bab matriks
DESCRIPTION
mtkTRANSCRIPT
BAB 8
MATRIKS
A. Definisi Matriks
Matriks adalah suatu susunan dari bilangan berbentuk segi empat menurut baris dan kolom serta ditempatkan dalam tanda kurung. Bilangan yang terdapat di dalam matriks disebut dengan elemen matriks. Ukuran matriks dinyatakan dalam baris x kolom, contoh:
Matriks ukuran 2 x 2
Matriks ukuran 3 x 2b
Bentuk umum matriks berordo i x j dengan i,j bilangan asli adalah sebagai berikut:
B. Jenis Jenis Matriks
1. Matriks bujur sangkar
Matriks yang jumlah baris dan kolomnya sama.
2. Matriks identitas
Matriks yang dikalikan dengan suatu matriks maka hasilnya matriks itu sendiri.
3. Matriks konstanta
4. Matriks segitiga
C. Operasi Matriks
Penjumlahan dan pengurangan
Perkalian
D. Transpose Matriks
Matriks transpose dinotasikan dengan . Contoh matriks transpose:
E. Determinan Matriks
Suatu skalar yang berkaitan dengan matriks bujur sangkar. Determinan matriks A ditulis det (A) atau .
Contoh:
F. Matriks Invers
Sifat-sifat matriks invers :
CONTOH SOAL DAN PEMBAHASAN
1.
Jika maka nilai 2p + r s adalah . (SNMPTN 2012)
A. -2
B. -1
C. 0
D. 1
E. 2
Pembahasan:
Cara Smart:
Misalkan
Rumus persamaan matriks: AX = B
Jawaban: B
2.
Diketahui Matriks dan C=A+B. Nilai determinan matriks C adalah (UN 2013)
A. -49
B. -10
C. 49
D. 77
E. 105
Pembahasan:
Jawaban: C
3.
Jika diketahui matriks tidak memiliki invers, maka nilai a adalah .
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
E. 5
Pembahasan:
Jawaban: A
4.
Jika dan determinan matriks AB adalah 0, maka nilai adalah . (SBMPTN 2013)
A. -10
B. -3
C. 1
D. 3
E. 10
Pembahasan:
Det(AB) = 0
Jawaban: E
5.
Diketahui matriks serta Bt dan C-1 berturut-turut menyatakan transpose matriks B dan invers matriks C. Jika det(ABt) = k det(C-1), dengan det(A) menyatakan determinan matriks A, maka nilai k adalah . (SNMPTN 2009)
A. 10
B. 8
C. 4
D. 2
E. 1
Pembahasan:
Det(ABt) = k det(C-1), maka:
Jawaban: B
6.
Jika dengan maka nilai (SBMPTN 2014)
A. -4
B. -2
C. 0
D. 2
E. 4
Pembahasan:
Jawaban: D
7.
Jika matriks dan I matriks identitas berorder sama dengan matriks P maka hasil kali akar persamaan det(P x I) = 0 adalah . (UM UGM 2010)
A. -6
B. -4
C. -3
D. 3
E. 4
Pembahasan:
Jawaban: B
8.
Nilai a dan b yang memenuhi adalah . (SPMB 2002)
A. a = 1 dan b = 2
B. a = 2 dan b = 1
C. a = 1/3 dan b = 2/3
D. a = -1/3 dan b = 2/3
E. a = -1/3 dan b = -2/3
Pembahasan:
Jawaban: D
9.
Jika maka p + q +r +s = .
A. 1
B. -1
C. 3
D. -3
E. -5
Pembahasan:
Jawaban: E
10.
Jika matriks maka (A-1)3 adalah (SPMB 2002)
A.
B.
C.
D.
E.
Pembahasan:
Cara Smart:
Jawaban: E
11.
Jika matriks dan X = A + B, invers matriks X adalah . (UN 2013)
A.
B.
C.
D.
E.
Pembahasan:
Jawaban: A
12.
sama dengan .
A. -2
B. -1
C. 0
D. 3
E. 4
Pembahasan:
Jawaban: C
13.
Diketahui matriks dan A + B = C. Nilai 2x + y = . (UN 2013)
A. 44
B. 28
C. 24
D. 12
E. -12
Pembahasan:
Jawaban: B
14.
Diketahui matriks Jika matriks C = A.B maka det(C) adalah.
A. -98
B. 46
C. -93
D. -7
E. 11
Pembahasan:
Jawaban: A
15.
Jika matriks tidak memiliki invers, maka nilai (UM UGM 2010)
A. -10
B. 14
C. -16
D. 18
E. 0
Pembahasan:
Jawaban: A
16.
Diketahui matriks Jika maka nilai x +2xy +y adalah . (UN 2012)
A. 8
B. 12
C. 18
D. 20
E. 22
Pembahasan:
Jawaban: E
17.
Jika dan determinan matriks AB = 10, maka nilai 2b a adalah .(SBMPTN 2013)
A. -2
B. -1
C. 0
D. 1
E. 2
Pembahasan:
Jawaban: E
18.
Jika diketahui maka x + y adalah .
A.
B.
C.
D.
E. 0
Pembahasan:
Jawaban: A
19.
Diketahui matriks jika A = B, maka a + b + c = . (UN 2010)
A. -7
B. -5
C. -1
D. 5
E. 7
Pembahasan:
Jawaban: C
20.
Diketahui persamaan matriks Nilai x y = . (UN 2011)
A.
B.
C.
D.
E.
Pembahasan:
Jawaban: E
21.
Diketahui merupakan matriks singular. Maka (SIMAK UI 2012)
A. -10
B. -6
C. 0
D. 6
E. 10
Pembahasan:
Jawaban: B
22.
Diketahui matriks dan Jika At transpose matriks A dan AX = B + At, maka determinan matriks X = (UN 2011)
A. -5
B. -1
C. 1
D. 5
E. 8
Pembahasan:
Det(X)=2.1-(-3)(-1)=-1
Jawaban: B
23.
Jika dan det(AB) = 12, maka nilai x adalah . (SNMPTN 2012)
A. -6
B. -3
C. 0
D. 3
E. 8
Pembahasan:
Jawaban: B
24.
Jika dan maka A6B = (SIMAK UI 2011)
A. 26B
B. 212B
C. 46
D. 47B
E. 214
Pembahasan:
Jawaban: B
25.
Diketahui matriks Maka det(AB C) adalah .
A. -7
B. -5
C. 3
D. 1
E. 5
Pembahasan:
Jawaban: C
11
120pq10
10
312rs01
21
-
-
+=
-
11
120pq10
10
312rs01
21
31pq10
05rs01
-
-
+=
-
-
+=
3p1
p2
+=
=-
1q0
q1
-+=
=
0r0
r0
+=
=
11121j
21222j
ixj
i1i2ij
aaa
aaa
A
aaa
=
L
L
KLLL
L
5s1
s4
+=
=-
pqrs210(4)
5
+++=-+++-
=-
10
A
32
=
10
218
-
1/80
21/81
-
1/80
27/81
-
10
21/81/8
-
10
21/81/8
-
1
10
A
32
20
1
A
31
1.23.0
20
1
31
2
-
=
=
-
-
=
-
13111
(A)A.A.A
202020
111
..
313131
222
202020
111
..
313131
222
2.20.(3)2.00.120
1
6.31.(3)3.01.131
8
4020
1
9131
8
80
1
211
8
----
=
=
---
=
---
+-+
=
--+--+-
=
--
=
-
=
13
8/80/8
21/81/8
10
(A)
21/81/8
-
-
=
-
1331
3
3
31
(A)(A)
101010
A
323232
100010
360432
1010
9432
100
91208
10
A
218
80
1
(A)
211
1.821.0
80
1
211
8
10
21/81/8
--
-
=
=
++
=
++
=
+
=
++
=
=
-
-
=
-
=
-
1223
A,B
3454
--
==
--
01
1
21
2
-
01
1
21
2
-
11
1
20
2
-
10
A
01
100
A010
001
=
=
11
1
20
2
-
01
1
21
2
-
-
1
1223
A,B
3454
XAB
1223
3454
122(3)
354(4)
11
X
20
1
Xadj(X)
X
01
1
21
1.02.1
01
1
21
2
-
--
==
--
=+
--
=+
--
-++-
=
-++-
-
=
=
=
-
--
=
-
023
204
340
-
--
02302
20420
34034
0.0.02.4.(3)3.(2).(4)3.0.(3)
0.4.(4)2.(2).0
02424000
0
--
----
=+-+----
----
=-+---
=
23x7610
A,B,C
15xx11y5
===
+
23x7610
A,B,C
15xx11y5
ABC
23x7610
15xx11y5
2x37610
15x1x1y5
2x10610
x16x1y5
===
+
+=
+=
+
++
=
+++
+
=
++
2x6
x4
+=
=
x16y
416y
y20
+=
+=
=
2xy2.420
28
+=+
=
50
K5
05
==
2453
A,B.
3112
-
==
2453
A,B
3112
CA.B
2453
3112
62
1611
det(C)6.1116.2
98
-
==
=
-
=
-
=
=--
=-
pp
p
72
224
V
01
22
-
--
=
-
2
2p18....
-=
pp
p
p
2
72
224
V
01
22
Det(V)0
misal 2x
xx4
0
2x
(x)(x)2(x4)0
x2x40
(x4)(x2)0
-
--
=
-
=
=
--
=
-
----=
-+=
-+=
p2
x4
22
p2
=
=
=
x2(tidak memenuhi)
=-
22
2p182.21810
-=-=-
3yx531
A,B,C.
5136y9
--
===
--
85x
ABC
x4
+-=
--
156
A023
004
100
D220
624
=
=
3yx531
A,B,C
5136y9
85x
ABC
x4
3yx53185x
5136y9x4
3x(3)y5(1)85x
5(3)y169x4
x6y685x
2y4x4
--
===
--
+-=
--
--
+-=
----
+--+--
=
+---+---
++
=
----
x68
x2
+=
=
2yx
y22
y4
-=-
=+
=
x2xyy22.4.24
22
++=++
=
11
212
A,B12
abc
10
--
==-
-
11
212
A,B12
abc
10
11
212
AB12
abc
10
50
abca2b
50
det(AB)
abca2b
105(a2b)
2ba2
--
==-
-
--
=-
-
-
=
-+--
-
=
-+--
=--
-=
x2y
80
40
27
23x2
+
=
-
9
4
9
5
11
3
ABBa
ABBA
(AB)cA(BC)
+=+
-=-
++=++
8
7
x2y
80
40
27
23x2
+
=
-
3x27
3x9
x3
-=
=
=
x2y
2(x2y)3
48
22
2(x2y)3
2x4y3
2.34y3
4y3
3
y
4
+
+
=
=
+=
+=
+=
=-
-
=
31239
xy3
444
--
+=+==
4a841284
A613b,B613a
53c95b9
=--=-
4a841284
A613b,B613a
53c95b9
AB
=--=-
=
4a12
a3
=
=
3a3b
3.3
b
3
3
=-
=
-
=-
b3c
3
c
3
1
=
-
=
=-
KIInkn
ABC
=
g
abc331
1
++=--
=-
521110
.
94xxy01
--
=
-+
5
2
15
2
19
2
22
2
23
2
521110
94xxy01
102x52x2y10
184x94x4y01
--
=
-+
----
=
----
102x1
2x9
9
x
2
-=
=
=
52x2y0
9
52.2y0
2
592y
14
y
2
y7
---=
---=
--=
-
=
=-
abkla.kb.ma.lb.n
A.B
cdmnc.kd.mc.ld.n
A.BB.A
++
==
++
9
xy(7)
2
914
2
23
2
-=--
+
=
=
z
a
2logb
A
1
log1
z
=
a3zb2
logbaloga.logz....
+=
z
a
az
a1z
az
a
matriks singlar det(A)0
2logb
det(A)0
1
log1
z
1
2log.logb0
z
logz.logb2
logz.logb2
logb2
-
=
==
-=
-=-
=-
=-
a3zb2aab
z
b
logbaloga.logz3.logbloga2.logz.
loga
3(2)12.loga
1
52
2
6
+=++
=-++
=-+-
=-
32
A
05
=
31
B.
170
--
=
-
31
B
170
--
=
-
t
1t
AXBA
XA(BA)
-
=+
=+
1
52
1
A
03
3.50.2
52
1
03
15
-
-
=
-
-
=
t
A atau A
t
3130
BA
17025
3310
17205
01
155
--
+=+
-
-+-+
=
-++
-
=
-
1t
XA(BA)
5201
1
03155
15
30510
1
4515
15
21
31
-
=+
--
=
-
--
=
-
=-
-
2015
A,B
1x02
==
-
AB12
AB12
2015
12
1x02
2x(2)12
x3
=
=
=
-
-=
=-
21
A
04
=
3
B
6
-
=
-
65
5
5
5
4
32
6
12
ABA(AB)
213
A
046
12
A
24
A4B
A(AB)4
A(AB)4
4B
2B
=
-
=
-
-
=
-
=
=
=
=
=
3243410
A,B,C.
4121912
-
===
---
3243410
A,B,C
4121912
3243410
ABC
4121912
1612410
1813912
121
91
det(ABC)12.19.13
-
===
---
-
-=-
---
=-
=
-=-=
t
(3x2)
23
214
A16A
365
45
==
A
abab
Adet(A)a.db.c
cdcd
abcabcab
Adefdet(A)defde(a.e.ib.f.gc.d.h)(c.e.ga.
f.hb.d.i)
ghighigf
===-
===++-++
A.A'A'.A1
(A.B)'B'.A'
(A')'A
==
=
=
21pq23
,
01rs03
=
--
21pq23
01rs03
2.p1.r2.q1.s23
0.p(1).r0.q(1).s03
2pr2qs23
rs03
2pr2....(1)
2qs3....(2)
r0....(3)
s3....(4)
=
--
++
=
+-+--
++
=
---
+=
+=
=
=
r02pr22p2p1
=+===
2prs2.1031
+-=+-=-
pq2123
XX
rs0103
==
--
1
2123
X
0103
1123
1
0203
2(1)0.1
2033
1
0006
2
10pq
03rs
-
=
--
--
=
-
--
-+-+
=-
+-
==
2prs2.1031
+-=+-=-
5723
A,B
3645
-
==
5723
A,B
3645
CAB
5723
3645
527(3)
3465
74
C
711
74
C
711
(7.11)(7.4)
7728
49
-
==
=+
-
=+
++-
=
++
=
=
=-
=-
=
2a13
A
6a15
+
=
-
2a13
A
6a15
Det(A)0
(2a1)5(6a1)30
10a518a30
8a80
8
a
8
a1
+
=
-
=
+--=
+-+=
-+=
-
=
-
=
a3
311
A,B11
21a
21
==
2
3a20a
-
a3
311
AB11
21a
21
3.a1.11.23.31.11.1
2.a1.1a.22.31.1a.1
3a311
4a1a7
=
++++
=
++++
+
=
++
2
2
2
(3a3)(a7)11(4a1)0
3a21a3a2144a110
3a20a100
3a20a10
++-+=
+++--=
--=
-=
10121022
A,B,C
10001113
--
===
--
t
1
1
1
20
210
BB11
011
01
2232
1
CC
1312
2.31.2
32
1
C
12
4
3/42/4
C
1/42/4
-
-
-
-
==-
-
-
-
==
-
-
-
=
-
-
=
-
23
A
21
=
t
20
101
AB11
100
01
1.20.(1)(1).01.00.1(1).(1)
1.20.(1)0.01.00.10.(1)
21
20
-
=-
-
-
+-+-++--
=
-+-+-++-
=
-
213/42/4
k
201/42/4
3212
2.0(2).1k..
4444
62
2k
1616
4
2k
16
32
k
4
k8
-
=
--
--=---
=-
=
=
=
1
214
y
1x1
x
-
=
--
1
x
2
-
1
xy....
2
+=
1
214
y
1x1
x
x14
y1
121
x2.x(1).1
4x1
1
4(2)
2x1
4x1
2x1
2
2x1
4x12
y dan x
2x12x1
-
=
--
-
=
-
--
+
=
+-
+
+
+
=
+
+
==
++
2
22
x2x1
2x1x
4x14x1
y
2
2x1
x
x(4x1)
2
2y4xx.....(1)
=+=
+
++
==
+
+
=
=+
2
2
2x1
x
x(2x1)2
2xx2....(2)
+=
+=
+=
22
22
4xx2yx14xx2y
2xx2 x24x2x4_
x2y4
x2y4
1
xy2
2
+=+=
+=+=
-=-
+=
+=
12
P
32
=
12
B23
31
=
1210
PxIx
3201
1x2
32x
-=-
-
=
-
2
12
det(PxI)0
1x2
0
32x
(1x)(2x)2.30
x2x40
c
x.x4
a
-=
-
=
-
---=
--=
==-
1
ab12
ba21
-
=
1
22
2222
2222
abab
1
baba
a.ab.b
ab
1
ba
ab
ab
abab
.....(1)
ba
abab
-
-
=
-
-
-
=
-
-
-
--
=
-
--
1
2222
2222
22
22
22
22
22
2
ab12
ba21
ab
12
abab
ba21
abab
a
1aab....(2)
ab
b
2....(3)
ab
subtitusikan pers(2) ke (3):
b
2
a
b2a
maka:
aab
aa(2a)
a3a
3a1
12
ab2a
33
-
=
-
--
=
-
--
==-
-
-
=
-
-
=
=-
=-
=--
=-
-=
==-=
-