back pain slides turkish

10
19.03.2011 1 Bel ağr ısında güncel yaklaşımlar? Dr .Fzt.Murat Dalkılı[email protected] Fatih Üniversitesi,17.03.201 1 Pek çok hasta bel ağr ısını kendi imkanlar ı ile geçiştirmekte tıbbi yardıma başvurmamaktad ır. Tıbbi yardıma başvuran hastalarda, herhangi bir müdahale olmasa da, 4-6 hafta içinde içinde a ğr ı ve disabilite ve i şe dönüş sorunu kendili ğinden Güncel verilere göre bel ağr ısı sorunu çözülmektedir. Peki, sorun nerede ? Buna olumlu verilere rağmen hastalar ın , 1/3 ü akut atak sonras ı 1 yıl içinde devam eden ağr ılardan, 1/5’i günlük ya şamda ciddi aktivite limitasyonundan şikayet etmektedir. Bel ağr ısı sorunu ile ilgili maliyetin %75’i , kronik/nükseden/ ısrarcı bel ağr ısına sahip %5’lik kesim taraf ından oluşturulmaktadır. Bu konuda çalışan farklı disiplinlerin gerek kendi içlerinde gerekse kendi aralar ında konsensüse ulaştığı hususlar çok azdır. Bu çerçevede, bel ağr ılı hastayı değerlendirmek ve takip mevcuttur. Diagnosis and Treatment of Low Back Pain: A Joint Clinical Practice Guideline from the American College of Physicians and the American Pain Society, 2007 Bel Ağr ılı Hastada Yatak İstirahatı Önerilmeli mi ? 25 yıl önce Deyo R, Hiehl A, Rosenthal M. How many days of bed rest for acute low back pain? a randomized clinical trial. N Engl J Med. 1986;315:1064-70. Nörolojik semptomlar yoksa 2 günden fazla yatak istirahat ı önerilmemeli 16 yıl önce The Treatment of Acute Low Back Pain — Bed Rest, Exercises, or Ordinary Activity? Ant ti Malmivaar a M D Ph D Unt o Häkk ine n M Sc Ph D Ti mo Aro M D Ph D N  , . ., . ., , . ., . ., , . ., . . Engl J Med 1995; 332:351-355 Ağr ı sınır ında hareket yatak istirahatine göre daha h ızlı iyileşme olanağı sağlar. 9 yıl önce S Rozenberg, C Delval and Y Rezvani Bed rest or normal activity for patients with acute low back pain: a randomized controlled trial. Spine. 2002 Jul 15;27:1487-93. Yatak istirahatı akvite ile eşit etkiye sahiptir. Çalışma hayatı günlük aktivite sınır ına yakın kişilere sağlık raporu verme alışkanlığı limitlenmelidir. ……. Bel Ağr ılı Hastada Fizyoterapi Yaklaşımı ? Hekimin tanısı ile birlikte, hareket analizi,fiziksel değerlendirme ve hasta öyküsüne dayal ı analiz… Hasta öyküsünde psikososyal risk faktörleri ve semptom davranışı mutlaka değerlendirilmelidir. NEDEN ?

Upload: ptmurat

Post on 08-Apr-2018

222 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 1/10

19.03.2011

1

Bel ağr ısında güncel yaklaşımlar?

Dr.Fzt.Murat Dalkılınç[email protected]

Fatih Üniversitesi,17.03.2011

Pek çok hasta bel ağr ısını kendi imkanlar ı ilegeçiştirmekte tıbbi yardıma başvurmamaktadır.

Tıbbi yardıma başvuran hastalarda, herhangi bir müdahale olmasa da, 4-6 hafta içinde içinde ağr ı ve

disabilite ve işe dönüş sorunu kendiliğinden

Güncel verilere göre bel ağr ısı sorunu

çözülmektedir.

Peki, sorun nerede ?

Buna olumlu verilere rağmen hastalar ın ,

1/3 ü akut atak sonrası 1 yıl içinde devam eden ağr ılardan,

1/5’i günlük yaşamda ciddi aktivite limitasyonundan şikayet etmektedir.

Bel ağr ısı sorunu ile ilgili maliyetin %75’i ,kronik/nükseden/ısrarcı bel ağr ısına sahip%5’lik kesim taraf ından oluşturulmaktadır.

Bu konuda çalışan farklı disiplinlerin gerekkendi içlerinde gerekse kendi aralar ındakonsensüse ulaştığı hususlar çok azdır.

Bu çerçevede,bel ağr ılı hastayı değerlendirmek ve takip

mevcuttur.

Diagnosis and Treatment of Low Back Pain:A Joint Clinical Practice Guideline from the American College of Physicians and

the American Pain Society,2007

Bel Ağr ılı Hastada Yatak İstirahatı Önerilmeli mi ?

25 yıl önceDeyo R, Hiehl A, Rosenthal M. How many days of bed rest for acute low back pain? arandomized clinical trial. N Engl J Med. 1986;315:1064-70.

Nörolojik semptomlar yoksa 2 günden fazla yatak istirahat ı önerilmemeli

16 yıl önceThe Treatment of Acute Low Back Pain — Bed Rest, Exercises, or Ordinary Activity?Antti Malmivaara M D Ph D Unto Häkkinen M Sc Ph D Timo Aro M D Ph D N  , . ., . ., , . ., . ., , . ., . .Engl J Med 1995; 332:351-355Ağr ı sınır ında hareket yatak istirahatine göre daha hızlı iyileşme olanağı sağlar.

9 yıl önceS Rozenberg, C Delval and Y Rezvani Bed rest or normal activity for patients withacute low back pain: a randomized controlled trial. Spine. 2002 Jul 15;27:1487-93.

Yatak istirahatı akvite ile eşit etkiye sahiptir. Çalışma hayatı günlük aktivitesınır ına yakın kişilere sağlık raporu verme alışkanlığı limitlenmelidir.

…….

Bel Ağr ılı Hastada Fizyoterapi Yaklaşımı ?

Hekimin tanısı ile birlikte, hareketanalizi,fiziksel değerlendirme ve hasta

öyküsüne dayalı analiz…

Hasta öyküsünde psikososyal riskfaktörleri ve semptom davranışı mutlaka

değerlendirilmelidir.

NEDEN ?

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 2/10

19.03.2011

2

Ağr ı,kişiyi,

beyin taraf ından tehdit olarak algılanan bir durumdanuzaklaşmaya iten pek çok sistemin ürünü olan bir ç ıktıdır.

“Ağr ı bir input değil output’tur.”

*

Ağr ı*nın Yeni Tanımı

, , .

Ağr ıyı algılamamızı sağlayan tüm yapılar (Nosiseptörler, Sinir Lifleri,Omurilik,Beyin...vb)

bizi riskli durumlardan koruyan,(yaralanmaya yakın,önceki yaralanma,o andaki yaralanma)

bir alarm/güvenlik sistemini oluşturur.

DOKU HASARI VE AĞRI ARASINDAKİ DOKU HASARI VE AĞRI ARASINDAKİ İLİŞKİYEİLİŞKİYE FARKLI BİR BAKIŞ AÇISIFARKLI BİR BAKIŞ AÇISI

(Butler/Mosel(Butler/Moseleey: Explain Pain)y: Explain Pain)

ESİ sinir sistemi ile ilişkili ağr ı

AĞRI SEVİY

İYİLEŞME SÜRESİ (GÜNLER/HAFTALAR)YARALANMAANI

inflamasyon,scar oluşumu,re-modelling

doku hasar ı ile ilişkili ağr ı

Beyin riskli bir durumda olduğumuzu nasıl tespit eder ?

Görme,duyma,dokunma....

Beyin riskli bir durumda olduğumuzu nasıl tespit eder ?

Görme,duyma,dokunma.... + Nosisepsiyon

Ağr ı & Nosisepsiyon

Nosiseptörler dokunun risk altında olduğubilgisini merkezi sinir sistemine iletirler.Ancak AĞRI hissetmek için bu verinin diğer verilerle birlikte işlenmesi ve GERÇEKTENTEHLİKELİ bir durum olup olmadığınınBEYİN taraf ından tespiti gerekir.

Problem!

Propriosepsiyon Nosisepsiyon

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 3/10

19.03.2011

3

Omurilik

Beyne komşu yapılar 

Beyin

Nosiseptörler 

Sinir Lifleri

Ani ısı değişikliğiMekanik yüklenme

Kimyasal maddeler...vb

2.Nosiseptörlerden beyneuyar ı gidiyor mu ?

. os sep r er uyar ı veriyor mu ?

3.Kişi neden ağr ı hissetmiyor ?

Fiziksel herhangi bir uyaran olmadan ağr ı hissedilebilir mi ? Ağr ıyı tetikleyebilecek unsurlar neler olabilir ?

Mekanik unsurlar 

Anılar 

Duygular 

Sinir dokusunun kendisinden gelen uyar ımlar 

Beklentiler 

Bu durum genellikle Israrcı/Kronik BelAğr ılı Vakalarda görülmektedir.

Bu, MR görüntüsü kime ait biliyor musunuz ?

American Pain Society +American College of PhysiciansKlinik Öneri Kılavuzu

09.10.2007

STRÜKTÜREL TANILAMASTRÜKTÜREL TANILAMA

HER ZAMAN %100 SONUÇ VERİR Mİ ?HER ZAMAN %100 SONUÇ VERİR Mİ ?

Ağr ı söz konusu olduğunda,MRI,CT..vs gibi diagnostik testlere dayalı tanılamanın güvenilirliğinin az olduğunu göz

önünde bulundurun.

İlaç ve Cerrahi dışında etkinliği kanıtlanmış pek çokfarklı tedavi yöntemi mevcuttur.

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 4/10

19.03.2011

4

The New England Journal of Medicine 

1994, Volume 331:69-73 

%36 TAMAMEN NORMAL

98 ASEMPTOMATİK KATILIMCI

2 ŞER KEZ MRI İLE TEST

KALANLAR İÇİNDE

%52 EN AZ BİR SEVİYEDE BULGE

%27 PROTRÜZYON

%1 EKSTRUDE DİSK+

ÇEŞİTLİ DEJENERASYON VE DEFORMİTELER

Yaralı yada ağr ılı 

kişiler kendileri içinyararlı olan hareketbiçimlerini tercih

ederler 

Sorun şudur: bupozitif reaksiyon ne

zaman disfonksiyonadönüşür ?

Ne zaman müdahaleedilmelidir ?

Peki, bel ağr ısı nereden geliyor ?

Buradan mı ?

Buradan mı ?

Yoksa, buradan mı ?

• Faset eklemlerin kapsülleri ve SI eklem

• Disklerin dış çeperi

• Ligamentler 

• Faset eklemlerin kapsülleri ve SI eklem

• Disklerin dış çeperi

• Ligamentler 

Omurgada inervasyonu olan dokular Omurgada inervasyonu olan dokular 

• Dura mater 

• Sinir kökü kılıf ı• Sinir dokuya kar ışan konnektif doku

• Spinal kanalın kan damalar ı

• Kaslar 

• Dura mater 

• Sinir kökü kılıf ı• Sinir dokuya kar ışan konnektif doku

• Spinal kanalın kan damalar ı

• Kaslar 

Bel ağr ılı hasta gelince ne yapıyoruz ? Fizyoterapistler, Manuel Fizyoterapistler, Osteopatlar,Doktorlar...

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 5/10

19.03.2011

5

Spring Test Stork TestPsoas İşareti

Pasif Hiperekstansiyon Testi Laseq Drop Test

Patrick Test Gaenslen Test

Sacroilliac Spring Test

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 6/10

19.03.2011

6

İl liac Kompresyon Testi Sacroil liac Stres Testi

Omurga segmentinde bir yapıyı diğerlerindenOmurga segmentinde bir yapıyı diğerlerinden

ayırarak mekanik bir yük vermek ve bu yollaayırarak mekanik bir yük vermek ve bu yolla

nosiseptif uyar ının geldiği dokuyu tespit etmek,nosiseptif uyar ının geldiği dokuyu tespit etmek,

%100 şu yapı risk altında yada hasar görmüş%100 şu yapı risk altında yada hasar görmüş

“ağr ının kaynağı bu yapıdır” demek“ağr ının kaynağı bu yapıdır” demek

İMKANSIZDIR!İMKANSIZDIR!

Neler Denenmiş ve denenmektedir ?

Sinir Kökü Kompresyon Sendromlar ı

Dermatom Sahalar ı

Slump Test Parmak ucu/Topuk Yürüme

L 4-5 S1

Laseq/SLR Test Ters Laseq Testi

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 7/10

19.03.2011

7

L1-2 Kalça Fleksiyonu

L3 Diz ekstansiyonu

L4 Ayak Dorsifleksiyon

L5 Parmak ekstansiyonu

 

Sinir Kökü ve myotomlara göre test aktiviteleri

S1 Plantar fleksiyon,eversiyon,kalça ekstansiyonu,diz fleksiyonu

S2 Diz fleksiyonu

S3 Parmak fleksiyonu

L2-3-4 Patellar RefleksL5 Posterior Tibial RefleksS1 Aşil Refleksi

Tüm bu veriler ne işimize yarar ?

Acil/riskli durumlar ı geç kalmadan tespit etme!

Çok Acil Durumlar •Mesane ve idrar kontrolünde ani ve nedeni bilinmeyen kayıp/azalma•Travma sonrası başlayan bel ağr ısı •Bacaklarda ani ve nedeni bilinmeyen güç kaybı • Perine bölgesinde uyuşma

Acil Durumlar/24 Saat•Bel ağr ısı ile birlikte 48 saatten fazla seyreden 38°C ve üzeri ateş •Geceleri yada dinlenme pozisyonunda ara vermeksizin devam eden ağr ı•Ciddi ve kontrol edilemeyen bel-bacak ağr ısı •Gittikçe kötüleşen ve diz altına inen uyuşma ile beraber seyreden ağr ı•İlerleyici nörolojik defisitler 

Olası Ciddi Durumlar < %2

Tümör Yaş>50

Kanser öyküsü

Açıklanamayan kilo kaybı

Konservatif Tedaviden sonuç alamama

Enfeksiyon Enfeksiyon öyküsü

İntravenöz ilaç kullanımı

Ba ı ıklık sistem hastalı ı 

Kauda Equina İdrar-gaita kaçırma,kontrolünde zorluk

Bacaklarda kuvvet kaybı

Ayakta duyu defisitiDorsifleksiyon,baş parmak ekstansiyonu ve plantar fleksiyonda kuvvet kayb ı

Kır ık Travma öyküsü

Uzun süren steroid kullanımı

Yaş>70

Hasta öyküsü!!!

Acil Durumlar Ekarte Edildikten SonraAcil Durumlar Ekarte Edildikten Sonra

Değerlendirme neleri içermeli ?

r ının a ınmanın urumu

Fonksiyonel durum

HASTA ÖYKÜSÜ ALMAK MI ? DİNLEMEK Mİ ?

Değerlendirmenin İçeriği

Hastanın Yaşam Şekli İle ilişkili Değerlendirmeler Çalışma ortamı ve çalışma şekliSeyahat/Transfer Olanaklar ıGiyim Tarzı ve seçimleriGün içinde oturma süresi ve şekli

Hastanın Gün İçinde ve Uyku Pozisyonundaki Postürü/Alışkanlıklar ı

Hareket Testleri Ayakta duruşOmurga hareketleri (her yöne)Oturmadan ayağa kalkma ve oturmaBilateral kol elevasyonuPelvik translasyonDirsek yükseltmeKalça internal rotasyonu!!Kalça ekstansiyonu!!

Gerekirse Nörolojik Testler Slump,SLR..vb

Örnek Yaklaşımlar AKUT FAZ Ağr ıyı azaltma

Hareketliliği sağlama

Akut deviasyonlar ı azaltma

(lateral shift,fleksiyon..vb)

Eğitim/BilgilendirmeFiziksel ajanlar 

Eksternal destekler 

Mobilizasyon Egzersiz

Manuel Terapi

SUBAKUT FAZ Ek olarak;

Aktivite toleransını arttırmak

Ek olarak,

Terapatik Egzersiz

Sinir mobilizasyonu

Aerobik Egzersizler 

Nöromüsküler/Proprioseptif Eğitim

KRONIK FAZ Aktivite toleransını arttırmak

Günlük hayat ve işe dönüş

Nüksetmenin önlenmesi

Terapatik Ezgersiz

Ergonomik Eğitim

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 8/10

19.03.2011

8

Hedef organ düşünülmelidir 

Nöromüsküler Rehabilitasyon spesifik olarak kaslar ı çalıştırmayaodaklanmamalıdır.

Bel Ağr ılı Hastada Egzersiz Yaklaşımlar ı Nasıl Olmalıdır ?

Nöromüsküler Rehabilitasyon Tanımı?

Hareketler pratik edilmeli ve bu hareketler otomatikleştirilmelidir.(External Fokus)

Dereceli aşamalı yaklaşım çok önemlidir!

Yorgunluk iyi gözlemlenmelidir !

PositionalDistraction

Manipulasyon

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 9/10

8/7/2019 back pain slides turkish

http://slidepdf.com/reader/full/back-pain-slides-turkish 10/10

19.03.2011

10

Daha önce bu yükü kaldır ırken belim ağr ımıştı ?

Bel f ıtığım varmış ?

Ya tekrar belim ağr ırsa ?

Bel bölgesindeki dokularda;

Kaslarda,

Bağlarda

Eklemlerde

... yer alan nosiseptörler uyar ılabilir.

Bir yükü kaldır ırken birden belime ağr ı saplandı!

SONUÇ

Yükü bana öğretildiği gibi kaldır ıyorum.

Bel f ıtığım olsa da bunun ağr ı ile ilgisi yok.

Riskli bir durum yok.

Bel bölgesindeki dokularda;

Kaslarda,

Bağlarda

Eklemlerde

... yer alan nosiseptörler uyar ılabilir.

Günlük yaşamın rutini olan bu basit iş yapıldı!

SONUÇ

1.Disk problemi varsa cerrahi en iyi seçenektir.2.Gelişen görüntü teknikleri bel ağr ısının

nedenini bulmada yeterlidir.3.Beliniz ağr ıyorsa ağr ı yok olana kadar hafiften

Bel Ağr ısı ile İlgili 7 Hurafe

a ınma ı ır.4.Pek çok bel ağr ısı ağır kaldırma nedeniyle

oluşan yaralanmadan oluşur.5. Bel ağr ısı genellikle disabilite nedeni dir ?6. Bel ağr ısı olan herkesin X-Ray’i çekilmelidir.7. Yatak istirahati son derece önemlidir.

SONUÇAktiviteyi arttır ın

Aktiviteleri modifiye edin

Yatak istirahatinden kaçının

Günlük yaşama devam

Ağr ı Yaralanmaya Eşit Değildir!

Has alar şunlar ı duymalı :Ağr ı geçecekAğr ı ciddi bir şeyin işareti değil

Hareket ve egzersiz daha fazla zarar vermez

Ağr ı geçince provake eden/tetikleyici faktörleri araştır ın

Nüksetme ile ilgili faktörleri elimine edin