسسۃاسالۃ،فصلیفا

9

وک انمزؽ:سل

‘‘ولسک انمزؽ ’’رعیب:رشوح:وریغہ:ےک:وحاےل:وحایش:ےک:ذلی:ںیم:درج:ںیہ:اور:اس:اک:انؾ:

رقاؿ::اپک:یک:روینش:ںیم:وجتزی:ایک:ایگ:ے۔:قح:اعتیل:رشػ:وبقؽ:اطع:رفامںیئ:اور:اس:وک:التم:

واال:ےک:ےیل،:انلق:و:رمبت:ےک:ےیل:اور:ہلمج:اعمونین::ہملسم:ےک:ےیل:انعف:رفامںیئ:اور:رضحت

انیم۔:،ںیواجنت:انب:اجرہی:و:ببس:ےک:ےیل:ایقتم:کت:ےک:ےیل:دصۂق

رمبت:

از:دخاؾ:رضحت:ومالان:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:داتم:رباکمہتےکی:

ء:ربوز:دبھ1992ونربم::25ھ:اطمقب::1413 امجدی:االویل:29

زززز

وک 1۳ انمزؽ:سل

انمزؽ:ولسک

(ںیم:روینش:اپک:یک:)رقاؿ

ادف لعبر عر ؿن لر سر رفقر ک رندللقر

ارل رذی ر فال طر

ابرعد،اص ارمر

الشر جیط فرارعوذباللم ر یار

م من ار یبسماللار

﴿قر

ریہتربتیل لال تر تربر قر بکر رر رکراسم

﴾۸اذ

﴿

کیل فقرذ فراتر ہور الر الر

ربلر

غ نر

ال ؼقر

ش نر

ال ب ﴾۹رر

﴿قر

نیل جراجر ہر رہج

اہ قر ـر ایرقولو لمر عر ب

؎6 ﴾۰۱اص

:رش:وسرۂ :یک:ایتا:یک:فیزملم :ےک:اسےنمالتوت :یکںیئگ:اک ریسفت:۔اؿ

:دوعت:رپ:شیپ:ےلہپ:ھچک:رفتماقت:اک:ولوگ :ےک:فرز :۔رعض:رکو :اگ:ںیمدعب: اہلل اشءؿ:ا

:ای،رھپ:ومسہس:الد:،رکےت:ںیہ:شیپ:ینخیےلہپ::،الےت:ںیہ:اھکان:اک:ولگ:دعب:ںیم:رکراہ:نو ۔:ایلص

:ہاپڑپ:وریغ:یہیوہ::،ںیہ:۔:ےضعب:ولگ:وج:وافق:ںیہنیرکد:شیپ:اور:زیچ:رھپ:وکیئ:ی،الد:رھپ:ینٹچ

:بج:ایلص:اھکاجےت:ںیہ:ایدہز :ے:ایت:ایینرب:اور یرا ےتہک:ںیہوت مر رسر ت اہےئ::یرانربلاعر

:اسیا:دوعت:ںیم:کیا:اہی ے۔::ایت:دعب:ںیم:ہیہک::ںیہن:یہ: ایاتب:ںیمہ:!رپ:اییناوسفس:اس:رب

اھکان::یہیاک::اہی اھجمس:ہک::ہی وک:ںیم:ہاپڑپ:وریغ:ینخی۔:ںیہ:وموجد اہی نواکچ:ے:اور:وہ:اصبح: یھ

:رب:۔:دعب:ںیماھکایل:یدلج:یدلج:یھت:نواگ۔:وھبک:یگل احؽ:اہک::الےئ:وت:مہ: ے:زبابؿ :اییندمعہ

ن ریتر کراریراللقرتل

:ںیم:ینعییل :اھک:اے:اکش! ::ای ے:وھتڑا :وت اھکات۔::ایدہز:ایینرب:ہینوات

:اعتیل:اؿ:اشء:اہلل:ریسفت:یک:ایتاؿ:ا:رعض:ایک:ہک:ا یھ:نو :اور:اسیج:رکات رہباحؽ:رفتماقت:شیپ

10۔8:لالزمم ؎6

11

وک انمزؽ:سل

:اریم:ویک :ہکسفن:ےس:نواگ::رعض:رکو :اگ:اور:اس:اک:قلعت:مامؾ:رت:وصتػ:اور:زتۂیک:دعب:ںیم

فیعض:نج:اک:قلعت:ےئ،:قلعت:نواج:یاور:وق:ےک:اسھت:حیحص:اہلل:اعتیلہی:ے:ہک: یاحرض:دصقم

نواجےئ:اور:اک:ولوگ :ےک:دصہق:اور::ی ے:اؿ:اک:اوق:یاک:وق:نجنواجےئ:اور::یے:اؿ:اک:وق

۔رحموؾ:ہن:رفامںیئ:ارقح:وک: یھ:یلاہلل:اعت:ںیم:لیفط

واہعق:کیاک:ارۃمح:اہلل:ہیلع: واال:رہدویئ:رضحت

ے۔:اس:وہج:ےس:رٹیہ:دیہڈنھٹک:دتعمؽ:اور:دنسپ:ے:ہک:اس:وتق:یک:ہی کیا:ربمن

ہک:رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم::ایا:ایدواہعق::کی۔:اس:رپ:ےھجم:اایگ:ایوک:دنب:رکاد

و:یھت:۔:وخب:رگیماھٹیب:اکر:ںیم:ںیم:اج ے:ےک:ےیل:فیرباکمہت:ےک:اسھت:دجہ:ےس:رحؾ:رشل:اور:ل

:ایاقحل:اصبح:ےھت۔:رضحت: ے:رفام اونار:ارئنیجن:ےک:ہفیلخ:خیش:ےواےل:ریم: ےاور:ومرٹ:الچ

وت:رضحت::ایئ:ڈنھٹک:ںیہن:اکر:ںیم:نکیل:ایگ:ایالچد:یڈنکنشرئیالچدو۔:ا:یڈنکنشرئیےس:ا:یدلج

اقحل: وت:اونار:؟اریہ:ںیہن: ھچک:انصق:ے:ڈنھٹک:ویک:یڈنکنشرئیوہج:ے:اہمترا:ا:ہک:ایک:ای ے:رفام

وت::اھکیے۔:د:اریہ:رگیم:الھک:نوا:ے:سج:ےس:اخریج:ہشیش:اکر:اک:وکیئ:دیاش:اصبح: ے:اہک:ہک

:رید:یاور:وھتڑ:ایدنب:رکد:ےس:ہشیش:ی ے:دلج:وھتڑا:اس:الھک:نوا:اھت۔:ںیم:فرػ:اک:ہشیشیہ: یریم

و:رگیم:،نویئگ:یاکر:ڈنھٹ:یوپر:ںیمل۔:رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح::ےس:افحتظ:نویئگاور:ل

ے۔:وج:اقلب:ودج:ابت:رفامیئ::بیجعکی ے:اس:رپ:ا

تایح:دصقم

: اتد:تیوک:اہلل:دہا:سجنب::ہعیاک:ذر:تیدہا:ہ:اس:ےک:ےیلے:وت:اعمل:اور:اکانئت:اک:رہ:ذر

:وپر :اکانئت :اخقل :ہک :ویک :ے :یک:یاجات :اس :تیدہا:اکانئت :ص :رفامےت:ںیہرپ ہک::ػ

:ایح :اکانئت::تدصقم اور:دصقم ـ دقعب ے:ہیلع:اہلل::رۃمح:العہم:اولیس:ریسفت:ے:سج:یکلیر

ـ فو

ع اور::ایدر:،وسرج:اور:اچدن،اور:اامسؿ:زنیم: اکانئت:وک:یہک:وپر:نواے۔:ولعمؾ::ےس:یکلیر

:اہلل:اعتیل:رعمتف:ےک:ےیل:رعمتف:اور:لیمکت:ایدت ز،اور:وصحؽ:رعمتف:رتتیب:یاہپڑ:وک:امہر

:ایرفامد:ؿوملس:ایب:اہلل:ہیلع:ے:اور:اکانئت:اک:دصقم:زبابؿ:راستل:یلص:ایک:ا ے:دیپ

وک 12 انمزؽ:سل

ۃرخر لل ت

رکم،فرانرکمخلق ل

اخلقرت یر

ن الد ؎8 قر

:یامہر: :ذرہ:ذرہ:اہمترے:ےیلوت:اعمل:اکایانب:اور:مت:وک:مہ: ے:اےنپ:ےیل:انبیئ:رے:ےیلاہمت:داین:اسری

اہک:اجات:ے:ہک:اس:اک::۔:اعمل:وک:اعمل:اس:ےیلاشنین::ںیہملع:ےس:ے:اور:ملع:ےک:ینعم:اعملے۔:اشنین

ے۔:اشنین:یک:اہلل:اعتیل ذرہ:ذرہ

ذجب:ااثر

: یس:ہک:بج:اہلل:اعتیل:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یرضحت:ارغص:وگڈنوےک:ااتسد:رگج

:اور:وہ:اہلل:اعتیل:نب:اجےت:ںیہ:‘‘اکؿ ’’وت:اس:ےک:ابؽ:ابؽ::اک:ارادہ:رفامےت:ںیہ:تیدہا:یک:ےدنب

؎ اتنس:راتہ:ے:ہک:مت:امہرے:نو:اواز:دؽ:ںیم:یک

نوےکچ امہرے:: مت اہمترے: مہ

اجبن:ےس:ااشرے:نوےکچ:دوون

؎ ::رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:ی۔:ارغص:وگڈنوےک:ابؽ:ابؽ:اکؿ:نب:اجےت:ںیہ:اس

الیھٹ اجگ::یرم ہوخادیب:نت:یتسہ:ہمہ

ھجم:وک :ومےس:رمے:اس: ے:راکرا:نب:رہ

ہک::یرہ:ابؽ:ےس:اس: ے:ےھجم:اواز:د:ےریم:،اجگ:الیھٹ:زدنیگ:تلفغ:یک:نویئ:وسیئ:ریمی

اکانؾ:ذجب:ے::ایس:۔رک:اید نوا:ے؟:الھٹ:ںیمہ:ایاہک :وس ب تر

یر ر ارلل

ریہم الاء رشر سج:ی

ذجب:ےک::ہک:اس:وک:اےنپ:دؽ:ںیم:رفامےت:ںیہ:یوت:ارغص:وگڈنو:ذجب:رفامےت:ںیہ:وک:اہلل:اعتیل

اہ!::۔ےک:ےیل:اید البراہ:ے:اینپ:وکیئ:ںیمہ:،رکراہ:ے:ایدمہ:وک::ہک:وکیئ:نوےت:ںیہ:سااثر:وسحم

؎ ای::ا:ایداشرع:اک:رعش::کیا

ںوانل ہپ: دروتخ : دور: دور: اک: وکلئ

الہ:درد:ےک:رتشن:وھگنھگانل:دؽ:ںیم:اور

یفازلہدققرصالمل،(13397)16/156:شعبالیناـللبیھیق ؎8ن-مکتبۃاشد،باب

رالننثور قاہرۃ،مطبوعۃ،18/893:الد

13

وک انمزؽ:سل

: اترکےت:وتق:الچات:ے:اور:اسرا:وماد:اکنؽ:د:نشڈارٹک:ارپ ہک:سج:وک::اس:اچوق:وک:ےتہک:ںیہ:رتشن

ے۔:ومالان::نویت:اڑتک:دیپ:کیا:دخا:ےک:اعوقش :ےک:دؽ:ںیم:اواز:ےس: یھ:ے:وت:وکلئ:یک

‘‘ ہک:او ’’ااشرہ:ے::ے:وت:اس:ںیم:یتہک‘‘ وک’’ہک:بج:وکلئ::رفامےت:ںیہہیلع:اہلل::رۃمح:رویم

ے۔::وک:التش:رکریہ:اہلل:اعتیل:اواز:ںیم:اینپ:وہ: یھ:،ے:التش:ںیم:وہ:اہلل،:وکلئ: یھ:ےاہک :

؎ اواز:ے:بیجع:اس:یک:اس:ےیل

ںوانل ہپ: دروتخ : دور: دور: اک: وکلئ

ےک:رتشن:وھگنھگانلدرد::الہ:دؽ:ںیم:اور

ےھت:اور:اپاتسکؿ:ےک:وصہب:اجنپب:ےک::۔:وگررن:دبعارلب:رتشن:اشرع: یھایئ:ایدابت::کیرپ:ا:رتشن

:ا:وگررن: یھ ابؽ::،رےتہ:ںیہ:یہ:ےسیےھت۔:رگج:اصبح:اؿ:ےس:الماقت:رک ے:ےئگ۔:اشرع:ذرا

رتشن::رپ:وج:درابؿ:اھت:اس:ےس:اہک:ہک:ںیم:ے۔:دروازےلیم:رھکبے:نوےئ،:اولؽ:ولجؽ،:ڑپکے: یھ

اہمترا:ہنم:ے:ہک::،اچہپاتن،:اس: ے:اہک:ہک:اھبگ:اجا:ایک:اچاتہ:نو ۔:درابؿ:اںیہن:انلماصبح:ےس:

اصبح::اشہ:دبعاینغل:خیش:ےداؽ۔:ریم:ہنم:اور:وسمر:یک:ہیمت:وگررن:دبعارلب:رتشن:ےس:ولمےگ۔:

:تقیقح:،ے:ںیہن:احمورہ:حیحص:ہیداؽ:وج:وہشمر:ے::ہنم:اور:وسمر:یک:ہیہک::ای ے:رفامہیلع:اہلل::رۃمح

اہمترا:ہنم:اہک :ہک:دار:وصنمر:رپ:ڑچھ:اجا:اور::ینعیدار::ہنم:اور:وصنمر:یک:ہیاھت:ہک::وی احمورہ ںیم

:ہنم:اور:وصنمر:یک:ہیے۔::اس:اک:وحہلص:اور:تمہ:ڑبے:اخص:ولوگ :وک:نویت:،دخا:رپ:اجؿ:دے:دو

:وصخایصت یسیا:داؽ:ںیم:ورہن:رصػ:وسمر:یک:ایداؽ:انبد: ے:وسمر:یک:اہیویت رک:د:دار:اگبڑ:اگبڑ

۔اخص:ہنم:نوان:اچےیہ:وکیئ:ہک:سج:ےک:ےیل:ںیہ:ںیہن

ےساکذغ::ےس:بیج:یوت:رگجاصبح: ے:دلج: ے:الم ے:ےس:ااکنر:ایک:بج:وپسیل:ریخ

واےل:رگج:اصبح::وپسیلرپہچ:دبعارلب:رتشن:وک:دے:دو۔:وہ::ہیاکنال:اور:اس:رپ:ھچک:ھکل:رک:اہک:ہک:

اجاتن:ے۔:یدقر:وجرہ:یک:ے؟:ومیت:زیچ:ایک:ومیتہک:ےھجمس::ایکوحش: اہییتد:،اچہپےتن:ےھت:وک:ںیہن

ے:دبیتخب:رکان:العتم:یاندقر:اہلل:یک:الہ

:؟ںیہ:ہک:وہ:ایک:وک:اتپ:ںیہن:کیرہ:ا:،نویت:وکںیہن:کیدقر:رہ:ا:فرح:اہلل:واول :یک:ایس

وک 14 انمزؽ:سل

اس:اہلل:واےل:،انک:ے:کیا: یھ:ےہک:ریم:ےتھجمس:ںیہ:یہیےب:ونر:ے:وہ:وت::تمشچ:ریصب:نج:یک

؎ ںیہ:ادیم:وہ: یھ:ںیہ:ادیم:مہ: یھ:،ںیہ:دو:اؿ:یک:ںیہ:یریم:دو:اںیھکن:،انک:ے:کیا:ےک: یھ

دربد: اایبنء اب: رسمہی:

ن ت

اش

د دنپ وخد:: وچمہ را: اوایلء

ن ت

اش

وک::ءاور:اوایل:ایک:ی اک:دوع:یربارب:یک:ءادنےھ:نپ:ےس:دبتمسق:ولوگ : ے:اایبن:ےک:ایس:ریصبت

؎ اھجمس:اانپ:اسیج

وبند انیب دیۂد را: اایقشء

ومند:اسکی اش ::دیہدر:د دب: و: کین

:وخش:تمسق:،رظن:اےت:ںیہ:ےسیج:کیودب:ا:وت:کین:اجات،:اںیہن:اید:ںیہن:انیب:دیۂولوگ :وک:د:دبتخب

۔ںیہ:وج:اہلل:واول :وک:اچہپؿ:ےتیل:نوےت:ںیہ:اولگ:اچہپےنن:واےل:دیپ

اشؿ:بلط:یک:الہ

:ںیم ے:اہک:ہک::اہلل:ہیلع:رۃمح:زییربت:نیےس:بج:سمش:ادل:اہلل:ہیلع:رۃمح:رویم:ومالان

ھجم:ےس:اےنپ:نو :نکیل:ھچک:ںیہن:ہک:ںیم:ہک:اک:الھک:زابؿ:ےس:ےیہک:اینو :وت:رفام:ںیہن ھچک

:ا :رھپ::اک:ںیہنک:وک :رویم:ہیاپھچےتکس۔ زیی:ربت:نی ے:سمش:ادل:اہلل:ہیلع:رۃمح:رعش:ومالان

؎ ڑپاھ:اشؿ:ںیم:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح

ونکم :دنکےسک: رگ ےم:را:ںوےئ:

وچ :دنک را:نتشیتسم:وخ:مشچ

تسم:اوھکن :وک::اظمل:اینپ:اور:اپؿ:اھکرک:اپھچدے:نکیل::وک:االیچوب:اس:یک:رک:وکیئ:رشاب:یپ:ارگ

:ںیہ:ےتیالپد:ںیم: اہنتویئ:رشاب:راوت :یک:تبحم:یک:سج:وک:اینپ:اہک :ےس:اپھچےئ:اگ۔:اہلل:اعتیل

:دؿ:ںیم :رفام:اینپ:وہ :ہک:اک:ںیہ:اتبیت:اںیھکن:ہک:اک:یک:ایاوھکن :وک:اہک :اپھچاتکس:ے؟

ہکبج:ے::یلیل:اہی رک:اتباتکس:ے:ہک::وسھگن:یٹم:ربق:یک:یک:یلیل:۔:بج:ونجم :اینپںیہ:اصبح:تبسن

اھت:ہک::ایاپھچ:ے؟:اس:ےس:اخدناؿ:واول : ے:ایگ:وک:اہک :دنف:ایک:اھت:ہک:یلیل:ںیہن:اس:وک:ملع: یھ

15

وک انمزؽ:سل

:ےک:دعب: ےلح:ےک:ںوچ :ےس:اتپ:ےنیہم:بج:اس:وک:یئک::نکیلےلوک:اکنؽ:ہن::اپلگ:ربق:وھکدرک:یلیل:ںیہک

اس: ے::یٹم:ربق:یک:یک:وک:وساھگن۔:بج:یلیل:یٹم:ربق:یک:کیا:کیا:الچ:وت:اس: ے:وپرے:ربقاتسؿ:یک

اہلل::رۃمح:۔:اب:ومالان:رویمیربخ:د:ے:اور:اس: ے:حیحص:یلیل:ںیہیہک::وت:اس: ے:االعؿ:ایک:وسیھگن

؎ :::رفامےت:ںیہ:ہیلع

رہ:اخک:را: ونجم :ںو:منک:وچمہ

اطخ ےب:: ومیل ونر مب:ایب: ات

نوات:ے:وت::ومیل:اےک:ادنر:ریم:وک:وساتھگن:نو :اور:سج:یٹم:یٹم:رہ:مسج:یک: یھ:ونجم :ےک:ںیم:لثم

صخش::ہینو :ہک:: اتےس:اتبد:نیقینو :اور::ےک:ونر:وک:وسحمس:رکاتیل:اےنپ:ومیل:ںیم:اس:یٹم:ںیم

ےک:اعقش::وج:ومیل:وتے::یلیل:اہی وک:وسھگن:رک:اتباتکس:ے:ہک::یٹم:یک:اہلل:واال:ے۔:ارگ:ونجم :یلیل

اور:دنچ::ےتنس:ںیہ:ابںیت:اؿ:یک:،وک:وسےتھگن:ںیہ:یٹم:رہ:مسج:یک:وہ: یھ:،ےک:ونجم :ںیہ:ومیل:،ںیہ

ے۔:ومیل:ہک:اس:ےک:دؽ:ںیم:ںیہ:ےتیاتبد:ٹنم:ںیم

؏:: اھکل:دبعارلب:رتشن:وک:ایک:اظمل: ے:رعش: یھ:ریخ:وت

ھکید وت:: رگج:ا:ریم: نو :ای:ا ےنلم:: ےس رتشن

دوڑےت:نوےئ::ےگنن:ریپ:،ںیہ:یرگج:اصبح:رماد:اابد:ہیھجمس:ےئگ::یہ:ےتھکیرتشن:رپہچ:د:دبعارلب

۔اج ے:اک:وک:ایک:ہیے::رپ:وج:اجلہ:اھٹیب:ےدرواز:ہیاور:اہک:ہک::امیگن:اےئ:اور:تہب:اعمیف

وتہب:اک:واہعق:یک:یرماد:اابد:رگج

::وت:رگج:اسیجاک:دروازہ:وھکاتل:ے:تیدہا:۔:اہ!:بج:اہلل:اعتیلایئ:ایدابت::کیرپ:ا:اہی

:ے۔:اانت:اتیپ:اھکیاوہن : ے:رگج:وک:د:،رفس:ںیہ:رقیف:ےوج:ریم:اصبحوتہب:رکات:ے۔:ریم:رشایب

:یک:بضغ:یسیاواز:ا:ےل:اجےت:ےھت:رگم:اظمل:یک:الاھٹرک:اس:وک:اشمرعہ:ںیم:صخش:ہک:دو:ادیم:ہیاھت:

:،االتخج:رشوع:نوا:وت:دؽ:ںیم:ایاک:وتق:ا:تیبج:دہا:نکیل:،اھت:ےل:اتیل:ہک:اشمرعہ:اہھت:ںیم:یھت

:وت:دؽ:وک:اتپ:لچ:ایگ:ایاک:وتق:ا:تیہنم:داھکا :اگ۔:بج:دہا:ہک:اہلل:وک:ایک:ربھگاٹہ:رشوع:نویئ

؎ رکراہ:ے:اید ںیمہ:ہک:وکیئ

وک 16 انمزؽ:سل

راکر:ایئ اجرک::یہی ںیم: دوون :اعمل:تبحم:

ایئ ایر اید وک::ایس ے:اچاہ::ایروخد::ےسج

وت:ھجم::رفامےت:ںیہ:ایدھجم:وک::ہک:بج:اہلل:اعتیل:ایرفام:،ںیہ:اتیعب:اہلل:ہیلع:رۃمح:اثتب:انبین:رضحت

ے؟::دلیلایک: ۔:اخدؾ: ے:وپاھچ:ہک:اس:یکرفامرے:ںیہ:ایدےھجم::وک:اتپ:لچ:اجات:ے:ہک:اہلل:اعتیل

ے::رقاؿ:اپک:یک:ہک:دلیل:ایرفام قن

کر

کرکمفراذ

ارذ

رکو ::ایدوک::مت:ںیم:،رکو:ایدمت:ھجم:وک:؎5

۔رفامرے:ںیہ:ایدوہ:ھجم:وک: انیقیرکراہ:نو :وت::ایداس:وتق:اؿ:وک::اگ۔:بج:ںیم

؎: وت:اس:ےک:ااثر:اظرہ:نو ے:ےگل:ای!:بج:رگجاصبح:وک:اہلل: ے:ذجب:رفامرہباحؽ

ںیہ ےلھب:اےت::ایؾ:بج:ا: ےل:اے:دوہ :نس

ںیہ التبےت: یہ اک: وخد: وہ: یک ےنلم: اھگت

:قح:ے:اہلل:یک:الہ التش:العتم:ذجب

ےب:امشر:رانو :ےس:ذجب::ے:اس:ےک:دؽ:وک:اہلل:اعتیل:نویت:تمسق:ایھچ:یک:سج

ہک:مہ:اس::ڈاےتل:ںیہ:وخد:اس:ےک:دؽ:ںیم:،التبےت:ںیہ:اھگت:وہ:وخد:یہ:اےنپ:ےنلم:یک:،رفامےت:ںیہ

العتم::یلہپ::ذجب:یکےک:اہلل:واول :ےک:اپس:اجا۔:اہلل:اعتیل:،ہن:رکو:ہیرکو::ہیےگ،::فرح:ںیلم

ے۔:وج:زنمؽ:اک:اعقش:نوات:ے:اےس::التش:رشوع:نواجیت:اس:وک:اہلل:واول :یک:ے:ہک:نویت:ہی

التش:ےس:رحموؾ:ے:وہ::ے:اور:وج:صخش:راہ:رب:زنمؽ:یک:نویت:وتقیف:التش:یک:راہ:رب:زنمؽ:یک

:اےس:زنمؽ:یک رضحت:ڈارٹک::ےیل:ے۔:ایس:بلط:ںیہن:زنمؽ:ےک:قشع:ےس:اغلف:ے:اور

:میکح:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:دبعایحل

ت

ملتل

ےک:ااکرب:افلخء::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:وج:دجمد:ا

؎ رکےت:ےھت:ایےس:ےھت،:رفام:ںیم

راہ اک::یہیے::ےس:ےنلم:یک:اؿ

رک ادیپ راہ: ےس: واول : ےنلم

رکو،::االؿ:ےس:راہ:ورمس:دیپ:ےئ:ںیہراہتس:ے:ہک:وج:اہلل:ےس:ےلم:نو:یہ:کیےس:ےنلم:اک:ا:اعتیل:اہلل

158:ۃالبقر ؎5

17

وک انمزؽ:سل

قلعت:اقمئ:رکو۔

؎ اس:رعش:ےس:نوا:تیاک:ااغز:نوراہ:ے،:ۂطقن:ااغز:دہا:تیدہا:اب:رگج:اصبح:یک:رغض

دڑھاک اک: اسحب: روز ے: اب

ی یپ اسحب: ےب: وت: وک: ےنیپ

ے:رشاب::وجاب:دو :اگ:ہک:اظمل:ںیم:ےک:دؿ:اہلل:وک:ایک:تماب:دؽ:دڑھک:راہ:ے:ہک:ایق:ینعی

نوان:ے۔::ےک:دؿ:شیپ:تمہک:ےھجم:ایق:ہن:ایئ:ےھجت:رشؾ: یھ:،اھت:اس:دقر:اتیپوت:اھت:اور::وک:رحاؾ:ایک

:وخاہج:زع ہک:وخاہج:اصبح:اک::ایلےس:وشمرہ::اہلل:ہیلع:انسحل:اصبح:ذجموب:رۃمح:زیسپ:وفرا

:سک:یک:ےسیک :ا:اہلل:واےل:نوےئگ؟ :ڈیٹپ:ای؟عبتم:تنس:انبد:اسیتبحص: ے:اک:وک رٹکلک::اک:وت

:ںیم: ے:وت:داین:۔:ںیمحیبست:اپاجہم:اور:اہھت:ںیم:رعیب:،اور:ابمل:رکات:رٹکلک:اور:وگؽ:وٹیپ:ڈیٹپ،ںیہ

:وھبؿ:ںیم:اھتہنہک::ایرفام:؟اے:رٹسم:رٹسک: ے:اکن ی:اک:یک:اھکی،:ہید:رٹکلک:ںیہن:ڈیٹپ:اسیا:ںیہک

:ھجم:اسیج:۔:وت:اہک:ہک:ایکایرٹ:وک:سم:رکد:۔:رٹسم:یکیرٹ:اکنؽ:د ہی ے::اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح:میکح

اگ:ویک :ہک:اس:ےک:: ویپ:وت:واہ : یھ:ے:ہک:ںیم:ہیرگم:رشط::؟اھتہن:وھبؿ:اجاتکس:ے: یھ:رشایب

:اھتہن:وھبؿ:ےچنہپ:اور:اہک:ہک:رگجاصبح:اینپ:اہلل:ہیلع:۔:وخاہج:اصبح:رۃمحزگارا:ںیہن:اریم:ریغب

رہ:اتکس۔:ںیہن:ےیپ:ریغب: یھ:اخاقنہ:ںیم:ہک:ںیم:ےتہک:ںیہ:نکیل::ںیہاان:اچےتہ:االصح:ےک:ےیل

رظیف:اع ی:اہلل:یک:الہ

انہک:ہک::ہیالسؾ:انہک:اور::اہک:رگجاصبح:ےس:ریم:ایےسنہ:اور:رفام:اہلل:ہیلع:رۃمح:رضحت

:ا،رہھٹاےئ:اگ:اؿ:وک:اےنپ:اکمؿ:ںیم:ارشػ:یلع :وت :ے:وقیم:کیاخاقنہ :مہ::اس:ںیم:،ادارہ وت

وملس::اہلل:ہیلع:دخا:یلص:اانپ:امہمؿ:انبا :اگ۔:روسؽ :اؿ:وک:ںیم:نکیل:ےس:وبجمر:ںیہ:ےنیااجزت:د

: انگہ:اگر:املسمؿ:وک:ویک:کیا:امہمؿ:انبےت:ےھت:وت:ارشػ:یلع:بج:اکرف:وک: یھ:اکمؿ:ںیم:اےنپ

انس:وت::ہیاراہ:ے۔:رگج:اصبح: ے:بج::امہمؿ:ہن:انبےئ:اگ:وج:اےنپ:العج:اور:االصح:ےک:ےیل

رو ے:ےگل:اور:اہک:ہک:اہ!:مہ:وت:ےتھجمس:ےھت:ہک:اہلل:واےل:انگہ:اگرو :ےس:رفنت:رکےت:نو :ےگ:

ہک::سب:اھتہن:وھبؿ:چنہپ:ےئگ:اور:رعض:ایک:۔نوات:ے:اتپ:الچ:ہک:اؿ:اک:بلق:انتک:وعیس:جا:نکیل

وک 18 انمزؽ:سل

اع:رکدےیجی۔:بس:ےس:ےلہپ:وت::رضحت:اےنپ:اہھت:رپ:وتہب:رکادےیجی:اور:اچر:ابوت :ےک:ےیللہک::ہید

؏ اعدت:ے::رشاب:وھچڑدو ،:رپاین:ںیم

نویئ:اکرف:یگل:ہیے:ہنم:ےس::ںیہن:یتٹھچ

ے:وت:: اتد:تیدہا:ے۔:بج:اہلل:اعتیل:ےک:رکؾ:ےس:اب:وھچڑ ے:اک:ارادہ:رکایل:اہلل:اعتیل:رگم

وھچڑ:راہ:ے:وت:ھجمس::رگ:انگہ:ںیہنے:اور:ا: اتد وھچڑ:ڑبے:ےس:ڑبا:انگہ،:رپا ے:ےس:رپاان:انگہ:ادیم

:ںیم:شاوغ:یک:ؿاطیش سفن:و:ا یھ:ہیے۔::فرػ:ےس:ذجب:ںیہن:یک:اہلل:اعتیل:ول:ہک:اےس:ا یھ

:دورس:،ے:وگد:ںیم:دنمش:یک،ے ::یاور اعل:،نواجےئ:ہک:ھجم:وک:جح:بیصن:یک:ہیدروخاہ :د

رپ::امیؿاخہمت:ا:اہک:ریم:دروخاہ :یک:رھک:ول :اور:وچیھت:داڑیھ ہک:ںیم:دروخاہ :یک:یرسیت

اع:رفامیئ:اہلل:ہیلع:نو۔:رضحت:رۃمحل ۔ ے:د

:رشاب:وھچڑ:رگج :ےس:واسپ:اےئ:وت :وھبؿ رشاب:،رک ی وتہب:ی،د اصبح:اھتہن

:ایک:ہنیڈارٹکو :ےک:ںورڈ: ے:اعم:،زربدہ :اشرع:ےھت:،اام ت:یھت:وقیم:،نوےئگ:روھچڑ ے:ےس:امیب

:اام ت:ںیہ:اک:وقؾ:یک:،ےگ:نواجںیئ:ومت:ےس:مہ:ولگ:ےب:فیک:اور:اہک:ہک:رگج:اصبح:اک:یک

:یوھتڑ:یوھتڑ:۔:رگج:اصبح: ے:اہکہک:ارگ:ںیمرںیہ: اتہک:اک:زدنہ:وت:ےیجیک ایل:یپ:یس:یذہلا:وھتڑ

۔ےگ:رنو :اگ؟:ڈارٹکو : ے:اہک:ہک:اپچن:دس:اسؽ:اور:لچ:اجںیئ:رنو :اگ:وت:بک:کت:اتیج:اتیپ

اصبح:اک:اعاقشہن:وجاب:رگج

:احتل:ںیم:یک:ہنوےئ:اس:انگہ:ریبک:رشاب:ےتیپ:ہک:دس:اسؽ:ےک:دعب:ارگ:ںیم:رفامای

ہک:اک::رمات:نو :اسیج:رمو :اگ:اور:ارگ:ا یھ:اگ:وت:اہلل:ےک:بضغ:اور:رہق:ےک:اسےئ:ںیم رمو

ومت::یسیرکات:نو ۔:ا:راس:ومت:وک:ایپ:ںیموت:ےس:رماجاےگ::ہک:ہن:ےنیپ:ولگ:ےھجم:ڈرارے:ںیہ

رتمح::یک:وت:اہلل:اعتیل:ویک :ہک:ارگ:رگج:وک:رشاب:وھچڑ ے:ےس:ومت:ایئ:نو راتھک:: زیزعںیم:وک:

انگہ::کیدنبے: ے:ا:ےہک:ریم:نویگ:راہ:ںیم:ومت:دخا:یک:ہیاجا :اگ:ویک :ہک::ےک:اسےئ:ںیم

:ے:ہی اس:مغ:ںیم:ای،د وھچڑ ے،::اےس:ومت:ایئ:مغ:ںیم وھچڑ ے:ےک:انرفامین:یریم:،رما

::ی ے:اجؿ:د:ےدنب:ےریم:ںیم:ؽ:وھچڑ ےبضغ:ےک:اامع و رہق:ےریم :اہشدت:یک:ہیے،

اور:ابلکل:اےھچ:نوےئگ۔:بج:دنبہ:انگہ::یپ:ومت:ے۔:ذہلا:رگج:اصبح: ے:رھپ:رشاب:ںیہن

19

وک انمزؽ:سل

انگہ::،لضف:اور:رتمح:رفامےت:ںیہ:،دمد:رفامےت:ںیہ: یھ:تمہ:رکات:ے:وت:اہلل:اعتیل:وھچڑ ے:یک

؏::ںیہ:ےتیرکد:زیت:ےک:بلق:ںیم:استبحم:وک::اینپ:ینعی ںیہ:ےتیےک:زمے:اک:معن:ادبلؽ:د

ےک:وتہب:رکے:اگ:ریم:ھکیادبلؽ:وک:د:معن

:یک:اہلل:اعتیل:ولگ:انگہ:وھچڑےت:ںیہ:وج :تبحم:یک:اینپ:ںیم:رحاؾ:ذلت:ےک:اقمےلب:اؿ:وک:انگہ

اؿ:ےک::،ںیہ:وہ:ارمح:ارلانیمح:،ےس:ونازات:ے:دحمودذلت:ریغ:الحؽ:اھٹمس:اور:اےنپ:رقب:یک

؟وج:مغ:الاھٹےئ:اگ:الھب:اس:وک:ااعنؾ:ہن:ےلم:اگ ںیم:راےتس

:یوپر:اور:بج:جح:وک:اج ے:ےگل:وت:داڑیھ:ید رگج:اصبح: ے:رشاب:وھچڑ:رغض

اہلل::ہنم:داھکا :اگ:اور:روۂض:ابمرک:رپ:وضحر:ارکؾ:یلص:وساچ:ہک:اہلل:وک:ایک:،تشم:رھک: ی:کیا

،وک:ڑبا:لکشم:ولعمؾ:نوات:ےولوگ :رانھک::۔داڑیھہنم:ےل:رک:اجا :اگ:وملس:ےک:اسےنم:ایک:ہیلع

ارگ::،اصبح:ےس:انراض:نواجےئ:اگ:یومول:وت:ےلہپ:یہ:ےس:ےیہک:ارگ: یس:ےیلرےنھک:ےک::داڑیھ

:،ہیاجےئ:یگ:یلچ:ریڑپھ:ول:امیب:ہی ،ربتک:نواجےئ:یگ:ڑپھ:ول:وت:اجترت:ںیم:ہیہک::اتبےیئ:وہفیظ

نواجےت::روشؼ:ےس:ایت: ےنھ:ےک:ےیلڑپ:وخب:ڑپےھ:اگ۔:وےفیظ:،ربتک:نویگ:ڑپھ:ول:وت:اوالد:ںیم

۔ولگ:رکےت:ںیہمک:تمہ::یک:انگہ:وھچڑ ے:نکیل:ںیہ

تبحص:ےس:ڑبے:ڑبے:افقس::۔:اہلل:واول :یکرھک: ی:داڑیھرگج:اصبح: ے::رغض

؎ رفامےت:ںیہ:۔:ومالان:رویماہلل:نواجےت:ںیہ:و ی

یںو رمرم: او: اخر: گنس: وت رگ

؎:: نکیل:ے:ںیہن:الصتیح:وکیئ:اہمترے:ادنر:اامعؽ:اصہحل:اک:زبسہ:الاگ ے:یک:،مت:رھتپ:نو:ارگ

وگرہ:وشی: ریس: دؽ بحرگ:اصب

وک::اہلل:ہیلع:رۃمح:نب:اجاےگ۔:وخد:ومالان:رویم:وت:ومیت:لم:اجےئ:یگ:تبحص:ںیہمت:الہ:دؽ:یک:ارگ

ڑبے:ڑبے::،ڑبے:اعمل:ےھت،:ابداشہ:ےک:وناےس:ےھت:،اوقنملؽ:ےھت ےیجیل:ہک:اجعم:اوقعملؽ:و:ھکید

:املع : اہلل:رۃمح:زییربت:نیسمش:ادل:ےتلچ:ےھت:نکیل:ےھچیپ:اؿ:ےک:اشرگد:ےھت:وج:اؿ:ےک:ےھچیپ:ء

رھپےت::ےھچیپ:وت:اؿ:اک:رتسب:رس:رپ:رھک:رک:لگنج:لگنج:اؿ:ےک:ےھچیپ:یک:ےک:اہھت:رپ:بج:تعیب:ہیلع

؎: ےھت:اور:رفامےت:ےھت

وک 2۳ انمزؽ:سل

:ںینچ:اںی

ش

ے:

ن

خی

دگاےئ:وک:ہب:وک

ادم: قشع اوقاترفرالبرالر

در:یلگ:اک:رتسب:ےیل:اہلل:ہیلع:رۃمح:زییربت:نیسمش:ادل:تبحم:ںیم:اج:دخا:یک:اھت:نکیل:اانت:ڑبا:خیش:ںیم

؎ الم:ہیرھپ:راہ:نو :رگم:اس:اک:ااعنؾ::یلگ

رہزگ:ہن:دش:ومالےئ:روؾ:ومولی

دش ہن: زییربت سمش:الغؾ::: ات

:الغیم:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:زییربت:نیومالےئ:روؾ:بک:انب؟:سمش:ادل:اھت:نکیل:نی:الجؽ:ادلالم:ںیم

۔ےک:دصہق:ںیم

اک:ارکاؾ:ے:واول :اک:ارکاؾ:اہلل:اعتیل:اہلل

:تبسن:ےس: یس:ے:ہک:سج: ے:اہلل:واال:ھجمس:رک:اہلل:یک:تیروا:یک:فیرش:وکشمۃ

:ویک :ہک:وہ:تبسن:اہلل:یک:اس: ے:درالص:اےنپ:رب:اک:ارکاؾ:ایک:زعت:یک تبحم:و:یک:ےدنب

ے۔ رل جر قر زر عر

برہ رر ؿر ر

رارک الر بدالل عر

نبد عر بر مراارمر

3؎اور:سج: ے:اہلل:واول ::

اور:ودعہ:ے:زجا:وماقف:لمع:اک::یک:ےک:اسھت:اتسگیخ:اس: ے:اہلل:اعتیل:یکااہ ت::یک ءازرجرفرق

:ااق

اور:سج: ے:اؿ:اک:ارکاؾ:ایک:ذتل:یلم: یھ:ںیم:اس:وک:داین:ااہ ت:یک:سپ:سج: ے:الہ:اہلل:یک

ے۔: اتارکاؾ:د: یھ:ںیم:اس:وک:داین:اہلل:اعتیل

:اقمس:اصبح::یہک:امہر:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:میکح :ومالان اور

:یسیا:زعت:ےلہپ:وقؾ:ںیم:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:اصبح:وگنگیہ:ادمح:اور:ومالان:ردیش:اہلل:ہیلع:رۃمح:یانونوت

:احیج:یک:اہلل:ہیلعاصبح:رۃمح:رضحت:احیج:دعب:ںیم:یسیج:یھت:ںیہن اصبح::تبسن:ےس:اور

:رگم:زعت:یک:،ای ے:مہ:وک:اکمچ:اہلل:اعتیل:اور:وقؾ:ںیم:اطع:نویئ:ےک:دصہق:ںیم:الغیم:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح

:رھپ:وج:ھچک:اہلل:اعتیل:،وجڑان:اچےیہ:ہکلب:اہلل:ےک:ےیل:وجڑان:اچےیہ:ےس:الہ:اہلل:ےس:قلعت:ںیہن:تین

-مؤسسۃاسالۃ،الباہلۃمدیثایبامام،(88889)63/538:مسندامند ؎3

ۃمؤسسۃاسال،ذخرفبلفظعبداالاکرؿربہ،بابم بیاـالصحبۃ،(88387)9/8:کزنالعناؾ

21

وک انمزؽ:سل

امس::اچےاور::ںیاور:مہ:وک:مگ:انؾ:رکد:ںیڈاؽ:د:یلجت:ابنط:یک:مساچے:ا:،رمیض:اؿ:یک:ںیدے:د

:ںی،وہشمر:رکد:مہ:رپ:رکےک:ںیمہ:یلجت:اظرہ:یک

ن

:،ےک:وحاےل:رکان:اچےیہ:یدخاودن:اےنپ:وک:رمض

۔ںیہن:رہشت:حیحص:زی فرػ:ےس:وجت:اینپ

اع:گل:ریہ:اہلل:واےل:یک:کیوک:ا:رشایب:!:رگج:ےسیجدےیھکیلہک::یرشاب:وھچڑ:د:،ے:د

ومت::انراض:نو:وہ:زدنیگ:زدنیگ ےس:اخقل:انراض:نو،:سج:زدنیگ:تایح ےس:اخقل:تسج:ایح

اک::،ے:ی ے:لقع:د ےس:دبرت:ے،:اجونر:ےس:دبرت:ے،:وسر:اور:ےتک:ےس:دبرت:ے،:اہلل:اعتیل

اجونر::؟ںیہن:ایے:وہ:اجونر:ےس:دبرت:ے::رکےیجیل:ہک:وج:اےنپ:امکل:وک:انراض:رکےک:اتیج:وخد:ہلصیف

:نکیل:نوےئ:ںیہ:ادیپ:ہک:مہ:سک:دصقم:ےک:ےیل:ںیہن:اےس:اتپ:یہ:،ے:وسر:اور:بات:فلکم:ںیہن

وک:انراض::ارگ:مہ:لقع:رےتھک:نوےئ،:فلکم:نوےت:نوےئ:اہلل:اعتیل:،ے:یاہلل: ے:لقع:د:ںیمہ

:ہن::،نواجںیئ:رنوایش:اور:رہق:ےس: یھ:بضغوت:اہلل:ےک::رکےت:ںیہ اہلل:ےک:ملح:ےس:طلغ:افدئہ

ڑکپےت۔:بج:ااقتنؾ:اےئ:اگ:وت:رھپ::ںیہن:،ںیہ:ےتیاعمػ:رکد:ںیہ:رمیح:وہک:وہ:وت:وفغر:الاھٹںیئ

: اتاہلل:اگ:اگلد:ورکم:ےک:اٹٹ:ںیم:اور:مامؾ:ہلیحای :رکم:ابز:یاسراور::ای رکچ:ابز:یاسر:یامہر

ےس:اجؿ::یدلج:،ےس:االصح:رکول:یدلج:ےلہپ:یہ:،ےک:ااقتنؾ:اک:ااظتنر:ہن:رکو:ے۔:سپ:اہلل:اعتیل

:ے:رگم:اہلل:اعتیلدانی:اجؿ::،رکان:ے:ے:رگم:انگہ:ںیہن:انیاجؿ:د:تمہ:رکول:ہک:ںیمہ:،اگلدو:یابز:یک

:ے:وک:انراض:ںیہن :اؿ:انھکید:وعرت:وک:ںیہن:ے:رگم:رظن:ےس: یسدانی:اجؿ:،رکان :یگنن ے۔

ویک :ہک:وہ:اجؿ:تہب::ںیلکن:اجےئ:وت:مہ:اک:اجؿ:دے:د:ےس:ارگ:اجؿ: یھ:ےنھکید:ہنوعروت :وک:

:یک:ابمرک:اجؿ:نویگ :ںیم:وج:دخا : اجؿ:ںیہن: اتہک:نو :ہک:اہلل:ایم:ںیم:لکن:اجےئ:نکیل:راہ

؎ ےگ:ےگ:اور:وس:اجؿ:اطع:رفامںیئ:اجؿ:ںیل:ادیھ:،ےگ:ںیل

اج :اتسبدن:و:دص:اج :ددہ:مین

ددہ ا ::دیاین: تمہ: در:و:اہچن:

:ےتیاجؿ:رکد:رہ:اجمدہ:واسکل:وک:اجمدہہ:ےس:مین:ہک:اہلل:اعتیل:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:رویم:ومالان

:نکیل:لکش:یھت:نیسح:ااہ:یسیکرسحت:رکاتے:ہک::،وھتڑا:اس:التبم:نوات:ے:تقشم:ومغ:ںیم:،ںیہ

ے۔:ایاک:مکح:د:ےنھکیہن:دینعی: ے:ضغ:رصب:اک::اہلل:اعتیل:ںیرک:ایک

وک 22 انمزؽ:سل

ے:یتلم:امیینا:رظن:ےس:الحوت :افحتظ

اک::امیینوملس:الحوت:ا:اہلل:ہیلع: ے:زبابؿ:راستل:یلص:اہلل:اعتیل:مغ:ےک:دبےل:ںیم:اس

ےگ:ںیاھٹمس:د:یک:امیؿا:ے:ہک:مہ:ںیہمت:ودعہ:ایکظ النر ـر ا

رمر ن

ہ سر سر

اؿابلی سھر

وؿنمرسن رافرت امر رھر ک

ررر ت ر

دم انایر اینرتہ

ل اربدر بہ

قرل یف

ترہ قر لر مر

7؎ :یک:تمت:ریصب

:ہیلع اہلل:رۃمح:یوجز:میق:اناجزئ:اھٹمس:وک:رقابؿ:رکدو۔:العہم:انب:اصبرت:یک:اینپ:ےیل:الحوت:ےک

الحوت:اس: ے:اہلل:رپ::اصبرت:یک:ایوت:وگ:ایےس:اچب: اوھکن :وک:ونیسح:ہک:سج: ے:اینپ:رفامےت:ںیہ

ویک :ہک: ے:اور:: اتاس:وک:د:الحوت:اہلل:اعتیل:بلق:یک:ینعی تریصب:ںیم:اس:ےک:دبےل:،دفا:یک

ےس:دؽ::ےنھکیوک:د: ۔:اس:ےک:ربسکع:ونیسحنویگ:ابیق:الحوت: یھ:وت:اؿ:یک:ںیہ:ابیق:اعتیل:ہللا

: وک:اھکل:ہک:رضحت:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:اعمل: ے:رضحت:میکح:کیراتہ:ے۔:ا:ڑتاتپ:یہ

:ای۔:رضحت: ے:وجاب:دریتہ:ںیہن:اطتق:یہ:اگنہ:اٹہ ے:یک:اطتق:وت:ے:نکیل:ےھجم:اگنہ:ڈاےنل:یک

: نیویک :ہک:دقرت:وت:دض:ابت:رکےت:ںیہ:یسیارک:ہک:اک:ڑپھ:ھکل:رک:اور:وصخاص:ہفسلف:ڑپھ:

وک::ے۔:ارگ: یس:دقرت:الہکیت:،:ہیرکےکس:وج:اکؾ:رکےکس:اس:وک:ہن: یھ:ینعیے::ےس:قلعتم:نویت

دقرت::اہکاجےئ:اگ:ہک:اس:وک:اہھت:الہ ے:یک:ںیہن:ہیرہشع:ے،:رہ:وتق:اس:اک:اہھت:لہ:راہ:ے:وت:

اجےئ::یہک:ریہکلب:امیب:اجےئ:یگ:یہک:اطتق:ںیہن:اہھت:الہ ے:یک:،ہیاتکس:ںیہن:وکے:ویک :ہک:ر

بج:اچے::،الہےکس:ےکس:اور:ہن: یھ:ے:ہک:اہھت:وک:الہ: یھ:ہیدقرت: اطتق:و:۔:اہھت:الہ ے:یکیگ

:،اطتق:ے: یھ:اطتق:ے:وت:ولعمؾ:نوا:ہک:اٹہ ے:یک:روک:ےل۔:ذہلا:بج:اک:وک:رظن:ڈاےنل:یک

ےتکس:نو۔:رھپ:اوہن : ے:دورسا:طخ:اھکل:ہک:بج:رظن:اچبات:نو :وت::نو:وت:اٹہ: یھ:بج:رظن:ڈاؽ:ےتکس

:؟لکش:نویگ:یسیک:نوات:ے:ہک:اہےئ:ہن:ولعمؾ:اس:یک:ارسحت:ومغ:دیپ:،ے:وچٹ:یتگل:یدؽ:رپ:ڑب

ہن::،انک:نویگ:یسیک:،نو :یگ:اںیھکن:ہن:اج ے:یسیک:،نسح:ےک:ےتکن:نو :ےگ:ایک:ایک:اس:ںیم

:ہیہک::وساؽ:ایک:کیاالتم: ے:اؿ:ےس:ا:۔:رضحت:میکحزمخ:اتگل:ے:اکیےس:دؽ:رپ::ےنھکید

:د:ریتہ:اشیینکت:رپ:رید:ےس:دؽ:وک:ینتک:ےنھکیہک:ہن:د:اتبےیئ کت::رید:ےک:دعب:ینتک:ےنھکیے:اور

-مؤسسۃاسالۃ،الفعیفمقدماةازلناقاخلولۃبالجنبیۃ،(16332)،5/682:کزنالعناؾ ؎7 (7275)8/689:النستدرؽلحلاکم

23

وک انمزؽ:سل

ے،:اس:ےک:دعب::ےس:دنچ:ٹنم:رسحت:ریتہ:ےنھکیبت:اوہن : ے:اھکل:ہک:ہن:د:؟ے:ریتہ:اشیینرپ

: رات:اس:ےک:انک:دؿ:نیت:نو :وت:نیت:اتیل:ھکیاور:ارگ:د:ے:الحوت:وسحمس:نویت:بلق:ںیم

:رکےیجیل:ہک:رتہب:ہک:اب:اک:وخد:ہلصیف:ایوت:رضحت: ے:رفام:۔ہشقن:اک:وصتر:دؽ:وک:ڑتاپات:راتہ:ے

ابت:ھجمس::،ہک:رضحت:وتہب:رکات:نو :ایسب:رھپ:طخ:ا:؟دنچ:ٹنم:یک:ایے:ایھچ: تبیصم:ےٹنھگ:یک

اک:اشمدہہ:رکےک::تایلجت:یک:اہلل:اعتیل:ںیم: ونیسح:اور:اصبح: ے:اھکل:ہک:ںیم:کی۔:اایئگ:ںیم

: اہلل:۔:رضحت:رۃمحںیہ:یامجؽ:دخاودن:وت:اۂنیئ:نیسح:ہی رعمتف:احلص:رکات:نو :ویک :ہک

:دخاودن:ہک:اؿ:اک:اہنیئ:ایرفام:ری ے:رحت:ہیلع :اںیشت:ہی رکات:نو :نکیل:میلست:نوان:ںیم:یامجؽ

لج:رک:اخک:نواجےئ:اگ۔:امیؿاہمترا:ا:،ے:یتےس:اگ:گل:اج:ےنھکید: نج:وک:ںیہ:اےنیئ

اع:رکایئ:یاصبح: ے:دورس:رگجل:داڑیھرھپ::،رےنھک:یک:داڑیھتنس:ےک:اطمقب::یھت:د

۔:رظن:ایئ:نویئ:تنس:ےک:اطمقب:ڑبیھداڑیھ:وت::اھکید:ارک:اہنیئ:یئبمب:،اور:جح:رک:اےئ:رھک: ی

نو۔::الہ:دؽ: یھ:رعش:ے:رشبہکیطاقلب:ودج::ںیہک:اس:وتق:رگج:اصبح: ے:وج:رعش:اہک:ے،:ایک

تبحم:اک:ہبلغ:نوات:ے:اس:وک:ودج:اات:ے۔:تیفیک:سج:ںیم:،اات::وک:ںیہنکیودج:رہ:ا

ـر دق رف

؟وکؿ:ولگ:ںیہ:م

ااتے::ںیم:ثیدح:ذہلا قر بر سر ـر دق رف

ن،ال

2؎ ـر دق رف

وقاشعرینعیم ےل:ی:ابز:ـر

:ذرک:رکےت:ںیہ:،ےئگ :اعاقشہن :ولگ:وج ،وہ ـر دق رف

:رتہمج:اعوقشؿ:رضحت:خیش م : ثیادحل:اک

ہک::یھکید:ۃرشح:وکشم:ۃرماق:یک:یاقر::یلع ے:الم:ے۔:رھپ:ںیم: ے:ایک:اہلل:ہیلع:رۃمح ـر دق رف

:یک:م

:ہک:رفامےت:ںیہ:یاقر::یلعالم؟ے:رشح:یک:اوہن : ے:ایک ـر دق رف

اعتیل:ےک: ےس:رماد:اہللم

اعوقش :اک:وہ:ہقبط:ے::

رلر ل رۃرذر اہل ذبلررک ف قر عنلر رۃرنر اہل لر شب

رک ف

9؎

اکمؿ::،اجترت:،ےچب،:اھکان:انیپ:یزمہ:ہن:اےئ:وساےئ:اہلل:ےک:انؾ:ےک۔:ویبںیہک: ںیم:نج:وک:داین

-سعیدایمیجا،بابم ابوابجامعالدعواة،8/833:الرتمذیجامع ؎2 بریقة،ۃمطبوع،فصلیفادامۃذکراللتعال،1/629:شعبالیناـللبیھیق

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،قالتقربالیہبابذکراللتعال،5/53:ۃالنفاتحیمقا ؎9

وک 24 انمزؽ:سل

ےک::یربدار رفام :یک:یلاہلل:اعت:،ںیہ:ےتیلےل:بج:ااھچ:ولعمؾ:نوات:ے:بج:ےلہپ:اہلل:اک:انؾ::اںیہن

رگم:بج::ولعمؾ:نویت:تمعن:ںیہن:تمعن:اںیہن:ے:اور:وکیئ:ذلت:یتلم:تمعن:ںیم:ویدعب:اؿ:وک:داین

۔ںیہ:اک:رکش:ادا:رکےتیل:اہلل:اعتیل

رشح::یک:ثیاس:دح: ے:رشح:ملسم:ںیم:اہلل:ہیلع:رۃمح:یونو:ایزرک اںو:نیادل:یحم:خیش

ے:ہک::لقن:یک:تیروا یدورس:کیرکےت:نوےئ:ا ـر دق رف

:ذرک:::ںیہےک:ینعم:م ہک:وج:احتل

راللااجںیئ:ودج:ںیم:ںیمذک قایف تر

اہ رذی ر :بج:ابرش:نویت:؟ینعم:ںیہ:ازتہاز:ےک:ایکارل

ہک:اہلل:ےک::وہ:ولگ:ںیہ:ہینوےئ:ہک::ہیے،:وت:ینعم::ااجیت:ے،:رحتک:ںیم:وھپیتل:زنیم:وتے:

یار وھجؾ:اجےت:ںیہ:،ے:نواجیت:ارحتک:دیپ:انؾ:ےس:اؿ:ںیم لرباوج 13ہ

؎

دخا:رپ:اعقش::ینعی

:رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت:یکوت: ایگ:بج:رہدویئ:۔:ںیمنواجےت:ںیہ

ے:رضحت:واال::ںیم:۔ے:نویت:تہب:رپفیک:تیعم:اہلل:واول :یکای،تہب:زمہ:ا:دختم:ںیم

تہب:زمہ:اراہ:ے:ویک :ہک:اس:وچٹھک:ےس:ڑبھ:رک::دختم:ںیم:ہک:رضحت:یک:ےس:رعض:ایک

؎ رعش:رعض:ایک:کیسک:اک:دروازہ:نواتکس:ے:سج:ےس:اہلل:لم:اجےئ:اور:اانپ:ا

اےئ:وت:سب:وھجؾ:اجےئ:دؽ:ںیم:زمہ

اجےئ وچؾ::زںیم:اس:ااتس :یک:اور

ہن:وھگؾ:اجےئ۔:یدلجہک:رگم::ایرضحت:واال: ے:رفام:وت

دتعمہب:دمت:رانہ:اچےیہ:تبحص:ںیم:یک:خیش

:ادیم:کیےس:ا:زیر رگن:کیویک :ہک:ا:ہن:اھبانگ:اچےیہ:یےک:اپس:ےس:دلج:خیش:ینعی

:رتہب:اچدر:رگن:دو:وت:اس: ے:اہک:ہک:رےنگن:ےک:ےیل:ی ے:اہک:ہک:ریم

:۔:اہک:ہک:ںیہنےٹنھگ:اچہ

دے:وت:دو :اگ:: ے:اہک:ہک:لک:ںیم:زیر لک:دے:دو۔:رگن:ے،مت:ںیمہ:لیر: وت:لک:اشؾ:وک:یامہر

:یک:وتق:خیش فرح:وج:ولگ:لبق:از:دے:اتکس:ہک:اس:اک:رگن:راک:رے:اگ۔:ایس:نام ت:ںیہن:نکیل

:اچک:راتہ:ے،:دورسے:اموحؽ:ےس:أتمرث:نواجےت:ںیہ:اؿ:اک:رگن: یھ:تبحص:ےس:اھبگ:اجےت:ںیہ

بریقة،دارامیاءالرتات،ذکراللتعالبابالثعل،17/8:رشجمسلمللنوقی ؎13

25

وک انمزؽ:سل

؎::::: ںیہ:ےتیوحؽ:وک:دبؽ:داور:ارگ:تبسن:عم:اہلل:ہتخپ:نواجےئ:وت:وہ:ولگ:ام

ںیہ:ےتی:د:ڑیھچ: اسفہن امہ:ریت:ںیہ: اجےت:اہج

ںیہ ےتیل ھکیلفحم:د:رگن الفحم:نو:ریت:وکیئ

رکاتکس::ںیہن:ؿاات:ے:ہک:ایب:زمہاصبح: ے:وج:رعش:اہک:ے:اہ!:اےس:ڑپھ:رک:ےھجم:اانت::رگج ریخ

:داڑیھ بج:اینپ:ںیم:اےئ:اگ۔:رگج:اصبح: ے:اہنیئ:زمہ اک:وک: یھ:اشءاہلل:اعتیل اوراؿ

؎ رعش:اہک:ہیوت::یھکید

اک رگج: ماماش::اںیئ:ھکید:ولچ

ے:وہ:اکرف:املسمؿ:نواگ:انس

:بوبحب:اکرف:ےک:ینعم:اہی رعش:ے۔::راایپ:بضغ:اک:رعش:اہک:اس:اظمل: ے۔:ایک:دووتس!:ایک:ارے

ے:ہک:رگج:انتک::ہیاکرف:ےس:رماد::اہی ۔:اکرف:ادا:ےتہک:ںیہ:،بوبحںو :وک:اظمل:ےتہک:ںیہ:ےسیج:ےک:ںیہ

:ہی ںیم:وتربتک:ے۔:تنس:یک:وملس:یک اہلل:ہیلع:رھک:رک۔:روسؽ:اہلل:یلص:داڑیھگل:راہ:ے::راایپ

ے:اور::یتلم:تیسج:ےس:تبحم:رکات:ے:اس:وک:رہ:ذرۂ:اکانئت:ےس:دہا:ہہک:راہ:اھت:ہک:اہلل:اعتیل

ہک::یتح:اخاقننو :ںیم:،لمع:ےک:وہ:دجسمو :ںیم:اشتم:سج:وک:دخا:رمدود:رکے:ںوہج:اس:یک

؎ نواتکس:وبقمؽ:ںیہن یھ: اہلل:ںیم:تیب

وک قیزدن رکے: ادیپ ںیم ہبعک

؎ نوا:ااںولہج:دیپ:ہبعک:ںیم:،یھت:وطاػ:رکریہ:،ام :احہلم:یھت:؟ایک:اوک:اہک :دیپ:اںولہج

وکقی::دص وہ: ےس: اخہن: تب::الوے

وک:اہک :ےس:الےئ؟:تب:اخہن:ےس۔:اؿ:ےک:وادل:تب:رپہ :ےھت۔:اںورکب:وک::قیاںورکب:دص:اور

اہلل:اعتیل:اؿ:ےک:وادل:وک: یھ:۔:دعب:ںیمانبرے:ںیہ:قیرکےک:دص:ادیپ:رفک:ےک:اخدناؿ:ںیم

قیاںورکب:دصے۔:رضحت::احصیب:وہ:اخدناؿ:ے:ہک:اچر:تشپ:اس:یک:ہی۔:ایاطع:رفام:امیؿ ے:ا

:ادیپ:۔:رفک:ےک:رھگ:ںیماور:وپےت:احصیب:احصیب:اؿ:ےک:ےٹیب:،اؿ:ےک:وادل:احصیب:،اہلل:ہنع:احصیب:ریض

؎ نو ے:واال:رمدود:نوراہ:ے:::ادیپ:نوراہ:ے:اور:ہبعک:ںیم قینو ے:واال:دص

نو اہلل: لیلخ ازر: زادۂ

وک 26 انمزؽ:سل

؎ اہلل:نوراہ:ے:لیلخ:تب:رپہ :وتب:رفوش:اک:اٹیب:ازر

نو رمگاہ اک: ونح: اعنک:اور

اہلل:نوراہ:ے:اور::لیلخ:اربامیہ:رمگاہ:نوراہ:ے۔:اکرف:ابک:اک:اٹیب:االسلؾ:اک:اٹیب:رضحت:ونح:ہیلع:اور

؎ دقرت:ےک:رکےمش:ںیہ:یک:اہلل:اعتیل:ہیاکرف:نوراہ:ے۔::اک:اٹیب:ربمغیپ

اکرفہ نو: یبن ولط: اہیلہ

؎: اکرفہ:ے:یویب:یک:ربمغیپ اکی

اطرہہ نووے:: رفوعؿ زوۂج

؎ ے:نوریہ:الرک:احصہیب:امیؿاالسلؾ:رپ:ا:ہیلع:رضحت:ومیس:یویب:رفوعؿ:یک:اور

ریغ رکے:اےنپ:وک: اانپ: وک: ریغ

رید وک: دجسم: وک:دجسم:رکے::دری

یرت ے: دخایئ ابال: ےس: مہف

یے:رت:ربرت:دخایئ ےس: لقع

ہن:نو:ہک:انگنو :رپ:لقتسم:رجات:ےس:ذعاب:انزؽ::اسیےس:ڈرات:رے۔:ا:زیےب:این:یک:اعتیل:اہلل

:اعتیل :اہلل :یک:دحمودریغ:یہ:اینت،ںیہ:ےنتج:میلح:نواجےئ۔ : یھ:تفص:اؿ :رضحت::ااقتنؾ ے۔

وہ:اہلل:یک:ںیم:یے:سج:ڑھگ:یتنعل:یڑب:،وحنمس:یڑب:یوہ:ڑھگ:االتم:اک:اراشد:ے:ہک:ومنم:یک:میکح

ےک:نسح:رحاؾ:رپ::وک:وھچڑ:رک: یس:یالحؽ:ویب:ے،:اینپ:اتھکیانرحمؾ:وعرت:وک:د:الثم: یس:،رکات:ے:انرفامین

ےہک:اگ::ہیدے:وت:وفرا:رظن:اٹہرک::میلس:مہف:اجےئ:اور:اہلل:اعتیل:ااچکن:رظن:ڑپ یھ:ارگ:ںیہک:،رظن:ڈااتل:ے

ے۔:اس:اک:لثم:ںیہن:اکانئت:ںیم:ریے،:وپ:ںیہن:نیسح:وکیئ:ںیم:ےس:ڑبھ:رک:داین:یویب:یہک:ریم

دنلب:اقمؾ:کیاک:ا:تبحم

: ےوج:ریم:یویب:ہیوجڑا:دقمر:ے۔:ذہلا::اہی ےک::ے:ہک:اہلل:اعتیل:ہی اس:یک:دلیل

رکؾ:اطع:رکے::ے:اور:وج:تمعن:اؿ:اک:دہ :ےک:دہ :رکؾ:ےس:اطع:نویئ:ے:اہلل:اعتیل:رھگ:ںیم

اہلل::رۃمح:تبحم:اک:اقمؾ:رعض:رکراہ:نو ۔:ومالان:رویم:ہی۔:نویتکس:ںیہن:زیچ:اس:ےس:ڑبھ:رک:وکیئ

27

وک انمزؽ:سل

؎ رک:ونجم : ے:اہک:ھکیےک:ےتک:وک:د:یلگ:یک:ہک:یلیل:رفامےت:ںیہ:ؿاک:واہعق:ایب: ونجم ہیلع

ے:ہتسب:اںیمطلس

نم ہ ::ومیل:

ہ :نم یلیل وکۂچ: اپابسؿ

:ا:ہیارے:!ے:رابات:انتک:ایپ:ہیاک:اپابسؿ،:یلگ:یک:یلیل:یریم:وت:یہس:وھکید:ارے :ے::کیوت اجدو

؎: نوا:ایاک:انب:ومیل:ےریم

میقم شیوک: در: تشگ: وک: ےگسا ::

؎::: ے:میقم:ںیم:یلگ:یک:یلیل:یبات:ریم:وج

میظع اؿ:ریش ز: ہب:شی:اپ اخک:::

:::: ےس:رتہب:ے:و اخک:ڑبے:ڑبے:ریش:ےک:اپا :یک:اس : :::؎

او: وکےئ: ادنر: ابدش: وک: ےگس ا

؎ وج:بات:راتہ:ے:ںیم:یلگ:یک:یلیل

ومےئ:او:کی مہد:ےک::ا ہب:ریش:نم

؎::: دے:اتکس:ںیہن:ابؽ: یھ:کیوک:اس:اک:ا:و ریش:ںیم

الغؾ را:: رماگسشن:ا :ریش: ہک اے

؎::: بوبحب:ےک:ےتک:ےک:الغؾ:نب:ےکچ:ںیہ:واول!:تہب:ےس:ریش:داین:اے

واالسلؾ: اخشم::تسین: ااکم :نتفگ:

:۔السؾ:رکات:نو :ہن:ےنھجمس:واول :وک:سب:ںیم:ھجمس:ےتکس:اس:ےیل:ںیہن:ابںیت:ہی یاک:امہر:رگم

دقر::ااجےئ:وت:اس:یک:بات: یھ:کیرحؾ:اک:ارگ:ا:،ے:زیچ:یے:ہک:تبسن:تہب:ڑب:ہیومالان:اک:بلطم:

اک::ؿا:،ے:ونجم :ںیہن اک:دصقم:یلیل:اؿ:وصق :ےس:ومالان:رویم:۔ے:ایوسوچ:ہک:اہک :ےس:ا:،رکو

تبحم:ےک:اداب:اھکسان:ے۔:دصقم:اہلل:وروسؽ:یک

تبحم:اشؿ :یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاقمس:انونوت:ومالان

وت:ومالان::انونہت:ایگ:دنہو:یگنھب:کیوتق:اھتہن:وھبؿ:ےس:ڑسک:رپ:اھجڑو:اگل ے:واال:ا:سج

وک 28 انمزؽ:سل

ے:وپاھچ:ہک:اہک :ےس:اےئ:نو؟:اس: ے:اہک:ہک:اھتہن:وھبؿ:ےس۔::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاقمس:انونوت

اور::اگنمیئ یاراؾ:رکو:اور:اول:وپر:،اور:اہک:ہک:وٹیل:ایاگل:ہیکت:،اچدر:اگلیئ:،اگنمیئ:ومالان: ے:اچراپیئ

:یہک:اہمتر:ایوت:رفام:زعت:رکرے:ںیہ:اک:اینت:یک:یگنھب:کی ے:اہک:ہک:رضحت:ا:۔: یسایوخب:الھک

اہلل:اصبح:رۃمح:رضحت:احیج:خیش:ےے:ہک:ریم:ہیوت:ںیم:رظن::یریم:رپ:ے:نکیل:رظن:وت:یگنھب

ے۔:ایےک:رہش:ےس:ا:ہیلع

:؟نواگ:اک:اک:دؽ:وخش:ںیہن:ااجےئ:وت:ایک:اہی اپک:ےس:وکیئ:ہنیہک:دم:اتبےیئ:اک

:تبحم:یک:ہیےگ؟::ںیرک:اس:رپ:اجؿ:ودؽ:رقابؿ:ںیہن:ےگ؟:ایک:ںیرک:اک:اس:اک:ارکاؾ:ںیہن:ایک

ابت:ے۔

:زیزع:ایدہاس:وک:بس:ےس:ز: ے:اےنپ:دہ :رکؾ:ےس:اطع:رفامیئ:وج:تمعن:اہلل:اعتیل:ذہلا

ے::نیسح:ایدہوعروت :ےس:ز:یک:ہک:مامؾ:داین:ے:اس:وک:ےیھجمس:ی ے:د:اہلل:اعتیل:ی۔:وج:ویبرےیھک

ے۔:ےس:یلم:تیشم:ےک:دہ :رکؾ:ےس،:اؿ:یک:ویک :ہک:اہلل:اعتیل

دنبیگ:قبس

اھت،::اصبح:تبسنوج::دیاالغؾ:رخ:کی ے:ا:اہلل:ہیلع:رۃمح:یہج:نسح:رصب!:وخادےیھکی

انؾ::انؾ:ے؟:اس: ے:اہک:وضحر!:الغوم :اک:وکیئ:ایک:ااہلل:اھت۔:اس:ےس:وپاھچ:ہک:اے:الغؾ!:ریت:و ی

:ب:اھکسراہااد:ہیاہلل::وہ:و ی:ےیھکیاس:اک:انؾ:نوات:ے۔:د:امکل:سج:انؾ:ےس:راکرےل:ویہ:،نوات:ںیہن

۔:رھپ:یھت:یک:ایرتز:احصہب:یک:وس:سیب:کیوک:وہنج : ے:ا:اہلل:ہیلع:رۃمح:یے:وخاہج:نسح:رصب

نوات،::اھکان:ںیہن:اھکان:دنسپ:رکات:ے؟:اس:الغؾ: ے:اہک:ہک:وضحر!:الغوم :اک:وکیئ:وپاھچ:ہک:وت:ایک

اس: ے::؟اس:اک:اھکان:نوات:ے۔:رھپ:وپاھچ:ہک:وت:وکؿ:اس:ابلس:دنسپ:رکات:ے:امکل:وج:الھکدے:ویہ

:الغوم :اک:وکیئ :امکل:وج:انہپدے:ویہ:ابلس:ںیہن:اہک:ہک:وضحر! اس:اک:ابلس:نوات:ے۔::نوات،

ے:ھجت::ہک:ںیم:ایاےئ:وت:رفام:۔:بج:نوش:ںیمےب:نوش:نوےئگ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یوخاہج:نسح:رصب

:ےھجم اک: ے:ںیم:ہک:سک:وخیش:اتبےیئ وت:ہی ۔:اس:الغؾ: ے:اہک:ہک:زجاک:اہلل:نکیلوک:ازاد:ایک

نہپ::ںیاھکول،:وج:انہپد:ںی۔:وج:الھکدیاھکسد:دنبیگ:یک:ہک:وت: ے:ےھجم:اہلل:اعتیل:ایے؟:رفام:ازاد:ایک

رنو۔:اس:رپ:رایض:اطع:رفامیئ:یول،:وج:ویب

29

وک انمزؽ:سل

ہن:ےیھجمس:وک:ریقح:وی ویب:اینپ

ویک :ہک:اوہن : ے:امنز::یگ:اجںیئ:یرکد:نیسح:ایدہوحرو :ےس:ز:ای ویب:ہی ںیم:تنج

ابعدت:اک:ونر:اؿ:ےک:رہچو :رپ:ڈاؽ:دے:اگ::اہلل:اینپ:اس:ےیل:،ایک:ے،:وحرو : ے:ںیہن:روزہ:ایک

: رضحت:ںیم:روح:ااعملین:۔:ریسفتنو :یگ:نیسح:ایدہوحرو :ےس:ز:تنج:ںیم:ہیوہج:ےس:یک:سج:

۔وقنمؽ:ے:تیروا:ہیےس::اہلل:اہنع:ہملس:ریض:الؾ

11؎۔:دنچ:دؿ:ہن:ےیھجمس:وک:ریقح:وی ویب:ذہلا:اینپ:

وک:تم:دےیھکی۔ اور:ڑسک:واویل:،انھکید:اشؿ:تنج:ںیم:اؿ:یک:،اپس:ںیہ:ےامہر:ہی ےک:ےیل

ے:ےھجت:اامس :ےس:اتھکید:وکیئ

:: ڑلویک:ابزار:یک:،زماج:ہن:انبےیئ:وسایقہن :یابزار:ہیوک:راہتس:ےتلچ:اتک:اھجکن:رکان

:ہی راہ:ے:رھپ: یھ:ھکیرحتک:ے۔:اہلل:د:افیہنرش:ریغ:ںیہ،:ہی ولگ:ںیہن:فیرش:،ہیزماج:ے

؎ رعش:ے:اریم!ترجا

رکات:ے:وت:پھچ:ےک:الہ:اہج :ےس:وج

ےس اامس : ےھجت: ے: اتھکیدوکیئ::

:وکیئ:ںیم:داین:ہیےک:اک:وک::مکح:ایہل:ریغب:لہ:اتکس۔:وت:رھپ:ایک:ںیہن:ےک:مکح:ےک:ریغب:ہ:اہلل:اعتیلذر

ے۔::ےس:یلم:رمیض:یک:اعتیلذہلا:ھجمس:ےیجیل:ہک:اہلل::؟یھت:لم:یتکس:یویب

؎ :اشرع:رفامےت:ںیہ:زبرگ

اخر:ادم: لگ:نم:لکش:وصرت نم:زخا ::اہبر

ادم اہبر:: ؾریگ یمہ ادم:ایر::: امیےئا از:::: وچ

: وچ :ہک ے:نکیل:ایا:لکش:ںیم:وھپؽ:اکےٹن:یک:اے،:ریم:ایئ:لکش:ںیم:اہبر:زخا :یک:ریمی

اھجمس:ے:ہک:وہ:اہبر:ے۔:یہی ے::ںیم:ے:اس:ےیل:ایےس:ا:رمیض:یک:اہلل:اعتیل

بریقة،دارامیاءالرتات،87/183:رقجالنعان ؎11

وک 3۳ انمزؽ:سل

ےس:ےنچب:اک:وادح:راہتس:یئایح:ےب

:وکیئ:ںیم:ے:اس:ےس:ڑبھ:رک:داین:ید:یویب:ہک:اہلل: ے:وج:الحؽ:یک:ےیجیک نیقی ذہلا

ڑسوک ::یک:وینین ی۔:ررےیھک:ؽے:اس:تبسن:اک:ایخ:۔:سک:دہ :رکؾ:ےس:اطع:نویئںیہن:نیسح

:مج:اجےئ،:اہلل:اعتیل:دؽ:ںیم:ؿدایھ:ہیے:ہک::یہیوعروت :ےس:ےنچب:اک:وادح:راہتس::یگنن:نویئ:رپ:رھپیت

ے۔::ے:اہلل: ے:اطع:رفامیئ:ہک:ےھجم:وج:یلم:دےیھکیاامسؿ:رپ::،ےیجیلاگنہ:دبؽ::،اقمئ:نواجےئ:ےس:تبسن

:مک:نیسح:یٹیب:ےنتک:وخش:نو :ےگ۔:ارگ:اک:یک:۔:اس:انقتع:رپ:اہلل:اعتیلازہمہ:اویل:ومیل:رمیض

رکے::اٹپیئ:ےگ:ہک:داامد:اس:یک:اچںیہ:نو:وت:اک:ایک:نیسح:ایدہنو:اور:داامد:ز:زیت: یھ:نو:اور:زماج:یک

ارگ:وہ:االخؼ:ےس::۔ےگ:ہک:اس:وک:اراؾ:ےس:رےھک:اچںیہ:ہی ایرکدے؟::اھاور:امرامر:رک:اس:وک:ڑیٹ

:تیاکش: یھ:یک:یمک:وک:ربداتش:رکات:ے:اور:اس:ےک:نسح:یک: ویخلت:یک:یٹیب:اات:ے:اور:اک:یک:شیپ

اس:ےک:انؾ:ھکل::اداجدیئؿ:یس:وک:،و درک:شیپ:ہیدہایک:ےگ:ہک:اس:داامد:وک::اچںیہایک:رکات:وت:اک::ںیہن

وہ:بوبحب:نواگ۔:اہلل::ایدہبس:ےس:ز:اہلل:ے:اور:اک:ےک:دؽ:ںیم:وت:و ی:ہیےگ:ہک::دو :اور:ںیہک

اےت::االخؼ:ےس:شیپ:ےک:اسھت:نسح:وی ویب:وج:اینپ:،ںیہ:انبےتیل:ولوگ :وک:اانپ:و ی:ےسیا: یھ:اعتیل

اور:اےھچ::وک:ربداتش:ایک:یمک:نسح:یک:ای ،دباالخیقخلت:زمایج:یک:یویب:واےل: ے:اینپ:۔:سج:زنیمںیہ

۔ایاس:وک:رقب:اطع:رفامرکش:اامسؿ:وت:اس:اامسؿ:واےل: ے:اس:وک:اانت:ونازا:ہک::ایا:االخؼ:ےس:شیپ

اک:وصحؽ:ایلع:تیدبوتل:وال:ےس:نسح:ولسک:یک:ویبی

صخش::کی۔:اخلت:زماج:یھت:یڑب:یویب:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:اشہ:اںوانسحل:رخاقین:رضحت

:؟وپاھچ:ہک:رضحت:اہک :ںیہ:اور:رھگ:ںیم:ایا:نو ے:ےک:ےیل:رخااسؿ:ےس:اشہ:اصبح:ےس:تعیب

نو ،:وہ::اؿ:ےک:اسھت:ریتہ:رضحت:رضحت:رکات:ے،:رات:دؿ:وت:ںیم:ہک:ایک: ے:وہ:انسںیئ:یویب

ڑبے:رضحت:ںیہ:ہیرانہ::رہک:اؿ:ےس:ذرا:نوایش:ےتہک:ںیہ:۔:احمورہ:ںیمںیہ‘‘رضحت’’وت:ڑبے:

نو :اور::ایلچ:رک:ا:۔:وہ:ےب:اچرہ:رو ے:اگل۔:ہلحم:واول :ےس:اہک:ہک:زہارو :لیمرکچابز:ںیہ:ینعی

دنس:تم::یک:یوت:ولوگ : ے:اہک:ہک:ےب:ووقػ!:ویب:۔ںیہ:ںیہن:ے:ہک:وہ:زبرگ:یہ:اتبریہ:یویب

ہک::اھکیوت:د:۔:لگنج:ایگھکیرکاتم:د:اجرک:اؿ:یک:دنس:دے،:اج:لگنج:ںیم:وک: یس:یہ:دیاش:یویب:،ےل

رھگ:ےس::ہیھجمس:ےئگ:ہک::اہلل:ہیلع::رۃمح۔:رضحت:اشہ:اںوانسحل:رخاقینرک:ےلچ:ارے:ںیہ:رپ:ھٹیب:ریش

31

وک انمزؽ:سل

:یک:ایس: وک:وج:ربداتش:رکراہ:نو:خلت:زمایج:یک:یہک:اس:ویب:ایاراہ:ے۔:رفامنس:رک::یٹک:یلج:یک:یویب

رکاتم::ہیربتک:ےس::رکراہ:ے۔:اہلل: ے:ھجم:وک:اس:یک:یےب:اگر:یرن:ریم:ریش:ہیربتک:ےس:

اےس:الطؼ::اپر:رکراہ:نو ۔:ارگ:ںیم:ھجمس:رک:اس:ےک:اسھت:زدنیگ:یدنب:اہلل:یک:ے:ہک:ںیم:ید

ھجمس:رک:اس::یدنب:یک:اہلل:اعتیل:۔:اس:ےیلوک:اتسےئ:یگ:اور:املسمؿ:اھبیئ: یس:ےنو :وت:ریم: اتد

ھجمس:رک:اس:ےک::ایدہز:یدنب:یک:مک:اتھجمس:نو :اور:اہلل:اعتیل:یاس:وک:ویب:ںیم:،نو :ےس:ابنہ:رکراہ

ے:وج:رعش:اھکل::اہلل:ہیلع:رۃمح:اات:نو ۔:اس:ےک:دعب:ومالان:رویم:اسھت:اےھچ:االخؼ:ےس:شیپ

ڑپاھےت:ےھت:وت:ڑبے::یبج:ھجم:وک:ونثم:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:اشہ:دبعاینغل:خیش:ےے،:اہ!:ریم

:ےس:ڑپےتھ:ےھت۔:ریم :اشہ::ڑپیھ:ی ے:ونثم:نس:ےیجیل۔:ںیم:دنس: یھ:یک:یونثم:یدرد ومالان

::میکح:رضحت: ے:ڑپیھ:،ےس:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاصبح:وھپوپلر:دبعاینغل

ت

ملتل

:ا االتم:دجمد

:یلع :ارشػ :ہیلع:رۃمح:یاصبح:اھتون:ومالان :اھتون:اہلل :ہیلع:رۃمح:یےس،رضحت : ے:اہلل

رشح:ے:وہ::یوج:ریم:یک:ی۔:ونثماہلل:اصبح:ےس:ڑپیھ:ادادم:امجعل:رضحت:احیج ارعلب:و:خیش

:اںوانسحل::ہیاک::یاس:وتق:رضحت:ونثم:۔ے:زبروگ :اک:ضیف:یہ:اؿ رعش:ڑپےتھ:ےھت:ہک:اشہ

؎: ای: ے:رفام:اہلل:ہیلع:رۃمح:رخاقین

زؿابر :ےدیشک:ربصؾ:یم ہن:: رگ

نم:ےب:اگر :رنریش:ےدیشک:ےک

:رکات:ہک:ںیم:ریاگیب:یرن:ریم:ریش:ہیوک:ربداتش:ہن:رکات:وت:الھب::ذیاا ا:ربص:اس:وعرت:یک:اریم:ارگ

:نو :اور:ڑکل:رپ:اھٹیب:ھٹیپ:اس:یک :رکاتم:اس:وعرت:یک:ہیالدے:نوےئ:نو ۔:: یھ:ای نوا

ے۔:یرپ:ربص:رک ے:ےس:اہلل: ے:ےھجم:د: وفیلکت

اہلل:ہیلع:اجان :رۃمح:رمزا:رہظم:اجؿ :رضحت واہعق

:رہظم:اجؿ :رضحت :ہک:اے:رہظم:اجؿ :اہلل:ہیلع:اجان :رۃمح:رمزا :نوا :ااہلؾ اجان :وک

ی:ے:رگم::تہب:رکیت:ے،:التوت: یھ: یھ:یوعرت:ے،:امنز:کیا:ںیم:!:دیل(اہلل:ہیلع:رۃمح:)

ن

ھیک

ٹک

یے

ن

ھیک

ٹک

:،رکول:ویک :ہک:اہمترا:زماج:تہب:انزک:ے:یاس:ےس:اشد:،زیت:زابؿ:یک:،زیت:ہصغ:یک:،

ےک:داھےگ:ارگ::اور:راضیئ:درد:نوایگ:وت:اہمترے:رس:ںیم:ایرتاھچ:رھک:د:ہلرپ:ایپ:یحابداشہ: ے:رصا

:یک: یس:ںیم:اجعم:دجسم:اجےت:نوےئ:ارگ:راےتس:یک:دیلہ:،درد:نوایگ:نوےئ:وت:اہمترے:رس:ںیم:ےھڑیٹ

وک 32 انمزؽ:سل

درد:نواجات:ے۔:بج:مت:اےنت:انزک:زماج:نو:وت::نو:وت:اہمترے:رس:ںیم:ےتھکید:نویئ:یڑپ:یھڑیٹ:اچراپیئ

ونازدو :اگ:اور::ںیہمت:رکو۔:ںیم:یاب:العاج:مت:اس:وعرت:ےس:اشد:زناتک:وک:دور:رک ے:ےک:ےیل:اس

اکنح:رکےک:ےل:اےئ۔::اہلل:ہیلع:وٹپادو :اگ۔:رضحت:اجؿ:اجان :رۃمح:اہمترا:ڈاکن:اسرے:اعمل:ںیم

:اہلل:ہیلع:ہک:رضحت:رۃمح:ایگ:اھکان:ےنیل:اکیلب:کیدؿ:ا:کیڑچاھ۔:ا:مین:الیرک:اب:حبص:واشؾ:اھکرے:ںیہ

رضحت:وک۔:اھٹپؿ::وخب:انسںیئ،رضحت:رضحت:رکےت:نو:ہک:ارے:ایک:اک:اھکان:دے:دو۔:ےنہک:ںیگل

مہ::وت:ا یھ:ے،ںیہن:یب:اک:یب:ہک:ارے:مت:امہرے:خیش:لقع:ایئگ:ںیم:رید:یوھتڑ:نکیل: ے:رھچا:اکنؽ:ایل

:ایرفام:؟یک:یوعرت:ےس:اشد: ے:یسیک:کا:!اجرک:رضحت:ےس:اہک:ہک:رضحت:۔:نکیل اتمت:وک:رھچا:امرد

ےک::اؿ:ےک:ہفیلخ:ینعی ڈاکن:ٹپ:راہ:ے۔:اؿ:یہ:ےک:ہلسلس:ںیم:اریم:ہیربتک:ےس::ربص:یک:ہک:ایس

اہلل::رۃمح:یومحمد:دغباد:دیس:اور:العہم:اولیس:اہلل:ہیلع:رۃمح:نیدباع:انب:ےک:اہھت:رپ:العہم:اشیم:ہفیلخ

ےک::اہلل:ہیلع:اجان :رۃمح:ؿ ۔:رضحت:رمزا:رہظم:اجےئنو:ےک:فنصم:تعیب:روح:ااعملین:ریسفت:ہیلع

ےھت۔::اہلل:ہیلع:رۃمح:یومالان:اخدل:رکد ےھت:اور:اؿ:ےک:ہفیلخ:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:اشہ:الغؾ:یلع:ہفیلخ

۔ڈاکن:ٹپ:ایگ:نوےئ۔:اسرے:اعمل:ںیم:دوون :اؿ:یہ:ےک:اہھت:رپ:تعیب:ہی

ےک:اسھت:دجہ:ےس:ہکم:رکمہم:اجراہ:اھت۔::خیش:اکر:ںیم:ہک:ںیم:یھت:لچ:ریہ:ہیابت:وت::ریخ

:وگاگن:اھت:ںوؽ:ںیہن:،یک:ںیہن:ریرقت: ے:وکیئ:اسؽ:کت:ںیم:اچسیل:،نو :رقمر:ںیہن:ںیم:الص:ںیم

:اؿ:اک:ہنم:رکےت:ےھت:ںیم:ریولگ:رقت:بج:اسیھت:یھت:، ایت:رکان:ںیہن:ریرقت:،وبجمر:اھت:،اتکس:اھت

:اییئرکاتم:ےس:ےھجم:وگ:یک:خیش:ےاسؽ:ےک:دعب:ریم:اچسیل:،یھت:رسحت:نویت:،رکات:اھت:اھکید

اور:التم:ےک::ےیل:ےرفامےئ:وج:ریم:ںوانل:بیصن:رتمح:ےس:دیفم:اینپ:۔:اہلل:اعتیلنویئ:بیصن

۔انیم،نو:دیفم:ےیل

: لیثمت:بیجع:بلق:یک:ؿ اانیمط:ےس:وصحؽ اہلل::ذرک

ملع:میظع:کیاور:ا

۔:اس:وتق:رضحت:نویئ:یبت:اجرک:اکر:ڈنھٹ:ایوک:ڑچاھ:بج:اس:اکر:ےک:ےشیش:وت

اطع:نوا:ہک:وج:ولگ:اےنپ::ملع:میظع:کیہک:ا:ایومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت: ے:رفام

ڑچاھےت،:اکون :اک::ںیہن:اوھکن :اک:ہشیش:نکیل:وت:الچرے:ںیہ:یڈنکنشرئیذرک:اہلل:اک:ا:دؽ:ںیم

33

وک انمزؽ:سل

الہسم:اؿ::وقت:ابرصہ،:وقت:اسہعم،:وقت:اشہم،:وقت:ذاہقئ،:وقت :ینعی ےتڑچاھ:ںیہن:ہشیش

اہلل:ےک::ءوج:اوایل:ںیہن:وہ:نیچ:اؿ:ےک:دؽ:ںیم:،ڑچاھےت:ںیہن:اک:ہشیش:ی وحاس:ہسمخ:رپ:وقت

اکلم:ےس:اتلم:ے۔:ذرکدول :وک:

رپ:وموقػ:ے:ی اک:عفن:اکلم:وقت:ذرکاہلل

ے:اس::وج:ڈنھٹک:دؽ:وک:یتلم:یک:ؿووکسؿ:واانیمط:ےس:نیچ:یڈنکنشرئیےک:ا:ذرکاہلل

انگہ::ینعیوحاس:ہسمخ:رپ:ڑچھ:اجےئ:اگ::ہشیش:ہیاک::ی ہک:سج:دؿ:وقت:ای۔:رفاماظمل:رحموؾ:ںیہ:ہیےس:

:ہنم:ےس:ا ےگ:وھچٹ:اجںیئ :اہلل:بج:ےلکن: رمہبت کیاس:دؿ :زنیماگ :کت::وت ےس:اامسؿ

!:دےیھکیانتک:ڑبا:ملع:ے؟::نواجےئ:اگ۔:اتبےیئ:اکلم:بیصن:وک:وکسؿ :ؽنب:اجےئ:اگ:اور:د:یڈنکنشرئیا

فرح::نوا۔:ایس:اک:عفن:اکلم:ںیہن:یڈنکنشرئیےنلھک:ےس:ا:رگم:ہشیش:یڈنکنشرئیا:۔:اینومرٹ:یھت:یئن

:ے:سج:ےس:رگیم: اتوھکؽ:د:اک:ہشیش:وہ:ڑھکیک:ایرکات:ے:وت:وگ:انگہ: یھ:ذرک:اہلل:ےک:اسھت:ارگ:وکیئ

نواتکس۔:اکلم:وکسؿ:احلص:ںیہن:ے:اور:دؽ:ںیم:ادنر:ا ے:یتگل

وھچٹ:رے:وت:وہ::ےس:انگہ:ںیہن:ااحلؽ: یس:ے:ہک:ارگ:یف:بلطم:ںیہن:ہیاس:اک::نکیل

:ںیہن:،ہن:رکے:اسیرہزگ:ا:،دے وھچڑ:گنت:ارک:ذرک:یہ :ذرکاہلل: یھ ارگ:انگہ : ہن وھچےتٹ:وت

:ا:ہیدؿ::کیا:،وھچڑے :ارکؾ:کیذرک:اس:ےس:انگہ:ڑھچادے:اگ۔ دجہت:زگار:وچر:اھت۔:وضحر

رکات:ے:وت:: یھ:یڑپاتھ:ے:اور:وچر:ہک:الف :صخش:دجہت: یھ:ایگ:ایک:ضوملس:ےس:رع:اہلل:ہیلع:یلص

۔:ذہلا:وج:ولگ:اہلل:اک:ذرک:رکرے:رپ:اغبل:ااجےئ:یگ:یوچر:امنز:اس:یک:اس:یکہک: ایاک: ے:رفام

اک:وپرا:زمہ:احلص::ارئییڈنکنشاتہک:ذرک:اہلل:ےک::ںیوکشش:رک:یوپر:انگنو :وک:وھچڑ ے:یک:ںیہ

: یھ:وت:الھبیئ:وھچیتٹ:ںیہن:ایئارگ:رب:ےی،ہن:وھچڑ:اکؾ: یھ:وت:کین:وھچںیٹبج:کت:انگہ:ہن::نو:نکیل

ربتک:ےس:انگہ:وھچٹ::دؿ:اس:یک:کیاؿ:اشء:اہلل:ا:اجےیئ:ذرک:وابعدت:ےیک:ےی،تم:وھچڑ

:دتاریب:اور:اس:یک:ںیوکشش:رک:یوپر:االخص:ےک:اسھت:انگہ:وھچڑ ے:یک:رشبہکیط::ےگ،اجںیئ

انگہ::کیذرک:ےک،:ارشاؼ:ودجہت:ےک:ا: ہک:ابووجد:رکےت:رںیہ:عحلصم:وک:االط:ای خیش:ینعی ںیرک: یھ

:وعرت:زگرے:اور:ںیم:ہک:وکیئ:راتہ،:اجمؽ:ںیہن:ںیہن:ریغب:ےھکیوعرت:وک:د:التبم:نو :الثم: یس:ںیم

اع:یک:۔:اس:یکاتبےئ:اگ:اور:اہلل:ےس:روےئ:اگ: یھ:العج: یھ:۔:خیشوھکی اس:وک:ہن:دل: ربتک:ےس:د

۔نواجےئ:یگ:دؿ:وتہب:بیصن:کیاؿ:اشء:اہلل:ا

وک 34 انمزؽ:سل

ے:ی وقت:داینب:یک:والتی

ہک:ذرکاہلل:ےک::قبس:لم:ایگ:کیرضحت:واال:ےک:اراشد:ےس:مہ:ولوگ :وک:ا:رہباحؽ

ڑپاتھ::لفن:ںیہن:صخش:وکیئ:کیارگ:ا:۔ے:ونالف:رپ:ںیہن:داینب:یک:تیوال:،رکو:راایتخ:ی اسھت:وقت

اک::اہلل:اعتیل:ہیرکات::ںیہن:انگہ: یھ:کیا:دکہ:ادا:رکات:ے:نکیلؤم:واابجت:وتنس،رصػ:رفاضئ:

:اس:یک:و ی ے:ںیم:تیا:اپک:یک:رقاؿ :دلیل:ے:اور ارقلاؤاـ یر

ف ـر قو تر

نال ؎18الر

۔دنبے:ںیہ:یقتم؟وکؿ:ںیہ:ےک:و ی:اہلل:اعتیل

نواتکس:اہلل:ںیہن:رپ:ارصار:رک ے:واال:و ی:انگہ

وج:صخش:رات:رھب:دجہت:ڑپاتھ:ے،:دؿ:رھب:التوت:رکات:ے،:رہ:اسؽ:جح:ورمعہ:رکات::اور

رکات:ے،::رکات:ے،:اگان:اتنس:ے،:تبیغ:یاات،:دبرظن:ےس:ابز:ںیہن:ےنھکیوعرت:وک:د: یس:ے:نکیل

افقس:ے۔:وج:انگہ:رکات:ے::ہینواتکس:ابووجد:جح:ورمعہ:ےک،:ابووجد:دجہت:ےک::اہلل:ںیہن:صخش:و ی:ہی

:وابج،::کی۔:انویتکس:عمج:ںیہن:تیوال وہ:افقس:ے:اور:قسف:و:ںیم:تعیرش صخش:وج:رفض،

اہلل::ے،:و ی:یقتم:ہیرکات:::انگہ:ںیہنوتق:رہ:وتق:ابدخا:ے،: یس:دکہ:ادا:رکات:ے:نکیلؤم:تنس

:ںیم:اید وہ:وت:رہ:وتق:اہلل:یک:،وہ:ونالف:رضور:ڑپےتھ:ںیہ:اہلل:ںیہ:اور:ابت:ے:ہک:وج:و ی:ہیے۔:

:یتپ:انثء:اہلل:اپین:اتلم۔:العہم:اقیض:ںیہن:یہ:اہلل:ےک:ذرک:ےک:اؿ:وک:نیچ:ریغب:،رےتہ:ںیہ:نیچ:ےب

رغؼ:ے۔::کت:ذرک:ںیم:وہ:رس:ےس:ریپ:ہک:نج:وک:ذرکاہلل:اک:زمہ:لم:ایگ:رفامےت:ںیہہیلع:اہلل::رۃمح

اا:ےس:وہ:انگہ:ںیہن: یس

ن

ضع ے۔:ویک :ہک:ذرک:اک:احلص:رتک:تیصعم:ےتینو ے:د:ا

تبثم:اور:ذرک:یفنم:ذرک

اؽ :ینعی‘‘تبثم:اید ’’کیربمن:ا:ںیہ:دو:ںیمسق:یک:اید یک:اعتیل:اہلل

ت

ربمن:دو:،اوارم::ام

امنز:اک:وتق::ذرک:تبثم:ے:ےسیج:ہیوت::۔:ارگ:مہ:ااکحؾ:وک:اجب:الےت:ںیہونایہ:رتک :ینعی‘‘یفنم:اید ’’

:،اچب ی:رظنوت::انرحمؾ:وعرت:اسےنم:ایئگ:ے:ےسیج:ذرک:یفنم:ہیاور:انگہ:وھچڑان::،وت:امنز:ادا:رک ی:اایگ

68:النفاؾ ؎18

35

وک انمزؽ:سل

:اس:وتق:اہلل:اعتیل :رک:اور :اصبرت:یک:ںیلےس:وسدا :اوھکن :یک:ینعیالحوت::ہک:اے:اہلل!

:ا:ی، ے:اک:وک:دے:د:اھٹمس:وت:ںیم اھٹمس:اطع::یک:امیؿا:ینعی امییناب:اک:ےھجم:الحوت

؎ ایا:ایدرعش::دورال :کی۔:اانپ:اےیجیرفامد

ےئگ نب: انانیب اسےنم: وہ: اےئگ: بج

نب:ےئگ:ٹہ:ےئگ:وہ:اسےنم:ےس:انیب:بج

ومرٹ:الچ ے:واال::انانمبس:لکش:اسےنم:اےئ،:نکیل:اکھجول:بج:وکیئ:ںیرظن:؟ینعیںینب:ےسیک:انانیب

سفن::رھپ: یھ:ےھکی،سب:وہ:اسےنم:رظن:رےھک:ادرھ:الدرھ:ہن:د:،ے:اعمیف:اس:ےک:ےیل،ہن:ےنب:انانیب

وتہب::،یگ:اجےئنو:اعمیف:اؿ:اشء:اہلل:اعتیل:اس:یک:،اگنہ:ےس:ھچک:رچاےئ:اگ:ہیاگنہ:ےس:اور:زاو:احہیش

سفن::ےریم:رھپ: یھ:نکیل:ڈا ی: ے:رظن:وک:اسےنم:راھک،:دصقا:رظن:ںیہن:ںیم:!رکےل:ہک:اے:اہلل

دات:رحمہم:رسموہق:وک:اک:اعمػ:رفامدےیجی::ےنو:ریم:ای ے:وج:رحاؾ:امؽ:رچا

ن

لذ

ت

ٹسم

رحاؾ::ینعی

:وتقنو:اک:اس:وک:اعمػ:رکدےیجی:ویک :ہک:اس::اک:امؽ:وج:سفن: ے:احلص:ایک:یوچر:ذلت:یک

ے::اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح::اکھجات:وت:داصدؾ:نواجات۔:رضحت:میکحارگ:رظن:،اھت:ںیہن:راس:رپ:اایتخ

:نیسح:کیڑپاتھ:نوا:اجراہ:ے:ہک:ا:زمکور:ے:اور:حیبست:اچس:اہلل:واال:ے:نکیل:وایعق:ہک:ارگ:وکیئ:ایرفام

:رب:یڑگت :ٹپل:یئگ:اھکیےس:د:تین:یوعرت: ے:اس:وک :خٹپ:اور :اس:وک :اید:اور رفموہض:ہی۔

التم:ےک::االصح :رفامرے:ںیہ:ؿایبہیلع: اہلل:رۃمح:یاصبح:اھتون:ومالان:ارشػ:یلعرضحت:

: اطتق:ےس:ی!:مت:تہب:رظن:اچبےت:نو:اور:وپراور:اہک:اے:المیئگ: رپ:ھٹیب:اور:اس:ےک:ےنیس،ےیل

اگ۔:رضحت::ےھکید:ںیہن:نو :ہک:اب:ےسیک:یتھکیےھجم،:د:ھکیوھکؽ:رک:اہک:ہک:اب:د:اںیھکن:اس:یک

تمظع::یک:رپ:اہلل:اعتیل:ہیرصب:اعشع :ے:وت:اینپ:اصبح:تبسنہک:ارگ:وہ::رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح

ی ایٹچ وک:اغبل:رےھک:اگ:اور

چ ٹ پ

ڈاےل::رظن:ںیہن:کیے:ڈاےل:اگ،:ابر:ریاایتخ:رظن:وج:ریغ:یحطس

وج:اس::رکےت:ںیہ:ؿایب:ءےک:ڑبے:اوایل:اہلل:اعتیل:ابںیت:یسیرکاتکس:ے؟:ا:ؿوکؿ:ایب:ابںیت:ہیاگ۔:

احلص:ے۔:امیؿا:اسینج:وک:ا:ےس:زگرے:نوےئ:ںیہ:راےتس

اتبےیئ:۔انگنو :وک:وھچڑان:ے:ینعی ی وقت:داینب:یک:تیےک:رقب:ووال:اہلل:اعتیل:رغض

:سک:یک: یھ:اور:تحیصن:؟ہک:ںیہن:یلم:تحیصن:؟ہیقبس:الم:ہک:ںیہنہی:واےل:ہصق:ےس::ارئییڈنکنش

وک 36 انمزؽ:سل

:ےک:ارخ:ے؟:رضحت:میکح

ت

ملتل

رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح::ہفیلخ:یاالتم:دجمد:ا

ے::اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:ایومالان:زرک:ثیادحل:قلعتم:اؿ:ےک:ااتسد:رضحت:خیش:ے:نج:ےک:یک

ے:ہک:ومالان:اربار:اقحل:اصبح::نویئ:یپھچ:املعء:اظمرہ:اولعلؾ:ںیم:ابت:باتب:اشمریہ:ہیاور::ایرفام

:۔:رضحت: ے:ایکںیہ:اصبح:تبسن ہیوتق:ےس::ڑپےتھ:ےھت:ایس:فیرش:دابج:ھجم:ےس:اںودا

:اچر:ےشیش:۔:اکر:ںیمایگ:ایڑچاھ:اک:افدئہ:بج:نوا:بج:ہشیش:ارئییڈنکنش وھکیہک:د:رفامیئ:دمعہ:تحیصن

:اسہعم:)ےننس:یکوقت::،وقت(:یک:ےنھکی۔:وقت:ابرصہ:)دںیہ:اپچن:ےشیش:ااسنؿ:ںیم:نکیل:نوےت:ںیہ

:وقت:الہسم:)وھچ ے:یک:،وقت(:وقت:ذاہقئ:)ےنھکچ:یک:،وقت(::یکوقت:اشہم:)وسےنھگن:،وقت(

:اہلل:ےک:ذرکاک:وپرا:افدئہ:بج:ےلم:اگ:بج:اؿ:اپوچن :راوتس :رپ:اہلل:ےک:وخػ:اک:ہشیش:۔وقت(

ےک:الخػ:ہن:نو:وت:ھجمس:ول:ہک::رمیض:اکؾ:اہلل:یک:بج:اؿ:اپوچن :وقوت :ےس:وکیئ:ینعیڑچاھولےگ:

اہلل:بج:ہنم:ےس:ےلکن:اگ:وت:اانت:زمہ::کیرھپ:بج:اہلل:اک:ذرک:رکوےگ،:رھپ:ا۔:ڑچھ:ایگ:اک:ہشیش:ی وقت

زمہ:اپےئ: ایدہرپ:تنج:ےس:ز:زنیم:یک:وہ:صخش:داین:ںیم:۔:اہلل:اک:انؾ:ےنیلایدہےس:ز:اےئ:اگ:ہک:تنج

ے؟:ایک:رکات:ے:۔:دلیل:راایتخ:ی وج:وقت اگ

رسمہ:ںیہن:ذلت:اک:وکیئ:اہلل:یک:ذرک

اور:وابج:اولوجد: ںیہ:میدق:ؼ:ے،:احدہ:ے:اور:اہلل:اعتیلے:ہک:تنج:ولخم:ہی دلیل

:وت:اہلل:ےک:انؾ:یک:۔ے:ولخمؼ:ے:تنج:اخقل:ںیہن:؟ے:ذلت:وک:ولخمؼ:اپیتکس:اخقل:یک:۔:ایکںیہ

رم ہکبج:وخد:رفامرے:ںیہ:؟اپےئ:یگ:اھٹمس:اور:ذلت:وک:ولخمؼ:ےسیک ل یرک قرند کفواارمر

؎16لر

وت:رھپ:اہلل:ےک::رسمہ:ںیہن:اہلل:اک:وکیئ:ینعیے:: اتنوراہ:ے:وج:افدئہ:ومعؾ:اک:د:واعق رکنہ:تحت:ایفنل

؎ الردو:رعش:ے:کیا:اریم:؟رسمہ:نواتکس:ے:وکیئ:ذلت:اک:ےسیک:انؾ:یک

ے انؾ: راایپ:اہلل:اسیک:اہلل

اور:اجؾ:ے:اک:انیم:اعوقش

8:الخلص ؎16

37

وک انمزؽ:سل

لیثمت:کیا:یک:یودعتم:ےک:عفن:الزیم:ملع

:خیش:ںیم:ومرٹ:سج:ںیم:وت:ویہ:رہ:ایگ:لیم:نیت:فیبج:ہکم:رش:دورسا:واہعق:ےینس:اب

۔:اےنت:اکر: ے:رویک:اصبح:ےک:ےیل:ےنیل:وؽپمپ:رپ:رٹیپ:وؽرٹیپ:کیےک:اسھت:رفس:رکراہ:اھت:ا

اہک:ہک:: ے: یھ:ردلا:نوا:اھت۔:اس:ےک:ڈراویئ:وؽرٹیپ:سج:رپ:دس:ابرہ:زہار:نلیگ:ایا:رکنیٹ:کیا:ںیم

:ایاجراہ:ے۔:رضحت: ے:رفام:ںیہن:وؽرٹیپ:ڈاؽ:دو:ویک :ہک:انجن:ںیم:وؽرٹیپ:ںیم:رکنیٹ:ےریم

تبحص::اہلل:واول :یک:،رکےت:دورسا:قبس:احلص:رکو۔:وج:املعء:اےنپ:ابنط:وک:ونمر:ںیہن:کیہک:ا

:اےنپ:بلق:ےک:انجن:ںیم:وؽتبحم:اک:رٹیپ:یک:اہلل:اعتیل:،تیشخ:اک:وخػ،:اہلل:یک:ےس:اہلل:اعتیل

نو،:ہن:وخد::ےک:اورپ:راھک:نوا:ے:اچے:دس:زہار:نلیگ:ھٹیپ:اؿ:اک:ملع:اؿ:یک:ےترک:احلص:ںیہن

:لچ:یہ:سج:فرح:رٹک:اور:رکنیٹ:،ہن:دورسو :وک:افدئہ:اچنہپےتکس:ںیہ:اس:ےس:افدئہ:الاھٹےتکس:ںیہ

ارگ::نویتکس:ںیہن:وتقیف:فرح:اےنپ:ملع:رپ:لمع:یک:ایس:،ہن:نو:وؽرٹیپ:ںیم:اتکس:بج:انجن:یہ:ںیہن

؎ ںیہن:تبحم:وتیشخ:یک:ہللا دؽ:ںیم

امرے:ںود:وچ :ربنت:زین:ملع

؎ اسپن:ے:احلص:رکات:ے:وہ:ملع:اس:ےک:ےیل:ےک:ےیل:اور:نت:رپیتس:ےک:شیع:ملع:وک:داین:وج

ںود:ایرے وچ :ربدؽ:زین:ملع

ے۔:ملع:دیفم:ہیوتبحم،:دؽ:اہلل:واال:نواجےئ:وت:رھپ::تیشخ:ینعیاحلص:رکول::ملع:اک:ارث:ارگ:دؽ:ںیم:اور

نوات::اصبح:تبسن!:ےلہپ:دؽ:اہلل:واال:اتنب:ے:بت:مسج:اہلل:واال:اتنب:ے۔:ےلہپ:دؽ:دووتس

رکات۔:فرح:ےس:انگہ:ںیہن:وہ: یساور:ے:رھپ:اس:اک:ارث:اسرے:مسج:رپ:نوات:ے:

تیوال:العامت

:یکنو ے::ہک:اہلل:ےک:و ی:رفامےت:ںیہ:ںیم:ۃرشح:وکشم:ۃرماق:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاقر:یلع:الم

تبحم: یک اس::دول :ںیمےک: ءانبات:ے:اےنپ:اوایل:سج:وک:اہلل:اانپ:و ی:کیربمن:ا:دو:ںیہ:العںیتم

:د رعر ے: اتڈاؽ ت یرتہ قلر اة امراررم

مریررزقرہ

اـر

انہ شر یفال

ۃ در بور قول

ا ئ ارقلیر :دورس۔ہ و:ے:العتم:یاورس ادر اررر رو ل ارق ءا صر عر ظورا

مر در قرصرہ نر عر

وک 38 انمزؽ:سل

ارتکرابہ 18؎اہلل:نواکچ:ے::و ی:اصبح:تبسنارگ:وہ:ارادہ:رکے:اور:وہ:اکاکؾ::تعیالخػ:رش: یس:

اراکتب:ےس:اس:وک:وفحمظ:رےتھک:ےکاور:انگہ::ںیہ:ےل:ےتیل:افحتظ:ںیم:اس:وک:اینپ:وت:اہلل:اعتیل

:وک:اس:ےس:اگھبد:ای۔:ںیہ :انگہ :ےس:اگھبد:ای:ںیہ:ےتیوت :ادیپ:ےب:ینیچ:۔:وکیئںیہ:ےتیاس:وک:انگہ

وبقؽ:: ے:ےھجم:اےنپ:ےیل:وخد:ھجمس:اجات:ے:ہک:اہلل:اعتیل:اقمؾ:وہ:ے:ہک:ادیم:ہی۔:ںیہ:ےتیرکد

وک:اانپ:: یس:ہک:بج:اہلل:اعتیل:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاصبح:وھپوپلر:ے۔:اشہ:دبعاینغل:رفامایل

؎ لچ:اجات:ے:اتپ یھوت:اےس::انبےت:ںیہ:و ی

نوےکچ امہرے: مت: اہمترے: مہ

اجبن:ےس:ااشرے:نوےکچ:دوون

ےس:وپاھچ:ہک:دنبہ:بج::اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح: ے:رضحت:میکح:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:وخاہج

ہک:ابلکل:اتپ::ایرفام:؟لچ:اجات:ے:ہک:اس:وک:تبسن:اطع:نویئگ:اےس:اتپ:نواجات:ے:وت:ایک:اصبح:تبسن

اک:وک::ہک:بج:اک:ابغل:نوےئ:ےھت:وت:ایک:ایرفام:؟ہک:رضحت:ےسیک:لچ:اجات:ے۔رعض:ایک

اھت:لچ:ایگ:اک:وک:وخد:اتپ:ای ؟ںیہن:ایانسحل:ابغل:نوا::زیےس:وپانھچ:ڑپا:اھت:ہک:دووتس!:اتبان:زع: دووتس

غوغ:ینعم۔:ابغل:ینعمابغل:نوایگ:ہک:ںیمجل ٹبے::فرح:بج:روح:ابغل:نویت:ایس:ؿ،:ردیس: ےنچنہ:واال،:ا

:ا:اہلل:یک:ے:وت:رگ:رگ:ںیم:اہلل:کت:چنہپ:اجیت:ینعی :اہلل:ےس:اخ:کیتبحم، :اور قلعت::صدرد

؎: ::رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:وسحمس:نواجات:ے۔:ومالان:رویم

:ابز نم وجےئ: در: نم:ادم:اب

ےلچ:اگ؟:ںیہنوک:اتپ:ایاےئ:اگ:وت:در:۔:بج:اپیناایگ:ںیم:ایدر:ےریم:اپین:ریما

نم وکےئ: در نم:: اشہ : ادم:ابز:

ےلچ:اگ؟:ںیہناتپ:اےئ:اگ:وت:دؽ:وک:ےسیک:۔:بج:اہلل:دؽ:ںیماشہ:اایگ:اریم:ںیم:یلگ:دؽ:یک:ریمے

:دورسے:واہعق:ےس:ایک:وت اک::تبحم:وتیشخ:قبس:الم:ہک:دؽ:ےک:انجن:ںیم:دووتس!

وتبحم:ےک::اور:تیشخ:، یھ:یاور:دعتم: یھ:الزیم:،: اتچنہ:ےبت:ملع:اک:عفن:نوان:اچےیہ:وؽرٹیپ

ہک::رفامےت:ںیہ:رۃمح:اہلل:ہیلع:یتپ:انثء:اہلل:اپین:۔اقیضاہلل:واےل:ںیہ:؟پمپ:اہک :ںیہ:وؽرٹیپ

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،اللتعالکتابامساء،5/98:النفاتحیمقاۃ ؎18

39

وک انمزؽ:سل

وک:: ے،:اھکن:ےس:ونیسح:یالتبم:ے،:اکؿ:ےس:اگان:ےننس:اک:اعد:انگہ:ںیم:وضع: یھ:سج:صخش:اک:وکیئ

ے،::یےک:اگؽ:وھچ ے:اک:اعد: ے،:اہھت:ےس:ونیسح:یاک:اعد:ے،:زابؿ:ےس:تبیغ:یاک:اعد:ےنھکید

:اہلل:اعتیل:ے؟ایک:اپاتکس۔:دلیل:اکلم:ںیہن:ؿصخش:اانیمط:ہیاعدت:ے:وت::مسق:ےک:انگہ:یک:ارگ: یس

ے::ای ے:رفام

راللبذک بارلر قول

ال ن نر

ترط

15؎

اور:لیثمت:کیا:بلق:یک:ؿ اہلل:ےس:وصحؽ:اانیمط:ذرک

:اہلل:اپین:اقیض:ںیم:یرہظم:ریسفت اللہک:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء ر:بذک

اللیف :ںیمینعم ررغؼ::نوا:ہک:اانت:رثکت:ےس:ذرک:رکو:ہک:ذرک:ںیم:ہیبلطم::۔ےک:ےذک

اا:انگہ:ںیم:کت:وکیئ:رس:ےس:ریپ:ینعیڈوب:اجاےگ::بج:ذرک:ںیم:،نواجا

ن

ضعالتبم:ہن:نواگ:بت:اجرک::ا

اء ید:ریایپ:ینتک:ےلم:اگ:اور:اثمؽ: یھ:لماک:ؿاانیمط نرۃیفال کر نر السر ن نر

اترط نر کر

13؎وک::یلھچم

اءیفبک:وکسؿ:اتلم:ے؟:بج: نراءابے۔:ارگ:نویت:نویئ:ڈویب:ںیم:ے،:اپین:نویتال نر

ے:ل

رس:الھک::ینعیارلاس:ے::وشکمۃف:ے:نکیل:نویئ:ڈویب:ںیم::اپینےک:اسھت:وت:ے،:رگدؿ:کت:اپین:ینعی

ےک::اور:اپین:ااجےئ:یگ:وت:دؾ:کت:رگیم:رگؾ:نویگ:یےلم:اگ؟:بج:وھکڑپ:اس:وک:نیچ:ے:وت:ایک:نوا

فرح:وج::ایس:۔بج:کت:ہمہ:نت:رغؼ:اب:ہن:نواجےئ:رے:یگ:اسھت:نو ے:ےک:ابووجد:ےب:نیچ

اا کت:ڈوب:اجےئ،: یس:رس:ےس:ریپ:رقب:ںیم:ایےئصخش:اہلل:ےک:در

ن

ضعوک:انگہ:ہن:رک ے:دے::ا

:التیف:ؿ:اکلم:ےلم:اگ:اور:ارگ:یھبکبت:اےس:اانیمط رکے::اطخ:نواجےئ:وت:اافغتسر:ووتہب:ےس:وفرا

:ےس:ابرہ:لکن:ایت:ے:اور:اپین:نوا:اکاٹن:لگن:یتیل:ایاک:اچرہ:اگل:یارک:اکشر:الچل:ںیم: یھ:یلھچم:یھبک:ےسیج

:ںیم:ایرک:رھپ:در:دے:اور:وک:امررک:الگ:اھپڑ:یتیل: اکٹھج:ے؟:اکاٹن:اکنےنل:ےک:ےیل:رکیت:رھپ:ایک:ے،:نکیل

:ایےئدر:،ےل:اجںیئ:انگہ:ےک:اموحؽ:ںیم: یس:ؿسفن:واطیش:ارگ:یھبک:ے۔:اس:ےیل:اجیت:یلچ

وکشش:ےک:اسھت::یوپر:وت:وفرا:اینپ:ںیرقب:ےس:دور:رک االرق رفار:ےس::،نواجےیئ:اللفرف

:رپ:رقار:رے:اگ:وت:اسرےگ:رقار:ےس:ںیہن:اہلل:کت:ںیچنہپ انگہ:ےک:اپاخہن::زدنیگ:ی۔:ارگ:انگہ

82:اعد ؎15

(83)الفجر،13/831:التفسریالنظہری ؎13

وک 4۳ انمزؽ:سل

ےگ۔:تل:تپ:ڑپے:رںیہ:ںیم:باشیپ

رپ:دنچ:ارتعااضت:اور:اؿ:ےک:وجابلک:ےک:وصایف:اج

رعض:رکو :اگ۔::وصتػ:ےک:ابرے:ںیم:ابںیت:اب:دو:نیت:ںی،رکد:شیپ:دو:ابںیت:ہی

:یسیج:اور:ےلہپ:زام ے:ذرک:مک:رکےت:ںیہ:ےک:وصایف:ہک:اس:زام ے:ہک:ولگ:ےتہک:ںیہ:ہیابت:وت::کیا

:رویٹ:ابیس:ںیم:اور:اپین:داؽ:رویٹ:ہک:ےلہپ:زام ے:ےک:وصایف:ہیابت::یرکےت۔:دورس:ابعدت:ںیہن

ہک::ہیارتعاض::ااور:رسیت:۔اور:رمغ:الپا:اھکےت:ںیہ:ینخیاج:لک:ےک:وصایف:،وگھبرک:اھکےت:ےھت

:ےتنہپ،:ڑبے:اھٹھٹ:واال،:اٹٹ:اور:ومےٹ:ڑپکے:اک:ںیہن:دن۔:ویپتہب:اشدنار:ےتنہپ:ںیہ:ابلس: یھ

۔ابٹ:ےس:رےتہ:ںیہ

:ےک:مسج:ںیم:ےک:وصایف:ےلہپ:زام ے::کی۔:ربمن:ااک:وجاب:ےینس: اب:ونیت:1وجاب:ربمن

:ایدیتز:ؿ:یکوخ::وتارگ:دصف:ہن:ولھکاںیئ:،وخؿ:ولکناان:ڑپات:اھت:نوات:اھت:ہک:رہ:اسؽ:اںیہن:ایدہوخؿ:اانت:ز

وخؿ:ولکنا ے::،وک:وخؿ:ڑچوھاان:ڑپات:ے:ےک:وصایف:رےنہ:اتگل:اھت:اور:اب:ےک:زام ے درد::ےس:رس:ںیم

ےگ؟:زام ے:ےک:دبےنل::الوگ:نواجںیئ:رپ:ےسیک:ےک:ااکحؾ:وخؿ:ڑچوھا ے:واےل:زام ے:واےل:زام ے

دعتاد:وک:مک:: ے:ذرک:یک:نیوت:زبراگؿ:د:اک:زامہن:اایگ:یذہلا:بج:زمکور:،ےس:ااکحؾ:دبؽ:اجےت:ںیہ

نواجےئ:اگ۔::اپلگرکےت:ےھت:وت::ایک:نیاانت:ذرک:رکے:انتج:ہک:ےلہپ:زبراگؿ:د:اب:ارگ:وکیئ:ای،رکد

ولہپاؿ:رتس:زہار:ابر:اہلل:اہلل:رک ے:ےس::کیرکےت:ےھت:ہک:ا:ایاصبح:رفام:اشہ:دبعاینغل:خیش:ےریم

:رقب:ںیم:،ؾ:رپ:ےچنہپ:اگاقم:ایس:زمکور:اپچن:وس:ابر:ںیم:کیسج:اقمؾ:رقب:رپ:ےچنہپ:اگ:اہن::ہ:ربارب:یمکذر

اطتق:ور:ےس::ینتج:تنحم:اچںیہ:یہ:اینت:ہک:زمکورو :ےس: یھ:ںیہ:یاظمل:وھتڑ:۔:اہلل:اعتیلنویگ

:وال۔اچےتہ:ںیہ :اج: یھ:ذرک:رپ:ںیہن:تیاور : وج:ےچس:انگنو :ےس:ےنچب:رپ:وموقػ:ے۔:ذہلا

نوےئ::ےس:و ی:یہ:ی وقت:وہ: یھ:زگرے:ںیہ:ءاور:وج:ےلہپ:اوایل:وہ:رہ:انگہ:ےس:ےتچب:ںیہ:اہلل:واےل:ںیہ

ے۔:اک:نیعم:ی ذرک:وت:وقت:،ضحم:ذرک:ےس:ںیہن:،ےھت

وت::اک:اایگ:یے:ہک:بج:زامہن:زمکور:ہیاور:دورسے:ارتعاض:اک:وجاب::2وجاب:ربمن

دت:ابع:وت:ایک:ہن:نویگ:ے:ویک :ہک:بج:اطتق:یہ:یرضور:ےک:ےیل:ذغا:اھکان:وصایف:اب:اطتق:یک

ےگ۔:ںیاکاکؾ:رک:نید:ےگ:اور:ایک:ںیرک

41

وک انمزؽ:سل

::رضحت:میکح:اہلل:ہیلع:اہلل:اصبح:رۃمح:ومالان:اشہ:ویص:رضحت

ت

ملتل

االتم:دجمد:ا

وت:رضحت::ایا:ےک:ےیل:ایرتاملسمؿ:ارسف:ز:کیےھت۔:ا:ےک:ہفیلخ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یومالان:اھتون

اس:ارسف: ے::۔تنحم:رکےت:ےھت:ہتسپ:اور:ابداؾ:اھکرے:ےھت:وچ :ہک:تہب:ذرکولغش:اور:دامیغ

االتم::رضحت:میکح:ینعیاہلل:نو :ےگ::و ی: ے:وت:اھجمس:اھت:ہک:وکیئ:ںیم:!وتہب:واسپ:ارک:اہک:ہک:وتہب

نو ::زبرگ:ادیم: ے:وت:اھجمس:اھت:ہک:وکیئ:اہلل:اصبح:وک:ہہک:راہ:ے:ہک:ںیم:اشہ:ویص:ےک:ہفیلخ

:رویٹ:۔:ارے:زبرگ:وت:وہ:ے:وج:وسیھکےتسپ:اور:ابداؾ:الڑارے:ںیہ،زبرگ:ںیہایک: ہی ےگ:نکیل

اجولہ :ےس:دخا:اچبےئ۔:اس:اجلہ::ےسیاک۔:ا:احؽ:ے:اہجتل:ودبیلقع:ہیاھکےئ۔::رکڈںو:ںیم:اپین

راہ:رپ::ےس:الضف:ے:ویک :ہک:اؿ:اک:ابداؾ:اہلل:یک:رویٹ:وسیھک:یاتپ:ہک:اؿ:اک:ابداؾ:اھکان:امہر:وک:ایک

:ےگ،:غیلبت:ںیرک:ریےگ،:رقت:ںیرک:اس:ےس:وہ:فینصت:رخچ:نواگ۔:اس:ےس:وج:اطتق:اےئ:یگ

ابعدت:ے۔:ونر:ے،:ابعدت:ے،:اؿ:اک:اننہپ: یھ:اہلل:واول :اک:اھکان: یھ۔ےگ:ںیرک

اگل:نوا::دن ے:تنس:ھجمس:رک:ویپ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یرمہبت:رضحت:اھتون:کیا:3وجاب:ربمن

ایابت:وہک ۔:رفام:کیہک:ا:اصہبح: ے:رعض:ایک:ایناور:رفس:رپ:اجرے:ےھت۔:ریپ:نہپ:ایل:اترک

دورسے:اےھچ:ڑپکے:نہپ:ےیجیل:ویک :ہک:اک::،ابت:ے؟:اہک:ہک:اک:ڑپکے:دبؽ:ےیجیل:ایکاہ ،:

۔:ےگ:ہک:اج:لک:رضحت:رضورت:دنم:ںیہ:ںیھجمس:دی:ےگ:وت:رماجںیئ:بج:اس:ابلس:ںیم

اور:وک:مغ:نوات::دیو رم:ےاجات:وت:ریم:اس:ابلس:ںیم:ارگ:ںیم:وایعق:،اہلل:زجاک :ایرضحت: ے:رفام

ہچ:رضحت: ::انچ:۔ابلس:وخد:وساؽ:نب:اجات:ہیرکف:رکےت:ذہلا::ڑپکے:ونبا ے:یک:ےیل:ےوہ:ریم

۔ ے:دورسا:ااھچ:ابلس:نہپ:ایل

:ووصایف:یہی :اب:املعء :ہک :ارتعاض:اک ۔:ااھچ:ابلس:ےتنہپ:ںیہ: ویک:وجاب:ے:اس

:،ھجمس:رے:ںیہ:املعء:وک:ولگ:ریقح:ںیمہک:اس:زام ے:ای ے:رفام:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:اشہ:دبعاینغل

اجا:ابلس:ااھچ:نہپ:رک:اجا::اظرہ:نو۔:وصخاص:بج:ںیہک:جابلس:ہن:ونہپ:سج:ےس:اایتح:اسیا:اس:ےیل

ادمح:اصبح::ردیش:یتفم:دنچہ:امےنگن۔:اس:ےیل:ایاھکؽ:ےنیل:یک:ہک:اےئگ:رقابین:ےتھجمس:ںیہ:گورہن:ول

:اامتج:و زیچ:ہک:نیت:ای ے:رفام :،ے:کب:نویت:ردیس:سج:ںیم:گیب:کیا::ے:ع:اجزئ:ںیہناک

:ے:ہک:اس:ےک:اہھت:ںیم:اتھکیویک :ہک:امؽ:دار:بج:د:،راضمؿ:ےاور:رسیت:داڑیھدورسے:

راضمؿ:اک:ے:وت:اس:ےک:دؽ:رپ:: یھ:ے:اور:ہنیہم: یھ:داڑیھے:اور:: یھ:کب:واال:گیب:ردیس

وک 42 انمزؽ:سل

ے:ہک:ہہک:: اتے:اور:ونرک:ےس:ہہک:د:پھچ:رک:اجاتھٹیب:نوات:ے:اور:رھگ:ںیم:اکیرڈوھتڑا:اس:رلزہ:ر

:،اہج :کت:نوےکس:املعء:وک:ااھچ:ابلس:اننہپ:اچےیہ:۔:اس:ےیلںیہ:اصبح:اس:وتق:ںیہن:ھٹیس:انید

ارگ:ہچ::،ںیہرچیٹھپولگ ہیوسحمس:ہن:نو:ہک::ہیاتہک:امؽ:دارو :وک::،ے:ید:اہلل: ے:تیثیح:ینتج

ے۔: اترکد:ذیے:سج:ےس:اہلل:الکؾ:وک:ذل:یابز:وت:اقہیف:ہی ریخ۔:ںیہ:اور:اےئ:ربوز:رچینس:ںیہ:رچیٹ

:وصخاص:ںیہک:ےتنہپ:ںیہ: ےس:ولعمؾ:نوا:ہک:اج:لک:اہلل:واےل:ذرا:دمعہ:ابلس:ویک:اس

۔وھکید: وک:وت:تین:اؿ:یک،ںیہ:وت:ااھچ:ابلس:نہپ:ےتیل:رفس:رکےت:ںیہ

اک:رحہب:اطیشؿ

وہ:وساتچ:ے:ہک:ارگ::،تہب:ڑبا:رحہب:ے:ہیاک::ؿاطیش،وہ:رحموؾ:راہ:یک: ے:دبامگین:سج

زبروگ :وک: ذہلا::۔نواجےئ:اگ:اصبح:تبسناہلل:واال:: یھ:ہیوت::اہلل:واےل:اک:دقتعم:نوایگ: یس:ہی ںیہک

:سب:انؾ:ےک۔:نکیل:ںیہوی :یہ:اج:لک:ےک:وت::۔زبرگ:اب:اہک :داھکات:ے:ہک:وہ:ےلہپ:ےسیج:ریقح

ےک:ربقاتسؿ:ےس::ہک:دیلہ:المج:اخؿ:اک:ااظتنر:رکےت:ںیہ:اک:میکح:نوات:ے:وت:ایک:ربج:ذرا:امیب:مسج

،:ای:وج:رقیبی:میکح:نوات:ے:ایس:وک:ے:وتنیہ:یےس:العج:رکاان:ریم: ومیکح:ومعم ی،الھٹ:رک:اںیئ

ےس::اتلم:ے:ایس:وج:میکح:ے:اس:ےیل:ریاجؿ:ایپ وچ :ہکداھکےت:ںیہ:ہک:دلجی:ےس:اجؿ:اچبا۔

ے۔:وک:التش:رکاتیل:واےلاہلل::نواجات:ے:وہ: یس:راایپ:ؿامیفرح:سج:وک:ا:۔:ایسروجع:رکےت:ںیہ

:خیش ے:یےس:قلعت:رضور:ؽ:ےک:ااقتنؽ:ےک:دعب:دورسے:خیشاو

وابج::التش:رکان: یھ:دورسا:خیش:ءواوایلےک:ااقتنؽ:ےک:دعب:ابامجع:وصایف:خیش:یہ:اےسی

رگے::ںیم:ںیونک:ادیم:کیہک:ا:ایرفام:رشح:ںیم:ومالان:روؾ:یک:یاالتم: ے:ونثم:ے۔:میکح

:ںیم:ںیابدنھ:رک:ونک:ریس:واال:اےنپ:ڈوؽ:ںیم:ےنچنیھک:،نوےئ:ڈوول :وک:اےنپ:ڈوؽ:ےس:اکنؽ:راہ:ے

ے:ہک:اس:اک:ااقتنؽ::اتیل:اسنھپرک:ابرہ:چنیھک:ڈااتل:ے:اور:رگے:نوےئ:ڈوول :وک:اےنپ:ڈوؽ:ںیم

نوےئ::اچے:رگے:،اکنؽ:اتکس:رگے:نوےئ:ڈوول :وک:ںیہن:ںیم:ںی۔:اب:اس:اک:ڈوؽ:ونکنوایگ

اےئ:اور:وہ:اانپ:ڈوؽ:ڈاےل::دورسا:زدنہ:ادیم:اؿ:وک:اکنےنل:ےک:ےیل:،ڈوؽ:اس:ےس:انتک:ےٹپچ:رںیہ

:ربق:رپ:رماہبق:رکےت:رنو:االصح:ںیہن:ےک:ااقتنؽ:ےک:دعب:الھک:اس:یک:۔:خیشےگ بت:لکن:ںیکس

43

وک انمزؽ:سل

:اس:اک:رواحینالتش:رکو:ویک :ہک:ااقتنؽ:ےک:دعب::ہک:زدنہ:خیش:ای ے:رفام:۔:ذہلا:ومالان:رویمنویتکس

:رگے:نوےئ:ولوگ :وک:وہ:اکنؽ:ںیہن:ںیم:ںیےک:ونک:اسفنہین:۔:اب:وخااشہت قلعت:متخ:نوایگ

:یک:یےس:ازاد:دیق:سفن:اور:وخااشہت:یک:رضورت:ے:وج:االصح :یک:خیش:ہزدن:اتکس۔:اس:ےیل

اع: یھ:دتاریبلےس::الغیم:ربتک:ےس:سفن:یک:اس:اک:ڈوؽ:ے:سج:یک:یہیرکے:اگ۔::اتبےئ:اگ:اور:د

ے۔:ے،:االصح:نویت:یتلم:یازاد

ابدخا:رے:ہی یھ:ےک:ولغشم :ںیم:داین

ا:مسج:ےس:وہ:امہرے:اپس:نوےت::ہی کی۔اواول :ےک:دو:رمےبت:نوےت:ںیہ:اہلل

ج

ت

ہک:رمت

ا:روح:ںیم:نوےت:ںیہ:ؿامہرے:درایم:،ںیہ

ج

ت

:اوک:ریم:۔:اس:تقیقحدخا:ےک:اپس:نوےت:ںیہ:اور:رمت

؎ رعش:واحض:رکات:ے:کیا

رے ابدخا: ہی::: یھ ںیم ولغشم : ےک: داین

بس:ےس:دجا:رے:بس:ےک:اسھت:رہ:ےک: یھ:ہی

اسنھپ:نوا:اور::ںیم:داین:وت:اؿ:اک:دؽ: یھ:وغشمؽ:ںیہ:ےک:اکوم :ںیم:ہک:اہلل:واےل:ارگ:داین:ہن:ےیھجمس:ہی

دخا:ےس:اغلف:ے۔

اک:اراشد:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:احیج:رضحت

: اھت:ہک:ایم:ایےس:رفام:اہلل:ہیلع:رۃمح:ی ے:رضحت:اھتون:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:احیج

مت:ولوگ :ےک:اپس::ہن:وساچ:رکو:ہک:ںیم:ہیرکات:نو :وت::مت:ولوگ :ےس:ابںیت:!:بج:ںیمارشػ:یلع

؎ ای::ا:ایدرعش::کیاانپ:ا:ےھجمے۔:اہلل:ےک:اپس:نویت:روح:اس:وتق: یھ:ینوا:نو ۔:ریم:اھٹیب

و:مغ: درد رتا::دنخا :رگج:ںیم:ںیہبل:

اعقش:وک:ولوگ : ے:اھجمس:ے:مک:ریتے

ابدخا:رےتہ:ںیہ: یھ:واےل:ےنسنہ:ںیم:اہلل

ہک::ایامظع:اپاتسکؿ: ے:ھجم:ےس:رفام:یتفم اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:عیفش:یتفم:رضحت

وک 44 انمزؽ:سل

ےک:تہب:ےس:افلخء:املعء:وموجد:ےھت۔:وخاہج:اصبح::اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح:ابر:رضحت:میکح:کیا

وکؿ:وکؿ:ابدخا:اھت::احتل:ںیم:رھپ:وپاھچ:ہک:ااھچ:اتبا:ہک:اس:ےنسنہ:یک:ای، :وک:وخب:اسن ے:مہ:ولوگ

ہک:مہ:ولگ:امرے:ڈر:ےک::ای ے:رفام:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:اھت؟:یتفم:ایگاور:وکؿ:اہلل:ےس:اغلف:نو

: یھ:احتل:ںیم:ہک:ادمحلہلل!:اس:ےنسنہ:یک:ای ے:رفام:اہلل:ہیلع:اخومش:ےھت۔:رھپ:وخاہج:اصبح:رۃمح

وھچےٹ:ےچب:ااب:ےک:اسےنم:سنہ:رے:نو :وت:ااب:وخش::اھت۔:ےسیج:ےس:اغلف:ںیہن:دؽ:اہلل:اعتیل:اریم

اامسؿ:رپ:وخش:نورے::ہک:اہلل:اعتیل:وت:ےتھجمس:ںیہ:فرح:اہلل:واےل:بج:ےتسنہ:ںیہ:۔:ایسنوےت:ںیہ

رھپ:رضحت:۔:ابدخا:ںیہ: یھ:۔:وہ:ےنسنہ:ںیمسنہ:رے:ںیہ:اسپ:ںیم:دنبے:اسیک:ےہک:ریم:ںیہ

؎ ایک:وک:ریبعت:رعش:ڑپاھ:اور:اس:تیفیک:ہیوخاہج:اصبح: ے:

ے:رت:ںیہن:یریم:بل:ہپ:رہ:دؾ:اور:اھکن: یھ:ےے:ریم: یھ:یسنہ

ے ںیہن ربخ: یک اس: وک: یس:مہیپ ے: راہ: رو دؽ: وج: رگم

اسےنم:اےئ:وت:رظن::ڑلیک:نیسح:انگہ:ہن:رکو۔:بج:وکیئ:رعض:رکات:نو :ہک:وخب:وسنہ:نکیل:ںیم

؏ ڑپوھ:عرصم:ہی ااچبول:اور:وفرا:ریم

ایک اگلان: اک: دؽ: ےس: الوش : وا ی ڑس ے

دؽ:اگلان:ےس:ایک:داینایسی:

: :اور:رگنالوش :ےک:ڈرپمٹس:ارگ:اؿ:ڑس ے:وا ی:؟ںیہن:ای یگ:ںیڑس:ہی ںیم:ربقاتسؿ

ے؟:اؿ:اعزجو :::افدئہ:سک:ںیمےگ۔:وسچ:ےیجیل:ےگ:وت:اہلل:ےس:رحموؾ:رںیہ:ںیرونغ:رپ:مہ:رم و

:الوش :وک:اھکےت::اور:رمدو :رپ:دگھ:یک فرح:بک:کت:ڑپے:رنوےگ؟:بک:کت:اؿ:رمدہ

نو:ہک:ااچکن:ومت:ااجےئ۔:رھپ:فک:اوسفس:ولمےگ:اور::اسیہنونبےگ؟:ا:اشیہرنوےگ؟بک:ابز

:زدنیگ :ایح:اہلل:ےننب:ےک:ےیل:۔:و یےلم:یگ:ںیہن:رھپ:دوابرہ اب::۔دے:اگ:ںیہن:تاہلل:دوابرہ

:داین:یسیہن:اان،:ا:یھبکاجان:اور:رھپ:ولٹ:رک::ےک:ےیل:ےس:ہشیمہ:سج:داین::ےلمج:نس:ےیجیل:نیت:ےریم

اگلان۔:ےس:دؽ:اک:ایک

:،اننب:ے:ںیم:تایح:اہلل:اننب:ے:وت:ایس:ارگ:و ی:،ںیہ:اکیف:ےک:ےیل:تیےلمج:دہا:نیت:ہی

:اؿ اور:دیم:،کت:رسحت:واوسفس:ے:تما ے:اپےئ:اگ۔:رھپ:ایق:دوابرہ:ںیہن:رم ے:ےک:دعب:وکیئ

45

وک انمزؽ:سل

۔اس:وک:وسانچ:اچےیہ:،وت:رھپ:اہک :اکھٹہن:ے:زسا:اک:نوایگ:ارگ:دخاوخناہتس:ہلصیف:ںیم:تمایق

:یک::ںو ے:ےس:ےلہپ:تیھہلغ:،اھت:امہل:وامہیلع:،ہیرکات:نو :ریسفت:یک:وتی اؿ:ا:ںیم:اب

:شیپ:ریسفت:ہیےس::یرہظم:ریسفت:۔ڈاےتل:ںیہ:ے:بت:جیب:اجیت:ومہار:یک:ے،:زنیم:اجیت:یک:اتجیئ

ےک:ابرے::اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء:اہلل:اپین:اقیض:یرہظم:اس:ےس:ےلہپ:اصبح:ریسفت:،رکو :اگ

رفامےت:ےھت:ہک::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاصبح:دحمہ:دولہ:زیرکدو ۔:اشہ:دبعازعل:شیپ:ابںیت:دو ںیم

اور:اؿ::۔ے:اکیف:فیرعت:ہی۔:سب:ںیہ:اس:دور:ےک:اامؾ:یقہیب:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء:اہلل:اپین:اقیض

:ھجم:ےک:دؿ:اہلل:اعتیل:تمہک:ارگ:ایق:ای ے:رفام:اہلل:ہیلع:اجان :رۃمح:رضحت:رہظم:اجؿ :ےک:ریپ

:وک:شیپ:یتپ:انثء:اہلل:اپین:اقیض:وت:ںیم:ایال:ایک:ےیل:ےےس:وپےھچ:اگ:ہک:اے:رہظم:اجؿ:اجان !:ریم

:اصبح:تبسناہلل:واال::،ہیے: ے:اس:رپ:تنحم:یک ے،:ںیم:ہفیلخ:اریم:ہیاہلل!:ای:رکدو :اگ:ہک:

یندبعااقلدر:الیج:خیش:۔ے:اشؿ:نویت:ایک:نو ۔:اہلل:واول :یک:ایال:ےیل:ےریت:،ہینواکچ:ے

کت:ہک::اہی نوات:ے:اور:اہلل:اہلل:رکات:ے::دیھجم:ےس:رم:ہک:بج:وکیئ:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلعرۃمح

:یہ:اچاتہ:ے:ہک:ںیم:یج:اھجم:رپ:دفا:نو:ریم:دینواجات:ے:وت:اجبےئ:اس:ےک:ہک:وہ:رم:اصبح:تبسن

دؽ:اچاتہ:ے::ریماہک::!:رفامےت:ںیہے:اہلل:واول :ںیم:تقفش:نویت:اس:رپ:دفا:نواجا ۔:اہ!:ایک

:ہعیاجنت:اک:ذر:یریم:،اکراخہن:ے:اریم:،ے:یرٹکیف:یوخد:اس:رپ:دفا:نواجا :ہک:وہ:ریم:ہک:ںیم

ے۔:ہیدصۂق:اجر:ےیل:ےے،:ریم

امس:ذات:اک:وبثت:ذرک

اجان ::رضحت:رہظماجؿ :ریسفت:ہی‘‘یرہظم:ریسفت’’!:اسملئ:وصتػ:زبابؿ:ےینس:اب

ےک:انؾ:ےس::اےنپ:خیش:ے:نکیل:نویئ:یھکل:انثء:اہلل:اصبح:یک:ے،:اقیض:ںیہن:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح

۔یبوسنب:رکد

رفامےت:ںیہ:اعتیل:قح بکر رر راذکراسم :اک:امس:قر

:اک:امس:ابمرک:ول۔:رب

اےنپ:رب

اک:ذرک:اہلل:اہلل::ےس:ے۔:وصایف:تیا:ایس:تہک:امس:ذات:اک:وبث:ے؟:اہلل:رفامےت:ںیہ:ابمرک:ایک

:ومالان:دمحم:ارشػ:یلع:ےس:اثتب:ے۔:رضحت:میکح:تیا:وج:ے:ایس

ت

ملتل

:یاھتون:االتم:دجمد:ا

ذرک:اک:وبثت:وموجد:ے۔::ںیم::ےک:زام ےاحصہبہک:اھکل:ے:: ے:ںوادر:اونلادر:ںیم:اہلل:ہیلع:ۃمحر

وک 46 انمزؽ:سل

رکتار:ظفل:ےس::،ظفل:اک:روسخ:و:رکتار:رکےت:ےھت:کیا:کیرکےت:ےھت:وت:ا:ایداپک::ؿ بج:وہ:رقا

:زامہن:وت:دہع :وہ ::کیا:وبنت:اک:اھت۔:وبنت:یک:ذرک:راخس:نواجات:اھت۔ اصبح:تبسنرظن:ےس:وہ

ےک:::::احصیب:ادین:کیا:ےس:ڑبا:و ی:ےکت:ا ے:واال:ڑب:تمہک:ایق:یسیا:نوےت:ےھت:اور:تبسن: یھ

:ےسیج اکنال:ہک::ہقیفر:ہی ے:ذہلا:وصایف::اک:اایگدعبنواتکس۔:اب:زامہن:دہع:وبنت:ےس::ربارب:ںیہن

رکےت:ےھت:الثم::ایدرکتار:رکےک:رقاؿ::ظفل:یک:کیا:کیاحصہب:ااء نر اذراالسر

قرت شر

،ان

17؎اذرا

اء نر السر

قرت شر

وت::ایدنواجےئ،::اید اتہک:اہلل:دؽ:ںیم:فرح:مہ:ابر:ابر:اہلل:اہلل:ےتہک:ںیہ:ایسان

زبرگ: ے::کیےگ۔:ا:بج:الرتے:اگ:بج:ابر:ابر:مہ:اہلل:ںیہک:ے،:دؽ:ںیم:دامغ:ںیم:ے:نکیل

؎ ہک:رکےت:ںیہ:تیاکش:ہیدنبو :ےس::اہک:ہک:اہلل:اعتیل

:یار درما: دؽ: در: ہن رببل:: ول

یہن:دار:امی ا: ہب:دؽ:امی ا: بل:ہب

رےتھک:نو۔:ںیہن:وک:مت:اے:املسمون!:رےتھک:وت:نو:رگم:نووٹن :رپ،:دؽ:ںیم:ھجم

تبسن:عم:اہلل:ااثر

اصبح:اچلل:اجات:ے:وہ::یرک:وج:ومول:ھکیدار:وک:د امؽ:ابت:اتبا :ہک: یس:کیرپ:ا:اہی

نواجات::ے:ہک:وہ:اسرے:اعمل:ےس:ینغتسم:ہیالعتم::کیا:یک:اصبح:تبسن ،ے:ںیہن:تبسن

و:::اکانئت:ےس،:زنیم:یدارو :ےک:امؽ:و:دوتل:ےس،:اسر امؽ:،ےک:تخت:و:اتج:ےس:السنیط:،ے

اات::نواجات:ے،:ویک :ہک:اخقل:ااتفب:سج:ےک:دؽ:ںیم:زےب:این:اامسؿ:ےس،:وسرج:اور:اچدن:ےس

اتب: اات:ے:ےب:امشر:امہ:اتب:سج:ےک:دؽ:ںیم ے:ےب:امشر:ااتفب:ےک:اسھت:اات:ے۔:اخقل:امہ

اہلل:واال::کی۔:اںیم:اس:ےک:اقمےلب:ںیہ:زیچ:اہپڑ:ایک دنمسر:اور:ہی۔:نوےت:ںیہ::دؽ:ںیماس:ےک

اشنو :ےک:اپس:وت:وسان:نوان::؟!:اک:ےک:اپس:انتک:وسان:ےبحاشہ:اص: ے:اہک:ہک:ایم: یس:،اجراہ:اھت

؎ ایوت:اس:زبرگ: ے:سنہ:رک:رفام:اور:اک:اشہ:الہکےت:ںیہ:اچےیہ

ؾریقف دارؾ: یمن زر: اخبہن

1:اؼقالنش ؎17

47

وک انمزؽ:سل

؎:::نو :ریقف:ے:ںیم:وسان:ںیہن:رھگ:ںیم:ریمے

ؾدارؾ:دخاےئ:زر:اریم:وےل

ربارب::ےے۔:اتبا:ریم:دؽ:ںیم:ےرکات:ے:وہ:ریم:ازر:اک:اخقل:راتھک:نو ۔:وج:وسان:دیپ:ںیم:نکیل

ے۔:وکؿ:اریم

:اہلل:اےنپ:ےنیس:اھت:ہک:و ی:ایوک:اطخب:رکےک:رفام:ہیلغم ے:السنیط:یاہلل:دحمہ:دولہ:و ی:اشہ

؎ دوتل:ے:قلعت:عم:اہلل:یک:،ںیہ:تبسن:ےک:ومیت:یک:اہلل:اعتیل:دؽ:راتھک:ے،:اس:دؽ:ںیم:کیا:ںیم

وحت اہ قشع::ۂاپر: وجارہ: دارؾدےل:

ش

ی ل

اسام: ے:ہک:نم:دارؾ:رگدو :ریم:ریز: دارد:ہک

اؿ:وک::وک:اطخب:نوراہ:ے۔:ہیلغم:نو:وت:ااجےئ۔:السنیط:ھجم:ےس:ڑبا:رسیئ:وکیئ:ےک:ےچین:اامسؿ

اور::رھپرے:ںیہ:اصبح:اس:ےک:ےھچیپ:یوت:ومول:اایگ:ھٹیس:ہک:وکیئ:ںیہن:ہی۔:اہلل:واےل:ےتہک:ںیہ

اس:دؿ:ارشاؼ:ںیمرس

ب ـر ا ررر ریب

ال

رمہبت:نیت:ہکبج:روزاہن::است:رمہبت:ہہک:رے:ںیہ:لع

اج:دجسہ:ںیم:ےک:ےیل:دنچہ:ےنٹیسھگ:ینعیڑپےتھ:ےھت:رس

ب ـر ا ررر ریب

ال

است:رمہبت:ڑپاھ:اجراہ::لع

۔:اس:رکماچےیہ:انید:ایدہاس:وک:دنچہ:ذرا:ز:،وت:تہب:اچنہپ:نوا:صخش:ے:ہیےھجمس:ہک::اتہک:وہ:ھٹیسے:

:ولخمؼ:ےس:رموعب:ںیہن: یس:یھبک:اصبح:تبسن یھ:وافق:ے۔:وکیئوخب:ےس:اہلل::بیورف

اہلل:واال::ہی دیارکاؾ:رکے:اگ:اتہک:اش:دوتل:ےس:رموعب:نواتکس:ے:نکیل:یک: یسہن::،نواتکس

وہ::دیےس:تنحم:رکے:اگ:ہک:اش:اس:تین:اؿ:رپ: یھ:،ےھجمس:اگ:ںیہن:نواجےئ،:امؽ:دارو :وک:ریقح

۔اہلل:واےل:نب:اجںیئ: یھ

تمکح:یک:ؿےک:ایب:رںوتیب:تفص:ےک:مکح:ںیم:ذرک

رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:میکح:رضحت بکر رر رکراسم

اذ ::ںیمقر

رب

ہکبج::ایرفام: ویکراسم کر

اذ :تبحم:نویت::واےل:یکےنلے:ہک:اپ:ہینواتکس:اھت۔:ابت:: یھاللقر

:ای زمہ:اات:ے:ںیم:اید !:ام :ابک:یکرکات:ے۔:اتبےیئ:ایدتبحم:ےس::ے،:اپےنل:واےل:وک:ادیم

:اس:ےیل:اہی وت::؟ںیہن:افرح:ریم:کشخ:الما :یک:،انؾ:تبحم:ےس:انیل:اہک:ریم:ایانزؽ:رفام:رب

وک 48 انمزؽ:سل

اہمترا:اپےنل:واال:نو :سج:فرح:اےنپ:ام :ابک:اک:تبحم::ذرک:تم:رکان،:اعاقشہن:ذرک:رکان:ہک:ںیم

:ایلص:رااہمت:ایک:،اوسن:ااجےت:ںیہ:اوھکن :ںیم:یام :ابک:اک:انؾ:ےل:رک:اہمتر:،نو:ےس:انؾ:ےتیل

:ںیم اپےنل :وتم ام نو ؟:ںیہن:واال :وت :ںیم ایلص ےھت،اہمترا یابک :وت :واال نو ، اپےنل

:ااعلنیمل ۔انؾ:تبحم:ےس:انیل:اتبسن:ےس:ریم:یک:اس:رتتیب:،نو :رب

اک:وبثت:وسکییئو::لتبت

ررفامےت:ںیہ:اےگ لال تر تربر تربتیہقر

ےس:ٹک:رک:اہلل:ےس:ڑج:اجا::اہللاور:ریغ:یل

ولخمؼ::بلطم:ے؟:ایک:ےس:ےنٹک:اور:انکرہ:شک:نو ے:اک:ایک:اہللفرػ:وتمہج:رنو۔:ریغ:اہلل:یک:ینعی

ے:ہک:بلق:ےک:اابتعر:ےس:ولخمؼ:ےس::ہی!:بلطم:لکن:اجا؟:رہ:زگ:ںیہن:وک:وھچڑ:رک:لگنج:ںیم

:رابہتین:،دؽ:اہلل:ےک:اسھت:نو:دخا:ےک:اسھت:نو:نکیل:ولخمؼ :اور::رے:ںیم:اجا۔:مسج:یتسب:ٹک

اور:اسدوھا :: وج:ویگ:رشیعے۔:لتبت:ریغ:رشیعریغ کیا:،ے:لتبت:رشیع:کیرحاؾ:ے۔:ا

:،لکن:ےئگ:ںوچ :وک:وھچڑ:رک:لگنج:ںیم:یاک:ے،:دنہواتسؿ:ےک:ڈنپوت :اور:دنہوا :اک:ے:ہک:ویب

املسمون :اک::اور:لتبت:رشیع:۔ےئگ:اھکن:دنب:رکےک:ھٹیب:اور:درتخ:ےک:ےچین: یدبؿ:رپ:راھک:لم:

:ویداین:،اغبل:نواجےئ:یدخاودن:رپ:العۂق:ہیدوین:ے:ہک:اقلعتت :اہلل:اک:ے۔:وہ:ایک:ءاوایل:،ے

:یوک:رگج:رماداابد:تبحم:اغبل:نواجےئ۔:اس:تقیقح:اہلل:یکاور:اک:قلعت::اقلعتت:رپ:اہلل:اعتیل

؎ :::ے:ایک:ریبعت:وی ے:

اے:رگج: اانت:ے: امکؽ:قشع:سب:ریما

ایگ: ہپ:اھچ:زام ے:ںیم اھچےئگ::ھجم:ہپ:وہ

ہقی:اک:فرلتبت وصحؽ

:رضحت:اھتون:ےس:میکح:و:اتریخ:میدقت:یک:ایتا:اؿ

ت

ملتل

اہلل::رۃمح:یاالتم:دجمد:ا

نواجےئ،::یاشد:یک:ہک:یٹیب:ہک:ضعب:ولگ:ےتہک:ںیہ:رفامےت:ںیہ:ؿہلئسم:ایب:کیوصتػ:اک:ا:ہیلع

اہلل:واول ::رکفو :ےس:وھچٹ:اجا :رھپ:ںیم:یاکمؿ:انبول ،:وھتڑا:اس:اکروابر:امجول ،:ذرا:دوین

:نب:اجا :اگ۔:رضحت:رفامےت:ںیہ:گل:اجا :اگ:اور:ابلکل:وصیف:ںیم:اید اہلل:یک:،ےک:اپس:اجا :اگ

49

وک انمزؽ:سل

رک:رشوع:ذاک::نو:وفرا:اہلل:اعتیل:نو،:سج:احتل:ںیم:ے:ہک:سج:رکف:ںیم:اتبریہ:رتبیت:یک:تیہک:ا

::اگ:بج:یہربتک:ےس:مت:رکفو :ےس:وھچوٹ:ےگ:ویک :ہک:بج:وسرج:ےلکن:یک:رکدو۔:ذرک:اہلل:یہ

:ریغرات:اھبےگ:یگ :ااکفر :اہلل۔ ::نو :ےگ:بج:اہلل:اعتیل:بولغم:بج:یہ:ہیدوین:اور :ایدوک

ای:رفام:ہیانؾ:ول:ہکلب::ا:رکو:رھپ:ریموسکیہک:ےلہپ:بلق:وک::ایرفام:ںیہن:ہی ے::اہلل:اعتیل:اس:ےیل:۔رکوےگ

:یگےس:اجنت:ےلم::اشیوین ربتک:ےس:مت:وک:ااکفر:و:مغ:اور:رپ:یک:انؾ:یہ:ےانؾ:ول،:ریم:اہک:ےلہپ:ریم

دورسے:اولسب:رپ::میدقت:یک:تی۔:ارگ:لتبت:ذرک:رپ:وموقػ:ہن:نوات:وت:ااحلص:نویگ:یئوسکیاور:

رے:اور::انزؽ:نویت لال تر تربر تربتیہقر

نوات::ؾدقم:یل بکر رر رکراسم

اذ رپ:سج:ےک:ینعم:قر

:انؾ:ول:نکیلوسکیےس::اہللنوےت:ہک:ےلہپریغ ہی :نواجا:رھپ:امہرا بکر رر راسم کر

اذ :میدقت:یکقر

رشوع:رکدو،::رپ:وموقػ:ے۔:ےلہپ:مت:امہرا:انؾ:انیل:امہرے:ذرک:یہ:یئوسکیے:ہک:لتبت:اور::اتبریہ

دؽ:ےس:اتلکن::اہللاور:ریغ:اجےئ:یگ:احلص:نویت:یئوسکیوخدوخبد::ربتک:ےس:ںیہمت:امہرے:ذرک:یک

الچ:اجےئ:اگ۔

اعاقشہن:لیثمت:لتبت:یک:ںیم:ونثمی

:ہیے۔::ادناز:ےس:رفامیئ:بیجع ے: اہلل:ہیلع:رۃمح:ومالان:رویم:ریسفت:یک:تیا:اس

:،صخش:وابج:السغل:ڑھکا:اھت:کیےک:انکرے:ا:ایدر:کیہک:ا:ے۔:رفامےت:ںیہ:ریسفت:اعوقش :یک

و:تہب:د::ہک:ایک ے:اہک:ایدر:،یھت:نویئ:سج:ےک:دبؿ:رپ:اجنہ :یگلل

ت

ےس:ابرہ:ڑھکا::ریابت:ے؟:ت

اناپک:نو :اور:وت:اپک:ے۔::اراہ:نو :ہک:ںیم:ادنر:ںیہن:ےریت:ےکے۔:اہک:ہک:امرے:رشؾ:

:،ادنر:وکد:ڑپ:ےے:ریم:سج:احتل:ںیم:،ڑھکا:رے:اگ:کت:اناپک:یہ:تموت:ایقہک: ے:اہک::ایدر

:ںیم:اید ذہلا:اہلل:یک:۔اپک:راتہ:ے:اپین:ااور:ریم:اپک:نوےت:رےتہ:ںیہ:اہی الوھک ::ےسیج:ےریت

:اہللربتک:ےس:ریغ:ذرک:یک:،رشوع:رکدو:نو:اہلل:اک:انؾ:انیل:ںیماحتل::یدنگ:یہ:یسیک:،تم:رکو:رید

۔اجنہ :وھچےٹ:یگ:یک

وشمرہ:ےس:ےیجیک:ذرک

اہلل:االتم:رۃمح:اہلل:واےل:ےس:وشمرہ:رکےک:ذرک:رکو۔:بج:رضحت:میکح: یس:نکیل

::::::ہک:رضحت!::ایک:ااکشؽ:شیپ:کی ے:ا:اہلل:ہیلع::وخاہج:اصبح:رۃمحوت:ابت:رفامیئ:ہی ے::ہیلع :: : اہلل::ہی:

وک 5۳ انمزؽ:سل

چنہپ:ںیہن:ذرک:ےس:مہ:اہلل:کت::ایک:،ذرک:رکےل:وخد:یہ:ادیم:؟اگلےت:ںیہ: اک:ویک:دیق:واول :یک

:ہک:ےب:کش:اہلل:ےک:ذرک:یہ:ای۔:رفامےینس:اک:وجاب::اہلل:ہیلع:االتم:رۃمح:اب:رضحت:میکح:؟ےتکس

:ےک:اہھت:ںیم:اپسیہ:ے:رگم:بج: یس:وت:ولتار:یہ:سج:فرح:اکیتٹ:،ےگ:ےس:مہ:اہلل:کت:ںیچنہپ

:ےک:اہھت:ںیم:ے:ہک: یس:ہیرشط::نکیل:ےس:نویگ:اکٹ:وت:ولتار:یہ:،وت:ولتار:یہ:ے۔:اکےٹ:یگ:نویت

امنیئ:اور:وشمرہ:ےس: ایس:فرح:اکؾ:وت:ذرک:یہ:ےس:ےنب:اگ:نکیل:بج: یس:اہلل:واےل:یک:راہنو۔:

:انیل ،ہینو التبم::ںیم:ریامیب:یتذرک:رکےک:ایسفن:ایدہے:ورہن:ےنتک:ولگ:ز:یرضور::ائاہتیئوشمرہ

کت:ہک:ابلکل:اپلگ:نوےئگ۔:ولوگ ::اہی نویئگ:اہصغ:اور:الھجنھجٹہ:دیپ:،مک:نویئگ:دنین:،نوےئگ

:دنیاروج:اظبرہ:د:ےنتج:نوےئ:ںیہ:ںیم:اپلگ:داین:ےسیےھت:اپلگ۔ا:نکیل:، ے:اھجمس:ہک:ذجموب:ںیہ

اھت۔:اہلل:واول :ےک::ںیہن:اور:ریشم:رمیب:نج:اک:وکیئ:ولگ:ںیہ:بس:ویہ:ہیےھت::توصر:اور:کین

:ادیپ:سج:ےس:یکشخ:ذرک:رکایل:ایدہاطتق:ےس:ز:اوہن : ے:اینپ:ےک:ریغب:امنیئ ہاوشمرو :اور:ر

:رگناین:اور:اس:یک:اہلل:واےل:وک:اانپ:حلصم:انبےت:ںیہ:اور:وج:ولگ: یس:،اور:دامغ:رخاب:نوایگ:نویئگ

:راتہ:ے:ہک:اس:وتق:ذرک:رک ے:واےل:یک:اتھکیوت:وہ:اہلل:واال:د:تحت:ذرک:رکےت:ںیہ:ےکاور:وشمرہ:

:رڈراویئ:رکات:راتہ:ے۔:ےسیج:دعتاد:وک:مک:و:شیب:اس:احتل:ےک:اطمقب:وہ:ذرک:یک:۔احتل:ے:ایک

بج::،ڈاےل:اگ:اپین:،روےک:اگ:یےس:اگڑ:یے:وت:دلج:ںیہن:اپین:راتہ:ے:ہک:اب:انجن:ںیم:اتھکید

:ومالان::صخش: ے:رضحت:میکح:کینواجےئ:اگ:رھپ:الچےئ:اگ۔:ا:اانجن:ڈنھٹ

ت

ملتل

االتم:دجمد:ا

:ذرک:ںیم:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون !:وہ:ے۔:اتبےیئ:رظن:اریہ:روینش:وک:اھکل:ہک:رضحت:ےھجم:احتل

اب::،ولجہ:رظن:اایگ:،ے:ان:ہک:اب:الختف:ا ے:وا ی:یہیسک:وجاب:اک:ااظتنر:رکرے:نو :ےگ؟:

:یک:اور:یکشخ:وبیہ العتم::ہی:اھکل:ہک: ے اہلل:ہیلع:رضحت:رۃمح:نکیل:اچےیہ:الختف:اک:ولحہ:انلم

:یحبص:وک:نوا:وخر:،ںوںیل:ںیسنہ:دووتس :ںیم:،ہن:رںیہ:ںیم:اہنتیئ:ںی،رکد:یے۔:اک:ذرک:وک:وتلم

۔:نومتخ:یکشخ:ےس:دامغ:یک:یرت:اتہک:منبش:یک:ںیلچ:اجرک:اھگس:رپ:ےگنن:ریپ:ابغ:ںیم:ںی،رک

۔ اتنوات:وت:اؿ:وک:الختف:ھکل:د:ریپ:یاانڑ:ہک:ارگ:وکیئ:ایاور:سنہ:رک:رفام

۔:بج:اہلل:ای ے:اس:وک:ھچک:ذرک:اتبد:اہلل:ہیلع:۔:رضحت:رۃمحایصخش:اھتہن:وھبؿ:ا:اکی

!:مت: وک:ڈاٹن:راہ:ے:ہک:اے:ایم:کی۔:اب:رہ:انوایگ:خیااشمل:وت:خیش:اہلل:رک ے:اگل:وت:اھجمس:ہک:ںیم

اا۔::اہی ہک::ای۔:رفامنو۔:رضحت: ے:نس:ایل:ےھٹیب: ویک:اہی اور:مت:دای:رھک:: ویک :اہی ے:ولاٹ:

51

وک انمزؽ:سل

اک:ےک::؟اک:بک:ےس:ڈارٹک:نب:ےئگ:؟ہیے:ںیہن:اکیف:ارشػ:یلع:اؿ:ےک:العج:ےک:ےیل:ایک

:،نوات:ے:اجات:ے:بج:دعمہ:حیحص:ایولحہ:بت:الھک:،نو:مت:ذرک:ےک:اقلب:ںیہن:،ے:ادنر:ربکت:اایگ

وہک :اگ:ویک :ہک:اہلل:ےک:انؾ:ےک:اسھت:ظفل:رتک:اگلان::رتک:رکو:ںیہن:،رکو:یاب:مت:ذرک:وک:وتلم

مغلب:اصػ:رکو،::رکدو:اور:ووض:اخہن:ںیم:یااحلؽ:ذرک:وتلم:ہہک:راہ:نو :ہک:یف:یے:ذہلا:وتلم:دیبےبا

بج::،اھجڑو:اگلا:اتہک:اہمترے:دامغ:اک:انخس:ےلکن:رکو،:اخاقنہ:ںیم:ےھےک:وجےت:دیس:وی امنز

نواگ۔:افدئہ:ںیہن:وکیئ:ےلکن:یگ:ںیہن:کت:ڑبایئ

تیاکح:اعمل:اصبح:ےک:االخص:یک:اکی

ے::اراہ۔:خیش:ںیہن:زمہ ےس:اہک:ہک:رضحت:اج:لک:ذرک:ںیم:اعمل: ے:اےنپ:خیش:اکی

:ری :وک:اچؽ:ڈاھؽ:ےس:امیبے۔:اہلل:واول:ہک:اؿ:ےک:ادنر:ربکت:اایگ::ایلھجمسںوؽ:اچؽ:ےس::اؿ:یک

ے:ذہلا::نویئگ:ادیپ:ریامیب:دیدش:کیہک:ومالان!:اج:لک:اک:ےک:ادنر:ا:ایلچ:اجات:ے۔:رفام:اک:اتپ

:ؿاحرض:نو ۔:ےھت:صلخم:رگم:اطیش:ںیم:رضحت!:وج:العج:اتبںیئ:رکان:ے۔:رعض:ایک:جاس:اک:الع

:زمہرتمح:ےس:دور:نوےئگ:اور:ذرک:اک::ا ے:ےک:دعب:اہلل:یک:۔:ڑبایئیھت:یڈاؽ:د:ڑبایئ: ے:دؽ:ںیم

: اجا:اہج:ہلحم:ںیم:ےسیرکو:اپچن:ولک:ارخوٹ:ےل:اا:اور:وٹرکا:رس:رپ:رھک:رک:ا:اسی ے:اہک:ہک:ا:متخ۔:خیش

اس:وک::دپھ:اگلےئ:اگ:ںیم:کیرس:رپ:ا:ےنو :اور:واہ :اجرک:االعؿ:رکو:ہک:وج:ہچب:ریم:ایدہےچب:ز

۔:یئگالڑ: یڑپھت:ےس:ڑگپ:وت:ےلہپ:یہ:ےک:اسھت:ےھٹیب:یومالان:ڑگپ:یہ:اپچن:ارخوٹ:دو :اگ۔:سب:ےسیج

:پھول:اور:د:ہک:اپچن:ارخوٹ: یھ:۔:ںوچ :وک:وت:زمہ:اایگرے:ںیہ اب:دے:دڑھا:دڑھ:دپھ:ڑپ

۔:اہ!:انتک:ںیہ:رپ:رس:اکھجےئ:ےھٹیب:اور:ومالان:مکح:خیش:رک:اگلرے:ںیہوکداگل ے:اک:زمہ:اگل،:ذہلا:وکد:

اس::وی ا:ور:اج: نواگ:ہک:اانت:ڑبا:اعمل:ززلہل:اایگ: یھ: :ںیمصخش۔:اامسؿ:رپ:رفوتش:ہیصلخم:اھت:

وٹرکا::ںیم:رید:یذتل:وگارا:رکراہ:ے۔:وھتڑ:اینپ:ے۔:اہلل:وک:اپ ے:ےک:ےیل:الھچ:ریہ:یڑگپ:یک

ربکت:ےس۔:اس:ےک:دعب:بج:ارک:اوہن : ے:اہلل:اہک::نوایگ:ارخوٹ:ےس:اور:وھکڑپا:اخ ی:نوایگ:اخ ی

:رگ:رگ:ںیم،ےس:اامسؿ:کت:دہش:ےس:رھبایگ:زنیم:،یئگ:لیھپ:ےس:اامسؿ:کت:روینش:زنیم: وت

۔:یہک:زجاک:اہلل:ہک:مشچ:ابز:رکد:ےس:رعض:ایک:اور:اجرک:اےنپ:خیش:اھٹمس:دوڑیئگ:اہلل:ےک:انؾ:یک

؎ اہلل:لم:ایگ:نکیل:ایڑچاھ:وت:اک: ے:الپ:مین:الیاک:اک:ااسحؿ:و:رکؾ:ے:ہک:اانت:ڑکوا:رک

وک 52 انمزؽ:سل

دیؾدادؾ:اج :رخ: دنچ:امجدے

دیؾرخ ارزا : بجع: ہللا:دمحب

دووتس!:اتسس:وسدا::رےایپ:ےاہلل:اتلم:ے:وت:ریم:انگنو :ےک:رکنک:رھتپ:وھچڑ ے:ےس:ںیمہ:ارگ

۔:اچےیہ:انیوھچڑ:د:وخیش:ارگ:اؿ:ےک:وھچڑ ے:ےس:دخا:اتلم:ے:وت:وخیش:،انگہ:وت:رکنک:رھتپ:ںیہ:۔ے

تہب::!ادمحلہلل،دخا:لم:ایگ:ہک:انگنو :ےک:دنچ:رکنک:رھتپ:وھچڑے:اور:ںیمہ:زبرگ:رفامےت:ںیہ

:زبرگ: ے:وپاھچ:ہک:اے:اہلل!:اک:یک:کیہک:ا:ایاصبح: ے:رفام:دخا:وک۔:اشہ:دبعاینغل:ایاپ:اتسس

ہک:دوون ::۔:اامسؿ:ےس:اواز:ایئادا:رکو :سج:ےس:اک:لم:اجےت:ںیہ:ے:وج:ںیم:تمیق:ایک

؎ :::ےتہک:ںیہ:وت:ایک:۔رقابؿ:رکدے: اہج

وخد:رہ:دو:اعمل:تفگی :تمیق

؎::::: ے:دوون :اہج :رفامیئ:تمیق:اہلل!:اک: ے:اینپ:اے

ونہز:ابال:نک:ہک:ارزاین:رنخ

:ںیہن:فیلکت:۔:اج:مہ:ےس:ذرا:یسوت:اک:ےتسس:ولعمؾ:نوےت:ںیہ:ا یھ:،اانپ:اھبا:اور:ڑباھےیئ:اک

:الاھٹںیئ:ںیہن:بج:فیلکت:،رظن:اچبںیئ:ےسیک:،ے:نویت:ہک:رظن:اچب ے:ےس:تہب:فیلکت:اجیت:الاھٹیئ

ےک:دؿ:ہہک:وت:وکسےگ:ہک:اہلل!::تمتمعن:ے،:ایق:یمغ:وت:ڑب:ہیےلم:اگ۔:ارے!::ےگ:وت:اہلل:ےسیک

۔ڑبا:مغ:الاھٹرک:اےئ:ںیہ:اک:ےک:راےتس:ںیم

دقبر:اجمدہہ:اشمدہہ

وہ :د کینو :ہک:ا: ات۔:اب:رھپ:انسےئ:دیھت:یاثمؽ:د:کی ے:دنچ:دؿ:ےلہپ:ا:ںیم

نمش: یھلوج:اک:ےک:اپس:ا ے:واول :وک:اچوق::ںیہ:اک:ےک:اپس:اات:ے:اور:اک:ےک:ھچک:د

۔:دورسے: ے:دس:اچوق:اھکےئ:اور:ایاھک:ںیہن:اچوق: یھ:کیدوہ : ے:ا:کی۔:وت:اامرےت:ںیہ

سک:وک::اک:قشع:ںیم:ےگ:وت:اتبےیئ:ںیچنہپ:اپساک:ےک:: ے:اچپس:اھکےئ۔:ونیت:ےرسیت

:اگل:وہ:وت:لگنج:ںیم:ںیہن:اچوق: یھ:کیسج:وک:ا:۔ے:ایےگ؟:وج:اچپس:اچوق:اھکرک:ا:ںیربمند:ایدہز

:،اھکات:ںیہن:ذہلا:زمخ:یہ:اجمدہہ:ںیہن:رظن:اچب ے:اک:وکیئ،اںیت:رظن:ںیہن:راتہ:ے:اہج :وعرںیت

:ریتہ:ربہعق:ںیم:راتہ:ے:اہج :ارثک:وعرںیت:ںیم:اصنیحل یتسب:یسیا:اور:سج:وک:دس:اچوق:ےگل:وہ: یس

53

وک انمزؽ:سل

اس:وک:دقؾ:دقؾ:رپ:،ںیہ:رھپریہ:ای رع:راتہ:ے:اہج :وعرںیت:ںیم:وینین یر:ااور:رسیت:ںیہ

اچپس:اچوق::اس:وک:اہلل:کت: ےنچنہ:ںیم:،زمخ:دؽ:رپ:گل:اجات:ے:کیرہ:رظن:اچب ے:رپ:ا:،اجمدہہ:ے

ےگ::ںید: زمخ:وخردہ:وھچڑ:یہ:ےسیےک:املسمون :وک:ا:اہی انیمحارمح:ارل:اہلل:اعتیل:۔:وت:ایکےگل:ںیہ

:اےنپ:رقب:یک افحتظ::رصػ:رظن:یک:اہی :ہک:اتہک:نو:ںیم؟ےگ:اھٹمس:ہن:اھکچںیئ:اور

:ایدہاجمدہہ:ز:اہی ےگ:وج:اور:ہگج:انلم:لکشم:ے:ویک :ہک::وہ:اھٹمس:اطع:رفامںیئ:یک:امیؿرکےل،:ا

اہلل::زربدہ :و ی:ذرا:تمہ:ےس:اکؾ:ےل:وت:ادیم:اہی رگےک:دقبر:نواگ۔:ا:ایس:ے:وت:اشمدہہ: یھ

:ارگ:دجہت،:ارشاؼ،:اچتش:ھچک:ہن:ڑپےھ،:رصػ:رفض،:وابج،:تنس :وکیئ:اہی نب:اتکس:ے۔:

:یک:امیؿاشلم:نواتکس:ے۔:ا:ںیم:نیقیدص:ےئافحتظ:رکے:وت:اوایل:ؤمدکہ:ادا:رکے:اور:رظن:یک

اپےتکس۔:ںیہنہک:ڑبے:ڑبے:دجہت:زگار:اس:وک::الحوت:اطع:نویگ:یسیا

بج:اہلل:ےلم::ےلم:یگ:بج:یئوسکیےس::اہللرعض:رکراہ:اھت:ہک:ریغ:ریسفت:وت:لتبت:یک:اہ

بج:ااتفب:ولطع::رات:بج:اھبےگ:یگ:،اتسرے:بج:دعموؾ:نو :ےگ:بج:وسرج:ےلکن:اگ:،اگ

دؽ:ےس:لکن:اجےئ:اگ:اور::وخد:یہ:اہللریغ:،رشوع:رکدو:اہلل:اک:انؾ:انیل:،الا:نواگ۔:ےلہپ:اہلل:وک:دؽ:ںیم

ےس:اج::دہ:انقمسیطرک:ادیپ:ے:سج:یک:انقمسیط:وج:اخقل:،:ےس:چ اتک:الچ:اجےئ:اگاہلل:ؽاک:اک:د

رکاتکس::ادیپ:انقمسیطڑبا:ے۔:وج:اہلل:اانت::ابمھک:ںیہن:وکیئ:ےچین:،ڑپا:نوا:ے:اک:وگال:اضفا :ںیم:داین

ےک::ےاہسر: یس:ریغب:اک:اانت:ڑبا:وگال:سج:رپ:دنمسر:اور:اہپڑ:بس:دلے:نوےئ:ںیہ:ے:ہک:داین

:ے:اضفا :ںیم :نوا :انتک:انقمسیط:ینتک:اس:اہلل:ےک:انؾ:ںیم:،قلعم:ڑپا ششک::اور:ینتک:کپچ،

اک:وک::داین:یےگ:ہک:اسر:اکپچںیل:اسیذات:اپک:ےس:ا:اینپ:وھکی،۔:اہ!:اہلل:اک:انؾ:ےل:رک:وت:دنویگ

۔رکیتکس:ابؽ:ےک:ربارب:اگل:ںیہن:کیا

واضتح:دیزم:ےس:لتبت:یک:ونثمی

:ےس:یکادناز::بیجع:اور:واہعق:ںیم:کی ے:ا:ومالان:رویم:ریسفت:یک:یئوسکیلتبت:اور::اس

:دروخاہ :یک:دختم:ںیم:االسلؾ:یک:ہیلع:ؿرھچم: ے:رضحت:امیلس:کیہک:ا:ے۔:رفامےت:ںیہ

وخؿ:وچاتس::ااسنؿ:اک:ںیم: یس:بج:وھبک:ںیم:یتی،رھب ے:د:ںیہن:نوا:ھجم:وک:ٹیپ:ہیہک:رضحت:

:ایت :نوا :ریم:نو :وت :د:ےے:اور :ااھکڑ :ےھجم:ولیم:یتیدقؾ ے۔:رضحت::یتیاگھبد: ے:اور

وک 54 انمزؽ:سل

وک:البراہ:نو :ویک ::دماع:ہیلع:نوےئگ۔:اب:ںیم:ہک:ااھچ!:اک:وت:دمیع:ایاالسلؾ: ے:رفام:ہیلع:ؿامیلس

ہک:اے:نوا!:ااج۔::ایے:اور:نوا:وک:مکح:د:یدوون :اک:احرض:نوان:رضور:ےک:ےیل:ہک:دقمہم:ےک:ےلصیف

:االسلؾ:وک:یسنہ:ہیلع:ؿوت:رھچم:اصبح:اھبےگ۔:رضحت:امیلس:ے۔:نوا:وج:ایئ:وعی رھچم:اک:ھجت:رپ:د

ہک:ااھچ!::اینوا:وک:مکح:د:ںیم:رید:یوھتڑ:،اھبگ:ایگ:ےک:اےت:یہ:ے:ہک:دماع:ہیلع:ہک:ااھچ:دمیع:ایئگ

:ے اظمل:نوا:ایت:ہیروان:ے:ہک:بج: وت::یہیاہک:ہک::،اھبےگ: ہک:مت:ویک:ایواسپ:اج:اور:رھپ:رھچم:وک:الب

۔یتنب:اھبےگ:ںیہن:اور:ریغب:اڑھک:اجےت:ںیہ:ریپ:ےوت:ریم

ہک:بج:اہلل:اک:ااتفب:دؽ::رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:رکےک:ومالان:رویم:ؿواہعق:ایب:ہی

۔:تملظ:اغبئ:نواجےئ:یگ:ونر:ےک:اےت:یہ:،ےلم:اگ:وک:اھبےنگ:اک:راہتس:ںیہن:اہللاےئ:اگ:وت:ریغ:ںیم

:اصبح:اقحل ومالان:اشہ:اربار:۔اہلل:واےل:ےک:وشمرہ:ےس: یس:رشوع:رکدو:نکیل:سب:اہلل:اک:انؾ:انیل

:انبےت:نوےئ:اس:ےک:سفن:وک:رشؾ:اریہ:زبرگ:ےس:قلعت:ہن:نو:اور:ریپ::سج:اک: یسہک:ایرفام: ے

راہتس::واال۔:وشمرہ:ےس: یھ:ےنیاک:وشمرہ:داہلل:ےک:راےتس::ںیہےک:ینعم:انبےل۔:ریشم:یہ:نو:وت:ریشم

ولعمؾ:نواجےئ:اگ۔

اک۔:اےگ::وسکییئذرک:امس:ذات:اک:اور:::ےس:وصتػ:ےک:دو:ےلئسم:اثتب:نوےئگ:تیا:اس

رب رفامےت:ںیہ:اہلل:اعتیلغ نر

ال ؼقر

ش نر

ال ب ہک:ذرک:ےک::نویت:ںیہن:اس:ےیل:وسکییئمت:وک::رر

:ےسووس: اور:الاھٹیئ:ہک:اج:الف :الف :اکؾ:رکان:ے۔:اہج :حیبست:اےت:ںیہ:ایدوتق:مت:وک:دؿ:ےک:اکؾ:

:ےھٹیب::رات:وک:بج:اہلل:اک:انؾ:ےنیلے۔:اس:ےک:دعب:اور:اڈنا:انیل:داکؿ:ےس:ڈلب:رویٹ:رشوع:ہک:ا یھ

:واول!:ںیم:ہک:اے:امہرا:انؾ:ےنیل:ای ے:رفام:اکؾ:رکان:ے،:وہ:اکؾ:رکان:ے۔:وت:اہلل:اعتیل:ہیہک::ایا:ایدوت:

وہ:اہمترے::رکاتکس:ے:ایک:دیپااہمترا:وج:رب:وسرج:وک:اکنؽ:اتکس:ے:اور:دؿ::،رشمؼ:اک:رب:نو

:ایب:نواتکس؟:ایک:ںیہن:اکیف:دؿ:ےک:اکوم :ےک:ےیل:ےک:الکؾ:یک:!:اہلل:اعتیلدےیھکیے۔::ؿاولسب

:ارشملؼ:نو ،:ںیم:البتغ:ہک:ںیم:اوج:دؿ:دیپ:،رکات:نو :اااتفب:اکناتل:نو :اور:دؿ:دیپ:رب

:انیاپچن:ولک:ااٹ:د:ایلکشم:ے::زایدہرکان::اانباتکس؟:دؿ:دیپںیہن:رکاتکس:ے:وہ:اہمترے:دؿ:ےک:اکؾ:

:ؿہن:رکو:وج:اطیش:ؽفرػ:ایخ:ے۔:اؿ:واسوس:یک:نویئ:یرکف:ڑپںیہمت: سج:یک:؟لکشم:ے

:،ے:اکیف:وسچ:ول:ہک:امہرا:اہلل:امہرے:دؿ:رھب:ےک:اکوم :ےک:ےیل:،ڈااتل:ے:اہمترے:دول :ںیم

:ارغملب: یھ:اور:بج:رات:ںیمرکاتکس:ے::اے۔:وج:اہلل:رات:وک:دیپ:ووسہس:اےئ:وت:ہہک:دو:وہ:رب

55

وک انمزؽ:سل

؎ ے:اکیف: یھ:وہ:رات:ےک:اکوم :ےک:ےیل

انؾ اک: اہلل: ےل: وت

اکؾ اگ: ےنب: بس: ریتا

اراشد:ے::اےگ ہور الر الر الراانتج:اہمتر:،وک:دؽ:ےس:اکنول:اہللریغ:لر مت:وک::نواگ:اانت:یہ:یوق:لر

اہلل:اتلم:اجےئ:اگ۔

نشلگ رگن ے: اراہ: رھکنات

ںیہ اجرے: ےتلج: اخاشک: و: سخ

:یک:اہلل

ج

ت

۔ےس:اپیک:اہللریغ:ت

و:اابثت:اک:وبثت:یفن:ذرک

ہک::ایو:اابثت۔:رفام:امس:ذات:اور:یفن:دو:اذاکر:ںیہ:ںیم:وصتػ ہور الر الر وج:ے::لر

۔:ےیجیل ھکید:یرہظم:و:اابثت:اک:وبثت:اتلم:ے۔:ریسفت:ےک:ذرکیفناس:ےس:وصایف

12؎وصتػ::اج:ںیم:

:اک: وصویف:یہ:وی ہک:وصتػ::ہن:ںیھجمس:ہیرکراہ:نو :اتہک:املعء::ےک:وحاہل:ےس:شیپ:و وک:ریسفت

ے:اہک:ہک::اؿ:ےک:ریپ:اک:نج:ےک:ےیل:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء:اہلل:اپین:نوا:ے۔:امکؽ:ے:اقیض:ایانب

ے::اہلل:ہیلع:رۃمح:یدحمہ:دولہ:زیاور:اشہ:دبعازعل:،رکو :اگ:وک:شیپ:ےک:دؿ:اہلل:اعتیل:تمایق

اپک:ےس:اثتب::وصتػ:وک:رقاؿ :ںیم:ریسفت:ے۔:وہ:اینپ:صخش:اےنپ:وتق:اک:اامؾ:یقہیب ہیہک::ایرفام

:ہیو:اابثت:وصتػ:ےک::اور:ذرک:یفن:یئوسکیےس::اہللریغ:ینعی۔:ذرک:امس:ذات،:لتبت:رکرے:ںیہ

ےلئسم:اثتب:نوےئگ۔:نیت

وتلک:اک:وبثت:ےک:ۂلئسم:وصتػ

رفامےت:ںیہ:اےگذ کففراتر قر

:نو :ہک:دؿ:دیپ:بج:ںیم:یل

رکاتکس::ااانت:ڑبا:رب

: ووسےس:ویک:رکاتکس:نو :وت:رھپ:مت:دؿ:رات:ےک:اکوم :ےک:ابرے:ںیم:انو :اور:رات:دیپ

بریقة،دارامیاءالرتات،(9)الزممل،13/111:التفسریالنظہری ؎12

وک 56 انمزؽ:سل

اور:اکراسز:نواتکس::وکؿ:اہمترا:ولیک:ایدہانبول۔:ھجم:ےس:ز:اہلل:وک:اانپ:ولیک:ینعیمت:ھجم:وک::؟الےت:نو

۔ںیہ:ےتید:میلعت:وصایف:یک:سج:ےس:وچاھت:ہلئسم:وتلک:اک:اثتب:نوایگ:تیے؟:اس:ا

:ربص:اک:وبثت:ولسک ےک:اقمؾ

:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء:اہلل:اپین:تہب:امہ:ہلئسم:اقیض:کیےس:ولسک:اک:ا:تیا:ایلگ:اور

ونمش :ےک:اظممل:رپ:ربص:رکان۔:داین:اثتب:رکےت:ںیہل:اک:ذماؼ:الڑاےت:ںیہ: دار:وصویف:اور:وہ:ے:د

ل رفامےت:ںیہ:۔:اہلل:اعتیلںیہاکمر:ولگ:اجرے::ےیل:حیبست:وھکیہک:د عر ب

اص اقر مر ـر :یرقولو

:ؿسفن:و:اطیش:ںیم:فرح:اہلل:ےک:راےتس:اؿ:رپ:ربص:رکو۔:ایس:رکےت:ںیہ:ولگ:وج:وج:ابںیت:ہیاور:

اتسےئ:اگ:اور:ابر:ابر::سفن: یھ:ےہک:اگ:ہک:الف :انگہ:رکول:اور:یھبک:ؿاطیش:۔:یھبکاتسےت:ںیہ: یھ

۔:سفنوتہب:رکانیل:ول،:دعب:ںیم:یہ:ھکیے:اس:وک:د:لکش:تہب:نیسح:ہیاقتاض:رکے:اگ:ہک:ارے!:

لڑپھ:دو:تیا:یہی ےک:ورالغ ے:ےک:وتق: یھ:ؿاطیشو عر ب

اص اقر مر ـر نمش:یرقولول د

الؿ:رپ:ربص:رکو۔:رکرے:ںیہ:وج:ابںیت

ںیمسق:نیت:یک:ربص

،یف ینعی ےلص:اےت:ںیہ:ےس:نوات:ے:اور:ربص:ےک:نیت:ےقیفر:ربص:نیت:اور اور عر

ار،لعر لصر

یفبال

ۃصن ربص:رکو۔:اس:وتق:اہلل:رپ:ارتعاض:ہن:رکو:ہکلب::ںیم:۔:تبیصمیبر

اراور::،رباض:رنو:رایض لصر

ب عرال ۃصعنر اقتےض::رپ:ربص:رکو۔:انگہ:ےک:ےنتک:یہ:تیصعم یر

اراور::،رپ:ےمج:رنو:اہلل:ےک:راےتس:نو :نکیل لصر

ب عر لر ت:رپ:اقمئ:رنو۔اابعداةاعرالطر

19؎وخاہ::

۔:ںیہ:ںیمسق:نیت:ربص:یک:ہیومعمالت:ہن:وھچڑو۔::زمہ:ہن:اےئ:نکیل:دؽ:ہن:اچے:اور:ابعدت:ںیم

نمش::وت:ابینطلربص:رکو:اور:اؿ:ےک:ےنہک:رپ:لمع:ہن:رکو۔::اس:رپ: یھ:وج:ںیہک:ؿسفن:و:اطیش:ینعید

نمش:اور:احدس:یفرح:اہمترے:اظرہ:ایسلنب::ےگ:ہک:ڑبے:وصیف:ںیمت:رپ:ارتعاض:رک:نید

ےک:ارتعاض:اک::۔: یسںیہ:ےتید:ےل:رک:ولخمؼ:وک:دوھاک:حیبست:،اگلےئ:رھپےت:ںیہ:ےئگ،:وگؽ:وٹیپ

لوجاب:ہن:دو۔ عر ب

اص مراقر ـر ربص:رکو۔:ابوت :رپ:اؿ:یکیرقولو

بریقة،دارالکتبالعلنیۃ،کتابالطھارۃ،8/3:مقاۃالنفاتحی ؎19

57

وک انمزؽ:سل

اک:وبثت:لیمج:رجہاؿ

ناور جراجر ہر رہج

اہ قر

ےک:اسھت:اؿ:ےس:اگل:نواجا۔:اگل::اور:وخوصبریتیل

:رکف:ںیم:اور:ااقتنؾ:یک:تیاکش:ے:ہک:اؿ:یک:ہیےس::قلعت:ہن:روھک:اور:وخوصبریت:ے:ہک:وکیئ:ہینوان:

ےس::تیاس:ا:ںیم:یرہظم:سج:وک:ریسفت:لیمج:ہلئسم:ے:وصتػ:اک:رجہاؿ :یارخ:ہیاور::،ہن:ڑپو

ے۔::ایگاثتب:ایک

ے؟:ایک:لیمج:رجہاؿ

ن:ے:یک:ہی ے::نیرسفم:ریسفت:یک:لیمج:رجہاؿ :اور ر

ال ـ ا رجر

ارل

رذیل یال

ش لر

ایہفیک لر قر تقراؿرہن:نو:اور::تیاکش:ے:سج:ںیم:ہیےک:اسھت:اگل:نوان::وخوصبریتن

نمش:ےس:ااقتنؾ:ایل:ااقتنؾ:اک:ارادہ: یھل:اور سنھپ:ایگ:وہ:ولخمؼ:ںیم:ہن:نو۔:ویک :ہک:سج: ے:اےنپ:د

:اہلل:ہیلع:رۃمح:یالعہم:اںوااقلمس:ریشق:ےیل:ایس:؟ےلم:اگ:اس:وک:اخقل:ےسیک:سنھپ:ایگ:وج:ولخمؼ:ںیم

ر:رفامےت:ںیہ:ںیم:ہیاےنپ:راسہل:ریشقل ور

ال ـر ا لر ـ

یرکرقم نتر

نال قناقر نتر

م لر ـ

یرک

ل اقر االسلؾ::ہیلع:ویفسنواتکس۔:رضحت::اہلل:ںیہن:مقتنم:و ی:نوات:اور:وکیئ:اہلل:مقتنم:ںیہن:و ی:وکیئ:ی

ای:اھت؟رفام:ےس:ایک: ے:اےنپ:اھبویئترث لر لریبر عر

یکم

ال وؿر ۔:ازلاؾ:ںیہن:مت:رپ:اج:وکیئ:یر

:یک:یڑگ:ڑب:وھتڑ:اھت۔:مت: ے:وکیئ:ایاسفد:ڈولاد:ؿ ے:امہرے:اہمترے:درایم:ؿوت:اطیش:ہیارے!:

ہن:رے۔:اتہک:اؿ:وک:دناتم: یھ:ںیہ:رکرے: یھ:دوجلیئ:یک: ۔:اہ!:اےنپ:اھبویئیھت

:االخؼ:رےنھک:اچںیئہ:یہیےک:دخاؾ:وک::نیہک:د:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون:رضحت

:اک:اکؾ:ںیہن:نیاجےئ:اگ:اور:رھپ:د::سنھپڑپے:وت:دؽ:ولخمؼ:ںیم رکف:ںیم:ورہن:ارگ:دبہل:و:ااقتنؾ:یک

اسملئ:اولسلک:ےک::ںیم:ارقلاؿ:ےک:احہیش:ؿرکےت:نوےئ:ایب:ریسفت:یک:تینواتکس،:ذہلا:اس:ا

ہک:ایرفام:ؿہلئسم:ایب:ہی تحت رنیرم

رارالظر ایمر قرضر

ءال لر ن

فاری

بیرامرہ نر اصر خر

ۃن

اس :رپ:نویت: ےک:ولصیف:اہلل:اعتیل:،اہیہل:ے،:تیشم:اضق:رپ:نویت:یرظن:اجمر:سج:صخش:یک:النر

:اینپ :وہ اتہک:ے:وج::ویہ:وررکات:ا:ںیہن:عیاض:ےک:دون :وک:ولخمؼ:ےک:ڑگھجے:ںیم:زدنیگ:ے،

اھت:ہک:ایاالسلؾ: ے:رفام:ہیلع:ویفسرضحت:ترث لر ریبر ل عر

یکم

ال وؿر ازلاؾ:ںیہن:مت:رپ:وکیئیر

؎ ڈاؽ:ےتکس:ےھت:ںیہن:ںیم:ںیےھجم:ونک:اھبیئ:ہیےک::ایہل:تیشم:اجےتن:ےھت:ہک:ریغب:ویک :ہک

وک 58 انمزؽ:سل

وک:اےت: ہنم رمے: اھت: ہنم: اک: اؿ:الھب:

نمش:اؿ:یہ:ےک:الاھبرے:نوےئ:ہیل ںیہ: د

ےک::بس:اہلل:اعتیل:ہیاور:امہرا:عفن:ے۔::رتتیب:یامہر:ے:بس:ںیم:یتچنہپ: یھ:وج:فیلکت:ںیم:داین

ےھجم:اےنپ:اہلل::،!:اعمػ:ایک ے:وہ:اتہک:ے:ہک:اجا:ایم:رظن:اہلل:رپ:نویت:ذہلا:سج:یک:،راز:ںیہ:ینیوکت

۔ایےک:اسھت:اگلد:ہللاور:دؽ:وک:ا:رنو ۔:اس:وک:اعمػ:ایک: ویک:اہمترے:رکچ:ںیم:،رکان:ے:ایدوک:

رکایل:اخ ی:وک:اہلل:ےک:ےیل:دؽ

ےل:اجرے:ےھت۔::فیرھگ:رشتےس::وھبؿ:اخاقنہ:اھتہن:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون:رضحت

:ےس:لسنیپ:،ےس:اکذغ:اکنال:اسھت:ےھت۔:رضحت: ے:بیج: یھ:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:عیفش:یتفم

:وپاھچ:ہک:یتفم:رھک:ایل:ںیم:ھچک:اھکل:اور:بیج :ںیم:اور ہک::رعض:ایک:؟ایک: ے:ایک:اصبح:اتبا!

ولعمؾ::اور:ےھجم:ھچک:ںیہن:رھک:ایل:ںیم:اور:ھچک:ھکل:رک:بیج::اکن یلسنیپرضحت:اک: ے:اکذغ:اکنال،:

:وھبؽ:ہن:اجا ،:ںیہک:ابر:ابر:ووسہس:اراہ:اھت:ہک:ںیہک:،اھت:اایگ:ایداکؾ::کیہک:ا:ایرفام:۔ایک:ہک:ایک

ے:اےنپ:دؽ:اک:ںوھج:اکذغ:رپ:رھک:رک:دؽ:وک:رھپ::ںیم:،اھت:وغشمؽ:نوایگ:دؽ:اس:ںیم:،وھبؽ:ہن:اجا

نو ے::وغشمؽ:ںیہن:ںیم:زیچ:وج:دؽ:وک:اہلل:ےک:وسا: یس:اہلل:واےل:ںیہ:ہی۔:رکایل:اخ ی:اہلل:ےک:ےیل

۔اطخا :وک:اعمػ:رکےک:اےنپ:اہلل:ےک:اسھت:وغشمؽ:نواجےت:ںیہ:اور:ولخمؼ:یک:ےتید

اؿ:ےس:ااقتنؾ:ہن:ہک::ےک:اسھت:اگل:نواجےت:ںیہ:ولوگ :ےس:وخوصبریت:ےسیا:اہتبل

:قلعت:نوات:ے:اس:وک:اینت۔:سج:وک:اہلل:ےس:رکےت:ںیہ:و:تبیغ:تیاکش:اور:ہن:اؿ:یک:ںیہ:ےتیل

اپک::ثیداع:ڑپھ:ےل:اگ:وج:دح:ہی ایدہےس:ز:ایدہوہ:وت:ز:،الاھجل:رے:رفتص:اہک :ہک:ولخمؼ:ںیم

ے:ہک:ںیم رم

ارلل

لثرا لاجعر نراعر ارر نر لرنر ظر ر

۔م

83؎فرػ:ےس:اک::یاہلل!:ریم:اے

::اہلل:ےک:وحاےل:رکدے:اگ۔:ےسیج۔:وہ:وت:اےنپ:اعمالمت:وکااقتنؾ:ےیجیل:وہنج : ے:ھجم:رپ:ملظ:ایک

اس:ےک:دعب:اس:وک:رکف::،ے:ہک:ااب:الف ے: ے:مہ:وک:امطہچن:امرا:ے: اتوھچاٹ:ہچب:اےنپ:ااب:ےس:ہہک:د

وہج:ےس:رضو::تقفش:و:تبحم:یک:اےس:اامتعد:نوات:ے:ہک:ااب:اینپ:۔ےگ:ںیرک:ہک:ااب:ایک:نویت:ںیہن: یھ

ایمسعیدایج،بجامعالدعواةابابم ابو،8/122:الرتمذیجامع ؎83

59

وک انمزؽ:سل

:ایس:ںیرھچک:رک :راعکت:ولصاہلل:ےس:ہہک:رک:ےب:رکف:نواجںیئ:فرح:اک: یھ:ےگ۔ :دو ۃ۔

اور:اہلل:ےک:ذرک:اورالتوت:اور::ےس:دروخاہ :اگلرک:ےب:رکف:نواجےیئ:پ تج:ڑپھ:رک،:اہلل:اعتیلااحل

رکےت::اب:ایک:ہک:دےیھکی!:اہلل:اعتیل:ےیوھچڑ: وک: یھ:ؽ۔اس:ایخگل:اجےیئ:ےک:اکؾ:ںیم:نید

ےگ۔:ںیاس:اک:وہظر:رفامد:نویگ:دیفم:ے:ےیلوج:ابت:امہر:،ںیہ:وہ:ارمح:ارلانیمح:،ںیہ

لیصفت:رتک:الکؾ:یک:ایدہدؿ:ےس:ز:نیت

ےس:دجا:نواجا،:رگم:ااقتنؾ:ہن:ول،:ہن::نیاور:اعمدن:وی ے:ہک:ومذ:ہی لیمج:رجہاؿ :وت

:ویداین:وج:ومعم ی:ے:اؿ:ےک:ےیل:ہیوج:رحاؾ:ے،::انیںوانل:وھچڑ:د:ایدہدؿ:ےس:ز:نیت:۔رکو:تیاکش

:رکتار:نویئگںیم:ابوت :ابوت ::ایاےئ::ںیہن:ںیم:اےئ،:یمغ:ںیہن:ںیم:یہک:اشد:ںیہ:نواجیت:ابںیت

نو:سج:اک:زماج::یلقتسم:ومذ:،وج:لسلسم:اتس:راہ:نو:نکیل:،تخس:ہلمج:زابؿ:ےس:لکن:ایگ:وکیئاور:

ابت:ہہک::یسیا:وکیئ:،ے: اتوک:ڑلاد:اھبیئ:فرح:نو:ہک:بج:اات:ے:ہنتف:اچمات:ے،:اھبیئ:وھچب:یک:یہ

رشح::یاقر:یلعالم:ےک:ےیل:نیدسفم:ےسیے۔:ا:ریہ نو:ڑلایئ:ںیم:یویب: ہک:اب:ایماجات:ے:

:د:ےک:ےیل:صخش:ےس:ہشیمہ:ےسیہک:ا:رفامےت:ںیہ:ںیم:ۃوکشم :ینیرتک:قلعت:اجزئ:ے،:اچے:وہ

ہک::ایاور:رفام:،اک:داین:ایرضر:اچنہپراہ:نو: بر ر ؿ

نصر جر یل خرن ری رطر رال م

م ۃ ؎81یہذتؤ

ضعب:

ے::وجؽ:ےس:رتہب:صخش:ےس:دجا:نواجان:اس:لیم:ےسیا:ینعیوجؽ:ےس:رتہب:ے::لیم:یومذ:دجایئ

اور:اتسات:اھت۔::رکان:ڑپا،:انتج:ےتکھج:اجا:اانت:یہ:یہیاک:ببس:ے۔:ےضعب:رہتش:دار:ےس:ےھجم::ذیاوج:لقتسم:ا

ؾ:ہک:دس::ےتک:یک:االصح:احمؽ:ے:ےسیج:اسفد:نوات:ے:ہک:اؿ:یک:اسیا:وضعب :ےک:زماج:ںیملاسؽ: د

یاقر::یلعالم ے: ۔:رھپ:بج:ںیمےلکن:یگ:یہ:یھبج:اکنول:ےگ:وت:ڑیٹ:روھک:نکیل:ںیم:کت:یکلن

ہک:اس:رپ::ای۔:رفامیک:قیاصبح:ےس:دصتادمح: ردیش:وت:یتفم:یھکیرشح:د:ہی یک:اہلل:ہیلع:رۃمح

اقحل:اصبح:وک: ہ:ارباراامجع:ے:اور:رضحت:ومالان:اش:اامجع:ے:اور:اہقفء:اک: یھ:اک: یھ:دحمنیث

:نویئگ:تیدہا:وکاسؽ:ےک:دعب:اؿ::یئک:وشمرہ:ے۔:ارخ:ںیم:نیہک:رتہب:ایاھکل۔:رضحت: ے:رفام: یھ

رکےل::ےلہپ:اےنپ:زبروگ :ےس:وشمرہ: یھ:اعمالمت:ںیم:ےسیامگن:رک:رھپ:اےئگ۔:اہتبل:ا:اور:اعمیف

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،بابماینیھم التھاجرقالتقاطع،9/838:مقاۃالنفاتحی ؎81

وک 6۳ انمزؽ:سل

ہن:نو۔:اتہک:اسفنتین

:اعتیل:اب :اہلل :ےئگ۔ :ےلئسم:رہ :ںیم:ۂ ے:وسر:دو اایرفام:زملم:ےک:رشوع یاریھر

ل م ر

زم:اشؿ :وملس:یک:اہلل:ہیلع:اطخب:ےس:وضحر:یلص:ےنٹپل:واےل!:اس:ونعاؿ :اے:اچدر:ںیم:ال

وہج:ےس::وملس:وک:رجن:نوا:سج:یک:اہلل:ہیلع:ابوت :ےس:اک:یلص:ے۔:افکر:یک:اظرہ:نویت:بوبحتیب

اجات:ے۔:ولعمؾ:نوا:ہک::در:اوڑھ:رک:ٹیاچ:ادیم:ہک:ارثک:مغ:ںیم:ےئگ:اسیج:ٹپل:ںیماچدر: اک

:اوڑھ:رک:ٹی:یھبک: یھ:ے:ہک:مغ:ںیم: یھ:ہیتنس::کیا :ارگ:ولوگ :ےک:زنط::اچدر اجےئ۔

:،اجا:ےس:مغ:نو:وت:اچدر:اوڑھ:رک:ٹی:ےنھکیوک:ہن:د:نیسح:انگہ:وھچڑ ے:ےس،: یس:ایو:ارتعاض:ےس،:

وت:تنس:ے۔:اچدر:اوڑانھ: یھ

اک:وبثت:لیل:ایقؾ

ر ال قمریل قرل الر

؎88یل

ایق:ںیم:تیا:اسامنز:: ے:ہشیمہ:ے۔:وصایف:ؿاک:ایب:لیل:ؾ

ےجب:رات:وک::اب:ارثک:ولوگ :ےس:نیت:،ے۔:اب:ویک :ہک:فعض:اک:زامہن:اایگ:دجہت:اک:اامتہؾ:ایک

:ومالان:اھتوناالتم::الاھٹ:اجات۔:میکح:ںیہن

ت

ملتل

اور:العہم::ںیم:ی ے:ادماد:ااتفلو:اہلل:ہیلع:رۃمح:یدجمد:ا

امنز:ےک:اچر:رفض:اور:دو::ہک:وج:صخش:اشعء:یک:ایرفام:ںیم:اشیم اتفوی ے: اہلل:ہیلع:رۃمح:نیاعدب:انب

دجہت:زگارو :ےک:اسھت:الےھٹ:اگ۔::صخش: یھ:ہیےلہپ:دنچ:لفن:ڑپھ:ےل:وت: تنس:ڑپھ:رک:ورت:ےس:

ے::لقن:یک:تی ے:روا:اہلل:ہیلع:رۃمح:العہم:اشیم

کامرل ـر عبرکرا در ۃولصر

عال ھفراءشر مور ر ر یلال

:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:ذہلا:العہم:اشیم

ای ہذر قر تر ۃر نر ہذفالس ـر لفیدار ف نر بالتر

ل

عبرص در العۃولصر بقراءشر

رل ؎86ؿوالنر

امنز:ےک:دعب:ورت:ےس:ےلہپ:دنچ:لفن::وک:وج:اشعء:یک:اس:صخشیگ:احلص:نواجےئ:تنس: دجہت:یک:ینعی

اک:وقؽ:ے::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاقر::یلعاور:الم:۔ڑپھ:ےل

8-1:الزممل ؎88

ریاض،ۃمطبوع،الیلۃصولمطلبیف،8/837:تارحردالن ؎86

61

وک انمزؽ:سل

ر ل سرالکراملی م ر ر

ر ی

م یرقولراللرؿ

ر؎88یل

وج:ایقہک:مک::ےتھکل:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:اور:العہم:اشیم:۔ے:ےس:ںیہن:ںیم:رکات:وہ:اکنیلم:ںیہن:لیل:ؾ

:اجںیئ:ڑپھ: یراعکت: تنس:ےس:اثتب:ے:ذہلا:وس ے:ےس:ےلہپ:ارگ:دو:راعکت:دجہت: یھ: ےس:مک:دو

:،راعکت:وت:رہ:صخش:ڑپھ:اتکس:ے: ۔:دواشلم:نو ے:ےک:اقلب:نواجںیئ:رہفہ :ںیم:یک:وت:اکنیلم

الف:ڑپھ:وکؿ:عنم:رکات:ے،:رھپ:ھچک:ون:،رات:ےک:دعب:اھکن:لھک:اجےئ:وت:احبسؿ:اہلل:رھپ:ارگ:ادیھ

۔:وصخاص:ملع:اج:لک:اعؾ:تحص:ےک:احالت:رات:ےک:وتق:الےنھٹ:ےک:لمحتم:ںیہن:نکیل:،ےیجیل

زمکورو ::ےسیوچرا:نواجات:ے:ذہلا:ا:ہک:دؿ:رھب:ڑپاھرک:دامغ:ےلہپ:یہ:ڑپاھ ے:واول :ےک:ےیل:نید

ر:دجہت:او:تین:ےس،:احپ تج:یک:تین:وتہب:یک:،راعکت:ڑپھ:ںیل ہک:ورت:ےس:ےلہپ:مک:از:مک:دو:وک:اچےیہ

ہک:اے:اہلل!:بج:ےس:ابغل::ےیجیلداع:رک:اور:دعب:ںیم:ےیجیلزمے::نیت:رتعک:ںیم: دو:،ےس:تین:یک

دات :ینوا:نو ،:ریم

ن

لذ

ت

ٹسم

:دےیجیوک:اعمػ:رک: اؿ:وخویش:یاور:ریم:دےیجیرحمہم:وک:اعمػ:رفام:

:وک:اعمػ:رفام:ےنج:ےس:اک:انوخش:نوےئ:نو ۔:رغض:ریم و::داین:یاور:ریم:دےیجیرہ:انگہ

:ےھجمے:ہک:اک::ہیاحپ تج::یبس:ےس:ڑب:یریم:۔:نکیلدےیجیرک:یوپر:بس:احںیتج:ارخت:یک

۔:اس:ےس:یگاحپ تج:نو:۔:اہ!:اس:ےس:ڑبھ:رک:اور:ایکاک:ھجم:ےس:وخش:نواجےیئ:،لم:اجےیئ

؎ ںیئاحپ تج:ے:ہک:اے:اہلل!:اک:مہ:ےس:وخش:نواج:اور:ایک:یامہر:یڑب

ے ھچک:اماتگن::ھجت:ےس:ھچک:وکیئ:وکیئ

ااگر:ریت: ےس:بلط: ھجت ںیم ایہل

:کیا:،نو :ےٹیب:ابک:ےک:یئک:!: یسوک:امگن:راہ:نو ۔:اتبےیئ:اک:ےس:اک:یہ:اے:اہلل!:ںیم:ینعی

اکر:دے::اتہک:ے:ہک:اینپ:وکیئ:،وخوصبرت:اکمؿ:ونبادےیجی:کیاتہک:ے:ہک:ااب:ےھجم:اس:اہپڑ:رپ:ا

ےھجم::اتہک:ے:ہک:ااب:اٹیب:کیاداکؿ:دے:دےیجی:اور:: ے:اہک:ہک:ےھجم:اےنپ:رنجؽ:اوٹسر:یک: یس:،دےیجی

اک:ےس:اک:وک:اماتگن::ںیم:،اک:ھجم:ےس:وخش:نواجےیئ:،یہ:اچںیئہےھجم:وت:اک::اچےیہ:ھچک:ںیہن

:وخش:نواگ:وج:رصػ:ابک:یک:ایدہز:وخش:نواگ؟:اس:ےس:یہ:ایدہ!:ابک:سک:ےس:زنو ۔:اتبےیئ

:ااعلنیمل:اس:وک:یہ:ایدہاور:بس:ےس:ز:،راض:امگن:راہ:ےاؿ:دنبو :وک:: یھ:دے:اگ۔:سپ:رب

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،قیاؿالیلالحتضیضعلباب،6/182:مقاۃالنفاتحی ؎88

وک 62 انمزؽ:سل

:یک:ںیدہ:دایبس:ےس:زاہلل::،قح:ںیہذات: وج:اعقش:،امےتگن:ںیہ:وخیش:ےگ:وج:رصػ:اےنپ:رب

؎ اک:رعش:ے:اہلل:ہیلع:رۃمح:ادماد:اہلل:اصبح:اہمرج:یکم:رضحت:احیج:ہی۔:ےس:اہلل:وک:امےتگن:ںیہ

ھچک:اماتگن:ے:وکیئ ھجت:ےس:ھچک::وکیئ

اریت: بلط:اگر: ےس: ھجت:ںیم ایہل

اک:ےس::ہک:اے:اہلل!:ںیم:داع:رکرے:ںیہ:ہی اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:ہبعک:ڑکپ:رک:احیج:الغػ

ابمرک:صخش::مہف:ے،:اسیک:یدنلب:زعامئ:ے،:ایک:یدنلب:وحہلص:ے،:ایک:اک:وک:امگن:راہ:نو ۔:ایک

:ے:وہ:وج:تخت:و:اتج:ےس،:اچدن:و:وسرج:ےس،:زنیم رظن:رکےک::ػ و:اامسؿ:ےک:زخاون :ےس:ص

؎:::: رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:وک:اماتگن:ے۔:وخاہج:اصبح:رۃمح:ہللاہلل:ےس:ا

و:وجل

ت

یریم:زںیم:اکلف:ریم:اوت:بس:ریم:ا:ریم: ت

و:ںیہن:ارگل

ت

یریم:ےش:ںیہن:وت:وکیئ:اریم:اک:ت

ایق:اپک:ےک:رشوع:ںیم:ۂاس:وسر:وتر ،ایاک:ہلئسم:انزؽ:رفام:لیل:ؾ ال قم

ریل قرل الر

؎85یلےس::

: ے:وجش:ںیم: ۔:نج:وصویفولعمؾ:نوا:ہک:رات:رھب:تم:اجوگ:ورہن:تحص:رخاب:نواجےئ:یگ

ھچک:دؿ:ےک:دعب:بس:متخ:اور::رات:رھب:اجانگ:رشوع:ایک لربالکل طر

اک:دصماؼ::فروةالکل

ڑپےتھ۔:ںیہن:ہک:رفض: یھ:یتح:ایبس:وھچڑ:اھچڑ:د:،نوےئگ

رقاؿ:اک:وبثت:التوت

:ایےس:ڑپ ےنھ:اک:مکح:انزؽ:رفام:رتلیت: وک:فیےک:دعب:رقاؿ:رش:اس

ررت ت ـرقرا

تلال رر قر

؎83 یل

اہلل:ہنع::ریض:رضحت:یلع:؟ے:ایک:فیرعت:یک:اور:رتلیت:۔اور:رقاؿ:وک:وخب:اصػ:اصػ:ڑپوھ

:وقنمؽ:ے:ریسفت:یک:ےس:رتلیت

8:الزممل ؎85

8:الزممل ؎83

63

وک انمزؽ:سل

وقیدتر

ر

فرال

مرع ۃػقر

وقوػال

رعمتف:نو۔:اس:یک:ںیاخمرج:ےس:ادا:نو :اور:اہک :اسسن:وتڑ:ینعینو ::حیحص:ہک:رحوػ: یھ

انزؽ:نو ے:اک:راز:ےک:اابسؼ:اک:ادتبا:ںیم:یہتنم

:اہلل:اپین:اقیض ایق:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثء:رقاؿ::لیل:ؾ :التوت ہیاور

:،دو:فغش:رہ:اجےت:ںیہ:یہیاؿ:وک::ارخ:ںیم:اہلل:ںیہ:ءاوایل۔:ےنتج:ےک:اابسؼ:ںیہ:دوون :اکؾ:یہتنم

:ینانثء:اہلل:اپ:۔:اقیضےک:قبس:ںیہ:دو:اامعؽ:یہتنم:،ہیالتوت:رکان:رات:وک:دجہت:ڑپانھ:اور:رقاؿ:یک

:ای؟انزؽ:رفام: اک:قبس:ےلہپ:ویک: ے:یہتنم:ہک:اہلل:اعتیل:وساؽ:اقمئ:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ

: اعمہلم:ویک :اہی ے:نکیل:یتلم:فیرش:یرھپ:اخبر:،ڑپاھےت:ںیہ:ػ:ہیلعدےیھکی!:ےلہپ:وموق

ربسکع:نوا۔:ایق:ذات:اور:یفن:یاور:التوت:رقاؿ:وت:ارخ:لیل:ؾ :اابثتو::قبس:ے:اور:ذرک:امس

۔:اس:ایؽ:رفامزان: درہج:اک:قبس:ےلہپ:ویک:یاقمؾ:اور:ارخ:۔:وت:ایلعو:وتمطس:ےک:اابسؼ:ںیہ:یدتبم

: ہک:نج:رپ:رقاؿ:انزؽ:نوراہ:اھت:وچ :رفامےت:ںیہ:راز:ے؟:اس:ااکشؽ:ےک:وجاب:ںیم:ایک:ںیم

:ہک:وہ:دیسہ

ت

ی

ن

منل

ا

ن

ن ن

:،ےھت:ءاالایبن:دیس:،ےھت:: ےس:ظتعف:ےک:احلر وبنت:ےک:ولع:و:اؿ:ےک:اقمؾ

۔قبس:انزؽ:ایک:۔:اس:ےک:دعب:رھپ:اعؾ:اتم:ےک:ےیلایاک:قبس:انزؽ:رفام: ے:ےلہپ:یہتنم:اہلل:اعتیل

:راز:فشکنم:ایک:بیترت:ہی :اہلل:اپین:العہم:اقیض:اک برا ے۔:اہلل:ہیلع:رۃمح:یتپ:انثءا اقلنکر ئ

نئ لہفر

۔:سب:سلجم:متخ۔بنث

حئےک:دنچ:اصن:یؽ:اابدالج رضحت

ومضمؿ::کیاصبح: ے:رضحت:واال:وک:ا:کی)اجعم:رعض:رکات:ے:ہک:اس:وتق:ا

(:اماشء:اہلل!:اشابش۔:ایوت:رضحت:واال:داتم:رباکمہت: ے:رفام:ایدال:اید رک ے:ےک:ابرے:ںیم:ؿایب

اہلل:اخؿ:اصبح::رضحت:ومالان:حیسم:اؿ:اشء:اہلل:اعتیل:دالان،:ںیم:اید ے:اؿ:ےس:اہک:اھت:ہک:ےھجم::ںیم

:یانسا :اگ۔:رضحت:اج:ےس:اھٹ:ون:اسؽ:ےلہپ:ریم:ںیتحیصن:نیت:یک:اہلل:ہیلع:ۃمحر:یالجؽ:اابد

انسات:نو ::اخص:ابںیت:نیتےس: اھت:سج:ںیم:ایرفام:ؿالےئ:ےھت:اور:دو:ےٹنھگ:ایب:فیرشت:اخاقنہ:ںیم

وک 64 انمزؽ:سل

تنس رےنھک:یک:ہیکت

:ہیکت:،فرػ:روھک:ہک:ابںیئ:ایفرػ:راھک:وت:رفام:الرک:رضحت:ےک:داینہ: ے:ہیکت:ںیم

رانھک:ونسمؿ:ے۔:ابںیئ

ابءاال:االامعؽ:یلع:رعض

رکات:ے:وت::ےک:اہھت:رپ:تعیب:خیش: یس:،دالخ:نوات:ے:ہلسلس:ںیم:بج:وکیئ:ایہکرفام:اور

داع::اور:بس:اس:ےک:ےیل:ںیہ:فرػ:وتمہج:نواجیت:اس:یک:روںیح:یک:نیہلسلس:ےک:مامؾ:زبراگؿ:د

: ؿاور:ایب:ہن:رکےت،:وکیئ:ؿایب:اہلل:ہیلع:اہلل:اخؿ:اصبح:رۃمح:ابت:ومالان:حیسم:ہی۔:ارگ:امےتگن:ںیہ

اوہن : ے::ادقلر:زبرگ:ںیہ:ادقلر:اعمل:اور:لیلج:ومالان:لیلج:ہن:اات:نکیل: یھ:نیقیوت:اس:رپ::اترک

دالخ:نو ے:واےل:ےک:اسھت:اشلم::اور:وتاہجت:ہلسلس:ںیم:داعںیئ:یک:ءہک:اسرے:اوایل:ایرفام

ے::تیروا:ہی یک:اجعم:ریغص:دلیل:۔:اور:اس:یکںیہ:نواجیت

ض ر

راؾتع

رمع

ال یروؿر نرث

ال

رنی

اخل سقر

ی لر اللعر لر رضعر

تع بقر

رن

اال ءیر

لر عر قر مربراءال

ال اةقر ھر عریروؿر

ن

فرۃال ـر و م ر

ف ادیر رزدر ت قر

اتہ نر برسر

ر بوہہ ج

اقاض رقویر افرات

اق ر

ارش اللراقر ت لر قر

وذقؤ تراکمامر

87؎

اہلل::اور:وضحر:یلص:اجےت:ںیہےیک: شیپ:اامعؽےک:اسےنم:دو:ہبنش:اور:رعمجات:ےک:دؿ::اہلل:اعتیل

ےس:وہ:: ویکین:اور:اابء:و:ادجاد:ےک:اسےنم:ہعمج:ےک:دؿ۔:سپ:اؿ:یک:و وملس:اور:ہلمج:ربمغیپ:ہیلع

:اؿ:ےک:رہچے:وخیش:وخش:نوےت:ںیہ :اےنپ:دےنکم:ےتگل:ںیہےس: اور :اور ۔:سپ:اہلل:ےس:ڈرو

ہن:دو۔:ےس:فیلکت: دباامعویل:دو :وک:اینپرم

امہرے::ہی ںیہ:ءاوایلوج:اجاتکس:ے:ہک:اچرو :ہلسلس:ےک::ایک:سےس:ایق:ثیدح:اس

ے:ہک:اج:الف :صخش:دالخ:ہلسلس::اؿ:وک:االطع:نواجیت:اعمل:ربزخ:ںیم:،ابک:دادا:ںیہ:رواحین

-سۃاسالۃمؤس،بیاـالؿیفباببرالوالدی ،(85896)13/839:کزنالعناؾ ؎87

ۃمرػالنثناۃالفوقی،(991)1/615:کشفاخلفاءللعجولن

65

وک انمزؽ:سل

۔امےتگن:ںیہ:داعںیئ:نوا:ے:وت:وہ:بس:اس:ےک:ےیل

اشبرت:ہلسلس:ےک:ےیل:الہ

ےگل:نوےت::انجن:ےس:رفٹس:الکس:ےک:ڈےب: یھ:ںیم:لیہک:ر:رفامیئ:ہیابت: رسیتی

رھتڈ:الکس::ںیم:لیر:اور:ایس:ںیہ:دمعہ:نویتاہنتی: یھ:ںیٹیس:،اشدنار:نوےت:ںیہ:تیوج:اہن:ںیہ

:وچ :وچ :یک:،ڈےلیھ:ارکسو: یھ:،نویئ:یٹھپ: یھ:ںیٹیس:نج:یک:ڑجے:نوےت:ںیہ:ےک:ڈےب: یھ

وت:اہج ::ےس:ڑجے:نوےئ:ںیہ:لیفرح:ر:ارگ:حیحص:نکیل:رے:ںیہ:ے،:لہ: یھ:اواز:اریہ: یھ

چنہپ::وچ :اچ :رکےت:نوےئ:وںیہ:رھتڈ:الکس:ےک:ڈےب: یھ:رفٹس:الکس:ےک:ڈےب:ےتچنہپ:ںیہ

نواگ:ہک::ہیاس:اک:افدئہ::،رکول:اقلعت:دیپ:اؿ:ےس:حیحص:،فرح:اہلل:واول :ےس:ڑجاجا:۔:ایساجےت:ںیہ

:اس:قلعت:یک:اؿ:اشء:اہلل:اعتیل:وت: یھ:ریہ: یھ:یمک:ھچک ،نوےکس:ہن: یھ:اؿ:ےسیج:ارگ:لمع:ںیم

وشحمر:نو :ےگ:اور:تنج:کت::ربتک:ےس:وتہب:و:اافغتسر:و:دناتم:ےک:اہسرے:اؿ:ےک:اسھت:یہ

:اھتون:ےگ۔:رضحت:میکح:ںیچنہپ

ت

ملتل

رفامےت:ےھت:ہک:اہلل:واول ::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:دجمد:ا

وت::ایگ:ایہن:الاھٹ:ںیم:ارگ:اکنیلم:،نواکس:وت:اتبئ:رضور:نواجےئ:اگ:ےس:قلعت:رےنھک:واال:ارگ:اکلم:ہن: یھ

رم ے:ےس:ھچک::نکیل:رھب:االصح:ہن:نویئ:ارگ:زدنیگ:،اجےئ:اگ:ایرضور:الاھٹ:ںیم:مک:ےس:مک:اتنیبئ

ےک::اہللتبحم:اورقلعت:وک:اغبل:رکےک:اور:ریغ:اینپ:ربتک:ےس:اہلل:اعتیل:ےلہپ:اؿ:زبروگ :یک

اجات۔:اس::ںیہن:عیاہلل:واول :ےس:قلعت:رانھک:اض:،البات:ے:س:اپقلعت:وک:ولغمب:رکےک:اےنپ

ے:وخد:ڑپاھ:ے۔:وفلمظ:وک:ںیم

ںیم:روینش:ااکرب:داللئ:یک:اراشدات

اور:امہیلع:اہلل:رۃمح:اہلل:اخؿ:اصبح::االتم:اور:ومالان:حیسم:رضحت:میکح:وچ :ہک ہی

اےنپ:زبروگ ::ورہن:ںیم:احپ تج:ںیہن:یک:دلیل:وت: یس:ںیمہ:اس:ےیل:ںیہ:ابںیت:امہرے:مامؾ:ااکرب:یک

: وتہب:ویک:رکاتکس:نو :ہک:اہلل:واول :ےس:قلعت:رےنھک:واول :وک:وتقیف:ےک:اراشدات:وک:دملل:شیپ

نواتکس:ے:وج:ہہک:دے:ہک::اسیا:ادیم:وکیئ:ویک :ہکنوات:ے:: رپ:ویک:امیؿاؿ:اک:اخہمت:ا:ورے:ا:نویت

:ہک:دملل:اہحلس: یھ:وک:اچےیہ:یومول:اس:ےیل:،ےیہاچ:دلیل: وت:امےتن،:ںیمہںیہن:وک:زبروگ :مہ:اؿ:

وک 66 انمزؽ:سل

:ذہلا:ںیم:ںیہن:وک:ولعمؾ:نواجےئ:ہک:امہرے:زبروگ :ےک:اراشدات:ےب:دلیل:وسی رےھک:اتہک:ا

االسؾ:ےس::ۂاراشد:ہک:اہلل:واول :ےس:قلعت:و:تبحم:رےنھک:واال:دارئ:ہیامہرے:ااکرب:اک::ہکاتہک:نو :

وموجد:ے::ںیم:فیرش:یاخبر:دلیل:اس:یک:،رپ:نوات:ے:امیؿنواتکس:اور:اس:اک:اخہمت:ا:اخرج:ںیہن

رم بدالر عر بر ارمر

ہ یب ؎82الخ...للالر

۔اھٹمس:ےلم:یگ:یک:امیؿتبحم:راتھک:ے:اس:وک:ا:دنبے:ےس:اہلل:ےک:ےیل:صخش: یس:وج

نو:ہک:اہلل:و:روسؽ:ےس:ڑبھ:رک: یس:یاانت:وق:امیؿہک:اس:اک:ا:ہی کیا::زج:ںیہ:ےک:نیت:ثیدح:اس

اندنسپ:نو::اسیفرػ:ولانٹ:اس:وک:ا:اس:وک:اانت:بوبحب:نو:ہک:رفک:یک:امیؿہک:ا:ہیتبحم:ہن:نو۔:دورسا:ےس:

:اندنسپ:نوات:ے:اگ:ںیم:ےسیج :تبحم:ےس:رصػ:اہلل:ےک:ےیل:ہک: یس:ہی ااور:رسیت:۔ڈاال:اجان

رشح::یک:امییناور:الحوت:ا:ےلم:یگ:امیینالحوت:ا:ثیروےئ:دح وقبط :وک:از: رکے۔:اؿ:ونیت

:رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاقر::یلعالم:ںیم

قرد درقر رر قر قر لر مر ـر ۃرار

ال ـ ا ینر بالر

قرل

لرت خر ثمنہاذرادر

رتر

یہاربردافرف ارر اشرنالۃ ارر رشر ۃب راتنر

س اخل ۃم

لر

89؎

:تے۔:اشہ:وک:ریغ:اشیہ:ۂیطع:،اتیل:واسپ:ںیہن:ے:رھپ:یھبک: اتسج:دؽ:وک:اہلل:د:امیینا:الحوت

نسح::صخش:ےک:ےیلاس: ے:ذہلا:اس:ںیم:میدے:رک:واسپ:ےل:ویک :ہک:وہ:رک:ے:ہک:ہیطع:ایت

اشبرت:ے۔:اخہمت:یک

:ہیےس:نسح:اخہمت:الم:اور::امییناور:الحوت:ا:یلم:امیینتبحم:ےس:الحوت:ا:واول :یک:اہلل

:ۃرشح:رماق:یک:ۃوکشم:۔ے ے:اھکل:یاقر::یلعرکراہ:نو ۔:الم:رشح:ےس:شیپ:یک:ثیبس:ااحد

ااجےئ۔:نیقی دیاتہک:رضحات:املعء:وک:زم:دی ابعرت:کت:ڑپھ:ےیجیل۔:رعیب:ھکید:ںیم

ا درانااادقلیر اینر عر انہمر یارینر ادل در

اقایر

انرہ ینر

ستد

ال

رل رلر

لق عر

رال

قثور نر

ال

بال ـ ا رینر

رال

رالان وجدر

ققرال الذر

ینیۃالقدۃالنکتب،الخ...الکفیفیعودبابم کرفاـ،1/7:حصحیالخباری ؎82

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،یناـکتابال،1/78:حیالنفاتۃمقا ؎89

67

وک انمزؽ:سل

ہک:رضحت:واال: ے:ذرک::)اجعم:رعض:رکات:ے:ہک:اس:اقمؾ:رپ:ارقح: ے:رعض:ایک:

دو:ںیمسق:یک:ایدہک(::ایوت:رفام:یھت:رہ:یئگ:ھچک:ابیق:حیرشت:یک:اور:ذرک:یفنم:یھت:رفامیئ:حیرشت:تبثم:یک

اؽ :اید ۔:یفنم:اید تبثم:اور:ربمن:دو::اید کیربمن:ا::ںیہ

ت

وک:وھچڑان::ہانگ:یفنم:اید اوارم:اور::تبثم:ے:ام

روک:: ابعدت:اور:ااکحؾ:وک:امؿ:ےل:اور:انگہ:ےک:اقتوض :وک:ذارک:وہ:ے:وج:رہ:وتق:یک:ے۔:یقیقح

س:وت:وچاتس:ے:نکیل انگنو :ےک:وج:ےنگ:ہنم:وک::ےل:اور:ربص:رکے:ورہن:وج:ابعدت:ےک:ےنگ:اک:ر

::اؿ:وک:ںیہن:ےگل:نوےئ:ںیہ س:اور::ذارک:ںیہن:ںیم:تقیقح:ہیوھچڑات ویک :ہک:انگنو :ےک:ر

الرےیل اتلم۔:ایس:اہلل:ںیہن:ذلت:وک:وھچڑے:ریغب اللدقمؾ:ے::لر اللرپ۔::الر ےنلم:ےک::الر

الر ے:ےلہپ::اہلل:اعتیل:ےیل :احلص:رکان:ےس:اجؿ:ڑھچاا۔:ارگ:ںیمہ:اہللہک:ریغ:ایانزؽ:رفام:لر

ےلم:اگ۔:دو :ےس،:رم ے:واول :ےس:ںوچ:بت:زدنہ:یقیقحاچےتہ:نو:وت:رم

ہقیانگہ:اک:ااسؿ:فر:رتک

دؿ:رہ::اچسیل:تبحص:ںیم:یک:خیش:انگہ:وھچڑان:سج:وک:لکشم:ولعمؾ:نوراہ:نو:وہ: یس:نکیل

ہک::رفامےت:ںیہ:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:بس:اکؾ:نب:اجےئ:اگ۔:میکح:ےل۔:اؿ:اشء:اہلل:اعتیل

:ےل:اس:ںیم:ےک:اسھت:اچسیل:وج:اےنپ:خیش :ااور:تبسن:عم:اہلل:دیپ:امیینا:ت ایح:کیا:دؿ:رہ

:؟ںیہن:ایے::اجؿ:ااجیت:اڈنا:رے:وت:اس:ںیم:ےک:رپو :ںیم:دؿ:رمیغ:اسیک:ےسیج:نواجےئ:یگ

:اہلل:واےل:ےک:اپس:رہ:ول:نکیل:دؿ: یس:ہک:اچسیل:ایرھپ:وہ:وخد:اکلھچ:وتڑ:رک:ابرہ:ااجات:ے۔:وت:رفام

ڑپے::دحود:اخاقنہ:ںیم:،ہن:اجا:ہک:اپؿ:اھک ے: یھ:یتح:،اس:فرح:ےس:ہک:اخاقنہ:ےس:ابرہ:ہن:اجا

ہک:ایق:ایرفام: یھ:ہیاور::تبسن:عم:اہلل:اطع:نواجےئ:یگ:دؿ:ںیم:اشء:اہلل:اچسیل:اؿ:نو،ر:اخاقنہ:ںیم:ؾ

ہک:دس:دؿ:رے:رھپ:رھگ:ےلچ:اےئ:اور:رھپ:اجرک:دس:دؿ::ںیہن:،ہیے:یرضور:لسلست: یھ

:افدئہ:ںیہن:،دؿ:وپرے:ےیک:اچسیل:اچر:وطسق :ںیم:ےی،اگلد نواگ۔:ارگ::اس:ےس:اخفر:وخاہ

اڈنے:وک::ای ایوک:شہ:رکےک:اگھبد:رمیغ:دؿ:اک:لسلست:ہن:نو،یھبک:اسیک:اور:اڈنے:ںیم:رمیغ

:یمک:وت:اس:لصف:ےس:اور:لسلست:یک:ایےک:دعب:رھپ:رھک:د:اور:دس:ےٹنھگ:ےس:اکنؽ:ایل:ےک:ےچین:رمیغ

:فرح:لسلسم:اچسیل:انواگ۔:ایس:دیپ:ہچب:ںیہن:اور:اس:ںیم:اےئ:یگ:اجؿ:ںیہن:ےس:اڈنے:ںیم

:عفن:اکلم:نواگ۔رے:وت:تبحص:ںیم:یک:دؿ:خیش

وک 68 انمزؽ:سل

الہ:اہلل:ےک:ولقب:ےس:ےتلم:ںیہ:نیقی اونار

:اہلل:ںیہن:ےس:رصػ:طخ:و:باتتب:ےس:مہ:و ی:خیش:صخش: ے:اھکل:ہک:رضحت:ایک:اکی

ے:اور:دوون :رمع:رھب:طخ:و:باتتب::ںیم:اور:وشرہ:رکایچ:النور:ںیم:یہک:ارگ:ویب:ایرفام؟نوےتکس

:مسج:ےک:اسھت:احرض:رےنہ:ےس:خیش:دختم:ںیم:یک:خیش:نواگ؟:الص:ںیم:اہچب:دیپ:وت:ایک:رکےت:رںیہ

۔:باتںو :ےس:و:اونار:تبسن:لقتنم:نوےت:رےتہ:ںیہ:نیقیاونار::ےک:بلق:ںیم:دیےک:بلق:ےس:رم

:رشہیع:ریاقمد:ینعی ےتلم:ںیہ:تےک:ایمک:تعیرش:ںیمہ:،راعکت:ںیہ:نیت:ہک:رغمب:یک:ااکحؾ

سک:درد:ےس::،:مہ:امنز:ڑپںیےس:سک:تیفیک:نکیل:ہوریغ:دو:ںیہ:اچر،:رجف:یک:اشعء:یک ـر ا ر

بس

ر یب لرررع

اہلل:واول :ےک::ںیہ:یتلم:تایفیک:ہی۔:ےس:اہلل:اک:انؾ:ںیل:اامیین سک:تیفیک:،ںیہک:ال

:تےس۔:ایمک: ونیسالہ:اہلل::ںیہ:یتلم:امیہینا:ت باتںو :ےس:اور:ایفیک:ےک:ےتلم:ںیہ:رشہیع:ااکحؾ

لقتنم:نواجات::واول :ےک:دول :ںیم:اؿ:ےک:اپس:ےنھٹیب:نیقی دؽ:اک:ونر ےک:اؿ::۔ےس: ےک:ونیس

:ومالان:ارشػ:یلع:رضحت:میکح:ےیل:ے۔:ایس

ت

ملتل

:ا ے::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاھتون:االتم:دجمد

ےس::بتک:ینیب:اخ ی:ہی رے:ںیہ:ھکیوج:ربتک:اک:د:ملع:ںیم:ے!:ریمنیہک:اے:املعےئ:د:ایرفام

:ےک:اسھت:بطق:ینیب: ے:بتک:ینیب:ںیم:ے۔:ےس:احلص:نویئ:ہکلب:بطق:ینیب:احلص:نویئ:ںیہن

:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:ادماد:اہلل:اصبح:اہمرج:یکم:یجارعلب:و:امجعل:رضحت:اح: ے:خیش:ے۔:ںیم:یک: یھ

:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:یانونوت:وقعیبومالان::،یک:ایرتز:یک:اہلل:ہیلع:رۃمح:ومالان:وگنگیہ،یک:ایرتز

نج:اک:قلعت: یس:نیوہ:املعےئ:د:رضحات:اےنپ:وتق:ےک:بطق:ےھت۔:ارگ:اج: یھ:ہی۔:یک:ایرتز

ااجےئ۔ ہاک:زم:زدنیگ: وت:نو:قلعت:اقمئ:رکںیل:تبساہلل:واےل:ےس:سج:ےس:انم:ےس:ہن:نو:ارگ: یس

اک:دمار:انمتبس:رپ:ے:عفن

وخؿ:اس:اک:ڑچوھاےت::۔نوات:دبوؿ:انمتبس:ےک:عفن:ںیہن:،انمتبس:رشط:ے:نکیل

دؿ::اچسیل:ںیم:نو:اس:ےک:اپس:زدنیگ:سج:ےس:انمتبس:،سج:ےس:وخؿ:اک:رگوک:اتلم:نو:ںیہ

:ایک:دؿ:یک:اچسیل:ےسیلکشم:ے۔:ارگ:االصح:نواجےئ:اہلل:لم:اجےئ،:تنج:لم:اجےئ:وت:ا:اگلان:ایک

اصبح:یک:اتسس:وسدا:ے۔:اک:ےس:وج:اطخب:رکراہ:ے:وسہل:ربس:اشہ:دبعاینغل:،ے:تقیقح

69

وک انمزؽ:سل

ار:رک:اور:رمع:زگ:کیدے:رک:اور:ا:وجاین:،نوا:تعیب:رمع:ںیم:اسؽ:یکہ:رتس:،راہ:ے:دختم:ںیم

:ارگ:وخد:اھکچ:ادیم:کیویک :ہک:ا:،رےنہ:اک:زمہ:ھکچ:رک:ہہک:راہ:نو :دختم:ںیم:اہلل:واےل:یک

:وت:دورسے:وک:ارتعاض:اک:قح:نوات:ے:نکیلنو رکراہ نیقلت:ےنھکچ:یک:،رکراہ:نو:ؿہن:نو:اور:ایب

رےنہ::دختم:ںیم:یک:رمع:خیش:کی ے:ضحم:اےنپ:لضف:ےس:دبوؿ:ااقحتسؼ:ا:اہلل:اعتیل!ادمحلہلل

وح: ے:ریم:یک:کت:ہک:خیش:اہی ۔:ایاک:ومعق:اطع:رفامل:یک: ے:داع: یھ:۔:ںیماسےنم:رپواز:یک:ےر

:خیش:۔:اب: یھےس:دجا:ہن:رفامےیئ:خیش:ےھجم:ے:یھبک:زدنیگ:یک:ہک:اے:اہلل!:بج:کت:خیش:یھت

: ۔:بجعایانب:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت:وک:ریپ رضحت:اشہ:اربارنو ۔:وفرا::ںیہن:زےس:ےباین

ہن:نو:وت:ہن:ولعمؾ:ےنتک:کلہم:ارماض::ے۔:ارگ:خیش:نویت:ڈاٹن:اریسک:یک:خیش:و:ربک:و:اجہ:ےک:ےیل

اعا :ےک::اک:رکش:ے:ہک:اج:زبروگ :یک:ہللاتلچ۔:ا:ںیہن: یھ:وک:اتپ:دیاور:رم:نواجےت:ںیہ:ادیپلد

ے۔::نویئ:یرظن:ڑپ:۔:زبروگ :یکنوےئ:ںیہ:اپس:ےھٹیب:ےاک:ولگ:ریم:ہی ںیم:دصےق

:ریسفت:اہلل:اصبح:ےک:ےٹیب:نوا:اھت۔:اشہ:و ی:رپ:اھٹیب:ےےک:درواز:یدجسم:حتف:وپر:یک:اتک:دیل:کیا

:اصبح:رۃمح :دبعااقلدر :ابعدت:و::یئک:اہلل:ہیلع:ومحض:ارقلاؿ:ےک:فنصم:اشہ :و ےٹنھگ:ذرک

:ونر،التوت:ےک:دعب:دجسم:ےس:ےلکن :ںیم:بلق:اک :اوھکن ::کلھچ:رک :اھت ساراہ یفیر ہ

ودج ررالس ارث

م وہہ ج ۔:ق رے؟:زیچ:ایک:سیر ی

نورنر ہر

لظ عر وف ج

ابدق عرال ی ر

ربدق ی براطنہم اہرہلعر ظر

63؎دجسم:ےس:ےلکن:وت::،اھت:اایگ:ںیم: دؽ:اک:ونر:اوھکن:

:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاالتم:اھتون:ادماد:اہلل:اصبح:اک:اراشد:میکح:۔:احیجاس:ےتک:رپ:رظن:ڑپیئگ

:بات:اہج :اجات:اھت:د:لقن:رکےت:ںیہ :ےک:اسرے:ےتک:اس:ےک:اسےنم:ادب:ےس:ھٹیب:یلہک:وہ

ے۔::اہ:یک ے:ہیلع:اہلل::االتم:رۃمح:۔:اس:اقمؾ:رپ:میکحنب:ایگ:وتک :اک:ریپ:ایوگ:،اجےت:ےھت

رےتہ:وت: رحموؾ:ںیہن:اگننو :ےس:اجونر: یھ:ہک:اہےئ!:نج:یک:ایرفام:،وفلمظ:ے:ںیم:زینسح:ازعل

اہ::االتم:یک:۔:دووتس!:میکحایارک:اہ:رکےک:رفام:وجش:ںیم:ہیےگ۔::رحموؾ:رںیہ:ااسنؿ:ےسیک

:رکین:وت:ںیمہ:یک :ےس:رفاماچےیہ:دقر : یھاجونراگننو :ےس::نج:یک:!ہک:اہےئ:ای۔سک:درد

ےگ۔:رحموؾ:رںیہ:رےتہ:وت:ااسنؿ:ےسیک:وؾ:ںیہنرحم

بریقة،یاءالرتاتدارام،(89)الفحت،83/185:رقجالنعان ؎63

وک 7۳ انمزؽ:سل

ے:دخا:وک:نویت:دقر:اطبل :اہلل:یک:الہ

۔:اس: ے:وپاھچ:ہک:ایگ:اگا :ںیم:کیصخش:ا:کیاہک:ابت:اور:رعض:رکدو ::اکی

:کیاھبا:ے؟:وت:ا:اک:ایک:یدلہ:اہی :اہ :ے۔:اہک:ہک::ولوگ : ے:اہک:؟ے:یدلہ:اس:اگا :ںیم

انتج:وچٹ::ینعیانتج:وچٹ:رپاےئ::،نوات:اھبا:ںیہن:اک:وکیئ:یاہک:ہک:دلہ:زابؿ:ںیم:ڈبےھ: ے:وپریب

:ایک:یک:یدرد:ہن:نو:وت:دلہ:،یگنہم:ینو:وت:دلہ:ایدہدرد:ز:،اک:اھبا:نوات:ے:یدلہ:یہ:اانتدرد:نوات:ے::ںیم

ےک::یلثم:دلہ:وچٹ:رےنھک:واےل:دول :ےک:ےیل:تبحم:یک:اہلل:واےل:اہلل:یک:یہ:ےسیدقر:ے۔:ا

ے:وہ::ںیہن:بلط:یہ:سج:وک:اہلل:یک:،یگل:ںیہن:سج:ےک:وچٹ:یہ:،وت:نو:وچٹ: یھ نکیل:،ںیہ

:سبلط:اور:ایپ:،تبحم:اہلل:یک:ایدہز:ینتج:۔سج:ےک:بلق:ںیمںیہ:ہک:اہلل:واےل:ایک: ےاج:اظمل:ایک

زلتسمؾ:ے::تبحم:ےک:ےیل:تبحم:راہ:رب:یک:ے۔:زنمؽ:یک:دقر:نویت:الہ:اہلل:یک:یہ:ے:اینت:نویت

زنمؽ:ے:وہ::۔:وج:اعقشزمکور:نویگ:یہ:اینت:تبحم: یھ:راہ:رب:یک:زمکور:نویگ:تبحم:ینتج:اور:زنمؽ:یک

اتہک:ے:ہک::،نوات:ںیہن:وہ:راہ:رب:اک:اعقش: یھ:نوات:ے:اور:وج:زنمؽ:اک:اعقش:ںیہن:راہ:رب: یھ:قشاع

امہرے: یھ:،اکؿ:ںیہ: انک:اور:دو:کیا:اؿ:ےک: یھ:،ںیہ:ادیم:اور:مہ: یھ:ںیہ:ادیم:وہ: یھ

:اکؿ:ںیہ:کیا :دو :وگش:ینیب:کیب:۔انک:اور :دو :مہ: یھ:ںیہ:ےھٹیب: یھ:،ہیو :۔:رضحت:احیجاور

:ایدہز:نسح:نظ:نوات:ے:اانت:یہ:ایدہہک:ےسج:اہلل:واےل:ےس:انتج:ز:ای ے:رفام:اہلل:ہیلع:ۃمحاصبح:ر

وتق::،رظن:ےس:تم:اچہپون:اہلل:واےل:وک:رصػ:اینپ:اور: یس:،اہلل:اک:لضف:اس:رپ:رمبت:نوات:ے

:اک:اک:ایک:رظن:ےس:وپوھچ:ہک:اؿ:ےک:ابرے:ںیم:یک نیاملعےئ:د:ایہتف اہلل:اور:رتتیب:ءےک:اوایل

رظن:ے۔:یک:رے:امیب:رظن:ایک:یؽ:ے؟:ویک :ہک:امہرایخ

زیااک:و:زدنیگ

،:ارے:ںیہ:زیےو:رمییسنجرکےیجیل۔:دووتس!:اج:لک:ا:ریایت:یدلج:یدلج:رغض

ابلکل:وجاؿ،::،رے:ےھت:اچےئ:یپ:یومالان:دعس:ںیم:فیرشدقر:رکےیجیل۔:دےیھکی!:ہکم::یک:زدنیگ

ےبمل:وچڑے:وصنمےب:تم::ایدہاور:متخ۔:ز:یاہھت:ےس:رگ: یایپ:بس:ابؽ:اکےل:ہک:اچےئ:یک

بس::ہیاجےئ:اگ۔:دووتس!::اھکیانبول :رھپ:ارخت:اک:د:ذرا:داین:،ے:یوت:تہب:رمع:ڑپ:ہک:ا یھ:انبےیئ

71

وک انمزؽ:سل

اوغش::اہلل:یک:یدلج:ے۔:اس:ےیل:وتعیس:اور:اناقلب:دانولعمؾ:ااعیمل:زیااک:و:زدنیگ:،دوھاک:ے

امہرے:مامؾ:ااکرب:اک::اہلل:واول :ےس:اات:ے۔:اس:ےیل:۔:اہلل:رپ:دفا:نوان: یھرگاجےیئ:رتمح:ںیم

: اہلل:واےل:ےس:سج:ےس:انمتبس:نو:االصیح:ےس:ہن:نو:وہ: یس:وشمرہ:ے:ہک:سج:اک:قلعت: یس

: اہلل:رۃمح:یوج:رضحت:اھتون:اہلل:ہیلع:رۃمح:یبح:اھتونمجن:انسحل:اص:قلعت:اقمئ:رکے۔:ومالان

ےک:ااعشر:وخاہج::اہلل:ہیلع:وخاہج:اصبح:رۃمح:ںیم:انیملسمل:ۃنےھت:اور:ایص:زیزع:یبیرقےک::ہیلع

رات:وک:اھکان:اھکرک:وسےئگ۔::،اےئ:انسےت:ےھت۔:رکایچ:ےک:فرز:ںیم:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح

اج ے::یدلج:اینت:ہیاھت:ہک::اتپ:متخ:نوےئگ۔:ایک:ںیم:رید:یدرد:نوا:اور:وھتڑ:رات:وک:دو:ےجب:دؽ:ںیم

؎ اتہک:نو :ےیل:۔:ایسواےل:ںیہ

یڑھگ: سک ایپ البےل: اج ے:ہن:

یڑھک::یک: یڑھک اجےئ:یتکت: رہ وت

وھپار:ڑپ:یکلہ:یکلہ:اور:ابرش:یک:۔:اضف:ارباولد:نویئگوخوگشار:نوایگ:ایدہےک:دعب:وممس:اور:ز:ؿ)ایب

رکراہ:::یپ ر:شیپامنشوخ:تی۔:اسےنم:زبسہ:دلے:نوےئ:کلف:ںوس:اہپڑو :اک:ہلسلس:اہنیھت:ریہ

وج:لقن:رکراہ:نو ۔:اجعم(:ایاراشد:رفام:ہیاھت۔:اس:وتق:

ررر

ال اؾر یرؿیراجبر اؾر راجبر

ال

رؿر

رک::ھکیاؿ:وک:د:،ے:نویئ:دنہل:یجس:رک:ولعمؾ:نوات:ے:ےسیج:ھکیاہپڑو :وک:د:رنیگن:اؿ

ےک:: وجویت:ےس:ارتخ:اےنپ:زبروگ :یک: روینیگن:یک:داین:،رکات:نو :ایدادمحلہلل:رحؾ:ےک:اہپڑو :وک:

؎ ے:یہ:ارعش:ڑپاھ:وج:ریم:ہی ے:وفرا::رک:ںیم:ھکیاؿ:اہپڑو :وک:د:،اات:ںیہن:ںیمدوھےک:دصہق:ںیم

رتحمؾ ڑبے: نو: مت::رظنو :ںیم ریمی

اؾر ؿیراجبرررر

ال اؾر ؿیراجبر

ررر

ال

مت:ےس::،ے:ایانب:اانپ:ڑپویس:ںیہمت:اہلل:ےک:ےیل: ے:اےنپ:تیب:رحؾ:ےک:اہپڑو!:دخاےئ:اعتیل:اے

:اات:ے:اور:اؿ:رنیگن:ایدہبعک:واال::،ے:ایت:ایدہبعک::رک:یلجت:ھکیڑبھ:رک:وکؿ:نواتکس:ے؟:مت:وک:د

:یلسنھپ:اجات:ے۔:اہلل:اعت:رک:دؽ:اؿ:ںیم:ھکیاہپڑو :وک:د

ن چ

ے:رحؾ:ےک:اہپڑو :وک:ٹ

ل:راھک:اتہک:

،ہن:سنھپ:اجےئ:اتہک:وطاػ:رکےت:رںیہ:ںیم: روینیگن:اہپڑو :یک:اک:دؽ:ںیہک: احویج:ےریم

وک 72 انمزؽ:سل

:ینیاک:وکت:اہلل:اعتیل:ہیاہپڑو :ےس:ےکپچ:رےتہ۔::نوےئ:رنیگن:ےیل:اورہن:رمیک:زتلمؾ:ےس:ےکپچ:رںیہ

اہک:ہک::رپ: یھ: ےک:اہپڑو:ہقیڈاال:اور:ارف:دؽ:ںیم:ےریم:ںیم:فی:رشہکم ے::راز:ے:وج:اہلل:اعتیل

رک:اہلل::ھکیؿ:وک:دویک :ہک:ال :ارے:ںیہ:ایدوخامنش:نو :رگم:ےھجم:وت:اہلل:ےک:رھگ:ےک:اہپڑ::ےنتک:یہ:ہی

:اید ےتچنہپ::حاکرف:ایس:اہی اور::،سنھپ:اجات:ے:ںیم: روینیگن:یک:رک:دؽ:داین:ھکیؿ:وک:داات:ے:اور:ا

راھک:ے۔::اجاتکس۔:اہلل: ے:اؿ:وک:اےنپ:دووتس :ےک:ےیل:اکرف:ںیہن:رپ:وکیئاور:الؿ:اہپڑو ::ںیہ

اہج :اکرف::اپےتکس:ںیہ:اظمل:ایک:ہیاؿ:وک::ںیہ:ءاوایلرظن:وج:اہپڑ:وظنمر::،ںیہ:ءسپ:وج:اہپڑ:وظنمر:رظن:اایبن

:رکےت:ںیہ :رشاب:ےتیپ:زان :اہج : اؿ:وتمظع: :ںیہ:اپیتکس:الھب:ایک: ایتسپ:اؿ:یک:،ںیہ:اور وک

:اور:رہ:صخش:وج:اانپ:رھگ:انبات:ے:بس:ےس:ایھچ:،ے:ای ے:اانپ:رھگ:انب:اابتعر:ےس:اہلل:اعتیل:یئرغجاایف

ذہلا::۔ہگج:نویگ:اس:ےس:رتہب:وکؿ:یس:اانپ:رھگ:سج:ہگج:انبںیئ:ہگج:انبات:ے۔:وت:ھجمس:ےیجیل:اہلل:اعتیل

:اس:ےس:رتہب:داین:،ے:ای:انبوہ:ہگج:ے:اہج :اہلل: ے:اانپ:رھگ:،بس:ےس:رتہب:وہ:اموحؽ،:وہ:رغجاہیف

نواتکس۔:ںیہن رغجاہیف:وکیئ:ںیم

راز:ینیاک:وکت:رجہت

اھت:سج:رپ::ایرکاد:ؿ ے:ھجم:ےس:ایب:اہلل:اعتیل:ںیم:فیاور:دورسا:ومضمؿ:ہکم:رش:اکی

اھت:: ے:رعض:ایک:ڑھپک:الےھٹ:ےھت۔:ںیم:اہلل:ہیلع:اصبح:رۃمح:ےک:ممتہم:ومالان:میمش:دمرہس:وصہیتل

۔:اسرے:ےتیوک:رجہت:رپ:وبجمر:ہن:نو ے:د:ارگ:اچےتہ:وت:اےنپ:یبن:،قلطم:ںیہ:اقدر :ہک:اہلل:اعتیل

راز::ینیوکت:کیا:نکیل: اترگدؿ:داب:د:وج:بس:یک:ےتید:رفہتش:جیھب:کیا:و:اںوبہل:ےک:ےیل:لہجاںو

وت:اہلل:رپ:دفا::اہلل:اںیئ:جح:رک ے:بج:تیب:راھک:اتہک:احیج:اپک:ںیم:ہنیوک:اہلل: ے:دم:ےس:اےنپ:یبن

ہکم: رک۔:ارگ:روۂض:ابمروسؽ:اہلل:رپ:دفا:رںیہ:،روۂض:ابمرک:رپ وت:اپک:اجںیئ:ہنیاور:بج:دم:ںیہر

رکمہم:ںیم:نوات:وت:دول :ےک:دو:ڑکٹے:نواجےت،:وطاػ:رکےت:نوےئ:دؽ:اچاتہ:ہک:روۂض:ابمرک:

: :ولص:ۃولصرپ :ڑپےتھ:اور :السؾ :رپ:ۃو :زتلمؾ :ہک:وطاػ:رکےت، :اچاتہ :ڑپےتھ:نوےئ:دؽ :السؾ : و

رنو:وت::اہلل:ںیم:ہک:بج:تیب: ے:امہرے:دول :وک:اپش:اپش:نو ے:ےس:اچبایل:نوےت۔:سپ:اہلل:اعتیل

۔:ومالان:رنوو:السؾ:ڑپےتھ::ۃروسؽ:دخا:رپ:دفا:رنو:اور:ولص: رنو:وت:ںیم:ہنیدخا:رپ:دفا:رنو:اور:بج:دم

اس:ےس:ےلہپ:ہن::،نو :دہعف:نس:راہ:یلہپ:ںیم:اج:زدنیگ:،ونٹ:رکو:یومضمؿ:دلج:ہی ے:اہک:ہک::میمش

73

وک انمزؽ:سل

ارتخ:اک::،اک:دصہق:ے: وجویت:اہلل:واول :یک:ہی ے:اہک:ہک::ےس:انس۔:ںیم:ہن: یس:اھکید:باتب:ںیم: یس

:۔:ارگ:ےتک:رپاہلل:واول :یکںیہ:نویئ:یڑپ:ںیرظن:اؿ:یک:،ںیہ:یگل:داعںیئ:زبروگ :یک:،امکؽ:ںیہن:وکیئ

۔ںیہ:یڑپ:ںیرظن:اہلل:واول :یک:ایدہرظن:ےس:ارث:نواتکس:ے:وت:ارتخ:رپ:وت:ادمحلہلل:تہب:ز

اعد

اع:رک:ابل!:اک:اک:انؾ:ایاہللرفامےئ۔::اطعتبحم:اکہلم::مہ:بس:وک:اینپ:ہک:اہلل:اعتیل:ےیجیلد

:انؾ:ے :مہ:بس:رپ:اینت:،تہب:ڑبا :انؾ:ے، :اک:اک : یھ:داین:یامہر:،دےیجیرتمح:رفام:انتج:ڑبا

:الامہرے:رہتش:دارو :وک:اہلل:وا:،اوالد:وک:یاور:مہ:بس:وک،:امہر:دےیجیانب:ارخت: یھ:،دےیجیانب

:سج:یک:،دےیجیرفام:اطعتبسن:اس:وک::ہن:نو:اصبح:تبسنوج::،دےیجیانب:اصبح:تبسن ،دےیجیانب

:یمہ:وک:اور:امہر:،دےیجیرفام:ی اوق:نو:اس:یک:یوق:سج:یک:،دےیجیرفام:یوق:نو:اس:یک:تبسن:فیعض

:یارخ:یک:نیقیدص:ےئاوالد:وک،:امہرے:اخدناؿ:وک:اور:امہرے:رہتش:دارو :وک،:مہ:بس:وک:اوایل

۔:اے:اہلل!:اہپڑو :ےک:دانم:دےیجیاور:امہرے:انگنو :وک:اعمػ:رفام:دےیجیکت:اچنہپ:دحرس

:وک:اور:ڑیپ:اس:وک:وبقؽ:رفامےیئ:ایگ:اک:اک:وج:ھچک:انؾ:ایل:ںیم ہ:ذر ہوک:اور::و اور:اہپڑو :ےک:ذر

وک:رحموؾ:ہن::ےس: یس:۔:مہ:ںیم۔:امہرے:ذرک:وک:وبقؽ:رفامےیئےک:دؿ:وگاہ:انبےیئ:تم :وک:ایقوکنت

:اصبح:تبسنرکاؾ:بس:وک::املعےئاملعےئ:رکاؾ:اور:ریغ:،ںیہ:نی۔:ارتخ:وک:اور:ےنتج:احرضرفامےیئ

ے:اور::رسدح:ے:سج:ےک:اےگ:وبنت:رشوع:نویت:یوج:ارخ:یک:نیقیدص:ےئاور:اوایل:دےیجیانب

رتمح:ےس::اور:اہتنمےئ:اقمؾ:کت:اینپ:یےک:ارخ:ءاےنپ:اوایل:اک:ںیمہ:،اب:متخ:نویکچوبنت:

:ںیہ:ینعمےک::میاور:رک:ںیہ:میاک:رک:ویک :ہک دےیجیاچنہپ

رذ یارل عطای

بغرری قراؼ

نسحتال ـ بدق قر ؎61ۃنر

؎ ے:ایرفام:اشؿ:ںیم: ے:اک:یک:وہ:ے:وج:انالوقئ :رپ:لضف:رکدے۔:اے:اہلل!:ومالان:رویم:میرک

اناسک اجؿ ہتشگ: سک: وت: ز اے

راس : اج:اہن در لضف:تست::دہ

ملتاـ،یۃالمدادۃالنکتب،بابالتطوع،6/818:مقاۃالنفاتحی ؎61

وک 74 انمزؽ:سل

رتمح::ےنتک:انگہ:اگر:اک:یک:،رتمح:ےس:القئ:نب:ےئگ:اہلل!:تہب:ےس:انالقئ:ولگ:اک:یک:اے

:یامہر:،اہلل:نوےئگ:ےس:و یق

ئ غو انالی

اور:مہ:بس:وک::اطع:رفامےیئ:وتقیف:اور:وتہب:یک:رپ:رمح:رفامےیئ:

:اسسن:مہ:اک:ےس:تلفغ:ںیم:کی۔:ارفامےیئ:بیصن:تایح:اےنپ:دووتس :یک:،زدنیگ:اہلل:وا ی

:ا:اسیا:نیقی،و::امیؿا:اسیا:۔:اے:دخا!:ںیمہانپہ:اچےتہ:ںیہ:ار ے:ےسزگ :یسیا:تیشخ:یسیوخػ،

مہ:اک::اسسن: یھ:کیرہ:اسسن:اک:رپ:دفا:نواجےئ:اور:ا:یک:زدنیگ:یاکہلم:اطع:رفام:ہک:امہر:تبحم

۔ںیوک:انراض:ہن:رک

ونبادےیجی۔::اخاقنہ: یھ:کیا:رپ:امہرے:زبروگ :یک:رسزنیم:یک:وینین یاہلل!:ر:اے

:رع:اس:ےب:رپدیگ وج:املسمون :یک:رفامےیئ:ااہلل:دیپ:ءتہب:ےس:اوایل:ےک:اموحؽ:ںیم:ایوین و

وتبحم ::ذوؼ:اور:ثیبخ:الوش :ےک:ثیبخ:اور:ڑس ے:وا ی:اؿ:رم ے:وا ی:اور:رکںیکس:امنیئ ہار

اکانئت!::ےئرفامدےیجی۔:اے:اہلل!:اے:اخقل:تنج!:اے:اخقل:الیل:کےس:امہرے:ولقب:وک:اپ

:ںیمہ :اےنپ:رقب:یک:زاکانئت:ےس:ےب:این:ےئالیل:یک:داین:اے:ومالےئ:اکانئت! :رفامدےیجی۔

دو :ےک:رکچ:ےس:مہ:وک:اجنت:دے:اور:امہرے:دول :وک:مہ:وک:وغشمؽ:رفام:اور:اؿ:رم:ںیم:تایلجت

بس:وک:ذارک:اشلغ:انبدے۔:اہلل:اس:وھتڑے:ےس::اجنوتس :ےس:اپک:رفام:اور:مہ:یک:اہللریغ

امےگن:اک:بس:ھچک:اطع:رفامدےیجی۔:امگن:ےکس:ریغب:وج:مہ:ںیہن:وتق:ںیم

رم

ارلل م خر لکر رسئر انران

منہری رکر ارل نربمراسر ی کر لر صر

ند المرنر ترعر لریہالل عر

رلرم سر اذرمنہقر عر مرااستر م رشر نرعوذبکر نربقر کر ی لر صر

ند امرنر ترعر لریہلالل عر

رلرم سر رقر ل عر قر ـ ا عر ستر

نال تر

ارن قر یکر قور لر قر وؾر مر لر غقر لر بر

باللۃرال الر

بردار ـ ا نر نرال تر

ارن الر الر ندلر ر

ال رکر ل ـر بار لکر رسئر انران ر

م

نوةیعلل السر

ررض

ال اؿذریراقرررک

ال ؾقر رلر

ال یراحر

وؿ یراقری

انر رم

رذاارلل دال نر دالصر رمر

ال تر

ارن الر الر لر الل تر

ارن انرکر ر

م

ارلل برق لکر رسئر ین

رم لیرلد

رد ول

رمی ل رمقر ل یرک قرند کفواارمر

لر

ل مر انرکر رم

ارلل

نایک رشر مرات درن تر

مق

ء

م ارم ـ

نرایرکی الیفارسعد ارر ادر رنر ک ل قر

ر ل ترک عر لر اقر لینر نراعررص

ان ر قر

ربرغم ل اعر نراینرارعذ قر

75

وک انمزؽ:سل

الدر رری م ہ ات ر شر اؾقر جر را

قرہ اۃقر در

رع

ءال

لم سر قر ل صر قر ب لیرارر نربعر کر ی لر صر د المرنر ترعر

الل

ر ل لریہعر سر قرررنم ال عر

ال ب رر

رندلل

ال قر ر

ی

اءر جر یراررؤنمنال ر

ی جر رر

ع طر

ترق نرااءرلر اتر غیراغیر ستر

نال ر

ایثی نر

ارغث

ر

عییرام

ؤنمنال ر

ای ارعنر ابیرامبر ور التر ر

لری عر

اتب ینر

عطقنم::ںیالدیم:یارگ:اک: ے:امہر:،ںیہ:الدیم:یارخ:واول :یک:امیؿاہلل!:اک:ا:اے

:الغیم:یک:ؿسفن:و:اطیش:وک:وپرا:رکے:اگ۔:اے:اہلل!:ںیمہ:و دیمال :یوت:وکؿ:ے:وج:امہر:رفامںیئ

۔:ےس:رشمػ:رفامےیئ:ءاوایل:تایح:اور:ںیمہ:اک:رشػ:اطع:رفامےیئ:الغیم:اینپ:ےس:اکنؽ:رک:وس:دصیف

:اامتجع:رک ے:واول :اور:ااظتنؾ:رک ے:واول،اس:اکمؿ:وک:وبقؽ:رفام،وک:وبقؽ:رفام:اامتجع!:اس:ایاہلل

ےننس:واول :وک:وبقؽ:رفام۔:،انس ے:واےل:وک:وبقؽ:رفام:،رکاؾ:وک:وبقؽ:رفام:نیاحرض:،وک:وبقؽ:رفام

خر

ا عرقر

ال ب رر

رندلل

ال ـ انراار ورع رنادر ل ر

ی لر صر القر ترعر الل

ل عر خر

عری ارجنر بہ حصر قر ل

ا قر د مرنر قہ

ل خر ر

ی تکر منر

ربر

رم امنیرااررمر ار ر

ی

۹۹۹۹

وک 76 انمزؽ:سل

و ی:اہلل:انب ے:واےل:اچر:اامعؽ

میلعت:رفومدہ

ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:داتم:رباکمہت رضحت:ادقسهللا خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:اب

::اؿ اشء:اہلل:اعتیل:و ی: اچر:اامعؽ:اےسی:ںیہ:ہک:وج:اؿ:رپ:لمع:رکے:اگ:رم ے:ےس:ےلہپ:

سفن:رپ:ربج:رک:ےک:اہلل:وک:وخش:رک ے:ےک:ےیل:وج:دنمرہج:ذلی:۔اہلل:نب:رک:داین:ےس:اجےئ:اگ

اامعؽ:رکے:اگ:اس:وک:وپرے:دنی:رپ:لمع:رکان:ااسؿ:نواجےئ:اگ:اور:وہ:اہلل:اک:و ی:نواجےئ:اگ۔

اڑیھ:رانھکداکی:یھٹم:( 1

:اخبری:رشفی:یک:دحثی:ے

شنالفواال قخر

فر قر ر

ااکی اللحقر اربر ور مفواالشر قر ر عمر

ب ـر کرا

اذر جر لارامر عر ضر قربر ر مر تر قاع

ف ذر ارخر ر

ل رافرضر فر تہ یر ل

رمعانب:اور:رضحت::ااور:وموھچن :وک:اٹک:ااڑویھ :وک:ڑباھدرتہمج:رشمنیک:یک:اخمتفل:رکو:

:ےس:زادئ::یھٹم:ںیم:ڑکپ:ےتیل:ےھت:سپ:وج:یھٹماڑیھ:وک:اینپدبج:جح:ای:رمعہ:رکےت:ےھت:وت:اینپ:

۔نویت:یھت:اس:وک:اکٹ:دےتی:ےھت:

: ے:رفاماییلص:اہلل:ہیلع:وملس: اخبری:رشفی:یک:دورسی:دحثی:ے:ہک:روسؽ:اہلل

ا قر اربر ور کاالشر ھرفوااللحان

ع

۔ااڑویھ :وک:ڑباھداور::ارتہمج:وموھچن :وک:وخب:ابرکی:رتکا

سج:فرح:ورت:یک:امنز:وابج:ے:،دیع:ارطفل:یک:امنز:۔اڑیھ:رانھک:وابج:ےدسپ:اکی:یھٹم:

اڑیھ:رانھک:وابج:ے:اور:اچرو :د:یک:امنز:وابج:ے،ایس:فرح:اکی:یھٹم:دیعوابج:ے،رقب

::االتخػ:ںیہن۔:العہم:اشیم:رحتری:رفامےت:ںیہااموم :اک:اس:رپ:اامجع:ے:، یس:اامؾ:اک:اس:ںیم

77

وک انمزؽ:سل

ذالارمراقرارخ

ال ـر مرادق ھر ۃقر یر

حلل عر

ایرف نر ۃکر بضر

مرنر غراربرۃقر نربرعضال

ند ہارمر

باؾفرلرمی جر ۃا ثر

اک:رتکاان:ہکبج:وہ:اکی:یھٹم:ےس:مک:نو:اسیج:ہک:ضعب:الہ:رغمب::داڑیھرتہمج::

اورڑجیہے:ولگ:رکےت:ںیہ: یس:ےک:زندکی:اجزئ:ںیہن۔

:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:

ت

ملتل

اہلل:ہیلع:یتشہب:زویر:دلج::رۃمحمیکح:االتم:دجمد:ا

:،:اک:ڈنماان:ای:اکی:یھٹم:ےس:مک:رپ:رتکاان:دوون :رحاؾ:ںیہ:داڑیھرپ:رحتری:رفامےت:ںیہ:ہک:115،ہحفص::11

:ےاڑھ:ےس:ے:اس:ےیل:وھٹڑی:ےک:ےچین:ےس: یھ:اکی:یھٹم:نوین:اچےیہ:اور:رہچد داڑیھاور:

:اچےیہ:ینعی:ونیت :ابںیئ:فرػ:ےس: یھ:اکی:یھٹم:نوان :فرػ:ےس:اکی:یھٹم:ےک:داںیئ:اور

رانھک:وابج:ے۔:ضعب:ولگ:اسےنم:ینعی:وھٹڑی:ےک:ےچین:ےس:وت:اکی:یھٹم:رھک:ےتیل:ںیہ::داڑیھ

ونیت ::داڑیھوخب:ھجمس:ںیل:ہک::،ےک:داںیئ:اور:ابںیئ:فرػ:ےس:رتکا:دےتی:ںیہ:ےنکیل:رہچ

:ارگ:اکی:فرػ:ےس: یھ:اکی:یھٹم:ےس:اچوؽ:ربارب:مک:،فرػ:ےس:اکی:یھٹم:رانھک:وابج:ے

ریبکہ:ے۔:ینعی:ذرا:یس: یھ:مک:نویگ:وت:ااسی:رکان:رحاؾ:اور:انگہ

ےنخٹ:ےلھک:رانھک:( 2

رمدو :وک:ڈاھانپن ےسونخٹ اوراورپےسا ےواےلرہابلس: ،یگنل،ہبجولشار،اپاجہم

:اخبری:رشفی:یک:دحثی:ے۔رحاؾ:اور:ریبکہ:انگہ:ےےک:ےیل

ارمرا اریفالنر زر

ال م ر

ی عبر الکر م رر ارسفرل

( :،:ولشار:،:رکہت:،:امعہم:،:اچدر:وریغہاپاجہم،:یگنل)رتہمج:ازار:

ونخٹ :اک:وج:ہصح:ےپھچ:اگ:دوزخ:ںیم:اجےئ:اگ۔ےس

ہک:ریغصہ:انگہ:رپ:دوزخ:یک:ودیع:ںیہن:ایت۔: :انگہ:ے:ویکےنخٹ:اپھچان:ریبکہ:ےک:ےیل رمدو ولعمؾ:نوا:ہک

اگننو :یک:افحتظ:رکان( 3

ہک: :ںیم:اج:لک:اعؾ:تلفغ:ے:۔:دبرظنی:وک:ولگ:انگہ:یہ:ںیہن:ےتھجمس:احال:اس:اعمےلم

وک 78 انمزؽ:سل

:اگننو :یک:افحتظ:اک:مکح:اہلل:اعتیل: ے:رقاؿ:اپک:ںیم:دای:ے

وا یرغض ر

منیونارہقللل م اربصر

اینپ:ضعب:اگننو :یک:افحتظ:رکںی۔ ہک:دےیجیرتہمج::اے:یبن!:اک:اامیؿ:واول :ےس:ہہک:

وک:ہن: ومھچن:واےل:ڑلوک :داڑیھینعی:ان:رحمؾ:ڑلویک :اور:وعروت :وک:ہن:دںیھکی۔:ایس:فرح:ےب:

ومھچن:ا یھ:یئگ:ے:نکیل:اؿ:یک:فرػ:الیمؿ:نوات:ے:وت:اؿ:یک:فرػ: یھ::داڑیھدںیھکی:ای:ارگ:

:ہرغض:اس:اک:ایعمر:ہی:ے:ہک:نج:ولکش :یک:فرػ:دےنھکی:ےس:سفن:وک:رحاؾ:زم۔دانھکی:رحاؾ:ے

:رظن:اینت:امہ:زیچ:ے:ہک:اہلل:اعتیل: ے:۔اےئ:ایسی:ولکش :یک:فرػ:دانھکی:رحاؾ:ے: افحتظ

اگل:مکح:دای:اپک:ںیم:وعروت :وک:رقاؿ رضض

یرغ ر

ارہ اینپ:اگننو :یک:افحتظ::م اربصر

:ایگ:ہکلب: بج:ہک:امنز،رکںی :دورسے:ااکحؾ:ںیم:وعروت :وک:اگل:ےس:مکح:ںیہن:دای :اور روزہ

رمدو :وک:مکح:دای:ایگ:اور:وعرںیت:اتعب:نو ے:یک:تیثیح:ےس:اؿ:ااکحؾ:ںیم:اشلم:ںیہ۔

:اور:اخبری:رشفی:یک:دحثی:ے

زنرظ النر

عری

ال

ر

رتہمج::اوھکن :اک:زان:ے:رظن:ابزی۔

رظن:ابز:اور:زان:اکر:اہلل:یک:والتی:اک:وخاب: یھ:ںیہن:دھکی:اتکس:بج:کت:ہک:اس:لعف:ےس:یچس:وت:ہب:

:اور:وکشمۃ:رشفی:یک:دحثی:ے:۔ہن:رکے

ریہ ال نظورر نرال قر ر

اظر النر الل رعر ر ل

: رفامےئ:دب:رظنی:رک ے:واےل:رپرتہمج:اہلل:اعتیل:تنعل:

او:روج:وخد:وک:دب:رظنی:ےک:ےیل:شیپ:رکے۔

اع:رفامیئ:ے۔:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:سپ:انرظ:اور:وظنمر:دوون :رپ:اہلل:ےک:روسؽ:ل ے:تنعل:یک:دبد

:الایبن :ےس:ڈر ے:واےل:دیسا :داع :زبروگ :یک:دب :ےس:ڈرںی:ہک:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ء :داع یک:دب

ا:ارگ: یس:نیسح:رپ:رظن:یک:الغیم:ےک:دصےق:یہ:ںیم:زبریگ:یتلم:ے:۔:ذہلیلص:اہلل:ہیلع:وملس: اک

ےنک:دو۔ل:اٹہ:ول:اکی:ہحمل:وک:اس:رپ:ہن:ر ابمرہک::اپک:یک:دنمرہج:ابال:اایت :سپ:رقاؿ ڑپاجےئ:وت:وفرا

79

وک انمزؽ:سل

:یک:روینش:ںیم:دب:رظنی:رک ے:واےل:وک:نیت:ربے:ااقلب:ےتلم:ںیہاور:ااحدثی:ابمرہک:

وعلمؿ(...3 اوھکن :اک:زان:اکر(...2 اہلل:و:روسؽ:اک:ان:رفامؿ(...1

بلق:یک:افحتظ:رکان(4

رظن:یک:افحتظ:ےک:اسھت:دؽ:یک: یھ:افحتظ:رضوری:ے:۔:ضعب:ولگ:اگنہ:یمشچ:یک:وت:

نکیل:اگنہ:یبلق:یک:افحتظ:ںیہن:رکےت:ینعی:اوھکن :یک:وت:افحتظ:رک:ےتیل:ںیہ:افحتظ:رک:ےتیل:ںیہ:

:،ےتیل:ںیہہ:نکیل:دؽ:یک:اگنہ:یک:افحتظ:ںیہن:رکےت:اور:دؽ:ںیم:نیسح:ولکش :اک:ایخؽ:ال:رک:رحاؾ:زم

:اہلل:اعتیل:رفامےت:ںیہ:۔وخب:ھجمس:ںیل:ہک:ہی: یھ:رحاؾ:ے

یرعلرم ائنر ۃرخر

رع

ال مری فقر

ات

دقر الص

رتہمج::اہلل:اعتیل:اہمتری:اوھکن :یک:وچری:وک:

ے۔رے:دول :ےک:رازو :وک:وخب:اجاتناو:راہمت

ؽ:ااجےئ:وت:اس:رپ:وکیئ:امیض:ےک:انگنو :ےک:ایخالت:اک:اان:ربا:ںیہن:الان:ربا:ے۔:ارگ:دنگا:ایخ

اذخہ:ںیہن:نکیل:ایخؽ:ا ے:ےک:دعب:اس:ںیم:وغشمؽ:نواجان:ای:رپا ے:انگنو :وک:اید:رک:ےک:اس:ؤم

:انبان:ای:ونیسح :اک:ایخؽ:دؽ:ںیم:الان:ہی:بس:رحاؾ:ے:اور:ہ:انگنو :یک:اںیمیدنیانیل:ای:ا:ہےس:زم

امںیئ:اور:اؿ:رحاؾ:اکوم :ےس:اچبںیئ:اہلل:اعتیل:یک:انرایگض:اک:ببس:ے۔:اہلل:اعتیل:افحتظ:رف

سج:یک:ربتک:ےس:اؿ:اشء:اہلل:اعتیل:مامؾ:انگنو :ےس:انچب:ااسؿ:نواجےئ:اگ۔

ذموکرہ:ابال:اامعؽ:رپ:وتقیف:ےک:ےیل:اچر:احیبستت

ذموکرہ:ابال:اچر:رحاؾ:اکوم :ےس:ےنچب:ےک:ےیل:دنمرہج:ذلی:اچر:واظفئ:ںیہ:نج:ےک:

اور:بج:روح:اطتق:ور:نواجےئ:یگ:وت:انگنو :ےس:انچب:ڑپ ےنھ:ےس:روح:ںیم:اطتق:اےئ:یگ:

اللابر( 1۳۳اکی:حیبست:):ااسؿ:نواجےئ:اگ الر الر:ارللارللابر( 1۳۳)ڑپںی۔:اکی:حیبست:لر

رود:رشفی:یک:ابر( 1۳۳)اافغتسر:یک:ڑپںی۔:اکی:حیبستابر( 1۳۳)اکی:حیبست::۔ڑپںیل ۔د

ؤؤؤؤ

وک 8۳ انمزؽ:سل

رک ے:ےک:ےیل:ہی:دوتسر:المعل:ایمیک:ارث:راتھک:ےاس:وظع:ےس:اکلم:عفن:احلص:

دوتسر:المعل

:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح::اھتونی:

ت

ملتل

ہیلعہللتمحمیکح:االتم:دجمد:ا

وہ:دوتسر:المعل:وج:دؽ:رپ:ےس:رپدے:ااھٹات:ے،:سج:ےک:دنچ:ازجاء:ںیہ،:اکی:وت:باتںیب:

دانھکی:ای:اننس۔:دورسے:اسملئ:درایتف:رکےت:رانہ۔:رسیتے:الہ:اہلل:ےک:اپس:اان:اجان:اور:ارگ:اؿ:یک:

:اک:دختم:ںیم:ادم:و:رتف:ہن:نو:ےکس:وت:اجبےئ:اؿ:یک:تبحص:ےک:اےسی:زبروگ :یک:اکحایت:و:وفلماظت:یہ

اطمہعل:رکو:ای:نس:ایل::رکو:اور:ارگ:وھتڑی:دری:ذرک:اہلل: یھ:رک:ایل:رکووت:ہی:االصح:بلق::ںیم:تہب:یہ:نیعم::

ےاور:ایس:ذرک:ےک:وتق:ںیم:ےس:ھچک:وتق:احمہبس:ےک:ےیل:اکنؽ:ول:سج:ںیم:اےنپ:سفن:ےس:اس:

فرح:ابںیت:رکو:ہک:

وا ی:ے۔:الس:وتق:ہی:بس:امؽ:و:دوتل:ںیہی:رہ:اے:سفن!:اکی:دؿ:داین:ےس:اجان:ے۔:ومت: یھ:ا ے:‚

اجےئ:اگ۔ویبی:ےچب:بس:ےھجت:وھچڑ:دںی:ےگ۔:اور:اہلل:اعتیل:ےس:واہطس:ڑپے:اگ۔ارگ:ریتے:اپس:کین:اامعؽ:

زایدہ:نوےئ:وت:اشخب:اجےئ:اگ:اور:انگہ:زایدہ:نوےئ:وت:منہج:اک:ذعاب:انتگھب:ڑپے:اگ:وج:ربداتش:ےک:اقلب:ںیہن:

ؾ:وک:وسچ:اور:ارخت:ےک:ےیل:ھچک:اسامؿ:رک۔::رمع:ڑبی:د یتم:دوتل:ے۔:اس:وک:ے۔:اس:ےیل:وت:اےنپ:ااجن

وضفؽ:رااگیئ :تم:رب:ابد:رک۔:رم ے:ےک:دعب:وت:اس:یک:انمت:رکے:اگ:ہک:اکش!:ںیم:ھچک:کین:لمع:رک:ول :سج:

رگم:اس:وتق:ےھجت:ہی:رسحت:دیفم:ہن:نویگ۔:سپ:زدنیگ:وک:تمینغ:ھجمس:رک:اس:وتق::،ےس:رفغمت:نواجےئ

۔‛:رفغمت:اک:اسامؿ:رکےلاینپ

۹۹۹۹