ba Ğlayici maddeler - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/kamile.tosun/yapi_malzemesi_ii-_2.ders.pdf ·...
TRANSCRIPT
11
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
İnce toz halinde olan ve su eklenmesi ile hamur
haline geldikten sonra zamanla plastikliğini
kaybedip sertleşen, bağlayıcı özelliği olan
malzemelere bağlayıcı maddeler denir.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
TOZ BATOZ BAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
KKİİREREÇÇ, AL, ALÇÇI, I, ÇÇİİMENTO vb.MENTO vb.
SIVI BASIVI BAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
YOL YAPIMINDA KULLANILAN YOL YAPIMINDA KULLANILAN
HHİİDROKARBONLU BADROKARBONLU BAĞĞLAYICILARLAYICILAR
İİnce toz halindeki bance toz halindeki bağğlaylayııccıı maddelere su maddelere su
eklenince baeklenince başşlanglangııççta istenilen ta istenilen şşeklin eklin
verilebildiverilebildiğği plastik bir hamur elde edilir. i plastik bir hamur elde edilir.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
Belirli bir sBelirli bir süüre sonra, hamur katre sonra, hamur katıılalaşşmaya maya
babaşşlar. lar.
Bu olaya PRBu olaya PRİİZ denir.Z denir.
PRPRİİZ olayZ olayıınnıın 2 n 2 ççeeşşidi vardidi vardıır. r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
1.1. Hidrolik baHidrolik bağğlaylayııccıılar: lar:
HHavada ve suda priz yapma avada ve suda priz yapma öözellizelliğği olan ve i olan ve
suda erimeyensuda erimeyen babağğlaylayııccıılarlar. (. (ÇÇimento)imento)
2. Hava ba2. Hava bağğlaylayııccıılarlarıı::
yalnyalnıızca havada priz yapan bazca havada priz yapan bağğlaylayııccıılarlar. .
(Ya(Yağğllıı kirekireçç))
ĐĐLK BALK BAĞĞLAYICILAR:LAYICILAR:TOPRAKTOPRAK
KKĐĐREREÇÇ ve ALve ALÇÇILAR,ILAR,
PPĐŞĐŞMMĐŞĐŞ KKĐĐL TOZLARI,L TOZLARI,
DODOĞĞAL PUZOLANLAR.AL PUZOLANLAR.
TOPRAK+KTOPRAK+KĐĐREREÇÇTATAŞŞI KARII KARIŞŞIMLARI,IMLARI,
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
YapYapıılan aralan araşşttıırmalara grmalara gööre bare bağğlaylayııccıı maddelerin kullanmaddelerin kullanıımmıı
EpipaleotikEpipaleotik ççaağğlara kadar gitmektedir. lara kadar gitmektedir. ÇÇeeşşitli tarihi itli tarihi babağğlaylayııccıı öörneklerine rneklerine ĐĐsrail, Msrail, Mııssıır, Tr, Tüürkiye ve rkiye ve ĐĐtalyatalya’’da da
rastlamak olanaklrastlamak olanaklııddıır. r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
İİlk balk bağğlaylayııccıı kullankullanıımmıına M.na M.ÖÖ.17000 y.17000 yııllarllarıında nda
NatufianNatufian kküültltüürrüünde rastlanmaktadnde rastlanmaktadıırr•• İİsrailsrail’’de gde göörrüülen len NatufianNatufian
binalarbinalarıı 9 9 mm’’yeye ulaulaşşan an
ççaplarda dairesel aplarda dairesel
barbarıınaklar olup, duvarlarnaklar olup, duvarlarıı
iişşlenmemilenmemişş dodoğğal taal taşşlarlarıın n
killikilli--ççamur ve amur ve ööğğüüttüülmlmüüşş
kirekireççtataşışı ile sile sııvanmasvanmasıı ile ile
yapyapıılmlmışışttıır. r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
SSöönmnmüüşş kirecin ilk uygulamalarkirecin ilk uygulamalarıı mamağğara ara
duvarlarduvarlarıına yapna yapıılan resimlerde glan resimlerde göörrüülmlmüüşşttüür. r.
KireKireçç mamağğaralarda iaralarda içç ve dve dışış dekorasyon ve sdekorasyon ve sııva va
yapyapıımmıında kullannda kullanıılmlmışışttıır. Eski Mr. Eski Mııssıır, Kr, Kııbrbrııs, Girit s, Girit
ve Mezopotamya'nve Mezopotamya'nıın den değğiişşik yik yöörelerinde kirecin relerinde kirecin
bir yapbir yapıı malzemesi olarak kullanmalzemesi olarak kullanıılmaslmasıına ait na ait
öörneklere rastlanrneklere rastlanıılmlmışışttıır. r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
ÇÇatal Hatal Hööyyüük kalk kalııntntıılarlarıı iiççinde inde
bulunan 8000 ybulunan 8000 yııl l ööncesine ait ncesine ait
harharççlar ve Yunanistanlar ve Yunanistan’’ıın n
Rodos adasRodos adasıında bulunan nda bulunan
KameirosKameiros sarnsarnııccıınnıın n
puzolanik malzemeden puzolanik malzemeden
yapyapıılan duvarlarlan duvarlarıı, kire, kireçç--dodoğğal al
puzolan karpuzolan karışıışımlarmlarıınnıın n
binlerce ybinlerce yııl l ööncesinden ncesinden
bilindibilindiğğini vurgulamaktadini vurgulamaktadıır.r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
M.M.ÖÖ. 70. 70--25 y25 yııllarllarıı arasarasıında yanda yaşşamamışışolan Mimar olan Mimar VitruviusVitruvius "On "On ArchitectureArchitecture"(Mimarl"(Mimarlıık k ÜÜzerine) adlzerine) adlıı 10 10 ciltlik kitabciltlik kitabıında puzolan ve kirenda puzolan ve kireççkarkarışıışımlarmlarıınnıın hidrolik n hidrolik öözelliklerinden zelliklerinden bahsetmibahsetmişş, nehir ve deniz k, nehir ve deniz kııyyııssıında nda yapyapıılacak olan yaplacak olan yapıılarda larda kullankullanıılabilecek harlabilecek harçç iiççin karin karışıışım oranm oranııbile vermibile vermişştir : iki ktir : iki kııssıım puzolan (m puzolan (pulvispulvisPuteolanusPuteolanus) bir k) bir kııssıım kirem kireççle karle karışışttıırrııllıır. r.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
Anadolu ve OrtadoAnadolu ve Ortadoğğuu’’da da
kirekireçç ççooğğunlukla unlukla
ddööşşemelerde ve duvarlarda emelerde ve duvarlarda
kullankullanıılmlmışışttıır. Kirer. Kireçç harcharcıı; ;
kkıırrıılmlmışış kirekireççtataşışı, k, küül ve l ve
kumun akumun aççıık atek ateşşte pite pişşirilip, irilip,
yeniden kyeniden kıırrııllııp, elenmesi ile p, elenmesi ile
elde edilmielde edilmişştir.tir.
BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER
SelSelççuklu ve Osmanluklu ve Osmanlıı yapyapıılarlarıında duvar nda duvar
harcharcıı olarak, olarak, Horasan harcHorasan harcıı adadıı verilen bir verilen bir
babağğlaylayııccıı kullankullanııldldığıığı ggöörrüülmektedir. Bu lmektedir. Bu
harcharcıın bilen bileşşiminde, piiminde, pişşmimişş toprak tozu, toprak tozu,
kuvarzkuvarz kumu, kirekumu, kireçç, k, küül hatta yumurta l hatta yumurta
akakıınnıın kullann kullanııldldığıığı ssööylenmektedir. Deylenmektedir. Değğiişşik ik
tip liflerin (ketip liflerin (keççi ki kııllıı, palmiye lifi, saman, , palmiye lifi, saman,
vb.) harca yaklavb.) harca yaklaşışık %3 orank %3 oranıında katnda katııldldığıığı
da gda göörrüülmlmüüşşttüür.r.
14
CaSO4.2H2O CaSO4.1/2H2O CaSO4
ALÇITAŞI(JĐPS) YARIM HĐDRAT ANHĐDRĐTDĐHĐDRAT
ALÇI ÜRETĐMĐ
CaSO4.2H2O
110-200 °CKalsinasyon
≈120 °C YüksekBuhar Basıncı
ÖĞÜTME ÖĞÜTME
CaSO4.1/2H2O(β YARIM HĐDRAT)
CaSO4.1/2H2O(∝ YARIM HĐDRAT)
15
ALÇI BĐLĐNEN EN ESKĐ BAĞLAYICI MADDELERDENDĐR
ESKĐ MISIR’da PĐRAMĐTLERĐN ĐNŞASINDA BAĞLAYICI OLARAK
ROMA ve YUNAN YAPILARINDA SIVA ve MERMER TAKLĐDĐOLARAK (STÜKKO)
OSMANLI DEVRĐNDE PENCERELERDE ve DUVAR SÜSLEMELERĐNDE
17. yy’da FRANSA’da SIVA OLARAK (PARĐS ALÇISI)
18. yy’da KALSĐYUM ve KÜKÜRT SAĞLAYICI GÜBRE OLARAK
DÖ�EME ve DUVAR PANOSU OLARAK KULLANILMI�TIR
16
PREFABRĐK YAPI ELEMANLARI ÜRETĐMĐNDE
ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE
SIVA, KABARTMA, SÜSLEME vb. YERLERDE
BLOK ELEMAN ÜRETĐMĐNDE
ISI ve SES YALITIMINDA
SERAMĐK ÜRETĐMĐNDE KALIP OLARAK
vb. BĐRÇOK AMAÇLA KULLANILMAKTADIR.
GÜNÜMÜZDE ĐSE; (GENEL OLARAK)
17
DÜNYADA∼∼∼∼100 MĐLYON TON
TÜRKĐYE’DE∼∼∼∼2.5 MĐLYON TON (∼∼∼∼1.5 MĐLYON TON ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE∼∼∼∼ 1.0 MĐLYON TON DĐĞER
ALANLARDA)
ÜLKEMĐZ DOĞAL ALÇITAŞI REZERVĐ 3 MĐLYAR TON
YILLIK ALÇITAŞI TÜKETĐMĐ
DÜNYA REZERVĐNĐN %8’i
18
YAPI MALZEMESĐ OLARAK ÖZELLĐKLERĐ
DÜŞÜK BĐRĐM HACĐM AĞIRLIK
DÜŞÜK ISI ĐLETKENLĐK KATSAYISI
ORTAM NEMĐNĐ DÜZENLEYEBĐLME
YANGINA DAYANIKLILIK
RÖTRE (BÜZÜLME) YAPMAMASI
KÜR ĐHTĐYACI OLMAMASI
KISA SÜREDE DAYANIM KAZANMA
ĐŞÇĐLĐK KOLAYLIĞI, DÜZGÜN YÜZEY
ÜRETİMİNDE AZ ENERJİ GEREKSİNİMİ
19
TS 370 YAPI ALÇILARI
ADĐ ALÇI
KATKILI ADĐ ALÇI
SUSUZ ALÇI
KATKILI SUSUZ ALÇI
200 µm ÜZERĐ ≤ %35, PRĐZ ≥10 Dak.
1.25 mm ÜZERĐ ≤ %1,
PRĐZ ≥20 Dak.
BASINÇ DAYANIMI ≥ 7.0 MPa
70.7 mm KÜP ÖRNEK
40 °C ETÜV KURUSU
20
TS 370 YAPI ALÇILARI
Yapı Alçılarında Aranan Kimyasal Özellikler
En çok % 0.5En çok % 0.5Klorür (NaCl)
En az % 40En az % 36Kükürt trioksit (SO3)
En çok %0.3En çok % 0.3Çözülebilen magnezyumtuzları (MgO olarak)
En az %27En az % 24Kalsiyum (CaO)
En çok %3En çok % 9En az % 4
Kızdırma kaybı
Susuz alçı ve katkılı susuz
alçı
Adi alçı ve katkılı adi alçı
Yapı alçılarının sınıfıKimyasal özellikler
21
TS 451 DOLU ALÇI BLOK
Alçı Bölme Bloklarının Kuru Birim Ağırlıklarına Göre Sınıfları
Kuru birim hacim ağırlık 40 °C ± 2 °C da değişmez ağırlığa kadar kurutulmuş malzemenin 1 m3’ünün
kütlesidir.
1200901Ağır bloklar AB
900701Normal bloklar NB
700600Hafif bloklar HB
En çokEn az
Kuru birim hacim ağırlık (kg/m3)
Blok sınıfı
BASINÇ DAYANIMI ≥ 4.0 MPa KÜP ÖRNEK
40 °C ETÜV KURUSU EĞĐLME DAYANIMI ≥ 2.0 MPa
SUYA DOYGUN ÖRNEK ≥ 1.4 MPa ve ≥ 1/3 KURU B.DAYANIMI
22Tartarik asit üretimiTartorojips
Sitrik asit üretimiSitrojips
Borik asit üretimiBorojips
TiO2 ÜretimiTitanojips
Hidroflorik asit üretimiFlorojips
NaCl üretimiSaltjips
Fosforik asit üretimiFosfojips
SO2 ve SO3 gazlarının DesülfürizasyonuDesülfojips
Üretim veya Açığa Çıkma ŞekliKimyasal Alçı Türü
ÇEŞĐTLĐ ENDÜSTRĐLERĐN ATIK MADDESĐ OLAN SENTETĐK ALÇILARIN BĐLEŞĐMĐ DOĞAL ALÇITAŞI ĐLE AYNIDIR (CaSO4.2H2O)
YAPAY ALÇI
23
KKĐĐREREÇÇ
KKİİREREÇÇBilinen en eski Bilinen en eski
babağğlaylayııccıılardan birisi olan lardan birisi olan
kirekireçç, eski , eski BabilBabil, M, Mııssıır, r,
Finikeliler, Hitit ve Persler Finikeliler, Hitit ve Persler
taraftarafıından hava kireci olarak ndan hava kireci olarak
yapyapııda kullanda kullanıılmlmışışttıır.r.
RomalRomalıılar devrinde ise su kireci lar devrinde ise su kireci
bulunmubulunmuşş ve su ive su iççi ini inşşaatlaraatlarıında nda
kullankullanıılmlmışışttıır.r.
KKİİREREÇÇ
KALKER (KKALKER (KİİREREÇÇTATA��I), CaCOI), CaCO33
YERYYERYÜÜZZÜÜ KARALARININ %10KARALARININ %10’’UU
850850°°C C --14001400°°CC
CaCOCaCO3 3 + + ııssıı CaOCaO + CO+ CO22
KKİİREREÇÇ, CaO, CaOSuyla karSuyla karışışttıırrııldldığıığında tipine gnda tipine gööre hava veya suda katre hava veya suda katıılalaşşma ma
öözellizelliğği gi göösteren beyaz renkli inorganik esaslsteren beyaz renkli inorganik esaslıı bir babir bağğlaylayııccıı
ttüürrüüddüür.r.
iiççinde %30inde %30’’a kadar MgCOa kadar MgCO33 iiççeren kireeren kireççtataşşlarlarıı da (dolomit da (dolomit
gibi) bu amagibi) bu amaççla kullanla kullanıılabilir.labilir.
KKİİREREÇÇ
KALKER (KKALKER (KİİREREÇÇTATA��I), CaCOI), CaCO33
•• TTüüm kirem kireççtataşışı tipleri kristal yaptipleri kristal yapııdaddadıır. r.
•• Beyaz renk yBeyaz renk yüüksek derecedeki safsksek derecedeki safsıızlzlığıığı, gri tonlar, gri tonlarıı
karbon kaynaklkarbon kaynaklıı safssafsıızlzlııklarklarıı, kahverengi, ye, kahverengi, yeşşil, ail, aççıık k
sarsarıı ve kve kıırmrmıızzıı renkler demir ve mangan irenkler demir ve mangan iççerdierdiğğinin inin
iişşaretleridir. Pembe renk ise dolomitik yaparetleridir. Pembe renk ise dolomitik yapıı belirtisidir. belirtisidir.
•• KireKireççtataşışınnıın sertlin sertliğği genellikle i genellikle MohsMohs skalasskalasıına gna gööre 2re 2--4 4
arasarasıında denda değğiişşir. Dolomit daha sert fakat kir. Dolomit daha sert fakat kıırrıılgandlgandıır.r.
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
YamaYamaçç OcaOcağığı KazKazıılmaslmasıı
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
ÇÇeperlerin Kille eperlerin Kille ÖÖrtrtüülmesi lmesi
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
OcaOcağığın Doldurulmasn Doldurulmasıı
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
OcaOcağığın Doldurulmasn Doldurulmasıı
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
OcaOcağığın Doldurulmasn Doldurulmasıı
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
OcaOcağığın Kapatn Kapatıılmaslmasıı
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
OcaOcağığın en kesiti n en kesiti
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
YanYanııccıı maddelerin eklenmesi maddelerin eklenmesi
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
KalsinasyonKalsinasyon iişşlemi : 7 lemi : 7 –– 10 g10 güün sn süürer rer
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
ÜÜrrüünnSSöönmeminmemişş KireKireçç
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEMKirecin SKirecin SööndndüürrüülmesilmesiSSöönmeminmemişş kirekireçç, a, ağığırlrlığıığınnıın n
yaryarııssıı kadar suyun ikadar suyun iççine ine
konularak skonularak sööndndüürrüüllüür. Bu ir. Bu işşlem lem
ssıırasrasıında ynda yüüksek miktarda ksek miktarda ııssıı
aaççığığa a ççııkar.kar.
CaCa(OH)(OH)2 2 + + ııssııCaOCaO + H+ H22OOMg(OH)Mg(OH)2 2 + + ııssııMgOMgO + H+ H22OO
Yarım kilo sönmemiş kireç, 0°°°°C’deki 1 litre suyun sıcaklığını kaynama noktası
olan 100°°°°C’ye çıkaracak büyüklükte bir reaksiyon ısısı vermektedir.
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
SSööndndüürme irme işşlemi, ylemi, yüüksek ksek ııssıı aaççığığa a ççııkarmaskarmasıınnıın n yanyanıında nda kalsinekalsine kirekireççtataşşlarlarıınnıın hn hıızlzlııca ayrca ayrışışmasmasıınnıısasağğlar. lar.
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM
SSöönmnmüüşş KireKireçç
Elde edilen toz halindeki sElde edilen toz halindeki söönmnmüüşş kirekireçç, kuru halde ve torbalar i, kuru halde ve torbalar iççinde inde
depolarda saklandepolarda saklanıır. Ancak r. Ancak ççeeşşitli nedenler (taitli nedenler (taşışın aynn aynıı oranda oranda
pipişşmemesi veya amemesi veya aşışırrıı pipişşmesi, sirkmesi, sirküülasyon olmaylasyon olmayışıışı vb.) kalitede vb.) kalitede
ddüüşşüüşşe sebep olur, ayre sebep olur, ayrııca ca üüretilen kireretilen kireçç kküçüüçük miktardadk miktardadıır.r.
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM
TaTaşş ocaocağığı
Tek bir patlama ile seTek bir patlama ile seççilmiilmişş bböölgeden 30.000 ton talgeden 30.000 ton taşş
elde edilir elde edilir
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM
KKıırma ve Yrma ve Yııkama kama
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM
KireKireççtataşışı, d, dööner ya da yatay ner ya da yatay kalsinasyonkalsinasyon
ffıırrıınlarnlarıında, 900nda, 900°°CC’’ninnin üüzerindeki szerindeki sııcaklcaklııklarda klarda
kalsinekalsine edilerek sedilerek söönmeminmemişş kirece dkirece döönnüüşşttüürrüüllüür.r.
KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ
2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM
ÜÜrrüünn
SSöönmeminmemişş kirekireçç hidrathidratöörlerderlerde ssööndndüürrüüllüür.r.ÖÖğğüüttüülmlmüüşş tozsuz kiretozsuz kireçç, y, yüüksek akksek akışışkanlkanlığığa sahip kirea sahip kireçç, ,
yyüüksek boksek boşşluklu kireluklu kireçç, yava, yavaşş priz yapan kirepriz yapan kireçç ssüüttüü, , öözel katkzel katkıılar lar
gibi degibi değğiişşik ik öözelliklere sahip kirezelliklere sahip kireçç ççeeşşitleri itleri üüretilebilir.retilebilir.
KKİİREREÇÇ
Bu nedenle kirecin sBu nedenle kirecin sööndndüürrüülme ilme işşlemine dikkat edilmelidir. lemine dikkat edilmelidir. KireKireçç tataşşlarlarıı, , şşantiyelerde aantiyelerde aççıılan kirelan kireçç havuzlarhavuzlarıında, en az nda, en az 15 g15 güün su in su iççinde bekletilmelidir.inde bekletilmelidir.
SSööndndüürme irme işşlemi slemi sıırasrasıında snda söönmeminmemişş kirekireççsuyla ekzotermik reaksiyona girerek suyla ekzotermik reaksiyona girerek CaCa(OH)(OH)22’’e de döönnüüşşttüüğğüünden, nden, ııssıı ile birlikte ile birlikte bbüüyyüük bir hacim genik bir hacim genişşlemesi olur ve bu lemesi olur ve bu arada hacmi 2.5 kat artar. arada hacmi 2.5 kat artar.
EEğğer kireer kireçç tamamen stamamen sööndndüürrüülmezse, bu olay lmezse, bu olay yapyapııda tamamlanda tamamlanıır ve kirecin kullanr ve kirecin kullanııldldığıığıyerlerde yerlerde ççatlak vb. kusurlar oluatlak vb. kusurlar oluşşur. ur.
4747
4848
KKİİREREÇÇSSöönmnmüüşş kirecin rengi genellikle skirecin rengi genellikle süüt beyazdt beyazdıır. r. Ancak iAncak iççinde bulunabilecek ainde bulunabilecek aşışırrıı yanmyanmışış kkııssıımlar mlar rengi hafif sarrengi hafif sarııya veya griye dya veya griye döönnüüşşttüürebilir. rebilir. Siyah lekeler silisyum ve yanmamSiyah lekeler silisyum ve yanmamışış kköömmüür r safssafsıızlzlııklarklarıınnıın in işşareti olabilir.areti olabilir.
YaYağğllıı kireci su ile karkireci su ile karışışttıırdrdııktan sonra elde edilen hamur ktan sonra elde edilen hamur havada bhavada bıırakrakııllıınca, havadaki karbondioksiti alarak nca, havadaki karbondioksiti alarak aaşşaağığıda gda göörrüülen reaksiyon sonucu, len reaksiyon sonucu, suda erimeyen suda erimeyen kalsiyum karbonatakalsiyum karbonata ddöönnüüşşüür :r :
CaCOCaCO33CaCa(OH)(OH)2 2 + CO+ CO22
KARBONATLAKARBONATLA��MAMA
KKİİREREÇÇ
SSöönmnmüüşş kirekireçç, bazik karakterde , bazik karakterde bir malzeme oldubir malzeme olduğğundan demir undan demir ve ve ççelikle tepkimeye girmez. elikle tepkimeye girmez.
Buna karBuna karşışıllıık k aluminyumaluminyum, kur, kurşşun ve pirinun ve pirinççle le kimyasal reaksiyona girebilir.kimyasal reaksiyona girebilir.
SSöönmnmüüşş kirekireçç iiççindeki su miktarindeki su miktarıına gna gööre re ççeeşşitli itli formlarda kullanformlarda kullanııllıır. Bunlar; kuru hidrat, kirer. Bunlar; kuru hidrat, kireççhamuru, kirehamuru, kireçç bulamacbulamacıı ((slurryslurry), kire), kireçç ssüüttüü, sulu , sulu kirekireçç, atmosferde s, atmosferde söönmnmüüşş kirekireçç olarak adlandolarak adlandıırrııllıır.r.
KKİİREREÇÇ
YYüüzey Alan:zey Alan:(incelik) (incelik) YYüüksek yksek yüüzey alanzey alanıı
* kimyasal * kimyasal reaktiviteyireaktiviteyi, , * * çöçökeltme hkeltme hıızzıınnıı, , * hamur verimini, * hamur verimini, * plastikli* plastikliğği i
arttarttıırrıır.r.SSöönmeminmemişş kirekireçç :: 400400--1300 cm1300 cm22/g/g
SSöönmnmüüşş kirekireçç :: 1400014000--32000 cm32000 cm22/g/g
KKİİREREÇÇKKİİRECRECİİN N İİNN��AAT SEKTAAT SEKTÖÖRRÜÜNDE KULLANIMI NDE KULLANIMI En En ççok ok
* s* sııva, va,
* har* harçç, ,
* karayollar* karayollarıında stabilizasyon malzemesi ve nda stabilizasyon malzemesi ve
bitbitüümlmlüü karkarışıışımlarda katkmlarda katkıı maddesi olarak, maddesi olarak,
* * gazbetongazbeton, ,
* kire* kireçç-- kum tukum tuğğlaslasıı üüretimi ve retimi ve
* badana i* badana işşlerinde lerinde
kullankullanıılmaktadlmaktadıır.r.
KKİİREREÇÇKKİİRECRECİİN N İİNN��AAT SEKTAAT SEKTÖÖRRÜÜNDE KULLANIMI NDE KULLANIMI
••KireKireçç, har, harççlara lara plastisiteplastisite ve ive işşlenebilirlik lenebilirlik
kazandkazandıırmak amacrmak amacııyla eklenir.yla eklenir.
* * ÇÇooğğunlukla Melez harunlukla Melez harçç adadıı verilen bu verilen bu
harharççlar; lar;
1 k1 kııssıım m ççimento, imento,
11--2 k2 kııssıım kirem kireçç ve ve
55--6 k6 kııssıım kumdan m kumdan
oluoluşşur. ur.
KKİİREREÇÇKKİİREREÇÇ KULLANILIRKEN DKULLANILIRKEN DİİKKAT EDKKAT EDİİLECEK HUSUSLARLECEK HUSUSLAR1.1. KireKireçç ile fazla kalile fazla kalıın harn harçç ssııvasvasıı yapyapıılmamallmamalııddıır.r.
Aksi takdirde C0Aksi takdirde C022 harcharcıın in iççine fazla oranda ine fazla oranda giremeyecegiremeyeceğğinden, orta kinden, orta kııssıımlar plastik durumunu korur.mlar plastik durumunu korur.
2.2. Su ile temas eden yapSu ile temas eden yapıılarda kullanlarda kullanıılmamallmamalııddıır. r. KireKireçç su isu iççinde erir.inde erir.
3.3. TaTaşışıyyııccıı elemanlarelemanlarıın yapn yapıımmıında banda bağğlaylayııccıı madde madde olarak kullanolarak kullanıılmamallmamalııddıır.r.Kirecin her tKirecin her tüürlrlüü yapyapıı malzemesine iyi yapmalzemesine iyi yapışışma yetenema yeteneğği i olmasolmasıına karna karşışın, mekanik n, mekanik öözellikleri zayzellikleri zayııftftıırr
4. 4. KireKireççle elde edilen harle elde edilen harççlarlarıın plastik n plastik öözellikleri fazladzellikleri fazladıır. r. ��ekil deekil değğiişşimi yapabilme yeteneimi yapabilme yeteneğğinin fazlalinin fazlalığıığı nedeniyle nedeniyle duvar sduvar sııvalarvalarıı iiççin in ççok uygundur. Kireok uygundur. Kireççle yaple yapıılan slan sııvalar valar ççimento harcimento harcıı ile yapile yapıılan slan sııvalara kvalara kııyasla daha az yasla daha az ççatlar.atlar.
55
PUZOLANLARPUZOLANLAR
PUZOLANLARPUZOLANLARPuzolanlarPuzolanlar, ,
silis veya silissilis veya silis--aluminalumin kköökenlikenlimalzemelerdir. malzemelerdir.
Kendi baKendi başşlarlarıına bana bağğlaylayııccııllıık k öözellikleri ya zellikleri ya ççok azdok azdıır ya da hir ya da hiççyoktur.yoktur.
SiOSiO22 AlAl22OO33
PUZOLANLARPUZOLANLAR
CaOCaO..SiOSiO22.H.H22OOSiOSiO22 + + CaCa(OH)(OH)22
PuzolanPuzolanssöönmnmüüşşKireKireçç++ Kalsiyum Kalsiyum Silikat Silikat
HidrateHidrate yapyapıı
ÇÇok ince iseler, Ortamda sok ince iseler, Ortamda söönmnmüüşş kirekireçç ve ve nem varsa kimyasal reaksiyona girerek nem varsa kimyasal reaksiyona girerek
babağğlaylayııccııllıık k öözellizelliğği olan Ci olan C--SS--H oluH oluşştururlar.tururlar.
PUZOLANPUZOLANİİK REAKSK REAKSİİYONYON
PuzolanikPuzolanik maddelerin kullanmaddelerin kullanıımmıı binlerce ybinlerce yııl l ööncesine kadar gitmektedir.ncesine kadar gitmektedir.
PUZOLANLARPUZOLANLAR
Bu Bu öözellikteki toprak ilk defa zellikteki toprak ilk defa Napoli yakNapoli yakıınlarnlarıındaki ndaki PozzuoliPozzuolikasabaskasabasıından elde edilmindan elde edilmişştir. tir.
VezVezüüvv yanardayanardağığı yakyakıınlarnlarıındaki ndaki bu toprak camlabu toprak camlaşşmmışış volkan volkan topratoprağığı olup, golup, güünnüümmüüzde zde kullankullanıılan lan ““PuzolanPuzolan”” ssöözczcüüğğüüburadan kaynaklanmburadan kaynaklanmışışttıır.r.
PozzuoliPozzuoli
PompeiPompei
59
ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE KULLANILABĐLDĐKLERĐ GĐBĐ, DOĞRUDAN BETON ÜRETĐMĐNDE DE KULLANILABĐLĐRLER
PUZOLANLAR
60
İN�AAT SEKTÖRÜNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
KIT KAYNAKLARIN VERİMLİ ve EKONOMİK KULLANIMI
ÇEVRESEL ETKİLERİN MİNİMİZE EDİLMESİ
GELECEKTEKİ İHTİYAÇLARA YÖNELİK RASYONEL PLANLAMA
ÇEVRE DOSTU YAPI MALZEMELERİNİN KULLANIMI
(ATIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ, DOĞAL KAYNAKLARIN KORUNMASI, ENERJİ TÜKETİMİNİN AZALTILMASI )
61
ÖRNEK: ÇİMENTO ÜRETİMİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ
BÜYÜK ENERJİ TÜKETİMİ
KULLANILAN FOSİL YAKITLARIN GAZLARI
TOZ MADDELER
CO2 AÇIĞA ÇIKMASI
CO2 KONSANTRASYONU
270 ppm (1700)
350 ppm (2000)
TAHMİN EDİLEN 500 ppm(2050)
62
TAZE BETONUN ĐŞLENEBĐLĐRLĐĞĐNDE ARTIŞ
SU KUSMADA(TERLEME) AZALMA
SEGREGASYONDA AZALMA (KOHEZYONDA ARTIŞ)
HĐDRATASYON ISISINDA AZALMA
BETON DAYANIMININ YAVAŞ AMA UZUN SÜRELĐ ARTMASI
ÇĐMENTO MĐKTARINDAN TASARRUF
(ENERJĐ TASARRUFU, CO2 MĐKTARININ AZALMASI ĐLE ÇEVRESEL
FAYDA)
ATIK MADDE KULLANIMI HALĐNDE ÇEVRESEL FAYDA
63
SU ve KLORÜR GEÇĐRĐMLĐLĐĞĐNDE AZALMA
KĐMYASAL ETKĐLERE DAYANIKLILIKTA ARTIŞ
BAĞLAYICI MATRĐS-AGREGA BAĞININ KUVVETLENMESĐ
KURUMA BÜZÜLMESĐNDE ve TERMĐK BÜZÜLMEDE AZALIŞ
7 gün 28 günZaman
Bas
ınç
Day
anım
ı
Katkılı
Katkısız
Volkanik kökenli doğal puzolanlar
Isıl işlem görmüşkiller ve diatomitler
• Volkanik camlar • Killer ve şeyller
• Volkanik tüfler ve tras • Diatomitler
• Uçucu Kül
• Silis Dumanı
• Yüksek Fırın Curufu
• Pirinç Kabuğu Külü
YAPAYYAPAYDODOĞĞALAL
PUZOLANLARPUZOLANLAR
65
DODOĞĞAL PUZOLANLARAL PUZOLANLAR
PUZOLANLARPUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
** AAluminalumina, silis i, silis iççerirler.erirler.
18.091.0914.412.619.9Diğer
Maddeler
6.901.551.32.11.9MgO
9.735.075.04.03.8CaO
16.5318.6319.013.216.4Al2O3
2.875.584.64.93.8Fe2O3
45.8868.0855.763.254.2SiO2
Kula Curufu%
Kayseri%
Napoli%
Santorin%
Ren Trası%
PUZOLANLARPUZOLANLARVOLKANİK MALZEME REZERVLERİNİ OLU�TURAN VOLKANİZMA KU�AĞI VOLKANVOLKANİİK MALZEME REZERVLERK MALZEME REZERVLERİİNNİİ OLUOLU��TURAN VOLKANTURAN VOLKANİİZMA KUZMA KU��AAĞĞI I
PUZOLANLARPUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
•• ErimiErimişş magmanmagmanıın pn püüsksküürmesi ile olurmesi ile oluşşmumuşşlardlardıır.r.
* * ErimiErimişş magmanmagmanıın patlama sn patlama sıırasrasıında ani basnda ani basıınnççddüüşşüüşşüü ile atmosferde hile atmosferde hıızla sozla soğğumasumasıısonucunda, ysonucunda, yüüzeye yakzeye yakıın bn böölgelerde lgelerde ddüüzensiz yapzensiz yapııssıı ile ile amorf veya camsamorf veya camsıı fazfaz oluoluşşur.ur.
YYüüzeyde zeyde amorf yapamorf yapıı
Derinlerde Derinlerde bbüüyyüük kristalli yapk kristalli yapıı
PUZOLANLARPUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
** Volkanik camlar, volkanik tVolkanik camlar, volkanik tüüfler, traslar ve fler, traslar ve volkanik kvolkanik küüller olarak ller olarak ççeeşşitleri varditleri vardıır. r.
•• ErimiErimişş magmanmagmanıın pn püüsksküürmesi ile olurmesi ile oluşşmumuşşlardlardıır.r.
* * MagmanMagmanıın n şşiddetli piddetli püüsksküürmesi sonucunda, yrmesi sonucunda, yüüksek ksek puzolanikpuzolanik aktiviteye sahip camsaktiviteye sahip camsıı malzemeler malzemeler oluoluşşurken daha zayurken daha zayııf f şşiddetteki piddetteki püüsksküürmeler, camsrmeler, camsııvolkanik malzemelere kvolkanik malzemelere kııyasla, kireyasla, kireççle daha az le daha az kimyasal reaksiyon yapan volkanik kkimyasal reaksiyon yapan volkanik küülleri meydana getirir.lleri meydana getirir.
PUZOLANLARPUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLARVOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
VOLKANİK CAMLARVOLKANİK CAMLAR
* K* Küçüüçük miktarlarda reaktif olmayan k miktarlarda reaktif olmayan kuvars, feldspat ve mika gibi kuvars, feldspat ve mika gibi mineral kristalleri, camsmineral kristalleri, camsıı faz faz iiççinde bulunabilir. inde bulunabilir.
* * İİnce nce ööğğüüttüülmeleri halinde olduklmeleri halinde oldukçça a ggüçüçllüü puzolanikpuzolanik öözellikleri vardzellikleri vardıır.r.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
KİLLER VE �EYLLERKİLLER VE �EYLLER
* Killer ve killi zeminler, plaka * Killer ve killi zeminler, plaka veya veya ççubuk ubuk şşekline sahip olan, ekline sahip olan, boyutlarboyutlarıı 0.002 mm0.002 mm’’ den daha den daha kküçüüçük park parççalardan olualardan oluşşurlar. urlar. KKüçüüçük park parççalar, alar, orjinalorjinalkayalarkayalarıın daha az stabil olan n daha az stabil olan bilebileşşenlerinin kenlerinin kıırrıılmaslmasıından ndan meydana gelen ve meydana gelen ve ççooğğunlukla unlukla aluminaalumina silikat isilikat iççeren kil eren kil minerallerinden oluminerallerinden oluşşurlar. urlar.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
KİLLER VE �EYLLERKİLLER VE �EYLLER
* * ��eyllereyller, killer ile benzer , killer ile benzer bilebileşşenlere sahiptir ancak su enlere sahiptir ancak su iiççerikleri killerden daha azderikleri killerden daha azdıır. r.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
KİLLER VE �EYLLERKİLLER VE �EYLLER
* Kil mineralleri kristal yap* Kil mineralleri kristal yapııllıı olup, killerin ve olup, killerin ve şşeyllerineyllerinhammadde formlarhammadde formlarıı puzolanikpuzolanik öözellik gzellik gööstermez. stermez. Ancak 700Ancak 700°°°°°°°° ile 900ile 900°°°°°°°°C arasC arasıında nda ııssııl il işşlemle lemle kalsinekalsineolurlar ve olurlar ve puzolanikpuzolanik öözellik kazanzellik kazanıırlar.rlar.
* Is* Isııl il işşlem killerin ve lem killerin ve şşeyllerineyllerin kristal yapkristal yapıılarlarıınnıı bozar ve bozar ve yaryarıı amorf amorf şşekle veya bozulmuekle veya bozulmuşş aluminaalumina silikat yapsilikat yapııssıına na ddöönnüüşşttüürrüür. r.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
KİLLER VE �EYLLERKİLLER VE �EYLLER
* Pi* Pişşmimişş killer, geleneksel olarak atkiller, geleneksel olarak atıık tuk tuğğla ve la ve fayanslarfayanslarıın n ööğğüüttüülerek ince bir toz haline getirilmesi ile lerek ince bir toz haline getirilmesi ile de de üüretilmektedir. bu yretilmektedir. bu yööntemle elde edilen malzemeler ntemle elde edilen malzemeler oldukoldukçça dea değğiişşken ken puzolanikpuzolanik aktivite gaktivite göösterir. sterir.
* Killer i* Killer iççin en yaygin en yaygıın olarak kullann olarak kullanıılan lan ııssııl il işşlem ylem yööntemi ntemi ddööner fner fıırrıınlarda yapnlarda yapıılmaktadlmaktadıır. Isr. Isııl il işşlem slem süüresi ise 1 ile resi ise 1 ile 2 saat aras2 saat arasıındadndadıır. Ayrr. Ayrııca, dca, düüşşey milli fey milli fıırrıınlarda bu nlarda bu amaamaççla kullanla kullanıılmaktadlmaktadıır.r.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
DİATOMİTLERDİATOMİTLER* * DiatomitlerDiatomitler, h, hüücre duvarlarcre duvarlarıı silikadan olusilikadan oluşşmumuşş, opal ve , opal ve
hidratehidrate silika isilika iççeren, eren, mikroskopikmikroskopik su bitkisi olan su bitkisi olan diatomlardiatomlarıınn kalkalııntntıılarlarııddıır. Bazr. Bazıı topraklarda bulunan bu topraklarda bulunan bu organik kalorganik kalııntntıılar %94 oranlar %94 oranıında silis inda silis iççerirler. erirler. DiatomitlerinDiatomitlerin sahip oldusahip olduğğu u puzolanikpuzolanik aktivite, iaktivite, iççerdierdiğği i amorf silis miktaramorf silis miktarıına bana bağğllııddıır.r.
PUZOLANLARPUZOLANLARISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLERISIL İ�LEM GÖRMÜ� KİLLER VE DİATOMİTLER
DİATOMİTLERDİATOMİTLER
* * YYüüksek miktarda kil minerali iksek miktarda kil minerali iççeren eren diatomitlerdediatomitlerde, killer , killer puzolanikpuzolanik aktiviteyi azaltaktiviteyi azaltıır. Bu yr. Bu yüüzden bazzden bazıı ççeeşşitleri, itleri, 760760°°°°°°°°C ile 1000C ile 1000°°°°°°°°C arasC arasıında nda ııssııl il işşlem glem göörerek rerek puzolanikpuzolanikaktiviteleri arttaktiviteleri arttıırrııllıır. r.
* B* Büüyyüük miktarlarda k miktarlarda diatomitdiatomit yataklaryataklarıına A.B.D. Californiana A.B.D. California’’da, da, CezayirCezayir’’de, Almanya, Danimarka ve Kanadade, Almanya, Danimarka ve Kanada’’da rastlanda rastlanıır. r.
7777
�� YAPAY PUZOLANLARYAPAY PUZOLANLAR
78
UÇUCU KÜL (UK)
TERMĐK SANTRAL ATIĞI, KÖMÜR YANMA ÜRÜNLERĐNĐN EN ĐNCESĐ, ELEKTRO-FĐLTRELERDE TUTULUR
PUZOLANĐK ÖZELLĐĞĐ NEDENĐYLE ÇĐMENTO ve BETONDA MĐNERAL KATKI OLARAK KULLANIMI OLDUKÇA YAYGINDIR.
DÜNYADA AÇIĞA ÇIKAN UK ∼450 MĐLYON TON/YIL
∼ % 6’sı ÇĐMENTO ve BETON ÜRETĐMĐNDE KULLANILMAKTA
ÜLKEMĐZDE AÇIĞA ÇIKAN UK ∼15 MĐLYON TON/YIL
79
UÇUCU KÜL (UK)
UK TANE BOYUTU 1-150 µm, KÜRESEL ŞEKĐLLĐ
S + A + F ≥ %70 F SINIFI UK, SĐLĐSSĐ UK
(CaO < %10)
TAŞKÖMÜRÜ
S + A + F ≥ %50 C SINIFI UK, KALKERSĐ UK
(CaO > %10)
LĐNYĐT KÖMÜRÜ
ÜLKEMĐZDE AÇIĞA ÇIKAN UÇUCU KÜLLERĐN ÇOK BÜYÜK BÖLÜMÜ C SINIFIDIR
C SINIFI UÇUCU KÜLLERĐN YÜKSEK ORANDA KULLANIMI BETONUN HACĐM SABĐTLĐĞĐNĐ BOZABĐLĐR !!
80
UÇUCU KÜL (UK)
0 - 2,80,9 - 1,73,8 - 23,919,6 - 30,143,6 - 64,40,7 - 6,7F (%)
0,4 - 1,91,5 - 7,53,7 - 22,513,3 - 21,323,1 - 50,511,5 - 29,0C (%)
Na2OMgOFe2O3 Al2O3SiO2CaOBĐLEŞEN
ASTM C 618 45 µm ÜZERĐ ≤ % 34 SO3 ≤ 5.0
PUZOLANĐK AKTĐVĐTE ĐNDEKSĐ 28 G ≥ % 75
SICAK HAVALARDA BETON DÖKÜMÜNDE
BETONUN DAYANIKLILIĞINI SAĞLAMADA (SÜLFAT, DENĐZ SUYU, ASR vb.)
KÜTLE BETONLARINDA (BARAJ vb.)
81
SĐLĐKA TOZU (SĐLĐS DUMANI)
SĐLĐKONLU METAL ALAŞIMLARININ ÜRETĐM ATIĞI
% 85 - 98 ÇOK ĐNCE (0.1 - 0,2 µm) AMORF SiO2 ĐÇERDĐĞĐĐÇĐN MÜKEMMEL PUZOLANĐK ÖZELLĐK GÖSTERĐR
ÇĐMENTODAN YAKLAŞIK 100 KAT DAHA ĐNCEDĐR
DĐĞER PUZOLANLARDAN FARKLI OLARAK :
ERKEN DAYANIMI DA ARTTIRMAKTA
ÇOK ĐNCE OLDUĞU ĐÇĐN SU ĐHTĐYACINI ARTTIRMAKTA
HĐDRATASYON ISISINI ARTTIRMAKTA
PUZOLANĐK AKTĐVĐTE ĐNDEKSĐ 28 G ≥ % 110
SU ĐHTĐYACINDAKĐ ARTIŞ ≤ % 34
45 µm ÜZERĐ ≤ % 10
82
YÜKSEK FIRIN CURUFU (YFC)
DEMĐR-ÇELĐK ÜRETĐMĐ ARTIĞIDIR.
CURUF SU ĐLE HIZLI SOĞUTULURSA AMORF YAPI KAZANIR, ÖĞÜTÜLEREK KULLANILDIĞINDA PUZOLANĐK REAKSĐYON GÖSTERĐR
CURUFLU ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE YAYGIN OLARAK KULLANILIR
3,5
MgO
1-20,3-0,513-1934-3634-41%
SFe2O3 Al2O3SiO2CaOBileşen
ASTM C 989 45 µm ÜZERĐ ≤ % 20 SO3 ≤ 4.5
PUZOLANĐK AKTĐVĐTE ĐNDEKSĐ 28 G ≥ % 75-110
83
DOĞAL PUZOLANLAR
CURUF UÇUCUKÜL
Vb.
PUZOLAN KATKILI ÇĐMENTOLAR
Portland Çimentosu
YüksekKatkılı Çimento
Islak Kür Đhtiyacı PÇ’ye kıyasla daha fazla
YAVAŞ HĐDRATASYON
0Katkı Oranı
Permeabilite Kötü kür
Đyi kür
ERKEN DAYANIMLARDA DÜŞME, PRĐZ SÜRESĐNDE ARTIŞ
KÜR HASSASĐYETĐNĐN ARTMASI
84
KULLANILACAK PUZOLANIN
KALĐTE KONTROLU HER AŞAMADA YAPILMALI (KĐMYASAL ANALĐZ, PUZOLANĐK AKTĐVĐTE, DENEME
KARIŞIMLARI vb.)
PUZOLAN KAYNAĞI DEĞĐŞTĐKÇE veya AYNI KAYNAKTAN TEMĐN EDĐLEN
MADDENĐN ÖZELLĐKLERĐNDE ZAMAN ĐÇĐNDE DEĞĐŞMELER OLABĐLĐR
PUZOLANLARPUZOLANLAR
KKİİREREÇÇ--PUZOLAN KARIPUZOLAN KARI��IMLARININ KULLANIMIIMLARININ KULLANIMI
PuzolanPuzolanssöönmnmüüşşKireKireçç++ Kalsiyum Kalsiyum Silikat Silikat
HidrateHidrate yapyapıı
1.1. DoDoğğrudan kirerudan kireçç ((CaCa(OH)(OH)22) ile kar) ile karışışttıırrıılarak larak 2. 2. Puzolan katkPuzolan katkııllıı ççimento imento üüretiminde katkretiminde katkıı olarakolarak
3. 3. Beton iBeton iççin mineral katkin mineral katkıı olarak olarak
* Daha * Daha öönceleri nceleri ööğğüüttüülerek ince bir toz haline getirilmilerek ince bir toz haline getirilmişş dodoğğal al puzolanlarpuzolanlarıınn, kire, kireçç ile doile doğğrudan karrudan karışıışımmıı hidrolik bahidrolik bağğlaylayııccııelde etmek ielde etmek iççin in ççok kullanok kullanıılmaktaydlmaktaydıı. Ancak g. Ancak güünnüümmüüzde bu zde bu ççok yaygok yaygıın den değğildir. Bununla birlikte, kireildir. Bununla birlikte, kireçç--dodoğğal al puzolanpuzolankarkarışıışımlarmlarıı yol alt temeli iyol alt temeli işşlerinde ve benzer uygulamalarda lerinde ve benzer uygulamalarda kullankullanıılmaktadlmaktadıır.r.
PUZOLANLARPUZOLANLAR
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE* Bir * Bir puzolanpuzolanıınn babağğlayabilecelayabileceğği en fazla kirei en fazla kireçç
((CaCa(OH)(OH)22) miktar) miktarıı ve bave bağğlanma ilanma işşleminin hleminin hıızzıı““puzolanikpuzolanik aktiviteaktivite”” olarak ifade edilir. olarak ifade edilir.
* * PuzolanikPuzolanik aktivite aktivite ööllçüçüm ym yööntemleri genel olarak ntemleri genel olarak ikiye ayrikiye ayrııllıır. r.
1.1. Kimyasal yKimyasal yööntem:ntem:a) a) puzolanikpuzolanik reaksiyon sonucu alkaliler veya reaksiyon sonucu alkaliler veya
asitler iasitler iççerisinde erisinde çöçözzüülebilen SiOlebilen SiO22+Al+Al22OO33+Fe+Fe22OO33toplamtoplamıı ööllçüçüllüür. r.
b) b) puzolanpuzolan doymudoymuşş kirekireçç çöçözeltisine zeltisine konuldukonulduğğunda, belirli bir sunda, belirli bir süüre ire iççinde ortamdaki inde ortamdaki kalsiyum iyonlarkalsiyum iyonlarıı azalmasazalmasıı tespit edilir.tespit edilir.
2. Mekanik y2. Mekanik yööntem:ntem:KireKireçç--puzolanpuzolan karkarışıışımlarmlarıınnıın, basn, basıınnççdayandayanıımlarmlarıınnıın n ööllçüçülmesi esaslmesi esasıına dayanna dayanıır.r.
1 k1 kııssıım m ççimento + 3 kimento + 3 kııssıım kum + m kum + ½½ kkııssıım sum su
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
Kontrol: %100 Kontrol: %100 ççimento imento ÖÖllççme: %35 me: %35 puzolanpuzolan + %65 + %65 ççimentoimento
Malzemelerin Malzemelerin tarttartıılmaslmasıı Kaba Kaba öönce su nce su
koyulurkoyulur
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
suyun suyun üüzerine zerine ççimento eklenirimento eklenir
KarKarışışttıırma devam rma devam ederken kum eklenirederken kum eklenir
kalkalııba yerleba yerleşştirmetirme sarsmasarsma
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
Etiketleme ( 3 Etiketleme ( 3 öörnek)rnek) Bir gBir güün sonra n sonra kalkalııptan ptan ççııkartkartııllıırr
28 g28 güün 20n 20°°°°°°°°C ve C ve minmin %95 ba%95 bağığıl nemli l nemli ortamda bekletilir.ortamda bekletilir.
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
28 g28 güün sonunda 3 nokta en sonunda 3 nokta eğğilme deneyi uygulanilme deneyi uygulanıırr
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
KKıırrıılan parlan parççalar alar üüzerinde baszerinde basıınnçç deneyi yapdeneyi yapııllıırr
PUZOLANPUZOLANİİK AKTK AKTİİVVİİTETE
6
hb4
LP
W
Mσ
2×
×
==
P
L
P
P
A
Pσ =
94
YAPI MALZEMESİ II
BETON TEKNOLOJĐSĐ