KAGAWARAN NG EDUKASYON

MATAAS NA PAARALANG LAKAN DULA

TUNDO, MAYNILA

IPINASA NI:

TIFFANY NIECOLLE P. SAMSON

IV-I

IPINASA KAY:

GNG. ERLINDA VILLEGAS

I. Pamagat

Bulaklak ng Maynila

II. Taon ng Pagkakalimbag

Karapatang-ari 1995 ng Ateneo de Manila University at ni Domingo G. Landicho

Unang Limbag 1995/Ikalawang Limbag 1998/Ikatlong Limbag 2000/Ikaapat na

Limbag 2002

III. May-akda

Domingo "Domeng" Goan Landicho ay isang Pilipinong manunulat at akademiko.

Ipinanganak noong Agosto 4, 1939 sa Luntal Taal, Batangas. Siya ay anak ng isang magsasaka.

Premyadong manunulat, awtor ng 23 aklatng tula, maikling kuwento, dula, literaturang pambata,

talambuhay,at mga aklat pag-aaral. Siya ay kasalukuyang propesor ng malikhaing pagsulat at

panitikan sa Unibersidad ng Pilipinas.

Isa rin siyang artista sa tanghalan, telebisyon, at pelikula at isang brodkaster sa Radio Veritas,

bukod sa kanyang pagiging Execom Member ng National Commission for Culture and Arts,

kolumnista, at editorial consultant.

Nakuha niya ang kanyang Bachelor of Arts at BS sa grado ng Pamamahayag mula sa Lyceum of

the Philippines, at isang MA sa Edukasyon sa National Teachers College. Nagkamit siya ng

kanyang Bachelor Law degree sa Lyceum. Noong 1994, nakuha niya ang kanyang Ph.D of

Filipinology mula sa Unibersidad ng Pilipinas, kung saan siya ay nagsilbi bilang Writer-in-

Residence, Propesor sa Department of Filipino, Pilipinong Panitikan at ang direktor para sa mga

pintas sa Institute of Creative Writing. Siya ay kinilalang Propesor Emeritus ng Unibersidad ng

Pilipinas noong 2005.

Siya ay miyembro ng Writer International, at miyembro ng International Writers' Workshop,

University of Iowa.

Siya ay kabilang na sa mga makabagong kuwentista. Sa kanyang mga kuwento ay mababakas

ang impluwensya sa kanya ng dalawang kultura -kanluranin at silanganin.

Ang kanyang istilo sa pagsusulat ay maalab, maligoy at may halong pagkaartipisyal. Madalas

siyang magwagi sa mga patimpalak sa Panitikan. Ang kanyang kuwentong Elias at Salome ay isa

sa mga nagkamit ng Gantimpalang Palanca noong 1969.

Ang katipunan ng kanyang mga kuwento ay isang aklat na pinamagatang Himagsik (1972).

Siya ay nakatanggap ng maraming mga parangal tulad ng ilang Palancas, CCP Balagtas Mga

Gantimpala, KADIPAN Pampanitikan Paligsahan, Catholic Mass Media Mga Gantimpala, at

Institute ng Pambansang Wika Mga Gantimpala.

Siya ay kasalukuyang Editor-In-Chief ng Tanod Publication.

IV. Kahulugan ng Pamagat

A. Bago Mabasa

Para sa akin ang kahulugan ng pamagat bago ko pa ito nabasa ay isang babaeng

marikit at mahinhin mula sa salitang bulaklak na nasa lungsod ng Maynila.

B. Pagkatapos Mabasa

Matapos kong mabasa ang nobelang ito napagtanto kong ito ay tungkol sa

dehumanisasyon sa paglago ni Ada ngunit ang pananaw ay hindi nalunod sa kumunoy

ng pesimismo kundi nagwakas sa pananagumpay ng diwang tao na may pagmamalasakit

sa dangal, pag-ibig at pangarap. Sa kabilang banda, ito rin ay tumalakay sa pamumuhay

ng mga karaniwang tao sa looban, ang pader sa pagitan ng mayaman at mahirap at ang

paglalaban ng malakas at mahina.

IV. Tauhan (Kritikal na Panunuri)

1. Azun

Siya ay tauhang protagonista sapagkat isa siya sa mga bidang tauhan na pinag-

ikutan ng istorya at tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang

kalooban at walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Azun ay larawan

ng isang dakilang asawa at mapagmahal na ina. Malumanay at mabait ito. Hindi

makakailang mahina dahil napagsamantalahan ng tadhana subalit nanatiling

matatag dala ng paniniwalang “habang may buhay may pag-asa”.

2. Roque

Siya ay tauhang antagonista sapagkat isa siya sa mga kontrabidang tauhan na

pinag-ikutan ng istorya at tauhang bilog dahil nung una siya ay iresponsable at

masamang asawa’t ama subalit ng matutunan niya ang kanyang leksiyon ay

nagbago ito alang-alang sa kapakanan ng pamilya. Si Roque ay larawan ng isang

lasinggerong pindeho at nakulong dahil sa salang pagnanakaw at pagpatay.

Malupit at mapanghinala. Sa kabila ng mga suliranin niya sa buhay tinanggap

niya ang parusa ng pagkakamali sa loob ng bilibid at kalaunan ay natamasa rin

ang kaginhawaan.

3. Timo

Siya ay tauhang antagonista sapagkat isa siya sa mga kontrabidang tauhan na

pinag-ikutan ng istorya at tauhang lapad dahil mula simula ng istorya ay nanatili

ang kanyang pagiging tuso at mapang-api. Si Timo ay larawan ng isang

mapagpanggap, tuso, mapagsamantalang Don ng bangketa na may maitim na

pagtingin kay Azun at Ada. Matipuno siya at may-kaya.Binulag niya ang

nakararami at pina-ikot ang mga kaawa-awa sa kanyang kamay sa pamamagitan

ng salapi, dahil naniniwala siyang lahat ay nabibili ng salapi. Ngunit sa huli ay

nagwagi ang kabutihan at hinarap niya ang hatol ni kamatayan.

4. Ada

Siya ay tauhang protagonista sapagkat isa siya sa mga bidang tauhan na pinag-

ikutan ng istorya at tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang

kalooban at walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Ada ay larawan

ng isang marikit na dalaga at mapagmahal na anak. Mahinhin at mabait sa

kapwa. Sa kabila ng lahat ng pagsubok nanatiling matatag si Ada kahit ilang

beses na natapak-tapakan ang kanyang dangal puri’t dignidad dala narin ng

paniniwalang “ang nakaraan ang lakas ng kinabukasan”.

5. Ed

Siya ay tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang kalooban at

walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Ed ay larawan ng isang

matipuno at matikas na lalaki na may pagtingin kay Ada. Masipag at

determinado. Buong tapang siyang humarap sa mga pagsubok, nangibabaw ang

pagmamahalan nila ni Ada at naniniwala siya na ang kapangyarihan ng pag-ibig

ang bubuhay sa kanila ni Ada ngunit sa kasamaang palad ay binawian siya ng

buhay habang naghahanapbuhay na labis na ikinalungkot ni Ada.

6. Cris

Siya ay tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang kalooban at

walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Cris ay larawan ng

mananayaw at mang-aawit na binata na kapwa may pagtingin rin kay Ada. May

katangkaran at mabait. Saglit mang nasilaw ng salapi nagapi parin ang tukso at

nangibabaw ang kababaang-loob. Minsan sinubok ng tadhana ngunit unti-unti

ring nakabangon at namuhay ng payapa.

7. Angelita

Siya ay tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang kalooban at

walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Angelita ay larawan ng isang

mabait na ulilang angel ng bangketa na pinagkaitan ng kakayahang makakita.

Sinubok ng iba’t-ibang suliranin subalit nanatiling matatag. Natagpuan ang

presensya ng pamilya sa katauhan nina Azun, Roque, Ada at Mang Tomas. Naki-

agos sa laro ng tadhana at kalauna’y nabuhay ang pag-asang makakita ng

liwanag sa tulong ng mga mabubuting loob.

8. Mang Tomas

Siya ay tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang kalooban at

walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Mang Tomas ay larawan ng

isang dakilang sapatero na may busilak na kalooban. Mahinahon at malumanay

dala narin ng katandaan. Nabalot ng kalungkutan ang buhay sapagkat wala na

siyang katuwang subalit naging matatag. Sa kabila ng nakatagong kalungkutan

nagawa niyang tumulong sa kapwa at pumanig sa kabutihan. Kalauna’y naging

masaya sa piling ng tinuturing na kapamilya, ang mga tao sa bangketa.

9. Aling Mimay

Siya ay tauhang lapad dahil mula umpisa ay nanatiling busilak ang kalooban at

walang naganap na pagbabago sa kanyang ugali. Si Aling Mimay ay larawan ng

isang alipin ni Timo na labag man sa kalooban ay sinusunod ang anumang utos

ng amo. Bagmat nabulag panandali sa kamay ni Timo nakalaya rin siya at

nabuhay ng payapa sa tulong narin nina Ada at Mang Tomas.

10. Doray

Si Doray ay larawan ng isang matabil at tsismosang magsasampagita na tiyahin

ni Ed. Makiri at madaling masilaw sa salapi. Hindi rin nagtagal at binawian ng

buhay.

11. Mirna

Si Mirna ay larawan ng isang marungis na pulubi na nakatira sa lansangan. Isa

siya sa mga naging mabuti at tapat na kaibigan ni Ada. Hanggang greyd tri lang

ang natapos kaya naman wala siyang pangarap sa buhay, umaasa sa kakarampot

na limos-awa at nakiki-daloy nalang sa agos ng buhay.

12. Teresita

Si Teresita ay larawan ng isang maralitang nakasentro ang buhay sa pagsasayaw

at pagbibigay-aliw sa klab. Isa rin siya sa mga kaibigan ni Ada. Makapal ang

mek-ap, makintab at halos lumabas ang kaluluwa kung manamit. Siya rin ang

nagtulak kay Ada na tikman ang buhay sa klab.

VI. Buod

A. Simula

Isang umaga masipag si Roque naglalatag nang kanilang paninda sa bangketa ,

nakutuban ni Azun na ginamit ni Roque ang perang pangbayad nila kay Timo kaya ito

nagsipag, dahil dito nag away ang mag-asawa habang nakatingin sa kanila ang mga

tsimosa at ang mga taong naglalakad sa bangketa, at ang kaisa-isang anak nilang si Ada.

Si Ada na walang kamuwang muwang na malapit nang magdalaga, nang pumasok ito sa

eskwelahan nakilala niya si Cris isang fourth year na laging nagsasabi na maganda siya.

Nang gabing kumain silang mag-ina wala pa si Roque ng mga oras na iyon dumaan si Ed

sa kanilang tirahan at may dalang pansit dahil bertdey nito. Habang tulog na si Ada

pumunta si Timo sa kanila at nang gabing din iyon hindi natuloy ang masamang plano ni

Timo dahil biglang dumating si Roque nang mga oras na sinasamantala na niya ang

kahinaan ni Azun. Kinabukasan si Ada ay tumulong magbantay sa kanilang paninda sa

bangketa. Hanggang dumating ang si Ed nang may nakaaway si Ada at ipinagtanggol

nito, sinamantala ni Ed ang pagkakataon upang magpahayag ng pagtingin niya kay Ada.

Si Cris naman laging nakaabang tuwing uwian ni Ada gusto nitong ihatid ito pag uwi,

nagpapakita ito nang paghanga kay Ada. Lasing na lasing namang umuwi si Roque nang

gabing iyon at tinanong nito sa asawa ang tsimis na narinig sa bangketa tungkol sa kanila

ni Timo. Nagmaang-maangan si Azun at nagkukunyaring walang alam sa mga

nangyayari, kailangan niyang takpan ang katotohanan. Nang dahil sa kalasingan

pinuntahan ni Roque si Timo at naghamon, alam ni Timo na si Roque ang

pinakamalaking hadlang sa plano niya kay Azun. Nang suunod na araw isang biglaang

pangyayari na ipinagbabawal ng alkalde ang pagtitinda sa bangketa at walang magawa

ang mga tindera. Nagtitinda sila nang patago at tumatakbo kapag may mga naghuhuli.

Ipinasyal ni Cris si Ada at dito naghayag nang kanyang nararamdam, dito unang

nahalikan ni Cris at naging magkasintahan sila, nagyaya nang umuwi si Ada pero

nagpumilit si Cris na wag muna dahil gusto nitong ipakilala sa kanyang tiyahin at doon

unang may nangyari sa kanila. Malalim na ang gabi nang umuwi si Ada sa kanila hindi

niya namalayan ang oras, hindi lang magulang pati si Ed nag-alala na kung bakit hindi pa

umuuwi si Ada, nang tinanong si Ada sinabi niyang namasyal silang magkaklase kaya

ginabi nang uwi. Kinabukasan nag usap-usap ang mga tindera sa bangketa para sa bagong

utos ni tserman. Nang matapos ang kanilang pag-uusap nagsabi si Timo na magpaiwan si

Azun at dito nagpahayag na naman si Timo ng kanyang damdamin kay Azun.

B. Gitna

Ginabi nanaman si Azun nang umuwi, si Roque ay naghihinala nanaman tungkol

sa kanila ni Timo. Dahil sa pagmamahal ni Roque kay Azun, parang itong batang

nagmamakaawa na huwag siyang iwananni Azun. Niyakap ni Azun ang asawa dahil ang

totoo mahal din naman talaga niya ito, at nangako siya kay Azun na bukas magiging big

time din siya. Nang magising si Azun wala sa tabi ang kanyang asawa, lalo siyang

kinabahan kung ano ang gagawin nang kanyang asawa at kung ano ang kahulugan

tungkol sa sinabi nito kagabi. Nabalitaan na lamang nito na nakapatay ng isang intsik at

kinasuhan nang Robbery at Homicide si Roque at pinaghahanap ito ng mga pulis.Taglay

pa rin ni Azun ang pangamba at hinala kinagabihan. Naghihinala na si Azun na may

kinalaman si Timo sa nangyari sa kanyang asawa. Nang gabing iyon dumaan si Roque sa

bahay nila para makausap nito ang asawa, pinagtapat nito lahat nangyari sa kanila

hanggang nang gabing din iyon nahuli nang mga pulis si Roque.Nang mga sumunod na

araw dahan dahang nararamdaman nina Azun at Ada ang dahilan nang pagkawala ni

Roque. Nagpaabot nang pasabi si Timo na handa siyang tumulong sa mag-ina.Hihinto

pangsamantala ng pag aaral si Ada kasabay nito pinapaalis silang mag-ina sa kanilang

tinitirhan dahil gusto ni Timo na sa kanila sila titira at nangako si Timo na gagawing

buhay prinsesa ang mag- ina. Hinahanap ni Ada ang tinitirhan ni Ed at masamang balita

ang kanyang nabalitaan namatay na pala ang tiyahin ni Ed na si Doray, nakita niya ang

kalagayan ni Ed na nahihirapan, nang gabing yun inalok si Ada na sumayaw sa klab para

magkapera at makatulong kay Ed.Tumira na ang mag-ina sa bahay ni Timo wala na

silang magawa kundi makisama, at nagawa na ni Timo ang balak nitong masama kay

Azun at tuluyang binigay ni Azun ang kanyang sarili kapalit nito ang pagsilbihan ni Azun

si Timo. Hunyo na naman bumalik sa pag- aaral si Ada nang mga panahong iyon

naramdaman ni Ada ang magandang buhay. Nagsasabi na rin si Ada na mahalaga si Ed sa

buhay niya. Samantalang si Azun unting-unting ginagawang alila ni Timo. Pinahayag na

din ni Timo na gagawing Reyna Elena si Ada sa Santacruzan. Dito nagsimula ang

malaking tiwala ni Ada sa kanyang tiyuhing Timo.Isang gabing magiging Reyna Elena si

Ada, si Cris ang kanyang konsorte na hinahangaan at kinagulat ng mga tagabangketa ang

pagiging reyna ni Ada, nalaman lamang ni Ada na binayaran pala si Cris ng kanyang

tiyuhin para maging konsorta nito sa gabing yun, samantalang ang gusto niya ay si Ed,

pero ayaw nila Azun at Timo kaya wala siyang nagawa kung di sumunod kung anong

gusto nila. Nang gabing yun napakaraming taong nanood nang sagala. Pagkatapos ng

gabing maging prinsesa si Ada , habang tulog siya nararamdaman niya ang haplos ng

isang tao sa katawan niya ng mabuksan niya ang ilaw nakita niya na si Timo, ginahasa

siya at may nangyari sa kanila ng gabing iyon. Hindi siya makapanglaban dahil nagbanta

ito na papatayin silang mag-ina at yun ang kaniyang ikinatatakot. Kinabukasan paggising

niya nagpaalam ang kaniyang ina kasama ang kanilang katulong na maniningil sila ng

utang, natatakot si Ada na baka mangyari ulit sa kanya ang naganap kagabi, nagpasya

siyang lumayas sa bahay na yun. Napadpad siya sa isang negosyanteng intsik, inalok siya

na magtrabaho bilang labandera at tinanggap niya ang trabahong yun, nang kinagabihan

pinagtangkaan siyang gahasain ng kanyang among intsik. Tumatakbo siya sa may labasan

at tinulungan siya ng tinderang makatakas dahil ayaw ng tindera na mangyari sa iba ang

nangyari sa kanya noong pananamantala ng intsik sa kahinaan nito. Naisip ni Ada na

pumunta na lang siya sa kaibigan na si Mirna. Kinabukasan kinausap niya si Teresita na

pumasok at bumalik ulit sa pagsasayaw sa klab, hanggang sa pangatlong gabi nakita niya

si Ed sa klab.Niyaya siya nito na magsama sila at pumayag naman si Ada. Kinabukasan

habang nagtitinda si Ed, nasagasaan ito sa may riles ng tren at naging dahilan ng

pagkamatay nito na labis na ikinalungkot ni Ada, para maaliw at di siya malungkot

bumalik siya magtrabaho sa klab pero hindi na siya sumasayaw kung hindi tagahugas na

ng plato, tanda ng pagrespeto kay Ed. Lasing na dumating si Timo, sinabi kay Azun ang

buhay mayroon si Ada ngayon. Pinuntahan ni Azun kung saan nakatira si Ada, nang

magkita nagyakapan ang mag ina. Inalok ni Azun na bumalik na si Ada sa kanilang

tirahan at yun din ang pakiusap ni Timo pero alam ni Ada ang maitim na balak ni Timo at

ginamit kasangkapan lang ang kanyang ina . Hinayaan na lang ni Ada na huwag ng

sabihin sa kanyang ina ang tunay na nangyari. Nang makauwi ang kanyang ina

napagisipan niyang dumaan sa looban. Dinalaw niya sa Angelita ang bulag na kanyang

kaibigan at nabalitaan niyang makakakakita si Angelita kapag naoperahan ito kaya

babalik si Ada sa pagsasayaw sa Klab para makatulong kay Angelita.

C. Wakas

Katulad ng mga nakaraang gabi, lasing na naman nang umuwi si Timo. Dahil sa

sobrang kalasingan nagawa niyang saktan at bugbugin si Azun na tuluyan nang

nawalan ng malay. Buti na lang andiyan si Mang Tomas para tumulong sa kanya.Sa

kabaitan ni Mang Tomas dinala muna at nang makapagpahinga sa bahay niya si Azun.

Dahil pansamantalang nawala ang bait ni Azun dahil sa ginawa ni Timo sa kanya

inaalagaan muna siya ni Mang Tomas. Pagkatapos pakainin si Azun, pumunta siya sa

kanyang sapatusan para magsara, pag- uwi niya nakasalubong niya si Angelita at ang

taga pag- alaga nito. Ibinilin nito sa kanya si Angelita kasi uuwi ito sa Bicol, pumayag

naman ang matanda. Gabing bumalik nanaman si Ada sa pagsasayaw sa klab, nang

mabalitaan niya na kasalukuyang sinira ang kanilang tahanan, pagdating niya wala na

siyang naabutan. Binalita ni Mang Tomas na si Azun ay nasa kanyang pangangalaga

ngayon.Walang ginawa si Ada kung hindi alagaan ang kanyang ina para mabilis itong

gumaling. Kinalaunan may dumating sa kanyang balita na dumating ang tiyuhin ni Ed

at hinanap siya para iabot ang sobreng naglalaman nang malaking halaga. Dito

magbabago ang buhay ni Ada. Linggo ng gabi araw nang pagsali ni Angelita sa kontes

ng kantahan, ang dalawang mag ina ang naiwan sa bahay ni Mang Tomas, dito

dumating si Timo at muntik nang gahasain si Ada biglang natauhan si Azun at

sinaksak ito hanggang sa mapatay si Timo. Napatay ni Azun si Timo upang

ipagtanggol si Ada,may abogadong nag-boluntaryong tulungan silang mag- ina sa

kaso.Prosisyon ng Itim na Nazareno, habang nanood si Ada ng prusisyon nakita niya si

Cris umakyat at nagpunas din sa mukha nang Nazareno. Nang araw ding iyon nagsalo-

salo sila para ipagdiwang ang pista ng Mahal na Poong Nazareno.Napagdesisyunan

nila Ada, Azun at Angelita na dalawin si Roque sa bilibid. Hindi makapaniwala si

Roque na may dalaw siya at nakita niya ang kanyang mag-ina at doon nagyakapan at

nagpatawaran silang mag-iina, at pinapangako ni Ada na gagawa siya ng paraan para

makalabas ang kanyang ama. Nagbalik na ang sigla ni Azun, bumalik na siya sa

pagtitinda sa bangketa, laking pasasalamat niya sa tulong ni Mang Tomas, dumating

din ang mga taong nangangako kay Angelita na tutulong para ma-operahan ang

kanyang mga mata.

VII. Pagsusuring Pangnilalaman

A. Kalagayang Sosyal/Pangkabuhayan/Status ng Pangunahing Tauhan

1. Azun

Si Azun ay dakilang asawa ni Roque, at mapagmahal na ina kay Ada.

Kilala sa kanilang lugar dahil madalas na mapag-tsismisan na di umanoy

kalaguyo si Timo.

Siya ay dating bayarang babae sa klab na ngayon ay kasalukuyang tindera

ng mga kung ano-anong mga abubot sa bangketa na di makakailang

kakarampot lamang ang kita.

Kapos sa buhay at nabubuhay sa sistemang “isang kahig, isang tuka”.

2. Roque

Si Roque ay iresponsableng asawa ni Azun at puno ng padududa sa asawa.

Kilala bilang lasenggerong pindeho sa kanilang lugar.

Walang hanapbuhay, umaasa lang sa mga pinapalimos na pulubi at

pautang ni Timo.

Kapos sa buhay at nabubuhay sa sistemang “isang kahig, isang tuka”.

3. Ada

Si Ada ay isang mapagmahal at masunuring anak ni Azun at Roque.

Kilala sa kanilang lugar dahil sa angking kariktan at hinahangaan ng

maraming kalalakihan.

Siya ay karaniwang estudyante sa hayskul, pagkagaling sa eskwela ay

pumapalit ito sa ina para magtinda ng mga abubot.

Kapos sa buhay at nabubuhay sa sistemang “isang kahig, isang tuka”.

4. Timo

Si Timo ay walang asawa ngunit may pagtingin siay kay Azun, kilala ng

marami dahil siya ang pinaka may- kaya sa looban.

Dati ring dukha ngunit dahil sa pagsisikap ay umasenso at ngayon ay

karaniwang nagpapautang ng pamuhunan sa mga tao sa looban

Masagana at maluwalhati ang pamumuhay.

B. Kulturang Pilipino

1. Pagbabahagi ng isang balot ng piniritong manok at isang supot ng pansit

canton ni Ed kina Ada dahil sa bertday nito noong araw na iyon.

Isang kulturang Pilipino ang pamamahagi ng isang token o pagkain

tuwing kaarawan ng isang tao. Ang pamamahagi ay isang paraan ng

pasasalamat sa Poong Maykapal sa panibagong taon na inihandog at

sa mga biyayang ipinagkaloob.

2. Ipinakilala ni Cris si Ada sa kanyang Tiyahin pagkatapos nilang mamasyal.

Isang kulturang Pilipino ang pormal na pagpapakilala ng isang binata

ng dalagang kanyang sinisinta sa kanyang mga magulang.

3. Santacruzan

Isang kulturang Pilipino na namana natin mula sa mga ninuno nating

kastila ang santacruzan. Ito ay paraan ng paggunta sa pista ng Mahal na

Birheng Maria. Isang uri ito ng pasasalamat sa mga biyayang natanggap,

debosyon at pananampalataya kay Birheng Maria.

4. Burol

Nakagawian na ng mga Pilipino ang iburol ang namatay na kaanak

bilang tanda ng respeto at paggalang dito. Sa burol nagkakasama-sama

ang pamilyang naiwan ng pumanaw upang sariwain ang mga

masasayang ala-ala at pananalangin tanda ng pagpapaubaya ng

pumanaw na kaanak sa Panginoon.

5. Pagrorosaryo

Isang kulturang Pilipino na namana rin natin sa mga kastila na

nagpalaganap ng Kristiyanismo sa ating bansa. Ito ay isang paraan ng

pananampalataya at paghingi ng gabay sa ating Panginoon. Ito ay

kadalasang ginagawa tuwing alas-tres ng hapon, araw-araw.

6. Pagmamano

Nakagawian na natin ang pagmamano at paghalik sa kamay sa mga

nakakatanda. Ito ay isang paraan ng pagpapakita ng respeto at

paggalang. Ngunit sa panahon ngayon madalang nalang ang mga taong

humahalik sa kamay ng mga nakakatanda.

7. Pista

Isang kulturang Pilipino ang magdaos ng pista taon-taon bilang tanda ng

debosyon natin sa mga patron ng Simbahang Katolika. Ito ay isang

paraan ng pasasalamat, paghingi ng gabay, pananalig at

pananampalataya.

C. Pilosopiyang Pilipino

1. “Sa pag-ibig lahat ay pantay pantay” - Ada

Paniniwala ni Ada na ang pag-ibig ay sadyang hindi mapanghusga,

walang mayaman o mahirap, maganda o pangit. Ang lahat ay pantay

pantay sa larangan ng pag-ibig maging sa mata ng Diyos.

2. “Ang pangarap ang bumubuhay sa tao” - Mang Timo

Paniniwala ni Mang Timo na ang lahat ay nabubuhay at nagpupursige

para sa pangarap, pinatotoo ito ang katagang “ Libre lang ang

mangarap”.

3. “Kailanma’y di puputi ang uwak” - Doray

Paniniwala ni Doray na kailanma’y ang masama’y di bubuti.

4. “Kung may usok may apoy” - Roque

Paniniwala ni Roque na ang lahat ng bagay ay may sanhi o

pinagmulan.

5. “Nagsisimula ang lahat nang hindi pantay” - Timo

Paniniwala ni Timo na ang lahat ay nagsisimula nang hindi pantay at

nasa atin na iyon kung paano natin ito gagawing produktibo.

6. “May mata ang dibdib ng mga ina” - Azun

Paniniwala ni Azun na ang mga kutob o pakiramdam ng mga ina ay

kung minsan ay totoo.

7. “Ang ayaw maligo ng putik ay hindi dapat bumabad sa putikan, kung ayaw

mong ma-ulingan, huwag kang humawak ng palayok” - Timo

Paniniwala ni Timo na kung nais nating maging ligtas at malayo sa

disgrasya huwag na tayong mag-atubili at umiwas sa mga bagay na

maaaring makapagpahamak sa atin.

8. Paghingi ng awa ni Azun sa Diyos

Si Azun ay naniniwalang may awa ang Diyos kaya naman siya ay

lumuhod at nagsumamo sa harap ng Panginoon at nanalagin. Pag-asang

sana ay maiahon sila sa bagsik ng bangketa.

D. Simbolismong Ginamit

1. Bangketa

Sumisimbolo sa mga taong tsismosa’t tsismoso o mga taong

nagkakalat ng mga masasama o di makatotohanang balita na nakatira

sa looban.

2. Nagkukulapuhan ng tae

Ipinahihiwatig nito ang pagkalat ng masamang balita, sumisimbolo

naman ang tae sa tsismis, masama o di makatotohanang balita.

3. Larawan ng Madona

Sumisimbolo sa mag-inang pulubi na nasa lansangan nakalahad ang

palad at umaasa sa kakarampot na barya.

4. Bituka ng bangketa

Sumisimbolo sa buhay ng mga tao sa looban.

5. Manika

Sumisimbolo sa lungsod, dumilat pumikit, waring nang-aakit sa

pinakapihikang pansin mula sa kuta ng Santiago, ang makiring lungsod

ay patuloy wari sa panunukso.

6. Latak ng Lipunan

Sumisimbolo sa pananaw ng mga tao na umaasa sa ilegal na paraan

para mabuhay at may pantawid gutom.

7. Ilog

Sumisimbolo ito sa patuloy na pag-agos ng buhay. Ang mga hindi

nakapag-aral ay sadyang walang pangarap, kuntento na sila sa limos awa

sa isang araw kaya naman sila ay nakikiagos sa daloy ng marumi at

maralitang buhay.

8. Gulong

Sumisimbolo sa buhay ni Ada at Azun at maging ng lahat ng tao sa

mundo. Minsan nasa ibabaw, minsan nasa itaas.

9. Pulang Langgam

Sumisimbolo sa mga taong maagang kumakayod sa bangketa para may

pantawid gutom sa hapunan.

10. Alon

Sumisimbolo sa mabagsik na pagbibiro ng tadhana. Ang taas babang

paglalaro nito at hampas na walang humpay na hahantong sa paraisong

dalampasigan.

E. Terminolohiya

1. kalapati ng lahat

Isang bayarang babae o alipin ng nakararami

2. makikiri

Maaarte, maluho, maraming aksesorya sa katawan

3. makating dila

Taong hindi marunong magtago ng sikreto at hindi

mapagkakatiwalaan.

4. pumaikpik

Nangingibabaw, namayani, namagitan

5. manikluhod

Nagmamakaawa, humihingi ng kababaang-loob, pagsusumamo,

pakikiusap

6. nakamata

Nakatitig, nakatingin ng mariin, tinatanaw

7. magpatianod

Sumabay sa agos, magpadala, bumigay, dumaloy, bumalisbis,

tumalaytay,dumaluydoy

8. lugami

lublob, gumo, lubog, datay, lupaypay, lugmok

9. banaag

kislap, andap, kutitap,anag-ag, sinag, aninag

VIII. Pagsusuring Pampanitikan

A. Dulog

Unti unti nang nagkakabagwis ang buhay na kani-kanina’y walang tibok sa bangketa.

Mahalumigmig ang hanging-lungsod. Sumandaling humihinga ang umaga ng simoy na

walang lason. Ang maluwang na lansangan ay hindi pa pinamumutiktikan ng mga

umaatungal na bus, dyipni, taksi,kotse, at mga taong mula sa sinapupunan ng gabi ay

iniaanak ng liwanag upang maging pulang langgam ng kalungsuran.

Iniluwa na ang mga taga-Looban mula sa maliit na eskinitang nag-uugnay sa bangketa.

May kanya- kanyang dalang gamit, may mga pasang kahon o itinutulak na karitong puno ng

mga paninda.

B. Teoryang Nangingibabaw

1. Realismo

Nangibabaw ang teoryang realismo sapagkat ang nobelang “Bulaklak ng

Maynila” ay hinango sa realidad. Nagpapakita ito ng makatotohanang

paglalarawan ng tao, lipunan at kapaligiran na nagpangibabaw sa

kagandahan ng nobela. Ipinakita rin dito ang mga pangyayaring

maaaring maganap sa tunay na buhay.

Patunay:

Senaryo sa bangketa

“Nakatambak sa kalsada ang kolonya ng mga paninda: tuwalya,

damit-bata, bra, kamisong mura, short na panlalaki’t pambabae,

mumurahing sabon na galing tsina, panghintutuli, panghinuko, tumpok-

tumpok na pulang mansanas at marami pang iba. Sa makababa ng

simbahan, palusong sa daanan-sa-ilalim, nakahilera ang mga pulubi. Mga

bulag na kumakanta o naggigitara o tumutugtog ng silindro, lumpo o

walang paningin, ngunit sa kabuuan ng daanan-sa-ilalim ang daing na

pagpapaawa ay tumitigib sa paligid…….” – kabanata 6, pp. 54-55

Mga pulubi sa kalye

“Me ipinanganak na pulubi na Angelita,” sabi ng payat na babae.

“Me isinilang na pulubi at namamatay na pulubi. Me isinilang sa bangketa.

Buong buhay kalaro ang usok at alikabok. Hanggang kamatayan bangketa

ang pagbuburulan”. Pumaikpik ang katahimikan ant maya-maya’y

nagpatuly na sa panglilimos at pagkanta ng batang bulag……. – kabanata

6 pp. 55-57

Pag-usap ng bulag at lumpo

“Napangarap ko kagabi ang asawa ko. Bumalik daw. Masaya ako.

Nakapiling ko ang asawa ko”,sabi ng bulag. “Ako alam kong wala na si

Reina ko, nasawi siya sa sumabog na pagawaang kapwa naming

pinagtratrabahuan ksabay nito ang pagiging lumpo ko.” ,sagot ng lumpo

……– kabanata 6, pp.60-63

Mga sumasayaw sa klab

“ Kumiri ang tugtog. Kumiri din ang sayaw ni Teresita.

Sumusunod si Ada. Unti-unting natatangay na siya ng sigabo ng tugtog at

na init ng makiring ilaw. Kuiri na rin ang kanyang paa, lumandi na rin ang

kanyang baywang, naging malikot narin ang kanyang kamay,ulo at mga

mata. Umaatikabong palakpakan ang sumabog pagkatapos ng kanilang

unang sayaw ni Teresita……… – kabanata 14, pp.164-166

Pag-demolish sa mga kubakob sa tabing ilog

“Ganap ng naglaho ang nga kubakob sa dating tinitirhan. Wala

nang nalalabing mga palatandaan. Sa sinapupunan ng guho, ang lahat

magkakapantay……..– kabanata 23, pp.265-267

2. Markismo

Nangibabaw rin sa nobela ang paglalaban ng mahirap sa mayaman,

mahina sa malakas at mabuti sa masama. Ngpapakita ng diskusyon at

pananamantal sa karapatang pantao.

Patunay:

Paggahasa ni Timo kay Ada

“ Tiyong huwag po! Maawa kayo…” nagsusumamo si Ada kay

Timo ngunit hindi parin nito napigilan ang maitim na balak ni Timo.

Walang nagawa si Ada kundi ang umiyak dahil binantaan siyang papatayin

silang mag-ina kapag tumanggi siya at kapag nagsumbong siya sa

kinauukulan o sa ina mapapahamak sila……. -kabanata 19 pp. 207-210

Pananakit ni Timo kay Azun

“Bigla-bigla, umigkas ang bakal na kamao ng pamamalibhasa,

tumabak sa mukha ng tumayong mandirigma hanggang sa iyo’y guppong

bumagsak sa pagkagapi…….. – kabanata 22, pp. 250-253

Paghimok ni Timo kay Roque na magnakaw

“ Isinubo nila si mang Roque. Me mga bata si Mang Timo,

hinikayat si Mang Roque, Na nakawan ang Intsik. Pero nang gabing iyon

may tumawag sa telepono na pulis kaya napatay niya ang Intsik…. -

kabanata 13, p. 140

3. Formalismo

Ang kabuuan ng nobela ay nabalot ng mga matatalinghagang

pahayag. Ito ay nakatulong sa pagpapatuloy ng istraktura o pagkabuo

nito.

Patunay:

“Dumupikal ang batingaw sa simbahan, bumulaga sa kanya ang isang

santinakpan na dumadaluyong na mga bandilang pula, mga kamaong

nakakuyom…..”-kabanata 23, pp. 268-269

“Wala nang katagang namutawi sa labi ng gabi. Tahimik na umuungoy ang

duyan ng hangin, inaawitan ang ibig nang manahimik ng ulilang vituin sa

langit…..”-kabanata 17, p.200

C. Kabisahan ng Nobela

1. Bisa sa Isipan

Ang namutawing kaisipan sa akdang “Bulaklak ng Maynila ay ang

katotohanang ang mundo ay isang malaking Quiapo, hindi mo alam kung

anong klaseng tao ang nakapaligid sayo. Nangibabaw rin ang konseptong

ukol sa buhay ng mga tao sa looban. Dapat nating bigyan ng pansin ang

mga taong humihingi ng limos-awa sa lansangan sapagkat sila ay mga

taong nangangailangan ng kalinga at tulong. Sila ay inihalintulad sa mga

langaw na maikli ang buhay ngunit parami nang parami. Sa kabilang banda

binigyang diin rin ang kahalagahan ng mga mag-asawa at pamilya.

Gayundin ang kaisipang kung sino pa ang mga makapangyarihan at sakim

siyang kung minsan ang pinagkakalooban ng salapi.

2. Bisa sa Pandamdamin

Ang akdang ito ay lubos na pinaglaruan ang aking emosyon. Nakadama

ako ng pagkainis dahil sa pagiging iresponsable ni Roque at ang pagiging

mapanlinlang ni Timo. Nahabag ako sa mga pulubing pinagkaitan ng awa,

atensyon, kalinga’t pagmamahal. Naawa ako sa mga dinanas na pagsubok

ni Ada at ni Azun, subalit sa kabila na ilang beses na pag-kadapa nagawa

nilang bumangon at lumaban, nanatiling matatag para harapin ang

katusuhan ng Tadhana. Gayunpaman lubos na kasiyahan nag aking nadama

ng makamit nial Azun at Ada ng kalayaan laban kay Timo at nangibabaw

muli ang kapayapan at kabutihan sa looban pati ang muling pagkabuo ng

pamilya ni Ada kasama si Angelita.

3. Bisa sa Kaasalan

Ikanga nila “ang buhay ay umiikot na parang gulong”, minsan nasa ibaba

minsan nasa itaas. Napagtanto kong dapat nating tanggapin at hapin ang

mga pagsubok sa buhay dahil walang mangyayari kung tatakbuhan natin

ito. Minsan kailangan nating magsakripisyo para sa kapakanan ng iba at

pansariling kabutihan. Nararapat din tayong mabuhay sa katotohanan dahil

ito lamang ang makapagpapalaya sa atin. At ang huli dapat nating gawing

inspirasyon ang nakaraan kaaya-aya man ito o hindi sapagkat ang nakaraan

ay ang kalakasan ng hinaharap.

4. Ispiritwal at Moral

Lubos na nasubok ang ispiritwal na paniniwala ng mga tauhan. Naisip kong

ang katagang “ Habang may buhay may pag-asa” habang binabasa ko ang

parte ng akda halos manlumo na si Ada sa sobra hirap at pasakit na

kanyang dinanas. Masusubok lamang an gating pananampalataya sa

pamamagitan ng mga pagsubok na ginawad sa atin ng Panginoon kaya

naman manatili tayong matatag at patuloy na maniwala at manalig sa

kanya. Sa kabilang banda ang moralidad ay sumentro rin sa akda. Dapat

lamang na mamutawi ang pagtutulungan sa bawat isa dahil kung may

inggit o sakim na puso mailalagay sa peligro ang karamihan. Nais ding

ipakita ng akda ang baluktot na pamumuhay ng mga tao sa looban at ang

mga taong lubos na naaapektuhan.

IX. Kongklusyon

Sa kabuuan ng akdang “Bulaklak ng Maynila” napagtanto kong ang buhay ay

parang alon. Taas babang humahampas sa dalampasigan. Ang akda ay tungkol sa

pamumulaklak ng isang dalaga sa bangketa. Hinarap ang iba’t-ibang pagsubok. Dumating

sa puntong natapakan na ang dangal puri’t dignidad subalit nanatiling matatag para

harapin ang bawat hamon ng buhay at katusuhan ng tadhana. Sa kabilang banda, ito rin ay

tumalakay sa pamumuhay ng mga karaniwang tao sa looban, ang pader sa pagitan ng

mayaman at mahirap at ang paglalaban ng malakas at mahina. Kasama ang mga

itinuturing na langaw ng lipunan. Ang mga pulubing nanglilimos ng awa. Mga taong

maiikli ang buhay at patuloy na dumarami na parang isang langaw. Dagdag pa ditto ang

agsisiwalat ng katotohanan, kabutihan, at kapayapaan.

X. Rekomendasyon

Kung ako ay mabibigyan ng pagkakataon, nais kong mabasa ito ng mga may

kapangyarihan sa gobyerno para mamulat ang kanilang mga mata sa mga pangyayari na

nagaganap sa tunay na buhay o ang looban. Nais kong imulat ang kanilang mga isipang

nabubulag na sa salapi at patuloy na sinasamantala ang kaban ng bayan. Dagdag pa dito

ang layuning masousyunan ang hindi makitang problema n gating lipunan.

Sa kabilang banda nais ko rin itong ipabasa sa lahat ng tao nang sa ganon ay

mamulat sila sa katotohanan at bilang babala narin sa bawat isa. Sana’y manatili ang

bawat isa na matatag at matapang na humarap sa mga unos ng buhay.