ھفتنامیكی رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (١١٢) یك شمم ٢٠٠٩/٢/٢٢ زایینیبرانبر ب رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

سای نۆیم

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

دەزگای بدرخان و گرووپی گنج بۆ شانۆ ل ئوروپابیارە ل كۆتایی مانگی شـــوباتی ئمســـاڵ دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ب ھاوكاری ناوەندی رۆشـــنبیریی كوردی ئمانی لـــ مانھایم، چند چاالكییكی ھونری و رووناكبیـــری ل وتانی ئوروپا (ئمانیا، نمساو ھۆندا) ئنجام بدات. وەفدەك بریتیی ل (حمید بدرخان، جوھر كرمانج، تامان شـــاكر، خالید جووتیار، قوبادی جلی زادە، سامی ھادی، حســـن یاسین، محمد موكری) ل دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان و گروپی گنج بۆ شانۆ ك پكھاتووە ل (كارۆخ ئیبراھیم، مزھر ئیبراھیم

حسن، كاریان شركۆ، ژیار ئیسماعیل، رووبار ئیسماعیل، ئیوب یوسف).شایانی باس، رۆژانی ٢/٢٨ تا ٣/٢٢ چاالكییكان بردەوام دەبن، ك بریتیی ل (پشانگای كتبی گڕۆك، نمایشكردنی شانۆگری "دیوار"، ك ل نووسین و دەرھنانی كارۆخ ئیبراھیم، ھروەھا چند سیمیناركیش سبارەت ب راگیاندنی ئازاد ل كوردستان. راگیاندنی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان

www.bedirxan.netbedrxan@yahoo.com

ل٢٠ل١٦-١٧

كۆسره ت ره سوڵ عه لــــی گشتی سكرتری جگری نیشـــتمانیی یه كتیـــی ته ئكیـــدی كوردســـتان له سه ر یه كیزی یه كتیی كوردستان نیشـــتمانیی كـــرده وه ، له لدوانكـــی تایبه تدا ته ئكیدیشی له وه كـــرده وه كه ســـكرتری له سه ر ره زامه ندی گشتی سه رجه م داواكارییه كانیان

ده ربیوه . ئه مـــه ی خـــواره وه ده قی وته ی كۆســـره ت ره سوڵ ھرمی سرۆكی جگری كنای بۆ كوردســـتان"گلـــی ئاســـمانیی

كوردستان":به ناوی خوای گه وره و میھره بان

شـــه ھیده كه ســـوكاری نه مـــره كان. پشـــمه رگه قاره مانه كانی كوردستان،

ھه ڤانی یه كتیی نیشتمانیی كوردستان، خه كی به شه ره فی كوردستان..ئمـــه كۆمه ك له ھه ڤانی مه كته بی سیاســـی و كۆمیته ی ســـه ركردایه تی و ھـــه ردوو جگره كه ی جه نابی مام جه الل پمانوایه ھه ندك كشـــه و گیروگرفت ھه یه له ناو ریزه كانی یه كتیی نیشتمانیی كوردستان و ھه ندك كه موكوڕی ھه یه له داموده زگاكانی حكومه ت و ركخستن و پشمه رگه ، ئمه له كۆبوونه وه ی مه كته بی سیاســـی و سه ركردایه تیدا بیارماندا چه ند لیژنه یه ك پكبھنین، ئه و لیژنانه ھه ریه كه یان كاره كانی خۆی كردووه و ئســـتا راپۆرته كانیان ئاماده كردووه ، كه وابیاره رۆژی ھه ینی یان شه ممه ی داھاتوو مه كته بی سیاسی كۆببته وه له سه ر ئه و راپۆرتانه و چه ند خاكیش كه له الیه ن ئمه وه پشـــكه ش به جه نابی مام جه الل سكرتری گشـــتی كراوه ، كه تایبه تن به چاككردن و به ھزكردنی ره وشی ناوخۆی ی.ن.ك و مشتوماكردنه وه ی په یوه ندییه كانی ی.ن.ك له گه ڵ كۆمه نی خه كی كوردستان و ركخستنه وه ی داموده زگاكانی حكومه ت، كه ئه وانه ھه موو له به رژه وه ندیی ی.ن.ك و خه كی كوردســـتانن و كاتكیش چووینه الی جه نابی مام جه الل به رله چوونیشـــمان نامه مان بۆنارد، به ڕزیان وتیان له سه رھه موو

خاه كان رازیم و پشتیوانی له ھه مووی ده كه م.خای یه كه می ئه و راپۆرته بریتییه له ئاشـــتبوونه وه ی گشتی، ئاشتبوونه وه ی گشتی له گه ڵ ھه موو ئه و كادرانه ی كه داباون یان ده ركراون یان دوورخراونه ته وه به ھه ر ھۆیه كه وه بت، ئه وه ش به شـــوه یه كی ئاره زوومه ندانه ، ھه روه ھا ئمه له ناوخۆمانـــدا به گشـــتی الپه ڕه یه كی نوێ ھه بده ینـــه وه و واز له ملمالنـــ و ته كه توالت بھنرت، به جۆرك كه وای لھاتووه كه ســـك ســـه ر به من نه بت ئه گه ر لوه شـــاوه ش بت من دژی ده بم و كه ســـكی لنه ھاتووش له به رئه وه ی له گه ڵ ته كه تولی براده رك نییه ، پشـــتیوانی لده كات، كـــه به وجۆره یه كتی

زیانی كردووه .بۆیه پمانوایه كه ده بت به گیانكی نوێ و به به رنامه و الپه ڕه یه كی تازه ی.ن.ك وال بكه ین كه خۆشه ویستییه كه ی ناو كۆمه نی خه ك و خۆشه ویستی خۆشمان بگه ڕته وه ناو خه ك، ئه گـــه ر وانه كه ین ھه موومان زیان ده كه ین، به م ئه گه ر كرا بۆ ھه موومان به سوود ده بت و جه نابی مام جه الل خۆی پشتیوانی لده كات و من و د. به رھه می راسپاردووه ، كه ئه وه جبه جبكه ین له گه ڵ مه كته بی سیاسیدا، ئه گه ر نه كرا ئه وه مه ســـه له یه كی دیكه یـــه ، به م ھیوادارم بكرت و دنیاشـــم چاكسازی و پاكســـازی و ركخســـتنه وه ی ناو ی.ن.ك له به رژه وه ندیی ھه موو خه كه ، له به رژه وه ندیی میلله ته كه مانه ، له به رژه وه ندیی یه كتیـــی ریزه كانی خه كی كوردستانه ، سوپاسی جه نابی كاك مه سعود بارزانی- ش ده كه ین، كه سه رۆكی ھه رم و سه رۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانه ، كه دون ئه و لدوانه ی داوه كـــه، زیان گه یاندن به ی.ن.ك زیان گه یاندنه به پارتـــی و زیان گه یاندنه

به ھه موو خه كی كوردستان.دیاره ئمه ش له و روانگه یه وه كارده كه ین و ھه وده ده ین ئیشنا ھه مووالیه ك خزمه تی زۆر ده كه ین بۆئه وه ی ی.ن.ك بخه ینه وه شـــونی خۆی و چاوه ڕوانی ئه و كۆبوونه وه یه ی مه كته بی سیاسین، پشـــموایه ھه ڤانی مه كته بی سیاسی ھه موویان به نیانداوه له ھه ر شـــونك دایانبنین وه كـــو ئه ندامكی ی.ن.ك

قبوویانه و پابه ند ده بن پوه ی، ئه و دۆخه ی ھه بوو نه یھین. زۆر سوپاس.

* ئحالم منسوور: لبن بنوەی مندادانی دایكم بۆنی خونی ملی شكاوی باوكم دەكرد* پاكیزە عوسمان عبدول ... ژیانئاوایی ل بنماو قوتابخانو قوتابییكانی كرد

* ئیسماعیل حوسن: ل ژیانی حزبایتی كۆوار بووم* كاوس ئاغا ... دەنگی زوڵ و تۆماركاری داستانی مژوویی

* خوندنـــوەی كتبـــی (بیرەوەرییـــ ھرگیـــز لبیرنكراوەكانـــی من)ی گالوژ

كۆسره ت ره سوڵ علی جخت لسر یه كیزی ناو (ی.ن.ك) ده كاته وه

ممد: رۆژنامگری، سیاست، ئخالقئرسالن دەروش و نواندن و دەرھنانبدیع دارتاش و پشمرگو شانۆ ل ٦ ل ھونر ل ٢

فرید رد لسسئنوان حزب و

حكومتدا

بھرە موفتی و ئدەبی

ژنان

مید لجات حننوان خونری

لكوتو نووسینی داسپاودا

ل١٤

شخ محمد شاكلی لنوان نتوەو ئاییندال دیمانیكی كراوەو تایبتی بدرخاندا، شخ محمد شاكلی وەزیری ئوقاف و كاروباری ئایینی حكومتی و زۆر راستگۆیانتدا، راشكاوانتی و كاری حكومرگایشمتی و پژیانی تایب بارەت بمی كوردستان، سرھ

تیشكی خست سر ھموو ئو پرسیارانی ك ئاراستی كرا...ل وەمی پرسیاركدا سبارەت ب نتوەو ئایین، دە: ئم كوردكی موسمانین.

رەبخاكی كوردان الی خوداو ع ب :قورئاندا باسكراوە، دە ل خاكی پیرۆزی كوردان، ك بارەت بســـناشۆڤینیستكان پیرۆزەو ھروەكو ل قورئانی پیرۆزیشدا ھاتووە.

ل وەمی لكردنوەی تابلۆی (رواق االكراد) ل جامیعی ئلئزھری میســـری، فرمووی ئمیان شـــخی ئزھر ئاگاداری كردووینتوە، ك نۆژەندەكرتوەو ھر كاتكیش نۆژەنكرایوە ئوا تابلۆك لجی خۆی

ھدەواسینوە. سبارەت ب ئنفالیش، شاكلی وتی: ئنفال كاركی نشیاوەو دوورە ل ئایینی ئیسالم.پرسیارەكان زۆرن و بنیازین ل بدرخان بچند بشك بوی بكینوە، بۆ زانیاری زیاترو پرسیارگلكی

دیكو ... بالغی كۆتایی كۆنفرانسی "برەو وتاری ھاوچرخ" بخونوە...

10 and 11.03.2009 BerlinWerkstatt der Kulturen Wissmannstrasse 32 12049 Berlin

28.02.2009 and 01.03.2009 Mannheim Barockschloss MannheimBismarckstra?e68161 Mannheim

10 and 11.03.2009 Saturday - Sunday

4:00 PMWerkstatt der Kulturen Wissmannstrasse 32 12049 Berlin

ل٣

خوندنـــوەی كتبـــی (بیرەوەرییـــ ھرگیـــز لبیرنكراوەكانـــی من)ی گالوژ * خوندنـــوەی كتبـــی (بیرەوەرییـــ ھرگیـــز لبیرنكراوەكانـــی من)ی گالوژ * خوندنـــوەی كتبـــی (بیرەوەرییـــ ھرگیـــز لبیرنكراوەكانـــی من)ی گالوژ

ھموو ساك مھستی و ھایدە لھولرنل ٢٥٢٠ نووسری كورد خت دەكرنل١٣

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

2

رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

ئاراستی سیم

پیاو پیاوانئو ســـردەمی ك باو باوی ســـنگر گۆڕین و گ گۆڕین بوو رایك ھبوو ك ئگر پیاو گیشـــی گـــۆڕی یان ســـنگری گواســـتوە ئو ھیی رابـــردوو دووبارە نكاتـــوە، ئگر ویســـتی ببت پیاوی كسك، با ئو كس پیاوی یكم بت، یان ئو حزبی ســـنگری بۆ دەگوازتوە راستوخۆ بچت نو حزبك، نك ببت جاشی حزبك، ھرچندە ھندێ جار پیاو لوێ پـــارووی چورتر و بلزتتری دەستدەكوێ و ھركاتكیش دەورەكی تواو بـــوو ئـــوە ل پۆســـیكی نیشـــتمانی و دیموكراسی و نتوەیدا نشو دەگڕتوە خۆی ئســـلكی و پۆســـت و پارەو ھای جوڕیكـــی پـــدەدرێ، الیڤی ئو بازاڕی ئستا گۆڕین ســـنگر جـــــــــاران وەك ئو پیاو نماوە، پارەیـــی جـــاران ھمـــوو نـــاكات، زوو ئوانـــــــــی تگیشتن و زانیان نیســـكان كندەرێ دن ئیشی خۆیان زوو جبجكـــرد، برادەرەك رۆژەكی بـــ درەنگـــــــوە شــــــــــــــیعركی ر بگـــوەی ئپانكـــردەوە، بۆ ئـــ تنش رابگات خـــۆی بگەكبـــن كئوە، ھر نك ،رەكفندنمشـــبرادەر ھی خۆشی پانكردەوە، بم كاتك زۆر درەنگ بوو ئو كاتی ئو وەخبر ھات وەك جـــاران پیاو ئو

پارەیی ندەكرد .لوەتی بازاڕی سنگر گۆڕین سارد بووە، بازاڕی گ گۆڕین گرم بووە، ھر پیاوە و دەمك بۆ پشوە و دەمك یك ھوە داژوات، برادەربۆ پاشـــ تی بچكلتوڕمب ت بور بیگئشـــونك ئوە چند ســـد مترك پش ئوەی بگات شونكی گەكی وە، كتگ دەكشـــب دەگـــۆڕێ و بپدەـــی ئوە لـــۆ ؟ دەـــ : فلكی وەی بزۆر دوورە، بۆ ئ وەكسوڕان ینیراتر بگمتـــر و خكی كنزینب

. وھا باشست ئبنی مشو موتـــراوە كمـــن بۆخۆم زۆرجـــار پ یبڕاستی زۆر عم بم، بپیاوی كپیاو تنھا پیاوی خۆی و نیشـــتمان و ئمش ك نبـــت، بیروباوەڕەكی ھم خری ھی، ھم شڕ، خرەكی ئوەی ئگـــر پیاوی پیاوكی زەریف بیت، ئوە نیعمتی دونیات بسردا دەبارت، ل بشـــینوەی پشككاندا بشـــت دەبت، شڕەكشی ئوەی تا دەمری دەبت ل ژر دندووكی ژنكت ك نیی وانـــستیشـــم ئبدابی، م ناچاری و ل ت بو دەب یان نییگبدبختی خۆیان ھمیش بۆ یك الی باژۆن و رۆژان خریكی خوندنوەی بورجی بختیان بـــن بۆ ئوەی بزانن كی خـــوا دەرگای خریان بســـردا

دەكاتوە . ئگر رۆژنانـــش دیقتی رۆژنامو گۆڤـــارەكان بدەیت دەبینی ھر پیاوەو ل پیـــاوی ھدەدات، ھـــر پیاوە و یپیاو ھ ،یـــكی دیكپیـــاوی پیاو ،كچ ئۆقیانووس ر بس س نازانككچـــی دەـــ: فـــالن پیـــاو، پیاوی فالنیی، فالنوفیساریش پیاوی ئم و ئوین، من پشتر ھر ئوەم زانیبوو ك ھر ژن پیـــاوی ھی، زۆرجاریش ئوەم بیستبوو ك دەیانگۆت ل پشت ھر پیاوكی گورە ژنك ھی، بم ئســـتا دەركوت لپشت ھر پیاوك

دەب پیاوكی گورە ھبت.

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

بۆسیرۆژنامنووسی

پوولباوكی پ

گۆڤاری جیھان لبۆسدا

٥

باوكی بنارھــــر زوو خیاــــم لــــالی ئو خوندنگای بــــوو ك خوندم تدا تواوكردبــــوو، زەمانــــك لگڵ فــــراش و مامۆســــتاو كارمندو ...یھ یادەوەریم قوتابییكاندا ل سانی حفتاكان خوندكاریم ل قوتابخانی (زانیاری سرەتایی تكو)ی ئســــتاو (بابا تاھیری ھمدانی) ئــــوكات، ھر رۆژكی چیرۆككــــ بۆخــــۆی و ئوكات، (عبدولقــــادرە مامۆســــــــتاكانم گچكو جبار و جمال و موحسین و مغدید ســــابیر و زرار و شاكر و ســــدیق و عزیز برخۆ و زۆركی دیكــــ و مــــام عبــــاس كاكیی و خوندكارەكانــــی ھــــر ل خم و

خولیای ئو خوندنگای بوون.پـــاش (٣٠) ســـاڵ چوومـــ ھمان (زانیاری) فربوونـــم منزلـــگای ئوجارەیـــان بـــۆ خوندنی خۆم نبـــوو، بكـــو بـــۆ منداكم (بنـــاری كچم) بوو، ك تمنی (٦) تبچ واو كردبـــوو، كی تســـاقوتابخانو ل ھمان ئو شونی

من فری خوندن بووم. چووین ڵ بناری كچــــم كاتگلقوتابخانــــی بڕوەبــــری الی تكــــو ســــرەتایی زانیــــاری مامۆستای خوا لخۆشبوو (پاكیزە عوســــمان عبدوــــ) پشــــوازی لكردین، ب روویكی خۆشــــوە بخــــر ھاتنی لكردیــــن، منیش قوتابیی خۆمم یادەوەری باســــی بۆ كرد، ئویش لــــ دوە وتی: چماخۆ ن رھاتن ماڵ بــــخبحرام، ب لووتفوە وەمی ئو مامۆســــتا دڵ گورەو پروەردكار و زانســــت خــــواز و بخوكر و وشــــ خۆش و ل د شــــیرینی قوتابخانكمــــان دایــــوەو وتم: مامۆســــتا ھیوادارم پروەردەیكی تندروست، ل ئاست ئم ھموو ل ی، كوتنانشــــكگۆڕان و پجیھانی مندان و پروەردە دەكرێ بدرێ، لــــ پاشــــان بڕوەبری قوتابخانــــی زانیاری مامۆســــتا پۆكان مامۆســــتای و مامنــــد ب ،بدوتی مامۆستا عتایببقســــ خۆش و ئامۆژگارییكانیان

ئوانی بتایبتی منداكان بۆ ن، لمدا وەردەگیركپۆلی ی لكاتی خوندن و كۆبوونوەی دایك و بــــاوكان و ھنــــدێ جاریش بۆ سۆراخی باشــــی و خراپی كچكم ســــردانیانم كردووە، ل دواجاردا ل كۆبوونوەی باوكاندا مامۆستا پریزادەكم بینی پم وت: مامۆستا دەی تندروســــتیت تواو نیی و نخۆشی؟ ئویش ل وەمدا وتی: ب نخۆشم تندروستیم تواو نیی رۆژ ب رۆژ برەو خراپ بوون مــــوە دوا دیداری ئول ،دەچبوو لگڵ ئو مامۆستا بڕزە،

.خشندەیزو بڕو مامۆستا بئ(پاكیزە مامۆســــتا باس شایانی عوسمان عبدو) ل سای (١٩٥١) ل ھولر ل دایك بووە و ل سای (١٩٧٠_١٩٧١) خانی مامۆستایانی

ل ھولر تواو كردووە.ل ١٩٧٣/١/١ ل گوندی علیاوەی سر ب شـــاری ھولر دادەمزرێ و ل ١٩٨٦/٩/٢٧ دەگوازرتوە بۆ ســـرەتایی زانیاری قوتابخانی تكو ل ھولر، ســـد مخابن ل رۆژی ٢٠٠٨/١٢/٢٠ كۆچی دوایی دەكات بۆ ھتاھتای ناوی بنمری الی بڕوەبرایتی قوتابخانكی و ھموو قوتابییكانی كوردستان و

ئوێ دەمنتوە.خانــــوادەی ھمــــوو ســــوی لب... ســــوی خوندكارەكانت ...بل پروەردەكارانت ھمــــوو پروەردە نوەیكت بنوو...بم

كردووە ھرگیــــز ل بیرت ناكن، ھیوادارم سان یادی ئو مامۆستا بڕــــزە ل رۆژی خــــۆی (١٢/٢٠) توەو ببتك بكرموو ســــاھ

.ك بۆ مامۆستاكانی دیكریتن

مامۆستا پریزادەك ... ژیانئاوا

ر خۆی دەتواننخو ،ك نییعلیقھیچ ت ویستی بی خوارەوە پینمون و سئسیری گۆڤاری جیھان بكات ل بابتكدا ل یك ژمارە ب س جۆر خراونتڕوو، نوری). دكتۆر سر دەكات تاپۆ زەوی دۆنم ئوەندە نووسراوە برگكی لسر *جیھان : با ل یكم بلگناموە دەست پبكین و ئوەندە دۆنم زەوی ب ناوی

د. نوری عوسمان سرۆكی دیوانی ئنجومنی ئمیان جیھان گۆڤاری . ( كــردوە ــران وەزیمبستتان نازان خونر بچند؟ چندی ،بوەندە ننیا ئن چی؟ توێ بو دەتانچیی

ك دەتانوێ تیراژ برز بكنوە!!

ئــــو بھۆی رۆــــ دیار و كاریگــــرەكان و نواندن سرسامكرەكانی توانیویتی ھموو كســــك بخات ژر كاریگریی خۆی، ئوە جیــــا لوەی بدیع دارتاش ناوكی گش و دیاری ھونری كوردیی، سبارەت ب ژیانی دیعكانی خاتوو برییتی و كارە ھونتایب

دارتاشمان دواند..ئا: تیمی بدرخان - سلمانی* ژیانــــی مندایــــت چۆن بســــربرد و ئو تمنت تــــا چند رەنگیداوەتوە ل كارە

ھونرییكانت؟- دەب ژیانـــی مندای ئم چۆن بووبت؟ كـــ بدرژایی تمنمان لـــ ژر گرمی تۆپ و شـــریخی تیارە و ترس و تۆقاندن و راونان و جگ ل ب دەرامتی و نبوونی و قاتوقی خۆراك، نبوونی و تنگی شونی حوانوە و نیشتجبوون، و ژیانكی ئمكوەی چرەنگدانـــلـــم مۆنۆدرامایی كـــ دەموێ ی رووداوەكانی نزیكم، زۆرببیك

ل ژیانی مندای خۆموە. لــــی خانــــی كردۆتــــع مــــشــــق حع *ھونرمند و تكی دنیای ھونری كردووە،

شتكی وا ل تۆشدا بوونی ھبووە؟- ھرگیـــز، ھیچ شـــتك پانر رووم ل ژیانی مندا ك بـــووە لنھونر كردبـــت، تنھا ب رگای بووە ك (صدفـــ) وت، واتكـــر

ھونرم ناسیوە.* ھاتن ناو ھونرت لو ســــردەم زووە، جگــــ لــــ رگرییكان كشــــی بۆ دروســــت

نكردی؟- رەزامندی و پشتگیری و ھاندانی بڕـــزم گورەترین ھزی باوكی بزونر بوو بۆ من، ك سركوتوو

بووم بسر ھموو كۆسپكاندا.* دوای ئــــو ھموو ســــا كاركردن لناو ھونــــری كــــوردی، لمۆی ھونــــری كوردی

پگی ئافرەت چۆن دەبینی؟- ھمیشـــ كـــ ئم پرســـیارەم ئاراســـت كراوە، وەمكم گلیی بووە بۆ كچانی دەرچووی پیمانگای ھونرەجوانكانی سلمانی- بشی شـــانۆ، ك ب ھیچ جـــۆرێ وەك نبینیوە خۆیان رۆی پویســـت یان پن و بۆشـــاییلو كو ئـــنكردۆتوە، ك ب تواوی ب كاری ھونری شـــانۆ و درامای TVیوە دیارە، دەم ئـــو مرۆڤی چووە وە، ككی مرۆڤانركربـــاری ئژخزمتی گل و نتوە و نیشتمانی پـــ بكرـــت، تاوان گـــر وەك پویســـت خۆی بۆ ترخان نكاو ماندوونبت ل پناو سرخستنیدا

بۆ ئاسوودەكردنی ویژدانی خۆی.

زۆر بداخوە تاكو ئســـتا تنھا ســـلمانی پیمانگای دەرچووانی شـــی شـــانۆ زیاد لكچانی ب ل ی كوانم ئس دەبن، ب٥٠٠ ككاردەكن ب دسۆزی ل پنجی دەســـت تپڕ ناكن. ئیتر داكۆكی

چی ل ئافرەتان بكم؟ د ســــاالر چی بحمدارتاش و ئ دیعب*

یكیان دەبستتوە؟- ھاوڕیتی، راستگۆیی، دسۆزی

و پاكی و رەوشت برزی.* كــــ بیارتدا چیتر ل درامای گردەلوول بشــــدار نبی، بشــــك ل خكان پیان وابوو ئو قســــكردنت، قســــی كســــانی

دیكی لپشتوە بوو، تا چند راست؟- ھنـــدە بوام بخۆمـــ تا ئو رادەیـــی گر بزانم لســـر ئو ٪١٠٠ تم لـــكردب ی كـــیقســـدەكوژرم پشـــیمانی و پاشـــگز یارەی كو بلـــ وەم نییبووندەیدەم، پشت بخوا نبت بھیچ كس نابســـتم و گوێ ل كسیش

ناگرم.* ل بشــــی ســــیمی گردەلوول بشــــدار

دەبی؟- نخـــر. ھـــر زوو دەرھنرم

ئاگادار كردەوە ك بتما نبت.* وەكو مامۆستایك ك جاران ل پیمانگا وانت دەگوتوە، لمۆدا رۆی پیمانگای ھونرەجوانكان لناو ھونر چۆن دەبینی؟

- زیـــاد لـــ ٥ ســـا پیمانگام لـــ ئـــاگام بجھشـــتووە، بـــم زۆر ،دەنگوباســـیان نییجـــگای داخ ك وەك پویســـت رۆیان نیی وەك كاتی ســـرەتای دروستبوونی ل ھشتاكاندا، لگڵ ئو ھموو بارودۆخ ناھموارەدا پیمانگا مشخی ئدەب و ھونر

و زانست بوو.* ئو كارە كامی تا ئســــتا شانازی پوە

دەكی؟- زۆرن ئو كارانی ك ل رۆژانی ســـختدا دەكـــران و كاریگریـــی تواویـــان دەكردە ســـر ھســـت و ســـۆز و ویژدانـــی گلكمـــان و پیوەندییكـــی نتوایتـــی و

روحیان لگڵ دروست دەكردین. وای ،یــــیرانی شــــانۆمان ھــــن قدە *

یان نا؟- نخر ... قیرانی ھونرمندی

.یكوردمان ھ* روانینــــی ھونرمندە پیاوەكان برامبر

ب ھونرمندە ژنكان چۆن دەبینی؟- ل ھونردا ھیـــچ جیاوازییك لنـــوان ژن و پیاودا نابینم، گر بڕای من بت دەســـتنوژ لھیچ كســـیان ناشـــۆینوە، ل ریزی كـــوڕ و بـــاوك و بـــرا دادەنرن، ھموو ھسوكوت و وتووژمان لگیانـــدا ســـنووردارە، ھندە

رز و ھســـوكوتی جوان دەبینم تمنای ئـــوە دەكم ل دەرەوەی

.روا بمانبینینایش ھو كارانئھمــــوو كۆنبوونــــوەی لــــ بــــاس *ھونرمندانی كوردستان دەكرێ ل كاركدا،

قست لسر ئوە چیی؟- قت ئوە نابینین ك ھونرمندانی كوردســـتان ھندە تباو دســـۆز ســـت بـــن بتوانن لوك ھو یكاركدا كاربكن و سركوتوو بن، زۆر بداخوە ك ركخراوكی بناو كردووە دروســـت ھونرمندانیان ك كرژەوەندی كۆمب نھا لتبۆ مبستی تایبتی خۆیان نبت ئاوڕ ل كســـی دیكـــ نادەنوە و بوونت ســـرچاوەی رق و كین و

ئاژاوە لنو ھونرمنداندا.* زۆربــــی ھونرمندە ژنكان ب نواندنی تۆ سرسامن، ئی تۆ سرسامی ب نواندنی

كام ئكتر؟- من دخۆشـــم ب بینینی ھموو ئكتركی ژن، گر یك وشـــش بدركن لســـر تختی شانۆ، ھست ب گورەیی و قورسایی ئو كچ یا ئو ژن دەكم، پی سرسام وە دەخوازم، كدەبـــم و ئاواتی ئ

منیش ل ئاست ئودابم.* ئــــو دەرھنرە كامیــــ زۆر حزدەكی

كاری لگدا بكی؟- ئو مرۆڤی ك نرخی ئكتری البت و رزی لبگرت، گوایی راز و نیازی ئوبت و خواستكانی

جبج بكات.* ئو شت چیی ھیوای بۆ دەخوازی؟

- ب خواســـتی خـــۆم رۆی دایكی پشـــمرگیكی قارەمان یا دایكی

شھیدك برجست بكم. ك دەبینی ژنی كاتچی دەك ست بھ *ھونرمندەكانمان ھی ســــوور دەبزنن و جووی دژی كۆت و بندە كۆمیتییكان

ئنجام دەدەن؟- مـــاوەی ٢٢ ســـاڵ مامۆســـتای ھونرەجوانكانـــی پیمانـــگای سلمانی بشی شـــانۆ بووم، زۆر ندكاراندا كـــو خونباوبـــوو ل ل (لمـــس ممنوع) دە دیعبوانی نواندندا ب تایبتی، دەم گر ئســـتاش و ل داھاتووشـــدا بگڕمـــوە بۆ پیمانـــگا ھمان ھوستم ھی، ك رگ نادەم بم جۆرە نواندنی ك ئستا دەكرێ، بڕای من سركوتوویی و گورەیی ئكتر لوەدای ك واقیع وەك خۆی نگوزیتوە بۆ سر تختی شانۆ كی فۆتۆگرافی، چونكوەیش ب

ئكتر دروستكر و داھنرە.

* قسی تۆ لسر رزلنانی ھونرمندان و بینی چیی؟

- بالی منوە، ھونرمندی راست ردانستی موو پاك و خاوەن ھ ك نییھیچ پارەی ورەیندە گھھاوتـــای تای ئو تـــرازووە بت برامبر بو، بـــم ھزار ئاخ و داخ بۆ ئو رۆژەی ك پارە ل نرخی م كردەوە، كتی كمرۆڤ و مرۆڤایباسی پارە دەكرت ئو دایلۆگی ك شكسپیر ل بازرگانی ڤینیسیادا :دە وە كتوت بیـــرم دەكدە ل وە نیت كر ئی مس تۆش ھئشوەی پارەدا سدان دەستی چكن

یاریت پدەكن. دابــــگل ئستاشــــی تــــا بۆچــــی *ھونرمندی كورد ھر دەب چاوی ل دەستی دەســــت ب و ب چاوكــــی گورەی بقد

خۆی سیر نكرێ؟- جگی داخ ك دەســـت لم جۆرە وتاندا كـــ نازانین ناوی بنین چی؟ وا مرۆڤكان راھاتوون ك ھمیشـــ ل ئامادە باشیدابن لبردەم دەرگای برپرس و خاوەن رمانن، كی فتداو چاوەڕدەس ب رانرمـــوو كورچی فو ھئ رمایشـــتت فنـــد و چون دەچ م خوڕەوشـــتورەم. ئقوربان. گناشـــیرین، زۆر كسی ناشیرین كـــردووە، لوان زۆربـــی زۆری ھونرمندان، ل پناو برژەوەندی تایبتـــی خۆیـــان و دەســـكوتی مادیدا، ئامادەی تا ســـر ئژنۆی بنووشـــتتوە و ببتـــ پردـــك بۆ ئـــوەی گورەكی بســـریدا بپڕتوە، ئـــوە ھۆكاركی زۆر و زۆر بی ئورەكـــگ ك گرنگبچووكی دەبینیـــت و ب گورەیی

نایبینت.* دوای شانۆگری "من یكك نیم ل ئوە"

كاری داھاتووت چی دەب؟ نیـــازم مۆنۆدرامای "قادرم ب - كورت م، لكان" بكـــناوییخوخادمی"یوە "كتـــان چیرۆكـــی ،ئامادەم كردووە و نواندنی خۆمگر فســـتیڤای شانۆی ساالر كرا پشكشی دەكم، پناش بخوا بۆ

"٨"ی مارسیش حزدەكم.* رات لسر بدرخان؟

ل لدەكـــم دەستخۆشـــیتان -وشـــیكوە بـــۆ رســـتیك بۆ چیرۆكك و بۆ رۆمانك، ھمووی خزمتـــ بـــ نتوەی كـــورد و داوای ،یـــریـــی خۆی ھكاریگبۆ ھمیشـــییتان ســـركوتنی

دەخوازم.

یندی كوردمان ھرمیرانی ھونق ،یرانی شانۆمان نییدارتاش: ق دیعب

(١٩٥١-٢٠٠٨) بدولشتی مامۆستا پاكیزە عوسمان عھب

ھونرمند بدیع دارتاش

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

3

شخ محمد شاكلی: شوڤنی عرەب ئمیان وەك نتوەیكی سربخۆ گرەك نیی، دەیانوێ خزمتكاریان بین

ئا: بدرخان و ئاورەحمان* خـــوای گـــورە لـــ قورئانـــی پیـــرۆز دەفرموێ:(ربـــي انزلنـــي منـــزال مبـــاركا) ،وەش جیای جودییســـت لبم تبھك كوتۆتوە خاكی كوردســـتانوە،كچی

عرەب دان بم حقیقت نانن؟- گومان لــــوە دانیی، ك چیای جودی كوتۆت باكوری كوردستان، و لكدانــــوە بپــــی ئمــــش بۆچوونــــی زۆربــــی راڤــــكار و ئوانــــی تفســــیری قورئانی ب كردووە،ســــبارەت پیرۆزیان لنگرگرتنی كشــــتییكی نوح لســــر چیای جودی ل باكووری حاشــــا ئمــــش كوردســــتان،

ھنگرە.چــــۆن: مــــادەم ئمــــی كوردیش موســــمانین و بــــاوەڕی رەھا و موتالقمان ب ئایتكانی قورئان و خــــوای گورە ھیــــ، كوابوو خكی كورد دەتوانت شــــانازی بو ئایت و بم لوتك پیرۆزەی كوكی خاككی بكات، ئمیان زیاتر دەست و عقی شوڤنی لم توانینی ھگــــری عرەب جۆرەی، ئمی كورد وەكو نتوە رەتدەكنوەچاویشــــیان بخاكی

كوردستان ھنایت.* بـــم ھیـــچ بیرمندكی عـــرەب یان ئوانی حای حازر ل بندگۆ و تلفزیۆن و دەزگاكانوە، ل زۆربی كات و شونكان ك لن، رۆژدەبو دەنگ ھییان ھقسرۆژان دان بوە دانانن، ك خاكی كوردستان

خاككی پیرۆزە؟- مــــن لــــرە دەكرــــت ئوەتان پ بم، من ل ھندك شــــون پرســــیاریان لكــــردووم دەــــن: موسمانن؟ ئوە براســــت ئرێ ئم تماشــــای راگیاندنكانتان دەكین…تماشای ھندك شتتان دەكین ئــــوە موســــمانن، ئو گلییان دەكن، ئوەش ئاگاداری ،نم دواییكی نزیك و ئژوومنتوەیكی وەكــــو عــــرەب كموسمان ھســــوكوتیان لگڵ لــــ مبســــتم نكردوویــــن، دەب چونك ،رەبتی عنیشۆڤ یك ھكوە، خینــــجیای بكرەنگ ب دروستی بیربكاتوە، بم شۆڤنیتی عرەبی ئمیان دەوێ خزمتكاریان بین، بچووكیان بین، بم ئمیــــان وەكو نتوەیكی سربخۆ خاوەن دەوت و ئا و

تایبتمندی خۆمان ناوێ.

:ـــدە دیداركـــدا لـــ شلماشـــی *تـــورك و فـــارس و عـــرەب دینیان بۆ دنیا ویستووە، ســـوودیان بۆ نتوەكی خۆیان وەی ئاینیان خستۆتم ئوەرگرتووە، بلپش نتوەكیـــان كوردە و كوردیش پوە

سووتاوە.- تا رادەیكــــی زۆر ل گڵ ئو رایی شلماشــــیم، ب كرداریش ھروا بووە، خــــۆ ئاینی پیرۆزی ئیســــالم و ھمــــوو ئایینكانــــی دیكش، بشكی دنیای تدای و بشكی ئوالشــــی تدای، وەك ئوەی دەت:(اعمل لدنیاك كأنك تعیش ابدا، واعمل آلخرتك كأنك شــــب مئ تموت غــــدا). رەنگ ،كردب فرامــــۆش دنیایكمان ئوەش بــــاش نبــــووە، دەكرێ ئمــــش وەكــــو گنــــی دیكی موسمان، ل ئاینی پرۆزی ئیسالم ســــوود وەربگریــــن، وەك ئوەی لژر ئیمپاتۆرەتیــــان ئــــوان ســــبری ئیســــالمدا دروستكرد، نموونی ئیمپاتنۆریتی عوسمانی ئوەندە دوور نیی، لبردەستمان و لــــ پامانــــوە، ســــفویش بھمان شوە، ئستاش دەبینی كیان ئاینــــوە بنــــاوی خك

و ركخراوی سیاســــی ئیســــالمی دروستدەكن و سوودی لدەبینن، پم وای لالی ئمش لسردەمی موالنا خالیدی نقشبندی شتكی لم جۆرە ھبــــووە، رابرەكانی رزگاریخــــوازی بزووتنــــوەی كــــوردی ئــــو رۆیان گــــاو و ھویانداوە ھــــم رابری ئاینی نتوایتیش رابــــری ھم بن، بن، ئیدی دراوســــكانمان زۆرجار ئامانج ئــــم نیانھشــــتووە، بپك، خكی ناشارەزاش خراپ لكیان داوەتوە، شــــڕكردن دژی سوتان و دەســــتداركی غیرە كوردی موســــمان ب كوفرو لرێ الدینیان ل قم داوە، ل كاتكدا تــــۆ برگریت لــــ بوونی خۆت و ل نتوەی خــــۆت و ل كلتوورو تایبتمنــــدی خــــۆت كــــردووە، ئمش لگــــڵ بنماكانی ئاینی ئسالم دژ نیی، ك تۆ داوای ماف و چارەنووســــی نتوەكی خۆت بكیت، بم خك بۆبرژەوەندی ڕەتدا دژ ببن ی لوانخۆیان، ئئم بوون، ب شوەیكی ناڕەوا

بكاریان ھناوە.* بـــم زۆرجـــار لـــرە و لـــو پرســـیار دەكرت، ك كورد زۆر موســـمان و دسۆزی ئاینـــی ئیسالمیشـــ، كچـــی بـــ ئایتی (ئنفال) ل قوئانی پیرۆز ھاتووە (١٨٢)

ھزار كس ئنفال كرا؟ ،وەیوە مانــــای ئئ ،ــــب -لبر نبیــــن، موســــمان مئئــــوەی (١٨٢) ھزار كورد بناوی ئایتی ئنفالــــوە ئنفالكراوە، ئم مسلیكی جیاوازە، ئوە خكی شــــۆڤنی عرەب ئوەیان كردووە، خۆئم موســــمانیتی خۆمــــان بۆ ئــــوان نكــــردووە، كو ئاین یك ھئاین وامان ببل ئایینــــ پیــــرۆز و مزنكانی ســــر رووی ئم زەمین، خك ب خراپی بكارھناوە، ئمی وا لقمداوە ك شــــایانی ئنفال و موســــتحقین ئوەمان بسر بت، ئوە ئاینی پیرۆزی ئیسالم

.رییب ی بو لنیی* وات ئاینی پیرۆزی ئیسالم لگڵ ئوە

نیی؟.وە شتی وانیینیاید ب -

* ھیچ بیرمندكی عرەب ھی فتوایكی لم بارەیوە دابـــت، لم زوم و زۆرداری

سبارەت بنتوەی كورد كراوە؟- من بۆخۆم لسردەمی ئنفالدا، پشــــمرگیك بــــووم و كس و كاریشــــم ئنفال كــــراوە، ئازار و بو ھۆیوە زۆر دەردەسریشــــم م رۆژە تا بم لــــدیــــوە، بــــئمۆش نمبیستوە جگ ل كورد،

كس قســــیكی خر و فتوایكی دابت، پش ماوەیك سیمیناركی گــــورە لــــ ھولردا ســــازكراو چندین زانای ئاینیش ل قاھیرە و مغریبوە ھاتبوون، من وتاری خوندەوە، ھرمم سرۆكایتی ب فرمی گللیی ئوەشم لكردن، ك ل ئوەی بڕزم نبیستووە، بدەنگ ھاواری ئمو ئو ھموو

ئنفالەوە نھاتوون.* پـــش دوو ســـاڵ لـــ روونكردنوەیكی وەزارەتـــی ئوقافدا ھات، كـــ ل زانكۆی لـــ الدراوەو االكـــراد) (رواق ئزھـــر شـــونكی خـــۆی نماوە، ئمـــش پاش ئـــوەی ئمـــی ســـتافی بدرخـــان بـــدوا داچوونكمـــان لـــ قاھیرە كـــرد، ل ژمارە (٧١)یـــش بومانكـــردەوە، شـــخ گنـــگاوی لـــ رۆژنامـــی (شـــرق االوســـط) وەمـــی وەزارەتی ئوقافـــی دایوە دە: چندین وە، بۆتكراوەت(رواق االكـــراد) ل ســـا(خوندنی ئیســـالمی)، بـــم لبرامبر ئـــوەی (رواق العباســـیة، رواق االتـــراك، رواق المغاربـــة،....) لنكرابۆوە، وابزام دوایی لگڵ برزیشـــتان قســـیان كردو ئـــوەش ســـردانی ئوتـــان كـــرد، نازانم ب یشـــم كر و ئفم ســـدەرەنجامی ئ

كوێ گیشت؟- راســــتی سوپاســــی ئوە دەكم ئــــم بابتتــــان وروژاندبــــوو، ئمــــ بفرمی قســــمان لگڵ شــــخی ئزھر كرد، براســــتی ،كی كراوەیر پیاوزھخی ئشلبارودۆخــــی عراق و رەوشــــی كوردســــتان تدەگات، تگیشتنم لــــی بینی، ئمش بــــووە ھۆی ئوەی ســــردانكی فرمی میسر لگــــڵ دیداریشــــی و بكیــــن سازبدەین، ئم بابتشمان لگڵ روونكردینوە بۆی ئو باسكرد، نم شوئ بینی، شونكشمان لژر چاككردنــــوەدا بوو، وتی: ئینشائ لداھاتوودا دەخرتوە شونی خۆی، ھرچندە ئوەمان بچاوی خۆمــــان بینی، ك (رواق االتراك، رواق العباسیة...) ماون، بۆچــــی ئمان مــــاون و ئمیان

ھگیراوە؟ وەی وت، كر ئــــمدا ھوە لــــلژر نشــــو دەوروبــــرو ئم دەكم ئومد ،وەدایــــچاككردن منی خــــۆی، ئوە شــــوتبخرلگــــڵ پیوەندیمــــان ئســــتا زانكۆك ئزھــــرو شــــخكانی گیشــــتۆت رادەیكــــی ئوتــــۆ، ئســــتا ئوان مامۆســــتایان لرە ھیــــ، پیمانگایكیــــان لــــرە مامۆســــتای ســــ كردۆتــــوە، دەنــــوە، دەرس میســــریش پــــم وابــــ ئمــــ دەروازەیكیباشــــ بۆ لكتــــر حایبــــوون، لــــ داھاتــــوو جاركــــی دیكششــــخی لــــ پرســــیارە ئــــم ئزھــــر دەكینــــوە، كــــ ئم ی بكدەرەنجام ی(ئینشائ)

كوێ گیشت.بشی یكم

شخ محمد شاكلی - ٢٠٠٩

كس قســــیكی خر و فتوایكی دابت، پش ماوەیك سیمیناركی گــــورە لــــ ھولردا ســــازكراو چندین زانای ئاینیش ل قاھیرە و مغریبوە ھاتبوون، من وتاری خوندەوە، ھرمم سرۆكایتی ب فرمی گللیی ئوەشم لكردن، ك ل ئوەی بڕزم نبیستووە، بدەنگ ھاواری ئمو ئو ھموو

* پـــش دوو ســـاڵ لـــ روونكردنوەیكی وەزارەتـــی ئوقافدا ھات، كـــ ل زانكۆی لـــ الدراوەو االكـــراد) (رواق ئزھـــر شـــونكی خـــۆی نماوە، ئمـــش پاش ئـــوەی ئمـــی ســـتافی بدرخـــان بـــدوا داچوونكمـــان لـــ قاھیرە كـــرد، ل ژمارە داچوونكمـــان لـــ قاھیرە كـــرد، ل ژمارە )یـــش بومانكـــردەوە، شـــخ گنـــگاوی لـــ رۆژنامـــی (شـــرق االوســـط) وەمـــی وەزارەتی ئوقافـــی دایوە دە: چندین وە، بۆتكراوەت(رواق االكـــراد) ل ســـا(خوندنی ئیســـالمی)، بـــم لبرامبر ئـــوەی (رواق العباســـیة، رواق االتـــراك، رواق المغاربـــة،....) لنكرابۆوە، وابزام دوایی لگڵ برزیشـــتان قســـیان كردو ئـــوەش ســـردانی ئوتـــان كـــرد، نازانم ب یشـــم كر و ئفم ســـدەرەنجامی ئ

- راســــتی سوپاســــی ئوە دەكم ئــــم بابتتــــان وروژاندبــــوو، ئمــــ بفرمی قســــمان لگڵ شــــخی ئزھر كرد، براســــتی ،كی كراوەیر پیاوزھخی ئشلبارودۆخــــی عراق و رەوشــــی كوردســــتان تدەگات، تگیشتنم لــــی بینی، ئمش بــــووە ھۆی ئوەی ســــردانكی فرمی میسر لگــــڵ دیداریشــــی و بكیــــن سازبدەین، ئم بابتشمان لگڵ روونكردینوە بۆی ئو باسكرد، نم شوئ بینی، شونكشمان لژر چاككردنــــوەدا بوو، وتی: ئینشائ لداھاتوودا دەخرتوە شونی خۆی، ھرچندە ئوەمان بچاوی خۆمــــان بینی، ك (رواق االتراك، رواق العباسیة...) ماون، بۆچــــی ئمان مــــاون و ئمیان

وەی وت، كر ئــــمدا ھوە لــــلژر نشــــو دەوروبــــرو ئم دەكم ئومد ،وەدایــــچاككردن منی خــــۆی، ئوە شــــوتبخرلگــــڵ پیوەندیمــــان ئســــتا زانكۆك ئزھــــرو شــــخكانی گیشــــتۆت رادەیكــــی ئوتــــۆ، ئســــتا ئوان مامۆســــتایان لرە ھیــــ، پیمانگایكیــــان لــــرە مامۆســــتای ســــ كردۆتــــوە، دەنــــوە، دەرس میســــریش پــــم وابــــ ئمــــ دەروازەیكیباشــــ بۆ لكتــــر حایبــــوون، لــــ داھاتــــوو جاركــــی دیكششــــخی لــــ پرســــیارە ئــــم ئزھــــر دەكینــــوە، كــــ ئم ی بكدەرەنجام ی(ئینشائ)

بشی یكم

مام جالل ، ئارام ، تترئو رۆژە سختی ك شھیدی سركردە (ئیبراھیم عزۆ) پشـــمرگیكی گنجی ســـرھدانی شۆڕشـــی نوی ھبژاردو كردیی (تتر) كی گیانباز و موغامیری ھـــر چرپیكـــی كـــ ئـــوێ رۆژێ، تروســـكاییكی یســـرھدانوەو قندیلۆكیكی كزی پشـــمرگ ل شاخ كی دیكدارەدان ھیچ ھیوایســـ ل جگ

چاوەڕوانی كسی ندەكرد ...(مام) ی گورە ....

ئـــوێ رۆژێ بـــوو (جلیل عبـــدال)ی لـــ (بادینـــان) جوامرەكـــی كـــوڕە و پریاســـكوە و ئڕییـــ(خابـــوور) پچارەنووسسازییی لناو قوویی مرگی خۆی شاردەوە و ھموو رگا شمشرەكان و كان و پانتایی ئۆردوگا تۆپپایگا ترسناكدوورھاوژەكان گیشت وتی (بكس)، سری بھموو دەرگا پرسدارەكان كردو روانییـــ ھموو روخســـارە خمبارەكان و ھمـــوو ســـاتوەخت بـــ ھیواكانی مندای ھمنكانی قامشـــ خوندەوەو

شھید (شھاب)ی پیكرد ... بدوای ئوەندە دەستكی دەگـــڕا ئـــارام لـــ نـــتبك(ئارام)ی دەســـتی شھید بچ تا ئو ئمانت پیرۆزەی قایشی نوانی لی كـــ نتۆ پا وە لتییشاردوی ك ئم یخی

پیاوەی بدات....

(مام )ی گورە..بـــدریژایـــــــــی

لگـــڵ شـــعورەوە بـــ ۆژانـــمئراسپاردەكی شھیدی سركردە (ئیبراھیم

عزۆ) بوو ك،پی گوتبوو: یم نامرۆژ بۆ ناساندنی ئ نھا ســـت)بتـــۆ ســـپردراوە ... دەنا دیســـانوە

. (... تمان چاوەڕفرەزەكمل ئاخیـــر و ئۆخری رۆژی دوایین بوو...دەبوای لگڵ روخساری شھید ( شازاد سائیب ) بیكبگین ... ھموو ھیواكان تروســـكایی تنھـــا ... كاببوونـــوە ی ( نام) مكی تر ئـــجار وەبـــوو كئبخاتوە نوانی ونترین شونی جستی خۆی و سرلنوێ جل خاكییكی خۆی لبربكاتـــوە و تفنگكی بخا...توە سر شـــان و بدوای شـــھید ( ئیبراھیم عزۆ )بدرژایی دەڤری ( گولی ) و(سندی ) دا بســـوڕتوە و جاركـــی دیك برەو ماكی بدوای بگڕتوە (ســـلمانی) (شازاد سائیب ) بگڕێ .....ئم ھیوایو گا چارەبوو، كنھا ڕوە تم بیركردنئ(جلیل عبدال ) ی پشـــمرگی گنجی مفرەزە سرەتاییكانی شھید (ئیبراھیم عزۆ ) ل بیری خۆیدا بنیاتیدەنا ...بم (ركـــوت) ھمـــوو زەمنكانی گۆڕی و شـــوفری تاكســـییك ھموو رگاكانی ئاســـانكرد ... باخچكی مای شـــھید (شـــازاد) نیھشـــت (جلیـــل عبدال ) بدەســـتبتای بگڕتوە سنگرەكی شـــھید (ئیبراھیم عزۆ )...دایكی شھید (شـــازاد) بوو بو فریشتیی ك ھموو دەرگاكانی بھشت بۆ (جلیل) بكاتوەو ئـــو پیامـــ پیـــرۆزەی، كـــ پیتی

بیگینت برادەرانی (كاف) ...لرەوە گورەیی (جلیل عبدال) گورەتر دەبـــ، چونك ئوەنـــدە بگرمییوە و (ی.ن.ك) ئاواتكانـــی براســـتگۆییوە ول (رگمـــ) گرتبـــوو پشـــتی لی ھھمـــوو نھامتییكانـــی عومر كردبوو و ئوەی بیری لدەكـــردەوە تنھا ئوە بوو لم ســـفرەی (تتریی) كی ئم نامی بگین و سرلنوێ گیانی شاخ (مام) ل ك نیابگوەششادتربكات و ئرگایو ئم نامیش مژدەبخشی دوای شۆڕشكی وســـریھدانوەی رەسھنویو (ئارام) تـــان ھبت، چونك لم نامیـــدا پیاوكی چاویلك لچاو و ھزر فـــراوان و قمبدەســـتكی روناكبیری كردبوە ربر و سبری گ(سوزە) كان ولوشـــوە ئیعالنی سرلنوی دەنگی تفنگی دەستی پشمرگی دەكردەوە ....

(مام)ی گورە....ئوە (جلیل عبدال)ی تفنگ بدەســـتی بوو ل(زۆئیبراھیم ع) ھیدپشـــتی شـــ(شـــام)ە وە ئم نامیـــی نوبوونوەی تۆی بۆ نوەیكی نوی گیاندە شـــاخ.. ئو (تترە) بجرگ بوو بناو ھموو تلبندەكانـــا پڕییوەو ل(ســـلمانی) گیرســـایوەو ئامادەباشی ھزكی فیكری یاندەوە شاخ و بی (تۆ)ی گســـتو ج

مژووشی گووت:(پیاوك دەگڕتوە شاخ جگ ل خبات و پشمرگایتی و ورەبرزی نب ھیچی

...تر نازان جگـــ شـــاخ دەگڕتـــوە پیاوـــك نوخـــوازی ھـــزری لگورەتركردنـــی شۆڕشكی نوێ و گورەكردنی ھوستی پشـــمرگی كوڕەجحكی مردانـــی ناو (ئارام) نب بالی كســـكی دیكوە

.ناچ

نازم دبند

شخ محمد شاكلی :* لگرمیان لدایكبوە

مامۆســــتایانی پیمانــــگای دەرچــــوی *لكۆلیــــژی ســــاك كركوك_دواتــــر پــــروەردەی بغــــدا خوندویتــــی بــــم بھۆی كاری سیاسی و پشمرگایتییوە

كۆلیژی بووە بپشمرگو ل دوو كابینی حكومتی ھرمی كوردستاندا وەزیر بووە..ركوكی روناكبیری كرۆكی كۆمس *

* چندین كتبی بنووســــین و وەرگان كــــ ھندكیــــان بچــــاپ گیانــــدووە، لســــردەمی پشــــمرگایتی و خباتی

شاخدا بووە.* بزمانكانی عرەبی و فارسی و توركی

قسدەكات .* ئســـتا وەزیری ئوقـــاف و كاروباری ھرمـــی حكومتـــی لـــ ئاینییـــ

كوردستان.

بناوی خوای گورەومیھرەبانبالغی كۆتایی كۆنفرانسی وەزارەتی ئوقاف (برەو وتاری ئاینی ھاوچرخ

وەزارەتی ئوقـــاف و كاروباری ئاینی لژر دروشمی (برەو وتاری ئاینی ھاوچرخ) كۆنفرانســـكی لپایتختی ھرمی كوردســـتان حكومتی سرۆكی ك ئنجامدا ھرمـــی كوردســـتان و وەزیری ئوقاف و ژمارەیكی زۆر )ئیمام و ختیبی مزگوتكانی كوردستان تیسایت و كریقخانی تو شئاینی و كۆمیتیكان وگورە مســـیحی ئاینكانی مرجعی و ئزیدی و ســـابیئی مندائی

لكوردســـتان و دبلۆماتكارانـــی وتانی ئمریكا و )لكۆینوەی تایبت بئحكامی ئاینی ئیسالم و جۆراوجۆرەكانـــدا پرســـلچۆنیتـــی پشخســـتنی وتاری ئاینی و ھنگاوەكانی گۆرانكاری و چاكسازی لوتاری ئاینی مامۆستا و زانایانی ئاینی لمزگوتكان و لكۆر و كۆبونوە و بۆن ئاینی كۆمیتیكاندا،لالیـــن و نوخبیك لكسایتی ئیسالمی و ئكادیمـــی و روناكبیرەكانـــی كوردستان پشكشكرا و لھموو و گفتوگـــۆ لكۆینوەیكـــدا بیروراگۆرینـــوە لگڵ زنایانی

ئاینی و وتارخونی مزگوتكاندا كرا،كـــ تیایدا ھموان لســـر چنـــد توەرەیك كـــۆك بوون ك دەكرـــت وەك بنما و ھی گشتی وتاری ئاینی لكوردستاندا پیرەو بكرـــت و بۆ بعملی كردنی ئو توەرانش كۆمك ك كـــراوە ـــگ راســـپاردە مامۆســـتایانی خودی داواكاری ئاینی بشداربوی كۆنفراسك و لتوەرەكانـــی وتارەكی برز شخ محمد شـــاكلی وەزیری ختانخۆشـــب ك بوو ئوقاف پشتیوانی ســـرۆكی ئنجومنی بارزانی نچیروان كاك وەزیران

یدەگینیـــن داھات،را بدواكوا چند بنمایكی ســـرەكی كۆدەنگـــی لكۆنفرانســـكدا و لسرە بشــــــــــــداربوانی

گرنگترینیان: وەژیانی ئاشتیانكپرەنسیپی پ-و یكترقبوكردن و ئازادی ئاینی دەبت لكوردستاندا،بشـــك لستراتیژیتی وەزارەتی ئوقاف و پویست لوتاری ئاینیدا رەنگ

بداتوە. توتاری ئاینی بب ویســـتپ -سرچاوەی بوكردنوەی ئاشتی و گشبینی و دووربت لناوزراندن

و ھاندان و ترساندن.

-چاكسازی و پشخستنی منھجی پیمانگاكانی پگیاندنی پشنوژ و وتارخون لوەزارەتی ئوقاف و بشـــداریكردنی ھـــر ئیمام و ختیبـــك لخولكـــی تایبت بوتارخونیدا پش دامزراندنی

لمزگوتكاندا.ئاسایشـــی -لبرچاوگرتنـــی نتوەیی كوردستان لوتارەكاندا و پارزگاریكردن لسقامگیری و رژەوەندییاسا و بندبوون بپاب

نیشتمانیكان .لیژنی راسپاردە و بالغی كۆتایی كۆنفرانسی ئاینی وەزارەتی ئوقاف

ھولر-٢٠٠٩/٢/١٩

ینیڤ

پڤ

ھ

خ)چر

ھاوین

ئایاری

وترەو

ب)ف

وقائ

تیزارە

وەسی

رانۆنف

كك ل

ندیم

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

4

مژوو

رەگزی كورد د. نبز مجید ئمینبھرحاڵ ھرچندە ناوی كوردستان لسرەتای دەركوتنیدا لســـرچاوەكان وەك چمككـــی ئیـــداری دەركوتووە، پتر لوەی ك ناوەك چمككی نتوەیی ببخشـــت، بتایبتی لالین "حمدە مستوفی" و ماركۆ پۆلۆ و "شھابدین "ی شیرازی، بم ئم ناوە الی مژوونووسی مغولی "رەشیدەدین فزلو " ب مبســـتی چمككی نتوەیی بكارھاتووەو بۆ ئو ناوچان بكاربراوە، ك كوردی ل دەژیاو چندین ناوچی كوردی دەگرتوە، ك لدەرەوەی سنووری جوگرافی ئو ھرمی كوردستانبوون، ك "حمدە مستوفی" باسی كردبوو(75). ئگرچی وەك بینیمان، ك لســـرچاوە فارسییكاندا ناوی كوردســـتان لو مژووەوە ئیتر ببوی بكارھاتووە، لگڵ ئوەشـــدا كاتـــك تماشـــای ســـرچاوە عرەبییكانی ئو ســـردەم دەكین دەبینین ســـرچاوەكانی ھاوسردەم لگڵ ئو ســـرچاوە فارسیاندا بكارھنانی ناوی كوردستان بدی ناكرت و زۆركم برچـــاو دەكوت، ك پتر ھۆكاری ئمش دەگڕتوە بۆ تنگیشـــتنی عرەبكان لم وشی، لبر ئوەی وشی كوردســـتان (اعجمی) بوو، بۆی الی عرەبكان نامۆ بووە، بۆی دەبینین لو سردەمدا سرچاوە عرەبییكان زیاتر وشی (جبال االكراد) (چیاكانی كوردەكان)یان بكارھناوە بۆ ناوچكانی كوردستان، ك ئم ناوە ب مبستی نتوەیی 1348) ل وەتا "ابن فضل اللـــه العمری" ككاردەھـــات، ئب ســـت لبم كردووە، ك ڕاشـــكاوی ئاماژەی پ ز مردووە) ب(جبال االكراد) كوردســـتان(76). لپاڵ نـــاوی (جبال االكراد) لسرچاوە عرەبییكانی ئو سردەم ناوكی تر بوبۆوە بۆ ئاماژە كردن ب ناوچی كوردستان، ئویش ناوی(بالد االكراد) (وتی كوردەكان) بوو، ك ئم ناوە دەقاودەق وەرگیراوی ناوی یم وشئ وەشـــدا كڵ ئگخشی(77). لكوردســـتانی دەببكمی لســـرچاوەكانیاندا برچاو دەكوت، كتبی (تاریخ ژوونـــووس (عبدالله بن فتح اللـــه البغدادی) كالغیاثـــی) مل(1486ز مردووە) و بزمانی عرەبی نووســـراوەتوە، ناوی كوردستانی وەك چمككی نتوەیی بكارھناوە(78). بگشتی لسردەمی جالئیرییكان (1337-1411ز) ناوی كوردستان بتواوەتی شـــونی ناوەكانی تری گرتۆتوە، لســـرچاوە فارسی و ئوروپییكان و لنام نووسراوە ڕەسمییكانی نوان میرو سوتانكان، تنانت ل زۆر شیعری شاعیرە كوردەكانی ئو ســـردەمان برچاو دەكوت، بۆ نموون ل شیعرەكانی

مالی جزیریدا ئوەتا لم شیعرەدا دەت(79):گولی باغــی ئیرەمی بوھتانـم شب چراغی شبی كوردستانم

لكۆتاییكانی ســـدەی حڤدەھمی زاینی عوســـمانییكان ناوچكانـــی دەرســـیم و مـــوش و دیاربكرییـــان نـــاو ناوە

كوردستان(80).بشوەیكی گشتی دەكرت بین لئنجامی تاوتوكردنی ئو ردەستدایبوتووە و لۆ دەست كمتا ئ ی، كرچاوانســـمژووی دەركوتنی ناوی(كوردســـتان) دەگڕتوە بۆ سدەی دوانـــزەی زایینی، كـــ ســـرەتا وەك چمككـــی نتوەیی بكارنھاتـــووە، بكـــو وەك ناوكی ئیـــداری و جوگرافی لسرچاوەكاندا برچاو دەكوت، بم دواتر ب تپڕبوونی كات ئم ناوە مانایكی نتوەیی بخشیوەو، وەك ئاماژەكردن ب شونی نتوەیكی دیاریكراو بكارھاتووە، تالسردەمی جالئیرییكاندا بتواوی چسپاوەو، بووە بناوكی ڕەسمی و

لدەقكاندا بكارھاتووە.بشی دووەم: رەگزی كورد

ساغكردنوەی رەگزی نتوەیك یان گڕان ب دوای ریشی نـــژادی نتوەیك كاركی ئاســـان نیی و بگـــرە دژوارترین كارە، كـــ ڕووبڕووی توژەران و مژوونووســـان دەبتوە، چونك ھیچ نتوەیك ل ســـر گۆی زەوی بشوەیكی كت و پو ب تواوی بنما نتوەیكانوە دەرنكوتووە. بكو ســـرھدانی ھر نتوەیك خۆی ل خۆیدا پۆســـیكی مژووكردەی درژخاین، ك چندین قۆناغ و ســـدان سای

بیوە . ئگر باســـی ھر نتوەیك بكین بـــۆ نموون ( عرەب، ئینگلیز، فرەنسی، تورك، فارس،ڕووس ...ھتد) تا رادەیكی كورت دەتوانین لسر ڕەگزو نژادیان قس بكین، بم كاتك كـــ دوور دەكوینوە بۆ ھزارەی دووەم و ســـیم برلزاین دەبینین ڕاگۆڕینوەو وشی ڕەنگو لوانیو دوورنیی دەست پ دەكات، ك ئمش ئو راستیی دەسلمنت، ك سرچاوەی گڕان بـــدوای ڕەگزو نژادی ئم نتوان تمومژاوییو زۆر

.ڕوون و ئاشكرانیی ی، كو باسانل ككوەی كوردیش یتژادی نی نریشـــتائستا بتواوی یكالیی نكراوەتوە، لالین توژةرانوە بینو برەیكی زۆری لســـرە. بۆی ئـــم بابت ڕاووبیرو بۆچوونی جیاجیای لســـرە، ك چندیـــن گریمانو بیردۆز

لخۆدەگرت.لراستیدا ئم ئاۆزی و ناڕوونیی لسر ڕیشی نژادی كورد ی كرچاوانو سمی ئك ،وانل كند ھۆكاردەرەنجامی چلبر دەســـتن و كمی یان نبوونی تۆماری كۆن، ك لالین گالنی ناوچی كوردستان خۆیانوە نووسرابت، زۆربی ئو دەقانـــش، ك چنگ كوتووە لالیـــن گالنی دەوروبرەوە نووســـراوەو دەتوانین بین، ك سرجمیان باس لو شڕو شـــۆڕو ھرشـــان دەكن، ك دژی ناوچك ئنجامیان داوە، ،دانییكی كورد تر ژیارو ڕەچســـوتۆی لكی ئزانیاریئم جگ لوەی ك ئم دەقان زۆر بناتواوی دەست كوتووەو

بسریكوە نین و زۆر پچ پچو تم و مژاوین.ئم جیا لوەی ھكوتی شـــونی جوگرافی كوردســـتان، مـــاس بووە للی تژوو ھژایی مدریـــن بت بدەكر كـــنوان ئیمپراتۆرە مزنكانی جیھـــان، بمش بردەوام بووە ب میدانی شـــڕو ماورانی، جگ لـــوەی بدرژایی مژوو دووچاری چندین ھرشی بربریان ھاتووە، ك كاركی زۆری كردۆت ســـر ونبوون و لناوچوونی الپڕەكانی مژووی ئم گل، لوان ھرشی (فارس، رۆم، ئیسالم، مغۆل ....ھتد.)، كناوچواوی بو ناتونجكی ونجژووییرەنجام مســـ ك

بخشیوە. ریشـــی نـــژادی كـــورد زۆر جار بپی ویســـت و ئارەزوو نووســـراوەتوە، ھنـــدێ جاریـــش لشـــوەی ئفســـاندا دەركوتووەو، گل جاریش بپی برژەوەندیی تایبتییكانی گالنی دەوروبر قســـی لســـر كراوەو ھوی زۆر دراوە بۆ شـــواندن و دەستكاری كردنی ڕاستییكان و گانوەی نژادی

كورد بۆ سر عرەب یا فارس یا تورك . بھرحاڵ لكۆینوەو گڕان بدوای ڕاســـتی ڕیشی نژادی كورد لبرەوی بردەوام دایو بپی توژینوەی ئركۆلۆژی و مژووییكان چندین ڕاستی بدەركوتووە، بۆی ئم لرەدا بپی قۆناغكان، كـــ مژووی رەچكی كـــورد بیویتی

باسكمان دەست پ دەكین.بشی حوتم

عبدو پشدەریئوەبوو باسمان كرد كوا شاھپووری بختیار مرجی لگڵ"شا"بوە دانا، كـــ دەب بۆ ماوەیـــك خاكی ئران بج بھت، ئیتر ھر لسر ئو بن و بیارە"شا"بخۆی و ھموو خانوادەی خۆیوە بارگو بنی خۆی تكنا، ئامادەی سفر بوون، دەنگ ،شا"ئامادەی رۆیشتن" وبۆوە، كبئینجا زانیمان كـــوا چند ژەنڕای گورە گورەو زۆر دســـۆز بۆ"شا"، بھرەیی، ژەنڕاڵ"ئوەیسی، وەكو ،كی دیكڵ كۆمگـــرەحیمی،" لك پویســـت ناكات ناویان بوترت ئوانی رۆیشتن الی (شا) و تكایان جڕوات و تـــاران بنـــ كـــرد كلنھت، تنیا روخستیان پبدات تاكو ھرچی زووتر بتوانن دەســـتی توونـــدی خۆیـــان بوەشـــنن و ئو ن، چونكتار و مار بك (ئاخوندان)ھموو ئو پشـــویی لبن سری ئواندای، بم (شا) ل وەمدا پی وتبـــوون، من خـــۆم دەزانم و دنیام لوەی كـــوا ئوە بدروســـتكردنی (قسابخان)یك ھتا ماوەیك ئو بارە ئاـــۆز و دژوارە ھواش و ئارام

و تاوانرپرسی ئم بوە، بندەكگورەیـــ كی؟ ھردەبـــ خۆم بم، و بارەگرانڕاستی منیش ناتوانم ئببخم سر شانی خۆم، ئوەبوو (شا) بقسی ژەنڕاكانی خۆی نكرد و خاكی ئرانی جھشت، لوكات كوا ل فۆكخانی (میھراباد) ب خۆیی ۆكوە ســـواری فییو مـــاڵ و مندادەبوو ھموو وەزیـــر و ژەنڕاكان توقـــی وەســـتابوون، لپشـــتی تلفزیۆن و لدەكـــردن مائاوایی پشـــانی دەدا، بینیمان كـــوا (ئاو) ل چاوەكانییـــوە دەھات خوارەوە، پوەی دیاربوو، ك ئو مائاواییی یكجارەكیی، ك جاركی تر چاوی وەبوو كوە، ئتـــوران ناكئ بھـــر پاش رۆیشـــتنی (شـــا) ل ناو شـــاری تاران و ھموو شـــارەكانی ئرانـــدا دوو دەســـت پیـــدا بوو، دەستیك ل كسایتیی كۆنكان وەك وەزیرو ئفسرانی پایبرز و زانایان (تقاعد) ھروەھا خاننشین لرەوەی با، سیاستمدارانی كۆنی دنیا دیدە، ئوان بب ركخســـتن بـــ ھڕەمكی ل دژی شـــاھپووری بختیار خۆپشاندانیان دەستپكرد، مادەم (شا)ی ئران نما تازە ئاژاوەو ڵ ھاتوا ئاواتی گۆزی بۆچی؟ ئئادی و (شـــا) رۆیشـــت، ئیتر با بس بت شڕو ورانكاری، بم دەستی دووەم كـــوا الیانگرانـــی خومینی بوون، بریتیبوون ل چینكانی ھژار و نخوندەوار و وشـــك سۆفییكان و ئاخونـــدەكان بـــ تكایـــی دژی م راوەســـتان، رۆژنكی یدەســـتلناو شـــاردا خریكی لكدان بوون، نیانتوانی یكم دەستی ئوەبوو خۆیان بگرن و ھیچ برگی دەستی دووەمیان نگـــرت و ب ماوەی یك دوو رۆژ لناوچـــوون، ئینجا ئیمام خومینـــی ل پاریســـوە فرمانیدا ب مھدی بازرگان، كـــوا وەزارەت پكبھنت، وات كابینی دژی كابینی شـــاھپوور بختیار، ئیتر موھندس مھدی بازرگان، ك پشتر ھاودەست بوو لگڵ خومینیدا ھرچی زووتر كابینی پكھنا و دوو كسی كوردیش

ك خۆیان ھر ل (بـــرەی میللی)دا ھـــاوكاری مھدی بـــازرگان بوون، نـــاو وەزارەتكیوە، خســـتینییدكتۆر (كریمی سنجابی) بۆ وەزارەتی دەرەوە، (داریۆشـــی فرۆھـــر) بـــۆ ینی لوەزارەتـــی كار، ئینجا خومپاریسوە راگیاندنكی تووندی دژی شـــاھپووری بختیـــار بوكردەوە، ئرانی میللتـــی ئاگـــداری تیایدا كرد، ك ھرچی زووە دەب راپڕن و سرۆك وەزیری دەست نیشاندەی (شا) ل كارووبـــاری وت دووربخنوە، سرۆك وەزیری تازە مھدی بازرگان ل جگای ئو دابمزرنن، ئوەبوو راگیاندنكی خومینی وەكو تۆپك تقییـــوە، ھمـــوو گـــڵ بجارێ ھســـتا دژی بختیار و دروشـــمیان ب (بختیـــاری مردەباد ئوەبـــوو ئختیار) زندەباد (بازرگان با ئیمان)، بـــم لگڵ ئوەشـــدا شـــاھپوور بختیار ھیـــچ ل گف و گفی خۆی نھات خوار، ئویش زۆر ب توندی رەتیدایوە لسر تلفزیۆن، یكم قسی ئوەبوو وتی: من (مرغی دریا ھســـتم) و با امواجـــی متالگم خیس نمیشوم)، وات من باندەی ناو دەریام تڕنابـــم، ئوەش كوا (شـــاھپوور بختیار)ی پشت ئســـتوور كردبوو و خۆی بســـر كوتوودەزانی تنھا عســـكر بوو، راست زۆربی زۆری ژەنڕاكانی عسكری (شا) پرست بوون و حزیان ندەكرد، كوا رژمی شـــایتی ل ناو بچت، بم خۆی ھستی بوە ندەكرد، كوا ژەنڕاڵ (قرەباغی) سرۆكی ستاد (سرۆكی ئركانی سوپا) ل ژرەوە ھماھنگی لگڵ، ئاخوندەكان سر بخومینی لوەوە زیاتر ئوەش دروستكردوە،

ھاتبوو كوا راوـــژكاری ھۆیـــزەر) (ژەنـــڕاڵ عســـكری ئمریكـــی لـــ ژرەوە بـــ ھمـــوو ژەنڕاكانـــی ئرانی وتبوو، ك باشـــتر ئوەی عسكر خۆی دوربخاتـــوەو بگڕتوە ناو موگكانی (معسكرایتی) خۆیوە، ئوەبوو ژەنڕاڵ ھۆیزەر ماوەی چند ســـاڵ پش ئو بارودۆخ ئاۆزەش

ھـــر راوژكاربوو لناو ئرتشـــی ئراندا و ھموو ژەنڕاكانی ئرانی یك یك دەناسین، ئوەش بگومان سیاســـتكی ئمریكابـــوو ھۆیزەر پیـــەوی دەكرد، چونك ســـرۆك كارتر) (جیمـــی ئـــوكات كۆماری ھیچ الری نبوو، ك (شا) دەڕوخت دەگرتوە، جگـــی خومینـــی و وای ھـــزر كردبوو كـــ دامزراندنی دەتوان زیاتر ئیســـالمی حكومتی ل بكات، شـــیوعیت بربرەكانی كاتكـــدا كوا ھمـــوو گی ئرانی دژی رمی (شا) ھســـتاون ھروەھا ل پاریســـیش ھموو كاربدەستانی (CIA) خۆیان گیاندبووە خومینی، ئویش ھندە بنی پدابوون، كوا ناوەستت، ئمریكا سیاستی دژی ئینجـــا ئمان ھمـــوو بوون ھۆی ئوەی، ك ژەنڕاڵ قرەباغی دەستی شـــل بت ل توندو تیـــژی نواندن، كشابۆوە لر نســـكندە عرچھ ك زۆر لم تا رادەیب ،كیدانمخۆپشاندانك نرمی زۆریان بكار دەھنا، ئوەی راســـتی بت كاریش لوە چووبووە دەرەوە، ك شاھپوور س و پشتیوان بتوانكختیاری بب ی گوزەران بكات و لكبارودۆخ لكورسییكی خۆی نیت خوارەوە، بھر حاڵ كار گیشـــت ئوەی ھیچ شـــوەیكی حكومـــی و یاســـایكی ما، تا زەباتاراندا ن رەســـمی لدرـــژەكان وازیان ل ئیشـــكانیان ھنا، خكی زبیان لسر جادەكان وت بنزین و غـــاز و ندەدا، بف وت، لدەكـــدەســـت نش بگوللھموو ئـــو دەردانـــ گرانتربوو بۆ پناھندەیی ئمی كـــوردی عراق ئوە بوو، كوا ئاخووندەكانی تاران دەســـتیان كرد ب نووســـین ل دژی ئمی دانیشتووی كرەج، و ھموو رۆژ ئایتو خلخالی و جاللدین فارسی ل رۆژنامكان پوپاگندەیان دژی ئم بودەكـــردوە، دەیان وت (ســـرانی شۆڕشـــی كورد) ئوانی كوا سر ب م مستفای بارزانین

دانیشتووی شاری كرەجن.بشی ششم

عبدول پشدەری: رۆیشتنی"شا"بناوی سفر، بۆ ئمریكا، فرمانی خومینی بدامزراندنی موھندیس مھدی بازرگان بۆ پۆستی سرۆك وەزیران

كۆتایی سا ١٩٦٥ و سرەتای سای ١٩٦٦: ـــم كرایـــی ڕژنـــچ قۆرشـــی پھ ل رگشمزی پركانی ھنگرسسدەشـــتی كۆی، ك ئـــودەم بارەگای

ھزی دەشتی ھولری ل بوو. شكســـت بزیـــوو رشـــھ پـــاش خواردووەكی دوژمن و تمب نبوون، بۆ ســـدان جار دیسانوە ڕژم خۆی كۆكردەوەو بھزكی گورەو ل پنج قۆوە ل ڕۆژی ١٩٦٥/١٢/١٢: ھرشی

ھنایوە سر بارەگاو سنگرەكانی پشمرگكانمان

قۆی یكم: قشق بۆ س گردكان و سارتكو شیتان.

قۆـــی دووەم: بســـتان بـــۆ چیای ددەوان.

قۆی سیم: حاجی وسوو و پكڕەش بۆ بان قت.

قۆی چوارەم: تق تق بۆ ئیلنجاخ و گۆپتپو گۆمشین.

قۆـــی پنجـــم: دگ بـــۆ بناری باواجی.

ئم وەكو لژنی جووتیاران زۆربی ئندامان و كادیران و حوت ئندامی ناوچ بشداریمان ل شڕی ددەوان كرد. ل ڕۆژی یكمی شڕدا شڕكی قارەمانانمان كـــردو بۆ دووەم ڕۆژی بدوبـــاس و عع بدوڕ عشـــعزیزی سر لق ك خكی كركووك بوو شھید بوون و (ئنوەر چایچی)ش بریندار بوو دواتر شھید بوو ھروەھا علی حاجی ساح خۆرانی ب تیارە برینـــدار بوو، ھروەھـــا فۆككانی ڕژـــم بـــردەوام بۆمـــب بارانیـــان دەكردیـــن و لئنجامدا (مام عجیل)و (مام ســـلیمان) بریندار بوون. دوژمن ھر برەوپـــش دەھات، بم لبر ،كی و قایمی ناوچری وعاسدھنیان توانی وەكو خۆیان دەیانویست كۆنتۆـــی ناوچكانمـــان بكن. بۆ ڕۆژی سیم بیاردار بنكی ھزەكانی

و بگوازرنـــوە پشـــمرگكانمان ،یان كرد بۆ گوندی سماقكشـــپاشكـــ ناوچیكی فـــراوان بوو، رگای ئۆتۆمبل و زرێ پۆشـــی بســـرەوە نبوو، بۆ ئوارە ھزەكانمان ھموو گیشتن ئوێ، پناگیكی ل بارو كۆبوونوەیكمان بـــوو، گونجـــاو لگڵ شھید علی ھژار لپرسراوی یكمی ناوچو لگڵ لپرســـراوی پشمرگ فارس باوەو محمود عدۆ، ك راوژكاری فـــارس باوە بوو كرد، ل كۆبوونوەكماندا چند بیاركی

بپل لسر ڕوداوو كشكان درا: خۆش و بن ی كوانموو ئ١- ھچـــك و چكی خراپ بـــوون مۆت بدرن و ھر ئو شوە بنردرنوە بۆ

ھزی سفین. ٢- ھبژاردن و دەست نیشان كردنی پشمرگی ئازاو قارەمان و پشوودرژ

بۆ برەكانی جنگ. ٣- دانانـــی چاودرو سرپرشـــتیار بـــۆ ســـر شـــڕگكان لـــ ھموو ستبو مڕداو بۆ ئكانی شگۆڕەپانمن و مال عومر دەست نیشان كراین.

٤- بروســـككردن بۆ ھزی ڕزگاری، كوا كاك عاصی سایی ئازاو قارەمان بخـــۆی و چكـــدارە دلرەكانییوە

بگن فریامان. ٥- لـــ كۆبوونوەكـــداو لســـر پشـــنیازی من عمبارـــك گنممان لگوندی سماق ھبوو بیار درا دابشی

و ماكی گوندەكر خسین ببكھژارەكاندا ل بر ئوەی فشـــاركی زۆری میـــوان و ھزی پشـــمرگیان لسر بوو، ھروەھا ھر لقو كرت و بارەگای پشمرگكانمان یكی دوو حیوانمان بۆ سر بین و بسریاندا

دابشمان كرد.بـــۆ بیانی من و مـــال عومر لگڵ چوار پشمرگ بۆ چاودری برەكانی شڕ چووین ناوچی (میرك). كاتژمر دەی بیانـــی ھزی ڕژـــم ل چیای ش لموت. ئر چیا كسدەوان بدشاخكانی میرك ماینوەو تا ئوارە چاودری سوپای ڕژممان دەكرد، ئوە بوو دوو لقی ھزی ڕزگاری ل گوندی (ئومرگومـــت) بھانامانوە ھاتن، ك سر ھزی ھزەكیان كاك عاصی كوڕكی ئازای خكی كركووك بوو، ھر ئو شوە ناردیان شونی من و علی ھژار، كوا دوژمن گوندەكانی كۆیی گرتووەو زۆر گوند ســـوتاوەو ڕوخاوە، ئو كاتش سرەتای زستان بوو، بۆی ھر ئو شوە بخرھاتنی كردو ڕزگاریمـــان لقكـــی ھردوو جگای شڕمان بۆ دەست نیشان كردن. پیاوماقوونی و نـــاوداران ھروەھا ھرســـ گونـــدی ســـ گـــردكان و ســـ كانیان و ئومرگومـــت داوای لگدا چاوپكوتنیان كۆبوونوەو

كردین و و داواكاری یان ئم بوو:بشی چواردەم

علی حسن مستفا: عاسی سایی ئازاو قارەمان گیشت فریامان

علی حسن مستفا

پقوشت ك لمامۆستایلمسای خوندنی (٢٠٠٧-٢٠٠٨) جگای سوپاس و دەستخۆشـــیی ھاوكاری و پشگیری و ئاسانكارییكی بج لالین بۆ پقوشـــت ناحیی بڕوەبـــری ،زاكواوی مامۆستایانی سنووری قتك ب ئۆتۆمبلی خۆیان ھاتووچۆ دەكن كرا، ئمش ب پدانی نوســـراوك بۆ ئوەی بۆ ،پر_قوشتولھ بازگی

مامۆســـتایانیش ل ھلی عسكری و خرا تپـــڕن و دوانكون، بم ئم یاند، بمانگـــی خ نیا ســـكارە تبیانووی ئوەی وادیارە مامۆســـتایان كمترخمی دەكن و رز لو رزنانی خۆیـــان نانن لـــو ئاســـانكارییی بۆیان كراوە، ســـرەنجام كارپكردنی نووسراوەك ھوەشـــایوە، ئمیش گوای مامۆستایك یان دوان بارەكیان

قۆستۆتوە ئیستغاللی نووسراوەكیان كردووە، بۆ بارو حاتی دیك بكاریان ھناوە و كسكی دیكو ئۆتۆمبلكی دیك بكاری ھناوە. براستی ئوەش یجكی ناڕەواو نا یاسایی و نا بكاربۆ توژكـ، ك خۆی ب چاو ســـاغ و پروەردكار و خاوەن بوانام بزانت، ،وەش نـــاوی پیرۆزی مامۆســـتایئكاری وا نامعقول و نگونجاو بكات، ری ناحیوەبڕوە بیم روانگل كھقتی و دەكرت ئیجرائاتی یاســـایی خۆی بكات، بم نوەك تڕو وشـــك بیكو بســـوتت و بارەك بســـر ھموو مامۆســـتایان بســـپنت و وا

بخرایی ئو بیـــارە بدات، ل ھیچ شونك نبووە بھۆی تاك یك كس بیارك بخرت ئســـتۆی كۆمك

كس و توژەوە.خاكی دیكش كوا مامۆستایان بچن نووسراو ل بڕوەبرایتی بازگكانی لـــ ھولر بـــۆ كارو ھاتووچۆكیان چ بكن، ھیـــچ جیاوازییك لگڵ حاتی یكمـــدا نابینم، بوەی ئو مامۆســـتایی رێ بخـــۆی بـــدات و نفســـیتی وا نزم بت، نووســـراوی ناحی ب ساخت بكار بنت، زۆریش پی ئاسایی، ھر نووسراوكی دیكو ھی ھر شونكی دیك بكار بنت!!!.

نسووتوە مكیڕو وشك بزم تڕب

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

5

دیدار: حمید و عبدولەحمان * دوای ئوە بپڕین سر قۆناغكی دیكی ،غدایب ژ و رووكردنویش كۆلژیانت، ئ

ئوەیانت چۆن بڕێ كردووە؟- بگومان من پنجمی زانســـتیم لـــ ھولـــر تواوكـــرد، ئـــو سای ئم دوو كس ل ھولر سركوتین، من و محمد شخۆ، كـــۆی نمرەكانـــی مـــن (٦٩)بوو، ئو (٧٤)ی ھنا، بـــم ب ھۆی ئوەی ك ھژاربوو باوكی پۆیس بوو، ئو چوو بوو ب مامۆستای ژە بیتوانی دررەتایی و نســـ

خوندن بدات.من یكم جار تقدیمی كۆلژی ماف و كۆلژی پزیشكیم كرد، عزەدین مال فندی خوالخۆشبوو، حزی دەكرد بچم كۆلژی ئندازیاری، كاغزی بۆ كاك ئیحسان شرزاد نووســـی، ل ژیانی خـــۆم ئگر درۆم كردبت تنیـــا ئو درۆیم كـــردووە، لـــ كاتـــك تقدیمی كۆلـــژی ئندازیاریم نكردبوو، ئمش كـــردووە، تقدیمم وتم: لبر ئوەی ھیچ حزو ئارەزووم لگڵ ندەكـــرد، كۆلـــژە لو ئـــوەی ل وانی تنـــ ئندازە (٨٥)م ھبوو، (المجسم ھندس)ك عزەدین مال فندیش دەیویست بچم ئو كۆلژە لبر ئوە بوو، رەنگ ئـــو كات ل ھموو عراق (٢٠٠) ئندازیـــاری ل نبووبت، مـــن ســـرەتا ل كۆلـــژی ماف وەرنگیـــرام، بۆ؟ لبـــر ئوەی شب دەبیاتیان لشی ئوكات بئزانستییكان ب گرینگتر دەزانی، ل كۆلژی پزیشكیش یدەگ بووم و ھشتا وەرنگیرابووم، ئو كاتی گیرابوایكۆلیـــژ وەرن وی لئدەكرا ب جگری ئفســـر (نائب ضابط)، ھبت ئمنیش تاقتی ئوەم نبوو، بۆی چووم زانكۆی (حكمـــ)، ئم زانكۆیـــ ھی كوڕە بـــوو، بۆ نمون دەومندەكان كوڕی (سباح نوری سعید) لوێ

دەیخوند.دەشـــبوای (٥٠٠) دینـــار بدەیت، ســـای (١٩٥٧) ھمـــوو كس ئو و زانكۆیبوو، لـــی نپارەیـــ دوو مانـــگ دەوامم كـــرد، من لبشـــك بناوی زانستی ئندازە (علوم ھندسی)بووم، بم ئدەبی ئینگلیزیشمان دەخوند، پاش دوو مانگكی ل ھر یك ل كۆلژی پزیشكی و كۆلژی ماف وەرگیرام، چوومگومـــان زۆر باش بوو نبكۆلژی پزیشـــكی، لبر ئوەی (فاشل)م سرنكوتوو دكتۆركی لـــ دەردەچوو، لبـــر ئوە من ژ نیم، بۆیكی پشـــوو درپیاوفاشـــیل دەبووم، چونك پزیشك

.ژبپشوو در دەبباوكم حزی دەكرد بچم كۆلژی ژە، كو كۆلئ ماف، ئیدی چوومدەكات سای (١٩٥٧). دوایی سای (١٩٥٨) ك ئم ھاوینك ل پشوو بوویـــن و گڕابووموە ھولر و بۆ پۆی دووەم ســـركوتبووم، زۆر برام (عتا)ی خوالخۆشبوو من ل ت، كسیاس دوور بوو لقوتابیان ئیشم دەكرد، ب دزی ئو ئیشم دەكرد، ھتا ئو شت نھنی و بوكراوانمـــان دەشـــاردەوە، ئو پـــی ندەزانی، مـــن و ئو ـــك جیـــاواز بوویـــن، لزۆر لھموو شـــتك لك دوور بووین، بجھ مووز لیانی (١٣)ی تبھولرێ، ھاتینوە بووین شو ســـبین زوو عتای بـــرام ھات ی بوە قســـوتی: رادیۆم كردیترژمی پاشایتی دە، من لبر ئوەی پاشخانی سیاسیم ھبوو، ب دخۆشـــییوە ھســـتاموە و غدا شـــۆڕش بووە، كب وتم: ل ،چیی لسمدەزانی مشتا نھك رادیۆشـــم كردەوە، ل راستیدا ل ئیدی روویدابـــوو، شـــۆڕش نخوارد، بیانیم نانی خۆشیان وای تگیشتم (شامی شریف)ـ بۆ ئم، چووم بۆ یانی فرمانبران، ت بـــرەحمـــیرم كـــرد بســـپارزەران عونی یوسف و رەشید عبدولقادر و شمســـدین موفتی خریكی دیاربوو دانیشـــتبوون، نووســـینی برووسك و پیرۆزبایی بوون، منیش وتـــم: ئیمزا دەكم و بنووســـن قوتابـــی كۆلـــژم، ئوانیش وتیان: ھشـــتا سرەتا و ســـعاتی یكمی شۆڕشـــ و رەنگ ســـركوتوو نبت، كاك عونـــی زیندانی بینیـــوەو كاك رەشـــید و كاك شمســـدینیش بھمان شـــوە ئامادەن بۆ ھر و تنگ بوونـــوەو رووبـــڕوو

چمیك، تۆ ھشتا قوتابی، منیش وتم: بخـــوای ھر ئیمزای دەكـــم، ئوەبوو ب زۆری ئیمزام كرد، دواتر شۆڕش سری گرت و خكك رژان ناو شـــقامكان، پاش ئوەی پشووی ھاوین بایوە

و بۆ خوندن گڕاینوە بغدا.بم شوەی پۆی دووەم و سیم و چوارەمیشـــم لـــ كۆلژی ماف ســـای (١٩٦٠-١٩٦١) لـــ بغـــدا وەی لی ئو كاتواو كرد، ئتكۆلژی ماف دەرچووبا دەیانكردە (ئفســـر)، ھبت مـــن بیارم ك نكم، كرییفســـئ دابوو واســـتیكی زۆرم كرد تا وازیان نكرد، ئفسرییكم و لھنام ئوكاتـــ ســـرەتای بگومـــان ئوەبوو، كادیرەكانی پارتی وردە وردە ل ترســـی حكومت خۆیان دەشـــاردەوە و یان ھبوو دەگیرا، ل بیرم خوالخۆشـــبوو عومر دەباب ل زیندانی (جلوال)بوو، من و شـــھید مئمـــون دەباغ و خوالخۆشبوو مال عو دەچووین ســـرمان لـــدەدا، كوردكی زۆر لوێ زیندانی كرابـــوون، ھی وا ھبوو پیوەندیشی ب سیاستوە وال عچووین م بوو، ئیدی كندوور بـــدووری وتـــی: كفارەتی گوناحان، ھرچندە گوناحیشتان یم زۆر پكمـــن قســـ ،نییـــخۆشبوو، ی ككی دیك لوانی بـــوو، خوالخۆشـــبوو گیرا كئحمـــد حمدەمین دزەیی بوو، ك من زۆر ب كسایتی ئو پیاوە دزەییكان لناو بووم، سرسام

كسكی زۆر ناوداربوو.ئوكاتی جارێ ئم كاغز و شتی وامان بباشی بۆ دەرنچوو بوو، ئو دەم ئویش ل بندیخانی رای بوو، من دەمویست بچمســـالی، ھندك تـــڕە و پرتقاڵ و ،بوو بیدەمكی حزبیشم پینامزیندانییكان لناو تماشام كرد ئو دیار نیی، كاتك گوم لبوو یكك بانگمی كرد: یاشخ، ئاوڕم دایـــوە دیتم ئـــوە كاك ئحمد ئفندیانی جلكـــی دەمینمحلبرە، من لـــ ژیانم ئوم بو جلك نبینیوە!!! ھموو جارێ من دەموت: ئگر پشبك ل نوان كوردی جوان بكرت، ئوا ئحمد حمدەمین و عباسی مامند ئاغا، ك بژن و قیافیكی زۆر جوانیان

ھبوو، ئوان دەیبنوە.دواتـــر بـــرە برە پشـــكوتنی شۆڕشـــی ئیلوول چۆن دەســـتی پكـــرد؟ ئوكاتی حـــزب مۆتی كاركردنی ھبـــوو، لبر ئوەی وایـــان ببـــاش زانـــی و ئوەی ناوخۆی لژنیكی دەخواســـت نھنی پك بنن، برپرسكشی خـــوا لخۆشـــبوو عبدولرحمان زەبیحی بوو، ھروەھا كسكانی ت، داود یارگریم دەولك ،دیك(فیلی بـــوو) پار كۆچـــی دوایی فیلی ئویش ئبوســـالم كرد، بوو، ل شـــڕی ناوخۆ لنوان ھردووال ســـری تچوو، منیش بـــووم، لژنی ناوخـــۆی بغدا بووین، ئوكات ریكخســـتنكانی ر بر سكسی مبوو، ئلق نمكتبی سیاســـی بووین و لوێ چاالكـــی حزبـــی و كۆبوونوەی خۆمـــان دەكرد، جا ھـــر جارەی ل شـــونك و ل چایخانیك، بۆ ئـــوەی ھســـتمان پنكن، بگومان خوالخۆشـــبوو ســـدیق قالوە لـــگای شـــر میـــران ل

(حوجران) كـــوژرا، عبدولكریم قاســـم ھـــر لـــ گچـــڵ بوو، دەخست دەستی دەگا، ئاژاوەی ناو كاروبار و ریـــزی حزبكان، حزبكانی ھموو كردە دوو بش، (حزبي وطني دیمقراطي) كردە دوو بش، حزبی شیوعی ...لپارتیش ھویدا، بم پی نكرا. ھشتا لـــ بغـــدا رۆژنامـــی خبات مابوو، رۆژنامی (كوردستان)یش ك مام جالل خـــاوەن ئیمتیازی ت ئاگاداربوو نحكومـــ بوو، نئمـــ وەكو حـــزب، پارزەرەكی (ئیبراھیم طویل) بناوی عرەبی گرتبوو، ئو خبری بۆ مامۆستا ب د نـــارد، كحمئیبراھیـــم ئنیازە حكومت دەستگیری بكات، ئویش خۆی شاردەوەو بردەستی ماوەی لـــو نكوت، حكومت منیـــش فرمانی دەســـتگیركردنم بۆ دەرچـــوو، مـــاوەی دوومانگ خـــۆم لبر چـــاوان ونكرد، ئو دەم كاك ســـالح شخ رەئووف دەھات جل و شتی بۆ دەھنام، بۆ نانیش دوو كس راسپاردرابوون، ئسعد خیالنی و دكتۆر ئحمد كمال، رۆژكیان ب ئۆتۆمبلكی حزب، ك شۆفرلتكی (٥٨) بوو، ژمارەكـــی (١٩٤١/بغـــدا) بوو، خواردن و رۆژنامیان بۆ ھنام، منیش زۆر تـــووڕە بووم، بۆ مام جاللم نووسی، ئوە گم بمن دەكن؟! من خۆم شـــاردۆتوە یان دەتانـــوێ حكومت شـــونكم حكومت بگومان چونك ،بزانچادودـــری ئۆتۆمبلكی حزبی

دەكرد.وادیـــارە مام جـــالل، برادەرانی ھردووكیشـــیان كردبوو، رەزیل بـــرادەرم بوون، دیاربـــوو رۆژی بوون، عـــادز ھردووكیان دواتر ئیدی دوای دوو مانگك شونكم گواســـتوە بۆ الی ســـالح شخ رەئـــوف و خـــدر مـــردان ئاغا، ك جگاكیان ل پشـــت سینما (النصر) بوو، براســـتی زۆریان خزمت كردم ھتا پاشان فرمانی دەستگیركردنك لسرم ھگیرا.

بگومان دوای دەرچوونی مامۆستا رۆژنامی ئحمـــد، ئیبراھیـــم تنیا و داخســـت (خبات)یـــان (كوردســـتان) مایوە، رۆژنامی رۆژكیان لبیرم لبارەگای حزب بووین لـــ گڕەكـــی (بتاوین)، ئـــو رۆژەی رۆژنامی خباتیان ب (ھـــداویم) ینداخســـت، و ل مورۆزی ئی نفتی ھبۆنرۆژنامـــ چاپكرابوو، ئمرەكانی حكومـــت جـــارێ، عبدولكریم قاســـم، تفیان ل ونك دەكرد، ناو چووینـــ ئـــوان زانیمـــان ریـــزی وان، ئوەندەی پ نچوو رۆژنامی كوردستانیشیان داخست و فرمانی دەســـتگیر كردنی (مام جالل)یـــش دەرچـــوو، ھات الی من و ل پانسیۆنكو ئو لسر

سیسمكی من دەخوت.یـــان بـــوو یاننامـــب ئـــازار (١١) *دەزانـــی خـــۆت چونكـــ ،وتننامـــكرركوتننامـــ ل نـــوان دوو الین دەبت،

(ا) و (ب)؟- من خودی خۆم تائســـتا بندە ركوتننامیم ئم نھنییكانی ندیـــوە، بـــم ب بـــوای من ركوتننام بـــوو، چونك ئگر بیاننامـــ بـــت بنـــدی نھنی من ب بۆیـــ ،ویســـت نییـــپركوتننامی دەزانم، ھرچۆنك ،یاننامیان ب وتننامكت رب

ئوا لو قۆناغ شتكی پ بایخ و گرنگ بوو.

* شـــتكی باش بوو، بـــم بزووتنوەی یوتننامكو ری لكییشـــو پكورد ب ك ،ھاتبـــوو رازی نیی ییاننامیـــان ببشان و بای حزبی بعس و كۆم شتی

دیكی ھداوە؟- دەزانی چۆن؟ خۆی ئو ھویرە ئاوی زۆری گرەك و رەنگ لرە نتوانین ئـــوەی دەموێ بیم، بو واتایی رەنگ دەب زۆر شت

بم، كناموێ بیم.* ئـــدی ئـــو كارانـــی لـــ دامـــودەزگا

فرمییكان وەرتگرتوون؟دامزراندنــــم ســــرەتای - بــــووم، ل ری ناحیوەبــــڕبسای (١٩٦١) ل ناحیی شبكی سر ب قزای دیوانی، لپاشان بۆ حویجو ل مانگی ٢ی سای ١٩٦٢ گوازراموە بۆ ناسری دواتر بۆ شروان مزن و پاشان قوشتپو ئینجا ھاوینھواری سالحدین، ئمش بــــ فرمانكی رەســــمی (عبدولوەھاب ئتروشــــی) داوای ،نم شووەی كرد بۆ ئگواستنتا ســــای (١٩٧٤) ل سالحدین ماموە، بم ل ســــای (١٩٧٣) بارو دۆخی (خانقین) زۆر خراپ بوو، رۆژك ب رەحمت ب سیدا ساح یوسفی ھات، ل ئوتل ھات و منیش ماچم كرد و پم وت: سیدا ماندوو نبی، ئویش پاش چاك و چۆنی پی وتم: وە یاشــــخ تۆ بوویت قائمقامــــی خانقین، منیش دەمزانی رەوشــــك چۆن؟ برژەوەندی ئگر ســــیدا وتم: كــــوردی تدابت، مــــن ھتا بنی دنیایــــ دەچم، ھبتــــ دەزانم برژەوەندی كوردی تدای، بم ھتا پۆلیسكانیش عرەببن، خۆ من بتنیا رۆستمی زاڵ نیم چیم پدەكرێ، دیاربوو زۆر سووربوو قسم منیش ،كشــــت لســــر نكرد، بیانی ھاتم ھولرێ، دیاربوو عبدو ئتروشــــی زۆر تــــووڕە بوو، چۆن دەب من ئاگام لــــم كارە نبت...وایدەزانی من ئــــاگام لــــم گواســــتنوەی خۆم ھی، بگومان ل پشدا ب ھیچم نزانیبوو، ئوە بوو ئتروشــــی پــــی وتم: بۆ تۆ (١٠) رۆژ مۆت و ئیجــــازەت دەدەمــــ لــــ بغدا فرمانكت ھوەشنوە، منیش چووم، سرەتا چووم الی سیدا ســــاح یوســــفی ل ئنجومنی نیشتیمانی (مجلس الوطني) بوو، ھتا گیشتم الی، ب الی دەیان تپڕیم، ئینزیبات و پاســــوان و ئینزباتانر ئیدا ھوتم: ســــلرە بتخنكنن ئم ل كوردستان پــــت نازانین و ئاگامــــان لھیچ

!!نییلگــــڵ ئو ھیچم دســــتنكوت و ســــوودی نبــــوو، چووم الی عبدولرەحمان، ســــامی شھید كــــ ئوكات ل بغــــدا وەزیری كاروباری باكوور بوو، كاك سامی وتی: یاشــــخ تۆ ئمــــ ئیحراج دەكی، چونك ئوكات لژنیك ھبوو لنوان كورد و بعســــدا، پیــــان دەوت لژنی (دیالۆگ)، بســــرۆكایتی ئــــوان ھــــی ك بوو، سامرائی عبدولخالق دواتر ل ســــدارەدرا، ھی ئمش ب ســــرۆكایتی حبیب محمد كریم و ســــامیش ئنــــدام بوو، ئندامــــی حكومتیش ســــعدون غدانــــی وەزیری ناوخــــۆ بوو، وتی: ئم لــــ لژنی دیالۆگ، بابتكمــــان باس كــــردو تواو ئســــتا باوەتــــوە، و بــــوو ناكرــــت بمانخیتــــوە ناو ئو سوودی لوش ھوســــتوە، نبوو، وتی: بیانــــی وەرە الی من نان دەخۆی، ئیدی چووموە ھوتل، بیرم كــــردەوە چی بكم یمنگ و چیران و تو قلدەربــــازم بت، پش مــــن فوئاد ری ناحیوەبڕب دزەییان گواییارمتــــی دەدات ناردیان ئوێ، دوایی فوئاد بووە بعسی و پاشان چووم یانی كشت، بی ھجبالی كاك سامی پم وت: من رازیم دەمزانی وتــــی: بچم خانقین، ،یت، وتم: بئیحراجمان ناكبم من مرجــــم ھی، ئویش وتی: ھر مرجكت ھی بسر چاو، وتم: یك فوج پاسوانی دەشتی پشــــمرگی ســــنوور، ھولرێ ل پشمرگكانی فارس باوەم دەوت و سر ب قائمقامیت ،ت، من دەچم و ھیچ الریم نییبوتی: بســــر چاوان رۆژی پاشتر كاك سامی ھاتوە پكنی، وتی:

وەــــ فكی باشــــت لكردین، وتــــی: كاتك ل لژنی دیالۆگ باســــی بابت و پشــــنیازەكی تۆمــــان كــــرد، ســــعدون غدان ھســــتاوەو وتوویتــــی: عدنان ت بوێ ببندی نایــــقشــــبنگرەكتی خانقیــــن، قائمقامی لــــ خانقین دەوتی كــــوردی دابمزرن، منیش بۆ ئوەم بوو كارەك ســــر نگرت، وابوو من نچووم بۆ ئوێ، ئیدی كسكی (محمود بنــــاوی نارد دیكیان بوو، موخابــــرات لــــ زەیدی) پاشان بریندار بوو، كشو بینو بردەیكی زۆری بــــدواوە بوو، شتا من لھ كی دیكدوای ماوەیھاوینھواری سالحدینم، پش (١١)ی ئــــاداری ١٩٧٤ ب ماوەیكی سیف لم م، كاك سامی ھاتكســــرەوە دەگڕاوە، وتی: تۆ بۆ جگری پارزگاری دھۆك دەســــت نیشانكراوی، ئوەش لبرئوەی علی سنجاری جگری پارزگای دھــــۆك بــــ كوشــــتنی قائمقامی سنجار تۆمتبار كرابوو، كارەكی جھشــــت و پیوەندی ب ھزی پشمرگو شۆڕشوە كرد، منیش وتم: كاك ســــامی، من ل ھولر ھموو خك و عشــــیرەتكان م لدەمناســــن و دەیانناسم، بدھــــۆك رەنگ ھر ھــــزار كس بناسم، ل ھولرێ زۆر تكویم ھی، لبر ئــــوە ئگر (١١)ی ئادارەك ب ئارامی و ســــالمتی تپربت، ئوا دەچم لوێ دەوام تر لجگایكی ئگرنا دەكم، دەتبینمــــوە، ركوتیش وابوو، دواتر لشــــاخ لگڵ كاك سامی بیكوە ئیشــــمانكرد، ئیدی من كۆتایی ب ی (١٩٧٤) كســــا لدیالۆگ ھــــات، نوان حكومت و شــــۆڕش تكچوو، چووم شاخ و پیوەندیم ب شۆڕشی ئیلوولوە ئمی ھاتینــــوە دواتــــر كرد، رەوانی خــــوارووی عراق كرد، بۆ ماوەی پنج ســــاڵ، تا سای

(١٩٨٠)ل باشوور گڕاینوە.* دوای راپڕین ل چ پۆســـتكوە دەستت پكـــرد، وەك بزانین لـــ پرلمان كارت كردووە، دواتریش بۆ ماوەی چند ســـاك

پۆستی وەزیری ئوقافت پ سپردرا؟- دوای راپڕین من بووم ب ئندام پرلمان، پۆستی جگری سرۆكی فراكســـیۆنی پارتی و ســـرۆكی لژنی یاســـایی بووم، ئوە تا ســـای (١٩٩٩) ل مانگی دوازدەی ســـای (١٩٩٩) پۆســـتی وەزیری ئوقافم وەرگرت، زیاتر ل شش ســـتا لوە، ئوێ مامســـاڵ ل

ماوە دانیشتووم و خاننشینم.* دوا پرســـیار و كلیلدانـــی گفتوگۆكمان

ئوەی مامۆستا حزت ل چ خواردنك؟- من خۆم كابرایكی كم خۆرم و ھموو خواردنكم پخۆش، حزم ل برنجی باشـــ، برنجی كوردیم

.یز لح* ئدی خواردن ھولرییكان؟

- خواردنـــی ھولـــری دۆمی دەكن، گیپش دەكن، لو چند گیپ ـــك بـــرادەرم بندرۆژە ھداوەت كـــردووە، كچـــی بخۆم

نایخۆم.بشی سیم و كۆتایی

وەــــ فكی باشــــت لكردین، وتــــی: كاتك ل لژنی دیالۆگ باســــی بابت و پشــــنیازەكی تۆمــــان كــــرد، ســــعدون غدان ھســــتاوەو وتوویتــــی: عدنان ت بوێ ببندی نایــــقشــــبنگرەكتی خانقیــــن، قائمقامی خانقین دابمزرن، منیش بۆ ئوەم بوو كارەك ســــر نگرت، وابوو من نچووم بۆ ئوێ، ئیدی كسكی (محمود بنــــاوی نارد دیكیان بوو، موخابــــرات لــــ بوو، زەیدی) موخابــــرات لــــ زەیدی) پاشان بریندار بوو، كشو بینو بردەیكی زۆری بــــدواوە بوو، شتا من لھ كی دیكدوای ماوەیھاوینھواری سالحدینم، پش ب ماوەیكی سیف لم م، كاك سامی ھاتكســــرەوە دەگڕاوە، وتی: تۆ بۆ جگری پارزگاری دھۆك دەســــت نیشانكراوی، ئوەش لبرئوەی علی سنجاری جگری پارزگای دھــــۆك بــــ كوشــــتنی قائمقامی سنجار تۆمتبار كرابوو، كارەكی جھشــــت و پیوەندی ب ھزی پشمرگو شۆڕشوە كرد، منیش وتم: كاك ســــامی، من ل ھولر ھموو خك و عشــــیرەتكان م لدەمناســــن و دەیانناسم، بدھــــۆك رەنگ ھر ھــــزار كس بناسم، ل ھولرێ زۆر تكویم )ی ئادارەك ب ئارامی و ســــالمتی تپربت، ئوا دەچم لوێ دەوام تر لجگایكی ئگرنا دەكم، دەتبینمــــوە، ركوتیش وابوو، دواتر لشــــاخ لگڵ كاك سامی بیكوە ئیشــــمانكرد، ئیدی من كۆتایی ب ك (دیالۆگ ھــــات، نوان حكومت و شــــۆڕش تكچوو، چووم شاخ و پیوەندیم ب شۆڕشی ئیلوولوە ئمی ھاتینــــوە دواتــــر كرد، رەوانی خــــوارووی عراق كرد، بۆ ماوەی پنج ســــاڵ، تا سای

* دوای راپڕین ل چ پۆســـتكوە دەستت پكـــرد، وەك بزانین لـــ پرلمان كارت كردووە، دواتریش بۆ ماوەی چند ســـاك

- دوای راپڕین من بووم ب ئندام پرلمان، پۆستی جگری سرۆكی فراكســـیۆنی پارتی و ســـرۆكی لژنی یاســـایی بووم، ئوە تا ) ل مانگی دوازدەی ) پۆســـتی وەزیری ئوقافم وەرگرت، زیاتر ل شش ســـتا لوە، ئوێ مامســـاڵ ل

* دوا پرســـیار و كلیلدانـــی گفتوگۆكمان

- من خۆم كابرایكی كم خۆرم و ھموو خواردنكم پخۆش، حزم ل برنجی باشـــ، برنجی كوردیم

- خواردنـــی ھولـــری دۆمی دەكن، گیپش دەكن، لو چند گیپ ـــك بـــرادەرم بندرۆژە ھداوەت كـــردووە، كچـــی بخۆم

ھمووان بن دەدەن ماوەیك لرەو لوێ بئاشـــكراو ب نھنی باس ل ریفۆرم و گۆڕانكاری دەكرێ، ئو قسو باسش ھموو حیزب و ركخراوەكان و میدیای كوردی و دەرەوەی گرتۆتوە، جگ لو كوردە رەســـنانی ك دەگریـــان و فیغانی ئوەیان بـــوو، ئگر مای كوردان تكبچ ك بنیاتی دەنتوە، خك ب پرۆش و كوردپروەرەكان دەیانگـــوت: ماتكـــدان و ماورانی و خراپ مستوە، ئم بیناكردنب ،كردنی ئاسانئوە پنجا سا كۆی دەكینوەو ب فوویكی

لنوی بدەین.خكانـــك ھن، چـــۆن ل شـــڕی ناوخۆ ســـوودمند بوون و ھرگیزاو ھرگیز چاویان برایی ندەھات شـــڕی براكـــوژی نوان"پ.د.ك و ی.ن.ك"بكۆتا بت و چندین كشیان دروســـتدەكرد. ئاواش ئمۆ خكانك ھن لی كوردستان بی گم دواییی ئشـــك لوتی بڕز مسعود بارزانی سرۆكی ھرمی كوردســـتان لـــم كشـــی"ی.ن.ك"، گلی كوردستان و تكای گلی كورد زەرەرمند دەبن،

دیموكراتی ب"پارتـــی كوردستان"یشـــوە، كاك بڕز ھروەھـــا جگـــری كۆســـرەت ھرمـــی ســـرۆكی كوردستانیش سبارەت ل شـــمان كھ بـــكنای لـــ وتیكی لی گ " نی ســـما ئاكوردستان" بۆ كۆمنی كوردســـتان خكـــی شـــانك گوتی:"ئـــو تایبتن بـــ چاككردن بھزكردنــــــــــــی و

و مشـــتوماڵ ناوخـــۆی "ی.ن.ك" رەوشـــی لگڵ پیوەندییكانـــی"ی.ن.ك" كردنوەی كۆمنی خكی كوردستان و ركخستنوەی

دامودەزگاكانی حكومت..."ل برامبریشـــدا د. برھم ساح، جگری ســـرۆك وەزیرانی عراق ھر سبارەت بم كشـــی گوتی:"پكوە لگـــڵ برای بڕزم كاك كۆســـرەت رەســـوڵ علی و بـــ راوژ لگڵ ژمارەیك ل ھڤانی"م.س"كۆمك ش بشـــككـــردو پ ـــشـــنیازمان گپجنابی"مام جالل"مان كرد، بۆ چارەسركردنی

"...شانو كئھـــر لڕوانگـــی ئـــو كشـــانوە، كوردە بشرەف و خۆنویستكان دەیانگوت: ھقی خۆیتی ســـركردایتی سیاسی كورد ھرچی دەكاو چۆن پیوەندییكانی خۆی بینا دەكاو ھموو كشـــكان ھرچییـــك بت با لنو خۆیان چارەســـری بكـــن، چونك ب پلی یكـــم دوژمنان ئوانی خۆیان مســـداوە ســـوودمند دەبن، بتایبتی شۆڤنیســـتی عرەب و ئو حیزبانـــش ئگر"ی.ن.ك" و "پ.د.ك"مینحیان ندەن، ناتوانن لســـر

پی خۆیان بوەستن. ئـــوە جگ لو وتانی كـــ برژەوەندییان لگڵ كـــورد نییو ھر خریكـــی نانوەی كشن رۆژك تۆپباران و رۆژكی دیك ناردنی گورگ بۆ نـــو ران مڕەكان و رۆژك ناردنی خواردنی ئیكسپایر، ئوە جگ ل شڕەكانی مالیكی و جاشكان و گروپی سلفی و...تاد.

لكۆتاییـــدا دەخـــوازم بـــژم: ھیـــچ كس ناتوانـــ مای كوردان تك بـــدات، ھیھات ھیھات، رقی پیرۆزی جماوەری بشـــڕەفی كوردســـتان ئوەندە ئستوورە، ھیچ ھزك برگی ناگرێ، ئمـــۆش ھروەكو جنابی كاك كۆســـرەت دە:"ھڤانـــی مكتبـــی سیاســـی ھموویـــان بنیـــان داوە لھر شونك دایانبنین وەكو ئندامكی"ی.ن.ك" قبوویانـــو پابند دەبن پوەی، ئو دۆخی

ھبوو نیھین.

مــرۆ (١٠٣)

نما

دی

شخ عدنان نقشبندی: بۆ برژەوەندی كورد، ھتا بنی دنیای دەچم

شخ عدنان نقشبندی

حمید ئبوبكر بدرخان

بختیار ئحمد محمودناتوانــــرێ رۆڵ و ئرككانی وەزارەتی پروەدە فرامۆشــــبكرێ ل كاركردن و پالنژی بــــۆ برزراگرتن و گۆڕانكاری لمیتۆدی چقبســــتوو ســــواو برەو ســــت كبی خــــوازراوی مئاراســــتپشــــبردنی برەو برجســــتكردنی پــــروەردەو پرۆســــی بنماكانــــی فركردن، ھروەھا با ئوەشمان لیاد ب الینی مبســــت توانی لبنجوە برنامــــو میتۆردی خونــــدن بگۆڕێ، وــــرای ئوەش وەزارەت بمبســــتی پۆلینكردنی ئاستی فرخوازان، ھسا ب كردنوەی چندین خوندگی تایبتی ربوونیان لی ئاســــتی فوانــــبۆ ئپلیكی نایابدای ھبت ئم ھنگاوە جگای دخۆشــــیی، بم ســــرنجی الینــــی پیوەندیــــداری پروەردەیــــی ئو لبرئــــوەی بوەی رادەكشــــم خوندنگ نمونیان ھموو ب كبكی نمرەیی وەرگیران، لسرەتاوە ھنگاو روجی دروستیان پیەوكرد، ئویش فرخوازانو ئــــو كاراكردنی لپناو نازڕاگرتن و پشتوانیكردنیان ك مایی دەستخۆشــــی و ستایش، ھمئاھنگی لشــــوەی پشــــتوانیكردنكش و دابینكردنــــی كرــــی ھاتوچۆكردنیان و

دابینكردنــــی جل وبرگ و پۆشــــاك و تائاســــتی دابینكردنی كری دروونیش، بم ئوەی جگای پرس و پرســــیارو نیگرانیی، ماوەی دوو ســــا تبینی دەكرێ سرجم خوندنگ نمونییكان خشینو پاداشــــت و بھرەداران لو ب شــــایاتی گوتنیش ،شــــبووینب بســــرەڕای ئمــــش ســــان لالین پیوەندیداری دەستی كارگییكانوە بچندین بن و پیمان گۆشدەكرن و ســــدەكرن، بوەی ســــات بسات چاوەڕوانــــن كــــ الینــــی پروەردەیی

وەمی داواكاریان بداتوە.بۆیــــ خوازیــــارم و داواكارم لالیــــن پیوەندیــــداری وەزارەتی پروەردە ئم گرفت و پرســــی ھســــنگنن، بۆ ئوەی ئو بخشین و ختانیان بۆ رابردوو، ســــانی ھروەك بگنوە لپناو ئوەی زیاتر رۆی ئو خاوەن بھرانــــ برزراگیرت و پشــــتیوانی و گرنگیان پبدرێ، بۆئوەی ل ئاییندەدا بتوانن برزترین نمرە بدەســــت بنن، وــــای ئــــوەش ئامانج و مبســــتی گورەی پرۆســــی پروەردەو فركردن كبرزراگرتنــــی ئاســــتی دەرچوون و و لبرچاوبگیرێ زانستیشــــ ئاستی

ئژماربكرێ .

بۆ بردەم وەزارەتی پروەردە

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

6

یرۆژناموان

رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

رۆژانی بوو... (٣٩)زنجیرەیك ل بیرەوەرییكانم

* سرەتا تبینیكی بچووكلــــ ژمارەی رابردوو (111) لــــ 2009/2/8 ل ئقی (28)دا لــــ دوو توــــی بیرەوەرییكانــــم (رۆژان بوو) ل دا كو سام لوەش بم:(دەبا ئدە ھاتووە كات كی ساكچی راستییھیران بووم (1963_1970) ك(1969_1970)ی ھی چاپی تكوتووە لگڵ داوای

لبووردن).* لناوەڕاستی مانگی شــــوباتی/1969 بوو، تازە خۆر كۆچ و كۆچباری تكنابوو و لــــ ئاوابووندا بوو، برەو منزگاكی شو دەگڕاموە، دەنگكای ئاشنا ب گوم ب كاك (موحســــین) ئاوڕكی زەینــــی پداموە، كوڕكی خكــــی ماندوو، جمدانییكی ل دەم و چاوی خۆی ئاندبوو، دەنگكــــ غریب نبوو، بــــم ب تواوی بۆم ســــاغ نبۆوە تا لم نزیك نكوتــــوە وتی: كاك (موحسین)، جمدانییكم ل دەم و چاو ناكموە، من (نووری)م با كس نم ناستوە، جارێ بۆرین جگاكت ل كوی، وتم: ب خر بیت، ئاوەدانت كردەوە، رووناكیت وتین، لمان ككیژەی قوتابخانر پسخشیم، ببپژوورەوە جمادانییكی كردەوە، باوەشمان ب یكا كرد و یكترمان ماچ كرد، ب شھید (نووری) نانكلی بوو، وتم: ئــــوە چ دەكی و چۆن ھاتیی ئرە، وتی: ب ئیش و كاری یكتی قوتابیان و ركخســــتنی تازەمان لشار، دەب ئمشــــو لگمدا بیت بۆالی ھڤال علی ھژار ر پاشان بچیینولی جووتیارانی دەشــــتی ھناوچ ل

لقی2(پ.د.ك). ك بخۆ دواتر دەڕۆین، وتی: كم نانب ،وتم: زۆر باشدیسان ئوسا، گڕاینوە خۆی دەمامكــــداو چووین ی كــــنو دوو شــــوئــــموعیدی بوو، مبستی وەرگــــرت بیانــــی بــــۆ بینایــــی گڕاینــــوە و لگڵ و قوتابخانكمان مامۆســــتایانی ھاوڕكانم شۆڕش ك ل یك ژووری گورە، ژمارەمان شــــش كس بووین ب یكتریانم ناساند، ئینجا ك قیتانی كاكی كردەوە پیكانی بدەم رۆیشتنی رگا ھندە ئستوور ببوو، ك ل ھولرەوە تا ھیران ب پای پتی ككا كانی لت پزەحم ند رۆژ رۆیشــــتووە، بچبھاتدەر، سۆبمان داگیرسان و منجك ئاومان گرم كرد، شــــھید نووری خۆی گۆڕی و دەم و چاوی شووشت و ھندك ھاتوە سرخۆو ھسایوە، چووم تشتكم ھنــــا و ئاوی گرم تكــــردو، پم وت: وەرە دانیشــــ و پیكانت بخ ناو ئاوی گرم، وردە وردە ئارام دەبییوە و ئشــــی پكانت دادەمرك، بۆ خۆشــــبختی لو شوە شھید نووری میوان بوو، ل كۆی ل مای شھید ئازاد وەشی لقش مان بۆ ھاتبوو، ل(قولم) محانگ محمای (نوری متی) خوالخۆشبوو و جوانمرگ محمد ئحمد بگ، چرەزات و خواردنكی زۆریان ب تتركی و سر ئخكردبوو، یادیان ب رەوان (وە_ھیرانقش)ناوبراوەی ناویانم ھنا ھرسكیان لگڵ مندا مامۆستای شۆرش بوون و لیك ژوور دەخوتین، شو ك سفرەمان رازاندەوە، شــــھید نووری وایدەزانی ھمیشــــ وا ژیان بسر دەبین، بۆی وتی: من ئمشو ل ئوتلكی نمرە پنج دابزیوم، ئی بۆ دەن پشــــمرگین؟ وتم: ئرە ھر وای، تۆش ب یكجاری بمنوە و مچۆوە شار، پم خۆشــــبوو بو وەزع منی دی، چونك ك گڕایوە شار ئو وەزع بۆ مای ئم دەگتوە، مای ئم ئاسوودە دەبن، ل خمی دووری و ترس و ناخۆشیان كم دەكاتوە، دوای ئوەی تر قسو جدیات و نوكت و گفتوگۆ بووین، ب شھید نووریم وت: ئوجا با ھندك زوو بخوین بۆ سین، چونكو ھخكی زوو لیانرەبڵ بگوەی لئ نم بگوەفادارەكانی رژ ۆكوەك فئامادە بین، ن دەبســــرمان و فریای راكردن نكوین بۆ ناو ئو رەزانی لۆیشــــین، كی قون گران ئۆكتی فتایبخوارەوە، ب

ناپام ھدەگرێ.شھید نووری ھوەستیكی كردو ھۆشی چند پلیك ســــركوت و دواتــــر گڕایوە ســــرخۆ و وتی: بۆ ئو حاتشتان ھی...! وتم: ئی چۆن! پت وای ئمشو وا بترو تســــلی خۆشمان بســــربرد، ھموو رۆژ و شوانمان ھر وای، نتبیستووە (سینۆھ) دەت:(بینیم ئوانی، ك بكاسی زین شڕابیان دەنۆشی ل كنار رووباردا بدەســــت ئاو دەخۆنوە). ئی نتبیســــتووە

(خیام)ی شاعیریش دەت: بولبول وتی ب زوبانی حاڵ رۆژێ پكنین...سا گریان

* ل ماوە ئو ســــای لــــ ھیران بــــووم، توانیم ھر لو مانگدا لــــ كۆتایی شــــوبات/1969 ب ھاریكاری مامۆســــتایانی شــــۆڕش، ل نو چقی ناحیی ھیران لسر گردكدا ك كوتۆت ناوەڕاستی ناحی، شانۆیك ندە ســــادەو ســــاكار بوو، برچیــــن، ھدروســــت بكئامادە بوونی لپســــراوان و دانیشــــتوانی ئم دەڤرە و پشــــمرگكانی ئامادە بوو، ل ئوارەیكی قشــــنگدا ئاھنگك ساز بكین، ســــرەتا ب چند وتارك دوای وەستان بۆ گیانی پاكی شھیدان ئینجا پشكش كردنی شانۆگرییكی كۆمیدی، ك خۆم نووسیبووم و ئامادەم ك وەرگرتبوو، كینووكت ویش سوودم لكردبوو، ئلو شانۆنامی توزیفم كرد، بابتكم پ فراوانكرد، وە لجامب ك بــــمامۆســــتای ) ش گوایــــكــــنوكتقوتابخانیكدا وان دەتوە، تاقتی نبووە جل بگۆڕێ ل پنجرەوە سرپرشتیار (مفتیش) دەبین، سغت دەبــــ و بیردەكاتوە چی بكات، ب قوتابییان دە ئو ئفندیی وا بۆ ئرە دێ، ھر ب ژوور كوت، ھمووتان راكن و مگڕنوە، ك سرپرشتیارە فندی ب ژوورە ش بن، مامۆستاككان رادەكموو قوتابییوێ، ھدەكسرپرشتیارەك دە: ئو قوتابیان ل چاكت و پانتۆڵ دەترســــن، بۆی رایانكرد، نابینی وا منیش ب بجاموە

وان دەموە؟!!. جگ لو شــــانۆی چند سروودكی نیشتیمانی و چند ش كرا، بشــــكوە پن قوتابیانالیــــ ك لگۆرانییــــركوت چند مۆســــیقاژەنكی خكی شقوە، ب خۆ و ئامرەكانیان ل ھیران بوون، ئوانیش ئاھنگكیان دەومنــــد تر كــــرد، كارك بــــوو، ژیانوەیك بوو، جموجۆكی تازەی بخشــــی، جگای رەزامندی گشت

الیك بوو.

موحسین ئاوارە

ریكی كاركردنن لی خنووســـانو رۆژنامزۆرن ئـــدنیـــای رۆژنامگری كـــوردی، ئمش وەكو بدرخان ســـو كك لكرجارەی یویســـتی دەزانین ھپ بماندوونناســـان بدونیـــن، بۆ ئوجارەش (ســـدیق حســـن شـــوكری "ممد") سرنووســـری كوردستان

راپۆرت بدونین...ئا: مسعود ئیبراھیم مال ھمزە

ممد ل پناســــ و خۆناساندنی خۆی ،ی(ن شوكریسســــدیق ح) ناوم :دەب ھۆی كاری سیاســــییوە بــــ "ممد" ناسراوم، سرەتای خباتی سیاسیم ھر ل تمنی گنجتیوە دەستی پكردووە لــــ ســــای ١٩٨٢، ل ســــای (١٩٩٣)ش خباتی رۆژناموانیم ب شوەیكی كارا دەستپكردووە و تا ئســــتا بردەوامم و ل چنــــد رۆژنام و گۆڤاركی سیاســــی كی كارا، لوەیشــــ كارمكــــردووە بــــخوندنیش تا ئامادەییم خوندووە، لبر شــــڕ و ئاوارەبوون نمتوانیوە خوندن

تواوبكم.* سرەتای دەستكردنت ب خوندنوە و نووسین بۆ

كی دەگڕتوە؟- ســــرەتای نووســــینی من دەگڕتوە بــــۆ تمنــــی مندای، من ل ســــرەتای ھشتاكان ب كۆم نووسر و شاعیرك كاریگر بووم، ك ئوان كاریان تكردم و زیاتر برەو شیعر و ئدەبیات ھانیاندام، یكك لوان شــــیعری شاعیری گورەی كورد مالی گورە بوو، بڕاستی ھونی نووســــین و خوندنوەی من بوون، دوای ئوە دەقكانی ئدەبیات و نووسینكانی عالئدیــــن ســــجادی كــــ ئوان ھر ل ســــرەتای تمنم ل ١٤-١٥ ســــای كاریگرییكی زۆریان لكردم و سرەتای

فكر و نووسین و خوندنوەی من بوو.* ب ئدەب دەســـتتپكرد، دواتر ئـــو رەوە چۆن گۆڕاو تكی دنیای رۆژنامگری بوو، ب تایبتی

سیاسی؟- ئوان ھاندەرك بــــوون، یانی لناو خودی شیعرەكانی مالی گورەدا ھاندەری نتوایتی و سیاســــی و فكری تدابوو، دوای ئــــوە نووســــینكانی عالئدیــــن ی كورد كرانی دیكجادی و نووســــسالینی قوكردنوەی ئــــدەب و مژووی دابــــوو، ھانیاندام كدەبی كــــوردی تئبدوای ھندك شتی دیكدا بگڕم، وەكو مژوو، ھقیقتی ئو وت، دوای ئوە وایلھات ھندك شــــتم لال گ بوو ك كشكانی ئایدۆلۆجی، تنگیشتنی تواو ل مژووی مرۆڤایتی و نتوایتی ھۆكارن بۆ ئوەی كشكانی كۆمیتی، نابن، چارەسر نتوایتی سیاســــی، ئمــــ بوو ك مــــن ل ماوەیكــــی كمدا یشتمگ ڕام، كپدا دەگدوای فكری چبئو قناعتی بنڕەتی چارەسركردنی دەب بۆی ،پدایفكری چ كان لشــــككار لسر الینی چپ بكرێ ل ناوەندی كورد بتوان وەی كسیاسی كورددا، بۆ ئتكانك ب جووی رزگاریخوازی بدات، كــــ ئو فكرە ل ســــرەتای ١٩٨٢ الی من گ بوو، بم ب شوەیكی زۆر زۆر ساوایان بوو، یانی پنگیشتوو و كامل نبوو، كاریگر بوویــــن ب فكرمندان و وانك لندھ ندانــــی دەرەوە، كبیرمتوانیویان بگن ئنجامی شۆڕشــــگی و سركوتنیشــــیان بدەســــت ھنابوو، وەكو شۆڕشــــی ڤتنام و كوبــــا ك ئوە مر ئسوخۆی لكی راســــترییكاریگكردبــــوو، لوانش زیاتر ســــركوتنی شۆڕشــــی ئۆكتۆبر بوو، نووســــینكان و ئدەبیات لســــر شۆڕشی ئۆكتۆبر، بدواداچوونمــــان بــــۆ پگیریمــــان بــــۆ بیروڕاكانی ماركســــی لینیــــن، وای لمن

كردبوو ك ئیتر برەو چپ بۆم.* بر ل كوردستان راپۆرت لكوێ كاری رۆژناموانیت

دەكرد؟- من ل سای ١٩٩٣ یكم ژمارەی (بانگا سربخۆن)م دەركرد، تا چند ژمارەیك كارم تداكــــرد، دوای ئــــوە ھفتنامی (وت)م دامزراند ب ھاوكاری ســــرفراز نقشــــبندی ك ژنكی كارام و لھاتوو بوو، ھفتنامیكش سیاسی، گشتی، كلتــــووری بوو، بم بــــ الین نبوو، ئینتیمــــای سیاســــی شۆڕشــــی باكووری كوردســــتانی ھبوو، ئــــو مۆركی پوە دیاربوو، خۆشم كســــكی چاالك بووم كرد. كوكارەم دەســــتپو بوارە، من ئلدەتوانم بم یكــــم ھفتنامی ئھلی بوو ل باشــــووری كوردســــتان دەرچوو، مان لینامفتو ھكیش ئــــردەمســــ یاردرا و من ھاتم لشاخ دەركرد، دوایی بھولر دەستم ب دامزراندنی ھفتنامی وت كــــرد و ل مانگــــی ٥ی ١٩٩٣ ژمارەی سفرمان دەركرد، ك دەنگدانوەیكی باشی

ھبوو ل ناوخۆ و ل میدیای جیھانیش.بناوی گۆڤاركمــــان ئوروپــــاش لــــ(كوردســــتانی ئمۆ) دەركــــرد، تا چند ژمارەیــــك بابت و نووســــینم ھبوو، دوای ئوە بھۆی كاری سیاسی نمتوانی درژە ب بواری رۆژنامگری بدەم و لی دووركوتموە، چونك خباتی سیاسی و رۆژنامگری من ھاوتریبی یكتر بوون تا دامزراندنی كوردســــتان راپۆرت، دوای كوردستان راپۆرت ئیتر ب تواوی خۆم بۆ كاری رۆژنامگری ترخانكردوو و لووە ئیتر كاری سیاسیم نكردووە، بۆ كورستان راپۆرتیش سرەتا من خاوەن ئیمتیازبووم

و خۆم ھموو شتكانم بۆ دامزراند، لو كاتیشوە تا ئستا لگدام.

* ئامانج ل دامزراندنی كوردستان راپۆرت چی بووە و چیی؟

- مــــن دوای خباتكــــی دوور و درــــژی چپگرایــــی كــــ رادیكالیزمكــــی زۆری م لەوی و ھنی راستالی م لدابوو، ھتالینی چپەوی كوردەوە، ك وایكردووە خكــــی كورد ب تایبتی رۆشــــنبیران و سیاستمداران ل یك حای نبوونك ھی، ب بــــوای من ئوەش دەگڕتوە بۆ قــــووڵ نبوونــــوەی الینی تیۆری و كشــــكان لالین كورد و پنگیشتنی ئایدۆلــــۆژی لــــ كســــایتی كۆمگای كی بوادەكات رادیكالیزم كوردیدا، كــــسنوور دروست دەب، ئمش كارەساتكی یشتممن گ وە، بۆیزۆری بۆ كورد ناوەتئو قناعتی ك پش ھموو شــــتك دەب چاكسازی ل رۆژنامگریدا بكرێ، چونك ئگر بتوو رۆژنامگری برەو رادیكالیزمكی زۆر بوا ئوجا چ لراست بــــ یا چپ، ئــــوە كارەســــات بۆ ئو وت، بۆی من ئو بیرۆكم بۆ دروستبوو ك ب ھاوكاری كۆم برادەرك و چند الینك ئم كار لســــر ھكی لیبراڵ بكین لناو رۆژنامگری كوردیدا، یانی كار لســــر بنمای تحریك و تحریز و تشــــھیركردنی ئو الین و ئم الین نكیــــن، یانی شــــتكان واقیعن وەكو چۆن ھی بیگوزینوە، بۆی لسر ئو زراند، لكوردستان راپۆرتمان دام مایبنسرەتای كۆبوونوەكانیش زۆر ب ئاشكرا ب برادەرانــــم دەگوت لیبرالیزم چمككی سیاســــی- ئابــــووری- كۆمیتــــی- مئ ك دەبموو شــــتش ھپ ،فراوان مای فكری لیبرالیزم لر بنســــئیش ل ك ین، دەبری كوردیــــدا بكگرۆژنام م رادەیگای كوردی تــــا ئبزانین كۆمل چمككانی لیبرالیزم تنگیشتووە، ئابووری لیبرالیزم ل كوردستان گشی نكــــردووە، ئوە كاركــــی زەحمت بۆ ئوەی ك تۆ لــــ رۆژنامگرییوە ئو كارە بكی، مادام تۆ ل بواری كۆمیتی و ئابــــووری بیــــری لیبرالیزم گشــــی نكردووە، ل رۆژنامگریدا ئیشــــكردن مئ كوە كاروانم ئب ،تزۆر زەحم یوانكردووە، من دەمگۆت لدەستمان پ٥٠ سای دیك ئنجامی ئوە وەربگرین، كنجامئ كی دیكنجگ یــــوانیان ل

وەربگرێ.* لگڵ ئوەشـــدا ئو ئامانجی لسری دامزرا،

ل سدا چندتان ھناوەت دی؟- ئم ل كوردستان راپۆرتدا زۆر ھبز ،تقیقوە ھزمــــان كردووە، ئــــو دابچونك كاری رۆژنامگــــری ب تایبتی ،دا زۆر قوڕســــكی رۆژانیرۆژنام لمرج نییــــ من وەكو سرنووســــر یان وەكــــو دامزرنــــری رۆژنامــــ بیركی لیبرالم ھب، بم ئایا ئو گنجانی لــــو رۆژنامیــــدا كاردەكــــن، ك ھر راســــتەوی باگراوندكــــی ھموومــــان رادیكالیــــزم و چپــــەوی رادیكالیزممان ھی، تــــا چنــــد توانیومانــــ فھمی ب ند توانیومانین، تا چكان بكشك وە، كینبیربك یانكی لیبراوەیشــــ ڕۆین، چونكپ و راستیشــــدا نالی چب ی جیا لدەك كی دیكھ تۆ باس ل ك كی دیكھ دەب ،كردوو رادیكالیزمھھبژری، بۆیــــ دەب ئوانی لرەش كاردەكــــن فھمی بابتكــــ بكن نك تنھا من، ئوە ب كۆبوونوە و گفتوگۆش ناكرــــت، لوانی تۆ ب گفتوگۆ بتوانی

النسو مرەداوی تیۆری لندێ ســــھ وەی كڵ ئــــگم لی، بــــبــــاس بك یانكی لیبراروەردەیپ مروەردەی ئپنیی، بۆی ئم زۆر زەحمتمان ھبووە، بۆیش زۆرجار كوردستان راپۆرت ب الی چپ یان راستدا رۆیشتووە، بم ئوەی جی دخۆشی لگڵ ئوەی برەو چپ ل توانیومان مئ ،و راستیش رۆیشتب دەین، بۆیالن تی رۆژنامســــتراتیجیســــتراتیجیتی خۆی راپۆرت كوردستان كی باشیش توانیومانپاراستووە تا رادەیبالنس لناو الینكانیش دروست بكین.

* ل ســـرەتا تۆ خاوەن ئیمتیاز بووی و ســـرفراز ســـتا بوویتـــر بـــوو، ئرنووســـندی سقشـــبن

سرنووسر، ئو گۆڕانكاریی چۆن بوو؟- ئو گۆڕانكاریی دەگڕتوە بۆ ئوەی ك ماوەیك سرفراز نقشبندی ئیشی كرد لگڵ ئم و ئو كاتی ئم شتكمان راپۆرتمــــان كوردســــتان و دەســــتپكرد دامزراند، ســــرفراز لــــ ئمانیا بوو، ماوەیكی زۆریشــــی پچوو تا گڕایوە، كار و لمانگی ٢ دەســــتمان كــــرد ب مئ٢/٤ توانیمان ژمارە سفر دەربكین، بم ك سرفراز ئامادە نبوو، ناچاربووم من كارەكانی سرنووســــریش بڕوەببم، تا مانگی ١٠ ئوجا ســــرفراز گڕایوە، كۆمــــك ســــرفراز ماوەیــــك دوای بوو، ئیشكردن لندروستی ھی تشكرۆژنامیكی رۆژان بۆ ئو تۆزك قوڕس بوو، كۆمك كشی ئیداریش ھبوو، لو گیروگرفتان ھیچ تۆمت ناخم سر سرفرازخان، كۆم ھوكی دەرەكیش ھبوو دەیانویســــت درز لنــــوان من و سرفراز دروست بكن، وا بیریان دەكردەوە یو رۆژنامل مئك لكمانی ین بئو رۆژنامی ھدەوەشــــتوە، منیش ب ئاشــــكرا دەم ل ســــرەتاوە شڕ و تشــــھیركی زۆر دژی كوردستان راپۆرت كرا، بم ئم وەكو ســــتافی كوردستان راپۆرت ئو شتمان ب ھند وەرنگرت و كارمان لسری نكرد، گوتمان ئم باشتر خۆمان دەناســــین ل خك، ئســــتا من باشتر دەزانم كموكوڕییكانی كوردستان راپۆرت ل چیی، چونك من دەزانم كادری من چی كردووە و چی نكردووە، خكی م من لب ،دەبین ڕەكنھا الپت دیكپشتوەی الپڕەك شت دەبینم، بڕاستی ئوەش ھندك كاریگری ھبوو لسر ســــرفراز نقشــــبندی، ك ھاوڕیكی ك رۆژنامكیش نھیچ كات ،رینی مندســــدان رۆژنامی واش الی من كاریگری ناكات ســــر پیوەندی من و ســــرفراز نقشــــبندی، بم ئو كشان وایكرد ك ســــرفراز بــــ تاقت ب و دەســــتی

لكاركشایوە.* ك داھاتی كوردستان راپۆرت دابین دەكا؟

- ل سرەتاوە من لگڵ كۆمك برادەر ك ئیمكانیاتمــــان ھبوو ئو رۆژناممان دامزراند، وەكو خــــاوەن ئیمتیاز، دوای م بیو رۆژناموە من ئیمتیازاتی ئــــئشوەیكی پرۆتۆكۆلی تسلیمی جوھر حمدی خاوەن ئیمتیازی ئستا كردووە، و بكرێ، چونكل و پرسیارانئ قئیتر ھ ستدار لبكی گرندستا من وەكو كارمئكوردســــتان راپۆرت كاردەكم، مووچی تایبتی خۆم ھی، وەكو سنووسر بۆم نیی زانیاریت بدەم، یان ئگر زانیاریشت بدەم لوانی ئو زانیاریان تندروست نبن، بم ل سرەتا ھندك برادەر و كۆمپانیا ھبوون ك یارمتی ئمیان دا بۆ سركوتنی ئو پرۆژەی، دوای ئوەی لگڵ خاوەن ئیمتیازی ئستا رككوتین

یو رۆژنامتی دارایی ئرپرسیاریب كل ئستۆی من نیی و ل ئستۆی ئوە، ئوەش بم ئگر ئو دەســــتاو دەستی خاوەن ئیمتیازییمان نكردبا لوانی من ھزی پیداكردنی دارایی ئو رۆژنامیم كۆتایی بھاتبای، لوانی یا ژمارەكانی ئو رۆژنامیمان كــــم بكردبایوە یان

دامان خستبا. ی ٥ جار كرایفتھ بۆچی كوردستان راپۆرت ل *

٤ جار؟- ھــــۆكاری ماددی بــــوو، چونك ھزی كارمندانمــــان باشــــ و دەتوانین لوە زیاتریش بكین، زۆرجاری وا ھی لبر تی گرنگمان كۆن دەبن باببوونی شونو بســــر دەچ، كشی ھزی كادرمان ،یی داراییمــــان ھشــــم كب ،نییالشتان ئاشكرای ك زۆر ب دڵ شكاوییوە ئم ل مانگی ١٢ لسر داخوازی خاوەن ئیمتیــــاز گربســــتی چنــــد كادیركی خۆمانمان ھوەشاندەوە و زۆر نیگرانم

بۆ ئوە. كانـــی كاركردنـــی كوردســـتان راپۆرت لئازادیی *

كوی و ئوە ل كاركردن ھی سوورتان ھی؟- ئم ھی سوورمان نیی، بم ئخالقی رۆژنامگریمان ھیــــ، ھندێ لیتاتۆر ھیــــ ل كوردســــتان راپۆرتــــدا بكاری ناھنین، ئوانی ك خكی دیك ناوی مگووتووە، ئمان نپ مو، ئناوە جنلگوتوومان ھندك شت ھی ك لسر بنمای وروژاندنی ئایدۆلۆژی و بۆ لدانی الینك و تكشكاندنی الینك نایكین، بۆ نموون ئم ھواك بوناكینوە بۆ ئوەی یكتی نیشتمانی پ بشكت و لی بدرت، یان ئم وتارك بوناكینوە تیدا ئامانج روخاندنی حكومتی ھرم بــــ، ھتا رۆژ ھی ئمــــ ٤٠ بابت بۆ خاوەنكانیان دەنرینوە و دەین ئوە لگڵ ئم ناگونج، چونك مبســــتی لدانی تدای، مادام مبستی لدانی تدا ھب و ئامانجی كوردستان راپۆرت لدانی ھیچ الینك نیی، ئوجا ئو الین ھر كیك بت بۆ ئم گرنگ نیی، بم ئگر ل بابتكدا رەخنیكی بنیادنر ھبت لسر ھر الینك ب بوی دەكینوە، ھتا ئگر نك الینی سیاســــی الینی فكریش بــــ، بۆ نموونــــ ئم ھندك دیدارمــــان بوكردۆتــــوە لگڵ ھندێ ل رۆشــــنبیرانی عرەب كــــ ل ئمریكا و ئوروپا دەژین، ئوانــــ رەخنی زۆر جدیان ھی لســــر كۆمگای ئیسالم و م رۆژنامزۆر ك یوانئایینی ئیسالم، ل مبدات، ئ تانو بابتی خۆی لتوانیبئو بابتانمان بوكردۆتوە ھتا ئو نووسران دەستخۆشــــیان لكردووین و وتویان چــــۆن دەتوانن ل كۆمگایكی تانو بابت دەژین ئرۆژھ ل وادا كــــبو دەكنوە، بۆ زانیاری جنابتان ھتا ئو بابتان وەرگدران و ل رۆژنامكانی

دیكی ئمریكا بوكرانوە.* وەك سرنووســـرك قســـت چیی لسر رەوشی

ئمۆی رۆژنامگری كوردی؟- ھندك گۆڕانــــكاری ل رۆژنامگری ٢٠٠٥ ك تی لتایب كوردی دەبینم، بــــمن ھاتموە كوردســــتان، ل ســــرەتادا دەڕۆیشــــت الڕێ كوردی رۆژنامگــــری و خزمتــــی رۆژنامگــــری و گیاندنی پیامی ئازادی ندەكرد، بڕاستی بناوی جسارەتی رۆژناموانی و بناوی ئازادی رۆژناموانی ھندك شت دەكرا الینگری دا دیاربــــوو، یانی بۆ نموونواوی تتئســــتا ئگر من رەخنبگرم ل الینك شــــھیركردن، مانای وایــــدان و تبۆ لمن الینگری الینكی دیكــــ دەكم دژی ئو، چونكــــ ئو جبھیكــــی ھی و جبھكی دیك ل دژە، مادام من لدژی الینكــــی دیك كاردەكــــم، كواتا من الینگــــرم و ئازادی خۆم ل دەســــتداوە، منووسانی ئرۆژنام ك لیانی كۆمدەســــتدابوو، ل رۆژنامگریان ئازادی كۆمــــ وشــــیكی ناشــــیرین ك نك بكو رۆژنامگــــری ئخالقــــی لگڵ ســــادەش كۆمیتی ئخالقكی لگڵ ندەگونجا، لگڵ كلتووری شــــقامیش یڤانواژە و پو دەستئ دەگونجا، كنل رۆژنامگــــری كوردی زۆر باو بوون و كاریگریشیی لسر رای خك ھبوو، خكیش زۆر ب دوای ئو شتاندا دەگڕا، چونك ئم ســــایكۆلۆژی خكی خۆمان باش دەزانین، بم بھۆی ھندێ كۆڕ و كۆبوونوە و رەخنگرتنی جدی لو بوارە دەبینم تا رادەیك رەوشك برەو باشی دەڕوا و رۆژنامگری كوردی برەو پوخت بوونكی پوە دیارە، ناتوانم بم تواو پرۆفیشناڵ بووە، لو بوارەوە كموكوڕی ل دایشــــتا خــــاوی تھ ،دایزۆری تتســــبیتكردنی رۆژنامــــكان كموكوڕی زۆرمان تدای، بم ئو بارە ناھموارەی ستا لبوو ئشــــان ھباســــمانكرد و پ ر لگری كوردی نایبینم، ئگــــرۆژنامھندك ماپر ھندك شــــت ھی ئوە جیاوازە، بم ئم باسی رۆژنامگری تودەك ریكوا خین كنووســــراو دەك

سر سكی خۆی.* رات لسر بدرخان..

- دەستخۆشیتان ل دەكم، دەزگاكتان شــــون پنجی خۆی دیارە، ب تایبتی لــــ زیندووكردنوەی بیــــرەوەری رۆژی پنجی شــــون كوردی رۆژنامگــــری ،ردەوامیش بدیاربــــووە و ھیوادارین بھفتنامــــی بدرخانیــــش جگایكــــی تایبتی خۆی ھی لناو رۆشــــنبیران و خونرانی كورددا ھیوای ســــركوتن و

باشتربوونتان بۆ دەخوازم.

سدیق حسن شوكری (ممد): سرنووسری كوردستان راپۆرت:یریمان ھگخالقی رۆژنامم ئب ،ی سوورمان نییكوردستان راپۆرت ھ ل

سدیق حسن شوكری (ممد) - ٢٠٠٩

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

7

ئم ونی گشتكی زانستی قوتابیانی پۆلی سی قوتابخانی ناوەندی جمھوری كوڕان بۆ كۆمپانیای نوتی كركووك، ب سرپرشتی ل (حمودمونیـــب م) مامۆســـتای جوگرافیاركوتـــی ١٩٧١/١/١٠ لـــ كلگكانی نوتی

كركووك وەرگیراوە.ل راستوە بۆ چپ :ـ

١ـ نجدەت ئیسماعیل (خوالخۆشبوو)٢ـ سردار یوسف

٣ـ فقـــ محمـــود فق (پشـــنوژو وتار خون)

٤ـ ئحمد محمود٥ ـ غازی ئیكرام وەھاب (خاوەن گسی غازی

ل ئیسكان) ندازیاری شارستانی ل٦ـ موحسین سابیر (ئ

وەزارەتی دارایی)٧ـ نوزاد ئیكرام (ئندازی شارستانی)

٨ ـ فوئاد٩ـ فوزی كمال (خوالخۆشبوو)

١٠ ـ شاھۆ١١ـ مھدی تاھیر ئاكرەیی

١٢ـ سحددین سلیم١٣ـ گیالن محمد علی

١٤ـ فوئاد عبدولقادر شـــخ شریف (شخی تكیی قادری ل ئازادی)

١٥ـ حوسامدین یاسین سرداری (پارزەر)١٦ـ نشئت ئحمد رەشید قساب (سرۆكی

دادگای تھچوونوەی ھولر)١٧ـ ئیبراھیم مستفا

١٨ـ خسرۆ ئحمد عالئدین١٩ـ مامۆستا مونیب محمود (خاننشین)

٢٠ـ نجـــات ئحمـــد (بـــرای گۆرانیبژی خولخۆشبوو فوئاد ئحمد)

٢١ـ شوفری پاس٢١ و ٢٢ ـ فرمانبرانـــی كۆمپانیای نوتی

كركووك٢٣ـ نجات جالل

تبینی : ئم ونی ل ئرشـــیفی پارزەر حوسامدین سرداری وەرگیراوە.

پۆزش: ل ژمارەكانی ١١٠ و ١١١ی بدرخان، بداخـــوە بھـــ ناوی بڕز (ســـیروان خوالخۆشبوو ب دۆغرەمچی) عبدولقادر

نووسرابوو، ك راستییكی ل ژیاندا ماوەو ل ئمانیا نیشتجیو داوای تمن درژی

بۆ دەخوازین.

و: ھۆشیار محمد ئمین كۆیی ب وەی دەكرد، كبینی ئ(میسباح) ت وەی ھاوین ژمارەی میواننزیك بوونپیـــاوەكان زیاتر دەبـــ، جموجۆكی ســـیرو ئاۆز ھبوو، لم رۆژگارەدا حكومتی توركی ل شریف حوسن، تـــووڕە ببوو، چونك ككریفی مشـــ

الینگری ئینگلیزی دەكرد.ل رۆژكی گرمی مانگـــی حوزەیرانی ســـای (١٩١٦) كات، ك شریف علی دیوەخـــان ژووری بـــرەو حیـــدەر دەچوو، فاتیمش خریكی خوندنوە بوو و كچكانیشـــی بـــ وانكانیان دا دەچوونوە، شریف علی ب دەنگك وە دیاربوو وتی:(فاتیمورووژاندنی پ كدەموێ قســـت لگدا بكم)، دواتر چوون ژوورەكی تنیشـــتیانوە، بۆ ژ گفتوگۆیان دەكرد و منگماوەەكی در ب كم كچوە دەھـــات، بمنگیان ل

چرپاندنكی نزم گوبیستی دەبوو.(میســـباح) زۆر حزی لـــ دۆندرمی فھیمی ئلبانـــی دەكرد، ك لدەرەوە ھاواریدەكـــرد، دۆندرمكی زۆر بتام بوو، ل شـــیرو میوەی تازەی دروست دەكـــرد و ھیچ دەرمانك و كرســـتی ســـاختی بكارندەھنـــا تـــا تام و بخۆشـــیان كت ل ژ بگۆڕێ، بۆیچفرەنســـییكی فداو بۆ الی فھیم و دووكچوەی ئـــرۆیشـــت،پاش ئـــدۆندرمـــی فھیمیان خوارد گڕانوە ژووری دانیشـــتن، لوكاتـــی دەرگای ژوورەكی نزیكیان دەكرتوە، فاتیمی دایكیـــان ب دووچاوی فرمســـكاوی و روخســـاركی خماوی دتـــ دەرەوە و و، فاتیمدوای ئ لیش لریف عشـــ ب وتی:(باوكتان بانگكـــردو كچكانی فرمانەوایـــی مكك رازیبووە و بۆن

دەستی ماچ بكن).ئاھنـــگ گان ببۆنـــی فرمانەوایـــی تازەی

ككمبم شوەی ئیمارەی مكك ك ئیمارەی باپیرانی بوو، بۆ شریف علی گڕایوە، كاتی خۆی (محمد علی) فرمانەوایی میســـر ل (عبدولموتلیب)ی باپیری محمد نـــوەی ئیمۆ داگیركردبوو، علی، ك (ســـعید حلیم) و سدری ئعزەمـــی دەوتی عوســـمانیی بۆی دەگڕنیتوە، ئوەش سیرو سمرەی

.یزەمانلـــ ١٦ی حوزەیران دەبوایـــ فرمانی دامزراندنی ئـــو پلو پایی ل (باب ئلعالـــی) بخوندرتـــوە، بـــۆ ئم مبســـت ئاھنگكی گورە ئامادەكرا رمی شكۆدار، دەبوایكی فڵ كاروانگلشـــریف دوای ئو مراســـیم برەو ئاماددە ئامرەكان بڕبكوێ، ككمكران و دەستی جنگی ئمانی چادرو كلوپلی پزیشكی و سربازیان بۆ ئم ھمت ئامادەكرد. بركوت ژنكانی بنماو شـــازادەكان ئو كاروانیان بینـــی كات برەو شـــقامكانی (باب ئلعالی) دەچوو و جنجاییكی زۆری

پوە دیاربوو.سربازەكان ل ھردوو الوە ریز ببوون وانئ یشت، كگر تكس(میسباح) ی

ھمـــووی رزگرتن لـــ باوكی، ئو باوكی وەك جاران ئو بیانیی وانی ئایینی ب خۆی و خوشـــككانی وتبوو و بسۆزەوە ماچی دەكردن و ژوورەكی

بجدەھشتن.ل یك لـــ باكۆنكان ك بســـر میسباح دەنۆڕی گورەكیدا گۆڕەپان زۆرەی دەكرد، ك كو خیری ئســـوەك دەریایـــك بـــوون، لناكاو دی یری كرد وا لســـ یدا، كخورپ لـــدوورەوە تیپكی مۆزیك دن و كۆمك ،دواوەی پیادەیان بـــ ربازی بســـ میر، كتی ئكانی تایبواندواتر پاسكۆفی و عگالیان لسر بوو، چندین

عرەبانی كراوەشیان ب دوا داھات.خكك ھچوونیـــان پوە دیاربوو و پایـــان ب یكتریـــوە دەنا، دواتر میسباح باوكی، شریفی مزنی مككی دیت، ك مندیلكی سپی لسر نابوو و لچككی بچووك ل الیك شۆڕببۆوە، ئوەش ئامـــاژە بـــوە دەكا، ك پلو پاییان بـــ رەچك بـــۆ پیامبر وە، نیشـــانی عوسمانیشی بتڕدەگبریتیبوو ك ســـوڕابۆوە، سینگییوە لـــ قیتانكی ســـوور جگ لـــ زۆر نیشـــانی دیك، ك سینگی رازاندبۆوە، ناو گالیسكنیا لتلی بریف عشـــ

فرمییكراوەكی دانیشتبوو.میســـاج لو كاتی ھستی ب شتكی نادیار كرد، ھســـتی كرد ك ل باوكی خـــۆی زۆر دوورە، لـــو بیركردنوە دابوو ل ناكاو بۆســـر رگاك دابزی و كســـیش پی نزانی، بـــ راكردن ھروەك تیركی ھگڕاوە رۆیشت تا گیشت گالیســـككی باوكی، بسر ســـربازەكان ھاواریكـــرد، رـــگام بۆ بكنـــوە، دواتر خـــۆی گیاندە تك ھاواریكرد:(بابا...بابا... گالیسككو

بابا!!!).باوكـــی گوبیســـتی دەنگـــی بـــوو و ئاوركی لداوە و دەســـتی برزكردەوە زەردەخنشـــی لســـر لوانی بوو، جســـتی دووركوتوە كـــكاروان

میسباحیش وەك بستلكی لھات.ی (لوبنان) دەبجیدەر نیشتلی حع

باروودۆخی مدین برەو خراپی دەچوو، بانگوازەكانی ئمیـــر (علی حیدەر) بـــۆ حوكمتـــی عوســـمانی دەربارەی دابینكردنـــی یارمتی ھیـــچ وەمكی حوســـن) كوڕی (فیســـلی نبوو، لگڵ (لورانس) بۆ راكشانی ھۆزەكان بۆ الینگری ل شۆڕشی ئینگلیزەكان، وكاتوە، لنـــودەكپـــارەو پوول بدەســـتی لژر عوســـمانی حكومتی كی زۆریان بخكان بوو و بایمانئ

فلستین دەدا.ل فبرایری ســـای (١٩١٧) وەزارەتی عوســـمانی گۆڕاو (تلعت پاشا) بوو ب سرۆك، بم ھیچی بۆ ھاوڕكی ككمیری داھاتووی مئ (لیریف عش) ركردەكانی عوســـمانی بكرد، ســـنبیانووی راسپاردەكانی ئمانكان پیان باشبوو، ك مدین چۆڵ بكن و ھموو وە، كاتنستین كۆبكلف زەكان لھك قیرانی دابینكردنی ئازووقو شتی تر تووندبوو، وا ب باش زانرا، ك ئمیر علی حیدەر بنككی بگواســـتوە بۆ سووریا، ماوەیك ل سووریا مایوە و (جمال پاشا) چاودرییكی چی لسر دانابوو، ئگر ئمیـــر علی حیدەر پشت بســـتن ب خودی خۆی شۆڕشی ســـركوتنی ئوا ،بكردبایـــ برپا دەیتوانـــی خاوەن دەھنا، بدەســـت رەب لركردەكانی عســـ ت لدەس تی لتایب وە، بدەوری خـــۆی بكاتســـوریا ك دەســـتی عوسمانییكان الوازبوو و دەیتوانی ب پلو پایی خۆی مرجكانی بسر ئینگلیز و الیانگرانی بســـپن، بم لبی ئوە لكاتی (برز بوونوی پلی گرما) بۆ لوبنان رۆیشـــت و ل (عالی) نیشتج بوو و ل ئســـتنبۆدا بدوای خانوادەكی

نارد.میساج ك ئمی زانی زۆر شادومان بوو ل كی تر جگین و ناوچبینینی شو ببینینی باوكی، دواتر یكسر ئامادەباشی راگیاندرا، شـــمندەفركی تایبتی گـــورە ئامادەكرا، بوجی پویســـت بۆ ئم گشـــت ئامادەكرا، خانوادەی ئمیر پویستیان ب پاسپۆرت نبوو، مـــام شـــریف (جعفر) و شـــریف (عبدولمجید)ی برازای سرپرشـــتی گشـــتكیان دەكرد، ھیچ تگرەیك نبوو خۆشـــی ئو گشتیان لتكبدا ھانم)ی دیجخ) نخۆشبوونی تنھا ك ،بر نعفریف جری شـــھاوسلو رۆژەی ك كریمی كوڕی ل دایكبوو تووشی ئازاری سییكان ھاتبوو، بم دیجی كرد خجول رەكندەفمشـــھانم بـــ منگ منگـــوە وتی:(ھندەی

نماوە تووشی سرسووڕان بم).ئابووچوونك لبشی (حریم)

تھقورتاندن ھانی (میســـباح)ی دا، كـــ بناو شـــمندەفرەك بگڕێ بۆ ،وەی ئـــاگاداری رووداوەكان بـــئـــســـیری كرد ھموویان دخۆش و دەم تازەی زموونو ئندە بوون، ئخبھموویانـــی ورووژاندبـــوو، ھنـــدێ گالیسكی شمندەفرەك بۆ (حریم) ترخانكرابوو، ھندێ ل شـــازادەكان

ئامری مۆزیكیان دەژەنی، گالیسككانی تر بۆ پیاوان ترخانكرابوو، لناویان ســـربازكی زۆر ھبـــوو، ك یاوەری ئـــو بنمای بوون، لـــ دیوەخانی رەكندەفمشـــ لنـــاو ئمیرەكان میســـباح چاوی ب (نیھاد بگ)ی برای یكمی ھاوســـری ھانم)ی بیحس)شریف علی حیدەر كوت، پیاوكی ل رادەبدەر ناشـــیرین بوو، ل ژیان ھیچ مبســـتكی نبـــوو تنیا گڕان ل نو مـــان نب، تاوـــی دەكرد كی بدەكانـــی خب ۆكـــچی و بـــپكنین دەھنا. زۆركس ل ژن و پیاو سردانی وەكو ئو سردانی (حریم( و (سالملك) یان دەكرد، ھموویان زمان لووس و ماستاوچی و مشخۆربوون، لسر پاشـــماوەی خوانكان دەژیان، گرنگترین رووداوی سردەمی الوی ژیانی (نیھاد بگ) ئـــوە بوو، ك كنزەكی گرتبوو، كسی زۆر جوانی ھركشلیكك ل دەومندەكانی میســـری دەری بر جوانی رادەببـــیبوو، لك(١٠٠٠) جونییھی زی كیبوو، ھموو دابینكردبـــوو، بھاترین بۆ شـــتكی دیاری پشكش دەكرد، بم پاسوانی توونـــدی بۆ دانابوو، ھنـــدەی نبرد زەكنو كنـــاوی ئ (ولدان ھانم) كشركسیی بوو، ژیانی ل تاڵ بوو و ھستی كرد ئگرچی ل ژیانی زیندا

بوو، بم لناو قفزدا دەژی!!. گب ھنـــدێ بنماـــكان لنـــاو ببۆوە، كات ك دەكان شتومكیان دەفرۆشت گورەكانیان، دەنگۆی كاری بدی تریان ل ماكوە بۆ مایكی تر دەگواســـتوە، وەك ناوبژیوان رۆیان ل نوان گنجكان و گوكانی(حریم) دەگا، یان ھویـــان دەدا بۆ بیك گیشـــتنی ئو الوانی، لـــ ھردوو رەگز ك شـــیدای یكترین!! برامبر بو كارانو پرۆســـی ھاوســـرگیری

پارەی زۆرباشیان وەردەگرت.یكك لو دەن توانی (نیھاد بگ) و (وـــدان ھانم)ی شركســـی بیك بگینـــ، كـــ لزیندانـــی یكمی رایكردبوو و دواتر مردەكی تقیدا و خۆی تووشی ئو پیاوە ناشیرینكرد، كـــ لگی زۆر خراپ بـــوو و ھموو فرۆشـــت، كەكانـــی لو ز خشـــھاوســـری پشـــووی بمی زانی زۆر

پیاوان یارمتی دا.كشتكۆتایی گ

پاش چند رۆژك ل گشتكی شكت ل (عالی) ل رەكندەفمو ماندوو، ش بوو لپ كستگگیربوو، ولوبنان جپشوازیكران، ئۆتۆمبلی ئمیر علی حیدەر بخرایـــی ژنكی و ھردوو كچكی بۆ لووتكی شـــاخك برد، بناو دەرگایكی ل ئاسن دروستكرابوو رۆیشـــت و لدواوەی چند پچكیكی

مڕمڕو باكۆنكی فراوان دەركوت.لو شـــون پیاوك ك برگكی سپی بفـــری لبردابـــوو، زەردەخنـــی لسر دەمو چاوی دیاربوو، ئم ئمیر شـــریف علی حیدەرە، (میســـباح) كرد، بنمایی دایكـــی نـــی رچاوەڕخرایـــی رایكردو خۆی بـــ باوكییوە

نووساند.تییكۆیالی (ریمح) ئایا ژیانی

ك تمنم گیشت (١٨) ساڵ، پیوەندیم ب زانكۆی ئمریكـــی ل بیروت كرد، لو گومان و دوودیی رزگار نبووم، ك خانوادەكم گمارۆیان بســـرمدا برە بو دەوروبم لپاندبوو، بس

زیان رزگارم بوو. (بـــارك لین) ل دواتـــر (میســـباح) ل رد بو م دەبـــ جنیشـــت (ندەنل)

ئفسركی ھیندی دەكا.(میســـباح) دەربارەی ژیانـــی (حریم) ك بووم، كردەم ھاوتای ماھ):دەئاسوودەیی و لسرەخۆیی و دنیایی

لبدیدەكرا.بشی دوانزەھم و كۆتایی

ئامری مۆزیكیان دەژەنی، گالیسككانی تر بۆ پیاوان ترخانكرابوو، لناویان ســـربازكی زۆر ھبـــوو، ك یاوەری ئـــو بنمای بوون، لـــ دیوەخانی رەكندەفمشـــ لنـــاو ئمیرەكان میســـباح چاوی ب (نیھاد بگ)ی برای یكمی ھاوســـری ھانم)ی بیحس)شریف علی حیدەر كوت، پیاوكی ل رادەبدەر ناشـــیرین بوو، ل ژیان ھیچ مبســـتكی نبـــوو تنیا گڕان ل نو مـــان نب، تاوـــی دەكرد ھیچ مبســـتكی نبـــوو تنیا گڕان ل نو مـــان نب، تاوـــی دەكرد ھیچ مبســـتكی نبـــوو تنیا گڕان

كی بدەكانـــی خب ۆكـــچی و بـــپكنین دەھنا. زۆركس ل ژن و پیاو سردانی وەكو ئو سردانی (حریم( و (سالملك) یان دەكرد، ھموویان زمان لووس و ماستاوچی و مشخۆربوون، لسر پاشـــماوەی خوانكان دەژیان، گرنگترین رووداوی سردەمی الوی ژیانی (نیھاد بگ) ئـــوە بوو، ك كنزەكی گرتبوو، كسی زۆر جوانی ھركشلیكك ل دەومندەكانی میســـری دەری بر جوانی رادەببـــیبوو، لك) جونییھی زی كیبوو، ھموو دابینكردبـــوو، بھاترین بۆ شـــتكی دیاری پشكش دەكرد، بم پاسوانی توونـــدی بۆ دانابوو، ھنـــدەی نبرد زەكنو كنـــاوی ئ (ولدان ھانم) كشركسیی بوو، ژیانی ل تاڵ بوو و ھستی كرد ئگرچی ل ژیانی زیندا

گب ھنـــدێ بنماـــكان لنـــاو ببۆوە، كات ك دەكان شتومكیان دەفرۆشت گورەكانیان، دەنگۆی كاری بدی تریان ل ماكوە بۆ مایكی تر دەگواســـتوە، وەك ناوبژیوان رۆیان ل نوان گنجكان و گوكانی(حریم) دەگا، یان ھویـــان دەدا بۆ بیك گیشـــتنی ئو الوانی، لـــ ھردوو رەگز ك شـــیدای یكترین!! برامبر بو كارانو پرۆســـی ھاوســـرگیری

یكك لو دەن توانی (نیھاد بگ) و (وـــدان ھانم)ی شركســـی بیك بگینـــ، كـــ لزیندانـــی یكمی رایكردبوو و دواتر مردەكی تقیدا و خۆی تووشی ئو پیاوە ناشیرینكرد، كـــ لگی زۆر خراپ بـــوو و ھموو فرۆشـــت، كەكانـــی لو ز خشـــھاوســـری پشـــووی بمی زانی زۆر

پاش چند رۆژك ل گشتكی شكت ل (عالی) ل رەكندەفمو ماندوو، ش بوو لپ كستگگیربوو، ولوبنان جپشوازیكران، ئۆتۆمبلی ئمیر علی حیدەر بخرایـــی ژنكی و ھردوو كچكی بۆ لووتكی شـــاخك برد، بناو دەرگایكی ل ئاسن دروستكرابوو رۆیشـــت و لدواوەی چند پچكیكی

لو شـــون پیاوك ك برگكی سپی بفـــری لبردابـــوو، زەردەخنـــی لسر دەمو چاوی دیاربوو، ئم ئمیر شـــریف علی حیدەرە، (میســـباح) كرد، بنمایی دایكـــی نـــی رچاوەڕخرایـــی رایكردو خۆی بـــ باوكییوە

) ساڵ، پیوەندیم ب زانكۆی ئمریكـــی ل بیروت كرد، لو گومان و دوودیی رزگار نبووم، ك خانوادەكم گمارۆیان بســـرمدا برە بو دەوروبم لپاندبوو، بس

(بـــارك لین) ل دواتـــر (میســـباح) ل رد بو م دەبـــ جنیشـــت (ندەنل)

(میســـباح) دەربارەی ژیانـــی (حریم) ك بووم، كردەم ھاوتای ماھ):دە(میســـباح) دەربارەی ژیانـــی (حریم) ك بووم، كردەم ھاوتای ماھ):دە(میســـباح) دەربارەی ژیانـــی (حریم)

ئاسوودەیی و لسرەخۆیی و دنیایی

كژێ پش وەرگرتنی بوانامی دەرچوون، بدەم سۆز و ھوانینوە نمرەی تلفۆنكمی ل وەرگرتم و بنی پدام ل دەرفتكـــدا تلفۆنم بۆ بكا، ئیتر لو رۆژەوە ھموو شوێ دوای نانخواردن ئشكم ب دیار تلفۆنوە دەگرت، ئمشـــو زیاد ل ھر شـــوك دوای شكت و ھیالكی ئو رۆژەی كركارییـــوە، خو گمارۆی دابووم پلوەكانم ســـیس ببوون و بۆم ھندەھات، ســـیركی سعاتكی سر مزم كردو خوندموە، تزوكی ساردم بلشدا گڕا، دەتوت كوتكك ل گزگالگی گوم دراوە، جگـــرەش تواوی ژوورەكی قانگدابـــوو، دوا مژم لداو و بكنی رۆخ جادە گشتییر كۆس داییم فكقونچكلشكی خوەوە خۆم گیاندە سر سیسمك و راكشام، دەســـتم گیاندە پالكـــی كارەباكو ل جـــوە گلۆپكم كوژاندەوە، باوەشـــككی قوومدا، چاوەكانم نای ســـر ل ،وتبرم كر دەزگای سك بكوچوەك چ پك لی ،یند وردە كۆكچنیم، براچ كفۆنلنـــی تن تتھناس گیراوەكم رەواندەوە، گلۆپكم ھكرد و دەستم

گیاندە تلفۆنكو ھمگرت * ئلۆ - ئلۆ...* زۆر بكزی سرم ھژاند:(فرموو...فرموو...جنابت)؟

- من ئو كســـم ك دڵ و دەروونـــی داگیرتووی!! ئم قسان تزوویكی گرم و خۆشی بسرپای لشم داھنا،

خورپویكـــم بـــدڵ داھات و ب ســـۆزەوە كی بنا و خۆشـــییقژم داھ كم بدەســـت

سنوور گمارۆی دام: وە تـــۆی؟ خۆزگژێ گیان ئئـــااااای كـــ *دەتزانی خمی دووریـــت چند گران چند تنگاوی كردووم، براستی شادو بختیارم دوای ئو ماوە زۆرە گوبیستی دەنگ ناسك و ب سۆزەكت دەبم، ئی گیانكم دەزانی

دوو ھفتـــی رەبق ل چاوەڕوانیم، ئی ئستا لكووە قس دەكیت؟

- ل مای پوورم...ھۆ گیان* وەی گیان ...وەی بقوربانتبم

و باسر قســـش ھم پزدەكح -بچـــی قم و كاغزك ئامادە بكـــی، بۆ ئوەی چند پرسیاركی دوای دابانی ئو ماوەیت ئاڕاست بكم، بو

مرجی وەمكان ل وشیك دوو وش زیاتر نبت.* وەی بسر ھۆردوو چاوم...سبركم ل بگرە.

- منیش ل جوە دەســـتم گیاندە دەفترو قمی سر مزەكـــ و زەردەخنیكی كام كوت ســـر لو (كژێ

گیان، ئامادەم...بژە) كوت پرسیارم بۆ سازش كردووی و یوە حالی خۆمل -یك لتی دەكم، تۆش وەمی خۆت بنووس، سرەتای پرسیارم بوە دەست پدەكم: خۆشترین ناو الی تۆ ك ی؟ * كژێ. - منت خۆش دەوێ؟ * ب. - دەخوازی تا مردن

.وە بژین؟ * بكیران بخۆش و كامد- ناوی ئو گیانلبرە چیی، ك ل ھموو گیانلبرك

.من رازی؟ * بیمون. - تۆ لناشرینترە؟ * م- سڕەرای خۆشویستییكی گورە...مرۆڤ ك دووچاری

.تخانن؟ * بۆ شی دەبتی ھات بۆ كوش- گر دیارییكی بھادارم پشكش كردی چیم پدەی؟

* سوپاســـت دەكم. - دەباش ئســـتا حوت پرسیاری ترت لدەكـــم، تنھا بوە وەمم بدەوە ك ل الی خۆت

نووسیوت، بس دەترسم ھچی و بی بگژمدا؟ ـــم، مرۆڤ لگژتدا دب دەچـــم و نھ ن نیابـــد *روحی خۆی تووڕە دەب؟ - زۆر چاك پرســـیاری یكم:

خۆشویستكت ناوی چیی؟ * كژێ- ئرێ راســـت دەن كژێ ئافرەتكی كڕوالڵ و شل و

.زۆرت خۆش دەوێ؟ * ب - .رە؟ * بكو- دەم و چاوی ل چ گیانلبرك دەكا؟ * میمون.

- ئامادەی ھر لم ھفتیدا مارەی بكیت و بۆ ھفتی داھاتوو بیگوازیتوە؟ * ب. - بۆ كوی دەگوازیتوە؟

* بۆ شتخان. - كوات بسرو دكی خۆش پیرۆزبایت لدەكم؟ زۆر سوپاس * سوپاست دەكم.

ئافرەتك دای تریقی پكنین و تلفۆنكی لســـر كلۆ....دەنگلـــۆ ئئ :ند ھاوارم كردبداخســـتم و چنما، ئاھكی قووم ھكشا و ب ئسپایی تلفۆنكم دانا و لبر خۆم وتم: كوڕە ئوە چی بوو بسرم ھات؟. ھر باش بوو قســـم نكرد، مـــن چ گومانكم ل دەنگی نبـــوو، وەل لگڵ ئو پرســـیارانی ئو كردی ھزار ،ژێ نییك ســـو كدا ھات و ئدك ختوورەم بو یـــكچی نشمویست ھیچ بدركنم، نوەك كژێ خۆی بت و پی نیگران ب، ئای ك ســـیرم بو ئافرەتان دێ بۆ بسربردنی كاتی خۆیان ئامادەن، بسعات و دوو سعات قس بكن و بم و بو رابورن، كچی خكانك ھن زۆر ب ئاســـانی دەتوانن ئوان بۆ خۆ دەستمۆ بكن، چیان بوێ ل گیان بكن ب ئوەی درك بھیچ شـــت بكن، سر لنوێ زامكانی لشم دەمیان كردەوە، وەكو ب مست خویان ت كردب، كوتن كزانوە.. وام ھســـت دەكرد گیانم شقار ب شقار دەب، ئندشم ھفری و بناخی جیھانی سردەمی مندای رۆچوو بوو، ك بدرژایی ئو ،ر روویدابوبمك لوەكو رووداوەكانی رۆژ نســـادەھاتن بر چاوم، بدەم بیركردنوە مشكم تواو ماندوو ببوو، دەستكی ب سرەوتانم بسر دەم و چاوم داھنا، چاوەكانم تا دەھات پ ئشك دەبوو تا دەھات ئاخ و ئۆخم ھدەكشا، ئسكی پشـــتی ملم رەپ ببوو، ھساموە ســـر پ ب لشی شـــكت و ماندووبوونی ئو رۆژەی كركارییوە، خۆم خزاندە نو جگكوە، تاوكی نبرد

خو زای چاوەكانم و خوم لكوت.

عیب نبی

و ب سۆزەكت دەبم، ئی گیانكم دەزانی

یەر

ەواد

ی

ككەوایی مرمانف كی (میسباح) و رازیبوونی باوكی بیادگاری یادەوەری شازادەیكی عرەب لنو حرەمسراكانی عوسمانیدا

شاخوان علی حمد

ككەوایی مرمانرگی فب یدەر بلی حریف عش

ەمرد

و سئ

ریدەف

منش

یون

نی ٣٨ سامك تینو

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

8

لكۆینوە

ئا: ستار محمد ئمینعلی كوڕی ئبو تاب الی كاكییكان زۆر بڕزە و ل بیكگیشـــتن و خواحافیزیـــدا ب یكتری دەن (یا علی)، كاكییكان ل ھموو ئو شونانی تیدا دەژین لسر ئایینی خۆیان ماون و ھوی ئوەشیانداوە ل پیرۆزەكانیان راســـیمم كـــخكی بشارنوە، ھۆكاری ئمش خۆپاراســـتنیان بووە ل مترســـی لناوچوون و ھرشكردن سریان.

یارسان مراسیمكانی شاردنوەی بـــ درژایی ئو چند ســـدەیی ستاش لریت و تا ئن رابردوو بۆتزۆر ناوچدا نھنی مراسیمكانیان بڕوە دەبن، تنانت ل سردەمی س بركـــعسیشـــدا ھمـــی برژئاشـــكرا بیگوتای من كاكییم ئوا م لران دەكرا، بتی ئی ورەوانوتی ئراندا ئم سنوورە بزنراوە و بـــ ئاشـــكرا مراســـیمكانیان ســـاك ھموو دەبـــن، بڕوە لـــ (پردوەر،( واتا ئو شـــونی ك گۆڕی سانســـھاك و ھاوەنی لی، خكی ل مانگی نورۆزدا بۆ زیارەت رووی تدەكن، وەك چۆن

موسمانان روو ل مكك دەكن.ھیاس مامۆستا بوە ســـبارەت گوتـــی: ئمـــ ئھلـــی خوداین و كی تر دەرســـتین، یان یخواپئوانـــ علـــی ئیالھینـــ، علی ئیالھین مانای وانیی ئیمامی علی بخـــوا دەزانیـــن، نخـــر. علی وەلقدیر یكك ل ناوە پیرۆزەكانی خوا، ك زۆرجار تماشا دەكی ئو نـــاوە بكاردنن، ل جیاتی ب یا ئ، دە یـــا علی، یانی ئوە مانای ئوە نیی ئوان شیعن و وانوە لرســـتن، یانی ئلی پعیك تـــۆز تكـــوی ھیـــ لو ناونان. یانی بو شوازە چسپاوە

و بوبۆتوە بسریان.د. نوری ھرزانیش دە: من نام دینی داخـــراون، چونكـــ كاكیی ت، كدەگوتر و دینـــداخـــراو بقبوڵ نـــكا كس بچت ناوی وەكو كاكییكان یھودییـــكان، دینی قبوڵ دەكن خـــك ببت كاكیی زان دەناســـم، كنـــد خو من چخۆیان ل ئســـدا خكی نۆدشو خانقـــا و دەوروبریـــن، ئســـتا باپیریان ھاتوون ل ناوچی ھاوار ،بوونجنیشـــت دەوروبـــری و ئســـتا نوەكانی كاكیین، مانای وایـــ ئو دینـــ مجـــال دەدا، یا ھی ل ئنجامـــی ژن و ژنخوازی ل كاكییـــكان بوونت كاكیی، ،كی داخراو نییوە دینراستی ئببم ئـــوان نھنی پارزن، ئوەی ك ب داخراو ســـیریان دەكا باش ك لكناگا، یت كـــورەچر ل ،نییكان پاراستنی نھما دینییبن ت لنانوەش وایكردووە تر ئھھندێ كات قســـی زۆر ناشـــیرین برامبریان كـــراوە، ك زۆر دوورە ل ئس و روحی ئو دین، ئوان وە، چونكمی بدەنوە چوونـــندینییكانی نیینھ نیانویستووە خۆیان ئاشـــكرا بكن، یاخود ئو كتبـــ پیرۆزانی ھیانـــ، ئایا ســـرەنجام ب، یاخـــود ئوانی ناویان دەورە یان قم و دەفترە، نیانویستووە پرش و بو ببنوە و بكون دەســـت خكـــی دیك و یوانوەش لوە، ئنیتـــبیانخول ســـردەمی خۆی ھۆكاری خۆی ھبووبـــ، بم مـــن پموای لو ســـردەمان ئو شـــتان ھۆكاری تزیاتر تیشك بخر ویستپ ،نییســـر ئو ئایین و قســـی لسر بكرێ و كتبی لســـر دابنرێ، برا كاكییكانیش خۆیان بشك بن و و دینوە ئرئبوە، لشپ تنبشتی گلك جوانی تدای و دەتوانن ئـــو جوانییـــ بـــ دەوری خۆیان

بناسنن.كاكیی بیروبۆچوونـــی خاونـــی درێ بن گـــوا روایكـــردووە، كھموو كســـك بپـــی بۆچوونی ئـــارەزووی خـــۆی ل خـــۆی و بدەرەوەی ئو گروپی كوا تیایتی ژن و ژنخواســـتن بـــكا، بۆ نموونئگر لڕووە سرەكییكیوە باس ل كاكیی بكین، چوار گروپ یان چوار تبق دەگرت خۆی، یكیان ســـیدەكان، كوا پنـــج وەچن ،ینج وەچپ ك مام ،(باوەیـــ)لگڵ عامكان، ئمان ھریكی بپی رنماییكانی سوتان ئیسحاق و ب بیروبۆچوونی ئیمانیان پیتی ھیچ كس بۆی نییـــ ل دەرەوەی چینكـــی خۆی ژن و ژنخواســـتن بكا، ئمـــ دەگڕتوە بۆ ئوەی، كوا كاكیی ئیمانی ب چند شتك

ھی، یك لوانـــ ئیمانی بوە ھی دە ھر چینك دەب ب پاك و خاونـــی خۆی بمنتـــوە، ھر خاونی لسر پارزگاری چینك ســـرەكییكانی خۆی تســـخبكات، دووەم شـــت لناو كاكییدا خوشـــك و برای ئیالھی ھی، ئو خوشك و برای ئیالھیی، ئگرچی ،خوشك و برای دایك و باوكی نیی واو بكی تحوكمی ئیمان م ببخۆیـــان و ب دەســـتووری خۆیان، وایكردووە شـــوەیك لـــ بڤیی ك كسر كھ ر برامبت بدابنبیوت ل دەرەوەی چینكی خۆی

ژن و ژنخواستن بكات. ر ئاوی ســـیروانســـوەر لپرد *ل نزیك ســـنووری عراق و ئران، بجتی شاری ھرۆژھ تودەكو ل گوندی ھاواری كاكیی نشینوە نزیك، كاكییـــكان وەك زۆربی پیرۆزی شـــونی دیك ئایینكانی نی شـــوزۆرب ،یـــخۆیـــان ھ ،كوردستاندای ل پیرۆزەكانیشان كـــ بشـــكیان لناو ســـروود و پخشـــان ئاینییكانـــدا ناویـــان ھاتووە، ل پشـــوەیاندا پردوەر دـــت، كـــ لـــڕووی پیرۆزییوە ،كانیینی كاكگرنگتریـــن شـــو ھاك لـــك سانســـكات چونكـــ

برزنجـــوە بۆ ھورامـــان كۆچی كردووە ل پردوەر دابزیوە و ماڵ و جمخانی دروستكردووە و یارانی

ل دەوری خۆی كۆكردۆتوە. ب ســـبارەت رۆســـتم ئیـــوب پردـــوەر دە: پردـــوەر قیبلی یارسكان، دیارە قیبل ل ھموو دینك پیـــرۆزە، ھگرانی ھموو رورەچیكی دینی قیبلكی خۆیان پیرۆزبوونی دەزانـــن، پیـــرۆز بپردوەریش وەكو قیبل ل چندین سرووددا دووبارە بۆتوە، ھروەكو ل سروودی خۆشوتن دە: (واتی مردان خرفی تیر نوەك، ئاون وان بردیوەر) ئم پشاران قیبل تئاشكرا باس ل قیبلبوونی پردوەر دەكن، یاخود ل سروودی تلقینی مردوودا، دە: (محاسب پیر موسا ساحب دەفترە، قیببلی حقانیش

م پردیوەرە). كـــ ،ینو شـــوـــوەر ئـــپردسانسھاكی برزنجی ل برزنجوە كۆچی كردووە لگڵ یار و یاوەرانی و پاش ئوەی ل ئشكوتی ئوێ لگڵ لشكری گورەیان شـــڕی چیكی كردووە، ئوەی ك پی دەن تشـــكری كوقار، پاشان چوونلناوچـــی پردـــوەر لـــوێ ماڵ و جمخانی دروست كردووە و یكم كۆبوونوەی دینیش ل ســـردەمی سانسھاكی برزنجیدا ل پردوەر بووە بناوی جمی سوتان سحاق

یاخود جمی سوتانی. بارەت برزانـــی ســـد. نـــوری ھپردوەر دە: پردوەر شـــونكی پیـــرۆزە، ھمیشـــ كاكیی رووی تدەكن، ئو كسی كوا زیارەتی پردوەر بكات، ب پیاوكی پیرۆز و

پاك و خاون ل قم دەدرت.* دووەم شونی پیرۆزی كاكییكان گوندی ھاوارە، ك شونی ھانا بۆ بردنی كاكییكان بووە و پیرۆزییكی گورەی الی شـــونكوتووانی ئم رورەچی ھی، ئـــم گوندە بۆ ماوەی زیاتر ل ٨٠٠ ســـاڵ شونی كان بووە، واتییـــدەدانی كاكداھر كســـك ل ھر شـــونكوە زۆری بـــۆ ھاتبت، ھانای بۆ ھاوار ھناوە ھروەك چنـــد نزەرگا و م ئایینورە پیاوانی ئزەرگای گمل گوندی ھـــاوار و دەوروبریدان، وەك داودی رەھبـــر و مزاری میر ئسكندەر و نزەرگای شا خۆشین و میری ســـوور. جگ لـــوەی زۆر ینی پیرۆزییان ھو شو زەرگنك موسمانانیش سردانیان دەكن وانن، لیر دەكرپیرۆز ســـ و بشـــا ئیبراھیم ل بغـــدا و مزاری ســـید ســـادق و پیرەمگـــرون و چندین مزارگی تر ك ناوەكانیان

ب وشی (پیر) دەست پدەكن.وریا كاكیی ســـبارەت بم گوندە

گوتی: ئستاش ئگر قس لسر مژووی دووری ئم دین بكین، من وەكو ل ســـرەتا وتم نام باوەڕم بـــ مژوو نیی ئوەی نووســـراوە ســـیرەی یك ھندیا وتراوە، ھوتویانـــ، ئگینـــا مـــژووی ئم گوندەش رەنگ بگڕتوە بۆ پش ســـدەی ٧و٨ی كۆچـــی، چونك ئا لوكات ك باســـی كۆچی سوتان ئیسحاق دەكن ل برزنجوە برەو شخان، ئم دی یك خوندەواری لگڵ تیابـــووە، خوندەوارەكی خۆی بـــردووە، مـــن ناتوانم بم مژووەك ئوەندەی، بم لپش

سدەی ٧ و ٨یش ھر ھبووە.د. نوری ھرزانی ل ھمبر ناوچی ھاوار دەـــ: ناوچـــی ھاواریش شونكی زۆر زۆر پیرۆزە، سبارەت بـــ كاكییوە، لبـــر كۆمك شت، یكك لو شتان ئوەی كوا سوتان ئیسحاق ك قۆناغك بووە ل قۆناغكانی مژووی دروستبوونی كاكیـــی، لوێ رگـــ پیرۆزەكی خۆی بوكردۆتوە، لوێ دەرفتی بخۆی داوە و ربازی كاكیی وەكو ربازكی پیرۆز لووە سرھبداو ســـتاكئ وە، بۆیتوبوێ بلكاكیی زۆر ب پیرۆزی سیری ئو نو شونھا ئن، تدەك نشـــو

الی كاكییكان پیرۆز نیی، بكو ،یی پیرۆز ھنی دیكندەھا شوچ ،ركووكك ل نانو شوندێ لھھندكی دیك ل خانقین، ھندكی دیكی رەنگ ل ناوچكانی ئودیو بت، ل نوان ھولر و موســـدا كۆم شـــون ھن ك پیرۆزە الی نانو شـــوك لشـــیی، بكاكئقتابـــی كاكیی، بشـــك لو ،ییورەكانی كاكپیاوە گ نانشو شدەرو نانو شـــوك لشـــب

.ییكان و زاناكانی كاكدینب بارەت بمیش ســـیوب رۆســـتئپیرۆزی ھاوار وتی: ھاوار بۆ ماوەی ٨ ســـدە زیاتر شـــونی دادەدانی كاتـــك بـــووە، یارســـانییكان كوتوونتـــ ژر فشـــاری دینی، توانیویان یو ناوچر قایمی ئبلبرگری ل دەوروبری خۆیان بكن، ھر یكـــك ل ھر شـــونكوە فشـــاری بۆ ھاتب ب تایبتی دوای شۆڕشی خوالیعی و شكست ھنانی ئو شۆڕشـــ روویكردۆت ناوچی ھـــاوار، ئینجا ھاواریـــش ھندێ مزاری پیرۆزی تیای، وەكو مزاری ،ھاوارەوە نزیك ل جاوەر ك كاكیك ل پیرەكان خكی ھاوار بووە ناوی پیر باباغای پیر ھاواری بووە، مرقدی دیكش ھی ل دەوروبر و لناو دكان، ئوەش پیرۆزییكی گورەی داوە ب ھاوار و تا ئستاش ،بوە یارسان ھكنر شوھ ل ب ،ر ناوی ھاواری بیســـتبگئ

پیرۆزی سیری دەكا. ل ككگونـــدی "وەردەك"یش ی * یی، كپیرۆزەكانـــی كاك نشـــو ی دەشـــتی موســـناوچ تودەكو ب كۆمك گونـــدی دیك دەورە دراوە، ك ھـــر ھموویان كاكیی تدا نیشـــتجی، جگ لوەی ئم ،داییاسی تید ھزاری سگوندە مك الی كاكییكان زۆر ب گورەیی دمۆنزیش لـــت و ئیر دەكرســـكتبكیدا ناوی ســـید ھیاســـی ھناوە، ك ب ھاوشانی باوە یادگار و میر حمزە و ئاتاش بگی داناوە.

مجید كاكیی ســـبارەت ب شخ ھیاس دە: شخ ھیاس مژووی دەگڕتوە ســـر باپیـــرە گورەی شخ عیسای برزنج، ب ھققت كشـــف و كراماتكـــی گلـــك گورەی بووە ل كاتی خۆی، نك بكو زۆربی كاكییـــكان، ھر ھرە زۆری ئو دەڤرە ل عرەب و كورد و شبككان و توركمانكانی ئـــم دەڤری موســـ دـــن وەكو دەكن، ســـردانی زیارەتگایـــك ب تایبت ل رۆژانی پنجشـــم و ك كســـانك وجا بۆیینی، ئھھر مرازكیان ھب دن، ئســـتا عرەبكان لوانی ل ئم زیاتر چونك ،یھ و ئیمامباوەڕیان ب

ئم دراوسكانمان زۆریان عرەبن، بۆ زۆر ئیش و كاریان دن زیارەتی ئم ئیمامـــ دەكـــن و ئگر ھر تیشتوونگ بووبكیشیان ھمراز

مرازی خۆیان."د. ن" باس ل ھو تیرۆریستییكان دەكا لـــ برامبـــر لناوبردنـــی شـــون پیـــرۆزە كاكییـــكان و دەـــ: بگومان ل درـــژەی كارە ل بردەوام ك تیرۆریســـتییكان ب تیرۆریســـتكان عراق تواوی تایبتی تكفیرییكان مزاری سید ھیاسیان تقاندەوە، ل مانگی یكی ٢٠٠٤، دەروونیین تقاندنوەی ئو مزارە رەنگدانوەكی خراپی ھبوو، بم تـــواوی كاكییكانیش بو تقاندنـــوە زۆر نیگران نبوون، لبرئوەی ل تـــواوی عراق چ موقدەساتی مسیحی و ئزیدی و و سونن وتی شیعیی و مزگكاكھبوو دەیانتقانـــدەوە، بۆی بو شوەی نكرا، بكو ب شوەیكی گشتی ل قمدرا، نكرا الینك یان خكك تاوانبار بكرێ، ئوە خرای ئســـتۆی تیرۆرســـتانوە، چاكردنوەشـــی دەكرێ ئاماژە بو راستیی بكرێ ك راستوخۆ جنابی مـــام جالل بی ١٠ ملیـــۆن دیناری وەبـــوو برجكـــرد، ئبۆمـــان خ كی تازە و زۆر جوانتر لوەیشـــ

جاران چاك كرایوە.* كاكییكن رز ل ھموو ئایینكان دەگرن، ب تایبتیش زەردەشـــتی، كان بییـــرســـتی الی كاكخواپشوەی سۆفیگریی ل رگی نیاز و نزەرەوە، ئوان ل ســـاكدا ٣ رۆژ بـــڕۆژوو دەبن، ك پی دەن س شوە، ئویش دەكوت چلی توە و رۆژی دواتر دەكرزســـتان ،نیی نوژیان كاكییكان جژن. چونك ئـــوان نیازین، وات ئھلی ژكردن، جگك نووەن، نـــپاڕان ،رســـتگایان نییوان پوەی ئلـــجگ لـــو شـــونانی جمی تدا دەكرت، ئیتر ئو شـــون ل ھر كویك بـــت و ل ھـــر ماكدا بت، كاكییكان وەك ئایینكانی كســـیحی و جوولئیســـالم و م ب ك ،یبی پیرۆزی خۆیان ھكت

(سرەنجام) ناودەبرت.یارســـانییكان الی تمبـــوور *دنیای كاتی و دنیای نمری بیك رۆحی ھـــروەك دەبســـتتوە، باوەڕدار وریا دەكاتوە و ھژانكی رۆحی لـــال دەوروژن، بۆی وەك نیشـــانی پیرۆزی ماچـــی دەكن. مۆســـیقای ئامرازی تاق تمبوور كان، بۆیییـــالی كاك ئاینییـــتمبـــوور ئامركی رز لگیراوە و كی خوداییاندایس سروودەكان بژیكانیوە، نـــاو دەگوازتـــوە ھر بۆیش ئامـــری تمبوور الی كاكییـــكان لـــ شـــونكی برز ھدەواســـرێ و ئـــو ژوورەشـــی دەب دایـــی تمبوورەكـــت كـــلـــوەی جگ ،بـــ رزلگیـــراو ئایینی ســـروودكی كاكییـــكان تایبت ب خۆیـــان ھی، ك پی دەگوترت كالم، بـــ پی باوەڕی كاكیی خـــوا ب دەنـــگ و ئاوازی تمبـــوور رۆحی ببر ئینســـاندا توەش بووبر ئھ كردووە، رەنگپیوەندییكی دروســـتبوونی ھۆی رۆحی لنوان مۆســـیقا و مرۆڤدا، ل ئران چندین خوندنگا لسر كراونتوە، كاكییكان دەســـتی وانـــی فربوونی تمبـــووری تدا دەخوندرت و زۆر كسی ب توانا

لم بوارەدا ھكوتوون.ئیوب رۆســـتم لبارەی تمبوور ل ككمبوور یتـــی تئال :دەپیرۆزییـــكان، بۆ خـــۆی تمبوور یـــرینـــی ھكـــی زۆر دژوویمب تایبتـــی ل ھورامـــان دەن ر لزار ساڵ بی بۆ ٧ ھژووەكمزایین دەگڕتوە، لو بارەشـــوە ت لنانو ت یـــوباس ھقســـســـرچاوە فارســـییكاندا باســـی لوەكرا، ھورامان مبندی ژەنینی زاران ژەنیاری بمبوور بووە و ھت ردەمس بوون لمبوور ھتوانای تباســـمان مئ جیـــا جیاكانـــدا، قسكردن نیی لسر ئوان، بم ھر لـــ ســـرەتای بوبوونوەی رورەچی یارســـان رابرەكانیان، ك ئوانی گورەكانیـــان، پیاوە برپرس بوون لـــ كاروباری دینی و تمبـــوورژەن ھموویان خۆیان خكی ب توانـــا بوون لو بوارە، بۆ نموون ئم بگڕینوە بۆ ناو ھنانـــی ھندكیان: (بـــاوا لوڕا، بـــاوا نجـــوم، باوا رەجـــب، باوا حاتم، باوا تـــاوس، دای خزانی ھورامی تورزی دای سرگتی،

و لیزا خانم جاف و چندین كسی دیك) ك ئمان ھموو تمبوورژەنی یارســـانكان، الی ل گورەبوون ئوەندەش رزیان ل تمبوور ناوە و ب گورە سیریان كردووە، كاتك ك تمبوور دت جموە ھموویان لبری ھدەستن و ھندكیشیان ماچی دەكن و دەشـــیخن ســـر چاویان لبر ئوەی تا ئســـتاش ی كاروبـــاری دینیـــان بوانـــئتمبوور ل جمكان، وەیدەستدەژەنن یاخود تمبوورژەنی تایبت دەھنن ناو جموە تا تمبووریان

بۆ بژەن ھر ل كاكیی خۆیان.تمبوور یككـــ ل پیرۆزییكانی دینیـــان و ئاواز و ســـروودەكانیان لســـر ئاوازی ژەنینـــی تمبوور دەچن ئوان ل جم و كۆبوونوە وێ باس لـــرە دەمكان، لدینییگورەیـــی تمبوور بكـــم، ئوان پشتر ل سردەمی با دەستبوونی رورەچی خۆیاندا ســـان جۆرە فســـتیڤایان یـــان جشـــنوادە ســـازداوە بـــۆ ژەنینـــی تمبوور، ل شـــونك زۆربی یارسانكان ل توانابوونـــب ی، كـــوانـــئ وە كتمبووردا كۆبوونژەنینی تتمبوورژەنان، ملـــی دەن پی نرۆی ناوچـــی لوی تودەك ،بجسنووری ھ ران لمو شلـــوێ فســـتیڤایان كـــردووە و پشبكیان كردووە، تنانت دەی ك بمی كۆچیدا ژننجدەی پس لناوی (دای خزانی سرگتی) لناو ڕەندەبتی بموویـــان توانیویھو سركوتن بدەســـت بھن لو ستیڤاو فوارە یاخود لشـــنچ

.مۆسیقیید. نوری ھرزانی باس ل تمبوور دەكا و دە: ل جمكانی كاكیی، ك شیعری ئایینی دەخوندرتوە، ب ئـــاواز و دەنگ و مۆســـیقایكی بكاردنن تمبـــوور كـــ خۆش، كمدانیشتوانی ج ك دەدەنجۆشو زەوقـــك دەدەنـــ دانیشـــتوانی جمكـــ، بۆ ئوەی كـــوا خۆش ب و پیرۆزبـــ و زیاتر دگرمیان بكا برامبـــر بو شـــتانی كوا دەخوندرتوە، ئینجا بۆی مۆسیقا الی كاكییكان پیرۆزە ب تایبتی (تمیرە= تمبوور) ك ئوان الیان

گلك پیرۆزە. كی شۆڕشـــگكان خییـــكاك * لـــ ھـــر ،بوونـــ قارەمـــان و ئـــوێ رۆژێ كـــ ھاوكاری شـــخ ل كردووە عبابیلیان رەشـــیدی برەنگاربوونوەی سوپای ئینگلیز، قارەمانانیان داستانی گورەترین ل دەربنـــدی ئشـــكوتدا تۆمار

كردووە. نالی یی باس لـــیـــاس كاكھنتوەییكانـــی و شۆڕشـــگی كاكییكان دەكا و دە: بشداریان ر لشـــۆڕش كـــردووە، ھـــ لـــشۆڕشی ئیلوول و ل زەمانی شخ شداریان كردووە، لحمودیش بمشۆڕشی بارزانی و شۆڕشكانی نوێ شداریان كردووە، لموویان بھ لبشداریان ھموویان حزبكانیش كردووە وەكو كۆمگای كوردەواری ھیـــچ درغییكیـــان نكـــردووە و چندان شھیدیشـــیان داوە پاشان ماڵ ،زۆربوونـــ گرفتی تووشـــی ندكردن و لرماندن و دەركردن و ب

سدارەدان.وریا كاكییش سبارەت بوە گوتی: كاك شـــخ علی، ك ناســـراوبوو ل ككی، یشـــكۆك خولـــ بدۆســـت و رەفیقـــ ھـــرە نزیك و برپرسی خۆم، خۆشویستكانی سیاسی یكم مفرەزە بوو، ك لم ناوچیدا جولی دەكرد، شھید علی شـــخ ك ئوە برپرســـی عســـكری ئوكات بوو، ئویش ل شڕی ســـتدا شھید بوو، ئم گوندانی ئم باشـــترین شـــونی رگانشمو پمنی ئوەی ئوانحبـــووە، رەنگـــ لـــزۆر دھاتـــی دیكش ئگر مابنوە ب حزەر و یان جاشیان بردیت ترس بوونبســـریان یان مفرەزەی عسكری و ئیســـتیخباراتی پالماریان داین، می ئو گوندانئ ھاتن م كبـــ كییكاك كخ ندە باوەڕیان بھھبوو، زیاتریش ھموویان دۆست و ناسیاوی ئم بوون، زۆر ئمین بـــوون لـــرە، ھر ل ســـرەتای م شۆڕشكانی ئرەتاییفرەزە سمنویشوە براستی ئم س گوندە ب تایبتـــی ھـــاوار كمترخمی كـــردووە بگرە قوربانیشـــیان بن وەی كنـــاوی ئپ خۆیان داوە لپشمرگ ئاســـوودەترب و گیانی بپارزرێ. بشی دووەم و كۆتایی

كاكییكان لنوان كوردبوون و كوردنبوون و الن سرەكییكانیان ل كوردستان

و برھســــت و ئۆپۆزیســــیۆن برھســــتكاری لــــ درزەمانوە لــــ كۆمگاكان بوونــــی ھبووە، ،یــــھ بوونــــی بردەوامیــــش ھردەم عوامیشــــدا لنو خكی ئۆپۆزیســــیۆن رــــزی ھبــــووە و ھیــــ، بم ئوەی ھــــردەم دژی دەســــتدارانن، ئۆپۆزیســــیۆنیا باوكــــك ،ســــوكئ ئینجــــا بــــرا گورەیــــك یا ئاغایــــك یا دەرەبگك بت، دەیانوێ ھردەم ئامادەنین دەســــتداربن، خۆیان گوێ لكسی دیك رابگرن، ھندك جاریش كسی ئۆپۆزیسیۆن ب نزان نكانیان دەكم دەدەن و قسقلمایــــی پكنیــــن، وەك لم چند رۆژاندا شافزی سرۆكی فنزویلال رۆژنامگریدا كۆنگرەیكــــی لــــپرســــیاری ئوەی لكــــرا، ك ئایا ئۆپۆزیسیۆنكانی وتی ئوە تا چند رگیان پــــدراوە داواكارییكانیان بخنڕوو، شــــافزی ســــرۆكیش ل وەمدا بــــ پكنینوە وتی: با ئۆپۆزیســــیۆن ھرنا ،بھپكنین، بــــۆ ــــك ند ھیــــش ر جان نیا كا قســــ یتی گامای دیك ھیچــــی ئمش ،نییوەك دەق ،وای ئــــوە یكــــك كــــكــــت ی كت نوتۆش ،بۆبپبكنی، بم نــــی ا و چپ ی بتــــی گاســــو كئــــ مئئۆپۆزیسیۆن بت، وات دیكتاتۆرە، كچــــی ل باس و خواســــكانیاندا تنھا باس لسروەری ھاووتیان و یاســــا و دیموكراتی و یكســــانی

دەكن. وابوون بشــــدا بمی ئتم ول ك بوەن ،ر نییئۆپۆزیسیۆن ھ میشم ھب ،یكو ھب ،بنبۆچوونكانیــــان لالیــــن زۆرك ل دەســــتدارەكان دەبت مایی پكنین، ھر چۆنك بت قسكردن و خستنڕووی بۆچوونكان ب خراپ وەی بم ئب ،ئارادای و باش ل یان لۆ زۆربمی ئوانئ رنجسھموو دنیادا تا دونی ئۆپوزیسون بوون، كچی ئســــتا دەستدار، كچی زۆر بسیری ب ئۆپۆزیسیۆن ،وە وایش وەك ئمنن، ئدەكپ

ك خۆیان بیرچۆتوە.لالیكی دیكــــوە زۆرك لوانی ئســــتا خۆیــــان ب ئۆپۆزیســــیۆن دەزانــــن، كچی لگڵ دەســــتدا ھندك ،نییــــ بیــــن موویــــان رۆژنامنووســــیش نووســــرو زۆرجاریش قسی گورەو بریقدار دەكــــن، كچی دەســــت خۆیان پ نیشــــان دەدات، ئوا گورەیی و

بخشندەیی دەست ب سنوورە.

رەسول بختیار

كاتك لیكتر ناگین

پكنین بۆ ئۆپۆزیسیۆن

پرستگای یارسان (كاكیی)

پرســــــــــ* پرســـ و سرەخۆشـــی خۆمـــان ئاراســـتی (دكتـــۆر كمـــال فوئاد) دەكین، ب بۆنی كۆچی دوایی (عتا فوئاد)ی برای بڕزیان، ھیواخوازین ئم دوا كۆستیان ب و تمنی درژی

.شتبھسوكاریان جبۆ خزم و ك

بیبكۆچی دوایی (ح گرانین بـــد *حوـــز برید) ك ل وتی ســـوید خۆشـــی كۆچـــی دوایی كرد، كن بدەكات دایكی ھونرمندی شـــانۆكار تالر ھیرانـــی و پووری ھونرمندان

(ئۆسكار و رووبار و ژیار).

دوایـــی كۆچـــی بـــ دگرانیـــن *مامۆستای شـــوەكارو ھونرمندی پیمانگای ھونرەجوانكانی ھولر (سربســـت عومر)، كـــ ل رۆژی ٢٠٠٩/٢/١٩ كۆچـــی دوایـــی كرد و دوا مائاوایی ل خوندكاران و ھڤان و

دۆستانی كرد.

خۆمـــان سرەخۆشـــی پرســـو *جوانمرگ خانوادەی ئاراســـتی (تابان سیامند كمال) دەكین خودا

سبووری كسوكاری بدات

دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

9

یست

دۆیان

ژ

ئحالم منسور ی"شیرینزەكرەموەكو پ میشھدەتقمـــوەو پـــل شـــۆرمزە" شۆڕشـــك برپا دەكموە، نوتم دەبت خون و دایكم وتنی دەبم"ئاو رۆشـــنت كرە"دم و دەڕۆم، شـــڕ بدار و دیوار دەفرۆشـــم، دووبارە دەبم شپۆلكانی"ئوەن" سواری و بگم"باوەگـــزی" ئـــوەی بۆ

"قوولبیانوو"ی قوتم بدات. لم ئقیدا دابش بوومت سر چندیـــن ھاوكشـــ، رەگزەكانم وردن، لـــ روەكـــو زەنگیانـــھئقكانـــی داھاتـــوودا، ب چاوە شـــكم كدەزووەكانی م كزەكانم ب كی وایری"ئینترنت"دەچن، ل وردان و زەنگیانـــكونی ئ كـــیدەدۆزموەو بب زەڕەبین، ك ھر زەنگیانیـــك دەبت مام و باپیرو پوورو ئامۆزاو...ھتد و ك سرجم ملوانكـــی دەبنـــ زەنگیانـــكان

پكھاتی بنمای من. ئم بیانییـــ دووكی جگرەكی دەستم بریتیی ل چندین شپۆلی برد ئاسا بڕادەیك تنھا گومان

.مرماب م كناك ڕەیم الپلوەكـــو بۆچـــی دایكـــم نازانـــم وەكو یان حزرەتی"مریم"نبوو، دایكی"مووســـا". ھـــر لـــ یكم ساتی دروستبوونمدا دەیویست فم

بدات ناو ئاودەســـتی مای باوكی، زۆرجار ھستم ب دەست زبرەكانی جمیل"دەكـــرد، مامانك"گـــوڵ چور دایكمـــی زگـــی لكاتكـــدا دەكرد، منیـــش یاخی بووم، لڕی ئۆكســـجینی تواوەی خونی دایكم ھناسم ندەدا. بكو لدوورەوە دەكرد ئوەنم ئۆكســـجینی بۆنی و لگڵ ماســـیی وردەكاندا بووم بھاوڕێ و مندانی ئوەنم دەبینی ك چۆن ئو ماســـیی وردان لناو قوتوویكی ژەنگاویدا كۆ دەكنوەو لسر ژمارەیان بربرەكان لگڵ یكدیدا دەكن و ھندكیان ھویر دەلكنن سر قوالب بچكۆكانیان و راوی ماســـیی ھرزەكارەكانیان دەكرد، من دەمزانی ك ماســـییكی قـــژ درـــژم و یـــاری ب قـــدەری دایكم دەكـــم، دەمزانی نوچوانم بپچوانـــی تخت رەشـــكانی خوندنگا سرەتاییكانی خانقین نیی، ب تباشـــیری رەش مژووی دەنووسرێ، لســـر گردوون-ی نازانـــم بۆچـــی حزم لـــ بینینی بوو، بۆیكان نكانی پشیلنینۆكحزم ندەكرد پستی مندادانی دایكم برووشـــنم و بم دەرێ، ھفتی جاركیـــش بۆنـــی تف خســـت و لینجكی باوكمم دەكرد ك پ بوون ل نازو رەفز و ناڕەزایی دایكم. باوكم دەكرد"باش خانـــ"كاری ل"نفت كی بارنچاووش"بوو و ئاگر كوژبوو. ماكـــی"Second Class"ی ھبـــوو، باخچیكـــی ئینگلیزی، ھروەھا تفاقكـــی ئینگلیزی، بۆی ھبوو تنیا پنج شـــممو ھینی ردانی شار بكات، بپشوو بدات و سپاسی كۆمپانیای"نفت خان" لگڵ كارمند و كركاران ھاتووچۆی شار

بكات. شوانی پنج شمم لسر ھینی، شوانكی شـــووم و قیرانی بوون خـــۆی دەڕازاندەوە ن بۆ دایكم، نحمامی دەكردو ن ئارایشت، باوكم بۆ غـــزەل، زمانكـــی جیھانی بۆ

ب خانیش ن"نا."رەسمیكاردەھبغزەلـــی ئینگلیزی و ن ب عرەبی و ن بكوردی ن ب توركمانی قایل دەبـــوو، دایكم ھـــ زمانی"رەفز"ی ئســـترەم" دەزانی"یـــۆخ چـــاك واتا"نخـــر ناموت" ھر زەلیلی دەكردو ئیـــدی وڕ و كاس دەبووم و ب قاچكانم شقم دەھاوشت ناو مندادانی دایكـــم، ك بۆنی زەلیلی باوكمم دەكـــرد، دوو ئوەندە یاخی و چاو نترس و شۆڕشگ دەبووم، گووم دەكردە ناو مندادانی، دەمزانی باوكـــم لناو دەریای ســـبووریدا خنـــكاوە، زۆرجاریـــش شـــڕیان دەكرد، دایكم دەتـــۆراو دەیبۆند، سری خۆی دادەپۆشی و خۆش خو ویشـــی دەكرد، نبوو، نیوەڕۆ خبانگی برەبیانی مزگوتی"مجید بگ"ب خبـــری دەھناو ن"وس م و نوس"ی كوڕ و كوڕەكانی خاقاســـپی كوی خا گورەكم و

نوەڕنی سگكانی میدان. ئاســـك زیندان كراوەكانی خایشم رایان دەكرد و قاچ درمرەو قابباریككانیـــان دەشـــكان و باپیرم ێ و بۆریان ببناچار دەبوو س

بۆڵ بسر خامدا بكات. ئاخر ئاســـك و مایان نوتووە، ئوان فری دەشتن، گوناھن ئاخر بۆچی بم سوبای ساحان سریان

ببێ؟!! یری چاوی ئاســـكوەنـــدە ســـئســـرباوەكانم دەكردو خفتم بۆ دەخـــواردن، تـــا چاوەكانـــم رەش كـــ بڕادەیـــك ھدەگـــڕان، كانی شـــار لورەبووم شـــوانگدەشت و باغكان لگڵ مانگاو بزن دەگڕانوە، ئواران و مڕەكانیان گۆرانی"یب یاب شلۆن عیون عندك عراقی"رەزا گۆرانیبـــژی یاب"؟ی علی"یان بۆ دەچیم، من لســـر ســـكووەكی بـــردەرگای ماـــی باپیرم ب تنیا دادەنیشتم و سیری ئو مگلـــ ئاژەنم دەكرد ك بۆ خانی"ناوخـــاس" رەوان دەكران،

تپ و تۆز ھدەستان، بۆنی پشقل و تپاـــم دەكرد و ل ھمان كاتدا گوم لگۆرانی شوان و قسابكان دەگرت، من ئستا شیوەن بۆ چاوە كزەكانم ناكم، كوریش بم"شوقی كریم"ی مردم وتنی: قینگیشم دنیا

.دەبین ســـتم، چونكدەرب باك و ب برك بپچوانـــی دایكم و ھموو ئافرەتانی جیھان، جوانی روخسار و ناببووەو نییـــم نرمایســـ ،ر قـــورس"ی گرنگوە"ســـالمبنازانم چۆن چۆنی شـــانكانم ئم سرە قورسی منیان ھگرتووە؟.

زۆرجار دایـــك و باوكم شـــڕیان دەكرد، ھریكو ل شونكدا خۆی زم دەكرد بس دەدا، منیش حموشـــكم ملی دایكم جڕ بدەم، زم دەكرد ببوو حجـــاری واش ھدزییـــوە بیازنمـــوە و رەوانی بكم ناو ئو بھشتی، ك خۆی بوومت نوە دەبینی، قونی پخپۆلیـــس-ی دڵ و حـــزو خون و

ئارەزووەكانی. نازانم ب خیای چ ســـوپرمانك دروست بووم، نازانم كامیان چاوی نوقاندبـــوو، بۆی ھـــر لیكم شودا ك لكامپســـتی مندادانی دایكم ھســـتم كرد ل گۆڕستانكی چـــۆڵ و ھۆـــدام، دۆزەخك بوو بۆخـــۆی، دەبوای بۆ مـــاوەی نۆ مانگ لدوورەوە ســـبووری باوكم ھمـــژم و ئیـــدی نـــ خۆراكم بۆ دەھات و ن شیر ل ممككانیدا كۆ دەبووەوە، ھر بیكوە شـــڕیان دەبـــوو، ترس دەكوتـــ ناو دم، ئیدی حزم ندەكـــرد چاوەكان بۆ ھتـــاوی ژیان ھبھنـــم، بكو كور دەبووم و خمۆكی دەیگرتم و لتاریكی زیاتر ھیچی دیكم بدی یم رستم لگو میشدەكرد، ھن "م ملت بشـــكدەبووەوە"خـــوا بك"ئ ئدەم بۆینوو قرنسی" دەستم بۆ ملی خـــۆم دەبرد و لبن بنوەی مندادانی دایكـــم بۆنی خونی ملی

شـــكاوی باوكم دەكرد. ئیدی نازانم وا خریكی حاتی"ئلكترا"دووبارە ھرشـــم بۆ دەبات، ئســـتا بۆنی برگـــی جگرەی"غازی"دەكـــم، زین جگرەی"غـــازی" پاكتـــی بوو، زۆربی زۆری پیاوانی شـــار جگرەی"غازی"یان دەكشا. فلتری نبوو و لیكم ساتی دروستبوونمدا نیكۆتین تكـــی خونم بوو، ئو خۆراكـــش كـــ لڕـــی دایكم پم دەگیشت كاریگری لسرم نبوو، ھمدەھنا، ئو لناز و نیعمتی مای باوانی خۆی تر دەكرد. منیش لگڵ وردە ماسییكانی"ئوەن"دا نانم دەخوارد، زۆرم حز ل پارووە نانكی دەستی باوكم دەكرد، ئو دەستان ك ئوەندە پاك بوون، قت بۆنی دزییان لـــ ندەھات، حزم دەكرد بۆنی ئارەقی ناوچوانی بكم، ئو دەستان ك جژناو جژن ماچم ك ییانشمشا نجو پدەكردن و ئ نایناكاودا دەیانھمیھرەبانی ل لســـر ورگی دایكم و ل ســـۆز تر دەبووم، خوم ب شـــیری رەشـــی نـــاو ممككانی دایكـــم ندەبینی، دەمزانی كـــ بیخـــۆم دەم و چاوم رەش ھدەگڕێ و قرزاری دەبم، چاوەكانمدا لبر شـــتك ھموو رەنگی رەشـــی دەنواند، ھر ونای رەنگی رەشی بردی پاژنكانی دایكم و كیســـی حمام و خاولییكییم دەكرد، رەنگـــی مندادانی قترانی بوو رك ھر وەكو قی و خووز، رەنگی پســـتی مندادانی ل رەنگی رەشی رەشمای قرەجكان دەچوو، ئســـتاش ك چاوم ب مندا رەش پست برسییكان دەكوێ، ھست دەكم نوەی منن، ئیدی نازانم چۆن چۆنی جیناتی باوكم كاری كردە سر پستم و گنم رەنگی دەرچووم. لو تمنمـــدا خیام دەچـــووە الی ،رنكی مۆدك دایكیی نكی الددایكك لالی"نافع حیكمت"ی خیاتی تمی دەدووری، چاكپیاوان كۆستك شـــانكانی ب ئیســـفنج برز دەبوون و تنوورەیك، جلوبرگی ی بتبـــوون، گارندایكـــم مۆدجلوبرگی ژنانی گڕەك و شـــاری دەیووت:"كوردیاتین"یانی دەكـــرد،

جلوبرگی"دەشتكی". توركمانكانـــی خانقیـــن كوردی ندەكرد، پســـند دەشـــتكییان زمانی دایكم زمانی توركمانی بوو، ئســـتاش ب توركمانی قســـمان لگدا دەكات، ك ھاوار دەكات و دە:"پۆخ یووز"یانی"گوو بخۆن" دەب من و خوشك و براكانم تا ھتا ھتای بدەنگ ببین و چ بدەست و

چ ب كوچك گوو بخۆین. توركمانكانـــی خانقیـــن كوردن، كان گوایـــرییـــوبئ ژنـــپیرپســـند كوردیان شارســـتانین، ندەكـــرد، كـــس ل عیـــاری و جادووبـــازی و ئاینوئۆیـــن و زەم و زەمـــكاری فریایـــان ندەكوت، ھـــر بگـــرە "كووســـوو"بوون. ل"شـــفیق محمیدە تا ســـدەی خوشـــكی تا كیشوەر" ك ل ئسدا زەھاوین و یك و دوویان لســـر ناكرت، بـــ توركمانی قســـیان ك یو بناغر ئـــســـدەكرد، لشارســـتانین و كاریگری دەوتی عوســـمانی بســـریاندا ھیـــو تنھا ھر بۆ فیز، بۆ دەرخســـتن و خۆ ھكشـــان كوردییان پسند

ندەكرد. كورد ئوبر"جللوە"ھموویـــان بوون و بكوردی قســـیان دەكرد، بشكی دیكی ئوبر ك بریتی بوون ل خزان رەســـنكانی شار و زەھـــاوی بوون، بـــ توركمانی قســـیان دەكرد، لكاتی شڕكردن و چقاوەســـوویی یـــان بمندای

كوردیان دەوت: كورد كۆپگی.

یانی سگی كورد. ھندێ خزان ك نیشـــتیمانپروەر بـــوون و كوردایتییان دەكرد، ئو كسی ك بزمانی عرەبی قسی بكردای، پیان دەوت: "باوگی كورد، ل رەوییی عدایگی كـــورد، ئـــ

كوورە ھاورد؟"واتـــ: باوكی كوردە، دایكی كوردە، ئـــم زمانـــ عرەبییـــ لكووە

ھناوە؟ رەبی قســـزمانی عیانی بۆچی ب

دەكات، لكاتكدا خۆی كوردە؟بشی بیست و پنج

ئحالم منسوور : نازانم دایكم بۆچی وەكو حزرەتی مریم نبوو

ئا: ستار محمد ئمین* ئوجـــا (ژ.ك) پـــاش ماوەیك سرپرشتی رووســـكان دامزراو ئو ئیشـــیان دەكـــرد، مالزمكی دەكـــردن ھاتووچـــۆی ئیرتبـــات و كۆبوونوەشـــیان كـــرد، قـــازی محمدیان ھبژارد، یكم حزب پارتی دیموكراتی ئرانیان دامزراند، ھر ئوانیش بوون قازی محمدیان ھبژارد، ك كسایتییكی ئایینی و كۆمیتییـــ و ل كوردایتیش ب قسور بوو، ئوان ھمووی لو وەختی بیـــاردرا پارتی دیموكراتی كوردســـتانی ئران دامزرا، ئوجا ویســـتمان مئ ئـــوەش پـــاش وەی لھیـــواو (ژ.ك) ئ ك رانلعراقی مابـــوون، ئوانیش لگڵ حزبـــی شـــیوعی لقی كوردســـتان بشداربوون، ھمزە عبدو خۆی برپرسكی گورەی شیوعیان بوو، ھتا حمید عوسمان سروەختكی ســـكرتری حزبی شـــیوعی عراقی بوو، بم لـــو دواییان ئویش ببـــووە پارتـــی، ئوجـــا بناوی شیوعییت ســـیترەیان كردبووە سر پارتی، من ئوكاتی ل سای ١٩٤٦ دامزرام، منیان كردە ئندامی

ناوچی قدزێ.پارتـــی ئوجـــا نبـــرد زۆری دیموكراتی كوردســـتان ل ســـای ١٩٤٦ دامزرا، ئوجا ل ھمزەمان زانـــی و نماندەناســـی، ٣-٤ جار ھاتووچوو، چونك ل ١٩٤٦ كۆماری مزرا، ئھاباد دامم كوردستان لخباتمـــان ھبوو لگـــڵ ئوان، ھرشتك ل عراق ھبا بالنسی ئـــو لیژنیی ئم بـــۆ ئودیوی دەچـــوو، ھتا ئمن و مامۆســـتا بگۆك داوامانكرد بچین بشداربین، چونك زۆر مامۆســـتا و شت چوون بشـــداربوون، گوتیان نا، شـــخ وەزیری لبرئـــوەی یدوعوبدارایی سابخ بوو، ھنگ پش ئو حای بۆ چارەی ماقوربان بۆ بغدای برد ب جومكل (كۆ)، نازانم چ موھلمینیان پـــ دەگۆت، گوتی نخر ئو مامۆستایان بگنوە، چونكـــ ئمـــ لـــ لیژنین، جا مامۆســـتا بۆ چ بن، ئـــوە لوێ مامۆســـتا ھن، ئم لوندەرێ ماینـــوە، ئیدی پاش ئـــوە داخی گرانم من و مامۆستا بگۆك شوكرو

تقدیرمان لـــ كۆماری مھاباد بۆ ھات، لو شڕی براكوژییی نوان كیش ككدەست چوو، یخۆمان لمام جالل كشایوە داوای لمن كرد، گوتی: ئو چكدارانی شـــقوەی بنرەو خۆشـــت زۆر لسرەخۆ و چونك ،خۆبنی ئـــاگات لنھب ،خـــۆت دەزانـــی بـــارودۆخ چۆنلوندەرێ بن، شـــخ كریم كاكی ھیرانی ئویش دەنـــرم یارمتیت بـــدا، بـــم دەزانم ئـــو وەكو تۆ لســـرخۆ و ھمن نییـــ، ئاگات ل بـــی توندوتیژی بكارنیھنی، نوەكو تدەچن، ئوكات ب ئیمزای عومـــر دەباب و بـــ نامی نھنی مام جالل ئیمزایان كردبوو، ك من ئو كارە ئنجامبدەم بوەی لگڵ ســـید كریم دەنرمـــ الت، ئو

چكدارانشمان بۆ ناردن.* مامۆستا ئیسماعیل تۆ بۆ بزربووی؟

- لوێ بزرنبووم، ل دوایی علی شـــعبان دەریكردم، ل سای ١٩٦٤ بی سیاسیم گوت لكتم چووم بقدزێ بوون و مام جاللیش لوێ

بوو. راق لپارتی دیموكراتی كوردســـتانی ع *

١٩٤٦ دامزرا؟ مكچوو ئھاباد تم كـــ ب -دامانمزراند، بـــ ھمزەمان گۆت ئوە حزبی ل بغدای رابگینن، من و مامۆســـتا بگۆك ل ئستاوە كوردستانین مپارتین، گوتمان ئ مســـتاوە ئئ و عیراقیشـــین، ل

ركخســـتنی خۆمان ھیـــ، ھتا پیان سیر بوو، ب ھموو سلمانی و كركـــووك و ھولـــر ھنـــدی ئم ئندامیان نبـــوو، ژنكان و ندام بوون، لموو ئخوشكمان ھســـردەمی ئم ل كوردستان ئو ھمـــوو ئندام ژن ھـــر نبوو، ب حوكمی ئوەی ئمـــ ل (ژ.ك)

بووین. دا دیاربوون كردەمو ســـی لو ژنانئ *

بوون؟- ئوانـــی لگـــڵ ئمبـــوون، یكمین كس رۆی ھبوو خوشكی عب عبدولكریمی بوو، گنج بوو، ب مردیاندا بمارێ ممی خالن، دامزرا، كوردایتی ك لوندەرێ زوو پیوەنـــدی بـــ پشـــمرگی جمون و ئوانوەكرد، بھرحاڵ و ژنم ئكی زۆربوون، بكۆمپش ھموو كس، خوشـــكی ناوی

نسرین بوو.من ھتا سای ١٩٥٨ تنھا ھاوینان چونك شـــقوەی، دەھاتمـــوە قدەغـــ بـــوو، دەبوا لـــ دەرەوە بواین، ھاوینان عوســـمان میران، ك باسی ســـدیق میرانیش سرۆك عشـــیرەتی ھموو خۆشـــناوەتی بـــوو، ل حكومتیش ھمووشـــی چوو، من لگڵ عوســـمان میرانی ل رانتـــا لھ ،قوتابـــی بوومسای ١٩٦٣ ك كۆبوونوەی پارتی گدرا لـــ كۆی، لگڵ حكومتی بشـــداریكرد، مســـتفاش مـــال

لوندەرێ محمود خلیف، عتا ئاغـــای ھركی، عوســـمان میران داوایان ل ســـاح یوسفی كردبوو ل بغدای كـــوا ئم حزدەكین ببین دۆستی پارتی، خزمتی پارتی بكیـــن و كوردایتی بكین، ئگر ل ١٠٠٪مـــان پ نكرێ، ناوە ناوە دە وانك لین، یكی دەكشت ب و دەستدەمین و ئمد ححمئئیسماعیل گوتبوو مستفایان مال حوسن ل شـــقوە ھی ھاوەڵ قوتابی عوســـمان میرانـــی بووە، زۆرجار بووە، رگشمپ یكمین ب قســـی منی كـــردووە، بگومان ك ســـدیق میران كوژرا نمدەزانی، دەیانگوت: پارتی بوون، ھتا مال عو، كـــ ل كۆتایی چكدارەكان ھموو بوون ٥٣ چكدار، حكومت ملـــی لبـــر ملیاننـــا، ئیبراھیم ئحمدیان ل بغدای گرت، منیش رێ كاكی گوتم ئوال عم گوتم متی ئركردایس ت خۆشتوو پئبكی، گوتی پتان خۆش ب، پتان ناخۆش ب ئوە مامۆستا ئیبراھیم ئحمدیان لـــ بغدای گرتووە، لوانیـــ ســـبین مـــن و تۆش دەگرن، ئدی چیان ل بكین، دوای ئو شمسدین موفتیش گیرا، ئیدی ھیچ چارەیان نما، من برپرســـی وع مـــال بـــووم، شـــقوەی سربردی، ئیسماعیل سرھنگیش برپرســـی ناوچی ســـورچیان و خیالنیان و دۆی بالیسانیان بوو، لرە شـــتك ھبا ئم پۆلیسمان كردبووە ھی خۆمان، پۆلیس ســـر ب من بوو، ئیسماعیل سرھنگیش لوێ زۆر دەستی دەڕۆیی، حكومت و پۆلیس ســـر ب وان بوو، ئوجا لرە خدر یزیدی ھبوو، مفرەزەكی غانو ونا، بـــكھیاالیـــان پخھمـــوو رۆژێ ل گونـــدان ھواڵ دەھات، ئوجا لو دواییی ك من و ئیسماعیل سرھنگ پیوەندیمان كرد، خك ھر دەیانگوت: بكوژی ســـدیق میرانـــی، ئـــوە حكومت واندەگوتـــن و دەیگوت: ئ وای پبكوژن، من ك ھاتم بووم ئندامی ناوچـــی ئران، لرانـــش قادر حســـن ھبوو، رەشـــید ھبوو، ھندك قوتابـــی ھبوون، یكك ل چاالكییكانـــی ئوان ئو كاك بوو لیـــان ھرەشـــیدە بوو، رۆ

كوردایتی و ل ھموو شت، ئیدی ل زەمانی (ژ.ك) و ئوانشـــی ھر ھبووین، لـــ زەمانی ھیواش من ،بوونر ھم ھمدەناســـی، بنچونك چنـــد پیاوی بـــ تمنم دەناسی، بم ل زەمانی (ژ.ك)یش ئوەندە ل پارتیش ھر لگدابووە مئ تا ككاندا بووە، ھچاالكیی ل

یكمان گرت ئوان ھموو گیران.ك سید مجید ل ھولر مفرەزەی لرە ئو شـــویش لســـربوو، ،مرە ئس ١٩٦٨ ھات فرەزە لملران قایمقـــام ل دوای منی نارد، خانوومان ئیســـماعیل كاك گوتی تكدەدەن، ك پرنجرەمان لنوان دابوو، گوتی من حزدەكم قسكی بتۆ بم، بۆ تـــۆ خانووی خۆت لالی مـــن ناگوزییوە، گوتم بۆ؟ گۆتی وەھی شـــۆڕش لتۆ ڕازی ندەرە دەتدەمك زیشت لح ،نییقوتابخانـــی شـــونی ،رانـــلتدابوو، بڕوەبری مای ئستا گوتی ئگر دەچیی ئوێ ئســـتا خانووی پ بتـــاڵ دەكم، منیش گوتم: باب تۆ ئاوا تگیشتی، من مامۆستایكی ئاساییم، تۆ قایمقامی ئگر مفـــرەزە ب، تق و تۆق و رنینی فك بی مـــاڵ و منداشـــت ستا چت دەوێ بن، ئو دەترســـمن بـــۆت جبج بكـــم، گوتیان عباس ئیبراھیم لدرا برووســـكرۆیی، قایمقام گۆتی من ئیشی خۆم

.كخستییرئو قوتابیانی من وانم پگوتوون بدوع و دیارن زۆرن بۆ نموون و پارتـــی كردییكانیمارانـــی ئـــنكـــرد، وەزیـــری وەزیریـــش، برایكی ناســـراوە، پارزەركی ،مانییدلی سلسیحی عحاكمی ت وانئ ورەیانعید برا گد سممحل رایت، ئاخر ئوان لبر ئاغای ھتبـــوون و گوندكـــی نزیكیان ھبوو لنزیك حاجی ئۆمران، ھی مال علـــی كانیمارانیی، ئگرنا ھر دەیانگوت: مـــال علی پیاوی ئینگلیزانـــ، بۆ نموون ھات لكن شـــخ عوبیدوـــ و عالئدین و وانوە، ئلیاغـــای زۆر مایـــعھمـــوو ونمان لگـــڵ ئدمۆنز موێ ئل ،گرتـــووە بۆ یادگاریی ،١٩٤٥ وكات لوە، لوھا ماینئیانی خوندكارم زۆر بوون، جالل

خۆشـــناو لكاتی خۆی پارزگاری ھولرێ بووە، جالل حاجی سلیم ل زەمانی كاك كۆسرەتی ئندامی پرلمانی پارتی بووە، خوندكارم زۆرە و پیاوی باشن و ناسراویان لھاتیت برھم و ھموویان رزیان لكنـــم ھی و رزم لـــ دەگرن و بوویمكی خراپ ندەزانن من پیاوو زمـــان پیس نبوویم، ل ژیانی وار بوویمنـــد كۆلتی ھحیزبایچ رۆژان خـــۆم نویســـتووە، ھر حیزبكم براستی ویستووە، مام جالل یكـــم پارەیان ك پیداكرد بوو، ك پارەی گومرگـــی تووتنگرتیان ل مكتبی سیاسی داننا، ھینـــای لـــالی من و ئیســـماعیل سرھنگی دانا، نازانم ٤٠٠ھزار، ملیۆنك بـــوو لالی منـــی دانا، لوندەرێ نبوو، بكس بوای بیارەكیان دا ئوكات مال مستفا لوالی بوو، گوتیان ٥ ھزار بۆ مال مستفای بنرن، ب برای ژنی ھاشم عقراوی، ك ئویش ل بتواتی لالی مـــن بوو، ھاشـــم عقراوی ئندامی لیژنـــی مركزی پارتی بوو، لالی مال مستقای شكایتی كردبوو گوتبـــووی ئوان فرق و جودایی دەكن، مال عو و علی یرچیان ھھ وانری و ئسكعب ئیسماعیل حوسنی دەسپرن و بمنی ناسپرن، مال مستفا منی دەناســـی و گلیی كردبوو، یكم مووچی حزبی پموای ٣ دینار بوو بۆ زگورتیان، ٣,٥ یان ٤ دیناریش بوو بۆ خزانداران، لوندەرێ مال حسن ھی ئســـتا ل دەو زی مالیـــ، لوێ كادیـــری پارتیمان بوو، ئویش لگڵ من ھات و رامان كرد ل شـــقوەی، پیوەندیمان ھات كـــرد، ســـفینوە بھزی ی الی من گوتی: وەرە مووچتواتبھاتیی، نزیكی ٣٥-٤٠ كس بوون ھی شـــقوەی ھموو لگڵ یك ی تۆم پی بۆ مابووین، گوتی: ئزانیوە، گوتم وەلھی مال حسن ی چم لو مووچزانی من بـــخنای، ب بیالھی عزیم ئو لیستی ناوی منی تداب سولحی خۆنادەم،

.بدانناوی منیشی با تبشی سیم و كۆتایی

ئیسماعیل حوسن: ل ژیانی حیزبایتی ھند كۆلوار بوویم چ رۆژان خۆم نویستووە، ھر حزبكم براستی ویستووە

ئیسماعیل حوسن - شقوە ٢٠٠٨

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

10

چاره سه ری پزیشکیله تاراوگه ، کات نه خۆشـــک ده چت بۆالی پزیشک، به ھـــۆی ھـــه ر نه خۆشـــییه که وه بـــت به مه به ســـتی چاره سه رکردن، سه ره تا نه خۆش فۆرمک پده کاته وه وه می ئه و پرســـیارانه ده داته وه، که له فۆرمه کـــه دا ھاتووه. ئه م نه خۆشـــه فایلـــی تایبه ت به خۆی بـــۆ ده کرتـــه وه ، زانیاری له ســـه ر که ســـی نه خـــۆش و ناونیشانی تدا تۆمار ده کرت، سه ره تا چه ند جۆرک پشکنینی پویســـتی بۆ ده کرت، ئه گه ر پویستی کرد (ئیشاعه )ی بۆ ده گیرت، تا جۆری نه خۆشییه که دیاری ده کرت ھه رچی زانیاری له سه ر جۆری نه خۆشه که و ئه و چاره ســـه رانه ی ده یدرت له م فایله دا تۆمار ده کرن، ئه م فایله که سیانه له نه خۆشخانه بۆ ماوه ی سی ساڵ ھه ده گیرت و له کۆمپیوته ریش تۆمار ده کرت، به پی سیستمی ئستا، ھه ر کاتک نه خۆش له کاتی پویست یا بۆ چاره ســـه ر بچته وه الی دکتۆر ، ئه وا فایله که ی ده کرتـــه وه ھه رچی بت و یا چاره ســـه ر وه رگرـــت تۆمارده کرت له فایله تایبه تییه که ی که ســـی نه خۆش . التان سه یر نه بت که باسی ھه ندێ سه یروسه مه ره کانی عیاده کانی نه خۆشخانه و دکتۆرو الی خۆمانتان بۆ بکه م، که چۆن له گه ڵ نه خـــۆش ھه ســـوکه وت ده که ن، ســـه ره ڕای دانی ده رمانی پاره یه کی وه رگرتنی ئیکسپایه رو نه بوونـــی و له نه خـــۆش زۆر

پشکنینی پزیشکی پویست.زۆر له دکتۆری عیاده کان پزیشک نیین، بـــه م به ناوی پزیشـــک و ھه واســـینی تابلـــۆی تایبه ت و چه ندین شـــه ھاده و پســـپۆری تایبه تمه ندی له بواره جیاجیاکانی پزیشکی و ناوی کۆلیژو په یمانگا پزیشکییه جیھانییه کان ده نووسن، خه لکی نه خونده وارو ســـاویلکه و فه قیر، که نایانناسن و شاره زاییان نییه له م بوارانه دا، خه لککی زۆر که نایانناسن ھه لده خه له تنرن و بروایانپده که ن، بۆیه ئه م جۆره دکتۆرانـــه دوور له ویژدانی مرۆڤایه تی و سه رپچی له و ســـونده ی خواردوویانه له ماوه یه کی که مـــدا ده وه مه ند ده بـــن و ده بن به خاوه نی چه ندیـــن خانوو بینایه و سه یاره ی مۆدیلی نوێ، له سه ر حسابی خه لکی ھه ژاری نه خۆش و ده ستکورت، ئه م گه له ی ئمه راست و چه پ ده چه وسنرته وه و ده ڕوتنرته وه ، گرنگ ئه وه یه گیرفانی ھه ندێ که س به نامه شـــروع پربت، دکتۆرکی تاراوگنشین بۆی گامه وه گووتی: به سه ردان گه ڕامه وه بۆ کوردستان منای خزمکمان نه خۆش بوو، ئه و نه خۆشـــییه ی، که مشـــکی کامل نییه و جۆرک له ئیفلیجی ھه یه ، یه کک له م دکتۆرانه پی گووتبوون من به شـــه رت به دووســـه دوو په نجا دۆالر یه ک ده رزی لده ده م چای ده که مه وه ، به منیان گووت تۆش له گه مان وه ره ، دکتۆری له تاراوگه گه ڕاوه گووتی :کات من چووم بۆ عیاده که ی چۆن عیاده یه ک بوو ش تۆز لنیشتوو، چه ند کورسییه کی حزانی شکاو به وایه روتل چاککراو دانرابوو، وێ ده چوو ھه فتیه ک ده بوو عیاده که خاون نه کرابۆوه ، نزیکه ی ده دوازده ھاووالتی ھه ژارو داماویش دانیشـــتبون، چاوەڕی ره حمه تی دکتۆریـــان ده کرد ، تابلۆیه کی ھه لواســـیبوو کۆمه لک بواری پســـپۆری پزیشکی نووســـیبوو، له ھه موویشی ســـه یرتر ناوی خۆی به خه ه تی نووسیبوو، ونه یه کی تابلۆکه م گرت، ســـه ره تا که وته پیاھه دان و مه دح کردنی خۆی، دواتر Research)گوتی" من له ئه لمانیا پرۆفیسۆر بووم لهCentral National )، واته ســـه نته ری لکۆینه وه ی نیشـــتمانی کارم ده کرد، دکتۆری میـــوان گووتی :لم پرســـی ئه وه به ئه لمانی چی پده ن؟، جه نابی دکتۆر ماوه یه ک داماو دواتر گووتی: وەھی ئه وه ماوه یه که ھاتوومه ته وه له بیرم کردووه ،پی گووتبوو باشه چۆن ئه و منداه چـــاک ده که یته وه ؟، له وه المدا گوتبـــووی ئه وه خونی لوه رده گرم به پۆست خونه که ی ده نرمه دەرەوە، که وه می ھاته وه ده رزییه کی لده ده م به شه رت دوای یه ک مانگ بالی لنامن ئـــه و منداه ، دکتۆر گووتی: یه کســـه ر زانیم ئه وه راســـت ده کات، ھه موو ئه م شتانه ی نووســـیوه بۆ خه له تاندنی خه لکی ھه ژار جۆره ھا پروپاگه نده بۆ خۆی ده کات، دواتر له ئه لمانیا له به ر ره گه زپه رستی و بزووتنه وه ی نازییه ت، له بواری زانستی پزیشکی تا بکرت وشه ی قه ومی به کار نا ھنن، د کتۆری خاوه ن عیاده گووتبوی: ئمه گروپکین له زۆر به ی والتانـــی دنیا ئه نداممان ھه یه، ھـــه ر یه کک له ئمـــه واز بھن ده ی کوژین، بۆ تۆش نابی به ئه ندامی گروپه که ی ئمه ، دکتۆریش پـــی گووتبوو من باوه رم به م شتانه ی تۆ نییه، به خزمه کانیشی گووتبوو ئه وه وه زعه که یه، ئوه ش بۆ خۆتان بریار بـــده ن ، خاوه ن عیاده تـــووڕه ببوو گوتبووی تۆ ئیھانـــه ی من ده که ی گفتوگۆیه کی توند دروســـت ببـــوو لنوانیان، دواتر دکتۆری میوان له عیاده که ھاتبـــووه ده ره وه ، دکتۆری خاوه ن عیاده به خزمه کانی گووتبوو من شکاتی لده که م، ئه ویش که ئه وه ی زانیبـــۆوه گووتبوی بابچ له کوێ شکات ده کات بابیکات،دوای ئه وه ی تاقیبی کردبوو ئه وه دکتۆر نه بووه به لکو معاون دکتـــۆری به یته ری بووه ، له سه رده می شه ری ئران و ئراق برینداری له به ره کانی

جه نگ چاره سه ر کردووه !

ل تاراوگوە

ژیاننام

د. ئازاد عوبدتندروســـتی ئـــوەی دوای دتـــوە ســـرەخۆی دەســـت بخونـــدن، دەكاتـــوە كبغـــدا لوســـروبندەدا، لبن دەســـتی بریتانیادابوو، بریتانیا سربازی دەستی و وت بڕوەبردنـــی بـــۆ ركخستنوەی دام و دەزگاكانی، پویستی بدادوەرو ژمارەیكی ھبـــووە، یاســـاناس زۆر بۆیـــ دەبـــوا، (خوندنـــگای لســـر مـــاف) ســـرلنوێ دابمزرتوە. تازە بنمایكی ـــژو پرســـكردن بـــدوای راوشـــارەزایانی ئـــو بـــووارە، بۆكردنـــوەی ئاگادارییـــك خوندنـــگای مـــاف لبغـــدا

٣١ی/تممـــووزی/١٩١٩، لـــلالیـــن مجر (ھـــ. ئی. بۆمـــن)، برپرســـی معارفی پۆل دوو بكردنوەی گشـــتی بـــۆ پۆلـــك راگیانـــدراوە. ھگیرسانی لكاتی ئوانی شڕی یكمی جیھان بالینی دووسایان یان ســـاك كم لخوندنگای مـــاف لبغداو ئستنبۆڵ خوندووەو بھۆی تواونكراوە، بۆیان شڕەوە بگنامكانیان دەیانتوانـــی پشكش بكن بۆ تواوكردنی خوندنكیان. دیارە معروف وانل یكـــك جیاووكیـــش بووە، بۆی دوای چاوپكوتن (٤٥)چـــل تاقیكردنـــوە، و وپنج خوندكار ك (٢٥)بیست

برز) ل(پۆلـــی پنجیـــان و دوو ئوەی لبر وەرگیراون، مافی لخوندنگای ســـایان للیستی خوندووە. پشـــوو ناوەكاندا، كناوی (٢٠) بیست لوســـرچاوەیدا خوندكار ب(عبدالجبـــار تۆماركـــراوەو ال الجمیـــل) دەســـت پدەكات و ب(صالـــح مـــراد) كۆتایـــی ھاتووە، نـــاوی (معروف علی اصغر) یش یككـــ لوان و .یازەدەمینـــ (١١) زنجیـــرەی ل ١ی تشـــرینی دووەمی ١٩١٩ خوندن برك و پكی دەســـت پدەكات و خوندنك ئواران بـــووەو تا مانگـــی تممووزی ســـای ١٩٢٠ بـــردەوام بووەو تاقیكردنوەش زارەكی (شفھی) بووە. ئیـــدی لئوارەی رۆژی ١٨ی تممـــوزی ١٩٢٠ ئاھنگی دەرچـــووان بروەچووەو (٢٠) دەرچوونو بیســـت خوندكار مافیان خونـــدكار بوانامی پبخشراوە، ك(معروف علی لوان. ككی ئســـغر)یش ھروەھـــا معـــروف جیاووك وەك خۆی دەت: لگڵ رەشید عالی گیالنی ھاوری خوندن لخوندنگای كاتـــ ،بوون ك ،ك پـــۆل بوونیماف ل((لئستانوە ھاتموە الیان و

چووم پۆلی دووەم)). لدوای تواوكردنی خوندنی مـــاف ل ١٨ی تممـــوزی ١٩٢٠ بۆ ماوەیكی كـــورت خریكی پارـــزەری بـــووە، لكۆتایی سای ١٩٢٣ چۆت ناو فرمانی دادوەری كراوەتـــ میرییوە، (صلـــح)ی پكھاتـــن دادگای كركووك، لتشرینی دووەمی

١٩٢٣ دەست بكاربووە. پاشان دەبت دادوەری برایی ھولر ل سای ١٩٢٤و دادوەری پكھاتنی دیوانیی لسای ١٩٢٥ و پاشـــان بپی سرچاوەكان ل ئابی ١٩٢٦ دادوەری ســـزای موســـ بـــووە، گوازراوەتوە دادوەری پكھاتنـــی دەلتـــاوەو یكمی ١٩٢٦یش لكانوونـــی كراوەتـــوە دادوەری پكھاتنی ئلحی للیـــوای كوت. وەك دیاریش،ھاتـــن دادوەركـــی لرۆژنامكانـــدا چوونـــی و ١٩٢٧ بوكراوەتوە.لســـای كراوەتـــ دادوەر ل موســـیب و ل ســـای ١٩٢٨ بنونری و ھدەبژـــردرێ ھولـــر دەبت جگری یكمی سرۆكی پرلمان ل ١٩ی مایسی ١٩٢٨. ئـــوە تاكـــو ٢١ی مارتی ١٩٣٠ ماوەتـــوە دووجـــاری دیكش خكـــی ھولـــرو كركووك داوایـــان لـــ كـــردووە خۆی بپالوێ، یكمیان لسردەمی وەزارەتی ناجی شـــوكت(٣ی ١٩٣٢-١٨ی دووەمی تشـــرینی ئاداری ١٩٣٣) و دووەمیشـــیان وەزارەتكـــی لســـردەمی حیكمت ســـلمان (٢٩ تشرینی یكمی ١٩٣٦- ١٧ی ئابی ١٩٣٧)، لبر ئوەی پالوڕاوی خك بـــووەو پالـــوراوی حكومت

نبووە بۆی دەرنچووە.مامی خریكـــی لكاتكدا كی دیكنشینی بووە، جارخاندەگڕتوە جیاووك معروف فرمانی بپی ناوكاری میری شـــاھانی ژمارە(٢٧٠) ل ١٠ی تشرینی یكمی ١٩٣١ بدادوەری شارستانی لعراق دامزراوەو بفرمانـــی شـــاھانی ژمارە تشـــرینی ٢١ی رۆژی (٢٩٣)ی یكمی ١٩٣١ بـــدادوەری تاك (حاكم منفرد)ی پلیكی كربال دامزراوە، ك ئمیان لسر داوا و پداگری ملیك فیسل

(١٩٢١ – ١٩٣٣) بووە.

بـــدادوەری ١٩٣٣ لســـای برایـــی كركووك و پاشـــان بجگـــری ١٩٣٤ لســـای یكمی سرۆكی دادگای برایی كركووك دامزراوە و لسای ١٩٣٦ یش بپشكنری دادوەری دادگای ســـرۆكی وجگـــری برایی حیلل ھر لو سادا. بپشـــكنری ١٩٣٨ لســـای داواكاری گشـــتی و ل ســـای ١٩٤١یش ب دارژەری یاســـایی (مـــدون قاونـــی) و دواتریش بئندامی دادگای پداچوونوە لســـای ١٩٤٢ . لئابی سای ١٩٤٤ دەكرتـــ موتســـریفی سلمانی و لمارتی ١٩٤٦ خۆی دەست لكاردەكشتوە. بم :ریمان نووسیوویفا نمســـت"میـــری دوابـــاو لـــ بزوی وچاالكی جیـــاووك ناڕەزا بوو

تقاعودیان كرد". لئابی ســـای١٩٤٦، جاركی دیك دەیگڕننوە بۆ فرمانی میری و دەكرتـــ بروەبری گشتی ئینحســـاری تووتن، تا ل كانوونی دووەمی سای ١٩٤٧ بیكجـــاری واز لكاری میری دەھن و خریكـــی پارزەری

دەبت.معـــروف جیاووك لســـای ١٩٥٣، ھـــزو توانای الشـــی برەو كزی چووە، تندروستی بـــاش نبـــووە، بۆیـــ بـــۆ چارەسری لگڵ بۆتانی كوڕی چۆت لندەن و (٢٤) بیســـت و ماونتوەو لـــوێ رۆژ چوار نشترگری بۆ كراوەو جاركی دیك جستی بگوڕ ھاتۆتوەو دوای بغـــدا، گڕاوەتـــوە ماوەیكی دیك نخۆشییكی دوا ل ھداوەتوەو ســـری مانگی سای ١٩٥٧، ژیانی كوڕی الی (لندەن)، بردوویتییوە

دكتۆر(مـــۆرگان)، بپی وتی و پزیشكریمان ئفا نمســـتپی گوتووە: (باوكت س مانگ و دە رۆژی لژیانـــدا مـــاوە) ئویش یكســـر ھناویتوە بغدا. لكاتژمر چوارو نیوی رۆژی سشمی ٢١ی كانوونی بغدا لشاری ،١٩٥٨ دووەمی كواكۆچی دوایی كردووەو ھرۆژنامكانـــی لئســـتگو راگیانـــدراوە. ردەموســـئخـــۆی راســـپاردەی لســـر ترمكیان ھناوەتوە ھولر، زۆر ژمارەیكی ھرلبغداوە ئۆتۆمبلی لگـــڵ ھاتووە تا جلوالو ل كركووكیش ھروا و لھولریشـــوە تاپـــردێ تالنیوەشـــودا بوجـــۆرەو ھولرو گیاندوویانتـــوە ممشـــنجیانی رۆژی پبل ١٩٥٨ دووەمی كانوونـــی ٢٣ی كس ســـدان بئامادەبوونی لخكی ھولرو موتسریفی

ئوكاتی ھولرو ســـرۆكی فرمانگكان لگۆڕستانی شخی

چۆلی بخاك سپردراوە. رۆژنامـــو گۆڤارەكانـــی ئو ســـردەم ببۆنـــی كۆچـــی دوایـــی معـــروف جیاووكوە وتارو شـــیعری شـــاعیرانیان گۆڤاری وانل بوكردۆتوە، (ھتـــاو) ل شـــاری ھولر، ورای بوكردنـــوەی ھوای كۆچی دوایی، دوو وتاریشـــی گیوموكریانی كردۆتوە، بو بھشـــتی ) : (١٩٧٧ -١٩٠٢ )معروف بگ جیاووگ) و(چلی جیاووك) معروف بھشـــتی . بشیر موشـــیر (١٨٩٣-١٩٦٣) : (چلـــی بھشـــتی معروف

جیاووك).ئوەی زانراوە معروف جیاووك (١١) ژنی ھناوەو دواھمینیان ك (ســـبیح عبدولعزیز)ە لسای ١٩٣١وە لگی ژیاوەو لســـای ٢٠٠٦ كۆچـــی دوایی كـــردووە. دوای ئـــو ھیچ ژنی

دیكی بسر ئما نھناوە.ســـبارەت ســـرچاوەكان ھاوســـرەكانی بژمـــارەی معروف جیـــاووك جیاوازن، بالی د. ئیســـماعیل شوكرەوە (١٢) دوازدە ژنی ھناوە، دووی یكمی خكی شـــاری ماردین و یككی ئلبانـــی و چواری عرەب و چواریشـــیان كوردی باشووری كوردستان و خكی ھولر بوونـــو دوانزە كوڕو شـــش كچی ھبووە. ھرچی ت: گوایدە ،ریمانفا نمست(١٠) ژنی ھناوە، بم ئاماژە بھشت ژن و دە كوڕو چوار كچ دەكات بم ژمارەو ناوی ژن و ل ك وەیم شكانی بمنداخشتی خوارەوە خراوەت روو:

ئیـــدی بـــو جـــۆرە معروف خـــۆی ژیانـــی جیـــاووك، لھمـــوو بســـربردووەو ھوارەكانی ژیاندا ھر بسادەو پلو ھیـــچ ژیاوەو ســـاكاری پاییك خۆی لـــ نگۆڕیوە، نونرایتی، موتســـریفی، بروەبری گشـــتی، سرۆكی دادگا، دادوەر، نـــ ناســـیاوی لگڵ گورە برپرســـانی ئو سعیدو نوری وەك رۆژگارە، رەشید عالی گیالنی و بنمای

.وانی دیكسویدی، ئك مردووە، تنیا خانووییكی لدوا بجمـــاوە، ك لكاتی خۆی زەوییكی لشـــاعیری میللی عراق مال عبودی كرخی كیبوو و تاسرەتای پنجاكان خانوو، بیكات نیتوانیبـــوو ئویش بقرد حسن رەفعت بۆی ئندازیار (١٩٢٧-١٩٩٩)ی

دروست كردووە.بشی دووەم

ســـربـــردەی ژیـــان و كسایتی معروف جیاووك

معروف جیاووك ١٨٨٥-١٩٥٨

یوسف منتک - ئه لمانیا

تایبت ب ھونری بدرخانھونرمند ھمن حوســـن دوای ئوەی ل ســـای رابردوو سیدی ھنا، برھم تنیامی ئمشو ئستا ســـرقای برھمھنانی خۆی ل كـــ یكی نوســـیدیی(٩) تراك دەبینتوە (٤) گۆرانی كاری (٥)یشـــیان فۆلكلـــۆرەو

.تازەی

لمبارەیـــوە ھمـــن حوســـن لـــ لدوانكی تایبتـــدا گوتی: ئستا ســـرقای برھمھنانی خۆی ل م كـــكی نوســـیدیی(٩) تـــراك دەبینتـــوە، (٤)یان فۆلكلـــۆرە و (٥)یـــان تازەیـــكـــ تـــا ئســـتا (٣) برھمیان ل شـــیعری ئویش تواوبووە شـــاعیران حمسعید ئیبراھیم و دەربـــاز شـــرزاد و ئكـــرەم

ئمین و ئاوازەكانیش دووانیان ھـــی خۆیتـــی و یكیـــان ھی دەربـــاز شـــرزادە، كارەكانیش ئوجارەیـــان ب مۆســـیقایكی رز لكی زۆر بترن و كوالمۆدھموو الینكانوە ل ستۆدیۆی میلـــۆدی و ب ئندازیاری دەنگی ئاكۆ عومر تۆمـــار كراوە، دوو برھمیش ل ســـیدیی تازەكم ماوە و دەمـــوێ دوو كاری زۆر

باشـــی بۆ بكم و دوو برھمی .دەربچ ی لدانسق

جـــی ئاماژەی ھمن حوســـن جگ لكارە ھونرییكانی خۆی بردەوام ل ســـتۆدیۆكی خۆی ھونرمندانی بۆ كار "میلۆدی" كـــورد دەكا و كار ئاســـانیان بۆ دەكا، لـــ ژمارەكانی داھاتووی بدرخانیش زانیاری زیاتر لسر

ئو ئلبووم بخوننوە.

نم درھكی نوێ بن سیدییمن حوسھ

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

11

كارەبا و كابوڵ و كوردستانب پی راپۆرتكی تلفزیۆنی خكی ئفعانســـتان پایتخی "كابوڵ"ی روویـــان لـــ كینـــی ئامرەكانی ستالیت و ئامرە كارەباییكانی دیك كـــردووە، ئویش ب بۆنی)

سعات.نازانـــم خكـــی دامـــاوی قیتاعی غزەی فلســـتین، چۆن توانیان ك بند رۆژڕدا چی شـــمیان ل ر؟! رەنگس رنكارەبا ژیان ب ب چونك ،نیناوی بكپ یم قسئئم الی خۆمان بـــ كارەباییمان بواتـــان ھم ببینیـــوە!! بن ،كارەبایی زۆر ناخۆش بژیان بئگر باوەڕ ناكن سیری لوبنان بكـــن ئینجا دەردی بـــ كارەبایی دەزانن، ئم لوبنان نازدارە، دوای ســـرۆكایتی ماوەی تواوبوونی

"ئمیل لحوود"، مانگك چنـــد نبوو، سرۆكی ی كـــ ك خ بوەكو ئـــاو بگرفـــت بڕـــوە چونك دەچوو، گرفتی ســـرۆك ،ـــك نییـــخبكـــو گرفتـــی پیاوە گورەكانی ،تناو سیاســـیـــك كچـــی كارەبا بـــ رۆژ بوون نیانتوانی تـــا دانیشـــن،

وەبوو خۆپیشـــاندانیان كرد و لئخۆپیشـــاندانكش حـــوت كس كـــوژران و چـــل كســـیش بریندار بوون، چونك كارەبـــا گرفتی ئو خك بوو، گرفتی پیاوە گورەكانی

دەست نبوو.نبوونی گورەیان ئوانی خمی م لرگیز خوان ھئـــ ،رۆكســـ چونك ناخـــۆن، كارەبا نبوونی كسك گیشتبت ئو ئاستی خم ل نبوونی سرۆك بخوات، حتمن كسك ل ئایندەدا لدەورو خولی ئوە دەســـوڕتوە، رۆكس ئم ئگر خۆی ھپی ســـرۆكایتی نكات، بگومان ئم جۆرە كسش ك ب پلیكی برزی سیاســـی یان ئیداری گیشتوون، خمی نان و ئاو ،شیان نییو كارەبا و زۆر شتی دیكب پچوانوە خك عوامك خم ل نبوونی سرۆك ناخۆن، بم یوەیان ھانی كارەبا مافی ئبۆ بخۆپیشاندان بكن، خكی كوردستان تا ئستا مومارەســـی ئو مافی خۆیان نكردووە، واتا بۆ نبوونی نكردووە، خۆپیشاندانیان كارەبا كدا كر خۆپیشـــاندانھ چی لكبۆ ھر مبستك ئنجام درابت، تی كوردی خۆپیشاندەران بدەستكدەر و دەســـتی بگان تۆمتبار

دەكن. كم خـــوە دەزانن ئـــرێ ئئـــھژدە ســـا بدیـــار موژدەكانی ئوە دانیشـــتووە و ب قسی ھیچ بگانیكیش كاری تكدەران ئنجام نادات؟! تووخوا خكك ھژدە ساڵ چاوەڕی ئـــوە ب، ك ئمۆ یان ســـبی ماكی رووناك بتوە و بتی نچاوەڕوانـــی تاق ل جگھیچی دی بكات، تـــۆ بی تاقتی ئوەی ھب ب دەست لپشتدان و قســـی بگان دژتان بوەستتوە؟! ك بۆ ژیانی خۆی ئم نكات، قت

بۆ بگانی دەكات؟!ئـــو وەكـــو ئـــوە ئـــرێ ناكرێ، پـــ ئفغانستانشـــتان زۆر ب تـــو وموومـــان ئھ ك وتـــوو دەزانین، دە مادام وایدواكیـــان موژدە ب خك مدەن و بن !و ناتان دەین ھی خۆمان كارەباك چۆن كو راستیی ن نیمانیان بب خكی بن. یـــان كارەباكمان بدەن، با ئمـــش چیتر چاوەڕێ

نكین.

(١٦) ببا ھ

سنگر زراری

یەر

ەویر

ب

محمد سعید محموودلبر ئــــوەی میری مشــــروعكی دروستكردنی ئویش ،وەیدەستبســــدی دوكانــــ و چنــــد دیكی ناوچــــی سنگســــر دەبت بژر ئــــاوی دەریاچكــــوەو ئــــو چند زەویان، ك موكــــی میرن ترخان ،ھاتانو دی ئجكراوە بۆ نیشــــتك دەبن بژر ئــــاوەوە، لبر ئو یم ناوچباسم كرد ئ ی، كھۆیاننابت ھیچ جۆرە معامالتكی تاپۆی تدا بكرت، وامــــن تبلیغت دەكم ئی مئموری تاپۆی بڕز دەســــت لم ئیشــــ ھگرە و بگڕرەوە بۆ ئو شــــونی، ك لــــی ھاتوویت. دڵ نیی ی منت بیم نامر ئگــــئ ،یو نیزامیا دژی ئ یا یاسایی نییك تۆ لسری دەڕۆی وەمم بدەوە ب كاغز، تاوەكو بزانم ئیشــــكم یم ناممن ئ ،ییان ھ ڕاســــت قائیمقامــــی ڕانیكــــم دا بینو وبۆ ئاگاداری، ك ئم نامم نووســــی چرام كوژاندەوە بۆ بیانی بدكی وە چووم بۆ دائیــــرە و دامخۆشــــدەســــت كاتبی ناحییكم، ك ژمارە و تاریخی بخات سر و ھر كاتك ھاتن ب كتیئكابرای تاپــــۆ و ھ كیان بداتینوســــخ ری ژمدەفتوئیمزای بكن، ك وەریان گرتووە، لگڵ دائیرە كرایوە ھموو ھاتن، مئموری تاپۆ وتــــی جنابی مودیر حزەركانــــت ئیمزاكــــرد وتم بم یم نامندی ئفح ئنابی ســــاجبخونــــوە دواجار ئیمــــزای دەكم، ،ڕاست وەی گوتی بندنپاش خوب تواوە، ب ئیتر من ناتوانم ھچ جۆرە معاملیــــك بكم، وتم ڕاســــت ئموری تاپۆ منابی مجبــــدەرەوە ب یاســــایی وتی وەمم موو یاساییكانی تۆ ھقوربان قسمن ناتوانم یاسات بۆ دروست بكم، یلم معامــــت و من ئــــر بگئھو گورەتریــــن تووشــــی بكم مســــئولیت دەبم، بم جۆرە ئم ئیش قورســــمان وەستاند، ڕوناكی كوت ناو میللتوە، راپۆرتكی من نردرا بۆ وەزارەتی ناوخۆ، وەزارەتی داد، مودیریتی تاپۆی عام لھموو ئو مراجعانوە تئیید كرام، ك ئم مامیــــ نابت بكرت، لبر ئو

ھۆیانی، ك بڕوەبر ناحی باسی كردووە.

ئــــی خونرانی بڕــــز، ك دەم بڕوەبــــر ناحی یــــا قائیمقام یا پارزگار دەتوانت ئیشــــی گرینگ و بنرخ و یاسایی و ئیداری چاك بكات، سوودكی گشتی ھبت بۆ ناوچكی بوام پبكن وای، جا من ئو ئیش و كارك، ك بتوانم زابم بسریدا زۆر ھودرا ك بربرەكانم بكن، بم من ســــوور بووم لسر ئیشی خۆم، ك ئمزانی لسر حق دەڕۆم و بیاركم دەرھنا(قرار وضع الراھن) ب قائیمقامــــی ڕانی م، كدەربكــــڕەسمی وەمی داموە، تۆ الیانگری م ئاغایجووتیارەكانت كردووە، ئلدواڕۆژدا ســــوودی ل دەبینین بۆ زۆر ئیش و كاری ســــنوور، بم من ئمجارە بیاركم دەرھنا لســــر ئم كاغزەی قائمقام ب دە الپرە و تئیدی بیاری یكم دەكم، كاتك بیارەكی منی نــــارد بۆ پارزگای ھولر لوشوە بۆ وەزاەتی ناوخۆ كــــردم، كابرای ھمــــوان تئیدیان قائمقــــام ھیچی بۆ نمایــــوە ئوە نبت، ك پم بل دەســــت خۆش، ھروەھا لو كارانــــی ك لبواری ئیدارەدا كردووم و دەنگی داوەتوە، زۆر كســــی پ چاو ترســــن بووە، ئم ڕووداوە بوو، ك باســــی دەكم، ئاغایك لناوچی من(ناودەشــــت) بوی كــــردەوە، كــــ دووربینك و دەمانچیكــــی لــــ دزراوە، ھــــات ئاگاداری من و دائیرەی پۆیسی كرد، رمانمدا كف جــــمنیش دەســــت بگومانت لكی ئستا دەیگرم و سزای ،دەدەین، ناوی دوو پیاوی خۆی دامك گومانی لیان دەســــت بج دوو پیاوەكمان گرت، ئاغاو دوو كوخای ڕاست و دەست دەست ك ،كناوچچپی بوون بویان كردەوە، ك دزی لغا كراوە، دەستیان كرد ب پیتاك وە بۆ ئاغا، منیش كو پارە كۆكردنپم زانی ئاغام لگڵ دوو كوخاكی دا بانگ كرد وتم بوەســــت من ھموو جــــۆرە روڕەســــمكی یاســــاییم بۆ كردوویــــت، عیبــــ تــــۆ پیتاك كۆ ،ژارانقیــــر و ھو فوە لیتدەكگوی ندای قسكم و ھر بردەوام بوو لســــر كارەكی، پیرژنی وا ھبوو خاوەنی بزنك بوو بزنكی برد بوو بۆ ئاغا، سوندی خواردبوو لوە زیاتر شــــك نابــــات، ك زانیم ئــــم ئاغایــــ تماعكارەو ســــوورە لســــر ڕەوشــــتی خۆی، بانگم كرد ی، كخاكڵ دوو كوگل بۆ ناحیئوانیش یارمتیــــان دەدا، دووبارە ئامۆژگاریــــم كردن، ك واز بنن لو

كاتیشدا لھمان ،ناشــــرین كارە ئاگاداری قائیمقامی ڕانیم كرد، وتم ئم پیاوە ك ئوەندە ئیشــــی خراپ جدەست ب ،وقیفیان بككات تئناردم بــــدوای ئاغاو دوو كوخاكیا دە ڕۆژم توقیف كردن بپی نیزامی دەعاوی عشــــایر، ك من دەستم م، دواجار كبك و ئیشــــبوو ئھئاگاداری قائیمقامم كرد و ئوراقكانم بۆ نارد بڕاستی بالیوە زۆر سیر بوو، وتی وادیارە كردۆت بڕاست، ڕاوەســــت با ئاگاداری موتســــرفی ھولر بكــــم، ك تلفۆنی لگڵ دەكات ڕاســــتوخۆ دەلت دەســــتی ئو مودیــــر ناحیی خــــۆش ب و زۆر سوپاســــی دەكم بــــۆ خۆیی و ئوكارەی ك كردوییتی، ئم یكم بڕوەبری ناحیی لگڵ ئو ئاغا نوتووە، بیككــــك نزۆردارەدا ڕ

.مم زاژوورەوە ئقائیمقام ك ئم قسی ل موتسرف دەبیست دەست بج تلفۆنی بۆ كردم، كاك محمــــد بیك ژوورەوە وتم قوربان لژووری توقیفدای نانی شم لھپســــی دەخوات، مواجحمنع كردووە، ھزار ھویدا برەی بكم، وتم برەت ناكم بشرتك ئــــو پارانی، ك وەرت گرتووە لم كشــــیرەتع ھژارانی فقیــــرو كی بۆیان بگرنییــــوە ھمووی یكــــ، خككم بانــــگ كردو ئم پارانی دابوویان ھمووی گڕاندەوە، نزیكی (٨٥٠) دیناری ئوســــا بوو، چونك ژمارەی دانیشتوانی عشیرەتی منگوڕ ئوســــا نزیكی(٥٠٠٠) ھزار كس بوون، زۆربیان مڕو ماتیان ھبوو ھاتووچۆی كوستانیان دەكرد بــــۆ لــــوەڕگا لزنجیرەی شــــاخی

(قندیل).ئــــو باســــی دەموــــت لــــرەدا لوەڕگایانــــ بكم، كــــ بكرمان دەگرت ل حكومتی ئران، زۆر جار تووشــــی تنگ و چم دەھاتین بدەست عشــــیرەتی خۆمانوە لو شــــونانی ئیتفاقیان دەكرد لگڵ ئرانییــــكان، جارــــك وا ڕكوت تجاوزیان ئرانییكان ســــربازی شیرەتم عتی ئڕو مار مكردە سو پنچ سد سر ئاژەی منگوڕیان رفاند، ك تایبت ب كوخا ئیبراھیمی قوە بوو، دەست بج چووم سر سنوور كۆبوونوەم لگڵ قومسیری ئراندا كرد، ئم مگل مڕەشــــمان ل ســــندەوە، عشیرەتی ئم زۆر بوە برانناو خاكــــی ئ چووبونمۆتی ئم كــــ ئیتفاقمان كردبوو لو ناوچیدا ھموویانم گڕاندەوە وەرگرتن، ك مان لــــردواوەو ھ

جاركی ك كاركی وا نكن گچڵ و ناڕەحتــــی دروســــت بكــــن بــــۆ عراقییكان و پویست ئم سنوورە میشــــراندا ھراق و ئــــوان عنلدانیشــــتوانی بت. تیا ئاسایشــــی ناوچی ناودەشــــت ب كشــــتوكاڵ و بروبوومی ئاژەوە ژیانیان دەبردە دەكرد، كشــــتوكایان بزۆری سر ئو دھاتانی، ك چاندنی تووتنی( بشم) ناوبانگیان دەركربوو، وەك (زار گلی، یندز، پشــــت ئاشــــان) ھموو لبــــر ماكانیان تووتنیان دەچاند زۆر بناوبانگ بوو گكانی بــــوو بۆنكی وەك ئاتــــوون زەرد خۆشیشــــی ل دەھات لــــ تووتنی

ڤیرجینیا باشتر بوو.ئم جۆرە تووتن ك بناوبانگ بوو ئینحصار، دائیرەی بۆ نیاندەھنا دەیانفرۆشــــت، ماكانیاندا لبر ئگــــر بھاتای تســــلیمی دائیرەی ئینحصاریان بكردای(٢٥٠) فلســــیان بــــۆ ھر كیلۆیــــك دەدان، جارك من ب ســــرۆكی لژنــــی تخمینی تووتــــن بۆ ئو دھاتانی ك ســــر بــــوون دانرام، وات زای ڕانیق بناوچی ئاكۆ جماعتی عباســــی ممند ئاغا، ئــــم پیاوە (٦٠٠) دۆنم ئیجــــازەی تووتنی ھبــــوو، كاتك چوم ئم ناوچی لگڵ لژنكدا، ك نونری ئینحصارم لگدا بوو لگڵ خبیركــــی ئھلیی، ڕوانیم ك جووتیــــارەكان زۆر مغدوورن و ھقی خۆیان وەرنگرتووە بگورەی ئو ئیجازان، ك دائیرەی ئینحصار دابشی كردوون. بڕاستی منیش (٢٠٠) دۆنم ئیجــــازەم لو میقدارەی ك ھی عباس ئاغابوو بی، ئیقتراحم كرد بدرت بو جووتیارانی، ك ببش ئیجــــازە، قائیمقامی ڕانی كراون ل م دۆنمانوســــا ئئیدی كردم، ئتبۆ ماوەی س ســــاڵ بوو راپۆرتكی نووســــی بــــۆ پارــــزگای ھولر و ئینحصاری گشتی و ل مژوو لیژنی ب ك یم لیژنكی مــــحمین ئتنزاھت و ئمانت ئیشی كردووە، ئم ئیجازان دابشــــكرت بســــر جووتیارە ببشــــكاندا، ئگر وا نبوای جووتیارەكان پویســــت بوو ئیجازەی تووتنیان ل بازاڕی ڕەشدا بكیایــــ، ھر ئیجــــازەی دۆنمك ناودەشــــت ناوچی دینار. بپانزە زۆر بخرو برەكــــت بوو، پبوو ل كانزا كابرایكی جیۆلۆجی ئینگلیز نردرابوو بۆ سنگسر، ك بگڕت بدوای ئو جۆرە كانزا و شــــتاندا، ناوی مستر (بۆتن) بوو ل مجلیسی ردابوو، كدا نردەمو سئیعماری ئدەیوت ئم ناوچی پە ل ئاســــن،

مس، ئسبست. ئو كابرای ئینگلیزە، ك ھات بۆ ناوچی سنگسر زۆر م خۆش بوو، وتم جارجار دەچمدالی، ل كاتی دەســــت بتای قسی لگــــدا دەكم كابــــرا بیانی زوو سواری جبك دەبوو لگڵ كوڕكی كوردی شارەزای ناوچك، ك ئچوو بۆ ئو شاخ و داخان ئوارە دەھاتوە خۆیدا لژوورەكی میكۆسكۆپ ب ی دەكرد كردانــــو بشــــای ئمتكۆی كردبوونوە، ك من دەچووم بۆ الی پنچ دەقیق قسی لگڵ دەكردم

ئیتر دەچووە سر ئیشكی خۆی.ڕۆژــــك وتــــم مســــتر بۆتــــن من ین لبك ھاتووم بۆالی تۆ دوو قسبیانییــــوە تا ئوارێ ئیش دەكیت ئستا كاتی ئوەی، ك پشوو بدەیت وەمی دامــــوە من بۆ ئرە نردراوم بۆ ئم ئیشــــ، ئگر ل وتی خۆم ھشت كاتژمر كاربكم دەبت لرە دوانــــزە كاتژمر كار بكم، چوونكی كــــس چاودر نیی لســــرم بس كالیت لبزەمیرو ویژدانی خۆم نكوە دەموت ڕووی خۆم سپی بكم ڕیتانیا، كتی بحكوم ر برامبببۆ ئم ئیش پشتیان بمن بستووە، ئم دەرسكی باش بوو، ك من لو پیاوە وەرم گــــرت، بگانی لناو ئــــو شــــاخ و زەوی و ھردان ئیش دەكات تنھــــا ویژدانی خۆی نبت كس ئــــاگاداری نیی چــــی دەكات. كوابــــوو ئمی ھاوتــــی ك وت و خاكــــی خۆمان دەبــــ ئاگاداربین لســــر ئم پیەوەی ئــــم پیاوە ینین بت بگۆین تــــا زیاتر خزمبوت، خــــاك و دار و بــــردی وت، دەشــــت و كوو وت ڕوبارو جنگڵ بپرستین تا بگین ئامانجمان. ھر لو سادا، ك من برپرسیار بووم لو ناوچی، چند دھاتك دەبوو بژر ئاوی دەریاچــــی دوكانوە، ،ــــكۆم (سنگســــر، وەك كنجارەی خــــواروو، كنجــــارەی ســــروو، خــــە جۆ، كرســــۆنان) پویســــت بوو قرەبوو بكرنوە بۆ ھندك موككانیان، خانووبرەو لو جووتیاران، ك خاوەنی زەوی ر، كســــنگبانووی س بوون لنچواردە دۆنم بوو لــــوێ خانوویان بۆ بكرێ لڕی گاڕفن ل شھیدان مانــــئ ــــــــن، بدروســــت بكرھمــــووی كــــان، كــــ كۆمپانیای دروســــتیكرد، ئینگلیزی (بلفــــۆر)ی ئیــــدی كۆتایــــی بم گشــــتی ناو دەشــــت دەھنم و دەچم ناوچیكی دیك، ئویش چناران، ك بۆ ئوێ

گوزرابووموە.بشی ششم

محمد سعید محموود: ئرانییكان تجاوزیان كردە سر مڕو ماتی ئم عشیرەت و پنچ سد سر ئاژەی منگوڕیان رفاند

مــــن ك نــــاوم ( فتــــاح ختاب حوســــن ) ە . لــــ ركوتی ١٢ | ١١ | ٢٠٠٨ ل ڕگی دادگای براییوە، داوایكم دژ ب سامح عوسمان یونس تۆمار كردبــــوو، لگڵ داوایكش ئو ســــكانامیی كــــ ل ڕگی ر لەوە، ب( درخانب )ینامفتھدوو ساڵ، ئاراستی جنابی وەزیری كرابوو، ھاوپــــچ كردبــــوو، دادم ئویش ســــكانامكی ل داواكی منــــی لكردبۆەوەو خــــۆی كردبوو ب خاوەنی ســــكانامكو شكاتی لكردم . ئمش لبر بكارھنانی چند وشیك ك ب قسی خۆی ( پە ل تشھیركردن، ب شوەیكی علنی ك زیــــان و زەرەركی زۆرم ب كســــایتی ئــــوم گیاندووەو تۆمتی جۆراوجۆرم خستۆت پای، ب ھیــــچ ھۆیكی یاســــایی یاخود شرعی، لگڵ بكارھنانی وشی ناشــــیرین، ك ناگونجــــ لگڵ (

و رادەیروەردەی دادوەریی ) تا ئپ ) ندەڵ نــــاوزەدم كردووە و بگ ب

.عواد البندر ) چواندوومجنــــاب ..! من وتوومــــ ( من لو بوای دام ك كس نابت ل یاســــا ت لــــت و یاســــا دەبرزتــــر بببم بت، ھموومانوە سرووی كســــانك ھن دەیانــــوێ وەك ( عواد البندر ) ل پناو برژەوەندی خۆیان، ملی یاسا بشكنن، ئوانش ل گندەیش گندەچییكانــــن، بواری یاســــادا واتــــ ناعدالتی . ك ســــامحم بوەیھیچ شــــ من ب"عواد البندر" نچوواندووە، بكو ب ن . واتك ھســــانك گوتوومشوەیكی گشتی باسی حاتكم كــــردووە و پیوەندی ب كســــكی دیاری كــــراو نیی. بكو پیامكی گوتووم دواییــــش .خۆیربســــ بواری یاســــادا وات یش لندەگنا عدالتی، لــــرەش مانایكی

ــــی لندەگ ) روون و ئاشــــكرایبواری یاســــادا = ناعدالتی ). ئم وشیش ل چاو كردارە نایاسایی و ناشرعی و نا ئینسانییكانی سامح عوسمان یونس ب ھیچ پوەرك ( ب قسی ناشــــیرین ) ناژمردرت. ئگر بینوە ســــر ( بكارھنانی وشی ناشیرین ك ناگونج لگڵ ( پروەردەی دادوەری )ش، ئوە ھقی ی خوارەوە لم پرسیارانئ خۆمان

سامحی یاساناس بكین : ١ـ ئایا لسر چ بنمایكی یاسایی یاخود شــــرعی بــــ بالغكی درۆ مردی خوشكی خۆی ١٤رۆژ ب گرتن ب و خانــــووەی كدەدات؟! ٢ ـ ئــــپارەو خری مردەكی كاوە، زەوت

دەكات؟ ٣ـ ھموو پارەو شت تایبتییكانی،

دوای ب گرتندانی، تان دەكات ٤ـ بگنامی تالق بۆ خوشككی تزویر دەكات، تاكو خوشــــككی ل كاتی پویســــت پیشانی كسانی پیوەنــــدار بــــدات؟! ٥ـ بۆ چندین جار، پسوولی پاگیاندنی دادگا لیدەشارتوە، تاكو بیاری دادگا ب شوەیكی ( غیابی ) دەربچت؟!

ئم حاتانش لــــ ملفی ١٦٠٤ ســــی ٤، بو ١٦٠٥ دادگای باری كبگــــوە تۆمار كــــراون و دادوەر و داواكاری گشــــتی ئم دادگایش لم

بارەیوە ئاگادار كراونتوە. ٦ـ خكی بــــ كــــرێ دەگرت، بۆ ئوەی ( مراقب )ی مردەكی بكن و ھنــــگاو بــــ ھنگاو بــــ دوایدا بۆن، ب مبســــتی ترســــاندن و ئیستفزاز كردنی؟ ٧ ـ ھانی پارزەر لــــ و دادوەرەكان دەدات، كــــ وا مردەكی بكن ل سعات ٩ وە تا ١ی نیوەڕۆ چاوەڕوان بت، دوایش پیبن : دادبینییك دوا خرا، تاجیل بوو یاخود گازمان كردی تۆش لرە نبووی . ٨ ـ نكۆی ل فرۆشــــتنی دەكات؟ ٩ متــــری عردكــــی ٢٥٠ رمــــی دەكاتـ دادگای گشــــتی و فمیدانی خۆی و ئو ھموو خكی نــــاو دادگاكــــ، بــــۆ برژەوەندی

كسایتی خۆی مشغول دەكات؟ ١٠ ـ ئایا ئو كردارە ناشــــیرینانی ســــامحی یاســــاناس ب ( استغالل النفود و االبتزاز و الخروج عن الشرع و القانون و االعراف ..) ناژمردرن؟ باش، ئگر ئو لبر بكارھنانی

وشــــیك، ك ب ھ تفسیری كردووە، ئوەندە پارەی بوت، ئی

دەب ئم داوای چی بكین؟!!جنابــــی وەزیری داد . ئوە من دوو سا ھاتوچووی ئم دادگای دەكم و رۆژ لدوای رۆژ بۆ دادگای بڕز دەسلمندرت، ك من ب بالغكی ئــــو و دراوم حوكــــم ١٤رۆژ درۆ قسانش، ك دەر ھق ب من كراون ب ھیچ شوەیك راست نین، بم ل بر محسوبیت و واستكاریی كلستوانراوە مستا نتاكو ئ .یكالیی بكرتوە!!! داوا ل جنابتان دەكم ئاوڕك ل چۆنییتی راپڕینی كارەكانــــی نو دادگاكــــ بدەنوە و چارەســــرك بۆ ئو ھموو كارە ل ی، كرعییاننایاسایی و ناشژر نــــاوی دادپروەرییوە ئنجام بتوانین تاكو بدۆزییوە، دەدرن، س لــــت كناب . ــــیــــن : ببسرووی یاساوە بت و دەبت یاسا

ل سرووی ھموومانوە بت. لگڵ رزدا

ن - مامۆستا لتاب حوستاح خفپیمانگی ھونرە جوانكان

١٦| ١٢ | ٢٠٠٨

نامیكی كراوە بۆ وەزارەتی داد

تایبت ب بدرخانلـــ درـــژەی كار و چاالكـــی و كۆڕەكانـــی ئكادیمیای كوردی، ئمـــۆ ٢٠٠٩/٢/٢٢ كاتژمر ٤ی ئوارە لـــ ھۆی مال محمودی باخانی لنـــاو بایزیـــدی بۆ كۆڕك كـــوردی ئكادیمیای حســـن) ئیبراھیم مولود (د.

ناونیشانی ژر ل ســـازدەكرێ لنـــون كـــوردی ئفســـانی

ڕەھندی مژوو و جوگرافیادا).لمبارەیـــوە زیاد نادر عایی برپرسی راگیاندنی ئكادیمیای كـــوردی گوتـــی: لـــ درـــژەی ئكادیمیـــای چاالكییكانـــی كۆڕك ئـــوارە ئمۆ كوردی، كوردی لژرناوی(ئفســـانی

لنـــون ڕەھنـــدی مـــژوو و جوگرافیادا) بۆ ( دوكتۆر مولود ئیبراھیم حسن) سازدەكین و

.مووانھاتن بۆ ھجـــی ئاماژەی ئو كـــۆڕەی د. مولـــود دوای زنجیـــرە كۆڕكی دـــت كـــوردی ئكادیمیـــای لســـر توەرە جیـــاوازەكان، جگـــ لـــوە د. مولـــود دوای

ئوەی لــــــو ماوەیدا ھردوو خـــۆرە و زیاتر لرنبی (تكتدەزگای لالیـــن عشـــقك)ی چـــاپ و بوكردنوەی بدرخان بۆ چاپكرا و پشـــتریش چندین لـــو جـــۆرەی ھبوو، ھوی ئــــــــــــو ئـــوارە ئمـــۆش كۆڕە لســـر ئفسانی كوردی

سازدەكات.

ئمۆ دكتۆر مولود ئیبراھیم حسن ل ئكادیمیای كوردیدا

د. مولود ئیبراھیم حسن

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

12

ژمارەی پشوو ،بری نگناو جیھانی رۆژناموەی لئنازانـــ ماندووبوون و ھیالكییكانی ئو وكراوەیو بند زۆرە و چۆن ئچ جیھانل دایك دەبـــ، وەل خونـــران ھر تـــووكراوەكانیـــان دەكوەنـــدە بئبردەست و دەیخوننوە، منیش ناموێ ل م، چونكبك تیانو زەحمباســـی ئســـرەتا ك خۆم بۆ كاری رۆژنامگری ترخانكرد، ھموو ئو شتانم بالوە نا س، لوەكو دایك و بـــاوك و خزم و كھمووی گرنگتر دوو خوشككم (فردۆس و سندوس) ك بقد دایك و باوكم و بگرە

زیاتریش خۆشمدەون.ئوەی دەموێ قسی لسر بكم ژمارە ٢٢ی بشی ھونری ١١١ی بدرخان بوو، ئوە مانای ئـــوە نیی لـــ ژمارەكانی درخـــان دەستخۆشـــیمان لی بدیكـــ كـــراوە، لـــیوەنـــدی نكـــراوە و پنھمانكاتیشـــدا رەخنمان ل نگیراوە، یـــان زۆر جیابوو لو ژمارەیم ئـــب ،دیك ژمارەكانـــی ھر ل گۆشـــكی بنـــدەوە بگـــرە تا تـــباب و دیـــدار ، ن كا ییـــ ر ن ھوگۆشـــكی لـــباســـم ك خۆمـــدا پشـــكوتوویی لكردبـــوو مۆســـیقا لـــ ھولر ل چاو كـــ ســـلمانیدا، چندین دەستخۆشم لكرا بـــۆ دەربینی گیرا و بشـــم لو رەخن تو واقیعئـــھولرچییتـــی تۆمتبار كـــرام، بم لـــ ھمووی گرنگتر دەستخۆشـــییكی مامۆستای گورەم (محمود زامدار) بوو، ك من نك ب بینینی شخسی خۆی، بكو ب خوندنوەی بابتكیشـــی سبووریم دێ و شانازی پوە دەكم، چونك دەزانم محمود زامدار ل كـــورد ھكوتووە و ھقـــ ھموومان شـــانازی پوە بكین، ئـــوە جگ لـــ دەستخۆشـــییكانی برا ھونرمندەكانم، ك بردەوام وەك برا و

ھاوڕێ رەفتارم لگڵ كردوون.بابتی دووەمیان ك زۆر قســـو باســـی لســـركراو زۆر ب داخوە پشـــبینیم ندەكرد ھونرمندانی كورد ئاوا بو جۆرە خـــۆ خۆربن، ئویـــش لوكاتی جیھاد دپاكی ھونرمند بـــاس ل لھاتوویی جوان بامڕنی دەكا و دە: (نك لناو كـــورد رەنگـــ لناو عـــرەب و فارس و توركیش دەرھنرك نب برابری جوان بامڕنی ل ئكشندا)، ئو قسی بالی زۆرك ل ھونرمندان كفر بوو، ندەبووا من بیكم مانشـــت، وەك ئوەی بی ندانرمو ھونمن تۆپـــی یاریكردنم و ئیاریم پ دەكن، بم من ئازادم ل ھر شـــتك ك دەیكم، ب داخوەش بۆ ئو ھونرمندانی ئو كارەیان پ ناخۆش بوو، بم ب باكانـــ دەم دیدارەكی جیھاد دپاك لـــ ژیانی رۆژنامگریمدا یكك بووە ل ھرە باشترین دیدارەكان و شانازی پوە دەكم، وەك چۆن شانازی ب ھموو ھونرمندكی دیكوە دەكم، تی خۆی بسایی خاوەنی كرجو مب

.دۆڕاندبو خۆی ن ك لشـــالی بب ك كـــی دیكـــتبابخونرانـــی بدرخان نامـــۆ بوو، پیان وابوو ناب ئو جۆرە بابتان ل بدرخان بوبكرتوە، داكۆكیكردنی نژاد شمقار بوو ل ھكـــوت زاھیر، من گوتووم و دەم ھركس ئازادە ل بیروڕای خۆی، بم ئو بابتی شمقاریش بگی بۆ ئـــوەی ھونری بدرخـــان مای ھموو موویان بو دەكـــرێ ھ كـــندرمھونیك چاو سیری بكن و ب مای خۆیانی خۆش بزانن، خۆ بیروڕای جیاوازیشم پو ئگر وەمدانوە و تبینی لسر ھر بابتك ھب پمخۆشترە و ب دخۆشی

بوی دەكینوە. درخان بشـــووی بكورتی ژمارەی پ بتایبتی بش ھونرییكی بۆ ھمووانی سلماند بندە و بشكی ئازادن و ھیچ سانسۆركیان لسر نیی و ھموو جۆرە بابتـــك بودەكنوە، بـــو مرجی تشـــھیركردن نب ب ھیچ كســـك و ل بـــســـیش نورەكردنـــی كاری كگئاســـتی خۆی زیاتر، چونك ب داخوە لناو راگیاندنی كـــوردی ئو بزممان زۆرە و كسانك بۆ خۆیان ئو ھلیان قۆستۆتوە. حزیشم لی بم بداخوە راگیاندنی كوردی زۆرجار بدەستجمعی و بـــ كۆمـــڵ ھـــرش دەكنـــ ســـر ھونرمندك و ھودەدەن كســـایتی مم ئنـــن، بوخندە برمو ھونئپچوانی ئوان ھوی زیندووكردنوە و پشـــتگیری ئو ھونرمنـــدە دەدەین، بۆ ئـــو قســـیش بگمـــان زۆرە و الپڕەكانمان شایدحای ئو راستیین. ب ھشدا مچوون و وا تمگن ئگر ھونرمندك ھیكی ھب یا گندەڵ ریدا بازبدەین و بسسانایی ب وا ب بدەنگ بین، بكو ھودەدەین راستییكان ب بگوە بخینڕوو، نك تنھا قسی

.ما ببن ب

پرۆفیشناڵ

مسعود ئیبراھیم

ھونریژمارە ٢٣ - ١١٢ - یك شمم ٢٠٠٩/٢/٢٢ی زایینی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعود ئیبراھیم مال ھمزەmasoud_ibrahim_ar@yahoo.com

ئا: تیمی بدرخان - سلمانی(ئرســـالن شـــانۆكار ھونرمنـــدی دەروش)یكك ل دەرھنرە ناسراوەكانی ت بخزم ی (٣٠)سی سانزیككورد، كھونری شـــانۆیی كوردی دەكات، ســـرەڕای نـــاوازە كاری چندیـــن پشكشـــكردنی لبواری درامـــای رادیۆیی و تلفزیۆنیدا، كـــ دواترینیان زنجیرە درامـــای (ئارەزوو) بوو، ئم ھونرمندە بردەوام ســـرقای كاری ھونرییـــو ھركاتـــك تماشـــای كشـــكۆكی بكیـــت، چندیـــن پۆژەی رەنگایی تیا بـــدی دەكیت، (دەروش) وای شـــارەزایی ئكادیمییانـــی لبواری پســـپۆرییكی خۆیدا، ك ھونری(نواندن و دەرھنـــان)ە، چندین پۆســـتی ھونریی و بڕوەبردنی لبوارە جیاجیاكانی میدیاو بینیوەو ھونرییكانـــدا تییـــروەبڕبئســـتاش ئركی ســـرەكی ل بڕوەبردنی ستۆ گرتووە چ لئ (تیپی شانۆی ساالر)لرووی ھونرییوە بت، وەك دەرھنری كارە شانۆییكان و برھم درامییكانی ترەوە، یاخود وەك سرنووســـری گۆڤاری(شـــانۆ-المســـرح) كـــ مانگانـــ بنـــۆرە لگـــڵ (زنجیـــرە كتبـــی گۆڤار)ەكـــدا، ل الین (شـــانۆی ســـاالر)ەوە دەردەچـــت. ماوەیك بوو (بدرخـــان) بدوای ئم دیدارەوە بوو، ل ئاكامدا بدەســـتمان كوت و سرەتاش پرسیارەكوابوو، بۆ ئم وردەكاریی لگڵ

دیدار و چاوپكوتنی ھونریدا؟ ،یـــمتمان كلســـم -ھونریی كاركـــی ئنجامدانـــی و ئزموون بھـــرەو ســـرەڕای بخششـــكانی ھونرمند ئرك ورەی لكی گـــونخونییو شـــدەخوازت، كچی فرە بوكراوەیی ئم وای كردووە زۆر جار تنھا بۆ مبستی پكردنوەی الپڕەكانی رۆژنامو گۆڤارەكان، یان ماوەی پیڤینی تیڤییكان پۆگرامكانی لتك بكرت و كارەكی بســـر بكرتـــوە، واتـــا ھیـــچ جـــۆرە ھكۆینكـــی و شـــۆڕبوونوە معریفی و رەخنییان ل پشـــت نابینیت!لالیكی دیدارانوە ئو جـــار زۆر وەك دیكشـــوە، گنج رۆژنامنووسكی روویداوە ت، یان لوە دكـــریكۆردەر ب ك تلفۆنیـــدا پیوەندییكـــی ب مۆبایلكی تۆمـــاری دەكات، سازدەدا، لگڵ چاوپكوتنكت نپرســـیارەكانی( دوایی، كچی ئو) و نـــ وەمكانـــی (خۆت) وكاتئ نابینیتوە! وەك خۆیان دووچاری مشتومو پرسی پۆزش بۆ ھنانوە دەبیت، ك ل گوھردا تۆ بۆ ئو ئامانج ئو چاوپكوتنت ئنجام نداوە، لالیكی تریشوە (ھونرمند)مـــان ھی لكاركی (٣٠-٤٠) دەدەكوـــت، ھونریدا چاوپكوتنی لگدا سازدەدرت (بگومـــان ئگـــر مینـــ بت!) دووەمین لـــدوای نخۆی كچی دیدارەوە شـــتی تازەی پی بیت و ن (دیدارچییكانیش) بالیانوە م دیدارانچی تازە ل ســـتبمھی. ئیدی تۆ ناچاریت ھوست وەربگریـــت و بـــ وردی لـــ ھر

دیداركی ھونریی بپچیتوە. * دوا برھمی شانۆییتان نمایشی (من یكك نیم لئوە)بـــوو، كلرۆمانـــی (دواھمین ھناری دونیا)ی رۆمانووسی ناسراو بختیار علییـــوە ئامادەكرابوو، ســـركوتنی ئم

شانۆگریی بۆچی دەگنوە؟كاركـــی شـــانۆیی -نمایشـــی تزە، زەحمكۆدەستی و فرە رەگسركوتن یان نوشوستی بۆ تنھا الینك یان توخمك بگینوە، بم دەتوانم بـــم خوندنوەی و پرســـران و ئرەوشـــی بینـــ گاكـــكۆم ھنووكییانـــی دەبزونن و ھبژاردنی دروســـت ئكتران دەســـتی و بۆ(تكست و ســـتافی پشـــتی پردەو ستایلی كاركردن) ھۆكاری سركوتنن بۆ ھر نمایشكی شانۆیی، ھیوادارم لـــو ھبژاردناندا توانیبتمان

سركوتووبین. * بنیاز نین ئم شـــانۆگریی ل شـــاری ھولر وشارەكانی دیكی كوردستان نمایش

بكن؟ كارەكانمان مانخۆزگ -ھردەم بربوترین مودا ببن و زۆرترین بیانبینن، كوردســـتان خكـــی چونك بوام وای شانۆ ھونركی لبرەبیانـــی جماوەرییـــو لھنـــاوی ســـرھدانییوە

جمـــاوەرەوە ھاتۆت ئـــاراوە و دەژی، ھركاتك بویشوە ھر دەستبژرك موكی بووە شانۆ و بتنھا تاقمـــك ھاوەی كردو لپانتایی برفراوانكی بینران شـــانۆ ل وا بزانـــتـــرازا، ئـــمترسیدای. بم لگڵ ئوەشدا كاری بڕوەچوونی ھلومرجی گلك كوردســـتاندا ل شانۆیی زەحمـــت و ئســـتم و ھـــروا نمایشكی بتوانیت نیی ئاســـان لبابتـــی كارەكـــی ئمـــ بو تـــی لیی ھتییـــندتمتایبسینۆگرافیا و ســـتافی بشدارانی پشتیوانییكی بب بگوازیتوە، ئوتۆ و رەخساندنی زەمینیكی بم پشكشـــكردنی، بۆ لبار لمیانی بتوانیـــن دەكم ئومد دووەم فیســـتڤای شـــانۆی ساالر

نمایشی بكینوە. * ل ئزموونی خۆتانوە وەك دەرھنرك شـــانۆییتان (٢٥)كاری لـــ زیاتـــر كـــدەرھنـــاوە، ســـرەڕای دەرھنانـــی درامای رادیۆیـــی و تلفزیۆنی، ئاســـتی نواندنی

ئكتری كورد چۆن ھدەسنگنیت؟ ؟- لشانۆ و درامای كوردیدا، پم وانیی ھیـــچ بوارك پش نواندن كوتبت، ن نووســـینی تكست رەخن نان و نكاری دەرھ و نـــو لكۆینوە. خـــۆ ئوە الینی تكنیكی و ھۆكانی نمایش ھر زۆر لدواوەترن، ب بڕاشكاویی و دنیاییـــوە دەـــم ئكتـــری بھمووكموكوڕییكانی كـــورد نواندنییوە بھرەو توانای گلك ل لپش ھاوەكانـــی تریتی پۆســـی كاری دراما و شـــانۆی كوردییوە، من لخونرانی ئازیز و ئوەی بڕز دەپرسم، ئو توانا ھونریـــی و بھرە ھكوتووەی ل نواندنـــی ھونرمندكی وەك (یونـــس حم كاكـــ) ل زنجیرە (ئارەزوو)وشـــانۆگریی درامـــای (من یكك نیم لئوە)دا، لدوو كارەكتـــری تواو جیاواز و مودا ئاـــۆز برجســـت بـــوو، چی كمتـــر بوو ل توانای باشـــترین ئكترەكانی دنیـــا، ب مرجك ن ھلومرجی كاركردنی ھونری لكوردســـتانداو نكلوپلـــی و كرەســـتی جبجكردنـــی ئو كاران لبارو پیشمندان بوون، بۆی زیادەڕۆیی نیی گر بین، ئكتری كورد مژدەی ئایندەیكی و ل یشی بۆ شانۆی كوردی پگ .وتوودایشكری پكی ھونئاستئم روانینش زادەی ئزموونكی برفراوانـــ لـــ كاركـــردن وەك ژمارەیكی لگـــڵ دەرھنرك گورە لـــ ئكتـــرە بناوبانگ وانـــل كـــورد، دیارەكانـــی و ســـاالر، ھونرمندان(ئحمـــد عزیز، ســـمكۆ بدیعدارتاش، تھا خلیـــل، عومـــر دپاك، ســـباح حمجوان، عبدولـــی عبدولقـــادر عبدولەحمـــان، حسن، یلســـوھ مســـتفا، ،كاكمت ھندی، یونس ححیكمئیبراھیم، ژیان محمد، شفیق ئومدحســـن، فخرەدین، كامل رزگار تاھیر، بڕز مجید، فریدە ئحمد، ئیســـماعیل قادر، سالم كۆیی، ئنوەر شـــخانی، علی

ئحمد، عباس ژاژیی، زاھیر علی، جالل بیار، یاسین قادر برزنجی، بھمن حاجی، چنر ئحمد ســـاالر، ئاشتی عوسمان دانـــش، نجـــم ھۆگر، ســـۆزان عوســـمان، رەمزی قادر، رووبار ئحمـــد، نیاز لتیـــف، مۆفق عـــارف لھۆنی، ســـروە عباس، نوزاد باراوی، دانا علی سعید، ئارام حمبچكۆل، بیان علی، حمعلی خان، سۆران عوسمان، جوان سعید، كۆچر نوری، ئاواز ئحمد، می عبدولكریم، نیان ئحمد، فیسڵ محمد ساح، ھواڵ عوسمان، پشتیوان بدەوی، ئامانـــج ئیبراھیـــم، و چندیـــن بھرەمنـــدی تر لـــ گنجان و

ئزمووندارانی ھونری كوردی)ســـرنجكی ئارەزوو)توانـــی درامـــای( *زۆری بینرانـــی كـــورد لنـــاوەوەو دەرەوەی كوردســـتان رابكشـــت، پتوای ناوەرۆكی دراماك ھۆكاری ئم سركوتن بوو، یاخود الینكانی برجستكردنی وەك نواندن و

دەرھنان؟ - بگومـــان ھاوتابوونی ھردوو جمسر، ھاوكش ھونرییكی پشـــتریش وەك سرخســـت، وتـــم زەحمتـــ تاكـــ الینك ســـركوتن، ھـــۆكاری تـــببھونرمند جوانكی ســـیناریۆ (عبـــاس عبدولـــەزاق) بـــووە ،كمرھب بـــۆ لبار زەمینی بتایبتـــی كـــ لھبژاردنـــی تووندوتیـــژی ناوەرۆكدا(پرســـی سبارەت بژنان)وداڕشتنی مودای وەك(كســـتی كارەكتـــرەكان عارف و سباو كوخا و مامۆستا ئحمدو ســـوارەو زاھیر و مارف و فایق گـــل و. . ھتد)و چنینی رووداوەكان(لـــرووی وردەكاری و ریتموە)، شارەزایی و وەستاییكی برجســـتكرا. تیـــا ئوتـــۆی ئفنرانی توانـــای ھروەھا ھونرمندانـــی پـــش و پشـــتی ل دەسپشخرییی ئو كامراو رەچاومان نمایشكردنیدا شوازی كرد، ك پكوە ل شش كنای و ئاســـمانی كوردی تلفزیۆنی لۆكادا پخشـــكرا، بتكا ئو ھۆكاران بوون كپشوازی گرمی جمـــاوەری بینرانی بۆ ئم كارە

ھونریی ھنای دی. * لـــ (ئـــارەزوو)دا كشـــو لمپرەكانی

بردەمتان چی بوون ؟ -كشی ســـرەكیمان دەستبر نكردنـــی ئامـــر و كلوپلـــی

تكنیكی پشكوتووبوو. * ل ئارەزوو ویستت چی ب خك بی؟

-پیامك ئاشـــكرا بوو، مافی ژیـــان و ئـــازادی ھبـــژاردن و مرۆڤایتی خوا خۆشویســـتی، وەك یك ب ژن و پیاو بخشیوە، بپیاوی ناتوانـــت ھزك ھیچ ببخشت و ل ژنی بستنتوە، نـــوەی نوـــش لكوردســـتاندا ئـــو رەخســـاندنی زامنكـــری

مافانن. * بۆچی ئو كۆتایی پرسیار ھگرە؟

- بۆ بشـــداری كردنـــی بینران لـــ خوندنـــوەی رووداوەكان و وەمكان، دروستی داڕشتنوەی ســـربوردەی بتنھـــا مـــئحكایتكمان پشكش نكردبوو،

بكو پرســـكی گرنگ و زیندووی نو كۆمگاكمان ل نو درامایكی كۆمیتیدا برجســـتكردبوو، بۆ لوردبوونوە و چارەســـر بۆ دۆزینـــوەو ھوســـت وەرگرتن پرسی تووندوتیژیی دەربارەی، كســـبارەت بژنـــان لكۆمگی

كوردەواریدا. دەرھنـــرەكان زۆربـــی بۆچـــی *لكارەكانیاندا سیناریۆی خۆیان بكاردنن

و تۆش لوان جیای؟ - مـــن پـــم وای تاكو پســـپۆری لـــ كایكانـــی ئـــم ھونـــرەدا دەرنكوـــت، ئاســـتی درامـــای كـــوردی لـــ شـــونی ئســـتای مئ راســـت دەمنتوە، خۆیدا سینارســـتمان ل بـــواری كاری درامادا كم و بگشتی ل ئاستكی ئوتۆدا نیی، بم خۆ ئاســـتی دەرھنانیـــش لدرامـــای كوردیدا ھندە لپشتر نیی، بۆی لگڵ رزمـــدا بـــۆ تایبتمندتی ئو دەرھنرانی خۆیان ســـیناریۆی پم من دەنووسنوە، كارەكانیان ،ســـپرۆس ئو لبری چاكترە دەرھنرانمان پشتیوانی ل توانا بكن سینارســـتكان قمی و و بـــ بھرەو ئزموونی ھونریی خۆیان ھاوكاربن ل گش پكردن ئـــو بردنـــی برەوپشـــوە و توانایان، لكۆتایشدا ھركسك

ئازادە چۆن كار دەكات. * پـــت وایـــ لـــ ئـــارەزوودا تجاوزكی

دراماكانی پش خۆت كردووە؟- رەنگـــ لھبژاردنی بابتكی زیندووی ژیانی ئمۆی ھاوتیانی خـــدان ببایوەو لكوردســـتاننواندنی ئكترەكان و ھبژاردنی ئـــو كادرە تلفزیۆنییی ھقی لـــ دەدات، كارەكترەكانیـــان داڕشتنی ریتم و ماوەی ئقكاندا و، لـــ شـــوازی نوـــی تایت و لپخشـــكردنی دەسپشـــخری ھمووكناكانوە، ل دراماك

(ئارەزوو) شتكی تازەی كردبت. * لو درامایدا بۆ ھبژاردنی ئكترەكان، تا چند ھوت دابوو كار لسر ئكتری

جدی بكی؟ ـــك برچـــی ھیـــچ كارگئ -خـــوش نابت، بـــم ب بوای من فاكتری یكمی ســـركوتنی كارەك بۆ ھبژاردنی ئكترەكان دەگڕتوە، لبیرشـــت نچت، ك زۆربی ئكترە سرەكییكان ب ســـتایلكی نوێ لم برھمدا

پشكش كرابوون. * لو درامایدا چی بزاری كردی؟

-لكاتـــی ونگرتنی دەرەوەدا، خۆر زوو ئاوا دەبوو!

* لـــو درامایانـــی ئوســـاڵ نمایش كرا، بكامیان سرسام بووی؟

-نواندنی لبدەربت، ھشـــتا ماویتـــی درامـــای كـــوردی جی بـــت، بینرانـــی سرســـامی كاری دەتوانـــت بنموونـــش داھنرانی (روناكی و ونگرتن و دەرھنان) ل زنجیرەیكی وەك (ئســـمھان)دا كـــ لدەرھنانی ھونرمنـــد (شـــوقی ماجـــڕی )تونسی بوو، ب دراماكانی خۆمان براوردبكیـــت، بۆئوەی نزیكتر

بوا بو راستیی بھنیت. * چ قسیكی دیكت ھی لسر رەوشی

ئمۆی درامای كوردی؟ -ھیوادارم بایخی زیاتری پبدرت یوەندیدارەكان درك بپ نو الی ماوەرییرە جم ھونـــگرنگی ئبكن، نك تنھا بۆ پوپاگندەی بۆ بكـــو تایبتـــی خۆیـــان، برزكردنوەی ئاســـتی وشیاری و چژی جوانناسی لالی بینران و (تاك) پۆزەتیڤی رۆی كاراكردنی و(خزان) و(دەزگا) جۆراوجۆرەكان، نـــو چاكســـازییكانی لـــ

كۆمگكماندا. * چ قسیكت ھی لسر رەوشی ئمۆی

شانۆی كوردی؟ -رەوشـــكی تایبتـــ، مامو لخۆبردوویی و ركابرایتییكی ،رەكشـــانۆكاران گ تی لتایببـــۆ ئـــوەی بتوانـــن جاركی تر لژیانی (شانۆ)بھاداربكنوە، رۆشنبیری و كۆمیتی و سیاسی

گلكماندا. ری گۆڤاری (شانۆ)، كرنووســـوەك س *بھـــردوو زمان كوردی وعرەبی دەردەچت

و توانیویتی ئامادەییكی گورە لنوەندە ت، چۆن توانیوتاننلمدا بسكرییھونبردەوامـــی بم ھوـــ معرفیی بدەن، ل نو بســـتكی ئم رەوش شانۆییی

ئستادا؟- بگومان لرگای كۆبوونوەی بخششـــی خام دســـۆزەكان و كـــوردی، شـــانۆی خمخۆرانی سرۆكایتی پشتیوانی سرەڕای حكومتی كوردســـتان و وەزارەتی دارایی، ك بودجی گۆڤارەكمان دابین دەكات، (گۆڤاری شانۆ)دوای دووساڵ لدەرچوونی توانیویتی ببت جگای متمانی نووســـرە ھكوتووەكانـــی كورد و عرەب لناوەوەو دەرەوەی كوردســـتان، ئگـــر تماشـــای دوا ژمارەمان بابتكانـــی ئـــوا، بكیـــت نووسرانی وەك (شركۆ بكس، ئحمد ساالر، رەئوف بگرد، دانا رەئوف، د. فرھاد پیرباڵ، ئازاد برزنجی، د. فازڵ خلیل، د. ئازاد حمشریف، یاسین ئلنسیر، د. ھیسم عبدولرەزاق. . . . )و چندین ناوی سنگینی تر لبواری و ھونریدا ئدەبـــی نووســـینی نووســـینكانی وای دەبینیـــت ژمارەیكـــی تـــر لـــ دەســـتی نووسران وەك (ئنوەرقادر رەشید و یاسین قادر برزنجی و بورھان غفورو شۆڕش محمد حوسن و ... ھتد)،ك گواھیین بۆ ئاســـتی

پشكوتووی گۆڤارەكمان. * كاری داھاتووتان لبواری شانۆ و درامادا

چیی؟ -ئســـتا ســـرقای دەرھنانی شـــانۆیی(مینا)م ل نووســـین و نواندنی مامۆستا(ئحمد ساالر)ە بـــارەی پرســـی زیندانییـــو لو كوردســـتان سیاســـییكانی ئنفالـــوە دەدوت، بیارە دوای ل (مانیسل) شاری نمایشكردنی لشارەكانی (كالر و رانی و كۆی)و شـــونی تریش پشكش بكرت، دوابدوای ئم كارە و بپشتیوانی راســـتوخۆی رـــزدار (نچیرڤان بارزانـــی) ســـرۆكی حكومتـــی كاردەبم لكوردســـتان، دەســـتب ك ،(یندەگ) زنجیـــرە درامـــایلنووسین و سیناروی ھونرمند (عباس عبدولرەزاق)ەو نواندنی ئندامانی تیپكمان و دەستیكی ناســـراوی ھونرمندانی شـــاری وەك تـــبھ ،مانییســـلدیـــارە، لناونیشـــانكیوە بدیاردەی ســـبارەت زنجیرەكستایلكی ب بم ،ی(یندەگ)كۆمیدی رەخنگران، لگڵ ئم دوو برھمشـــدا، ئامادەكاریـــی بۆ (درەختی فیلمی كورت دەرھنانی برھتاو)دەكم، ك ل نووسینی مامۆستا (ئنوەر قادر رەشید)ەو، (یونس ھونرمنـــدان نواندنـــی عوســـمان ئاشـــتی و كاكمحدانـــش و ئامانج ئیبراھیم و چند

ھونرمندكی ترە) *لگڵ خوندنوەدا چۆنی و ئســـتا چی

دەخونییوە؟كتبـــم دوو نیـــم، خـــراپ -یكمیـــان ،وەیدەســـتب ،ی (ذھنیة االرھاب)ـكناونیشاننووسینی (جاك دریدا و ئمبرتۆ ئیكـــۆ و جان بـــۆ دیـــار و چند تـــر)، فرەنســـی نووســـركی روجی) لنووسینی دووەمیشیان عســـاف )ە بناونیشانی(ســـیرە

المسرح). * دواھمین نمایشی شانۆیی، ك بینیبت و

قست لسركردبت؟-شـــانۆیی (حمـــام بغـــدادی) ھونرمنـــدی عراقـــی (جـــواد دی) بوو مانگی رابردوو لسلئئشاری (بیروت) نمایشكم بینی و لچند كناكی وەك (مستقبل و شرقی) رای خۆمم دەربارەی وت، ك بابتكی بسرچووبوو بم بـــ تكنیككی ھونریـــی برز، لسر ھردوو ئاستی، نواندن و

دەرھنان پشكشكرابوو. *ئی كاری جیھانی؟

- بDVD تماشـــای شانۆگری (كاروان سرای) دەرھنری ناسراو (ئاریان مینوشـــكین)م كـــرد، ك

ل(كابۆل) پشكش كراوە. * بدرخان؟ -جیاوازە!

ئرسالن دەروش: لشانۆ و درامای كوردیدا، پم وانیی ھیچ بوارك پش نواندن كوتبت

ئرسالن دەروش و دیمنك ل شانۆگری من یكك نیم ل ئوە

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

13

یر

ونھ

بدوھادین عنــــدی شــــانۆكار برمھوندەرچــــووی پیمانگای ھونــــرە جوانكانی ســــلمانیی و ل ســــای ١٩٨٦ ب شــــانۆیی ھونــــری بــــكاری دەســــتی كاســــپیكپ چوار كورت شــــداری لروەھا بكردووە، ھفیلــــم كــــردووە، ئوانیــــش: (كۆتاییكان، دواھناســــ، حســــرەت، بیانییكی زوو) ،تی نواندنوەی خاوەنی دوو خلــــ جگئســــتاش لــــ درامــــای ســــمفۆنیای مرگ

بشداری كردووە، ل نزیكوە دواندمان.. ئا: تيمي بدرخان- سلمانی* رۆــــت لــــ درامــــای ســــمفۆنیای مرگ

چیی؟- ل درامای ســـمفۆنیای مرگ رۆی سربازك دەبینم، ك تووشی كشـــی سیاســـی و كۆمیتی بجوانی ھیـــوادارم دەبتـــوە، برجســـتی ئـــو كاراكتـــرەم

.كردب و درامایل رازی ك و رۆند لتا چ *

برجستی دەكی؟ ك بمـــوو كارر بۆ ھكتـــئ - ،دانوھ ویستی بردەوامی پبتا ئـــو كســـایتییی ك رۆی دەبین بیدۆزتوە كاری بۆ بكات تییســـایو كی ئرۆ و بتوانب جوانی برجســـت بكات، من ناتوانم بیار لســـر كاری خۆم ت لر دەببینـــ بـــدەم، چونككارەكـــت رازی بـــت، ئوەندەی من ھومـــداوە كاركی باش بكم ل وە گرنگ نییالمـــوەندە بئخۆڕازی بوون، ھونرمند دەبت

جماوەرەكی لی رازی بت.* ب بوای تۆ لمۆدا ھبژاردنی ئكتر

الی دەرھنرانی كورد لسر چ بنمایك؟- بۆ ھموو كارك دەرھنر رۆی ئكتـــر دیـــاری دەكات، ئویش ،كتییســـایك بنمای لسر ك ئو ئكترە برجســـتی ئو رۆ دەكا، ئوەش لسر بنمای تمن و لھاتوویی كاراكتر لسر بنمای جست و دەنگ و زیرەكی، ك ســـ بنمای زۆر ســـرەكین بۆ ئكتر، بـــم بۆ دیاریكردنی ئكتـــر بڕاســـتی دەرھنرەكان دەتوانـــن وەمـــی ئم پرســـیارە بدەنـــوە، لوانیـــ كموكوڕی ت لبران ھنـــن دەرھالی لـــھبژاردنی ئكتر، بم ئوانیش

.یمی خۆیان ھوە* ئمۆی درامای كوردی چۆن دەبینی؟

ـــم كاری دراما لدەتوانـــم ب -كوردستاندا باش، چونك بڕاستی ب توانایكـــی زۆر كموە كاری باش كراوە، دەتوانم بم كاركردنی درامای ئزموونی، چونك زۆرجار گومان ل رەخن و توانجی بینر و ھونرمندان دەبت، بم بڕاستی ھیچ كارك ب كموكوڕی نابت، گرنگ ئوەی ئمـــ بردەوام بین ت بین و خزمو كاری بـــاش بكھونری كوردی بكین، ھوبدەین سترجزموونی نوێ بدرامادا ئ لبكیـــن ئـــو ھنـــی دەیكین ھودەین و لوەرگرین سوودیان كاری چاك و سركوتوو ئنجام

بدەین.* قســــت لســــر دەرھنــــرە كــــوردەكان

چیی؟

،م پرسیارە قوڕسڕاستی ئب -چونك ئم ل كوردستان توانایكی زۆرمـــان ھیـــ، دەتوانین كاری ویش لنجام بدەین. ئزۆرباش ئروانگی ئوەی كۆم كاری درامی باشكراوە، نك ب تایبتی دراما لبر كاری فیلمســـازی زۆر كاری زۆر ھوی كراوە، ســـركوتوو جـــوان دراوە و بردەوامیش كاری جوان دەبینین، لڕووی دراماوە كم و كورتی ھی، ئویش دەگڕتوە بـــۆ دابینكردنی پداویســـتی ئو دەرھنرانی ئرە، براستی زۆر خۆیان ماندوو دەكن و كاری زۆر باشیان ئنجامداوە، ناشكرێ بی ب كـــم و كورتیی، بس دنیام كاری زۆر ســـركوتووتر دەكن، چونك توانای باشـــیان ل بدی

دەكرێ.* بۆچی تا ئستا بینری كورد سیری كاری

غیری كوردی دەكا؟- ئمـــ كۆمtv ئاســـمانیمان ھی، بـــم زۆر گرنگی ب كاری درامی نادرێ، كمـــی كاری دراما ھۆیك ل ساكدا دوو برھم یان ئوپڕی س برھم ھی. ئمش وا ل بینـــر دەكات بچت بدوای بدیلیش تنھا بگـــڕێ، بدیلدا ئوەی ســـیری دراما بیانییكان بكات، ھر ل عرەبی و توركی و فارسی. زۆر كسیش دەیگڕننوە بۆ ئاســـتی نزمی درامای كوردی، بم براستییكی بینری كوردی زۆر ب باشی سیری ئو كارانش دەكات، چونك حزدەكات درامای

كوردی ببین، ئگـــر نبوو چی بكات.

* رات لسر بدرخان چیی؟بدرخـــان بـــم دەتوانـــم -

ت بزۆر خزمـــ كـــینامفتھبواری رۆژنامگری كوردی دەكات، زۆر پە لـــ ھموو بـــوارەكان، شمر ئھ یری زۆری ھنخو

ھفتنامیكی بـــم دەتوانـــم ســـركوتووە، ھیـــوادارم ھـــر ســـركوتووبن و بردەوام كاری

جوانتان ل ببینین.

بھادین عبدو: كۆم كنای ئاسمانیمان ھی وەكو پویست بایخ ب دراما نادەن

ئـــو عیللـــت مملكتـــی شـــانۆگری شـــانۆگرییی زیاتـــر ل ١٠٠ رۆژ نمایشـــكرا و بـــووە جـــی ســـرنجی زۆربـــی بینـــران ش لـــرییم شـــانۆگنـــدان، ئـــرمو ھونئامادەكـــردن و دەرھنانـــی ھونرمند بكر مســـتفای، ئو ھونرمندە جگـــ لكاری دەرھنان، ل س چوار رۆژی نمایشیشدا خۆی وەكو ئكتر نواندنی كردووە، ئویش بھۆی نساغی ئكترەكان بووە، بپویستمان زانی

بیدونین...ئا: تیمی بدرخان - سلمانی* چۆن بیارتدا كار لسر ئو دەق بكی

و ئاوا بیكوردنی؟ھبـــژارد، دەقكـــم بۆیـــ -چونك ل ئســـتای ئمدا زۆر زۆر نزیكـــ، وەكـــو تاقیكردنوەیكی ھات چۆن بـــم ،دیموكراتییانوتكی ئم؟ ئم بۆ دەستنیشان كرایـــن بۆ ئوەی ببینـــ نموونی دیموكراسییت ل ناوچك، بم ك ھاتۆت ناویشمان نازانین چۆن و دیموكراتییـــی ئـــســـترجببكین، نزانینكشمان لچیدای؟ ،تمان نییدەو ی كورد كـــمئ یوەی حكومی ھم تاقیكردنـــبلوەوپش، ل پاشای گورەو شخ محمود و قازی محمدەوە، خۆی دەوتی بۆ خۆی دروســـتكردووە، ئگر ئیمارەتكان لسر ئیمارەت بووب، ھرچییك ب بابانییكان بھمان شوە، نیمچ دەوتكیان دروســـتكردووە، ئمـــ دەوتمان ئیقتباس نكردووە، یان ئینتیدابی ھیچ شـــونك نبووینـــ، چۆن وەكو عرەب دەوتی ھب، بۆی دروستكراب، من زیاتر لسر ئوە ھســـتم بوە كرد كموكورتییك ھاتۆت ی كمو سیســـتل یھ ،ورەیگ زۆر ھنگاوكـــی ئرە، ك ئمـــ بپ و بـــدارەدارە بۆی نچووین لســـر ئوە ئو كارەم وەكو دەقكـــش ھبـــژاردووە، میسرییكان ئگر سیریان بكی دەقكانیان ھمـــووی ھنجراوی ننن دەیكدەیھ كانجیھانیی شتعرەبی و ب شوازكی وا دایدەنن لگڵ بارودۆخك بگونج، منیش

ئو رچكی ب رچكیكی راست دەزانم و دەزانم ك برھمكی باشی

.دەردەچ ل ت زیاد لتی عیللكملوەی مای ئـــو *١٠٠ رۆژ نمایشـــكراوە، بـــم بوە تۆمتبار دەكرێ، قسی بازاڕی زۆر تدای، وەمی تۆ

وەكو دەرھنرك چیی؟- من لگڵ ئوە نیم، قسی سادە مكی كۆمیدی ئیندەرب و ساكار بسادە و ساكارترە و نزیككردنوەی كردنو ســـادە و ساكار قس كخبـــۆ ئـــوەی تـــۆ بتوانـــی لگڵ

خـــك تكوبـــی، ئگینا ئوە ل رەنگ ،و قســـانل الدان نییـــشانۆگرییكانی دەوتانی كنداو زیاتـــر و شـــتی لـــوە زیاتریش دەگوتـــرێ و الی خكیـــش قبوڵ دەكرێ، بم مـــن لگڵ ئوەنیم

بن قسی بازاڕی بكارھاتووە.* ل چند رۆژكی نمایشدا، بھۆی ناساغی و كشی ھونرمندان خۆت ل شونی چند

ھونرمندك رۆت بینیوە، ئوە چۆن؟ ،یوە ھتم بناعردەوام قمن ب - ،ر بكتر ئنـــدەرھ رجم كبم مرج نییـــ ئكتر دەرھنر كم دەقبوەت پدەشتوانم ئ ،بوەكو نووســـینی خۆم، رەنگ بم رۆی ھموو كاراكترەكانم لبرە، ئو خۆشویســـتییش لگڵ ئو ستاف و لگڵ ئو تیپ وای لمن كردووە، ك زۆرتـــر نزیك ببموە و زیاتر لناو كســـایتییكانیان بژیـــم، رەنگ بۆ مـــن كاركی زۆر قوڕس نب، ك نمھشـــتووە ئو جماوەرە شـــیرینی ئرە ببش بن ل بینینی شـــانۆییك بھۆی تكچوونـــی دەنگـــی كاك ئحمد

.جۆ وەیـــپشـــت ئـــك لچ دەفع توایـــپ *رۆژ ١٠٠ لـــ زیـــاد عیللـــت مملكتـــی نمایشبكرێ، ل كاتكدا ھندێ ھونرمندی

كورد باس ل قیرانی شانۆ دەكن؟- مـــن دەـــم ئـــو كارە ئوەی سلماندووە، ك قیران ل شانۆدا ،یند ھرمھون یران لق ،نییھونرمند ناچتوە ناو خك و ویســـتماوەرە چی پو جئ بزانو چی دەوێ، بدوای چی دەگڕێ، چی پ قبووڵ دەكـــرێ، ناكرێ تۆ دوای ئـــو ھمـــوو جنگانی لم وتی ئمـــ روویانداوە، جاركی دیك بـــی تراژیدیایك دروســـت بكی و خك لـــی بزاربی، من ئامانجكم ھی ك پتی بم، بم ب شوازە كۆمیدییك، كۆمیدیاش

.ریشرە و ھونكی ھونبا* لو شانۆگرییدا رەخنیكی زۆر ل حزب و حكومت و دەســـت گیراوە، وەمی ئوان

چی بووە؟

- زۆربیان دەستخۆشیان لكردووین و پیـــان خۆش بـــووە، چونك من كمترخم بـــ دەســـت تنھا كمترخم بـــ نازانم، خكیش ھناوە ھردووالینكشم دەزانم، و دەم ئوە دەست كمترخمی ھی، بم ئو دەستش كوڕی ئو میللتی، ئوانیش ب شوازێ ل شوازەكان ب ئرك تی ناگن، ویســـتن و پتو وخاوەنی ئ ك ،ین، یانی چۆن مافی ھشی بخپ

.یركیشی ھئاوا ئ بۆ ب گایت رتی عیللكملم توانییپ *

پیشسازی كردنی شانۆ؟ ی كمو سیستدام لوایو بل -ئســـتا ل ھموو شونك پیەو دەكـــرێ، ئگر شـــت نچت ئو الینی بازرگانی كردن سركوتوو نابـــ، لبرئوەی خـــۆی خۆی تناشكر دروســـتكا، و پروەردە بازرگانـــی، چونك مـــن كایكم یكم پبازاڕەوە، من شت خستۆتن ك دێ و لكرە، خناوی ھونـــپلیتی ئو نووسراوە بشداریكردنت باوی ئوەندەیـــ، یانی من وەكو ،كھۆ نمدەیھ بشداربوویك مالی ئ شـــھ ی كو داھاتئـــو كۆدەكرتـــوە زۆری زۆربـــی دادەنرێ بۆ ئـــوەی كاری ھونری دیكـــی پـــ بكیـــن، بـــڕای من ك ،یكیمانی تۆ زۆر حكقســـپویســـت ناكا ئم چیتر دەســـت پانبكینوە لوەی ئم ئیشكمان كرێ، چونكقبووڵ بكرێ یا ن لمن دنیام پـــش لدایكبوونی ئوە

لبارچوونك بۆ خۆی.بنیـــازی عیللـــت مملكتـــی دوای *

بردەوامبی لسر ئو جۆرە كاران؟- بگومان من بم ھر ئو شـــوە كاران نـــا، بم وەكو كســـك دەمـــوێ ل خكـــوە نزیك بم و ،نجوە ھكناو خكانم لشتھر شـــتك لو رۆژانـــ ك بزانم ئامانجی خۆمی پ دەپكم، بگومان دەیكـــم، رەنگ بو شـــوازە نا، وەیگرنگ ئ ،كی دیكوازشـــ بجماوەرەكی خۆم ھنگاو ھنگاو

ب دەوری خـــۆم دەھنم تاكو كوم ،نیی شـــم دەبا كدەبـــاو بۆ كوگرنگ ئوەی من بتوانم سركوتوو

بم.* بیرت لوە نكردۆتوە كاركی لو جۆرەش نی و بیفرۆشیتینجام بگئ وەكو دراما ب

تلفزیۆنكان؟ ،ردەســـتدایبمن ٣ پرۆژەم ل -ئویش ھر ب شوازكی كۆمیدی، دەربینكی كۆمیدیای، بم زۆر شـــتی ل پشـــتوەی و موعاناتی خك، بم خكی زۆرتر ئوەت لـــ قبـــوڵ دەكا، مـــن ئوەندەی تجروبـــم ھبـــ لو ســـانی دواییدا ئو كارانـــی ك كۆمیدین زۆر نمایشـــكراون و ل كناكان گرنگی زیاتریان پـــدراوە و زۆرتر بـــردەوام بووە، زیاتـــر ل فكری خكدا ماوەتـــوە و داوایانكردووە ســـندوقچاڵ مئ نمایشـــبكرێ، لـــ دەرھنانی لوقمـــان غریب و سیناریۆكی ھی من بوو، ك لگڵ كاك ماھیروان رۆی سرەكیم بینی، تا ئستا ل كناكان ٥٨-٦٠ جار نمایشـــكراوە، تا ئستاش خك وای بینینیتـــی، مانای تامزرۆی

بگومان بردەوام دەبین.* یانـــی دەتـــوێ بـــی دوای ئـــو ھموو تراژیدیای ئیتر كورد پویستی ب كۆمیدیای

تراژیدی ئامز ھی؟- ب راســـت، چونكـــ تاترین دەرمان ك بۆ نخۆشـــكی دەبی تككراوە ب ھنگوین یان تامكی شـــیرین، ك بتوان چارەســـری نخۆشـــییكی پ بـــكا، ئمش ھر شـــوازكین لو شت، ئمش تاتریـــن دەرمانمان پیـــ، بم ین، كشـــیرینی دەك وەیو شبخك بۆی بخورێ، ئوە ئامانجی

.یمئ* چیتر دەی..

- ئـــوەی ئمـــ خۆشـــحاڵ دەكا رۆژنامنووســـان بشكی گورەن ل ئمـــ، بســـركردنوەی كارە وازە مانای وایو شكان برییھونھردووالمان یكتری تواو دەكین،

.موەش ئوە و ئئ مئ

شانۆدا نیی یران لق لماندووە، كوەی ست ئتی عیللكملت: متی عیللكملری مری شانۆگنفا دەرھكر مستب

دەرھنر بكر مستفا ٢٠٠٨/١٢/٣٠

بھادین عبدولو كانی حم علی

تایبت ب ھونری بدرخانسرپرشـــتیاری فارس موئید تۆمارگای (ژوان) ل شاری ھولر ھمـــوو ســـاك یادی ھـــردوو ھونرمنـــدی گـــورەی فـــارس مھستی و ھایدە ل شاری ھولر

دەكاتوە.یادی بۆچـــی بوەی ســـبارەت ئـــو ھونرمندانـــ دەكاتـــوە

موئیـــد گوتـــی: چونكـــ كاری ر لو ھ یـــیان ھریـــم پھونمنداییوە من لگیانم و ھموو تنھا و یـــھ ئلبوومكانیانم و مھســـتی ھونرمندان یادی

ھایدە دەكموە.ســـبارەت ب ھـــاوكاری كردنیش گوتی: تا ئســـتا كس ھاوكاری نكردووم و لسر ئركی خۆم ئو

كارەم كردووە، بم چند دۆستك ھن شـــتی نایابیان بـــۆم ھناوە

سبارەت بم دوو ھونرمندە.جی ئاماژەی موئید ل دایكبووی سای ١٩٦٤ی ھولرەو ماوەی چند ندانرمو ھونیادی ئ كســـادەكاتوە وەكو رزگرتنك لیان و ب بیرھنانوەیان بۆ جماوەر و

گوگری كورد.

ھموو ساك مھستی و ھایدە ل ھولرن

ھونرمندان مھستی و ھایدەموئید فارس

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

14

كلچریدرخان دەردەچڵ بگل كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ستافی كلچری بدرخان:awrahman2000@yahoo.com :عروفەحمان مبدولع

سعدول نووری، جوھر شخانیب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ھیمداد حوسن

ژمارە ٤٤ - ١١٢، یك شمم ٢٠٠٩/٢/٢٢ی زایینی

رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

14

نریتكی جوان.. بم!؟ئوە بۆ چند ســـاك لقی ھولری یكتی نووسرانی كورد ل لقكانی دیكـــ جیادەكاتوە، پـــ چاالكی و ئامادەبوونیتی ل تـــواوی بۆن و رووداو و ســـات نالبار و ناخۆش و خۆشكاندا، ل سرووی ھمووشیان ئاوڕدانوەیتـــی لـــ نووســـران و ئندامكانی خۆی، ئم كلتوورەشـــی ەوی لیـــپ كند ســـاوە چئـــدەكات، بـــ خـــت و رزلنانـــی نووســـران لـــ یـــادی دامزراندنی (٢/١٠)دا، ك ران لتی نووســـكیئمسایش ب قوڕساییكی زۆر زیاتر كریتكی فراوانتردا نپانتایی و لبڕوەچـــوو، بوەی رژنـــ بارانی رزلنان و ختكردن ٢٥ نووســـری لقكـــی گرتـــوە، ئـــوە وـــای ل ری دیك٢٤ نووســـ نـــان لزلرسانی رابردوودا، كسیش ناتوانت م چاالكـــی و كارە جوانی لـــنكۆبكات و نخوازـــت درژەی ھبت و بردەوام بت. بـــم ئوەی دەموێ لسر ھوەســـتی دەرفتدا لم بكم: ھبت ئم خت ختكی معنوی بوو، پتر لوەی مادی بت، ب ،موایم پبئگر تایبتـــی رەكنووســـ ٢٥بكین دوو بەوە، بكیان بـــوەی بـــۆ ئـــوەی ھر كلنك نبـــت ل ژیانیان بگرت پداویستی یاخود پ خۆیـــــانـــی لم بكـــن دابین گرانـــی رۆژگاری بازاڕ و نھامتی كـــس بـــ كس ،ك(٥)گوەیھیچ ش ب ،بوونن تنژیانیان ناھ ك لك.. گۆڕانشتپشـــوە و ھیچی پـــ ناكرت، بو بســـر بنڕەتی گۆڕانكی واتایی ژیانی نووسردا ناھنت، ل كاتكدا ل كتر خگی دووەم ئدەســـتبرگ معنوییك موجرەدی بكین، ب ھیچ شوەیك پویستیان ب چند قاتی ئو الین مادیی نیی. ل دیوكی كتراوردی حاوێ بش دەمـــدیكل نوان نووسران و ھونرمندان و ھندـــك كاری ب برنام بكموە، ك لرە قسكم ئاراستی وەزارەتی رۆشـــنبیری و حكومت، چۆن لرەو لوێ دەبیستین چند دەفتر دۆالر بۆ ل رجكراوە، كنـــد خرمفالن ھونھندەرانوە داوەتكراوە و ل كوردستان كۆنسرتك و دووان سازدەكات یان بۆ كلیپی فالن ھونرمند و ھندك كار و چاالكی دیك پارە ب ھدەر دەدرت، یاخـــود پارەكـــ زۆر زل و قبتـــرە ت. چونكبكر م كارەی پوەی ئل وەدانییك من الریم لھیچ كلۆج ب ل جو ب ئـــاوڕی جدی و شایســـتھونرمندی رەسن و ھونری مزن و كار و چاالكـــی پیرۆز و بیكچاو و ب رەچاوكردنی حســـب و نسب و خزمایتـــی و جنســـی لتیـــف... بدرتـــوە. بم لـــ ئوروپا ئگر نووسرك كتبك بنووست و چاپی بكات، حكومت و الینی برپرس نك ھرخۆی باوكیشی خنی دەكات، ئوە دوو كتب و ھر ھیچ و ســـ كتبیش ناسنام بو نووسرە دەبخشرت، كچی الی خۆمان مگر ل دەرفت و ك لئاوڕك سووكو یادەوەریی بۆننووسر و شاعیر و ئدیبان بدرتوە، ئگینا كـــوا مدالیای خۆشـــبختی و رزلنـــان و بتنگـــوە ھاتنـــی كسانك لســـر بنمای نووسین و داھنان، نوەك نووسرەك، ئمش بۆ ئوەی ئم دیاردە و نریت جوانتر و پ بایختر بت، با ھبژاردنكان لسر پیوەندی شخسی و توافقی و سیاســـی و برادەرایتی و تكلیف كان و قورسایی رستت. با وشبنو ناوەڕۆك و گرنگی بابتكان خۆیان ببن ھگری مدالیـــای رزلنان و

ئاوڕلدانوە.دەكرێ لرەدا شـــتكی دیكش بین، مادام نووسین قســـ دەكات، با ھر بوارەك ل ئدەب و شیعردا چقبستوو ن لش ھكی دیكســـانت، كبنبواری جیاجیادا خزمتیان ب وشـــو زمان و دنیابینی كورد و رەوشی كورد كردووە، ئـــوە وای ئوەی دەكرت لقی ھولـــر ئاوڕك لـــ ھندك نووســـر و داھنری مزنی دیكش بداتوە، ك لژر سابات و سنووری جوگرافی ئودا نین، وەل وا بوپڕی لخۆبووردەیـــی و لســـرخۆیی و داھنانوە ل باوەشی پیرەھولری نگ لوەووەك ھنختدا دەخولپایت

خزمتدان...

عبدولەحمان معروف

بئسپایی

بھزاد حوزییانییم بئ

شار لوەڕەسیا خنكابووشۆست ل مراق

ئادەمیزاد ل پوپووچیایانییم بئ

گودانكی برپرسك كری

ژنك قاپك ماست

منداك بك لۆبیایانییم بئ

بدەنگی تۆقی ئاسمان پساند

لوی زەردە كوت سر ھتاو

شار ماسككی دادڕیشكی ھاتقام باوش

یانییم بئوەك دونی شو نبوو

ئو مانیفیستی سپدە كۆتران بوو

ــــ بـــھـــشـــت ــــ ل كگڕابوونوە

چییان پنبووجگ ل مشتك گوناھــ

بنئو ئمكدارییی ئمۆ

!نپ ناھكی قپوول

ل ســـیلی بدارییوە

ھبتـــ لدوای راپڕین دنیای نووســـین و كتبیـــش، وەك تواوی بـــوار و بابتكانی دیكی ژیان ئاۆزی و گۆڕان و ئاراستی جیاو دنیابینـــی تازەی بخۆوە بینـــی، نوەی تازە لدایكبوو، ئازادی بیروڕاو نمانی سانســـۆر و پش پگرتن و تاســـ خنكاندن تا رادەیك ســـریان ھداو ب لشـــاو رۆژنامو كتب و بوكراوە چاپ و بوكرانوە.. تنانت ئستا سر شۆستو بن دیوارەكانیش دەڕۆستیان ناین و باوەشـــیان بۆ ناكنـــوە.. خریك كتب و نووسین قودسیتی خۆیان لدەست بدەن، كس كس ناخونتوە. تاك و ترا ون بدوای رووداوو بابت و كتبی باش و خمی نووسین ناوەدا پم پوە. ژیانی خۆی لو رۆشنبیرییبخشیوە! ھســـت ب برپرسیارتی نووسین و ئركـــی پیرۆزی كتب و وشـــ دەكات.. ئم دیاردەو كشـــو پتای رەنگـــ لرەو لوێ زۆرجار و چندین كس باســـی لوە كردبت، بـــم پموایـــ ئســـتا دیاردەكـــ زۆر زەق بۆتوەو گیشـــتۆت ئوپڕی، بۆی ئمش، ل مینبـــری كلچری بدرخانـــوە، پمان باشـــ چنـــد دەنگك و كۆمـــك قمی بتواناو ب سلیقو خاوەن بۆچوونی جیاواز بدوای یك بدونیـــن و بزانین خوندنوەو

ھسنگاندن و لكدانوەیان چیی؟ ئا: عبدولەحمان معروفئمـــش روانینی نجات حمیدی نووســـرو

رەخنگرە:ئاســــتی براوردكی یك ناكــــرێ خوندنوەو بھــــای كتب بكرت، ل نــــوان دوو قۆناغی سیاســــی و كۆمیتــــی و ئابووری و مژوویی ڕین، لڕین و پــــاش راپش راپپگڵ ئوەشــــدا بھای خوندنوەو كتب و گفتوگۆ ئدەبییكانی پش رم و گوڕتر بوو لڕین زۆر گــــراپپاش راپڕین، ك ھۆكارەكشی بۆ داھنان و شــــاكاری ئدەبی و فكری ئو ســــردەم ناگڕتوە، بكو ــــش وەختبیش پنووســــین و كتبھایكی رەوشتی سیاسیان ھبوو لــــ دەرەوەی داھناندا، لوكاتی كوردی خۆی لنھا نووســــین بتخۆیــــدا گرنگییكــــی نتوەیــــی و سیاســــی ھبوو، ئــــو خونرەی ك بــــرەو رووی چپاندنی عقی دكتاتــــۆری رژمــــی سیاســــی و دەبــــوەوە، ك دەیویســــت دەســــت نــــو بچووكترین گۆشــــی بخاتخوندنوەو تاككانییوە، ژیانی كتب ل پــــش راپڕیندا ھرچندە لژر چاودری كردن و سیســــتمی وردەكارییكانــــی و قدەغكــــردن بدواداچوونی دام ودەزگاو وەزارەتی ك رۆرشنبیری بوو، رۆشــــنبیریدا ل روانگی ئایدلۆژیای بعســــوە لھمان بم ھدەســــنگندرا، كاتدا سانی حفتاكان و ھشتاكان، ســــامانكی گورەی كلتوری ئدەبی كــــوردی گــــ كــــرا، بتایبتی ل بواری ســــاغكردنوەی شــــیعری كالســــیكی كوردی، لوســــردەمدا ئدەبی نــــوێ ل شــــیعرو چیرۆك رەخنی ئدەبی، خونركی زۆریان ھبوو، چونكــــ كاردانوەیك بوو برامبر ب جیــــاكاری نتوەیی و بیری شــــۆڤنی و بعــــس، ئمش زیاتر بوو، مانوە پداویستییكی لوەی پداویستییك بت پیوەست وە، بدەبی فیكرینانــــی ئداھ بھــــردوو الوە واتــــ خونرو كتب ل ژــــر چاودریدا بــــوون، لبر ئوەش بعس ھمــــوو دیاردەیكی نوــــی فیكری و سیاســــی دەرەوەی ل بــــواری چاپكــــردن و وەرگاندا سانسۆر و قدەغكردبوو، بۆی ئو كتب و نووسینانی بودەكرانوە، زۆر نووســــینوەیان ســــرچاوەی دیارتریــــن كــــ ســــنوورداربوو،

خستی قدەغكراوی ل نووسین و چاپكردن بیری ئازادی لیبراڵ بوو، تنھا ئو بیران ریــــان پدراوە، ك ل رووی سیاســــییوە پرسیاری لالی خونراندا دروست نكردووە ســــبارەت ب ماف و ئازادییكانی تاك، ك ئگر ركوتنكی وەكو بیاننامــــی ئــــادار نبوای، ئوا تنانــــت چاپكردنی ئو كتبانش ب زمانــــی كوردی قدەغــــ دەكرا، كوات بكورتی كتب و خوندنوە ك و لكلتوور رچی ببوو بــــگئنو خونراندا ببووە شونی بایخ پدانكی گــــورە، بم ھموو ئو ،وانندنو خوكرداری چاپكردن و ئھزی بردەوام بوون و زیندووتیان لرووە نتوەیی و سیاسییكوەی بــــوو، ئمــــش بتواوەتی مانای ئوە نییــــ ك برھمــــی داھنر نبووە و كاریگری چاكیشی لسر كو لت، بشتبھن ران جنخوھندك ل جۆرەكانی وەكو چیرۆك و شیعردا داھنانی برچاو ھبووە، ،یا زۆر الوازبوون م جۆری دیكب بــــووە، بۆ نموونر نیاخــــوود ھدەتوانین بین ك رۆمانمان نبووە تا لوسردەمدا، پخشان شیعر رادەیك دەومند نبوو، رەخنی ئدەبی الواز بوو، دەتوانین سردەمی پش راپڕین ب دووەمین سرھدانی وشی كوردی ناو بنین، ك لگڵ خۆیدا فراوانترین خونوەی وشی كوردی بھرم ھنا، ل گردوونكی سیاســــی داخراوو سانسۆر كراودا، خوندنوە، نووســــین، چاپكردن، شــــداری كردنی دەنواند لمانای ببیری كوردایتیدا، جگ لمانش، بیری ئایدۆلــــۆژی ل نوان چپ و ســــردەمی گرمی ل نتوەییدا خۆیدا بوو، ك یككیان وات بیری چپ، پش لدانی حزب چپەوەكان ئو بیــــرە بــــوو، كــــ زۆرترین و دەومندترین ســــرچاوەی كتبی چ وت لنــــاوەوەی چ ھبــــوو، لدەرەوە، بتایبتی بیری ماركسی و لینیــــن، لوكاتی ســــرچاوەی كتــــب و خوندنــــوە لــــ بیــــری بیری برجســــتكردنی نتوەیی عرەبی و نتوەیی ئیسالمی بوو، پ كانیان لبخانمــــوو كتھ ككرابوو، لگڵ ئوەشدا وەرگان، رەبی و بزمانی ع تی لــــتایببدەگمــــن ل زمانــــی ئوروپییوە، زیاتــــر لــــ یــــك دوو رۆژنام و راپڕینی مابــــوو، قتیس گۆڤاردا ئــــادار دەرگای كتب و خوندنوەی لبــــردەم خونــــران بــــ وایی جھشت، سانســــۆرەكان تكشكان و ھۆیكانــــی راگیاندن زۆر بوون، ك حزبكانی كوردســــتان دەوریان

ھبــــوو، لــــم فراوانكردنوەیدا، رۆژ ب رۆژیــــش چاپكردنی كتب و فرەبوونی سرچاوەكانی خوندنوە زیاتر بوون، بم لگڵ ئمشــــدا رایی لوھكی گوە گۆرانندنخوچندتی و چۆنییتیدا بسرھات، ل راســــتیدا ئم گۆڕانش سروشتی بوو، ھدی ھدی مانا سیاسییكان، لبیركردنوەی نتوەییكان مانا نووســــراندا برەو ســــاردبوونوە چــــوون، چیتر وەكو لپســــراوتی و بوونكی ســــردەمیان سیریان شــــیعر و چیرۆكدا، ك دەكرا، لنجاران ب بكارھنانی ھما دەربین ل میلی سیاسی و ئارەزوو ل ئازاد بــــوون دەكرا، چیتــــر بكارھنانی ما، چونكی نو دەورانــــما ئھئازادی و رزگاربوون و دوركوتنوە ل دەســــتی دیكتاتۆر ل نووسین و خیــــاڵ و ھمــــاوە بوون واقیع ل كوردســــتاندا، ھر ب ھۆی بو كلتووری خوندنــــوەی بوونوەی ئازادەوە، سرچاوەكانی خوندنوە زۆر بــــوون و ئــــو كۆمــــ مانا سنووردارانی پش راپڕین زابوو لــــ نووســــیندا چیتــــر نیانتوانی بدەن، ئوەش بردەوامی بخۆیان پیوەندی بو گۆڕانكاریی سیاسی و ئابووریانوە ھبــــوو، ك وەكو شــــپۆكی نــــوێ كوردســــتانیان گرتوە، ئمش نووسران خۆیان ل دنیایكــــی جیــــاواز بینییوە، دنیایك كــــ داوای ماناكانی خۆی دەكات، دەبوای نووســــران بدوای ن، ئاشــــكرایڕمانای تــــازەدا بگئــــو جیھانی نووســــران بۆ نیو ــــوە دەبینی، كونیان پدە خســــپرسیاری تاككانوە، ژیانی ھاتنكرد، دروســــت لالیانــــدا زۆری وەكو دیاردەی تازەش نووســــین لبــــواری رۆماندا فراوانتــــر بووەوە، كــــ ژمارەیكــــی زۆر یــــا زۆرینی نووسینی برەو چیرۆكنووســــان، رۆمان چــــوون، چونك راپڕین ئو ئاســــۆ فراوانی ئازادی رادەربینی دابینكرد، نووسین خوندنوەو بۆ ك وەكو جۆرە پویســــتی پیتی، بــــوەی كــــ رۆمان برجســــتی مرۆڤ كســــایتی ئازادییكانــــی دەكات، ب ئو ئازادیی نووســــین و محا لــــ دایك بت، ھروەكو چۆن ئمــــش كاریگریی لســــر خوندنــــوەدا ھبوو، نووســــری كورد، پــــش راپڕیــــن ركابركی معریفــــی و فلســــفی گورەی لبــــردەم نبوو، ك وایان لبكات پل لــــ تازەبوونوەی نووســــین ســــرچاوەكانی چونكــــ بكــــن، خوندنــــوەو فربوونی كم بوون، ئم بالینی خونریشوە دروست

بوو، بم دوای راپڕین خونری كــــورد ئوەندە ســــرچاوەی بیری نوی زۆر بوو، ك سرپشــــك بوو لــــ خوندنــــوەو نخوندنوەی برھمــــی ئدەبــــی و ھونــــری و فیكری كورد، جۆرەكانی لبر دەم زۆری ســــرچاوەی خوندنــــوەدا، پویستیان بوە بوو ك نووسران، تازەكردنوە ل بابت و شــــواز و ناوەرۆككانیان بكن، ك پداویستی خوندنوەی ئــــازاد ھنایكایوە، جگ لمانــــش چاپكردنــــی كتب و رۆژنامــــو گۆڤــــار رۆژ ل دوای رۆژ بــــرەو فراوانبوونوە دەچوو، بابتكانیــــش فراوانتردەبوونوە، ھر بۆی یكك لو دیاردە تازانی ئدەبــــی كــــوردی و خوندنــــوەو ھنایكایوە، كــــوردی چاپمنی دەركردنــــی بیاننامــــی ئدەبی و رەخنیی بوو، ھروەھا پكھنانی گروپــــی ھاوبــــش بوو لــــ كاری ئدەبی نودا، ك پش راپڕین ئو شاعیران، نبوو، بوونی دیاردەینووسران، رەخنگران، بیاننامی دەتوانیــــن دەردەكــــردو تازەیــــان سردەمی دوای راپڕین بسردەمی زینــــی بیاننامــــی ئدەبــــی و ھونری و رەخنییــــكان لقم بــــدەن، ھر وەكو چــــۆن كاركردنی ھاوبش ل گۆڤــــارو رۆژنامكاندا ،و دیاردەیی ئكی دیكبووە روویپرســــیارەكش لودای ئاخۆ ئم دیاردانــــ خوندنوەو نووســــینی

كوردی برزكردەوە یان نا؟ئاشكرای ھروەكو چۆن نووسران و چاپكردنی كتب و رۆژنام گۆڕانیان بسردا ھات، بوەی كاری نووسین كسیاسیی ڕین بارودۆخش راپپشــــوازك لــــ دەربیــــن لكردنی بخشیبوو، نووسران ب تایبتی ك لــــو چوارچوەیدا مابوونوەو نموونی یكتییكــــی بابتیانی ســــپاندبووە ســــریان، ھروەھا خونرانیش لو سردەمدا لگڵ ئو یكتیی سنووردارە راھاتبوون و پویســــتییكی مانوەی روحیان پ بــــوو، بــــم دوای راپڕین ئو پویســــتیی چیتر گرینگــــی نماو الیان مانوەكی لدەستدا، ئدەب و ھونــــر و چاپكراوەكانی لدوای لو كاركردن نیانتوانــــی راپڕین بپارزن، بابتیانــــدا تییــــكیھۆیكــــی ئوە بــــوو بپی گۆڕان لو ســــردەمدا ئو الین روحی و مانوەی بۆی دابینــــی دەكرد، ھر بۆی خوندنوەو نووسینی كوردی گۆڕانكارییكانییــــوە بھمــــوو كــــورد خونــــری نیتوانــــی چونك ،شــــرابك خۆیــــدا بالی بینینی دنیای لــــ گۆڕانكارییكان نووســــراندا لوەدا سرنكوت و پشبكیكی داھنران لگڵ ئو سرچاوەكانی برفراوانی وژمت ی زمانانی دیكوەی دیكــــندنخوبكن، ئوەتان ل رگی وەرگان پیدابوونی ئامری ستالیت وەكو رایی لــــی جیھانگكــــی نورئامكوردستاندا پیدابوونی كۆمپیوترو ئنترنت، جگ لوەی نووســــینی كوردی ئابۆقدا، ل ھمان كاتیشدا ئو كنانی خوندنوەی جیھانكی نویان لبردەم خونراندا كردەوە، ك پی ئاشــــنا نبوون و تازە بوون بالینی ئوەوە، ئــــوەش وایكرد گلیی ھونرمندان و نووســــران لوە بكن ل نووســــین و داھنان لــــ رۆشــــنبیری كوردیــــدا خونر نیی، بب ئوەی بچت گوھری ری لوھو گۆڕانــــكاری گكگرفتنووســــینكانیدا بــــكات و ھودات بگات، ك رســــامرە سنو خوللگڵ خۆیدا توژمی جیھانگرایی

پلكشــــی كــــرد، ھروەكــــو چۆن خونرانــــی كوردیش لــــ روویك خوندنوەكانیان رووەكانوە، لگۆڕانكاری گورەی ل الیان دروست نكرد، ئم پیوەندی ب فربوون و زمان و سیســــتمی پــــروەردەوە ھی، چیتر ئــــوەی دوای راپڕین نوەیــــك نبوو، كــــ بایخكی گورە بــــ فربوونی زمــــان بدات، پروەردە بابتكانی و شوازەكان گۆڕانكارییكی قوتابخانــــكان ل ب نھات، بســــردا گوھرییان ھمان ئاســــتیش لــــ زانكۆكاندا، بكــــو سیســــتمی پــــروەردە بۆ چندیــــن ســــای دوورودرژ وەكو كیش كرنوە، خوخۆیان ماونــــھاندەرە روحییكی ل دەست داوە كوتــــ برامبــــر خوندنوەیكی ل یتوانی نفرەمانای دەرەوەی، ننووســــینی كوردی و ن لبرھمی ،نتی بشكنوویوە تزمانانی دیكجگ ل مانش كمــــی خوندنوە و نووســــینی كوردی، ھۆكاركیشی بۆ رووداوە سیاسییكانی ناوەوەی وە، كــــتــــڕكوردســــتانیش دەگشــــڕی ناوخۆیــــی و نادنیابوونی لــــ ئاینــــدەی خــــۆی، توژمكی توندوتیژی خراپی باری ئابووری و ئابلوق جۆراو جۆرەكانی كوردستان ھموو كاریگرییان ھبوو ل الواز بوونــــی گرنگیدان بــــ خوندنوە، چونك ئو جیھانــــی مرۆڤی كورد خونی پوە دەبینی بشكی زۆری ۆكمدەستدا، ئماناكانی خۆی لو چــــاپ دەزگاكانــــی زۆربوونــــی بوكردنوە لــــ گۆڤارو رۆژنام و كتــــب، وایكردوە زۆری و بۆرییكی چاك لــــ بوكردنــــوەی كوردی و وە، ككای نننووسینی كوردی بچاك و خراپ، مانــــادار و ب مانا ھمــــان دەرفتیان ھاتــــ پش بۆ بوكردنوە، ژمارەیكی زۆر ل كتب كی زۆریش لچاپ دەكرێ، ژمارەیبوكراوە ھیــــ، كوایان كردووە دەرفتی نووسین و بوكردنوەیان فــــراوان بت، ب رادەیــــك ھموو دەبــــن ب ریكــــرەكان خنــــخونووســــرو شــــاعیر و چیرۆكنووس و رۆژنامنــــووس و رەخنگــــر و وەرگ، كــــ تارادەیكی چاك ھر ئوانن یكتر دەخوننوە، ئمش ی خۆی لگــــر پنوایكــــرد خو ۆكمئ لدەستدات، خوندنوەدا پناســــی خونر ل خوندنوەدا ،ر زای نووسناسبزرە، زیاتر پل گشتكی وادا ھموو داھنانكان بزردەبن، یاخود خونرییان لنو دەســــتبژركدا قتیــــس مــــاوە، ئمش خونركــــی ل كوتووی لــــ ھاتــــ كایــــوە، ھروەھــــا نووســــین و كتبــــی داسپاویشــــی م گۆڕانئــــ وە، ككایــــ نایھلبوارەكانی چاپمنیدا دروستیانی كــــردووە، نــــك پداویســــتییكی فیكــــری و عقــــی و دەروونی، ھر بۆیــــ كۆمگیك لــــ خونری لكوتوو و نووســــینی داسپاو زاڵ بت بسر خوندنوەیدا، پویستی ب گواســــتنوەی دیك و ئاســــۆیی ،یھ رانی دیكوەی بنیاتنندنخوك ســــیماكانی ئم گواســــتنوەش خریكــــ برجســــت دەبن،ئمۆ ئم لیكمیــــن گۆڕانكارییكانی وەدا دەژین، كاتندنیدانی خوم بخانین، كتخۆمان دەكپرسیار لو نووســــینی كوردی لبردەم ئم رۆشنبیرییكی فراوانی پۆشــــ یرایی كــــراودا چیی پجیھانگ بدیاردەكانی یكمیــــن مئ بی؟! ران بنووس ك ،وەیندنخۆخوبرھم و داھنانی خۆیان ل ھوی

ئوەدان وەمی بدەنوە!.

خونری لكوتو .. نووسینی داسپاو

نجات حمید - ٢٠٠٩

ل برەوڕووداھیوا سعید

ڕاستودانی پدا دەنم

جاران، من تۆم زۆر خۆشدەویستل تینووتی

نووشتانوەم

بس ل بردەم كانی چاوت

ل ماندووتیحسانوەم ل سبری

بات دەویست.بم ئستا بدحای تۆ

دڵ بكوژمھناسی تنگ ھبمژمچیی، لبر خیای تۆ!

یك وەك مۆم بۆم

سووتن روانپ ت نیم ببمش

بۆییك دەكم ب گلنم

ھمبگرێ ل چاوی خۆی

تۆ ڕۆیشتی ئیتر تواوالی منیش دەڕۆم، دەچم

چۆن چاوەڕی كسك دەبم

!رگیز نایسوور بزانم ھ

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

15

سابیر ره شیدشاعیركی خورمای ئیسماعیل ھه میشه گه نجه ، چونكه شاعیری عاشق و شه یدا ھه رگیز پیرنابت، ئه ویـــش له شـــیعره كانیدا ئه و وزه و توانا گه نجانه یـــی پوه دیـــاره ، ئه و ســـۆز و ھه ســـت و چـــژه رۆمانســـییه ی پـــوه دیاره ،ئه و كشمه كشه ی پوه دیاره ، كه له نو بۆته ی شیعره درامییه كانیـــدا بوونه ته ده ربی ئش و ئازاری مرۆڤكی ئازاردراو و دووره وت، وه ك ده ربینیش دوو عه شـــقی ھاوتای یه كتر له شـــیعره كانیدا ده خوندرته وه ، یه ككیان ســـۆزو ئه ڤینی وته و ئـــه وه ی دیكه ش ســـۆزی ئه و كۆتـــره ژنه ی، كه ھه میشـــه له ھـــزرو خه یای شـــاعیراندایه ، ونایـــان ده كات و ده یانخاتـــه نـــاو چوارچـــوه ی شـــیعركی لیریك ئامـــزی جوانه وه ، خۆ شـــیعره لیریكییه كانیشـــی كه كراون بـــه گۆرانـــی، ئاوته ن له دراماو ســـۆزی ئه ڤینداری و شیعره دراماییه كانیشی پن له ســـۆزی ئه وینكی راسته قینه بۆ نیشتیمان و دولبه ر، ئیسماعیل ده فته ری شـــیعری پ له وشه و چنراوه ، جوان شیعری رسته ی لوان لوه له ریتم و مۆسیقای شـــیعری، ناســـك و ســـاده و پمانان، په له ونه ی شیعری و گوزارشتی جوان، په له ماناو مه به ســـت و ده ربین، پـــه له سه لیقه ی شیعری، په له ماناو مه دلوول، ھه میشه مه به ستییه تی به كورتترین ده ربین گوزارشت له ئش و ئـــازاری خۆی بكات، ده یه وێ به جوانتریـــن ده ربین و به زمانكی ســـاكار و سانا و ســـاده ی شـــاعیرانه و به وشه ی رازاوه ی جوانه وه شـــیعره كانی خۆی بخاته دـــی خونه ر، من له وه ته ی ئه و شیعره ی كه ئستاكه بـــوی ده كه مـــه وه و یادگاریم له گه یدا ھه یه ، كه ئه ویش ئه و شـــیعره درامییـــه جوانه یه تی، شـــیعره كانی دیكه یشـــی كـــه بینیـــوم و خوندومه تـــه وه و ئاگاداری بوویمه ، ھه ست ده كه م ئه و شـــاعیره جوانـــه ، ده نگی سۆزدارو ئه وین به خشه ، ده نگی شـــاعیركی پ له خۆشه ویستی بـــۆی و نیشـــتمانه كه یتی شـــاعیركی ده نگی ، ده سووتكوشته ی ده ستی نۆستالیژیایه و ھه موو ده م بۆ دووری وته كه ی ده تته وه ، كوشـــته ی ده ســـتی ھه ردوو عیشـــقه ، ھـــی وت و توانیویه تی كه ژنه كانی كۆتره به م ھه موو عیشـــقه وه به رده وام بت له شیعره جه ربه زه ییه كانی و بتوانـــ بره و به خـــۆی بدات و ورده ورده بـــت بـــه و ده نگه جوانه ی، كه له دنیای شـــیعر و له نو رۆژنامه گه ری كوردیدا وه ك ناوكی جوان بناســـرێ و خونه ریش به خۆشه ویستییه وه بگه ڕێ ، به رھه مه كانیدا به دوای ئه و شـــیعره ی خورماـــی، كه مخابن كاتی بۆ گۆڤاری (مه م)ی ئمـــی ئـــه وكات ناردبـــوو،

نووســـه رانی شـــه قوه ده رمان ده ركـــرد، بیاربوو لـــه ژماره (٣)ی گۆڤاره كـــه بوبتـــه وه ، به م دیسان مخابن ئه و شیعره و به رھه مه كانی دیكه شی كه ئاماده كرابـــوون و ئه وكات له به ر باری دارایـــی نه مانتوانـــی لـــه دوو لده ركه ین، زیاتـــری ژماره كه وا ئســـتاكه وه ك خونه ركـــی دۆســـتكی و ئـــه و شـــاعیره گۆڤاری به ھۆی كوردی شیعری حه زده كـــه م (به درخـــان)ه وه بیخه مه به ر چـــاوی خونه ران، خـــۆ ئه گه ر شـــیعره كه بویش كرابتـــه وه ، ئه وا باشـــتریش، خۆ منیش به و ھۆیه وه توانیومه باسی گه نجكی شاعیری عاشق بكه م، كه ئاسۆیه كی فراوانتری

له پشه .(سنوور به چزووی خۆی ئه مرێ )

پشكه شه به "ژووان"لره له نوان ھه نسكی دارستان و

بارانی خوا...ھه ر ھه نگاوێ ھه ر بسته ڕیه ك

كه ده ڕۆی ملیۆن پرسیار رژنه ده كا

ملیۆن كوانـــوو .. پف له چاوی باران ده كا

ملیۆن مناـــی ب كه وش و نقوم بووی ناو قوڕو لیته

سه ر ده خه نه سه ر باسكی ده وه نی سه وز و

ره ھه به خۆدا ئه ده نھه ر یه كه شیان،

به تـــه رزه خه ون رزه یه ك نان ماچ ئه كه ن

لره له نوان به ری پی منداكی پ خاوس و

ته له زه مه به ردكی ژر پســـتی بارانا

ملیۆن تنۆكه خون ده ڕژێ ھه ر ھه نـــگاوێ ، ھه ر بســـته

ریه ك كه ده ڕۆیگوت له گریانكی دووره

كاتـــ ئـــاوه ر ئه خۆیتـــه وه و خه ته ی رگات ئه شۆیته وه

ھـــه ر تنۆكـــ لـــه و گریانـــه مخه ككه و

به دووی منایدا ئه گریلره له نوان ره شـــنه ی چاوی

من و ره شنه ی ناسكه چه مكدا

شـــه نگه رۆژێ له ســـه ر رتـــا باوشك ئه دا

سه ر پوشك سوور وه كو چاومعه بایه كی ره ش وه ك ھه ناوم

به خۆت نییه ، ئا لره دا.. ، خه ونی به ر بـــاران ، گریان

ڕكاتی شیعركت پ دا ئه دانیوه شه وه ...باران نانوێ و

ھه نگاویش تاب له ماچیر نابیه تئه م توله ر

كچم مه گری .. ھند گریاوی ..ڕه نگه بم ،

تاوكی تر چاوه كانت ھه وه رین و بكه ونه ناو له پی ده ستم

ھنده گریاوی ..

نه گه ی زه رد ..نه دارستان

نه ھه وری ره شئه وه نده ی تۆ نه گریاون

ده ی كچه كه م .. ھه نسك به سه ..بووكه شووشه ی وڕك فێ ده

ڕۆه ھه رچییه كت ده وێ ده بم به وه ی تۆ ده ته وێ ..

نانت ده وێ .. ئه وه گیرفانم ھه ر نانه

ئـــاوت ده وێ .. وه ره بیـــن بـــه كانیله ی چاومه وه بن

گه ر سه رماشته ئه وا ته نیا كوانوه كه ی دم شك

ده به مكچم مه گری .. ھند گریاوی

خواش ئه وه نده ی ئه م تۆفه ڕت بۆ محه مه د نه گریاوه

من به ته نیا... دووڕیان

ئه م ده می نه كرۆشتووه ئیدی بابه له چی بدوم ..؟

به الی ڕاستا رگه ده گرمئه وا الی چـــه پ ، مله ی گله ییم

ل ده گرێ به الی چه پدا مل ده نم و

رگه ده گرم ئه مجاره راست مله ی گله ییم ل

ده گرێ ده م گه ڕێ .. بابه

با به م ھه نســـكه وه سه رخه وك به م

بابه ده ن :خه ونی كۆچ و خه ونی باران

ئه م ئواره وه كـــو سه رپۆشـــه كه ی دایكـــم

ڕه نگاوڕه نگه بابه ده ن :

خه ونی كۆچ و خه ونی بارانئه م سه حه ره

وه كوو په ه ی گریانی تۆوه كوو دووڕیانی ســـه ره ڕی من

و تۆقۆزاخه یه

ڕوباره .. قیژه یه .. ده نگه نیوه شه وێ ..

مه گـــه زی وه نـــه وز چاوه كانمی خواردبوو

گریان له په ه ی خۆیدا بووكیشوه ری راست و چه پ سنگیان

ل ده كوترارۆه باوكت له وساته دا

ته واری شیعری ره وزی

نه ده ناسیسه رسام مه به

رقی باوكتكوه یه

رقی باوكت گۆرانییه ئای له كۆچ ،

ئای ئای له گۆرانیرۆه قوربانی شه كه تی و

قوربانی ب نازیتان بمئستا ئواران بیر منت ناباته وه

ره شه گیای ئه م ته نكاییه ئاونگ ئاسا بمخواته وه و

چیرۆكه كه ت بۆ باس نه كه مئای رۆه گیانكاشكا ئه مشه و

ئه بوویته تۆفانكی خۆر نشینان و ته نیا تاوێ

ئـــه م زه ردی دارســـتانی ھه راسانیه مت ڕاده وه شان

كاشكا ئه مشه و ..له جی قوزاخه ھه وركی

ئاڵ و كه م ره نگ

سو ب ره نگده ھاتیت و

ئارنگ ئارنگالشه ی تۆزاوی ئه م باوكه تت

ده شته وه ئه ھاتیت و

له په نجه ره ی ویژدانته وه دوا كالفه ی

ده ریا ره شه كانت سپی ئه كرده وه ئای چه ند تنووی دیداركم

وارانئغه ریبایه تیم گۆڕه و شار با و

گۆڕســـتانی توله ڕـــی لـــه حه زه كانم

دوورخاته وه ئای چه ند تینووی ئاسمانكم

وارانئمه دالیای گه واه یه كم له به رۆك

با وخه می سه وزی

دووڕیانم بیرباته وه من لره وه

ھه ر گۆرانییه ك بم ناگاته گوی تۆ

ئه مه ش ئه وه ناگه ینب بابه دی به رده

نا كچه كه ممن ئستا كه دی شیعرم

زربارـــك پشـــتی له ســـه ر ئه نووسمه وه

ك ئه بنیام چاك رۆژدتۆش به و ده سته وردیالنه ت

له گلنه ی تانجه رۆوه ئه م شـــیعره غه ریبـــه ی باوكت

بنووسییه وه نیام چاك رۆژێ ده بمن د

بی باوكم سمكۆیه ك بووله شه وانی ب جیمدا

بۆ چاوی بست وشكایی به ڕووی ھـــه زار شـــه وه باراندا

ھه ده زنابۆ خه نده ی رزه یه ك نان

به گژه ھه وراز و ده وه نی خواشدا ھه ده چوو

ك ده بنیام چاك رۆژمن دبی باوكم سمكۆ یه ك بوو

لـــه ســـه راب و ھنجـــی ھیچ رووبارێ وه ڕس نه ده بوو

نه دووڕیانی خۆش ئه ویست و نه حه زیشی به كۆچ ئه كرد

الی من نه باباران ئاسا ، له كه ناری ئواره ی

ھیچ وتكداشین نه ده بوو ، شین نه ده بوو

رۆژانكه رژنه یادێ سنه وبه ری چاوه كانم

دن و ده باله گه ڵ سه مای ھه رجاركدابه سه ر گه ی ئه ندشه مدابه سه ر كی (نیوه چ)مدا

مشت دوو مشتتـــا ھنـــده ی قوویـــی چاوی

په نجه ره كه مبه فرێ له چاوی خۆی ســـپیتر

دائه كاعه سرانكه

بۆ ھه ر الیه ك چاو ھه ده خه متارماییه ك به دی ناكه م

تیا راماومله نوان تارمایی تۆ و تارمایی

خودا دائاخۆ ئه م ئواره یه به كامكتان

ده گه م؟خۆشت وون كه ی

دگیر نابمچونكه رۆه له شان ب

بـــ ئه ســـت و ئاوه ڕیـــه ك داناساك

بۆیه شیعریش ئه م ئواره ئه گه ر تاوێ ، وه كو بازێ

كلك و باـــی لـــه ده رگاكه تان ھه نه سوێ

و ناب ئارام ناگرێ و نابخۆشت وون كه ی دگیر نابم

چونكه رۆه چیۆكه كـــه كۆتایـــی مـــن

ده خونمه وه ودنیام چاك ڕۆژك دادێنه ك دی ئه و ، سنوور

ســـنوور بـــه چـــزووی خـــۆی ده مرێ .!!!

ده ریا ره شه كانت سپی ئه كرده وه

غه ریبایه تیم گۆڕه و شار با و گۆڕســـتانی توله ڕـــی لـــه

مه دالیای گه واه یه كم له به رۆك

ھه ر گۆرانییه ك بم ناگاته گوی

زربارـــك پشـــتی له ســـه ر

ئه م شـــیعره غه ریبـــه ی باوكت

به ڕووی ھـــه زار شـــه وه باراندا

به گژه ھه وراز و ده وه نی خواشدا

لـــه ســـه راب و ھنجـــی ھیچ

نه دووڕیانی خۆش ئه ویست و

باران ئاسا ، له كه ناری ئواره ی

تـــا ھنـــده ی قوویـــی چاوی

به فرێ له چاوی خۆی ســـپیتر

بۆ ھه ر الیه ك چاو ھه ده خه م

له نوان تارمایی تۆ و تارمایی

ئاخۆ ئه م ئواره یه به كامكتان

بـــ ئه ســـت و ئاوه ڕیـــه ك

كلك و باـــی لـــه ده رگاكه تان

چیۆكه كـــه كۆتایـــی مـــن

ســـنوور بـــه چـــزووی خـــۆی

نۆڤلت (٥)خرەندەكانی سنوور

بیرم كردەوە ئگر ئو ھاوریم، ھموو شـــتكی وتب، باوەڕ ب ھیچ قسیكی من ناكن، تازە یا ئوەت دەب ھموو شتكیان پ بم یان دەب لرە بزموە، ئگر ،تستا زۆر زەحمم ئتی دەرچوونم نزیكتر دەبوو، بگرتبام فرسن یان لو نامئئوان خۆیان ھر ل بنڕەتوە، دوژمنی كسانی وەك منن، ئو ھاوڕیی وەك من بیناسم قت برگی ئشكنجدان ناگرێ، دنیام زۆر شتی وتووە، من ك بینیم سواری ئوتومبلك بـــوو، رەنگی زەرد ھگڕا، بر لـــوەش دەرگای پیكابك بكرتوە، لســـرخۆ پمی وت: تووش بووین، قوڕمان بســـر!، من تنیا بۆ ئوەی ھندك ترس و ب ل چاوە پو بچی ئك ،ترسم م وت: ھیچ نییخشم، پبب زی پھ رەوەككۆلی لوكاتك ناگرێ. ئی ھیچ فشـــاررگب یاند، كمی گئۆقرەكانی تپمی وت: ھاوریكت ھموو شـــتكی وتووە. ترســـك رۆچووە گیانم، ھستمكرد ھردوو دەستكانم وەك ئوەی بزماررژ كرابن، بتواوی دەتزین. كمك ھناسم سواربوو، ژانك نوە راستی سینگمی گرت، پدەچوو، ئوانی لوێ بوون "نمدەزانی چند كس بوون" ھســـتیان ب شـــلژان و تكچوونی تندروستیم كردب، چاوەرێ بوون وەمكی لكۆرەوەك بدەموە، دم ھندك بوە خۆشـــبوو بزمانی كوردی قســـیان لگڵ دەكردم، ئویش تنیا لبر ئوەبوو دەمتوانی ب ئاسانی وەمكان بدەموە، من دەمویست بم: ئگر ھموو شتك دەربارەی ئو كوڕە دەزانن، ئی چ

پویستییكتان بمن؟، كچی ك زارم كردەوە بۆ خۆشم نازانم بۆ وتم:من بۆ چارەسری نخۆشییكانم ھاتووم، دەموێ ئستا بمگڕننوە...

لكۆلرەوەك ل قاقای پكنینیدا، ھســـتم كرد دوو جاریش بدەورمدا سوڕایوە، ئوجارەیان وەك سرەی ل سینگم گرتبتوە، نوك داركی لو شون گیركرد، ك بر ل ئستا ئشكی تكوتبوو، زەبری نووك دارەك ھیچ ئازاركی نبوو، بم ترسكی كنانك وەختدا پرسیارەكان و ترسھی وێ لدەچوو بیم، پستزۆری خزاندە ج برەكانی كینن بوو لدەر نی بوێ. پرسیارەككی چاكی دەست كمڵ بكاو وەكتئامزیش، وتی: چیی ب گلمان دەزانی، كوڕەك ناوی (سرۆ) بوو، یا (سیروان)؟ لرە

دەژی یان ل شاخ؟ھرك ناوی (سرۆ)ی ھنا زانیم ھاوڕی گیراوەكم زانیاری دیكشی بوان داوە، بم ...(سیروان) ناسیوم ر وتم: من بكسكانم نیشان بدەم، یقس ی لوەی دوودئ بلوێ پیان دەوت (سیروان). چند جار ناوی (سیروان)ی لسرخۆ و بڕقوە دووبارە

دەكردەوە، دوای كمك بدەنگی لناكاو لبن گوم ھاواری كرد:* ك ئو مۆتی پدای؟

!كی ئیسالمییحزب ك لبرادەر -جاركی دیك قاقا بروومدا پكنی، گوچكیكیشی راكشام و وتی:

* تۆ و ئیسالمی، ل كووە یكتر دەگرنوە؟!.ھستم كرد پرسیارەكی زۆر ئاسانو دەتوانم ب خرایی وەمی بدەموە:

- لو شونی ك ھردووكمان دژی (سدام)ین!لوە دەچوو وەمكم رقی ئستورتر كردب، شپازللیك ب پشتی ملم كوت و وتی:

- تۆ كیت، كۆمۆنست و ئیسالمییك چۆن یكتر دەگرنوە؟من لگڵ زەبری شـــپازللك، خۆم وا لكرد ك گوم ل پرسیارەكی نبووە، زانیم

ك، ككرد، ماوەیستاوە دەستی پئ دان لنجشـــكقۆناغی ئبئنقست خۆم بدەنگ كرد، دیاربوو لكۆلرەوەك زیاتر لم دەھری ببوو، گوم لبوو، ب فارسی پست پستكی لگڵ كسكی دیكدا دەكرد، تگیشتم ك پی دە، باشترە فیدەین زیندانی ئینفرادی، لوێ چاوەرێ بكین بكو شـــتكمان دەســـتكوێ. كسك لم نزیك بووەوەو دەستمی گرت و بدوای خۆیدا بردم، بوو، من كم لستا گوش ئپ م دەبا، كنو شوروە ئزانیم بھردوو چاوم ب پڕۆیك بسترابوونوە، ل تاریكی زیاتر ھستم كم لیروام دەزانی پارچدەكرد، خۆشم ھن كی دیكھیچ شت بجستیكی تاریك، بۆ نو تاریكیش ھنگاو دەنم، ھنگاوەكانم وەك ئوەی لنو بۆشـــاییدا ربكن، جۆرك ل فینیان پوە كیش بـــوو، وا ھاتلھـــاژەی ئۆتۆمب م لگو دیاربـــوو، كـــ ك ،تاریكیدا رەتدەبك لزایو فنل كلئۆتۆمب رچاوم، كب ،بۆشاییدا وەستاب وەی دەكرد لر لش وەستا، ھكلئۆتۆمبكۆمك مرۆڤم لنو چی تاریكییدا بدی دەكردن، ك ل یك

خاوە ســـریان دەردەھنا، ھرچند لم نزیك دەبوونوە پانتر و درژتر و زیاتر دەبوون، ھموویان ب تنیشتمدا تدەپڕین، ھیچ یك بر من ندەكوتن، دەنگكی ترســـناكیش ل دەمیانوە دەردەچوو، ھر ل دەنگی كوندەببۆی دەكرد، كوندەببۆ شوانی تاریكی پشمرگایتی ھناوە بیرم، ئو شوانی ك لسربانی بارەگكمان، كان لبۆكان دەبوو، دەنگدەنگی كوندەبم لوانیم دەھات، گوی نۆرەی پاسو كاتلدوورەوە كش و ماتی شوە تاریك و نووتككانیان دەبی و بسر سری ئمدا رەت دەبوون، دەتوت ل گڵ خۆیان پیامكی ترســـناكیان ھگرتبوو، من قت كیفم بو دەنگان ندەھات، بم ب ناچاری دەبوای ھر گوشیان لبگرم، ل یك ل شوە تاریككانـــی ئو دۆی ك بنككمانی لبوو، مـــن و (تارا)، ك ھردووكمان نۆرەی بوو، لمان لگو پ مان دەكرد، لپیاس كربانس وە دانرابوو، لكوانیمان پپاسدوورەوە دەنگی كوندەببۆكان دەگیشت المان، بۆ ماوەیك دتنگی كردین، دەتووت شمشر ب رۆحماندا دەبن خوارێ، تارا لمی پرسی: * سران، بۆچی كوندەببۆكان

تنیا بشو دەخونن؟نمدەزانی چۆن وەمی بدەموە، راســـتییكی ھۆیكیم ندەزانی، بم بۆ ئوەی

كمك ترسكی بەونموە، لخۆموە وتم:- ئاخر بو دەنگ شونكانی خۆیان بۆ یكتر نیشان دەكن.

ئویش وەك بوای ب قسكی من كردب، ھر زوو وتی:.ت راستبكقس دەچی تر *

من ئو شـــوە ھستم دەكرد، سرما فشـــاری زۆری بۆ ھناوم، جاروبار تزوویكی ســـارد ب گیانم ھدەگڕا، تارا ك ب ملپچك گردەن و ملی داپۆشـــیبوو، ھستی ب ســـرمابوونی جستم كردبوو، ھر زوو ملپچكی ب دەستی خۆی ل ملی خۆی

كردەوە، دای ب من و وتی:* دەزانم ســـرمات! ھر چندە رەتمكردەوە، ك ملپچكـــی وەربگرم، بم ككی ستم بوە ساردەدا ھو شـــند، لملمی ئا دەســـتی خۆی ل بوو، دوایین جار بنگرمایی دەست و پنجكانی دەكرد، ئو گرماییش ك لناو ملپچك خۆی مس دابوو، ئو بۆنش ك لنو گرماییكدا ئاوت ببوو، تكڵ ب جستی من دەبوون، خودای بو شـــوە تاریك ئوە روناكی چ گردەنك بوو، چاوەكانی گش كردموە، ئوە ھزی چ سیحرك بوو، پی كردم ل گرمی، دەنگی كوندەببۆكانی ل نو كپی ئوشوەدا خنكاند، ك باوەشی پ مھرەبانی توەرھنام، دەتوت ھزكی موگناتیسی بوو لكی گرداین، ئم ھناسمان ل یكتر دەدزی، تاریكیمان لنو لوەكانمانوە راو دەنا، گردەنمان تك دەئاند، تاك شتك ئوەی بیرمان ل نكردباوە، زەمن بوو، تاك شتك ك ئمی داپۆشـــیبوو، تاریكی بوو، حزماندەكرد شوەك ھندە مئ ،بین و راونانی تاریكیان نزی بكانیش ھرگشمالییتی دەستی پ ،تاریك بلو لحزەی، نماندەزانی یان بالمانوە گرینگ نبوو، ك چ لدەرەوەی جستماندا دەگوزرێ، ئم ئوكات پنجكانمان وەھا بیكوە گردرابوون، نتنیا تاریكی، بكو ســـرماش برگی ھاوی گرمای ئمی ندەگرت، ھموو شـــتك لدەوری ئمدا دووردەكوتوە، ئگر دەنگی لناكاوی ئو ھاوڕی نبوا، ك بدوای ئموە نۆرەی پاسوانی ھاتبوو، رەنگ بوو تا بیانی من و تارا ل باوەشی یكتر بماباینوە داڕمانی پارچ ر لھ ،یو ھاوڕكانی ئاشـــكرا كردباین! دەنگی ئو روناكی گوناح بواین كی تاریكر چگوە، ئتۆربوە غنیشـــتمانت ل ك دەچوو، كشـــاخنماندەتوانی لزەتكانی ئو شـــوە بشـــارینوە. ئو رۆژەش ك ھردوو چاومیان ب پرۆیك بستبوو، كسكیش پلكشی شونكی نادیاری دەكردم، دەنگی ھمان ئو كوندەببۆیانم دەبیســـت، ك بنو تاریكیدا تدەپڕی، كاتك ل شونی خۆم راچنیم، ئوكســـی دەســـتی گرتبووم، ھستی ب شـــتك كرد، لوانش ب ئو

راچنینی ب ترسنۆكی داناب، بۆی بفارسی پی وتم: * نترس...ھیچی نیست!

چونك لناكاو ئو قسیی كرد، زانیم ئستا دەمبات ژوورك، بتایبتی ئوكاتی گوم ل كردنوەی دەرگایك بوو، كســـك پڕۆككی لبـــر چاوم البرد، داوای لكردم بھیچ شوەیك ئاوڕ ندەموە، پاكی پوەنام و فی دام ژووركی تسك

و تروسك، ك درژیكی ل بژنی من كمتر بوو.

بدولكاروان ع

یر

چك

شیمانشت پ كردنی س پیاو ل

ئا: د. عبدول علیاوەییشاخ پیسك گوندك ل دەشتی ،ی ٨٠ مــــاڵ دەبنزیك كۆیــــرەئیســــی ك كخــــوا حوز، ل بوو، كوردەڕەشــــك ھموو شاخپیسك دائنیشت پیاوكی رەشید و ســــخی و عاقر بوو،

شــــت ل ســــدەیگۆت: پیاو لپــــاش كردنــــی زۆر پشــــیمان دەبتوەو ھست ب شرمزاری و سرشۆڕی دەكات، بخۆی بۆ

:وانخۆین ل١- ل ھنانی قرد بۆ سرفیاتی بفیۆ و ھوا، جا ل پاشان دڵ

كزدەبت و زۆر عاجز دەبت.

٢- ك ل بووك ھنان زۆر شك .گرتنی نیشان داوێ، یا خۆ ل

٣- بیالمانــــ كــــ ھوەســــی ھردەســــت و نفس تنگاوی ،ك دەگرك دەكات و دەچــــل پاشــــان تف ل خۆی دەكاو ھرخــــۆی بخــــۆی دەرێ! قت

.رگكرد كرمت نش

ل قس خۆشكانیمال محمدی علیاوەیی

سنووره كه ی خورمای له یاده وه ری مندا

ئیسماعیل خورمای

مال عبدول علیاوەیی

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

16

میدیاكانی لــ دەبینین زۆرجــــار ونی تۆزاویبوونی ب ھۆی توركیا سادە، قسكردنكی یان ئتاتورك ك ب سلبی باس ل ئتاتورك بكات، سزای و ــا دادگ ـــڕووی رووب خك دەبنوە، توركیا دەوتی یاسایی كئاست ل ــوان ئ رەگزپرستی زمان قبوی تورك نتوەی غیری و نتوەی تر ناكن، ل دەستووری وتی توركیا یك زمان و یك نتوە برنامیكی ل جارك چسپاوە، كناكانی ل یكك كۆمیتی توركیا گنجك ب كوردی قسی كرد، پكوە كھۆ جماوەری ھموو ھستان، ك ناب ئو گنج ب كوردی وتی ــوەی ئ جــای چ بكات، قس نرۆشنبیرانی بدات ب گا بتوركیا رھولر بۆ گفتوگۆ و لیكترگیشتنی و ــورد ك پكوەژیانی و ئاشتیانتورك! ئگر دەوتی توركیا ئوەندە بتنگ پكوەژیانی ئاشتیانی كورد و تورك، با جارێ چارەسری كشی خۆی لگڵ كوردەكانی باكوور بكات، كوردانی لگڵ بــدات ھــوڵ ئینجا شونی دیك دایلۆگی لیكگیشتن

بكات.و سیاسیی یمگ ئم دنیاییوە بمبستی و پالن توركیا پشی ھاتنحشار تدا تورككانی ستراتیژی دراوە، چونك توركیا جۆرەھا شڕ دژی كوردەكانی سنووری دەكات، بقد ئوان دژایتی ئزموونی ھرمی كوردستانیش دژی زیاتر عرەبكانیش ل دەكــات، ئم سربخۆیی و چل و سد ماددەی ب سیاسییكانیان میشھ ھرمن، ئاسایشی سر ھڕەشی و مترسی توركیا وەسفی دەكن، لگڵ ئنجامدانی كۆنفرانس ئـــو ھاووتی چندان سرسنوور ئاوارەی ماڵ و حای خۆیانن تۆپباران بھۆی بــردەوامــكــانــی توركیا، دەوتی ـــــی ـــــردن ـــــازك سلم كۆنفرانسكی كــشــی و جــــۆرە گــفــتــوگــۆی نــاو ــ ــك ــس ــران ــف ــۆن كــر ــــی ت ــــك ــــار جنیازپاكی و دسافی ڕوو، كو نادبلۆماسی كوردەكانی خستل چندین شۆڕش و تجروب قوربانی ئم دیسان دەچپ خۆیانن، دسافی ـــارە بــكــنــوە، رەوشــی مــــژووە دووبپروەردەی توركیا جۆرك تا ئیستاش قوتابخانكانیان نیشتمانی ســروودی !سد كر سرامبك بوەی توركگوتنخوندن بۆ ھموو نتوەكان تنیا زمانی ر زمانیكی تر بھئاخاوتنیش ب توركییقدەغ و خیانت ب سروەرییكانی ئم وت حیساب دەكرت، ھموو زمانكانی تر قدەغن، تا ئیستا جگ ل تورككان كس خاوەنی ناسنامی نتوەیی خۆی نیی، كچی یكك ل دكتۆرە تورككان باسی ننووسینوەی مژووی وەكو خۆی داگیركارییكانی و جنگ ك دەكــرد، تا ننووسرنوە رابردوو وەك خۆیان ئم بن، پكوەژیان فری منداكان مستكی وەكو كورد ئتبۆ میلل یقسمژوو درژایی ب ك ،نیی مومكین و لكراوە زومی و چوسنراوەتوە ئیتر چۆن منداكانمان ناوی ئنفال و ھبج نبیستن و نزانن سدام كی؟ سفوییكان و عوسمانی داگیركاری قوربانی ھموو و ئمۆ ــاری رۆژگ تا ب نزانن! ناڕەواكان شتننخو و میللتكی ك كسك بۆ یقس ئم چوسنرە، ئــمــۆش ـــاری رۆژگ تا ف بكرت واشچ مژوو حزدەكن نك ل نوەی ئمۆ ل منداكانیشمان كورد رۆشنبیرانی تناگم من بكن، وەھا چوون منتقك و ویست چ ببكارھنانی گرفتی ك كۆنفرانسك، ــوو؟! ئــوەنــدە نــاوی كــوردســتــان ھــبداوای سینوەی پدرابوو جورئتیان مژوویان دەكرد، دكتۆركی تری تورك نازانم گرفتی خوندكاری كورد دەیگوت !ئایا بكار نھنانی ل توركیا چیی؟ وشی كوردستان موقفكی سیاسی نیی؟ ئم سرەڕای ئوەی ماوەی قسكردن بۆ رۆشنبیرانی كورد 3دەقیق و بۆ تورككان داخــوە بــوو، ب ــارەزوی خۆیان ئ بدسافكانیشمان رۆشنبیرە ل ھندێ 3 دەقیقكیان ب وەسف و دەستخۆشی زۆر گرنگ وەسفكردنی ئم كۆنفرانس و موجاملی بتام خرج كرد، ب داخوە ئاستی ل ھشتا ــوردی ك رۆشنبیری ھموو برامبر مئ !كردنلموجامتورككان، گوماناوییانی قس ئو و كش رستیك ھر گوتنی ل كدەكرد دروست گوماناوییان توانینی و دەخست ڕوو، كوردیش وەك نریتی خونخۆرەكانی ــدەدەری دا ھمیشیی

خۆیتی.

ژەھری تورك

بھرە حمڕەش

پۆژە

ئا: سنتری لكۆینوەی ستراتیجیی كوردستان - سلمانی ٢٠٠٩

پاش سانكی دوورو درژی خبات و تكۆشــــان، كورد بشكی زۆری ئامانجــــ نتوەییكانــــی خــــۆی بدەست ھنا، ك ھرە دیارترینیان وەییتن قوارەیكی پكھنانــــی لچوارچــــوەی عراقكی فیدرالدا. بــــم ئــــو گیروگرفتــــی كپاش كوەییتن قــــوارە پكھنانــــی تووشــــی كورد ھات بریتــــی بوو لبھاو چمككانی ناســــقامگیریی دەوت لمشــــكی چینی سیاسیداو زابوونی شوە رەفتاری تاكەوانو شــــوەی بســــر نگبینانــــتدیموكراتییانــــداو راھاتن لســــر ھنــــدێ بھاو نریتــــی نگونجاو ئــــم ئــــم ســــردەمدا. لگــــڵ ھلومرج پاشاگردانیو پشلكاریو واویی سیســــتمی سیاسیی لشــــئگر وادا لبارودخكی كوتوەو كشكان بپی ئجندەیكی دانراو زوو چارەسر نكرن، دەش گرفتی گورەتر لســــر ئاســــتی سیاسیو

.یدا ببئابوری پكئامانجی راپۆرت

ئو ھلومرجی ھرمی كوردستان تیدا دەژی، پویستی بچاكسازیی سیاســــییو ئابورییــــو ئامانجــــی شــــداری كردنــــب م راپۆرتــــئــــلبدیھنانی میتۆدك ك بھۆیوە سیســــتمی ناو كموكوڕییكانــــی سیاسی چارەسر دەكرن. بپی ئم وەیویستی بكورد زۆر پ ،راپۆرتك ركخســــتنی ژیان لسر بنمای یاســــای نووســــراو بشــــوەیكی قووتر ت بگاتو بپشــــت بســــتن لســــر دامزراو بدەســــتووركی بناغی مدەنیتو دیموكراسی، پی لپاراســــتنی دامزراوەكان بڕۆی

ئاشتیی كۆمیتیدا برێ.لمــــاوەی دوو ســــای رابــــردوودا بانگشی چاكســــازی پرەیسند، بــــم ســــاردو ســــیی حكومــــت برامبر ب بانگوازەكانی چاكسازی بھیواییكــــی زۆری لنو خكیدا دروســــت كرد. ئــــو بۆچوونانی، كــــ ســــرۆك جــــالل تابانــــی لكۆتایی ســــای ٢٠٠٨دا سبارەت حزب جیاكردنوەی بپویســــتیی لحكومت گوزارشــــتی لــــ كردنو راپۆرتی راگینــــراوی ١٠ی كانونی دووەمی ٢٠٠٩ی چوار حزبی بشداری حكومت، ك تیدا جخت لســــر پویســــتیی ئنجامدانی چاكسازیی سیاســــیو ئابوری لھرم كراوە، بۆ ســــنترەكمان ھاندەرك بوو بۆ پشــــتگیری كردنی ئــــم ھوو پشت بنخشــــیكی كۆششــــان

ئستوور بمیكانیزمی پویست.ئــــم راپۆرت فرید ئسســــرد، بڕوەبری سنتری لكۆینوەی ستراتیجیی كوردستان، نووسیویتیو ھــــر یــــك لــــدوو ئندامكــــی ســــنتر، یوســــف گۆران، پسپۆر فیســــل كمینكانو لكاروباری علی خورشید، پسپۆر لكاروباری ئابووری، بشــــدارییان لداڕشتنی

بۆچوونكانیدا كردووە.یكم: دەستی یاسادانان

لسای ١٩٩٢دا كورد یكم دەستی تم دەسزراندو ئیاسادانانی دامكخۆی لئنجومنی نیشــــتمانیی ساڵ ١٣ دەبینتوە، كوردســــتاندا درــــژەی كشــــاو تنھا لســــای ٢٠٠٥دا، ھاوكات لگڵ ھبژاردنی ئنجومنــــی نونرانــــی عراقداو بپشت بستن بدەستووری عراق، توانرا ھبژاردنكی تر بۆ ھنان دی

ئنجومنكی تر ئنجام بدرێ.لو سیســــتم سیاســــییی ئمۆ لھرم كاری پ دەكرێ، ئنجومنی نیشــــتمانیی كوردستان ســــرەڕای ھیچ تیۆرییوە، لــــڕوی بایخی رۆكی كارای نییو تا ئندازەیكی زۆر ملكچی دەســــتی راپڕاندنو ئو میكانیزمانــــی، ك ئنجومن زراوە، لدام لســــر بنچینیان كردنی رۆی چاودــــری ناگڕــــن

دەستی راپڕاندن بگت. نی نیشتمانیی كوردستان لنجومئناوەڕۆكدا ئنجومنكی توافوقییو دوو حزبــــ ســــرەكییكی یكتی پارتــــی نیشــــتمانیی كوردســــتانو كــــ كوردســــتان، دیموكراتــــی لســــای ٢٠٠٧دا رككوتننامیكی ھاوپیمانیی ســــتراتیجییان لگڵ یكتریدا ئیمزا كرد، زان بسریدا.

یاســــادانان دەســــتی الوازیــــی كڕاندن یتی راپدەسر برامببلگرنگترین ھۆكانی سستیی ژیانی سیاســــیی ھرم پكدن. ئم بو

مانای دێ، كدەرفتی پشت بستن بدەســــتی راپڕاندن بۆ ھاندانی رەوشــــی چاككردنی بــــۆ حكومت بڕوەبردنو ركخســــتنی برنامی برپرچدانــــوەی پرەپدانــــو یكجــــار دەرفتكــــی گندەــــی كم. ھۆی ئــــوەی كئنجومنی نیتوانیوە كوردســــتان نیشتمانیی بھــــز بدامزراوەیكــــی ببــــھبژاردنی بشــــوەی پیوەندیی .یھ ئنجومنكوە پاوراوانی ھبژاردنی، سیستمی ئو بپی ك ئمۆ كاری پ دەكرو لســــر بنمــــای ھبژاردنی رژەیی لھر ،دەچــــ بڕــــوە پارزگایكــــدا حزبكان نــــك تاككان پكھنانی لیســــتی بھــــز پــــاوان دەكــــن. ئگرچی سیســــتمی ھبژاردن رێ دەدات تاككان لیســــتی سربخۆ پــــك بنن، بــــم لبــــر ئوەی حزبكان ژیانی سیاسییان كۆنترۆڵ وەی لیستتی بردنكردووە، دەرفسربخۆكان زۆر كم دەبتوە. ئم سیستم ســــربخۆكان ناچار دەكا بچنــــ ریزی لیســــتی حزبكانوە. ســــربخۆكانیش وەرگرتنــــی تدەوەست حزبییكاندا لیســــتلسر ویســــتی حزبكانو پویستیان

بسربخۆكان.بپی ھردوو ئزموونی ســــانی ١٩٩٢و ٢٠٠٥ حزبكان لكاتی دیاری كردنی پاوراوانیان بۆ ئنجومنی نخت دەكنیشتمانیی كوردستان جسر ھندێ تایبتمندیی دیاریكراو كوایان ل دەكا بتوانن كۆنترۆی ئندامانی ئنجومنی نیشــــتمانی رەنجامو ســــش بمن. ئبكــــگیشتووە، ك حزبكان زیاتر ئو كسانیان پ باش، ك گواینو بئاســــانی ناننــــوەو شــــكدەجونرن. ئاشــــكرای ك جخت ندییانتمم تایبر ئســــكردن لبووە ھۆی فرامۆشــــكردنی مرجی گرنگی وەك شارەزاییو لوەشاوەیی. لــــم ســــروبندەدا پوانكانــــی بھندێ پیوەندییــــان پاوتــــن مرجــــوە ھیــــ وەك پتویــــی كحزبب وراوەكپا پیوەندیی كیكانی یان ببال كییان ببڕابری یــــان لســــركردەكانی حزبك، یاخــــود وەك ھودانك س، كنــــدێ كبــــۆ رازیكردنی ھپشــــتر لحزب دوور خرابوونوە یاخود وەك ختكردنی كسانكی تكۆشرانی رابردوویكی خاوەن پ سروەری یان سر ببنمای ناودار یان لبر ئوەی كسوكاری كســــانكن كخزمتی حزبكیان كردووە، یاخــــود وەك ھودانك بۆ راكشانی كســــانك ك لنو خــــو لناوچ الدێ نشــــینكانو لنــــاو گروپــــ ئاینییكانو لنو كمینكانــــدا دەنگیــــان پــــ كــــۆ دەكرتوە. ئم شوە كاركردن بو سرەنجام گیشت، ك كسانكی پرلمان لڕۆی تنگیشــــتوو وەك دەزگایكی یاسادانانو چاودر راپڕاندنــــدا دەســــتی بســــر گیشتن ناو ئنجومنی نیشتمانیی نگاندنســــم ھئ كوردســــتان. ك ،نایــــ و مانایبــــ گشــــتییكوردستان نیشتمانیی ئنجومنی لوەشــــاوەی بتواناو كســــانی تدا نیی، بم رەفتــــاری الوازی كوردستان نیشتمانیی ئنجومنی بدرژایی چوار ســــای رابردوو و شكستی لكاراكردنی ژیانی سیاسیی ناوخۆیــــی، دەری دەخــــا كــــ ئم كســــان نیانتوانیوە چاالكییكی ی راببینرێ بتوانل نن، كوا بنودەستی یاســــادانان لھژموونی

دەستی راپڕاندن رزگار بكات.ئزموونی ئنجومنی نیشــــتمانیی كوردستان روونی دەكاتوە كھموو ئو ھونی بۆ پایداركردنی رۆی ئنجومن لژیانی سیاسیدا دراون، ھیچیان ل ســــوز نبــــووە. النی كم دوو جار، لخۆ راپسكاندنكدا بــــۆ پیادەكردنی دەســــتی خۆیو گانی رۆكی كاریگر، ئنجومن خــــۆوە بینــــی، كــــی بودوو ھئنجومنن ناڕازیبوونــــی بگی لسای رۆی. لپراوزخســــتنی ٢٠٠٧دا سرۆكی فراكسیۆنی یكتی عوسمان كوردســــتان نیشــــتمانیی ھوكی رابرایتیی بانیمارانــــی بــــۆ پایداركردنی رۆی ئنجومنی نیشــــتمانی لژیانی سیاسیدا كرد، بم ھوك خرا دامركنرایوەو لســــرۆكایتیی بانیمارانــــی ھروەھــــا البــــرا. كفراكســــیۆنئنجومن ھویدا گوشار بخات سر

حكومت بۆ پلكردن لپكخستنی .خراوەككنی وەزارەتــــ چــــوار كچی حكومت داواكی ئنجومنی فرامۆش كردو بدرژایی س ساو نیــــو ھمــــوو ھوكانــــی، ك بۆ كوەی چــــوار وەزارەتكخســــتنی یشتن، كگ و ئاكامنھا بدران تلچوار وەزارەت تنھا یك وەزارەت یك خرا، ئویــــش وەزارەتی دادە. ســــ وەزارەتكی تر كــــ بریتین داراییو پشمرگو لوەزارەتكانی ناوخۆ ھشتا یك نخراون. لدوا ھفتی ســــای ٢٠٠٨ یش دیســــان ئنجوومــــن داوای لحكومت كرد ســــ وەزارەت یكنخراوەك یك بخاتوەو ھڕەشی كرد، ك ئگر ئم كارە لماوەیكــــی دیاریكراودا نیتــــ دی، ھر یك لســــرەك وەزیرانو جگرەكــــی بۆ پرلمان بانگ دەكرنو پرسیاریان سبارەت

بم بابت ل دەكرێ. ،وەیرچاوە ئبستا لوەی تا ئئكــــ داواكانــــی ئنجوومــــن ھیچ بھایكیــــان الی حكومــــت نییو ھر برپرچی بئاسانی حكومت ئوەی دەدرتوە. پ گوشــــاركی ك ،وەیئ نلمش دەســــمــــئ بب خــــۆی رانابینن لنجومئرەزامندیــــی دەســــتی راپڕاندن ھیچ یاســــایك دەر بكا یاخود ھیچ

سیاستك پیادە بكات.راسپاردەكان:

ھرم پرلمانــــی ١-كاراكردنــــی :كگرتنی دوو ویستیویســــتی بپیككیان ویســــتی پرلمانتارانو ئوی تر ویستی حزبكان. یاسای ھبژاردن ئســــتای پیەوكراوی بادەستییك بۆ لیست حزبییكان رچــــی یاســــاكگدابیــــن دەكاو ئلدەگڕێ ســــربخۆكان لیســــتی تایبت پك بنن، بم چانســــی

.مك و لیستانوەی ئبردن بم برمانــــی ھرلوەی پمانــــدەستی راستقین دەش كاریگریی خراپ لســــر سیســــتمی سیاسیی ر حزبسل ویستپ .م دابنرھلسیاستی دەســــت سرەكییكان پرلمانی رۆی پراوز خســــتنی ھرم ھگرن. لسۆنگی ھژموونی دوو حزب سرەكییكوە، ك یاسا مافی پاوتنی ئندامانی پرلمانیان پ دەبخش، بردەوامبوون لسر پشــــتگیری كردنی كســــانی ناكارا ھر بو ســــرەنجام دەگا كدرژە بپراوز خســــتنی رۆی پرلمان

بدرێ.لــــو سۆنگیشــــوە كاراكردنــــی دەب ،یــــار نابــــبمــــان برلپئندامانوە پاوتنی لپرۆســــی دەســــت پــــ بكیــــن بچشــــنك كی دیموكراتییاندورایی كپرۆسكوەرگرــــو بتوانــــ ھانــــدەر ب بۆ گیشــــتنی كســــانكی كارا بۆ ناو ھردوو حزب وازھنانی پرلمان. پاوتنی ئســــتای لڕوشــــونی ئندامان ك ڕوشونك ناوەندتی بتواوی زا بسریداو سلماندنی مافی ھبژاردنــــی پاوراوەكان بۆ ئندامانی حزب، دەش دیموكراسیی نــــاو ئم دو حزب ســــقامگیر بكاو رۆیشی ھب لگیشتنی كسانكی شایســــت بئندامتیی پرلمان، لكاتكدا پ داگرتن لسر دانانی ناوەندی، بشوەیكی پاوراوان پرلمانكــــی كنوشــــوڕكنگونجــــاو لگڵ ئم ســــردەمدا پك دن، دەبت ھۆی لكارخستنی یكــــ لــــدەزگا گرنگكانــــی ھر

سیستمكی سیاسی.٢-كاراكردنــــی رۆــــی چاودریــــی پرلمانــــو دەشــــ كاراكردنی ئم رۆ بب بمایی كاراكردنی رۆی كوردستان نیشتمانیی ئنجوومنی

لژیانی سیاسیدا.

نــــاو لیژنكانــــی ٣-كاراكردنــــی پرلمان بچشــــنك، ك بتوانن جبر شــــانیان جكانی سركئ

بكن.دووەم: جیاكردنوی حزب لحكومت

لســــای ١٩٩٢دا برەی كوردستانی سیستمكی سیاسیی وای لھرمدا ھنای كایوە، ك كمترین بی لك جیاكردنوەی دەستكانو زۆرترین بی تكڵ كردنی حزبو حكومتی تدا بوو. بگومان ئم رەوش بووە ھۆی تگرەدان لگشكردنی ئزموونی حوكمانیــــی كوردو بشــــوەیكی ناڕاســــتوخۆو بشــــنیی دەستی ھلومرجك، لپكھنانی ھبوو ك بووە ھۆی ھگیرســــانی شڕی

ناوخۆ لسای ١٩٩٤دا.كــــورد سیاســــیی كلپــــوری جیاكردنوەی حزبی لحكومت تدا نییو ئم بیرۆكی لبیری سیاسیی كورددا لسانی شستكانی سدەی رابــــردووەوە ببیرۆكیكــــی نامۆ دەژمردرێ. بدرژایی ٣٠ سای پش ھیسانی جنگی دووەمی كنداو، ك بسانی شۆڕشو باری نائاسایی ھرم نــــاو دەبرن، كــــورد حزبو شۆڕشی تكھكش كردبوو و ھیچ بارودۆخكی وای فراھم نكردبوو تیدا بتوانرێ حزبو شۆڕش لك جیا

بكرنوە.ئــــم لســــر وردە وردە كــــورد تكھكش كردنــــ راھات. لڕووی مژوییــــوە، ھۆی جخــــت كردنی بیری سیاسیی كورد لسر چمكی تكھكش كردنی دەستكان بۆ دوو فاكتــــر دەگڕتوە، یككیان ،راقریی بیری سیاســــیی عكاریگك لســــای ١٩٥٨ بــــدواوە رژمی وای برھم ھناوە، ك بشوەیك دەوتیان حزبــــو لشــــوەیكان تكھكشی یكتری كردووە. گومان ج یلسم مئ ك ،وەدا نییلپنجی ببیری سیاســــیی كوردەوە دیارە. فاكترەكــــی تر پیوەندیی لگڵ یھ كوردەوە بھاوسۆزیی یكتــــی حوكمانیــــی ئزمــــوون سۆڤت، ك ئویش بنۆرەی خۆی برھمھنری سیستمی یكپارچیی دەســــتكانو تكڵ كردنی حزبو

دەوت بوو.لســــای ١٩٩٢دا، لژر كاریگریی ئــــم دو فاكترەو بھــــۆی الوازیی ئزمونی حوكمانیــــی كوردو كرچو كایی بیری سیاسیی كوردەوە، كورد حكومتكی ھنای كایوە، ك حزب

بتواوی خۆی بسرداسپاند.بردەوامبوونــــی تكویــــی حزبو حكومــــت چیتر پســــند نییو ئم تكھكــــش بوونــــ رێ لھموو پرەســــندنكی سیاسیو ئابووریو كۆمیتیی ھرم دەگرو لشــــی زیادبوونی بمایی بب رادەبینرێ پشتیوانیی لدەســــتدانی گندەیو بپــــی ویســــتپ گشــــتی. رای برنامیكی ســــرتاپاگیرو روونو بپی نخشیك، ك بشنیی، بم لباوانــــ، جبج دەكرێ، دەستی حزب لدەستی حكومت

جیا بكرتوە.راسپاردەكان:

پویســــت برنامی جیاكردنوەی دەستی حزب لدەستی حكومت پشت ئســــتوور ب بنخشیكی س قۆناغی، بجۆرك ھنگاوەكان لھنگاوی ئاسانوە دەست پ بكنو ھنگاوە قورسكان بۆ قۆناغكانی

تر بھدرنوە.قۆناغی یكم:

ئوەی راگیاندنــــی ١-بڕەســــمی پیــــەوی بنیــــازە كحكومــــت لسیاستك بكات، ك ئامانجكی سقامگیركردنی لك جیابوونوەی دەستكانی سیستمی سیاسیو لك

.توەی حزبو حكومجیاكردن

لپرســــراوانو ٢-دانانــــی فرمانگكانــــی بڕوەبرەكانــــی حكومت لســــر بنمــــای پوەری بنمای لســــر نــــك پیشــــیی

حزبایتی.بــــۆ یاســــایك ٣-دەركردنــــی ھردوو ھواســــینی ركخســــتنی ونی سرۆكی ھرمی كوردستانو سرۆكی كۆماری عراق لفرمانگو ندان دامودەزگا رەسمییكانداو رێ

بھواسینی ھیچ ونیكی تر.چاالكییكی ھــــر ٤-قدەغكردنی دامودەزگا لفرمانگــــو سیاســــی ندنگــــخو رەســــمییكانو ھــــر دانانــــی حكومییكانــــداو چاالكییكی لو جۆرە ب سرپچی كردن لیاساو پكھنانی دەزگایكی كارگی بۆ دنیابوون لپابندبوون بقدەغكردنی چاالكیی سیاسی لو شونانی، ك ئنجامدانی چاالكیی دەغكراوە. ق دەغدا قسیاسیی ت

كردنك ئم رەفتاران دەگرتوە:ا-سردانی لپرسراوە ناڕەسمییكان بۆ ئو شــــونانی، كــــ چاالكیی سیاســــیی تــــدا قدەغــــ كــــراوە چاالكیی ئنجامدانی بمبســــتی

حزبی.لپرسراوانی بۆ ب-نامنووســــین فرمانگو دامودەزگا رەســــمییكان لالیــــن دەزگا ناڕەســــمییكانوە بمبستی كاركردن سر رەوتی كار تیدا یاخود بۆ بدەستھنانی ھندێ

دەستكوت.ج-بكارھنانی بینــــای فرمانگو دامودەزگا رەسمییكان بۆ كۆبونوەو

ئاھنگی حزبی.ســــرانی ونی د-برزكردنوەی حزبكان یان دروشــــم یان الفیتی حزبــــی یــــان ھــــر پۆســــترك، كــــ پروپاگنــــدەی بــــۆ حزبكــــی ،دانم رێ نئــــ .دایدیاریكراو تبوكراوەكانی كتبو بوكردنوەی تایبت بپوپاگندەی حزبایتیش

دەگرتوە.ه-لدوانی لپرسراوانو كارمندانی فرمانگو دامودەزگا رەســــمییكان دامــــودەزگا فرمانگــــو لنــــاو رەسمییكانو خوندنگ حكومییكاندا بمبســــتی پۆپاگنــــدە كردن بۆ یان دیاریكراو سیاســــتی حزبكی

ستایش كردنی رابرك. لپرســــراوانو و-ســــرقابوونی دامودەزگا فرمانگــــو كارمندانی رەسمییكان ببانگشی ھبژاردن الینكی كاندیدەكانی بقازانجــــی دیاریكــــراو. ئــــم قدەغكردن ئم مافیان ل ناسنتوە، ك لكاتی ھبژاردندا دەنگ بو الین بدەن،

ك حز ببردنوەی دەكن.ز-بكارھنانــــی دەزگاكانی میدیای نــــدراو، كبینراوو بیســــتراوو خوموكــــی حكومتــــن بــــۆ كاروباری پوپاگندەی حزبی یان بۆ ستایش كردنی سیاستو ھوستی رەوتك یان حزبك یان ســــرۆكی الینكی ئم كردندەغق ئــــم سیاســــی. مافــــ لكاركرانی ئو دەزگایانی راگیاندن ناســــنتوە، ك ئندام بن لھر الینكی حزبیو ھروەھا دەنگدان مافی لســــر كاریگریش لكاتی ھبژاردندا بقازانجی ھر

.ناھ جك بنالیبكارھنانــــی ٥-قدەغكردنــــی بوەزارەتی ســــر مزگوتكانــــی ختیبكانیــــان كــــ ئوقــــاف، موچــــ لحكومــــت وەردەگرن، بۆ ئم پوپاگندەی حزبی. كاروباری قدەغكردن كۆبوونوەو سازكردنی وتارخوندن سیاســــیو ئاھنگــــی لبۆنــــ ئاینییكاندا بمبســــتی بانگشكردن بۆ سیاستی حزبكی پۆسترو ھواســــینی دیاریكراوو پخــــش كردنــــی بوكــــراوە بــــۆ

پوپاگندەی حزبی، دەگرتوە.٦-گۆڕینی ناوی ھموو ئو شقامو نشــــو گۆڕەپانــــو خوندنگــــو ئاماژەی ناوەكانیــــان گشــــتیانی بۆ حزبكی دیاریكــــراو تدای. ئم قدەغكردن ئو ناوان ناگرتوە، ك ئاماژە بۆ ســــروەریی نتوەیی شــــونانش ئو ھروەھا دەكنو ناگرتــــوە، كــــ بنــــاوی ئــــو شــــھیدانوە ناونراون و مژوویان دروســــت بۆ ناوبانگكــــی گورەی

كردوون.٧-گانــــوەی ھمــــوو ئــــو بینا حكومییانی، ك حزبكان بارەگایان نــــزرانــــدووە، بــــۆ الیدام لــــ

رەسمییكان.لیژنیــــك ٨-پكھنانــــی بــــۆ وەزیرــــك بســــرۆكایتیی جبوەی جرشتی كردنی شرپس

نخشی چاكسازیی سیاسی و جیاكردنوەی حزب لحكومت و پكھنانی حكومتی دامزراوەكان ل ھرمی كوردستان

فرید ئسسرد- بڕوەبری سنتری لكۆینوەی ستراتیجی كوردستان

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

17

ژەۆ

پقۆناغــــی پداویســــتییكانی كردنــــی یكمی برنامــــی جیاكردنوەی حزب لحكومــــت، پویســــت لســــر ئم لیژنی مانگانــــ راپۆرت لم بارەیوە بۆ سرۆكایتیی ھرمو سرۆكایتیی حكومتو سرۆكایتیی پرلمان برز

بكاتوە.قۆناغی دووەم:

حزبــــكان بودجــــی ١-ركخســــتنی بپی ژمــــارەی ئندامانی ھر حزبك كی بودجیاندنی بمانداو راگرلپلبشــــوەیكی ئاشــــكرا لدەزگاكانــــی راگیاندنی خوندراوو بیستراوو بینراو. ٢-كردنی زانكــــۆو ئامۆژگا حكومییكان لڕووی ھــــم ســــربخۆ، بدەزگای داراییوە ھم لڕووی بڕوەبردنوەو ملكچ كردنیان بۆ چاودری ئنجومنی نیشــــتمانیی كوردســــتانو ركخســــتنی حكومتیــــش بیاســــا. كاروباریــــان بودجی پویستیان بۆ دابین بكات. ھر ئنجوومنكی ئامۆژگاییكیش زانكۆو ھبژردراو ھی بسوڕن، ك لنو ئندامكانی خۆی سرۆكك بۆ ماوەی چوار ســــاڵ ھدەبژرو دەتوان بۆی تازە بكاتوەو ئم ســــرۆك لبردەم

.رپرسیار دەبندا بنجومئئندامانــــی ئنجومنكانــــی زانكــــۆو وە، كوتنكانی وانئامۆژگاكانو دەستلوێ یان لھر ركخراوو كۆمیكی سر بو زانكۆو ئامۆژگایان كار دەكن، بھیچ شــــوەیك بۆیــــان نیی لناو زانكۆو ئامۆژگاكاندا چاالكیی سیاســــی ئمانی كردنــــدەغق ئــــم بنونن.

خوارەوە دەگرتوە:ا-باسكردنی ھر بابتكی حزبی لھر

كۆبونوەیكی ئنجومنكاندا.ب-بســــتنی ھر كۆبونوەیكی حزبی لناو زانكۆو ئامۆژگاكاندا یان لناو ھر ركخراوو كۆمیكی سر بو زانكۆو ئامۆژگایانو ئــــم قدەغكردن ھمو ئــــو ئوان دەگرتوە، كــــ لزانكۆو

ئامۆژگاكاندا كار دەكن.ھبژاردن بانگشــــی ج-ئنجامدانی حزبكــــی كاندیدەكانــــی بقازانجــــی دیاریكــــراو لكاتــــی ھبژاردنداو ئم

قدەغكردن مافی دەنگدان ناگرتوە.حزبكی سیاستی بۆ د-بانگشكردن دیاریكراو لكاتی كاركردن لناو زانكۆو

ئامۆژگاكاندا.پۆســــتر یان نو ه-بوكردنــــوەی یــــان بوكراوە یان الفیت بمبســــتی سیاســــیی حزبكی بۆ بانگشــــكردن

دیاریكراو.و-ركخســــتنی ئاھنگــــی حزبی لناو

زانكۆو ئامۆژگاكاندا.ئامۆژگاكاندا زانكــــۆو لناو ز-لدوان بۆ بانگشــــكردن بۆ چاالكیی سیاسیی

حزبكی دیاریكراو.ھروەھــــا خوندكارانی زانكۆو ئامۆژگا حكومییكان بۆیــــان نیی لناو زانكۆو حزبی ھسوڕانكی ھیچ ئامۆژگاكاندا ئنجام بدەن. ئم قدەغكردن ئمانی

خوارەوە دەگرتوە:ا-بكارھنانی بینای زانكۆو ئامۆژگاكان یان بینای ھــــر ركخراوو كۆمیكی ســــر بزانكۆو ئامۆژگاكان بۆ بستنی كۆبونوەی حزبی یاخود بۆ ركخستنی

ئاھنگی حزبی.ب-پخــــش كردنــــی ون، پۆســــتر،

بوكراوەو الفیتی حزبكی دیاریكراو.ج-لدوان لناو زانكــــۆو ئامۆژگاكاندا بمبستی پوپاگندەكردن بۆ چاالكیی سیاسیی حزبكی دیاریكراو یان بشداری كردن لبانگشی ھبژاردن بقازانجی دیاریكــــراو. حزبكــــی كاندیدەكانــــی لكاتكدا ئم مافی دەنگدان ناگرتوە، ك ،ییــــان ھو مافنــــدكاران ئخولھبژاردنكی گشــــتیدا كئنجومنی زانكۆ یان ئامۆژگا سرپرشــــتیی دەكا،

نونرانی خۆیان ھبژرن.٣-پكھنانی دادگای بای دەســــتووری بۆ یكالكردنوەی كشكانی سبارەت بڕاڤكردنی ماددەكانی دەستووری ھرمو ی، كتانو باببارەت بین سرادەربداوای ل دەكــــرێ رای خۆی لبارەیوە دەرببــــو چاودری كردنی دروســــتیی یاسا پیەوكراوەكان. سیستم یاساو مافــــی تانگرتن لالی ئــــم دادگای بۆ ھاووتییان حكومتــــو دامودەزگاكانی دەسلمنو ئم دادگای وەك دەزگایكی سربخۆ لڕوی داراییو بڕوەبردنوە

كار دەكا.٤-كاراكردنی ئنجومنی دادوەریی بای ھرم بۆ سرپرشتی كردنی كاروباری

دادوەری ل ھرمداو پاوتنی سرۆكو تھچوونــــوەو دادگای ئندامانــــی ســــرۆكی داواكاریی گشــــتیو سرۆكی دادوەریــــو سرپرشــــتیی دەســــتی پشنیازكردنی ناوەكانیان بۆ ئنجومنی نیشــــتمانیی كوردســــتان بۆ نیشاندانی

رەزامندی لسر دامزراندنیان.٥-قدەغكردنــــی بوونــــی دادوەرانــــو ئندامانی داواكاریی گشــــتیو ئندامانی دادگای دەستووری بئندام لحزبكاندا یــــان نیشــــاندانی ھر ھســــوڕانكی

سیاسی. قۆناغی سیم:

١-ھوەشــــاندنوەی ھمــــوو ھــــزە دوو حزبــــر بــــكدارەكانــــی ســــچھزەكانی پكھنانــــی ســــرەكییكو پاراستنی ھرم لسر بنمای پیشییو

دوور لحزبایتی.لناو كاری سیاســــی ٢-قدەغكردنی ھزەكانی پاراســــتنی ھرمو رێ ندان بو ھزان بۆ دەستوەردان لكاروباری سیاســــی یــــان گانــــی ھــــر رۆك لدەستاودەســــت كردنــــی دەســــتدا. قدەغكردنكــــ ئمانــــی خــــوارەوە

دەگرتوە:ا-بوون بئندام لحزبكی دیاریكراودا بحزبكی ســــر لركخراوكی یــــان

دیاریكراودا.بــــۆ لھبژاردنــــدا ب-خۆپاوتــــن بدەســــتھنانی پۆســــتی سیاســــی یان ھبــــژاردن بانگشــــی ركخســــتنی حزبكــــی كاندیدەكانــــی بقازانجــــی دیاریكــــراو. ئــــم قدەغكردنــــ مافی

دەنگدان ناگرتوە. ببــــ كــــ بشــــوەیك ج-لــــدوان بدەستوەردان لكاروباری سیاست یان بۆ پشــــتگیری كردنی سیاستی حزبكی دیاریكــــراو یــــان ســــركردەی حزبكی

دیاریكراو.مدەنیی ســــركردایتییكی ٢-دانانی ناحزبی بۆ ھزەكانی پاراستنی ھرمو مزەكانــــی ئاسایشــــی ناوخــــۆو ئھناوخۆ پشــــمرگو وەزارەتی ھردوو

دەگرتوە.٣-قدەغكردنی چاالكیی سیاسی لناو دەزگای ئاسایشو رێ ندان بئنجامدانی بقازانجــــی ھبــــژاردن بانگشــــی كاندیدەكانی حزبكی دیاریكراو لالین كارمندەكانییــــوەو دەزگایــــو ئــــم قدەغكردنــــی بشــــداربوونی لھــــر كردندەغق ئم ھسوڕانكی حزبی. ھموو ئو كسان دەگرتوە، ك لم

دەزگایدا كار دەكن.مدەنیی ســــركردایتییكی ٤-دانانی ناحزبی بۆ دەزگای ئاسایش، ك ئویش دەب ملكچــــی چاودریی ئنجوومنی

.نیشتمانیی كوردستان ب٥-كۆتایی ھنــــان بقۆرخكردنی بازاڕ لالیــــن ھردوو حزبی ســــرەكییوە.

ئمش ئمانی خوارەوە دەگرتوە:ا-دەركردنــــی یاســــای قدەغكردنــــی قۆرخكاری لبوارەكانی برھم ھنانو ھاوردنو ناردن دەرەوەو خزمتگوزاری. ئویش بۆ دەســــتبركردنی فراوانترین

ئازادی بۆ بازاڕ.ب-پكھنانی لیژنیك لژر چاودریی ئنجومنی نیشــــتمانیی كوردستان بۆ تاوتوێ كردنی دیاردەی بوونی حزبكان بشــــریك لقازانجدا برامبر بدانی برھم یان ســــرمایگوزاری مۆتی ھنان یان ھــــاوردن یان ناردن دەرەوە، یــــان پشــــلكردنی مافــــی ھاووتییان لوەبرھنانــــی ســــرمایكانیان یان قدەغكردنی گواســــتنوەی كاكانیان بــــم برزگاكانــــی ھــــوان پارنلھیچ ھۆیكی یاســــایی، یان تگرەدان لپۆژەكانــــی برھــــم ھنــــان یــــان وەبرھنان یان خزمتگوزاری بقازانجی بحزبكی كسانكی سوودمندی سر دیاریكراو. لیژنك بئاشكرا كار دەكاو راپۆرتكانــــی بڕكوپكــــ لھۆكانی

راگیاندندا بو دەكاتوە.ج-رێ ندان بلپرســــراوانی حكومت لبڕوەبری گشتییوە سر برەو ژوور بۆ ئنجامدانی ھر چاالكییكی بازرگانی یان ھر چاالكییك بمبستی قازانج كردن بدرژایی ماوەی دەستبكاربوونیان

لپۆست حكومییكاندا. ناوچ د-ھوەشــــاندنوەی سیستمی داخراوەكان، ك تنھا رێ بھاووتییانی ســــر بحزبكی دیاریكراو یان ســــر بخكی دیاریكراو دەدا لو ناوچاندا نیشتج بن یاخود سوود لداھاتكی یــــان چاالكیــــی سیاســــیو وەربگــــرن م سیســــتمنن. ئدا بنوئابووریــــی تچــــوار ناوچــــ دەگرتــــوە، یككیان كوردستان نیشــــتمانی بیكتی سر و س(مانیزگای سلپارچواالن لق)ناوچكی تر سر بپارتی دیموكراتی كوردستانن (سری رەش، ھاوینھواری سالحددینو بارزان لپارزگای ھولر). لم بوارەدا پویســــت لسر حكومت ناوچانداو لــــم نیشــــتجبون مافی دەستی گواستنوەی سرمایو ئازادیی كركار بۆ ئم ناوچانــــو مافی كینی خانووبرەو زەوی تیداو مافی ســــوود وەرگرتــــن لداھاتی سرووشــــتییان بۆ جیاوازی بب ھاووتییــــكان ھموو

دەستبر بكات.سیم: دەستووری ھرم

ھرم لسای ٢٠٠٥ـوە بب دەستوورە، ئگرچی ماددەی ١٢٠ی دەستووری عراق ماف دەدات ھرم دەستوورك بۆ خۆی دابنو بپی ئم دەســــتوورە ھیكلو دەستو میكانیزمكانی دەزگاكان دیاری

بكا.ئاشكراش كپۆژەی دەستووری ھرم لمژە ئامادەی. ئوەی ئمش ســــاغ دەكاتــــوە ئوەی، كپارتی دیموكراتی كوردســــتان پاش روخانی رژمی پشوو بماوەیكی كم پۆژەی دەســــتووركی پشــــنیازكراوی بۆ ھرــــم بوكردەوە نیشــــتمانیی كوردســــتانیش كیكتی ئاشكراش رەزامندیی لسر نیشاندا. شنیازكراوەكۆژەی دەســــتوورە پپ كپش دەنگدان بدەستووری سای ٢٠٠٥ی عراقو پش پكھنانی حكومتی عراقش راگینــــراوە. دوا بــــدوای ھبژاردنی ئنجومنــــی نیشــــتمانیی كوردســــتان رادەســــتی ۆژەكپ ٢٠٠٥دا، لســــای ئنجومنك كــــرا، ئویش لیژنی بۆ ھمواركردنی پكھناو پاشان لھۆكانی راگیاندندا بوی كردەوە. سركردایتیی كــــورد وا پاكانــــی بۆ ھپســــاردنی پۆژەی دەستوورەك ھناوەتوە كپاش جبج كردنی ماددەی ١٤٠ی دەستووری عراق دەیخاتــــ دەنگدانوە، لكاتكدا كی زۆری ھاتۆترەیگمــــاددەی ١٤٠ تبر رێ. بســــتنوەی دەستووری ھرم بماددەی ١٤٠ـوە شــــتكی پسند نییو لگڵ ھوكانی دامزراندنی دەوتی دامــــزراوەكان وــــك نایتــــوە. بم واتای، بردەوامبوون لسر حوكمانی دەســــتوور، دەشــــ بم بركردنی ھبب بمایی تگرەدان لركخســــتنی دامودەزگاكان لســــر بنچینی یاساو دەرفتكی زۆریش بۆ پشلكردنی یاسا

.ندەرەخسئاشكراشــــ ك ھردوو حزبی سرەكی لســــر چردەیك بابــــت ناكۆكییان م ناكۆكییئ ك وەدا نییو گومان لیھتگرە لڕایی كردنی دەستوورەك دەدا.

مایــــی ســــرنج كــــ پــــۆژەی ئو دەســــتوورەی ك لھۆكانی راگیاندندا لــــ وای شــــتكی بوكرایــــوە، ھدەكنــــرێ، ك ھرــــم ئوەندەی بــــالی ناوەندتیدا دەڕوا ئوەندە بالی تو دەســــتیــــدا نــــاڕوا. ئناناوەند ۆژەی دەســــتوورەكپــــ زۆرەش، كــــبســــرۆكی ھرمی دەبخش، لگڵ پرلمانیبوونی رژمی حوكمانیی ھرم دا ناگونج، وەك ماددەی یكی پۆژەكو وەك دەستووری عراق بیاریان لداوە، جگ لوەی گومان لڕادەی پابندبوونی پۆژەكــــ بلــــك جیاكردنوەیكــــی لباوانی دەستكان ھی، سرباری كموكوڕییكــــی زۆر لچندین بابتی گرنگی وەك ئازادیــــی رادەربینو مافی

كمینكان.راسپاردەكان:

١-نبستنوەی مســــلی دەركردنی دەستوور بمســــلی جبج كردنی س ناتوانك وە، چونكمــــاددەی ١٤٠ـگرەنتیــــی ئوە بــــدا، كــــ ناتبایی سبارەت بماددەی ١٤٠ بۆ چند ساكی تــــر درژە ناكشــــ. دەب مســــلی دەستوور ببابتكی سربخۆ دابندرو نبسترتوە. بابتكی ترەوە بھیچ ھر چۆنكیش بــــ، دەكرێ پراوزك مسلی بدۆزرتوە لدەستوورەكدا ماددەی ١٤٠ی بچشــــنك پ چارەسر بكــــرێ، كــــ نبتــــ رگر لبــــردەم

دابینكردنی دەستوور بۆ ھرم.٢-پویستیی رككوتن لسر پۆژەی دەستووركی توافوقی بپی پداویستیی حزبكانو گروپ ئاینییكانو كمینكان تاكو زۆرترین پشــــتگیریی بۆ دەستبر

بكرێ.٣-پداگرتــــن لســــر كردنی شــــوەی بشــــوەیكی ھرــــم حوكمانیــــی پرلمانی، بو جۆرەی، ك دەستووری عراقو پۆژەی پشنیازكراوی دەستووری ھرم باسیان كردووەو وازھنان لھر شتك بب بھۆی بدی ھنانی گۆڕانكی ی، كانییوە حوكمو شــــیی لریش

پۆژەك بیاری لداوە.لدەستووردا پابندبون ٤-پویســــتی بزۆرترین بی بیروباوەڕی دیموكراسیو كمینكانو مافــــی رادەربینو ئازادیی كردنــــی زاڵ ئاینییكانــــو ئازادییــــروشون ناسنترالییكانی بڕوەبردن

بسر روشون ناوەندییكاندا.چوارەم: سیستمی سیاسی

بیری تایبتمندییكانــــی دیارتریــــن سیاســــیی ئســــتای كــــورد پداگرتنی لسر تدارەكاندەســــ دەستبژرە لسروەرییكانی ھزەكی رەواییك ســــرچاوە تكۆشــــرانوە رابردووی لســــردەمی بیرۆكیش ئم دەگرێ. ناتوان دواكوتووترەو چیتریش خۆی كۆدەنگییك لسر چمكی دەستكی پشــــت بســــتوو بڕەوایی رابــــردووی

.نك بپ رانكۆشت انیی كورد پاكانزموونی حوكمالوازیی ئبۆ الوازیی ھســــوكوتی دامزراوەییو خراپیی بڕوەبردنو رەوشــــی خراپیی خزمتگــــوزاری بھــــۆی گندەییوە، ئــــو تیۆرییــــوە، لــــڕووی نــــاكا. ختو دژوارەی، كــــســــ تییــــھامنگلی كورد لناوەڕاســــتی حفتاكانوە

تیــــدا دەژی، وا دەكا كورد شایســــتی حكومتكــــی مشــــورخۆرو خزمتــــكار ب. لم ســــروبندەدا پویست لسر دەســــتبژرە دەســــتدارەكان كار بۆ گۆڕینی چمكی دەست بكن، بجۆرك دەســــت ختی ســــانی تكۆشانی بدەستھنراو مافكی یاخود نتوەیی رانبژم دەستر ئسل ویستپ .بنھوڵ بــــدەن توانینك بنن كایوە، ك دەست بئامرازی ئاوەدانكردنوەو گوزەرانی داھاتو چاككردنی پرەپدانی گلو ھنان دیی دەوتی یاســــاو دادی

كۆمیتی دابنت.راسپاردەكان:

١-دانانی دەستوور بۆ ھرمو پلكردن لیكخستنی و ناوخۆ، كرگشـــمی داراییو پكوەزارەت ســـتائستا ھر یككیان وەك دوو وەزارەت كار دەكا، یككیان ســـر بپارتی دیموكراتی كوردســـتانو .تی نیشـــتمانیی كوردستانكیر بوی تر ســـئپویستیشـــ ئـــم دوو ئرك پـــش ھبژاردنی نیاز وای نی نیشـــتمانی كوردســـتان، كنجومئ

ئمساڵ ئنجام بدرێ، بن دی.٢-كردنـــی پۆســـتی ســـرۆكی ھرم بپۆســـتكی پرۆتۆكۆلیـــو دانانی مرجی ســـربخۆبون بۆ ھر كسك، ك بۆ سرۆكایتیی ھرم ھدەبژردرێ ئگر ئو كســـ پیوەندیی بحزبكوە ھبوو، دەب پـــاش ھبژاردنی بســـرۆكی ھرم، لو

حزب دەست لكار بكشتوە.٣-ھبژاردنی سرۆكی ھرم لڕی پرلمانوە وخۆوە، چونكبژاردنـــی راســـتـــی ھڕك لنھبژاردنی راستوخۆ كاریگریی بنڕەتی لسر

.د جمانی برلكرۆكی سیستمی پ٤-كردنـــی ســـرۆكی ئنجومنـــی وەزیرانی ھرم بلپرســـراوی راستوخۆی دەســـتی راپڕاندنی سیاســـتی گشـــتیی ھرمـــو بخشـــینی ھمـــوو

دەستكی پویست بو بۆ بڕوەبردنی ھرم.٥-دانانـــی دوو جگـــر بـــۆ ھـــر یك لســـرۆكی م، كرنی وەزیرانی ھنجومرۆكی ئمو ســـرھ م خاسپاندنی ئو چكان بمینككیان لكی

لدەستووری ھرمدا. ٦-گۆڕینی ئاو سروودی نیشتمانیی ھرم بئاو سروودكی دیك، ك ھمای بۆ ھموو پكھاتكانی گلی ھرم تدا بـــو چمكی مرۆڤانو مدەنیی دوور لئنگـــزەی نتوایتیـــی تونـــدڕەو لخۆ

بگرێ.٧-ترخانكردنـــی بودجیك لدارایی گشـــتی بۆ ممو ئرتیی ھرۆكایدروســـتكردنی كۆشكی ســـشونی نیشتجبونی سرۆكی ھرمو خزانكی دەگرتوە دەب كارمندە ھمیشییكانی كۆشكی ســـرۆكایتی لســـر بنچینیـــی پیشـــیی نك

حزبایتی دابمزرن.٨-دانانی ھر دیارییك ك لپرسراوانی حكومت لڕووی پیشـــییوە لبڕوەبری گشتییوە سر بـــرەو ژوور وەری دەگـــرن، ببشـــك لموكـــی

گشتی.پشـــنیازكردنی مافـــی یاســـایك ٩-دەركردنـــی پكھنانی ناوچی ئۆتۆنۆمی تایبت بكمینكان م ناوچانو ئنلمزگاكان بسنی پارنجوومبۆ ئلـــڕووی داراییـــو كارگییوە ســـر بســـنتری

پارزگاك بن.١٠-دەركردنی یاســـایك ژمارەی پاسوانانی ھزی پاراســـتنی ھر یك لســـرۆكی ھرمو سرۆكی ئنجوومنـــی وەزیرانو جگرەكانیانـــو وەزیرەكانو شـــوەی دامزراندنـــو مرجكانـــی دامزراندنیان

دیاری بكا.١١-پكھنانی دەســـتی دەســـتپاكیی گشـــتی وەك دەزگایكی ســـربخۆ ھـــم لـــڕووی داراییو ھم لڕووی بڕوەبردنوە لژر چاودریی ئنجوومنی نیشتمانیی كوردستان، ك ئرككی تاوتوێ كردنی كشـــكانی گندەیی ناو دامودەزگاكانی حكومت

.دەبلكۆینـــوە بـــۆ دەســـتیك ١٢-پكھنانـــی لپشـــلكردنی یاســـا لدامـــودەزگا حكومییكان، كـــ وەك دەزگایكـــی ســـربخۆ لـــڕووی داراییو چاودریـــی لژـــر دەكاو كار بڕوەبردنـــوە

.نی نیشتمانیی كوردستاندا دەبنجومئ١٣-دەركردنـــی یاســـایك بـــۆ برپرچدانـــوەی گندەی، ك ماف بدات دەستی دەستپاكیی گشتی بۆ دانانی نونر بۆ خۆی لھموو فرمانگو دەزگا حكومییكانداو دانانی ستراتیجكی نیشتمانی لدژی گندەی، ك ھۆی بینراوو بیستراوو خوندراوەكانی راگیاندنو سیاســـتمدارانو رۆشنبیرانو پیاوانی

ئایین بشداریی تدا دەكن.١٤-دەركردنـــی یاســـای پاراســـتنی بكاربـــر بـــۆ دانانی میكانیزمی پویست بۆ پاراستنی مافكانی

بكاربر.١٥-دەركردنی یاسایك بۆ دامزراندنی دەستیكی وەی دیاریكردنی بودجریكردنی شگشتی بۆ چاودبۆ پارزگاكان، ك لكســـانی شارەزاو نونرانی پارـــزگاكان پكدـــو ئرككی ســـاغكردنوەی روەرانكی دادپوەیشـــب یشـــكردنی بودجداببســـر پارزگاكانداو دەستبركردنی شفافیت لســـرفكردنی بودجو لبرچاوگرتنی پویستیی

ناوچ ھرە زیانلكوتووەكان. ریـــی دارایـــی، ككخســـتنی دیوانـــی چاود١٦-یتـــا ئســـتا وەك دوو دەزگای لك جیـــا كار دەكاو یككیـــان ســـر بھولـــرەو ئـــوی تـــر ســـر بسلمانییو گردانی ئم دەزگای بئنجوومنی

نیشتمانیی كوردستانوە.١٧-دەركردنـــی یاســـایكی تایبت بركخســـتنی ھبژاردنی ئنجوومنی نیشـــتمانیی كوردســـتان پش ئنجامدانی ھبژاردن، ك نیاز وای ئمساڵ

ئنجام بدرێ.

ی لناكامب ۆژەیـــو پنـــدە ئرچبینی: ھت ـــك لـــتـــی و زۆرـــرو ھاوكانـــی چاودرۆژنامبوكـــراوەكان و ســـایتكان بوبۆتـــوە، بـــم ،ۆژەكر گرنگی پبویستی زانی لپدرخان بب

دووبارە بوی بكاتوە.بدرخان

ن: مارگرت سویڤان - وەرگانی ل عرەبییوە: پشەوی سید برایمیپالندانانی رووداو

داوا ل نووسینگی رۆژنامنووسی میری دەكرێ سودا لگڵ ھموو جۆرە رووداوە گشتییكان بكن. " رووداوی راگیاندن" ھی – رۆژنامنووسی بۆ بانگھشت دەكرێ- رووداوی دیكش ھیـــ، ھندێ ل نونرانی رۆژنامنووســـی ئامادە دەبن و ھندكی دیكیان ئامادە نابن. پویست لسر گوتبژی فرمی توانادار ب ل كارگی ھاوبش بوون ل ھر رووداوكدا، جا راگیاندن ب یان نا، تۆ میوانداری دەكی یان تۆ وەك میوان

ئامادە دەبیت.بیر لو رووداوان بكوە، ھر وەك نمایشـــكی شـــانۆگری یان ئاھنگكی سمایی با. دەب ھموو شتك پالن داندراوو نووسراو ب.دەب ھموو شتك پوەندی ب ب بابتی گشتی شانۆگری یان بالیكوە ب. دەب بڕوەبرك – لدەستی فرمانبـــران- ل شـــونك ھب، بۆ دنیابـــوون لوەی

كاروبارەكان بپی رەوتی پالن داندراو بج دەگینن.پالندانانی رووداوی ناوەخۆ

پویست ب پالنكی وردی ھر رووداوك دەكا، ك گوتبژی فرمی رۆژنامنووسی بشداری تدا دەكا، بم ب تایبت ئو رووداوانی وەك ســـردانی سرۆكی دەوت یان كۆبونوەی

ژمارەیك ل وەزیرانی دەرەوە.* وەك ھنـــگاوی یكم بڕوەبرك دابن تا سرپشـــتی ھموو رووداوەك بكا. لوانی ھموو شتك بڕوە ببا، یان سرپرشتی چند كسانكی دی بكا، ك سودا لگڵ ئركی

جیاجیا دەكن.* دوایی بیار ل بابتی رووداوەك بدە.

* مبست چیی؟* ئو ئامانجان چین، ك دەب بن دی؟

* ئو شونكارە چیی، ك دە ب بت دی؟.جیاجیاكانی رووداو دیاری بك كانی توخمتدوا مۆ *

?What impact do you want to have* ب ھاتنی رۆژ و ركوتك دەب گوتارەك تواو بووب؟

* ب ھاتنی ركوتك"كات" دەب داواكاری كرستكانی سكۆ و كورســـی و رەشماڵ و كابی كارەبا و تلفۆنكان پشكش

كراب؟* بـــ ھاتنی ركوتـــك"كات" پویســـتیت بـــ وەرگرتنی

رەزامندییكان ھی؟* بھاتنی ركوتك"كات" دەب بانگھشكان بنردرن؟

رووداوەك شداربوو لسانی بڵ كگردەوام لوەی بكۆبوون *بك، بۆ دنیابوون لوەی ئرككان ل جبجكردن دان.

،بك كنردانی شوك سجار تدا رۆژانمترین حاك ل *بۆ ئوەی ئاگات ل ركخســـتنی كارەكان ب. رووداوی گورە پویستی ب ســـردانی زوو ھی- لوانی چند ھفتیك بارەت بم ســـرمی. بردانی فســـ بارەت بشتر ســـپكۆبوونوەی نیو ســـعاتی نوان دوو وەزیر، ســـعاتك پش كاتك بس . دەب ھمیش ل بوونی یك ل فرمانبرەكان ل شونك دنیا بیت، پش چند سعاتك ل رووداوەك، بۆ ئوەی بتوانی ھر گۆڕانكارییكی ل دوا ســـاتكان دت پش

ئنجام بدا.* كتبكـــی راگیاندن بۆ رووداوەك ئامادە بك، ك خشـــتو لیســـتی بشداربووان و خاكانی باس یان گوتارو ژیننامی كســـ گرنگكانـــی رووداوەك لـــ خۆ دەگـــرێ، ھروەھا و راپۆرتكانی دی و ئرەكییسیاسی و س لسكی میكورت

.یوە ھكانلسم وەندی بپ ی، كرییانگرۆژنام* دوای رووداوەك سوپاســـنام بۆ بشداربووان بنرە، وەك

گورە بشداربووان و فرمانبرەكان.* كۆبوونـــوەی بدواداچوون لگڵ دەســـتی فرمانبرانت ساز بدە و راپۆرتكی كورتیش دەربارەی رەوتی چاك و خراپی

رووداوەك بنووس، بۆ چاككردنی رووداوەكانی ئایندە.لـــ تیۆریی گشـــتییكانی وتـــ یكگرتوەكانـــدا ٥ تا ١٠ رووداوەك كی كر ســـعاتبۆ پالندانانی ھ ویستســـعات پ

.ندەیخایپالندانانی رووداوی دەرەكی

گر رووداوەك پوەندی ب خكی دیكشـــوە ھبوو، بم برپرســـ میرییكت بانگھشـــت دەكرێ بۆ دووان لســـر رووداوەك، بۆی پویســـت پداچوونوەی گشـــت شـــتكان ،یوە ھكرپرســـشـــداربوونی بب وەندی بپ ی، كبكوەك بانگھشتكو ئو كرست رۆژنامگرییانی، ك باسی

.دایرپرسی تبجخت لسر بوونی یكك ل فرمانبرەكانت بك ل شونی رووداوەك پش روودانی. بمش دەتوان نونرایتیت بكاو ل گۆڕانكارییكانی برنامك بزان و ئاگاداری برپرسكت بكاتوە لـــ كارەك. ب ئمـــ ھیچ دەســـتكت ناب بۆ

.كرپرسشداركردنی ببلبشـــ گرنگكانـــی پالندانانـــی رووداوە دەرەكییـــكان، ھسنگاندنی بانگھشـــكی. ئمی خوارەوە لبر چاو بگرە: بپرســـكی میری گشـــتكی بۆ ماوەی چند سعاتك كرد، بۆ ئوەی گوتارك بدا برامبر جماوەرك وای دەزانی ر شانۆ بینی لســـ یشـــتگ م كاتتی، بنگرانیالی لبرھســـتكارانیتی. وا چاوەڕوان كرا برامبر جماوەركی نادۆســـت بدوێ. چونك ھیچ كام ل فرمانبرەكانی پشكی ركخستنكیان بسر نكردبۆوە، لبر ئوە كس نیدەزانی ئاڕاست كزارەكیی بانگھیش وەك ل ،كقینرووداوە راست

كراوە ھاتووە، ل رەوی خۆی الی داوە.بۆ رگگرتن ل روودانی ل ناكاوەكان، زۆر ل سیاستمدارەكان داوا دەكن گشـــت بانگھش ئاڕاست كراوەكانیان ب نووسراو ب. بم رگای ب تواوی ئوەی پویســـت دەزانن و دەتوانن گفتۆگۆ دەربارەی بشداربوونیان بكن ل سر بنمای ئوەی نووسراوە. زۆریان لوان ب نووسراو سروشتی بشداربوونیان

روون دەكنوە.بشی حڤھم

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

18

باوكی لزانل مــــژوودا زۆر پیاوی بلیمت و ھكوتوو تكۆشــــرو شاعیری داخوە ب بناوبانگمان ھبووە كات ل ژیاندابوون وەك پویست ب دوو دەنگیان نچووین و ھقی خۆیــــان ندراوەت تا ئم كاتی ژیانئاوایی دەكن كس بالیاندا وەی لگــــوزەر نــــاكات بۆ ئــــدەرگایان بچن ژوورەوە بۆ ئوەی لــــ زمانی خۆیان گۆێ بیســــتی راستییكان بن.. بۆ ئوەی ل دوا رۆژدا بخرت برچاوی نوەكانی

داھاتوو .بۆ ئم مبست سردانی شاری كۆیم كرد و لــــ نزیكوە لناو ی لكلل و پكــــ پ دوكانــــ ورەی كۆیوتی گــــنزیــــك مزگچاوم ب كســــایتی ناســــراوو خۆشویستی شاری حاجی (جالل ی ناسراو ب (بدوعید عســــ

(جالل جۆبار ) ی شاعیر كوت.شــــاعیری ناوبراو لدایك بووی سای (١٩٢٩) ی شارە خنجیالنكی كۆییــــ، لگڕەكی بایز ئاغا . بــــرادەرو ھاوڕی خۆشویســــتی بانی)یتا (مام جالل سرۆك ك لترند مزە چڕم بی ئما بانی دوور بووە، جگی تالكیتلم پكــــوەش ل قوتابخانی (اولــــی) خوندویانــــ، ئوكات مامۆستا قوتابخان بڕوەبری (جالل خوز) و دواتر مامۆستا (سابیر ئیسماعیل) بووە، رۆژانو شوان ل حوشی تكی لگڵ ســــرجم مندانی گڕەكی بایز ئاغــــا پلیكانــــ و مزراحان و نان نانــــ و رگان و جیغزان و

كالموشمان دەكرد.مام جالل ئوكاتیش لناو خكی ویست بوو، چونكڕەك خۆشگلالیك تاقانــــ بوو، لالیكی دیكــــ زۆر زیرەك و بلیمت بوو،

ل ناو شــــار ب زیرەكــــی ناوی دەركردبوو.

بیانیان قوتابی كات ریز دەكران م قوتابییك بوو لــــكو یئــــنیشتمانی شیعری بتوانایانی بۆ قوتابیان دەخوندەوە، یكك

: م شیعرانل كــــوردە تاكــــی بــــ خبری

عاریی نووستن ب واســــتی دواكوتنــــت ھــــر

كاربیب شاعیر دەت لبیرم جاركیان ) ســــردانی (مســــتفا خۆشناو ی كردیــــن و بــــكــــقوتابخانپۆلكانــــدا گــــڕا داوای لكردین بخونین، چونك تنھا ب خوندن

دەگین ئامانجكانمان .دەــــت خــــۆی وەك شــــاعیر زۆر دۆســــتی دەنــــگ خۆشــــان و بووە، شــــارە ئم گۆرانیبژانی قو (ف (دســــعال ئم) وان لئحمد)، ناسراو ب (مال كۆرەی مولودخوــــن) و (حمد ئمین

عباس ).شــــاعیر زۆر جار ھۆنراوەی داوە بم دەنگ خۆشان و پی دەگوتن نــــاوم نھنــــن، بــــن (جۆبار) شاعیرك ل ناوچی سلمانی، ھۆكارەكی بۆ ئوە دەگڕایوە، چونك لســــرەتا باوەڕم نبوو ل ھۆنراوە ھۆنینوە سركوتوو دەبم، ھر بۆی شاعیر رووداوكی زۆر سیری بۆ گاموە و گوتی: رۆژك یكك ل دەنگخۆشكان بناوی (مال ئســــعد ) ھات بۆ الم، پــــم گووت: مال ئســــعد لگــــڵ گۆرانی و غــــزەل گوتن چۆنی، ل وەمــــدا گوتی جالل چیــــت ل بشــــارموە، ئســــتا رەواجی غزەلكانمان زۆر الوازە، لو كاتوە ك دەنگ خۆشــــكان ناوچی (شــــاعیركی ھۆنراوەی

ســــلمانی ب ناوی جالل جۆبار) دەن.

جالل جۆبار خۆی ئاشكرا ناكات، ك ئــــم ھۆنراوە ھی ئوە، بم شــــوك لگل (مــــال ئحمد) مولــــود دەخوننوە ب قســــی خۆش و بسیاست ناوی جۆباری پ ئاشــــكرا دەكات . بۆب بیانی ھــــات بــــۆ الم، داوای لبوردنی ل كردم و پــــی گوتم ئوە فم لدەكی، ئوسا خۆم ل ئاشكرا

كرد .شاعیر لگڵ چند كسایتییكی ئم شــــارە بشــــداری كردووە، لتیپــــی باواجی كۆی لســــای (١٩٥٩) تــــا ســــای (١٩٦١)، ئم بوو خوالخۆش كسایتیانش دكتۆر (خالید ســــعید ) مامۆستا (كریــــم شــــارەزا) و مامۆســــتا

(ئحمد دزار) بوون .تیپــــی باواجی لســــای (١٩٥٧) لالین مامۆستا (ئندۆئیسرائیل)، كــــ بــــ مامۆســــتا (باكــــوری) ھۆنرمنــــد ناســــراوە لســــر

كی كۆیزە خڕم بدەســــتی ئفری مۆسیقا بوون، ب تایبتی

مامۆستا (سردار ئحمد) .لسای (١٩٦٣) ئم تیپ تكچوو، شاعیر دەت: ل سانی (١٩٥٤) لســــای گیــــراوم، (١٩٥٧) و ،وە بۆ شــــامی(١٩٦١) دوورخرامعبدولســــالم كودەتاكی دوای ل ،وە كۆیڕامبــــوردن گل ب میشورۆز ھژنی نئاھانگی جلســــانی كردووە. بشــــداریم (١٩٤٥) بــــ دواوە جژنی نورۆز ل (تاتۆكان، شاخپیسك، كانی بســــكان) و گردی (قازی محمد)

دەگدرا. كانی كۆیكت: جوولشاعیر دەكوردایتییكی باشیان دەكرد، من ركخستن شانیكی لپرسراوی بووم، ئــــوكات چند ئندامكی :م ناوانبوو بــــم ھكــــجوولئیســــماعیل فرەجی، (ســــابیر نزری، ســــریقی الوالو). ســــای (١٩٤٨) ك رۆیشــــتن ل حوشی ســــرا بركران، ھاواریان دەكرد (خودای ھتــــا ھتای ئاوا بت

.(شاری كۆیشــــاعیر دەت: تا ئســــتا ھیچ .نییــــ نووســــراوم دیوانكــــی دیوانكی گــــورەی چاپ نكراوم ھبوو، ل ســــای (١٩٦٣) ل ناو چروی كپــــری (ئحمــــدی مام شــــاردبووموە، حرەس علی) لھموو ئاگریان رۆژك قومی پرەكانی نــــاو رەزەكانی كۆیكبردا، ئــــم كپرەش یكك بوو لمان، دیوانكشم لناو چوو. ئستا (كۆمك) ھۆنراوەم ھن

ئامادەی بۆ چاپكردن .شــــاعیر رووداوكــــی مژوویــــی لســــر ھبژاردنكی ســــای (١٩٥٢) بۆ گاموە، گوتی: سای (١٩٥٢) ھبــــژاردن دەكــــرا، دوو ســــندووق دانرا بــــوو، یككیان ل مزگوتی بایــــز ئاغا و ئوی دیكیــــان ل مزگوتــــی گورەی كۆی بوو .ئوكات دوو پالورا و دەست نیشان كرابوون، یككیان

خوالخۆشبوو (مسعود محمد) و ئوی تریان خوا لخۆشــــبوو( مــــال حوز ئاغا) بــــوو خكی دەربچت پی خۆشبوو(مسعود) ھــــر بۆیــــ برادەرانــــی حیزبی شــــیوعی لگڵ پیاوك ب ناوی مام (ئســــعد حم ئاغا) كفنی ســــپی لبر كردبــــوو پالماری ھبژاردنیــــان ســــندووقكی وتی بایز ئاغــــا دا، لمزگ لــــئنجامدا كاغزەكان پرش و بو بــــوو ھبژاردنكــــ تك چوو، ئم رۆژە ئســــتا بووە برۆژكی مژوویی لم شارە ب رۆژی (كفن

لبر) ناو دەبردرت.شاعیر شیعرەكانی ھمچشنن ( كۆمیتی و ئاینی و سیاســــی و غزەل و خۆشویستی و وەسف

) ە.ئوەی پاــــی پوەنام ھۆنراوەی ل بیانیان بھۆنمــــوە، ئاینی مزگوتكان كباریان ب عرەبی و ب فارسی دەگوت، بۆی بیارم دا ھۆنــــراوەی ئاینــــی دابنم بۆ ئوەی مــــالكان كبار ب كوردی بن، ئم ھۆنراوەی وای لھات ل ھموو مزگوتــــكان دەگوترا

پش بانگی بیانیان .زەمانو چرخــــی گردوون چۆن وە، كن ئیری كدەسۆرێ، سچنــــد دەورو دوكان تك چوو و بزر بوو، چندەھا ھزارشــــوە، بــــۆ رەمزانان ئــــم ھۆنراوەیم دانا، لسر شاشی تلفزیۆنی

كركوك دەگوترا.ئی خودا ھاتووم قاپی تۆ بدەم

پاڕانوە كۆم خشین و منیش بب تۆ ب

تاوانوە دوا جار شــــاعیر لسای (١٩٧٤) پیوەنــــدی و دەربدەربــــووە بشۆڕشــــوە كــــردووە. ل دوای نسكۆی سای (١٩٧٥) دەگڕتوە كۆی تا ئســــتا لم شــــارە ژیان بســــر دەبات بــــ دوكانداری و شــــارەوانی ئنجومنی ئندامی

.یكۆی

! جۆبــــــــاری شاعیــــــر بناس

خالید عوسمان تھاقانیع دەگوترێ پمان میشــــھبین، ئم فلسفی ب كۆمی ،كی نامۆ نییدیاردەی ك ،كخبــــو پیی ئمــــ كۆمگیكی ترادســــیۆنی گوھریــــی خوازی بكار برین، ل ھمان كاتیشدا كلپووركی مژوویی دەقگرتووی فندەمینتالی بیركردنوە و رگی ژیانمان دیــــاری دەكات، ك ھر الدانــــك لی ب نامۆ و ســــیرو نگونجاو دادەنرێ. ل راســــتیدا ب ت نیینھا تایبت م دۆخــــئ ككو دیاردەیب ،می ئگكۆمل ئوروپای سدە ناوەنجییكان و تا سدەی نۆزدەی سدەی تیۆرو قوتابخان زانستییكانیشوە ھر گكۆم ل ھبووە، ھروەھــــا داخراوەكانی ســــعودی و ھندێ وتــــی ئفریقی و ل نو چندین ئستاشــــدا كاتی دیكــــی گی

.یبوونی ھبــــم ئاخۆ دیاردەكــــ ل رووی لۆژیكی و مدەنی و پشكوتنوە

ب دیاردەیكی دروست دادەنرێ؟پرســــیاركی وەمی بۆ بگومان ئوھا ناب ب تنھا ب (ئا) یاخود تنھــــا ب (نــــا) وەم بدرتوە، بــــۆ خۆی ل دیاردەكــــ چونكــــبم ،دروست بابتییوە رووی ك لوە جۆررووی خودییــــ لســــبارەت ،دایت نادروســــتی وە دەكرێ بتییــــرووی باب بدیاردەیكی تا رادەیك دروســــتی رجلومی ھیو پین، بــــدابننا ئاســــایی و دواكوتوو و گۆران ھۆكاری ســــردانھاتووەكان بســــرەكین ل فۆرمۆكردنی ئم نگۆڕاوەی، تییباب راســــتییك تنانت پیرۆزو رەواشكراوە، وەك راستییكی دروست مامی پــــ دەكرێ. ھــــر ئو ھــــۆكارە بابتیانش، دەبــــن ب ھاندەرو و دەروونی ھۆكارە ئاراستكری ل واتكان، كخودییــــ ھزرییدۆخی ئوھادا تاككان خودەكانیان بــــ تــــواوی ل ژــــر كۆنترۆی وەشر ئبر لھ ،خۆیاندا نییب ھۆكاركی نیمچ دروستیشــــی كی نیمچھۆكار وا بزانم، ئندروستی دەزانم، بو پیی مرۆڤ و كسایتی مرۆرڤ زادەی ژینگی بین دەكرێ وایــــك خۆیتی، مرۆڤكان دروست بیر دەكنوە و

دروستیش رەفتار دەكن؟

وەمی پرســــیاركی لــــم جۆرە .كی ئاسان نییكار

دەكــــرێ بیــــن (ئا) و دەشــــكرێ بیــــن (نا)، بۆ (ئا)یك پاســــاو ئوەیــــ ھۆشــــیاری تاكــــكان، وەیژووییم ھۆشــــیاریی لــــو تكڵ كولتووركــــی مژووش ل كــــراوو رەخنر نســــكار ل ڵ بكگیــــراو و پیرۆزكراو و تنھۆشیاری ئایینی و ل چوارچوەی زانیــــاری ســــنووردارو رەھــــاش دەرنچووە، ب پرۆسی رەخنو بــــ عقالنیكردنیش تپڕنبووە و بب فلتریــــش وەكو عورفك ناســــنراون و الدانیــــش لیــــان ل ،ڕێ دەرچوونگونــــاه و لــــباركی ئوھاشدا، ك راستییكی پچوانــــی ئم ھقووی ئم كۆمگی نیی، كوات پرۆسی براوردكردنی دوو راستی دژیك، پــــك نگونجــــاو بپی یاخود پویســــت و ل ناوخۆدا ب ئاكام نگیشتووە، لبر ئم ھۆیانوە ش، كندین ھۆی دیكر چبــــللم وتارەدا دەرفتی باسكردنیان نیی، ئم حات ب دروســــت و نادروست ب كاتیشــــدا لھمان دەزانم، دروستییكم ل درەكانی ل بــــم باســــكرد، ســــرەوە درەكانی تردا ك دەیاننوسم باس ل نادروستییك دەكم ل رووی دەستی پرسیار بو خوودییوەو ی، كمانئایــــا ئ م، كدەكپئاماژەم پكردن پاســــاوی رەھان و گومان الی كســــانی نووسرو ھۆشــــیار دروســــت نــــاكات، ك ،وھایئ كئاخۆ مــــادەم واقیعكوات ب ھۆی بوونی پیوەندی ھۆكاریی ل نوان ھۆكاری بابتی ردەبھ كوە، راستییو خودیی

واب و شیاوی گۆڕان نب؟بگومان دەب گومان ل راستییكی وەھا بكین و قناعت ب یاسایی كراوەكش بخین بر نشتری ناكــــرێ رەخنــــوە، بــــراوردو بین بۆمان نیی گومان بكین و نگۆڕاوەكان ھموو ب قناعت نكین و نشتوانین رەتدان بكین. ب ئمــــۆ ئامرازو بابتكانی براوردكردن و گۆڕان ھن و دەكرێ ھۆشــــیاری تاككانیش بگۆڕین و بیركردنوە ببت سنتری تاك تــــی رەھا، كناعو گــــۆڕان، قل دەرەوەی خوودی مرۆڤكانوە ھاتــــووە و تزگیكی زەمنی

و ئازادی ل خشــــبكوژ و ئازاربمــــرۆڤ زەوت دەكات. مرۆڤ ئو ك ،رەوەیــــبیرك بوونــــوەرە خاوەن ویست و توانایكی زۆرەو برەو ژیان ئاراســــتی دەتوانرگی سركوتن و بایی ببات، و دروســــتشــــیاو نییكی نكارگر ئم ســــوود ل ئزموونی و تاك و كۆمگكانی تر وەربگرین بۆئوەی ســــرچاوەی دروست و پتو بۆ ھنگاوەكانمان بدۆزینوە و بنیادی بنین و ھمیش نۆژەنی بردەوامی ئمشیان بكینوە، ب زیندووتی و كاراییكی دروست و پ بخشــــش ب كۆمگكمان ســــرچاوەكی ك دەبخشت، عقــــ و ھۆش و رۆشــــنبیریكی واقیعی و پۆزتیڤی دەومندكراو ب تیۆرو فلســــف و ئزموونی

.گۆڕاوی ژیانكۆمگیــــك ھــــر راســــتتایبتمندی خــــۆی ھی، بم ھیچ تایبتمندیك نیی شیاوی ،بوە نتیڤالی پۆزگۆڕان بــــ نــــدی دەبتمی تایبیو پبــــژیانكی شــــیاوو پشــــكوتوو و با بۆ تاككان بەخسن، نك

ببت ھۆی ئیفلیجكردنیان.ئاخۆ شتكی سیر نیی وشكسای بۆ خراپكاری مرۆڤكان ب گشتی بگڕنرتــــوە بب باســــكردنی تنانت سرەكییكان، ھۆكارە گــــر مرۆڤیــــش بن، بــــم خۆ گۆی ســــر مرۆڤكانی ھمــــوو و پارچنكــــردن نیــــن. زەوی وردنكردنــــوەی خراپــــكاری و ئاماژە پكردنی ب شوەیكی رەھا ڵ لۆژیكی زانستی و راستییگلتایبتكان یك ناگرتوە و ھیچ چارەســــركی كردەییشی بدوادا ب كی رەھایكو حوكمت، بنای تیدا بم مرۆڤایرجســــمردن بھزو الیــــن و دەزگا چاكخواز و زانستخواز و مرۆڤخوازەكانیشوە ببــــ ئاماژەكردنــــی بجــــۆرێ یاخــــود خراپكارییــــكان، كاریی لخراپ ئاماژەكــــردن بــــروانگی رەفتاری ئاسایی و تا كسی پیوەندییكی ك ھیچ تاككان، ھــــۆكاری ل نوانیــــان و لگڵ وە نییكاندیــــاردە سروشــــتییوەك ئــــوەی ھۆكارەكان ب جل و برگی ئاو وا مۆدەی ئافرەتان و گۆرانی سۆزداری و كلیپ و جۆرك ل فیلم و نووســــراوی نووسران

رەو بو رۆشــــنبیران، یاخوود بعلمانیت چوون و ب زانستیبوونی كۆمگــــ دەگڕننــــوە، كچی ھۆكارەكانــــی وشــــك ســــای و باران نباریــــن و گرانیی روون و ئاشــــكران و دەكرێ ھــــر تاككی كۆمگ ل رگی خوندنوە و ھۆیكانــــی راگیاندنوە زانیاری

.وە بزانبارەیان لبگومان ھۆشیاریكی ساخت الی وەیم شب ك ،یھ و تاكانئبیردەكنوە، ك ل دەركپكردنكی ئاخۆ درووســــتبووە، ناعقنی یاخود ،قع ســــینوەی مئكوشتنی عق، یاخوود سادەیی و

ھژاری معریفت نیی؟ئاخــــۆ دەكــــرێ مــــرۆڤ ھلكی راســــت و چپ بسر دۆزینوەی داھنان گــــورەو بردەوامكاندا بشــــكرێ ئگــــر بھنــــت، ئاخــــۆ چ معریفتكی ســــادە

لپشتوەیتی.ئاخۆ باشتر و راستر و گونجاوتر نیی، مرۆڤی ھاوچرخ و نوخواز خۆی ب معریفتــــی عقنی و ئزموونگــــری دەومند بكات، ك دوو ھۆكاری ھــــرە گرنگن بۆ ھۆشــــیاركردنوە و دروستكردنی ھبوون، وات كینوونی مرۆڤ، بۆچی دەب مرۆڤی ئم ئاگاداری كارەكانی ناســــا و مبندەكانی دیكی زانســــتی نب، ك كاری یكجار مزنی زانســــتیان ئنجام داوە، كــــ بھۆیــــوە دەتوانــــن وەمــــی راســــت و دروســــت بۆ دیاردە نا ئاسایی سروشتییكان ش دیاردەی وشكوانوە، لبدەنسای و ب بارانی و گۆڕانی كش و ھــــواو چندین دیاردەی دیكی سروشــــتی، كــــ ھندكیــــان بۆ دەگڕنوەو ھۆكاری سروشــــتی ھندكی تر بۆ ھۆكاری دەســــتی مرۆڤ نابرپرسكان دەگڕنوە، ك زانست و سیاست و ئابووری بۆ مبســــتی تایبت یاخود بۆ برژەوەندی چند كۆم كسك ب خراپی بكاردەھنن، ل راستیدا كم كس ھی راگیربوونی كمی، یاخوود تكچوونی چینی ئۆزۆنی نبیســــتب، ك وشــــك سایش

بۆئم ھۆكاران دەگڕتوە.نكۆــــی لــــوە ناكــــرێ خــــراپ تكنلۆژیــــای بكارھنانــــی وەك مدەنــــی و ســــربازی پاشــــماوەی ئتۆمــــی زیادبوونی پیسبوونی ژینگ ل كردەی مرۆڤی

ھاوچرخن؟راســــتییكی ئوەشــــدا لگــــڵ مژوویی ھی، ك ناكرێ مرۆڤ

فرامۆشی بكات، ئوەی ل دنیای كایوە ھاتۆتــــ پشــــكوتوودا كم نییــــ، ب ھیچ شــــوەیك كــــم و كمبھا نییــــ و مرۆڤ ئــــو ئویــــش ،نســــپدەح زانســــتی و كلتووریی وتدەسكزەبالحی، ك لســــر دەستی زانایــــان و ھزرڤانــــان و ئدیبان عقخــــوازەكان ھونرمنــــدە و ھاتۆتــــوە، ئویش ل ئنجامی ن و پژخایــــكــــی دریملمالننبردی لگڵ كلسا ب مبستی عقییكانی توانا ســــلماندنی مرۆڤ و بوكردنوە و چسپاندنی رۆشنبیری عقنی گومانكارو كم گومانكردن ل لــــ ت، كناعقئایینی و مژوویــــی كلپووری

.نسیحدا خۆی دەنومو ھزرڤانــــكان بانگوازەكانــــی زانایانی وەك دیكارت و گالیلۆ و كردن بباوەڕن ب ندانی دیكچھموو ئوانی ك ل كلپووردا كلپــــووری بــــ دەگوترــــن ســــرەتایكی مسیحیشــــوە، راســــت و دروســــت بــــوو، بــــۆ راپڕانــــدن و ھژاندنی ئوروپای ب گیاندنی و فندەمینتالیستی مدەنیت و دیموكراسی و ئازادیی و بایی لــــ میانی خوندنوە و ھوەشاندنوەی ھموو رابردوو و شارســــتانتی و ژیاری ئوروپا

ب كلپووری ئاینیشوە. بـــب دەشـــزانین ھـــروەك گومانكـــردن و ببـــ قناعتی رەھا ئو پرۆس گورەی ئستم بوو، ك ھنـــگاوی دیكی بدوا داھـــات، ئویش شـــیكردنوەی لۆژیكـــی و ھۆكارناســـینی ھۆكاریی شت و دیاردەكان بوو، ل رگـــی تیـــۆرو ئزموونكی تواوكارییـــوە، زنجیرەیـــی بگۆمـــان ئیفلیجكردنـــی چاالكی عقلی دەركپكـــردن لالین دژە ھوكی لـــگ گۆڕانكانوە، نائاســـایین بـــۆ ببشـــكردنی ماتریالی ئامادەبوون ل مرۆڤ مئ ئاخـــۆ دەرونییكـــی، و لستاندنی ویستی ئازادانی دوور نڕســـكاوەكانی رییكاریگ ل رییو كاریگئـــ ،مرۆڤ نییـــ ی، كنیانقنازانســـتی و ناعبرھمی زەمنی ھژاریی زانستی و دەركپكردنی عقی و ھۆشیاریی مـــژوون، دوورەكانـــی ســـدە واتـــ زەمنـــی منداتی چمك و معریفـــ، ك مـــرۆڤ برەو خۆونكردن و بفیۆدانی وزەكانی دەبن، ك ئمشیان نادروستو

.خشكی تاڵ و ئازاربراستیی

ب قناعتی دوای گومان حیكایتی شار

پتای گندەی

محمد كریم نانوا- مـــرۆڤ ئگـــر بچـــاوی گشـــبین و خۆشویســـتی ســـیری كاروكردەوەكانی حكومتـــی ھرمـــی كوردســـتان بكات، بگومـــان حقـــ رەش و ســـپی لك جیا بكاتوە، ئســـتاك كوردســـتان نك ئو كوردســـتان ورانی ژر دەســـتی داگیر ك رۆژ لمامكوردســـتان وەك ن ،رانكدوای رۆژ با دەكات، بگومان ل ســـایی سبری دا دەحسینوە، بل ل گشت بوارەكاندا كارو پـــرۆژەی نایاب و جدوان

.نجام دراوە، شایانی دەست خۆشییئبم لپشتی ئم ھموو جوانكاریانوە، كاریانندەم گئ ،ئاردای كاریش لندەگ كن بكـــی بـــۆری چتارمایی تـــبوونرووخسارو سیمای كار پوخت وجوانكانی

حكومت، جوانییكی داپۆشیوە.- گندەـــ بریتـــی نییـــ لـــ دزی و قاچاندنوەی پارە ل رگای لژنی كین ل فرمانگاكان، ب پكرنوەی (وەسل)ی بتاڵ و حپلوشـــكردنی پارەی پشینی مانگانی فرمانگـــكان و كاك و برالی نوان برپرســـانی بادەست ب ندەرانی جبج كردنی پرۆژەكان، ئم رچكۆالنو ن، كھ ی دیكدەیان كۆرەڕێ و شـــارببرۆژی رووناك ســـروەت و سامانی گل پیدا تیـــرۆر دەكرت، بۆ نمون وەكو ئو فرمانبرانی ك ل ســـایی ســـبری مســـئوالن دەوام ناكـــن، وەكـــو ئـــو مسئوالنی كبچندان حیمایی وەھمیان ھی، وەكو ئوانی بناوی عشیرەتانو دیوەخانانو پیاو ماقون و نازانم چیوچی، ب دەفتر دۆالر ل خزنی گڵ حپلوش

دەكن.- لـــ ھمـــووی ســـیرتر لـــم ولتی یندا، پارەی پیـــاو ماقوكوردەوارییـــ كی دیككخ ،نو ماقویری ئوادیارە غب گشت دەرۆزەكر و سواكر و خازوكی و

گجر و گوجرن. رانرمانبو فی ئـــندەروەھـــا گھ -دەگرتوە، ك بزەبری دەســـتو قم و لھاتووی خۆیان پلـــ و پایی وەزیفیان وەرنگرتـــووە، ھروەھـــا وەكو ئوانی ھجـــارەی بناوك، یان بناوی (شـــت) زەویان وەرگرتووە، ل ھمووی ســـیرتر ئوانی وەكو گوزی ســـاغ ساغن، بم بناوی نخۆشی و ب ھۆی پیوەندی، جا ھرجۆرە پویندیكی ھبت، ب دەفتر تیاترۆخانكانـــی و و وەردەگـــرن دۆالر ئوروپا خۆت بگرە مشـــتری چورھات، گندەـــی بریتیی لوانی لـــ ژیانیاندا رۆژـــك ن خباتی سیاســـی و ن چكی دە كچی ھگرتووە، پشـــمرگایتیان پانزە ساڵ خزمتی پشـــمرگایتیان بۆ دەنووســـن، كاكم ئیمتیازاتی پل و پایی وەزیفـــی و زەوی پـــ وەردەگـــرێ، كاری گندەی گك كون و قوژبن دەگرتوە، بگـــرە دەیـــان ریئچگـــی دیك ھـــن بۆ گندەكاری، ئســـن پیاو شرم دەكات تنانـــت ناویان بھن، لـــی حیف و مخابن دەبوای ئم وەكو میللتی كورد بۆ رزگرتن ل خونی شھیدانی رزگاریخوازی كـــورد و كوردســـتان و گیانـــی برزەفی ئنفالكـــراون و رۆحی بســـووتماكبوونی رگیـــز خۆمان لكیمیا بارانكـــراوان ھعقـــرەی گندەـــكاری ندەیـــن، چونكی ڵ بكت ،كی كوشـــندەیتایی پندەگشادمار و ھســـت و ھۆش و بیركردنوەی مـــرۆڤ بت، ك بـــو ھۆیـــوە ھرچی ،تی و ئیالھییرزی مرۆڤایرەوشـــتی ب ی خۆی، بۆیر پژ مووی دەخاتر ھھواچاك ل پنـــاو برژەوەندی بای گی كوردســـتان، دوور ل ھموو ئیعتباراتكی ویستری، پشیرەتگسیاسی، حزبی، عگندەی ل رەگ و ریشوەڕا ھبكشین، بۆ ئـــوەی چیتر جمـــاوەر ب چاوی لل سیری ئم كاروپرۆژە جوانانی حكومت نكات، ك ل راســـتیدا حكومت ل بواری ئاوەدانكردنـــوەی دھـــات و شـــارەكانی كوردستاندا، كمترخم نبووە، ئم وەكو ورەترین لنگاوی گت چاوەڕوانی ھمیلل

حكومتی ھرمی كوردستان.

یگشـــت

جالل جۆباری شاعیر

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

19

جوھر كرمانجپشكییكی كورت

نتــــوەی كــــورد یككــــ لــــو نتوانی دەومندترین سامانی كلپوور ،یــــھ نتوایتییان و فۆلكلــــۆری كــــوردی زۆر جــــار وەك ســــرچاوەیكی رەســــن بۆ دۆزینوەی و زمان راستكردنوەی چاوگكانیشی پنای بۆ دەبردرێ، ل دــــر زەمانییوە گۆرانی كوردی زۆر كلنی ل مژوودا پكردۆتوە و زۆر كاتیش گۆرانی بژانی كورد وەك مژوونووسك بسر ھات و كان و كارەســــاتنزترووداوە دگورەكانی نتوەی كوردیان تۆمار

كردووە و پشكشیان كردووە.الوك_ لــــ بنچوە بســــر ئم ژووییانــــم رووداوە و داســــتان لــــ كــــــــدراوە، الوك جۆرھ تیشتایب كانی كوردی، كقاممب شوە زمانی كرمانجی سروو، دەســــتیك الوك بژی زۆر گورە ئسپی برفراواندا، یدانم لم دەنگــــی خۆیان تــــاوداوەو چندین الوكی نمریان بۆ ئم جھیشتووە، بواری جۆراوجۆر وتراوە، ك ل كسواری شۆڕە قارەمانكانی باسی كورد و شڕو پكدادان مژووییكان ی كواندار. ئر ھاتی دوو دسبجی پنجیان دیارە و شــــریت و قوانكانیان، سریان ب زۆربی مای كوردیدا داگرتووە، نموونیان زۆرن، كاوس ئاغا یكك لو شۆڕە سوارانی دەیان الوك و حیران و بست و وەك كلپوورو سامانكی نتوایتی بۆ جھیشتووین، بم بداخوە ھمیش ناھمواری باری كوردستان شڕو شۆڕی دڕندایتی رژمــــ یــــك لــــدوای یككان زۆرجار بوونت ھۆی كم بوون و و گۆرانییكی ئشناوچوونی بلنتوەییانی، ك دژی رژم داگیر كرەكانی كوردســــتان وتراوە، بۆ نموون كاوس ئاغا چند الوككی بزربووە، ك یكــــك لوان دژی رژمــــی بۆگنی پاشــــایتی كۆنی (ملیكۆ، بالیی عراق گوتــــراوە والتی كوردستان) وات ،وەكخوژمئی ملیك دەســــت لــــ یخمان متی ئو نبگرە و وازمان لھ

.كوردستانالوكی زۆرجار ئوەش ســــرەڕای مژوونووســــانیش بۆ كوردەواری بۆت ســــرچاوە بۆ ساخكردنوەی بســــرھاتی رووداوو ھنــــدێ

كوردستان، دیارە لو سردەماندا بوونــــی نووســــین بــــر نبــــلزمانی كوردی دەماودەم داســــتان و بسرھاتكان لسر زمانی الوك

بژان وتراوەتوە.بۆ نموونــــ ئگر لســــر دەمی كۆر پاشــــای روانــــدزدا بیتك و الوككمــــان بۆ دەســــت بكوتای و

بۆمان بمابایوە ئستا ئو گرم و كشی سبارەت ب خیانتكردنی زۆر ب ئارادای لــــ "تالی خم"

چاكی بۆمان روون دەبۆوە.بداخوە لم كاتدا سرچاوەیكی ئوتۆمــــان ال نییــــ، پوختی ئم گۆرانــــی بژان بخین روو، بم ئوەی ك دیارو ئاشكرای، كاوس

شــــقوەی شــــاری خكی ئاغا نزیك ھولر بووەو ل ساكانی "١٩٣٠"دا دەنگ و ســــدای لســــر قــــوان و ل كۆڕو دانیشــــتنكانی ئوسادا بوبۆتوە، كاوس ئاغا ل ســــرەتای دامزراندنی ئزگی كوردی ل بغدا، ھوی داوە وەك

گۆرانی بژك خۆی بناسن، بم لبر ئوەی ل كاتی قســــكردن زمانی دەگیرا و بحــــاڵ دەیتوانی دوو قســــ بكات، دەستیان نابۆوە تۆماركردنی بــــواری رووییوە بگۆرانییــــان ندابــــوو، دەگنوە دوای ئوە ل ئزگك دت دەرەوە یكك لــــ ،ســــارددەبناسھلــــ قاوەخانكانی نزیــــك بوێ دادەنیش و دەست دەخات بناگوی و چنــــد الوكك تــــ ھدەكات، كــــ كارمندەكانــــی ئزگ گویان لدەب دنوە الی و دەستو دامنی دەبن، دەیبنــــوە ئزگو گۆرانی بۆ تۆماردەكن، ھر دوای ئوەش كۆمپانیــــا بیانییكانی گرامافۆن و بزەفــــۆن چقماقچی دەوری دەدەن و گۆرانییكانی لســــر قوان بۆ

تۆمار دەكن.كاوس ئاغا گۆرانی بژكی ئاسایی نبــــووە بۆ ھــــواو نفس گۆرانی وتبــــ، بكو یكك بــــووە لو گۆرانی بژانی ل ناخوە گۆرانی وتــــووە، زۆر جار بــــ دەم گۆرانی وتنوە گریاوە، ئستاش ك گوگر گوی لــــ الوككانــــی دەب، ئم سۆزەی ھست پدەكات، سرەڕای كوردســــتانیش بارودۆخانی ئو مایــــی بۆتــــ تــــرە ھۆیكــــی نپاراستنی ھموو قوانكانی ئم گۆرانی بــــژە، ئویش نبوونی و كی كوردستان بۆتدەستكورتی خكۆسپ لبردەم زۆر بو بوونوەی قوانكانی، چونك لو سردەمدا ئوانی، ك دەست رۆیشتوبوون و توانای كینی گرامفۆن و قوانیان ھبــــووە، تنیــــا ماــــ ئاغا و نییو دەگمئ خاكان بووە، بۆیكول بو بوونــــوەی گۆرانییكانی تگركی دیك بــــووە، لبر دەم بوبوونــــوەی گۆرانییكانی ئم

گۆرانیبژەو لدواتر پاراستنیان.ل گۆرانیی بناوبانگكانی كاوس ئاغا، الوكی شخ محمودە، ك بۆ شڕی سورداشــــی وتووە و باسی چۆنییتی ئم شــــڕەو جۆری ئو چكان دەكات تیدا بكار ھاتوون، گوگر وا لــــدەكات وەك فلیمكی ســــینمایی گۆڕەپانی شــــڕەكی ،ببســــترجر چاواندا ببــــلتواوی رووداو و بســــرھاتكان وەك خۆی ببین، ھروەھا الوكی گنج خلیل، ك تایبت بســــر كوردستان، درینی ددارەی دوو گنج خلیل و حوست"، كاوس ــــدەدا بویدا ھو الوكئاغا لــــجوانترین ونی شــــیعری ھست و ســــۆزی دەروونی ئم دوو ددارە بخاتــــڕوو، بۆ نموون: لســــر زمانی "حوست"ەوە باسی گنج خلیــــل دەكات، كــــ نخۆشــــو پویســــت رەوانــــی دەرەوەی وت

بكرت بۆ چارەسركردن.جــــا حوســــتی دوت بــــم جۆرە دەیوێ گنــــج خلیلی دەزگیرانی بڕێ بكات و دە: من خۆم دەكم بــــ مایینكی ســــكوی و زین و م، لكــــی بۆ دروســــت بكــــفرك دروست كراب (عامن) ڕوتووكیپو قایشكی ل ھمدان بۆ بنم و كزی و بسككانی خۆم دەبم بۆی دەكم ب رشــــم و سر ھوساری خزمی لووتم بۆی دەكم ب نای ئســــپكی و گوارەی گوم دەكم بــــ وردە بزمار، بــــا گنج خلیل ك دەچت وتــــی بیانییان نن ســــواركی كوردە و چند ب كارو بارە!!! ل الوكی (موانۆ)شدا دیسان وە ككر زمانــــی كچســــر لھچاوەڕوانی ھاتنی دەزگیرانكیتی بــــۆ خوازبنــــی بــــت، دەمدەمی تۆزك باریك درەنگ ئوارەیكی ل دوور دیــــاردەدا، كچ دە ئو و باریكئ ك نیم بداتی مزگسكتۆزە سوار ئسپ و دەزگیرانكی من، بخوازێ مای دنیای، ب مای دنیای خنی دەكم، ل ئنجامدا یــــدەدا، ھك لو رمكــــریھ یھ "یگوز مسواری "ع ،دە "یڕتی بنی بن "ســــواری ودەئیتر ھر یكو مزەندەیك دە و

ھیچیان راست دەرناچن، كچك ما شرك ئاوریشمی خاو ل دەستی خۆی وەردە پچ و بدەم تشــــی رســــتنوە ل پلیكانی ســــربان كی باریكماشایوێ و تردەكس

:دەكات و دە تۆزەكن سواری عم مسنۆن سواری عم گوزنۆ

سوارە كوڕت مامینۆداخوازیكری وی بز نینۆ.

توربان دادەبزێ و دەكسئینجا ل ی باوكوەی دیوەخانی مارازاندن

بم جۆرە دەیازنتوە: باب ما زێ رابم دیوەخانئ

خۆ برشنم ب گووێ. مكســــنی و م مخۆ بك سینگ

خۆ بكم فنجان قاوێ.

وەی كرەڕای ئس ئاغا...سكاوخــــاوەن دەنگكی خۆش بووە، زۆر ب وردیش ب دوای وشی رەسن و ونی شیعریدا گڕاوەو جوانترین رســــتی ھبژاردووە، بۆ ئوەی

.نبساز كی كوردی لالوكئوەتا ل الوكی شــــخ محموددا زۆر ب دیقت و كوردان سربردەی شڕی سورداشمان بۆ دەگتوە، ك ل نوان حكومتی كوردستان و حكومتی بغدا و ئینگلیز روویداوە و سرئنجام بۆت مایی رووخانی

حكومتی كوردستان:دەلۆی لۆ.. دەلۆی لۆ...

دەلۆی لۆ.. دەلۆی...شخ زرێ یالتم محمانیدا كرێ سلبھارا ب

نڕا لوش لحاسمانا خۆش دێ گن تیارا

شرقن مترەلۆزا رنگن بۆمبا و گازەگازێ نۆبتدارا

ب...شادوشھودی شخ محمود كاكیشخ قادر باب لتیف

كلكی...سب دەنگا گاز دەكاكریمی فتاح بگ گلی عگیدان

دەستھلنانكی لمن رابكنئوڕۆ چ گاوا دەست خۆبدەم دارێ

جامبزارێبكوژم قلرەشكا...بگرم شارێ

غدایشارێ ب...ركوككب پاش دەنگی ھاوار دەكم ھاوارا

توركا گلك دوورە، كورد خاینۆدەلۆی لۆ.. دەلۆی لۆ...شخ منۆ...

كاوس ئاغا، لــــرەدا ھر گۆرانی بژكی رووت نیی، بكو لتك ئوەشدا كوردكی دسۆز و پاك و ونگركی كارامو دەست رەنگینك واقیعی، سادەو مژوونووسكی و ل الیــــك ب پشــــتیوانی كورد و لــــ الیكی ترەوە جــــۆری بۆمباو برجستدەكات تفنگكان شڕو لبرامبر ئو لشــــكرە گورەی عراقی كورد تنیا تفنگكی رووتی ھمووشیانوە لسروی ھبوو، خیانتكاری لو كوردانی دەرھق

ب شخ محمود و كوردستان.كاوــــس ئاغا ئگر چــــی تمن ئوەندە بوارەی ندا، بم لگڵ ئوەشدا چندین الوكی رەسنی بۆ جھیشتین، بكو كس نیتوانیوە محمد تنیا بكاتوە، الســــایی عارف جزراوی نبت، ك ئویش شۆڕە ســــواركی تر بووەو كاوس

ئاغایك بووە بۆخۆی.ئوەی جــــگای داخ ئــــو چند سای دوایی زۆر ل گۆرانی بژان زۆر بدەگمــــن ئاوڕیــــان ل الوك و حیــــران و مقامــــات ندایتوە، زۆربی زۆریان سرگرمی گۆرانی ئاســــایی بوون، ئوەش وردە وردە دەبت ھــــۆی لبیرچوونوەی ئو ،نانی رەســــگۆرانی و ســــتران تودەك تاكزیاتــــر خ م وایپئستۆی مۆسیقا زان و ئاوازدانری كورد كــــ نیانتوانیوە یان ھوی كی تازە بوەیداوە نوەیان نئ

مقام رابنن و فری بكن.ب ئومدی ئوەی ل ئایندەدا ئم كــــوردی ئاوڕیان مرانن دەنگــــلبدرتوەو بكرــــت ب پگیك بۆ برەو پدانــــی گۆرانی و ئاوازی

كوردی. ،(٢) ژمارب ،(رەنگا) رچاوە: گۆڤاریســـ

سای ١٩٩٠.

كاوس ئاغا دەنگی زوڵ و تۆماركاری داستانی مژوویی

و: مسته فا رابه رھه موو ئه و شتانه ی پویسته بزانم بۆئه وه ی بژیم ، چی بکه م و چۆن بـــم له باخچه ی ســـاوایان فیری بووم. حیکمه ت و بلیمه تی ھورازو له سه ر لوتکه ی کو نه بوو ، بکو له نـــاو قۆرت و ســـنوقه لمه کانی یاری باخچه ی ساوایاندا بوو ئه و شـــتانه ی له وێ فری بووم ئه وانه بوون: به شـــداری ھه موو شـــتک بکـــه به جوانی و دســـۆزی یاری بکه له خه ک مه ده ، ئه و شـــتانه ی ھناوته بیبه ره وه ئـــه و جگایه ی لـــت ھنـــاوه، ئـــه و شـــونه ی شـــواندووته و پیســـت کـــردووه پاکی بکه وه ، ئه و شـــتانه مه به، که ھـــی تۆ نین، ئه گه ر که ســـک به ھۆی تـــۆوه ئازاری به رکـــه وت داوای لبوردنی لبکه، به ر له وه ی نان بخۆیت ده سته کانت بشۆ، که

چوویته ئاوده ست ئاوی پدا بکه. چشت گه رم بکه وه و شیری سارد باشتره بۆ تۆ، ژیانکی ھاوسه نگ و ئاسووده به سه ربه ره، ھه ندک فربه ، ھه ندک بیربکـــه وه تابلۆ بۆیه بکه ، ونه بکشـــه گۆرانی ب، شایی بکه ، رۆژانه ھه ندک کار بکه ھه موو پـــاش نیوه رۆیان

سه رخه وک بشکنه. کاتـــ ده رۆیتـــه ده ره وه ئـــاگات لـــه ھاتوچـــۆی ڕێ وبـــان بت، ده ســـتی یه کتـــر بگـــرن و یه کتر به رمـــه ده ن، ئاگاداربن گوم نه بن، بکه چنراوه کانی نـــاو مه لکانه پالســـتیکه که تان له بیر نه چـــی، ڕه گـــه کان به ره وخـــوار روئه چن، الســـک و گه الکه ن ســـه ره و ژوور ھه ده کشن ھه ر به راستی که سیش نه زانـــ بۆچی وایه، بـــه م ئمه ھه موومان حه زی لده که ین! ماسيیه

بچووککان، بزن مشکه کان، مشکه ســـپیيه کان، ته نانه ت بکو ده نکه تۆیه کانی ناو مه لکانه پالستیكه کان ھه موویان دواجار ده مرن ھه روه ھا خۆشـــمان. کتبه کانی دیســـک و جه ین (کتبی خوندنی سه ره تایی مندان بوو له ئه مریکا)، له بیرمه که ھه روه ھا یه که م وشه ی فری بوویت له ھه موو وشه کان مه زنتره، وشه ی (ته ماشاکه) ھه موو ئه و وشانه ی، که پویسته بیزانی لره و له وێ له شونه کانی تر ھه ر یاساو رسای زینی خۆشه ویستیيه، مه رجه کانی زانستی ته ندروستيیه، پاراستنی ژینگـــه و سیا ســـه ت و ژیانـــی

ئاسودەيیه.گه شـــپدان و جبه جکردنی ئه و خانه ی سه ره وه دسۆزانه له ناو خزانی خۆتدا، له ئیش و کارتدا، له کاری حکومه ته کتدا یان له ناو

خه کدا تواناو راســـتی وه ده ســـت دنی و ته مومژ ده ڕه ونته وه!

بیـــر له وه بکه وه چه ند باشـــتره، ئه گه ر گشـــتمان و ھه مـــوو الیه ک پاش کاتژمر سی له ده وروبه ری نیوه ڕۆیان خواردنی خۆمان بخۆین له ژر به تانیيه کانمان پاکه وین و سه رخه وک بشـــکنین. یان بيری لبکه وه چه ند ســـوودمه نده ئه گه ر ئمه له ناو میلله تی خۆمان خاوه نی نه ریـــت و ره وشـــتکی توکمـــه و داڕژراو بین ، که ھه میشه شته کان بگه ڕنینه وه شـــونی خۆی، ئه و شونه ی خۆمان پیس و په رۆسمان

کردوون پاکی بکه ینه وه. ته مه نـــت ھه رچه ند بت کشـــه نیيه ھه رکاتـــ ده چیتـــه ده ره وه بت، روبان له ھاتوچۆی ئاگات باشتریش وایه وکا بۆن، ده ستی

یه ک به رنه ده ین.

All I Really Need To Know, I Learned In Kindergartenby Robert Fulghum

ھه مو ئه و شتانه ی به راستی پویسته بیزانم له باخچه ی ساوایان فری بووم!

بڕوەبرایتی سینمای ھولر ل وەرزكی سینماییداتایبت ب ھونری بدرخان

چاالكییكانی و كار ــژەی در لسینمای بڕوەبرایتی خۆیدا وەرزــكــی ئمساڵ بــۆ ھولر سینمایی نمایشكردنی فیلم سازدەكا برھمھناوە، فیلمی چندین و لوان فیلمی ھرمان ل سیناریۆ ك حسن حوسن دەرھنانی و

ـــری ل شــاری دھــۆك و دەوروبرۆژی چند ل و گیراوە ونی ھروەھا نمایشدەكرێ. داھاتوو فیلمی (دەنگی ئنفال) ل سیناریۆ علیدی شھرامی دەرھنانی و ـــری ســۆران كــ ئــویــش لــ دەڤونی گیراوە و ئستا ل قۆناغی پی شون فیلمی ،مۆنتاژدایسیناریۆ ل ئاسۆ برەو ماندوو

سعیدی ئیبراھیمی دەرھنانی و و گیراوە ونی چمچماڵ ل و لقۆناغی مۆنتاژدای ستا لئ رۆژانی داھاتوو نمایشدەكرێ، جگلوان ئو بڕوەبرایتیی ئستا ئامادەی دیكۆمنتی فیلمی سنمایش و ل چند رۆژی داھاتوو نمایشدەكرێ، ئوە جگ ل فیلمی سیناریۆ ل ب ــاوەڕێ چ كواتا

جوان ھونرمند دەرھنانی و بامڕنی ك تنھا قۆناغی مۆنتاژی ماوە و كشی لسرەو تا ئستاش

.ردەوامكان بشكبڕوەبرایتی ئاماژەی جی ئمسایش بۆ ھولر سینمای نویان كــاری و ــرۆژە پ چندین جیاجیاكانی كات ل و ئامادەی

ئمساڵ كاری بۆ دەكرێ.

ورپو

لك

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

20

لیادی "٣٩"سای یكتی نووسرانی كورد لقی ھولر رزی ل ٢٥ نووسر گرت

ئا: نردراوی بدرخانئــــوارەی رۆژی (٢٠٠٩/٢/١٠) لــــ ژر چاودــــری فلكدین كاكیی وەزیری رۆشنبیری و ب ئامادەبوونی ھریك ل فلكدیــــن كاكیی و نوزاد ھادی پارزگاری ھولر و مامۆســــتا بكر برپرســــی مبنــــدی ٣ی (ی.ن.ك) و ســــرۆ قادر برپرســــی راگیاندنی (پ.د.ك) و حاكم ســــمد برپرســــی راگیاندنــــی مبندی (٣)ی ھولری و نووســــر چندیــــن و (ی.ن.ك) ھونرمنــــدی كــــورد، لنــــاو ھۆی (شھید مھدی خۆشناو) ل بارەگاكی لقی ھولــــری یكتی نووســــرانی

كورد، ب بۆنی "٣٩"یمین سارۆژی دامزراندنییوە رزی ل ٢٥ نووسرنا

و میدالیای رزلنانیان لمل كرا.ســــرەتای یادەكش بــــ دەقیقیك وەســــتان بۆ گیانی شھیدانی نووسر دەســــتیپكرد و دواتریش مۆمی ٣٩مین ئامادەبووانــــوە لالیــــن ســــایاد ھگیرسنرا و ھیوای بردەوامیان بۆ

یكتی نووسرانی كورد خواست.دوا بدوای ئوانش سعدو پرۆش كتییكــــری یولرۆكی لقی ھســــ یدا باسی لشكرد و تشككی پوتارچاالكییكانی خۆیان كرد و رایگیاند، كوا ئوان چوار سا رز ل نووسرانی كورد دەنن و ل ســــ سای رابردوودا (٢٤) نووســــریان خت كــــردووە و ئمسایش (٢٥) نووسری دیك خت وە جگن، ئدەن زیان لن و ردەكلوەی باســــی ل رۆــــی نتوەیی و نیشــــتمانپروەری و پشخستنی زمان دەب و رۆشــــنبیری كوردی كرد لو ئالین ئندامانی یكتی نووســــرانی كوردەوە، لوانش گرنگتر باسی لوە

كرد كــــ بھۆی ھــــر ھومرجكی سیاسی نتوانراوە یكتییك دوو لت ب و ھر ب یكگرتوویی بمنتوە و یكتی نووسرانی لقكانی ئستاش كورد ل ھر چوار پارزگای (ھولر،

.یركووك) ھمانی، دھۆك، كسلپارزگاری ھــــادی نــــوزاد دواتریش ھولــــر وتیكــــی پشكشــــكرد و ئویش ب ھموو جۆرك پشــــتگیری خــــۆی و حكومتی ھرمی بۆ یكتی نووســــرانی كــــورد و نووســــران و ی و باسی لرۆشــــنبیرانی كورد دەربنووسرانی ھوســــتكانی و ھوڵ كورد كرد و گوتی: نووســــرانی كورد شانبششانی بزاڤی رزگاریخوازی كورد ل رۆژانی سختدا و ل ھر قۆناغكدا

رۆی سرەكی خۆیان ھبووە. ھر لــــ درژەی ئو ئــــوارە یادەدا فلكدین كاكیی وەزیری رۆشنبیری شــــكرد و باســــی لشككــــی پیوتگرنگــــی بســــتنی كۆنگــــرەی یكتی نووســــرانی كــــورد كرد و ئوەشــــی نشــــاردەوە، ك ماوەیك لموپش ل ســــردانی دكتۆر عزەدین مســــتفا رەسودا باسی ل نبستنی كۆنگرەی یكتی نووســــران كردووە و ئوەشی پگوتووە، كــــ ھرچییكیان بوێ بۆ ئو كۆنگرەی با داوا ل حكومت بكن بۆ ھاوكاریكردنیان، ئوە جگ لوەی كاكیی رەخنی ل ژنانی نووسر كرد و ھۆستا نیوەی ئو گوتی دەبووا ئ ،ناوبكمان لنیا ژنك تن ،ژن ب

.رەسول ب ویش دكتۆرە شوكریئھروەھــــا فلكدین كاكیی باســــی ل ســــرەتای دروســــتبوونی یكتی نووســــران كــــرد و گوتــــی: (یكتی نووســــران لــــ كاتك دروســــت بوو ك ئازادی بیروڕا نبوو، نووســــران ژیانیان باش نبوو، ھرچندە نام ژیانی نووســــران باش بــــووە، بم ڕیانشــــ چاپكردن دامودەزگاكانــــی لسر ئوەی كتب بۆ نووسران چاپ

بكن، ئوەش شتكی دخۆشكرە.كاكیی ئوەشی گوت بستنی كۆنگرە بۆ یكتی نووسران زۆر گرنگ و گوتی من وەك ئندامكی لقی كركووكی یكتی م، جگدەك رانی كورد قســــنووســــلوەی وەك وەزیر، دەنگم دەخم پاڵ ھموو ئوانی داوای بستنی كۆنگرە دەكــــن، چونك بڕاســــتی كۆنگرەی ســــای ١٩٩٢ كۆنگرەیكی سركوتوو بوو، ھــــر ھیچ نبــــ لبرئوەی ركخراوی یكمین راپڕیــــن لدوای ست، بۆییی بوو كۆنگرەی بپیشــــزۆر بایخی پدرا ل ھموو الیكوە، ئوكاتیــــش من ب جگری ســــرۆكی یكتی نووسران ھبژردرام، بم دواتر لبر كاروباری حزبی دەســــتم لكار كشــــاوە، چونك مــــن ئوكات دەســــتی حزبی و چاالكی سیاســــیم ھبوو، بۆی ب پســــندم زانی و خۆم كشــــایوە، بم نمزانی ١٨ ســــاڵ كی دیكوجــــا كۆنگرەیئ رەتدەبــــ

دەبسترێ، ك ھشتا نبستراوە.كاكیی باسی لوەكرد سای ١٩٩٥ گر ئو نبا یكتی نووسرانی كورد وەكو ركخراوەكانــــی دیك دوو لت دەبوو، بم دوایی ب كۆبوونوەیك راگیشتم كی دیكرانتی نووسكشت یمھو نلــــ ھولــــر دابمزرێ لــــ برامبر یكتی نووسرانكی دیك، ك نبوو

یان ل سلمانی ھبوو.ل كۆتایی وتكانیدا وەزیری رۆشنبیری باســــی ل گرنگی و پویستی بستنی كۆنگرەی یكتی نووسرانی كورد كرد و چندین یادەوەری خۆشی لگڵ ئو

یكتیی گایوە.

دوا بدوای ئوانش ٢٥ نووسری كورد ختكــــران و رزیان لنــــرا و لگڵ ئوەشدا بكورتی باس ل ژیاننامی ھریك ل نووسران كرا، ك بریتی بوون ل: (عوسمان مستفا خۆشناو، ئحمد بــــدران كرمانج، جوھــــر حبیب، فرید زامدار، د. عبدو خدر مولود، عبدو قادر گۆران، خالید جووتیار، موحســــین ئــــاوارە، كریم سۆفی، جبار جمال غریب، دلشاد

ئبوبكر عبدو، ھاشم ســــراج، خۆشناو، د. ھیمدادی حوسن، موجود سامان، سابیر رەشید، عبدولموتیب مشان، حرســــعود پم ،بدوعسعید حسن، پیرداود مخمووری، خوالخۆشبوو عبدولخالق سرسام، ئحمد حیران، كریم كاك، فیسڵ

دھاتی، ئاسۆ حسن).بــــ چپرــــزان و ل كۆتاییشــــدا دەستخۆشی كردن ل نووسران و گرتنی چند ونیكــــی یادگاری و خواردن و خواردنوەی شیرنمنی و ساردەمنی

كۆتایی بو یادە ھات.جی ئاماژەی ئــــو جۆرە كاران جی دخۆشــــیی و مایی رز و سوپاس و نریتكی جوان و جوامرانی و دەكرێ دەستخۆشــــی ل یكتی نووســــرانی

تییكو یكورد بكرێ و وەك چۆن ئمای نووســــران بووە ئاوا بردەوام بن و كاری جوانتر و باشتر ب ئنجام

بگینن. و یادە لتیشی بگوترێ ئی خۆیجالین زیرەك كمالوە بڕوەبردرا و

وەك بژەری كارەك كاری كرد.

نووسرە ختكراوەكانی یادی ٣٩ ساای یكتی نووسرانی كورد

ت بخشینی خكاتی بوەزیری رۆشنبیری لعوسمان مستفا خۆشناو

ت بخشینی خكاتی بوەزیری رۆشنبیری لفرید زامداری شاعیر

گورە نووسرانی ھولر محمود زامدارو مدحت بخو ٣٩ــمین مۆمی یادەك دادەگیرسنن

دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان بسوپاســـكی زۆرەوە، نامی سوپاســـگوزاری بڕز سرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان رزدار نچیرڤان بارزانی بدەست گیشت، ل روانگی ئوەی ك بڕزیان پرۆشی نووسین و نووسران و ئو دەزگایانن، ك چاپكراوەكانیان

بشوەیكی جوان و پرۆفیشناڵ لچاپ دەدەن.

دیمنك ل مراسیمی ختكردنی نووسران - ھولر - ٢٠٠٩/٢/١٠

ریپۆرتاژ

بھرە موفتی و شانملی شیعر

دیداری: محمود زامدار١٨ســـا لنو زەریای قووی دەكات. لشـــانم شـــیعردا شـــیعری ســـتا"٣"دیوانتائبچـــاپ گیاندووە"دەرگاكانی بدەم بارانـــكان دیـــو، ئم شپۆلوە دەڕۆن، ئو پیاوەی بالموە رەتبوو"دەستنووسكی بناوی"باندەكانـــی دیكـــی ژن"ئامادەی چاپ. "٤" ختی وەرگرتووە:"فستیڤای ئنوەر ژنان، یكیتـــی مســـیفی، رۆژنامنووسان، ســـندیكای دھۆك". نووســـرانی یكتی ســـووتاوی"٤"برای جگـــر شھیدیش. دەی بابزانین چۆن بیردەكاتوە چی لمشـــك و

.یناخدا ھ*بۆ شیعر؟ شیعر لالی تۆدا، چۆن لكی

دەدەیوە؟ لبرچی؟ ،كینشیعر ناسكترین دەرب -منیش ھر لسرەتاوە ھستم زۆر ناســـك بـــوو، دەوروبرم زۆر دژوارو پـــ لزام و كول و نالباری بـــاری بوو، كوڤان خزانكشـــم ئاـــۆز بـــوو. بووم، بچووكیش ھرچنـــدە بـــم ھســـتم زوو و رووژاو كانییكانی ناو دم تقییوە. ،دیمبكی ئشیعر بۆ من مائوەندەی بوونی خۆم لشیعر دەدۆزموە، تنانت لئامزی نادۆزموە، دایكیشـــم گرمی رـــگاكان زۆر ســـخت بوون، نازانم نوان من و شـــیعر چی بوو، سنوورك بوو ندەشكا،

!..رگیزیش ناشكھ* ئافرەتی شاعیر و پیاوی شاعیر، چ

جیاوازییكیان تدا دەبینی؟ خواردی حوا ســـوەی -ئو بۆ بم خـــواردی، ئادەمیش حوا ھختاو ئادەمیشـــی ھختاند، تاوەكو ئستاش ناو وندەك ژن ئادەمكانـــی ختـــاوە، دیـــوار و روانینیان جیایـــ، ئدەبكشـــمان لم رەی لنجپ ك ،ژوورەوەیدەبتـــوە.. جاركیـــان (ع.ع. شخ) ناوێ ناوی چند دەنگكی ژنی ھنابوو، براســـتی ھیچ نبوو.. ھونـــری ئاســـتكی رۆشـــنبیری وا ھیـــ نایوێ ژن بجووـــ، یا شـــتی جوان شـــاعیر ئافرەتی دنیای ،ب ،ھی پیاو جیایواوی لت بدیارە دیواری جیاوازییكانیش

.دایكی تجۆرە دوژمنكاریی* ئی ئدەبك ھی بناوی (ئدەبی

ئافرەتان)ب؟ چۆن؟- جارێ ژن ھرخۆی شیعرە، ك ھگبی خامی ل كۆنا، شـــیعر. ب دەبـــ دووجـــار ئمـــ دوو دنیایـــن بیكوە گردراوین، من دیوانی سیمم بالموە پیـــاوەی (ئو ناونا رەت بوو) رەنگ ئم دەاللت ل ئدەبی پیاوان بكا، دەشكرێ ھر بـــم ناونیشـــان دیواری نوان ئـــم دوو ئدەبی یك ئدەب بوخ، ئگر نیازەكان

پاك بن. كــــ كالســــیك شــــاعیرانی لــــ *

دەخونیتوە؟- مـــن خـــۆم بـــ كمترخم دەزانم، بم دەب الپڕەكانی مژووی ئدەبكمان ھدەموە تا باشـــتر بزانم یككی وەك نالی و محوی و حاجی و خانی و گۆران، چ گنجینیكیان بۆ

بجھشتووین.* ئــــی لــــ شــــاعیرانی ھاوچــــرخ و

ئستامان؟ بۆ؟- شـــركۆ بكس و بختیار علی، چونكـــ لناو داھنان دان و دی زۆرترین جماوەریان

بۆالی خۆیان راكشاوە. * ئی شاعیرە ئافرەتكانمان؟

- كژاڵ ئحمد، ك بڕاستی بۆ شیعر ژیا، بم بداخوە دەوروبری ناھموار ل شیعری چوانـــد، بـــ لبووردنوەش نیزانی كژاڵ خۆیشی دەم: جوان لڕگا بوات، تا سری

ل شیعریش شواند. * بۆ خوندنوە چیت لبر دەست؟

- بڕاستی مشكم زۆر ماندووە. بم خریكی ركوپك كردنی كتبی دیكم بناوی"باندەكانی ژن". خریكـــی خوندنـــوەی رۆمـــان و كورتـــ چیرۆكـــم. جارێ حوسلم لگڵ شیعر

نماوە. * لشــــیعردا"جوانی و خۆشویســــتی و

نامۆیی"چۆن خۆیان دەنونن؟ - ھموویـــان بیكـــوە كزە بایكن و دەبن گوا ھوری سر دەریا تا دەبروسكنن، من خۆم لشیعردا دنیایك جوانی و خۆشویستیم ھی، غوربت بشـــیعر نكانم بو نامۆییدەرنایـــن، داھنانیش ب ئم

!..وشك و برنگ مكچ س وەك بیزانــــم جــــار جــــارە كورتــــ *

چیرۆكیش دەنووسی؟ جارێ شیعرەكانم نزیكن ل -دنیاو كش و ھوای چیرۆك، لبـــارەی چیرۆكیشـــوە زۆر سرباری بوكردۆتوە، شتم

پخشان شیعریش. * ئی چیرۆكی چ چیرۆكنووسكی كورد

و بیانی لبرچاوت؟ چیرۆكنووســـانم ئـــم -خوندۆتوە: حوســـن عارف، جیبـــن بگـــرد، رەئـــوف ئحمـــد، موكـــری، یشـــار كمال، بختیار علی و زۆری

.دیك* چ كتبكــــی دەروونــــی یــــا زانســــتی

سرنجی راكشاوی؟ - بـــ خـــۆ ھكشـــان من خـــۆم كتبكم لـــ دەروون و زۆریـــش حزم دەرونناســـی. و زانســـتی لخوندنـــوەی دەرونناسیی، بابتكانی ئژی .شرنجم رادەكتۆ زۆر سچ

* ئــــی ســــیری چ درامــــاو فیلمــــك دەكی؟

تماشـــا كـــم زۆر -فیلـــم دەكـــم، رقم ل فیلمی شـــڕ لناگڕـــم كوشـــتارەو و ئوجـــۆرە منداكانیشـــم فیلمان ســـیر بكن، زۆریش ،فیلمی رۆمانســـیی زم لحدراماشـــدا"گردەلوول"زۆر ل شـــام، چونكرنجی راكســـخۆشم بوونك بووم لنو ئو

.كارەسات* ل سروشتدا چیت پ جوان؟

-سروشـــت لمن لدایكبووە، سروشـــت و مـــن عشـــقی ئگـــر ،ـــقوو زۆر لشـــیعردا ناوم"بھرە"نبـــا

دەمكردە"سروشت"..! * گــــوێ لــــ دەنگــــی كام گۆرانیبــــژ

دەگری؟ - گۆرانیبژی باشـــمان ھن، بم من زیاتر گوێ ل مۆسیقا دەگرم، چونك مۆســـیقا مای شیعرە، ئگر شیعر لباوەشی بارگاویتر بخوێ مۆســـیقادا

!..دەب* ئی غم و كارەسات لژیانت؟

منـــی كردە كارەســـاتكم -بردەوام توانوەكانیشم مۆم، لـــدەرگام دەدەن، ناشـــتوانم

لوەندە زیاتر بدوم. :ك دنیو یان ی ب مانئ*

.وەی رووحمباران : شووشتن مرۆڤ دەگات ی چیا : كلوتك

مبستی خۆی. .وی زەوییئاسمان : ك

روبار : دنوایی. .وەیسانو : حش

چاو : بینین، بینینی جوانی. .ما : تابلۆیس .كانیاو : ژیان

.ھرەیب : خام .دەمامك : چپ

.شقممفۆنیا : عسھیب سوتان : منم.

تاڤگـــ : ئاواتك بۆت شـــۆڕ دەبتوە.

.ساز : ماچفروغـــزاد : باندەیـــك بوو بم ھـــوەری، باكانـــی

نمرد. نۆژەنبوونـــوەی : ســـفر

.شكمپایز : ھگبی شیعرە.

ھاوسرەكت : جوانترین دیاری ،شـــقی ژیانممیـــن عكو ی

.ھاندەرم

بھرە موفتی

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

21

ئا: محمود ئلوەردانیو: شرزاد ھه ینی

فائیقه :ھه موو ده زگاکانـــی موخابه رات و په یداکردنی جاسووس بۆ کارکردن له به رژه وه نـــدی وته که یان بـــه ھـــۆکار ســـه رچاوه و چه ندیـــن خه کانک ده کن و ده ســـته مۆیان مـــاده ی و ســـکس ده کـــه ن، بھۆشـــه ره کان دوو ســـه رچاوه ی سه ره کی و فاکته ری ھه ره زیندوون بۆ په یداکردنی که سی جاسووس، یه کک له جاسووســـه کانی میسر (فارس مصراتـــی)و فائیقه ی کچی بوو، که له ھه موو دۆسیه کانی تر ناودارتربوو، له سای ١٩٩٢ چوارده ســـاڵ پاش رکه وتنه ئاشتيیه که ی نوان میسرو ئیسرائیل، پۆلیسی میســـری له گه ڕه کـــی (النزھة) له الجدیدة )و له ماـــی ژماره (مصر ٥ی شـــه قامی ئه حمـــه د مخیمر، له به ره به ری به یانی رۆژکی مانگی فبرایری ســـای ١٩٩٢، له قاھیره به ئیســـرائیلیان جاسووســـکی کیژه که یه وه ده ســـتگیرکردبوو، که پیاوانی ئاسایش ھه یانکوتاوه ته سه ر شووقه که ، سه ره تا ده رگایان لنه کراوه تـــه وه ، بۆیـــه ده رگای لیان شـــکاندووه و ماه که یـــان چوونه تـــه ژووره وه ، کیژه که یان له گـــه ڵ گه نجـــک له ره وشـــکی نائاسایی گرتووه ، سه ره تا کیژه که شـــونی باوکی پنه وتوون، به م که ھه ســـتیان کردووه په نجه ره که شـــکاوه ، ســـه یری ده ره وه یـــان کردووه ، باوکی کیژه که یان به قاچی شکاوی له ده ره وه ھه گرتووته وه ، دیـــاره بۆ ده ربازبوونـــی خۆی له په نجه ره که فداوه ته خـــواره وه ، به م له به ر ئازاری شـــکانی قاچی نه یتوانیوه چیتر بوات و ده ربازی

ببت. ھه موویان بۆ لکۆینه وه بانگکران، پیـــاوه ئیســـرائیلییه به نـــه ژاد لیبییه که فارس مصراتی دانی به وه ناوە، که وا له ســـه ر داواو رنمایی مۆساد به ناوی گه شتیاری ھاتووته قاھیره ، له و سه ردانانه یدا زانیاری بۆ مۆساد کۆکردیته وه ، زوو و بشـــه رمکردنیش پیاوه که دانی به وه داناوه که وا کیژه که ی بۆ راوکردنی که سایه تیيه کان و گه نجه کانی ناو قاھیره ی به کارھناوه و کاری بۆ ئه و مه به سته له گه دا کردووه و شه وانه ی ســـوورو نازداریان ســـازکردووه ، کیژه کـــه دانـــی به وه داناوه کـــه وا کاره کـــه و ســـه رکه وتووانه زۆر ده وره که ی جبه جکـــردووه ، به م به پۆلیســـی وتووه له به رئه وه ی کردووه منیان ھاتوچۆی ئه وانه ی ژماره یـــان زۆربووه، بۆ یـــه بۆم ناکرێ ناوه کانیـــان ریزبکه م، ئه و کوڕه ش کـــه له کاتی گرتنه که ی له باوه شیدا بووه مه عمیلکی ئاسایی بووه ، که ھه واه که بوکرایه وه و زۆری رووداوه کان ســـه ربرده ی له سه ر نووسرا، ئاشکرابووه که وا کیژه که ڤاپرۆسی ئایدزی ھه بووه ، لـــه جووتبوو نه کانـــی له گـــه ڵ گه نجانی میســـری، زۆری تووشی ئه و نه خۆشيیه ترسناکه کردووه ، بۆیه ش ھه مووالیه ک بۆ ناسینه وه ی گه نجه کان و ده ستنیشـــانکردنیان که وتنه خۆ، که ژماره یان زۆربووه ، تـــا ھه موویان له کۆمـــه ڵ داببن و ڤایرۆسی نه خۆشـــییه که زۆرتر

بونه که نه وه .سمحان مطیر

ده زگا ١٩٩٧ ســـای له کۆتایـــی ئه منییه کانی میسریی جاسووسکی تری مۆســـادیان به ناوی (سمحان له الیـــه ن کـــه مطیر)گرتبـــوو، پارزگاری سیناوه وه ک راوژکار دامه زرندرابوو، ئه و پیاوه له سای ١٩٨٠ وه ک پاســـه وانک له یه کک له کۆمپانیاکانی پترۆڵ کاریکردووه ، سی ســـاڵ بۆ به رژه وه ندی مۆساد کاریکـــردووه ، لـــه و ماوه یـــه دا

چه ندین باری ماده ی بھۆشـــکه ری له ئیســـرائیله وه به رگای سیناوه بۆ ھاتووه ، له به رامبـــه ر ئه وه ش بابه تی ره وانه کـــردووه ، زانیاری باشـــی به مۆســـاد گه یانـــدووه ، گه یشتووته سه رمایه که ی به وه ش ٤ ملیۆن پاوه ندی میســـری، له به ر لھاتوویی له سیاسه ت پارزگاری خوارووی سینا، پۆستی راوژکاری

په وا بینیوه .له سه رده می ســـه رۆک الســـادات به ڕز ســـمحان مطیر له ئه نجامی نه به ردییه کانی له شه ڕی ئوکتۆبه ردا مه دالیای رزگرتنی چینی یه که می وه رگرتـــووه ، به پـــی راپۆرتکی ئه منی، که له رۆژنامه ی االھرامی بوکراوه ته وه ١٩٩٧/١٢/١١ رۆژی ئه و پیاوه رۆلی شکۆداری له پش شـــه ڕه که و له پاش شـــه ڕه که بـــۆ وته که ی ھه بووه . ئه و پیاوه ، که سامانکی زۆری ھه بووه ، نه ک ھه ر ھه موو باجه کانی سه ر سامانه که ی به رکوپکـــی داوه ، ھه موو مانگی ره مه زانان خوانی رۆژوو شکاندنی گه وره ی بۆ موسلمانی به رۆژووبوو ســـازو ئاماده کردووه ، به و خوانه ره حمانیانـــه ناودارببـــوو، بـــۆ کاری خۆشـــی زیره ک و دانابووه زۆر به چاکـــی پاره کانـــی خـــۆی ره وانـــه ی بانکه کانـــی ئه وروپاو ئه مریکا کـــردووه ، ھه رچه نـــدی لکۆنه وه یـــان له گه ڵ کـــردووه ھیچیان له سه ری نه کردووته ماڵ، بۆیـــه دادگا ته نھا ئه وه ی بۆ کراوه که ده ستبه سه ری بکات و پاسه وانی

له سه ر دابنرت.!شره که ی ده ریا:

شـــره که ی ده ریاش ناوی راستی خۆی (مورخای لیفی)یه ، پۆلیسی ده ریاوانی میســـری ئه و پیاوه یان له ناو ئاوی ده ریاو بـــه مه له وانی گرتووه ، له ئیالته وه به مه له وانی ھاتووته به نـــده ری تابـــا، واته ده یـــان کیلۆمه تری بـــه مه له وانی بیوه ، که ھاتووته میســـر داوای مافی په نابه ری له میســـرکردووه ، وتوویه تی من ده مه وێ له میســـر بمنمه وه و لره بژیم. که گیراوه دوو دشداشـــه ی میســـری جلبابی له به ردابوو، یه کیـــان ره نگی کلی بووه ، دووه میان سپی بووه ، له ژر پانتۆکی جلبابه کـــه ش ھه ردوو جینزو قه میســـکی له به ردابووه ، کیســـه یه کی گه وره ی پالستیکی له ناوقه دی ئاندووه ، له ناو کیسه که ســـ دانه ته وراتی تدابـــووه ! که گیـــراوه وتوویه تی من لـــه رژمی ئیسرائیلی بزارو ھه راسان ببووم، بۆیـــه ش رامکردووه ، که گیـــراوه به تاوانی ســـنووربه زاندن ١٥ رۆژ به ندکراوه و سزای ١٥٠٠ دۆالریشیان بۆ بیوه ته وه ، پاشان سه فاره تی ئیســـرائیلی له قاھیـــره پاره که ی له جیاتـــی ئـــه و داوه و پاشـــان

گه ڕاندراوه ته وه ئیسرائیل.نۆ مانـــگ پـــش ئـــه و رووداوه جاسووسکی تر به جلی مه له وانی بنئـــاو گیرابـــوو، ناوی (ســـمیر عثمان احمد)بوو، ئـــه و مه لوا نه بنئاوه له و راھاتبوو، بـــه رده وام ده ریای نوان میســـرو ئیسرائیلی بـــه و حاله ته بیـــوه و زانیـــاری زۆری کۆکردیتـــه وه و گه ڕاوه ته وه ئیســـرائیل، ئه وه ی له ســـه ر ئه و جاسووسه له رۆژنامه میسرییه کان بوکراوه تـــه وه کـــه م و ده گمـــه ن بووه ، ئه و لـــه ســـای ١٩٨٨ه وه له الیه ن مۆســـاد ئیســـرائیلییه وه کـــاوه و زووتـــر لـــه ده زگایه کی گرینگی میسری کاریکردووه ، بۆیه نه یانویستووه ئه منییه کان الیه نه ناوی شـــونه که ی بۆ ھاووتیان ئاشـــکرابکه ن، ئـــه و پیـــاوه زۆر گه ڕاوه و ســـه ردانی زۆری وتانی عه ره بی کردووه ، چوار پاسپۆرتی ھه بووه ، سه ردانی عراقی کردووه ، له ناو ســـوپای عراقیدا مه شـــقی

بنئاوی به ســـه ربازانی ده ریاوانی عراقـــی کـــردووه ، وه ک بۆقـــه بنیاده میيه کان کاریکردووه ، له کاتی ئـــه وه ی به نیازبووه له ده ریـــاوه بگه ڕ ته وه ئیسرائیل ، به رکه وت و

له ناکاو ئاشکرابووه و گیراوه .به سه رھاتی به ڕز ئاکۆکا:

ســـای پـــار ده زگا ئه منییـــه کان گرتبوو، ئیســـرائیلیان ئاکۆکای ئه و پیاوه ئیســـرائیليیه له گـــه ڵ تایبه تی ئؤتؤمبلکی به ژنه که ی خۆیه وه ســـنووری بیبوو، له ناو ئیســـتگه ی ســـ ئؤتؤمبله که ی الســـلکی گه وره و ٩ ئامری السلکی و ٧ ئامـــری شـــه حنی تایبه تـــی و کیســـیه ک ته قه مه نـــی عیـــار ٩ ملیـــم و ١٨ گه نجینـــه ی عیـــاری ھه مه جۆرو گه نجینه یه کی ره شاشی ئۆتۆماتیکیان پبووه ! پارزه ره که ی

وتبووی: ئه و پیـــاوه شـــاره زای یاســـای میســـری نه بووه ، ئه ویـــش خۆی لـــه ده زگایه کـــی ئه منی گـــه وره کارمه نـــده و ئه و که لوپه النه شـــی بۆ کاری رۆژانه ی خۆی پویســـت بووه ، بۆیه ش له ناو ئوتومبله که ی ئه و شـــتانه ی ھه گرتووه ، به م جگای سه رسووڕمان بوو له داوای به رگرییه که ی له و زومه ی لکراوه

وتوویه تی: منیـــش وه ک عمیر ئالونـــی ئازاد بکـــه ن، ئه ویـــش ئـــه و ده زگاو که ره ســـتانه ی پبووه ، ھه مـــان پگیرابـــوو، الســـلکی ئامـــری (ھه مووکه س ده زانت که وا ئامری السلکی بۆ جاسووسی به کاردت، نه ک بۆ بازرگانی به قازو مراوی). پاش گیرانه کـــه ی دوو مانگى تری بۆ نـــوێ کراوه ته وه و به زه مانه تی به پاره یه ک و ده ستبه سه رداگرتنی ھه موو که لوپه له کانی ئازادکرابوو.

عزام عزام:ســــه رۆکی ئیســــرائیلی داوای له سه رۆکی میسری حوسنی موبارەک کردبوو، که له به رامبه ر ئازادکردنی "عــــزام عزام" جاسووســــی گیراو لــــه میســــر، ھه موو شــــتکی بۆ داواکه ی نتنیاھــــۆش بــــکات، دووپاتکردیتــــه وه ، ســــه رۆکی بــــه م حکومه تی میســــر عزامیان نه داوه ته وه ئیسرائیل ، دیاره که وا ئه و جاسووســــه یان ســــه رۆککی کاریگه ربووه له ده زگای مۆسادی ئیســــرائیل، گوایه ئه و ده ســــتی ھه بوو لــــه ماکردنــــی ھه زاره ھا گه نجی میســــری بۆ کارکــــردن له

ئیسرائیل.به گـــه ی گیـــرا کـــه عـــزام به ده ســـته وه بوو، ده سته یه ک جلی ژره وه ی ژنانه ی پبـــوو، له ناو جلـــه کان جۆرک حيـــری نھنی بۆ نامه گۆڕینه وه و کاری پۆســـتی بۆ جاسووســـک به ناوی (عيماد) ده برد، کـــه له خزمه تی مۆســـاد کی ديكکاریکردووه ، له گـــه ڵ ژنپه یوه ندی سکســـیان ھه بـــووه ، به ناوی (زھره جرجیس)ی ئه فسه ر له مۆســـاد، له و په یوه ندییـــه وه ئاشکرابووه ، زۆربه یان به و کاالیه سکســـه کارده کـــه ن و ده گیرن، که جاسووســـی میســـری (عيماد) ئیســـرائیل، ده چته کارکردن بۆ ئه فسه ری جاسووس ژنه چه ندین لـــه موخابه راتـــی ئیســـرائیل بۆ نووســـتن له گه یدا پشـــبکیان ده بت، ھه ر بۆ کارکردنیش چه ندین ژنه ئه فســـه ریش ده چنه پای، بۆ

نووســـتن و په یوه ندی سکسیش چه ندین ژنه رووسه کانیش ئاماده ن ھاوســـه رینی بن، بۆیه ش ونه ی له ره وشـــی ناشـــیرین ده گیرت، ئه وه ش وه ک ئوسلوبکی ته قلیدی ونه ی ده گیرت و ونه که ش فشاری ده کاته سه ر، به بیانۆی به شدار له کارگه یه کی دروستکردنی جلوبه رگ له نوان میسرو ئیسرائیل ھاتوچۆی ده بت، وه ک پسپۆرکی شاره زا له

جلی ژنانه ، ده چته شبرا الخیمه .له کاتـــی خۆییدا (فایتســـمان) به سه رۆک موبارەکی وتبوو، عزاممان بۆ ئازاد بکه ن ئمه ١١ ھه زارو ٥٨١ گیراوی عه ره بتـــان بۆ به رده ده ین، دیاره ئه و که ســـه له الی مۆســـاد چه نـــد بایه خدارو گرینـــگ بووه ، به م سه رۆک حوسنی موبارەک، به نه خـــر وه مـــی داوه تـــه وه و وتوویه تی ئه وه یان کاری دادگایه و ئه وان دوا بیار ده ده ن، نه ک من.!

گۆڤاری میســـری رۆزیوســـف له ١٩٩٧دا ٠٨ ٠٦ رۆژی ژمـــاره ی ئاشکرای کردووه ، که وا حکومه تی میسری چه ندین که سی ئیسرائیلی بـــه تاوانـــی جۆراوجـــۆری وه ک و موخـــه درات و جاسووســـی گرتووه ، ســـاخته کاری ته زویرو له وانه ژماره یه کیـــان ئازادکراون، له وانه نه فه ری ناو که شـــتيیه کی قوماری ئیسرائیلی بوون، که واته به رده وام که ســـانی وا وه ک لشاو له و وتـــه ده گیرن. لـــه مایوی ســـای ١٩٩٧دا ھه ریه ک له (نوریا (فابیرا جادیا)و (جانت بتشون)و عوفادیا) که به تاوانی به دره وشتی له ئیســـماعیلیه گیرابـــوون، به که سانی تری میسری گۆڕاونه ته وه . له پۆرســـعید که ســـک به ناوی (یوســـی ملکا) به دۆالری ساخته وه گیراوه ، که گه ڕاوه ته وه ئیسرائیل له وێ له سه رئه وه ی دۆالری قه پی لـــه بانکی نه ته وه یی ئیســـرائیلی وه رگرتووه داوای له دادگا له سه ر که ســـک تۆمارکردووه . بانکه که به ناوی (داڤید بارزانی)یش له سه ر گومان له سه ر په یوه ندی به که سانی ماده ی بھۆشکه ر له (دھب)ی سینا گیراوه . یه ککی تر به ھه مان ماده وه گیرابوو، که (مووشی باسیمۆف)ی دایکی بـــۆ ســـه ردانی بـــه رده وام (زقازیق)ی زیندانـــی ھاتوچـــۆی

کردووه .که واته لـــه رۆژانـــی ئاشـــتی و له کاتی شه ڕه کاندا، سه دان دۆسیه بازرگانی و به ناوی جاسووســـی ناشه رعییه وه له میسر به رامبه ر به ئیسرائیلییه کان ھه بووه ، ئیسرائیل لـــه میســـرو له ھه مـــوو وتانی عه ره بیـــدا لـــه چانـــدن و ناردنی جاســـووس درغی نه کردووه و بۆ یه ک چرکه ش له و کارانه وه ستانی

نه بووه .خاوه ن شکۆ:

ئه وانـــه ی له به رژه وه ندی ده وه تی ته نھا کاریانکردووه ، ئیســـرائیل که سانی داماوو پویست نه بوون، ته نھا کوڕی پیاوانی ده سترۆیشتوو نه بـــوون و به س، به کو ئـــه وان که سانی وه ک پاشـــایان له گه دا بـــووه و کاری جاسووســـیان بـــۆ کردوون، جاسووســـی پاشـــایان

ھه بووه .!له کتبـــی (کالم في السیاســـ )ی "محمد حسنین ھیکل" که ئیمساڵ له بۆ بوکردنه وه ی ده زگای میسری عه ره بی و ده وـــی چاپکراوه ، تدا

ئاماژه ی به چه نـــد به گه و زانیاری دروستداوه ، که وا پاشـــای ئوردن (شا حوســـن) خوای لخۆشبت، په یوه ندی پته وو باشـــی له گـــه ڵ کاری ھه بـــووه ، ئیســـرائیلدا جاسووسی بۆ ئیسرائیل کردووه ، ئه و په یوه ندییه یـــان، ده گه ڕته وه بـــۆ ســـه رده می مه لیک فه یســـلی باپیری، کـــه پـــش دامه رزاندنی ده وه تـــی ئیســـرائیل چـــاوی به ســـه رۆکی وه کاله تی جووله کـــه دکتۆر (حاییـــم وایزمان) که وتوه ، که بریاری دابه شکردنی فه ه ستین له ســـای ١٩٤٧ له الیه ن نه تـــه وه یه کگرتووه کان ده رچووه ، له سای ١٩٦٥ (جۆلیـــان ئایمـــر)ی مردی کیژی ســـه رۆک وه زیرانی بریتانی (ماکلیـــالن) دیمانه یـــه ک له نوان پاشـــای ئوردن مه لیک حوسن و ژه نراڵ (مۆشی دایان) سازده کات، پاش ئه و دیمانه یه له ٢٦ ی مایۆی ســـای ١٩٦٧ واته چه نـــد رۆژک پش زه بره ئیسرائیلییه که ی سای ١٩٦٧و له رۆژی ٢٥ ی ســـپتمبه ری ســـای ١٩٧٣، پش چه ند رۆژک له شـــه ڕه که ی ئوکتۆبه ر، مه لیک حوسن ســـه ردانی (گولدا مائیر)ی کردووه ، به نھنی دیمانه یان بووه ، له وێ ئیسرائیلی ئاگادارکردیته وه، که وا وتانی میسرو سوریا به نیازن گورزکی سه ربازیتان لبه وه شنن و ھرشتان بکه نه ســـه ر، بۆیه وا

چاکه خۆتان توندو ئاگادارکه ن.ره نگه له به ر شـــه ڕه کان و ره وشی ناه باری ناو ئوردن و ھه که وته ی وته که مه لیک حوســـن کارکی وای کردبت، گه رچی ھه ر مقبوول نییـــه ، بـــه م مه لیکـــی مه غریب خوالخۆشـــبوو (حسنی دووه م) ده ستی له گه ڵ مۆساد ھه بووه ، بۆیه سیســـته مه ھه والگرییه که ی پشتی به مۆساد به ستاوه ، بۆ پاراستنی ژیانـــی تایبه تی خۆشـــی داوه ته ده ســـت ئه و ده زگایه ئیسرائیلییه . بۆیه ش که مه لیک حسن کۆچی ئیســـرائیلییه کان کردووه ، دوایی زۆر به خه مه وه و به په له ره حمه تیان بۆ ناردووه و باسی چاکه و ده ستی خرییـــان کـــردووه . جه الله تـــی مه لیک له کۆنگره ی عه ره بـــی له "رباط" له ســـای ١٩٦٥ که بابه تی سه ره کی کۆنگره که به رنامه و پالنی یه کگرتـــووی عه ره بی بـــوو دژ به ده وه تی ئیسرائیل، له و رۆژه و به قسه ی (جۆزیف ئالفرو)،که یه ککه له که سایه تییه ناوداره کانی مۆساد

وتوویه تی: ده زگاکه ی ئمه قه غانی پاراستنی رژمه که ی بـــووه ، به ھۆی ئـــه و رژمه و مه لیک حســـنه وه ئمه ھه موو ورده کارییه کانی به رنامه ی عه ره بمان زانیـــوه ، رژمه کـــه ی کورۆژنه ی ئمه بـــووه بۆ دیتنی ھه مـــوو بابه تـــه کان و زانیـــن و تگه یشـــتن لـــه ناخی ھه مـــوو عه ره ب، ھه تا له سه ر ئاستی به رزی ده وه تانیشه وه ، که ســـه رچاوه ی

بیاری سیاسی بوون.مه لیک حســـن له نوان سانی ١٩٦٥ تا ١٩٩٤ لـــه وته که ی ئه وو به سه رپه رشـــتی ئه و ١٥ کۆنگره ی عه ره بـــی و ئیســـالمی گیـــراوه ، بۆیـــه ش ده کـــرێ رـــزو بایه خی ئه و پاشـــایه بزانین لـــه تۆمارو ناوه ڕۆکـــی ئاگادارکردنـــه وه ی کۆنگره کان و بیاره نھنییه کان، به ھۆی ئه وه و له ھه موو به رنامه و پالنی سه رکرده و پشـــه وایه کانی عـــه ره ب ئاگاداربووین. که عه ره ب له و چه ندین ساه شکست له دوای شکســـت به ده ســـتی ئیســـرائیلی چشـــتووه به خۆڕایی نه بـــووه . چونکـــه ســـه رکرده کانیان خائین بوون، بۆیه ش ده ن پاش ھه موو بیارک ده گه ڕنه وه و پشت به خودا ده به ستین، له و زیاتر ھیچ پشتیوان و په نامان نییه ، ھه موو ھزکمان له خوداوه ده وت، ئـــه و کردگاری

مه زنه و چاوه ڕوانی ئه و ده بین. االدب)ی میسری (اخبار له گۆڤاری

دیسمبه ری سای ٢٠٠٠ وه رگیراوه .بشی دووەم و كۆتایی

یۆس

د

پاشاکانیش جاسووس بوون!

یداه نس

فه ری

رۆک سه

ازیشو

پ له

یب غر

مهکى

ه لیئاماژه ی به چه نـــد به گه و زانیاری ئاماژه ی به چه نـــد به گه و زانیاری م

دروستداوه ، که وا پاشـــای ئوردن (شا حوســـن) خوای لخۆشبت، په یوه ندی پته وو باشـــی له گـــه ڵ کاری ھه بـــووه ، ئیســـرائیلدا جاسووسی بۆ ئیسرائیل کردووه ، ئه و په یوه ندییه یـــان، ده گه ڕته وه بـــۆ ســـه رده می مه لیک فه یســـلی باپیری، کـــه پـــش دامه رزاندنی ده وه تـــی ئیســـرائیل چـــاوی به ســـه رۆکی وه کاله تی جووله کـــه دکتۆر (حاییـــم وایزمان) که وتوه ، که بریاری دابه شکردنی فه ه ستین له الیه ن نه تـــه وه یه کگرتووه کان ده رچووه ، له سای (جۆلیـــان ئایمـــر)ی مردی کیژی ســـه رۆک وه زیرانی بریتانی (ماکلیـــالن) دیمانه یـــه ک له نوان پاشـــای ئوردن مه لیک حوسن و ژه نراڵ (مۆشی دایان) سازده کات، ی مایۆی واته چه نـــد رۆژک پش زه بره ئیسرائیلییه که ی سای ی ســـپتمبه ری ، پش چه ند رۆژک له شـــه ڕه که ی ئوکتۆبه ر، مه لیک حوسن ســـه ردانی (گولدا مائیر)ی کردووه ، به نھنی دیمانه یان بووه ، له وێ ئیسرائیلی ئاگادارکردیته وه، که وا وتانی میسرو سوریا به نیازن گورزکی سه ربازیتان لبه وه شنن و ھرشتان بکه نه ســـه ر، بۆیه وا

ره نگه له به ر شـــه ڕه کان و ره وشی ناه باری ناو ئوردن و ھه که وته ی ره نگه له به ر شـــه ڕه کان و ره وشی ناه باری ناو ئوردن و ھه که وته ی ره نگه له به ر شـــه ڕه کان و ره وشی

وته که مه لیک حوســـن کارکی وای کردبت، گه رچی ھه ر مقبوول نییـــه ، بـــه م مه لیکـــی مه غریب خوالخۆشـــبوو (حسنی دووه م) ده ستی له گه ڵ مۆساد ھه بووه ، بۆیه سیســـته مه ھه والگرییه که ی پشتی به مۆساد به ستاوه ، بۆ پاراستنی ژیانـــی تایبه تی خۆشـــی داوه ته ده ســـت ئه و ده زگایه ئیسرائیلییه . بۆیه ش که مه لیک حسن کۆچی ئیســـرائیلییه کان کردووه ، دوایی زۆر به خه مه وه و به په له ره حمه تیان بۆ ناردووه و باسی چاکه و ده ستی خرییـــان کـــردووه . جه الله تـــی مه لیک له کۆنگره ی عه ره بـــی له که بابه تی سه ره کی کۆنگره که به رنامه و پالنی یه کگرتـــووی عه ره بی بـــوو دژ به ده وه تی ئیسرائیل، له و رۆژه و به قسه ی (جۆزیف ئالفرو)،که یه ککه له که سایه تییه ناوداره کانی مۆساد

ده زگاکه ی ئمه قه غانی پاراستنی رژمه که ی بـــووه ، به ھۆی ئـــه و رژمه و مه لیک حســـنه وه ئمه ھه موو ورده کارییه کانی به رنامه ی عه ره بمان زانیـــوه ، رژمه کـــه ی کورۆژنه ی ئمه بـــووه بۆ دیتنی ھه مـــوو بابه تـــه کان و زانیـــن و تگه یشـــتن لـــه ناخی ھه مـــوو عه ره ب، ھه تا له سه ر ئاستی به رزی ده وه تانیشه وه ، که ســـه رچاوه ی

مه لیک حســـن له نوان سانی لـــه وته که ی ئه وو کۆنگره ی عه ره بـــی و ئیســـالمی گیـــراوه ، بۆیـــه ش ده کـــرێ رـــزو بایه خی ئه و پاشـــایه بزانین لـــه تۆمارو ناوه ڕۆکـــی ئاگادارکردنـــه وه ی کۆنگره کان و بیاره نھنییه کان، به ھۆی ئه وه و له ھه موو به رنامه و پالنی سه رکرده و پشـــه وایه کانی عـــه ره ب ئاگاداربووین. که عه ره ب له و چه ندین ساه شکست له دوای شکســـت به ده ســـتی ئیســـرائیلی چشـــتووه به خۆڕایی نه بـــووه . چونکـــه ســـه رکرده کانیان خائین بوون، بۆیه ش ده ن پاش ھه موو بیارک ده گه ڕنه وه و پشت به خودا ده به ستین، له و زیاتر ھیچ پشتیوان و په نامان نییه ، ھه موو ھزکمان له خوداوه ده وت، ئـــه و کردگاری

االدب)ی میسری (اخبار له گۆڤاری وه رگیراوه .

بشی دووەم و كۆتایی

ئم ھفتیش (ژن)ك شھید كراھواكـــی دتزنـــی دیك بنـــاو ناخی ویژدانمـــوە گینگی خـــواردو ھموو ناخی گریاندم و بتواوی ل بئومدی ژیانی خۆم وە. كنیا كردمكانی دئاشق موو ژنو ھشـــھید بوونی خاتوو(شـــوكت محمد عزیز) بم شـــواوییی جستی ئوەوە ئیعـــالن دەكرێ.. دەبـــ چ چاوەڕوانییكی دیكی پـــ ل تاوان ل دەســـت و پنجی ئـــم بكـــوژە چـــاوەڕوان بكـــرێ. خمكی كان كمـــوو رۆژێ رۆژنامـــھ .ورەیـــگھوای كوشتنی ژنك بودەكنوە خمكی ل مانئ ورەتـــر دەیانگـــرێ، چونكـــگشـــڕكی دەســـت و یخ و ل داگیركردنی وتكی دیك و ل شـــكاندنی ســـنووركی ل كی پینی مرۆڤربس نایاســـاییدا و لبرائت بشـــدارییان نكـــردووە.. ھموو تاوانكیان برائتی خۆیان بووە و تنھا سات ل ســـاتكان دەنگیان بۆ رەوابوونی بیركردنوەكانی خۆیان داوە و وەمی شعور ژەنگاوییكانیش ب فیشـــككی ژەنگاویتر بووە بۆ ئم جســـت ناســـكی ئوان و بۆ

زڕاندنی خون سوزەكانی ئوان لرەوە ناحقییكان ریسوا دەكرن.. لرەوە قامن و شـــزار دەكررمبكـــوژەكان شـــپاكـــكان ب خۆیـــان ھناگرێ و یاســـا پیرۆزەكان مامی بكوژكی بئنقستیان لگڵ دەكن و ل قفـــزی تاوانكارییوە دانپیانانكان بۆ ھمـــوو دنیا دەگرنوە، .دەستتان بشك واتند تاوانبارن. كچ كئم دەروون نخۆشـــتان گـــ بگرێ. ئم ندی لروبســـتان بوە بكوژیانبیركردنســـدارەدانی خۆتانوە بچـــ، تۆزقاك بیرتـــان لوە نكـــردەوە، ئگر ســـیمای قشنگی (ژن)ك بشونن، سیمای تخاوی

ھموو ژیانی خۆتان دەشونن....كجوانكیل خاتوون

من لرەوە بۆ بدبختی مرگی تۆ دەگریم.. من لرەوە بـــۆ موداكانی ژیانی ھموومان

ھنگاوەكانـــم توندتـــر دەكـــم بـــۆ پیاوساالریی شرمزاركردنی

بكوژەكانی جوانی (ژن)...شـــواند.. مژووییكیان خســـت دەســـتكیان پرســـینوەی بـــردەم تۆیـــان كـــ كوشـــتنی.

ب موو شتكوشت.. ھئاگاكان ساتوەختك لـــ حـــزوری مرگی ھمنییوە بـــ تۆدا خوداییان ســـوژدەی كی پناخ بردو لـــحسرەتوە سووتانی ) : راگیاند خۆیـــان ھمـــوو رۆژ و ھموو

ھفتیـــك ژنك دەكوژن و لـــ پراوزی درۆزنانـــی شـــرەفوە دەینـــژن. ھموو ئمان راستییكان بالدەدەن و ھوەسبازی پیاوساالری دەكن پردەیكی ورانكاری و سپی رۆحكی ورانتركردنی ئنجامكشی فرەتتان لدەك ن ..یـــیی دیكفریشـــت

بت). دیسانوە ئم دەنگی من. ئم ھست ژنانی من، ك زۆر ل ھستی بكوژی (ژن) گورەتر و ب ویژدانتر و ئازاترە، دەیخم سر مزە باقوبریقكانی ( دەســـت ) و بانگادەدرم

و دەم : مان لو خاتوونانموو ئی ھتۆ مئ )ئوە دەوێ، چونك بكوژەكان ل دەستی ئوە رزگاریان ناب.. چونك ئوە دەتوانن گورەیی یاسا گورەتر بكن و سیمای عیبرەت برووی م ژنی رۆحی ئو تۆ نبلك م بكوژانئ و ساكوە.. ئنبكوژەكانیان بك ل جوانانوت جوانتر دەب و دەســـت خۆشویست

.( .روەرتر دەبروەری یاسا سو س دەبخاتوونكم..

ك ئم چند درەت بۆ دەنووسم جگ لم چند درنووسین شتكی دیك نیی ئاوزانت بكم، نووسیش بم زۆر دەترسم منی رۆژنامبدەستی بكوژكی وەكو ئو دڕندەیی تۆ تنھا ب تاوانی نووسینی ئم چند درە ب ناڕەوا تسلیمی مرگی ناوادەم بكات.. ن.. ناترسم، چونك من بۆ گورەیی مرۆڤك دەنووســـم عبیری لنھا تبـــوو، تكی نھیـــچ تاوان كانی خۆی كردووە، بۆیوە راستییبیركردنشھیدبوونم لسر بیركردنوە راستییكانی

...خۆم شانازییخاتوونكم...

لـــ دوای دیداری قمكـــی من و مرگی مكانم دەكســـكنھا تنۆكی فرمتـــۆدا، تپرسنام و بۆ ســـر گكۆی پ ل گوی گنجتی تۆی دەنرم و تۆش ئو كســـی ل كی پئاســـمانی ژیان ئاسا ل فریشـــتحسرەت ل شـــقی بات دا و مائاواییت لـــ ھموو ھیوا گشـــكانی خـــۆت كرد و ب دنیاییشـــوە دەیمـــوە ھیچ بكوژك ھناســـیكی دخۆشی ل سیندا نامن و تۆش لم دوورەوە، بم ھناسسوارییوە ئم زوم گورەی بدە دەست ھموو ئوانی بیرە و لن و تۆیان لبیرت ناكل میشھمرگساتی تۆ دەدون.. منیش لرەوە سری

درودت بۆ دادەنونم و دەیموە :( با دەست بكوژەكانی ژن ریسوا بكات )

پیرو خڕۆ

حسیب بابۆی

پوشۆ خدر قسابمـــن ئمۆ كوڕی خـــاك و وتم، ویستم شارەم، پو ئكوڕی قئم شارەش النو شونم بۆ دابین بكات، بـــۆ ئوەی بتوانـــم زیاتر خزمت بكم، ھر كارو نووسینك پویســـتی ب دەســـت خۆشـــی و ئافرین ھی، بـــۆ ئوەی مرۆڤ زیاتر ل ھوڵ و تكۆشاندا بت، پویســـتی ب پاڵ پشت و یارمتی وەی لبۆ ئـــ ،یـــدەروونـــی ھگرفتكان، و دتنگـــی رۆژانـــی

ماكی بختوەری ھب، ماك و حســـانوەی شـــون بكاتـــجســـتی مانـــدووی. ئمـــۆش رۆژنامنووســـانی ســـندیكای كوردستان، دەستی ھسوڕاندنی ئم ســـندیكای مـــاڵ و پناگی ،كنووســـرۆژنام ھمـــوو بۆیـــ دەستخۆشـــی ل ھـــوڵ و ماندووبوونیان دەكم، ك توانیان زیاتـــر لـــ ٢٠٠ رۆژنامنووس و نووسر ببن ب خاوەن شووناس و

ئندام، بۆ زیاتر خزمت ب رەوشی ئمـــۆی رۆژنامگـــری كوردی، بم جگای داخ پاش ماندووبوون و كاركردنـــم ل دەزگای (بدرخان) و پشـــگیریم ل برای برزم كاك (حمید ئبوبكر بدرخان) خاوەنی دەزگاو بڕوەبـــری ئیمتیـــازو چاپ و بوكردنـــوەی (بدرخان) وەرگرت. ھروەھـــا ئامادەكردن و پكردنوەی فـــۆڕم و كۆپی كردنی چند دانیك ل نووســـینكانم، ھروەھا كۆپی كردنی برھمكانی پش ڕاپڕینم، بم بداخوە من رەتكـــراوەكان بوو، بۆی ناوم ل

ســـتا لتا ئمن ھ ـــگای داخجدەزگای (بدرخان) شت دەنووسم و خۆم ب رۆژنامنووسكی دسۆزی ئم دەزگایو وشی كوردی دەزانم، پاداشـــتم بـــ تنھـــا ژمارەیكی ھفتنامی بدرخان نبووە و وەرم نگرتووە، كوات ب ئندام بوونم ل سندیكای رۆژنامنووسان بۆمن ورە بوو، ككی گت و پاداشتخئم ما بۆ منیـــش دەرگای وا و كراوەی، چونك تنھا مبســـتم خزمتكردنی ئمۆی رۆژنامگری كوردیی، ھرچندە رەت كردنوەی ب ئنـــدام بوونم ل ســـندیكای

رۆژنامنووســـان دەبـــ چی بت چ كموكورتییـــك لـــ فایلكم رەتكردموە ناوەكیان ك ،بھ ل وەندەبر ئنھا ھـــر تگمگۆڤـــار و رۆژنامكانی"بیـــان و ھاوكاری" ك بـــ بابتی فۆلكلۆر و ھۆنراوە ســـرەتاییكانم دەستم ب نووســـین كردووە، وەك ھموو شـــاعیرك و رۆژنامنووســـك كـــ ئســـتا برپـــرس و وەزیر و كار بدەســـت، بۆی ســـندیكای رۆژنامنووســـان مـــوو لچـــاوم دەبینـــن، بم ســـووژن لچاوی

خۆیان نابینن.

وەمك بۆ ئنجوومنی سندیكای رۆژنامنووسان

ژمارە (١١٢)ی شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢رەشمی ٢٧٠٨ی كوردی

22

ئا: ستار محمد ئمینل دەقی ئو كاســـت ڤیدیۆییی لدوای حمســـوور جمـــاوە بـــۆ یكمجارە ل رـــگای بدرخـــان بودەكرتوە و حمسوور تیدا قس دەكات و دە: (بسم الل الرحمن الرحیـــم، بخونن متلبی كاری كریـــم، دائیرەی حق و ناســـی، ھروەكو ماسی كوتن بحری خواسی، ھموو متن و پنا فی الل بوون، متنی ولیا بوون، واســـیتم و ئزەری خاتنحوكمی متنی بوو ل ختی شریعت و تریقت توەلال بوون، ھموو ئھلی زكر بوون خالید بوون ل زكر، بوون ب ئھلی فیكر، فكریان كـــرد ل عیلمی رەحمانی، وتیان ئوە چ بوو خوا بسرەمی ھانی، تیرەی ئیمتیحانی، ل با وشـــیار بین لئیمتیحانـــی بحری معانـــی، نوەك شیتانی، دەســـتوورەكی سر وینبكئیشـــكی عجایب و نادر بوو، خودا بۆ خـــۆی پ قادر بـــوو، ئیرادەی لســـر چادر بوو، ئارەزوو و ئیشتیھادیان كرد، یانی ل رگی سربخۆ، ل ئارەزووی ئیشـــتیھاد فیرقـــ فیرق وەســـتانوە، فیرقیكیـــان كردە دیـــن، فیرقیكیان كـــردە كدوو، خنـــكان و بوون ب ئھلی موتحیر، ھیچیان نزانی ھر گۆتیان

ولله علی كل شئ قدیر.* بزووتنـــوەی ھق لســـر دەســـتی دامزراوە، دەریمی شبدولكخ عشك یكك بووە لـــ رابرانی تریقتی نقشبندی، موالنا خالید ل سرەتای سدەی ھژدەھمدا تریقتی نقشبندی ھنای ناوچی سلمانی و ل دوای كۆچی دوایی شـــخ عبدولكریمی شـــدەش ھق ل ناوچی سوورداشوە چكرەی كرد و بووە بزووتنوەیكی كۆمیتی و ب ھموو دەڤرەكانی دیكی كوردستان بوبۆوە، ھرچندە ل دوای كۆچی دوایی تریقم تئ ،دەریمی شبدولكخ عشل الین مام رەزای كوڕیوە درژەی پدرا و توانی ل رگی خزمتكردنی خكوە ئم بزووتنوەی بـــرەو بیر و باوەڕی پشكوتووخوازی ببات، ھروەك توانی ھق ب شوەیكی مۆدرن ركبخاتوە و ل چوارچوەی تسكی سۆفیگریتیوە بیگۆڕت بۆ شوەی خباتی كۆمیتی، ئـــم نوبوونوەی ل ھقدا بووە ھۆی گوای ئـــوەی دەنگۆی بوبوونـــوەی ھقكان ل دین دەرچوون، ل دوای كۆچی شخ عبدولكریمیش بزووتنوەك بووە دوو پارچ، ك مام رەزا سرپرشـــتی الینگرانی بشـــكی دەكرد و بشكی

دیكش دوای حمسوور كوتن. وە گوتی: لمبارەیری لسكفا عمست كان بوونقریم ھبدولكخ عدوای شدوو تاقم، تاقمكمیـــان بچكۆالنی كم دەوری ١٥٠ كســـك ب دوای حمسوور كوتن، حمسوور پیاوكی لھاتوو بوو، ئاق بوو، زیرەك بـــوو، بم نیزانی چـــۆن ئو عقـــ و زیرەكییی خۆی بۆ بھزكردنی ھق بكاربن، جیابۆوە، كخست چوون لكی رجیابۆوە تاقم كگوندی كوقووت ل ناوچی شوان لوێ دانیشتن، شـــتكی زۆر گرنگ بوو، لو زەماندا و لو كوردســـتاندا خك ئو عقیتی ھب بتوانـــ ئوە ركخا، ئم ١٥٠ كســـ مایان نبوو، ھمووی كاسبییان دەكرد، ئوارە دادەنیشتن بیانی فن دەڕوا جووت دەكا، ئوە دەڕوا درەو دەكا، ئو دەڕوا ئوە دەكا، ئو دەڕوا بۆ شار، ئیش و كار و قسیان ھموو دابش دەكرد، چایان ندەخواردەوە، جگرەیان ندەكشا، ریشیان دەھشتوە، وابزانم وە بوو كر ئـــبوەیـــان زۆرتـــر لئ

.برجیان زۆر ننی ئابووری خالیلمام حســـنیش ل بارەی بزووتنوەی ھق دە: بخوا ل كاتی خۆی شـــخ قســـیكی فرموو، شـــكر و چا گران بووبوو، شخ مابوو گوتیان وە گران بووە و نیخۆین، چونك پارە كم بوو،

ترمووی نا دەیخۆیـــن تا دەبخ فشـــروبعك، لمودوا نایخۆین.

د. عزەدین مســـتفا رەسولیش دەربارەی سوور رای وایمو ح قوەی ھبزووتن ،یكی دیكسوور شتموەی حوا: ئكدوای ئوەی بتواوی چووم كوقووت بـــۆ الی حمســـوور، شـــھید فاخیر مرگسۆری لوێ بوو، داشنیشتین چند شو كاســـتكی تۆمار كرد، حمسوور قســـی دەكرد، دەیگوت: ئم دین دینی ئزەلیـــ و فنـــ و كۆنـــ، كۆمك شیعر، وەكو شتكی فۆلكلۆری فركردنی ئایینكی بوو، چونك خۆی نخوندەوار بوو، بم ئوان دوازدە كســـیان ھبوو ل دەوری، دەیانگوت ئو دوازدە حوالی ،موغری زەردەشت و ژمارەیئ ،عیسایئوان ئیدارەی ئو دھاتانیان دەكرد، مرجی ئوان الی حمســـوور ئوەبوو ك ژن و مندایان نب، چونك ك ژن و

.ماعی دەببوو تی ھمندا* حمســـوور پیاوكی بـــ كس بوو، دایك و باوكی ھر ل منداییوە مردبوون و ب ھتیوی كوتبووە شـــدە، دواتر ل مای شخ عبدولكریم كاری داركشی كـــردووە، بـــم بھـــۆی گوایلی و نزیكبوونوە ل شـــخ دواتر تریقتی وەرگرتووە و لگڵ سۆفی و موردیكانی دیك لوێ ژیاوە، حمســـوور پیاوكی زانا و زیرەك و راستگۆی ل دەرچووە و ل ئنجامدا وەك یكك ل پشوایانی ھق دەركوتـــووە، بۆی لدوای مردنی شخ بانگشی شـــخایتی دەكا و ھر ئوەش دەبت ھۆی ئوەی ك ناكۆكییك ل نوان حمســـوور و كوڕەكانی شخ م ناكۆكییئ ،ریمدا دروست بببدولكع دەســـوور شموەی حھۆی ئ تدەبجـــ بـــی و رووبكات تكیی ســـید ئحمدی خانقا لـــ كركووك، بم خۆی و گوناھی بیدع تویـــش نایگرئو داھنانی دەدات پاڵ بۆی دەریدەكات، حمسوورییكان ناچار دەبن كركووك جبـــن و رووبكن كوقـــووت، لوێ بازنیك بـــۆ خۆیان دروســـتدەكن و بشـــك لو مورید و ســـۆفیانی شخ عبدولكریم دادەبن، ھروەك موك و ماكی زۆر دەكن و خریكی ئیش و كار

دەبن.مام حســـن ســـبارەت ب حمسوور گوتی: ئم ھموومان موریدی ئو بووین، لگڵ مام رەزایان ھموو یك بووین، دوایی ئم لگڵ مام رەزایان لســـر مســـلی خالفت، ك شخ وەسیتی كردبوو كس مربوت نیی ب خالفتی دەب دەیانگـــوت ئوانیش تریقـــت، مامرەزا خالفتی تریقت بكا، ئمش گوتمان شـــخ وای فرمـــووە نایكین، لســـر ئوە لكبووینوە، ئمش بۆ خۆمـــان كۆمك بوویـــن ھاتین لرە دانیشتین و ئو خانووانمان پكوەنا و بۆ خۆمان كسابت دەكین، ب یكوە

.ستاین و دانیشتووینھحســـن كریمیش دە: ھموو جارێ وە و دادەنیشتن لخ كۆیدەكردنشـــ كتكی قســـی بۆ دەكـــردن، ئامۆژگاری دەكردن، ب ســـۆفیكانی دەگوت: پتان دەب ،ژی خۆمسوور دەستنومم حبزۆر ئاگاتان لی ب و پشـــتی برندەن،

ئوە شخ عبدولكریم دەیفرموو رزی زۆر لبگـــرن، چونكـــ خۆم پـــروەردە كردووە و دەستنوژی خۆم، لبر ئوە ك وانجا ئ ،ی بزۆر ئاگاتان ل دەب وتنوەرگرت و ك یان لكئامۆژگاریی

شونی.د. فوئاد ســـیدیش باس ل بزووتنوەی ھق دەكا و دە: با بین ســـر بنما ك ،قوەی ھی بزووتنكفییلســـف ،ئایینیی بزووتنوەیكـــی مئ خۆی لـــ بزووتنوەی نقشـــبندی ھاتووە، ،تیییشی كۆمكست و ئامانجبم ،رگریشندێ جار بو بگرە ھ ئابوورییزۆر گرنگ لرەدا ئاماژە بوە بكم، ئگر مژووی ھقكان ئوەی نووســـراوە یان ئوەی وتراوە بسریدا بچینوە دەبینین ھقكان ل ســـردەمی خۆیاندا ب پی پیەو و سیستمك دروست بووە، یان بپی پیەوكی ناوخۆیی دروستبووە، دەشگدرتوە ك كاتی خۆی حمسوور وانقا و ئنی خانید حوســـڵ سگلقســـیان كـــردووە و یككـــی دیكیان لگدا بووە ك پیەوكی ناوخۆیی بۆ زۆر گرنگ من، ئیان دابنوەكبزووتنو وەكو كاركی مۆدرن ك ب پیەوكی

ناوخۆیی دادەمزرێ.ھاوڕێ محمودیش دە: ھر ل سردەمی وەفاتی شـــخ عبدولكریموە ھستی وەرگرتنـــی ربرایتی ھقـــ ل بیری حمسووردا جۆشی خواردووە، ئویش دوایی لـــ مـــژوو و كار و رەفتارەكانی بۆمان دەردەكوێ، دوای ئوەی ك شخ عبدولكریمی شـــدە وەفـــات دەكا، وەكو باس دەكرێ حمسوور جوبكی شخ عبولكریم لبردەكا و مزەرەكی لســـر دەكا، داوای جگرتنوەی شخ عبدولكریـــم دەكا، بـــم لـــ الین بنمای شـــخ عبدولكریموە رگری نادرێ، بۆی وەی پی ئدەكرێ و ر ل دەشـــ ل ن و كدەكناچـــار وای لناچارە حمســـوور نابتوە، جگی شـــدە ج ب بۆی دەچت ناوچی شوان و كركووك، لوێ سید ئحمدی خانقا نایگرت خۆی ب حوكمی ئوەی گوای بیدعی كردووە و ل ربازی شخ الیداوە، بۆی ناچـــار برەو گوندی كو قوت بڕێ دەكوێ و نیشـــتج دەبت، دەستكوتی ربرایتی لالی حمسوور دەســـكوتكی گورە بـــووە، بم ئو ھقیقتمان بیر نچ حمسوور لگڵ ئـــوەی ك ئم خون گورانی ھبووە پیاوكـــی نخوندەوار بـــووە، پیاوكی سادە و ســـاكار بووە، ب جل و برگكی ك لتی كۆمسادە و ساكارەوە توانیوی نت و بیانھخ بۆ خۆی دابموریدانی شو لم گوندە نیشـــتج بن. بۆی لگڵ ئوەشدا ك حمسوور نخوندەوار بووە ئو قسانی كردوویتی تكیك بووە ل فلسف و زمانزانی و رەوانبژییكی زۆر جوان و عنتیك، بۆی ئستاش ئگر ل موریدان و پیەوكارانی حمســـوور بپرسی زۆرشـــت دەگنوە ك براستی

.ندەوار نییخوكی نی پیاووە قسئ :سوور دەمبارەی حكریش لمام بكاك حمـــ ن عشـــیرەت و ن تایف و ك بوو لت و خزم بوو، شـــتومیق نبارەی تریقتی نقشبندییوە، برایتی و خوشكایتی ھبووە لناو جماعتی

تریقتی نقشبندی.* حم سوورییكان ل رباز و ھوستدا وەك ھقكانی دیكی سر ب مام رەزا بوون، بم ئوەی لكی جیادەكردنوە ئوەبـــوو كـــ كمتر تكـــوی خك دەبوون و ھویان دەدا ئابووری خۆیان بھز بكن، بۆ ئم مبست سندوقكی ھاوبشیان دروستكردبوو تا ئو داھاتی دەستیان دەكوێ ل برھمی كشتوكاڵ و تزبیح ھۆنینوەدا لم سندوقدا كۆی

بكنوە.شـــخ ھاوڕێ باس ل دوای مردنی شخ عبدولكریم دەكا و دە: دوای وەفاتی قھ ،دەشـــ عبدولكریمی شـــخ بوون بـــ چند بشـــك و كۆمك، ك پیەوی چنـــد ربازكیان كردووە، ربازەكانیش ھمووی ھر ھمان شـــتی ناوەرۆكـــی ھقیان جبجـــ دەكرد، ســـوور بـــوو، كمح وانـــك لكیچوون گوندی كوقوت لوێ دانیشـــتن و لـــوێ جگیر بوون، كۆمك زەویان كی و لوێ نیشـــتج بوون و مانوە و تكیكیان دانا، سندوقكی ھرەوەزیان ھبوو ھرچی سروەت و دەھاتیان ھبوو وانل وێ كۆیان دەكردەوە، بۆ نموونلكشتوكایان دەكرد و برھمكیان لوێ كۆدەكردەوە و ل تكی دایان دەنا، یان سبیحیان دروســـت دەكرد، خۆیان بتتسبیح دروســـت كردن خریك كردبوو، تـــا زەوی و زاری تواویان كی و لوێ

خریكی ئیشی كشتوكای بوون.ھـــاوڕێ محمـــود باس ل پیشـــكانی بزووتنوەی ھق دەكا و دە: تسبیح سازییو پیشك بووە لكدروستكردن یگرنگانی ك حمسوورییكان دایانھنا، واشیان كردووە یكك بووە ل سرچاوە گرنگكانی بواری ئابووری و معیشتی

ژیانی ئابووری خۆیان.ئیشـــوكاری :دە كریمیش حســـن كشـــتوكاڵ و جووتیاریـــان زۆر بھـــز ت ككی تایبـــبـــووە، ئینجـــا ئیشـــھیانبووە تسبیح دروست كردن بووە، ،زوان ناسكق كاتی خۆی كسبیح لتكۆمكیـــان دەھاتـــن بـــۆ گوزیل و ناوچكانی سر بو ناوە، ئو قزوان و تسبیح ناسك بوو ب دەست برینداریان دەكرد، كـــ برینداریان دەكـــرد و لیان دەكردەوە وشك دەبووەوە، ئینجا شونی برینداری ئو تســـبیح بك دەبوو، وەكو ئبقی لدەھات، ئیشیان بزۆری

تسبح بوو. ل خ ككاتی خۆی شـــ :كر دەمام بژیاندا مابوو، ئو كسانی لو مرقد و تكیانی شـــدە بوون، داوای لیان دەكرد ك تســـبیحی وا بسیت دروست وال دەھاتنمالو ئكـــی ئخ ن، كبكتكی و ئوالو ئوال ئو تسبحانیان دەدان، ئینجا ئم تسبحیان دەھنا و دەیانكرد و بزۆری ب ژن و پیاو دەیانكرد، زەالمكیـــان ھبوو ناوی كاك حســـن بـــوو دەچوو ل شـــارەكان دەیفرۆشـــت وەكو ھولـــر و كۆی و ھتا ھندجار دەچووە موس ل سلمانی و كفری و كالر دەیفرۆشت، ئو وەخت تسبیحك (١٠)

فلسی دەكرد.حالوخان باس ل كاركردنی ئوكاتیان دەكا و دە: ئوكات زۆربووین ب یكوە ئیشمان دەكرد، پیاوەكان دەچوون درەویان دەكرد، ژنیش چوار پنجیان دەچوون بۆ م نانوە، وەجبیكمان مشـــكمان دەژەند، وەجبیكمان مانگامان دەدۆشی، وەجبیكمان ل ماوە چشتمان لدەنا، وەجبیكمان بردەوام نانمان دەكرد، ئیتر ئو ئیشان و دواجار میوانیشمان دەھات، ٣-٤ چشتمان لدەنا، ھر ھموومان، ب رگشـــمبووە ٧٠-٨٠ پجـــاری واھ

میوانی دەھاتن المان.د. فوئاد ســـیدیش دەـــ: ئم وادەكا بزووتنوەی ھق ئگریش مبستیان نبووب، ل پرەنســـیپی ھرەوەزكاری قدووەم ھ ،ـــرن بچـــمۆد تـــا لھ مئ بووە، كتی ھیستی كۆمبم تییانیكۆم ستبو مئ ،زۆر گرنگخۆی لوەدا برجســـت دەكا ك داكۆكی ل مافـــی ژن، یكســـانی نـــوان ژن و پیاو، ھروەھـــا بگدژاچوونی ئو داب و نریتانی بناوی ئیســـالم بۆت ھۆی دواكوتنی كۆمگای كوردی، ب تایبت ل الدكاندا، ســـھم دژەبرایتی ئاغا مووی لھ وانـــكان، ئگـــو دەرەب نش الیمدا بووە، ئقســـتی ھبمالینی دەگرتـــوە، كۆمیتییكانی ئابووری ئوەشـــیان بـــالی منوە زۆر گرنگ، ھق سیستمی ھبووە ئویش سیســـتمی ئابوونـــ بـــووە، ئـــوەی قوەی ھنـــاو بزووتننـــدام بووە لئمانگان شتكیان داوە بپی ئیمكانیتی خۆیان، ئم شـــت خرجكراوە ھندكی بـــۆ تكیـــكان و خانقـــاكان، ئوەی ماوەتوە بۆ كاری گشتی بكار ھاتووە، ئوەش الینكی گرنگ، ئگر بین سر ھبووە، ئیدارەی مجلیســـی ھقیقت مجلیســـی ئیدارەك داواكراوە ل ھموو شی بكا لك چاالك و كارا ھاوبندامئ ین لوە و گفتوگۆكان و رادەربكۆبوونبواری ئابـــووری و كۆمیتی كۆمی

.قھبشی یكم

ھشـــت رەنگی ســـرەكی...كۆمی رەنگـــی زیندوو شـــبنگكی ھشـــت رەنگی بكاردنت لگڵ چند رەنگكی شـــیرتن و سارد لسر ئو بیرۆكی رەنگی یكچو پیروزی، ئر فس سووریشی بۆ زیاد كرایلـــو رەنگان پك دت (ســـوور، پرتقاـــی، زەرد، كسك، فیروزی، شین، وەنوشیی، ئرخوانی)،

ك ب ھشت رەنگ سرەكییك دەژمردرت.كام بوونی ئو رەنگان لســـرەتا ســـرەكییكانی زاران ساھ ك ،ی (تاویزم) دروســـت دەبفلسف كی دیار لرۆ كـــ ،یتیدا ھـــژووی مرۆڤایم ل ،ك دەبینلكان و پزیشـــك و فدیاردە سروشـــتییچینییكان دەن ژیان ھمووی لســـر دوو ھزی دژ دروســـت بووە، ئویش ھزی (یـــن) و (یانگ)ە. (ین) پیوەســـت ب میاتی و درژبوونوەو شـــو، كچی (یانگ) ب نرینو گرژبوونوەو رۆژ و گرماتی، ئو بوون و كامبا ئ ،ییی ھكی بازنیزە جولدوو ھبخین باری پراكتیكی، دەب ب ژمارەی جووت دەست بۆی ،ریان نابواوككان تتاكـــ یـــن، چونكبكپ

رەنگی فیروزیمان ل تواوكری سوور دانا.پیوەنـــدی فیروزی ب ســـوور، پیوەندی یكسانیی، نك بای دیكیان، ئوی بســـر رەنگك ئســـتا زانیمان رەنگـــی فیروزی وەكـــو پرك لنوانـــی ھردوو، الی مـــادی و رۆحی، لو قۆناغی مرۆڤایتی گیانی نشونماكردنی دەبتـــ رەنگـــی تبایـــی لگڵ مرۆیی، ھستی گۆڕانكارییكانی ڵ خۆیدا ھۆشـــیاری بگـــل ككۆمـــڵ دنـــ، كـــ دوو رەنگی تواوكـــر دادەنیـــن و ل چیدا یكبن، گریمانی بوونی دژایتی رەنگك دەبت، ئو كار لكردنوە ھندێ جـــار توندو ھندكی ب ھـــز دەب، ب پی چی رەنگك، رەنگكانی شـــبنگی خاو ل خانی (یانگ) دەبت، بم رەنگ ساردەكان ل خانی (ین)، رەنگی ئرخوانی، سوور، پرتقای، زەرد ل خانی (یانگ)ن، بم كسك، فیروزی، شین، وەنوشیی ل رەنگی (ین)، ھندك ئم دوو جۆرە دەكن رەنگی كارەبایی و موگناتیســـی، موگناتیســـییكان یانگن، كارەباییكان یـــن، ھر رەنگك ھردوو تایبتمندی چاك و خراپی ھی، دەتوانی كار ل رەوتی ژیانی مرۆڤ بكات بو تایبتمندیانوە، یان رووناكی بكاتوە یان تاریك، بۆ نموون رەنگی سوور تایبتمندی رووناكی و تاریكی ھی، رەنگی ســـووری بریقدار ھزی برەو پشـــچوونی زیاد دەكات و میلـــی (ین)ی ھی، بم رەنگی ســـووری كپ برەو گرژی ژیـــان و برەو یانگ دەچ، ھموو رەنگك دوو برامبری خاوو ســـاردی ویسترین، پدەبژری ھرەنگ بۆ چارەس ك ،یھئاگامـــان ل ھردوو رەنگی تواوكر ب، تا تووشـــی گرفتی تر نبین، گریمان تۆ پویستیت ب رەنگی سوور بوو، ل كاتكدا ب توانا بوویت، لو پویســـتییش زیادەڕۆییت كرد ب ئـــوەی ھاوكاری رەنگی فیروزی داوا بكیت، بزان تۆ تووشـــی ھیالكی و ماندووبوونی لش دەبی، چونك زۆربی پوستییكانت خست سر رەنگی سوور، ئوكاتی ل جیاتی ئوەی رەنگی سوور

.ندەستزت لھ ،زت بداتھل رووی زانستی سایكۆلۆژیاو رەنگوە پویست سرە قلمكی باس بكین، راستییكان روونیان كردۆتوە، كانی، كمـــوو رەنگھ رووناكی رەنگاوڕەنگ ب كـــدەچن ناو چاو كار ل مبندی سۆز دەكن. ل شونی (ھایبوتالموس) شـــونی بنوەی چاو، ئم تا ئستا نیشانی زانستیمان نیی، لسر كارلكردنی رەنگ بۆ عقل، بم دەزانین كار لتن دەكات، ھمووشـــمان لگڵ رەنگكان ب شـــوەیك ل شوەكان تباین و

.یانزمان لحوەك نموونـــ: رەنگی شـــین ھندك بـــ ھوركار و ك بندســـاردی دەزانن، رەنگی سوور ھ ك بندھباری ورووژاندنی ســـكس و ھندك بباری توندی، ئوكسانی میلیان بۆ رەنگك دەچ و نازانن ھۆی چیی، ئارەزووەكانیان لسر جۆری كسایتی خۆیان دادەنن، ب پی ئـــو بارودۆخانی رەھندی ژیانیان كانیان چییویستییك دەزانن پنددیاری دەكات، ھو ئوانی تر ھیچ جۆرە زانیارییك لســـر رەنگكان نازانن، گرینگ نیی ئو رەنگی مرۆڤ ھیدەبژرێ سوودمندب بۆ ئو، رەنگ بۆ ئوە ب حزی لیتی، باش بابزانین بۆچی ھندك كس رەنگیان خۆشدەوێ؟ چیی ئـــوەی وادەكات تۆ ئو رەنگت خۆش بوێ یان رقت لی ب، رەنگ ئو الین پیوەندی ب منداییوە بوو ب كی كژینمكی لرابردووی ت یانی لبھمیرات بۆی مابتوە یان مۆدیل گۆڕین و رەنگ گۆڕینیش ل گل پستو دەم و چاو بۆ ل وەشانوەی جوانی، ئمان ھمووی ھـــۆكارن بۆ چۆنیتـــی ھبژاردنی رەنـــگ، (كارل یۆنگ)، ك برچكی (یانگ)ی دەوت، (ئنیمۆس)، ب (ین)ی دەوت، ئنیما باوەڕی ب ھزی ئاماژەیی ھبوو، بم ل ھمان كاتدا (ماكس السكر) دانـــری ھبژاردنی الســـكری رەنگاوڕەنگ ل كاتی قل، باوەڕی وابوو، كبواری رەنگ و عكاركردنیدا ل ز لی حوانئ بۆی ،یـــی ھقكی عھایرەنگ برەنگی سوور دەكن ھمیش شلگیرن ل ھیواكانیان، بم ئوانی دژی رەنگی ســـوورن دەبینین ل ژیاندا

شرمن و داخراون و بوونوەركی كۆمیتی نین.ھر یك لو ھشت رەنگ ب جۆرك ل جۆرەكان كار كبژاردنھ وە، بۆینن دەكســـۆزو ئاوەز و ت ل رنج بدەینر سگدەگۆڕێ، ئ كی جۆری رەنگپ ب ك بوەستندرامان و دیدگادا ھ رەنگی سوور دوایی لبزان ئو رەنگ چۆن لگڵ باری تندروستی و ھستی ناوەوەت، ئوكات دەزانی ئگـــر دیاردە جوانكانت لگڵ بوو، كوات سركوتوو بوویت ئگرنا دیارە ئو رەنگت ل ناكوێ پویست گۆڕانكاری بكیت تا ،بـــارەی خۆت و رەنگ یت لك شـــیرازە دەكبایتك بۆی كاركـــردن و راوژكاریمان لبواری رەنگ ئو زانیاریانمان پ دەبخشن، ك بتوانین ل كستی و

رەنگ بگین.

رەنگاوڕەنگ (٦)

لكۆینوە

خالید جوتیار

بزووتنوەی ھق ل نوان تریقت و چاكسازیدا

وور س

مح

حالوە خان خزانی حم سوور قمام خدر موریدی ھ

٢٠٠٩

/٢/٢

٢ تی

وبا ش

)ی١١

٢)رە

ژمادی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ی

مەش

ر

23

خوندنوەی: بدرخان بی (بیرەوەرییمی كتكشی یبمن)ی لبیرنكراوەكانی ھرگیز گالوژ كوت بردیدی خونران، ك (كمال غمبار) پشـــكی بۆ

نووسیوە.ئم كتبـــ ل برگكـــی رەنگاو رەنگ، ك ھونرمندی خۆشنووس (محمد زادە) نخشی كشاوە، ك (٢٦٣) الپـــڕەی قبارە گورە بخـــۆ دەگـــرێ، بـــو ھمـــوو ونـــ ھمجۆرانی نووســـرو دەوروبری و كسوكاری و دۆست و ھڤانـــی ھاوســـری نمری مامۆستا ئیبراھیم ئحمد، زیاتر

رازاوەتوە. ل پشكییكی پویستدا، كمال غمبـــار رووناكی دەخات ســـر نووســـینی دوو جۆرە بیرەوەری، كوەتا خاوەن بیرەوەریییان ئل رگی دیداردا بۆی دەنووسرێ، یان ئوەت خۆی دەینووستوە، گالوـــژو بیرەوەرییكانـــی زادەی رۆژنامنووس نووســـرو

قمی ببشتی خۆیتی.لـــم نووســـیندا دوو خزانـــی ناوداری كوردی پشكوتووخوازی خباتگر تكـــڵ بیكتر دەبن، رووناكی دەخات سر قوربانیدان و رۆی برچاویان، پگیشـــتنی خـــودی خۆی لنـــاو خزانكی، و نخونـــدەوارەوە دایككـــی ســـترجب خوندەوار ننككی زۆریان ناڕەحتییكی ك بووە، بینیـــوە، بتایبتـــی خاكانی بدەســـت گرتـــن و دەربـــدەری بدەســـتی دووركوتنـــوەی و حكومتكانی یك لدوای یكی میشری ھم ھاوسراقدا، بع

كـــراوی ببیـــر نزینـــدوو و لئیبراھیم ونی گالوژ(مامۆستا ئحمـــد) دەرگایكـــی نوی بۆ دەكاتـــوە، خۆشویســـتی پاك و بگردی نـــوان ھردووكیان، پیوەندییكی ئوەندە توندوتوڵ ر پژی نووسالوگ ك ،نكدپرووبڕووی نوێ، ژیانكی تبنمینـــت و ئش و ئـــازاری ژیان بتوە، بارودۆخی ناھمـــوار و ئویـــش خولیـــای خوندنـــوە و نووســـین ببـــ، ژیاننامـــی خزانـــی خۆیان لـــ باپیرییوە رووناكییكی پبـــكات، دەســـت باش بخات ســـر جۆری واقیعی خزانك و پـــل بۆ ئمالو ئوال ل رتووشـــكردن و پ بھاوێ، بھبین رووداوەكان ب دەستپاكی بخاتـــ روو، یك یك باســـی كســـانی خزانكیـــان بكات و ل بگتوە، بســـرھاتكان منداییوە ئینجا برەو باسكردنی سردەمی پاشایتی ژیانی دوورە ربردن لســـتـــی و ژیـــان بوباشـــووری عراقـــدا، ب حوكمی ئوەی خا محمدی ئفسربوو، خۆشـــاردنوەی باسی ھروەھا خاكی تری مامۆســـتا ھمزە چۆنیتی لـــ دەكات، بدوعشوكردن ب مامۆستا برایم دەدوێ، ئوەندە تگـــرەی ھاتۆت پش ئوەش ساغ و چارەســـركردنی دەكاتـــوە، ك مامۆســـتا برایم ناوی نـــاوە گالوـــژ، ك خۆی ناوی (ســـاجدە) بووە، ناوەكش پیوەندی ب گۆڤاری (گالوژ)ەوە نییـــ، ك ل ســـای (١٩٣٩)ـوە دەرچووە، شـــووكردنكی ئو،

.ی (١٩٤٧)ـسا

ل رەوتی نووسینكدا باس لو باردودۆخ دەكات، ك مامۆســـتا برایم تووشـــی چ دەردەســـری و گرتن دەربـــدەری بووە. ھروەھا گوزانوەیان بۆ كركووك و بغدا و شۆڕشـــی چـــواردەی تمووزی (١٩٥٨) و چۆنیتـــی دەركردنـــی رۆژنامی (خبـــات) و كردنوەی دیموكراتـــی پارتـــی بـــارەگای كوردســـتان و پیوەندی مامۆستا برایم ب (عبدولكریم قاســـم)، ھروەھـــا چوون بـــۆ قاھیرە بۆ پشوازی لكردنی بارزانی نمر، بۆ وەفد چندین چووندەرەوەی دەرەوەی عراق، ئاھنگ و خۆشی و شادی و دروستبوونی گیروگرفت لـــ نوان عبدولكریم قاســـم و مامۆســـتا برایم لسر نووسینی وتارك، ك نووسیبووی (العراق ،(العربی لیس جزاء من األمـــك لســـر ئم وتارە درای دادگا و ب دەیـــان پارزەر لـــ دادگادا داكۆكیان لكرد، پاشان دت سر تكچوونی پیوەندی نوان پارتی و خۆشاردنوەی عبدولكریم و مامۆســـتا برایم، دەســـتپكردنی شۆڕشی ئیلوول و یكمین شڕی چیای ئزم لنوان پشمرگو سوپای عراق و شكست خواردنی

سوپا.پاشان دت ســـر كودەتای (٨)ی شـــوباتی (١٩٦٣) و دانووستاندن یشتنگعس و نمی بڵ رژگلئنجام و دەســـتپكردنوەی شڕ و دەربـــدەری و باســـی ژیانـــی ئوكات ل ئـــاوە كورت و كانی حوســـینی مۆلكی علـــی ئاغا، باسی ئوناچی دەكات، ك چۆن

لودا ژیانیان بسر بردووە.

ئم بیرەوەرییانـــ، تككردنی ژیاننامـــی تایبتـــی خزانـــی ئـــو سیاســـی باردۆخـــی و بارودۆخانیـــ، كـــ نووســـر لیـــان دەدوێ، تنانـــت پلی ك، كنند الیشتووە بۆ چھاو رەو بتی خودی نووسشتی تایبپناو پچ رووداوەكان دەخاتڕوو راســـتگۆیانی شـــوازكی بـــراشكاوان، ك خونر بكش دەكات

بیرەوەرییكانی خوندنوەی بۆ بین دەتوانیـــن ك نووســـر، باسكردنی س سردەمی جیاواز، ل واقیعی كوردســـتان و عراقدا، ل رووی مژووییوە بایخی خۆی

ھی و سوودی لوەردەگیرێ.نزیكدا ماوەیكی لـــ ھیوادارین گالوـــژ خـــان بشـــی دووەمی بیرەوەرییكانی ب ونوە بچاپ بگین، لگڵ دەستخۆشیماندا.

بیرەوەریی ھرگیز لبیرنكراوەكانی منبدنیاییوە دەیم (٣٧)خوندنوەی كتب

فرامۆشــــكردنی برژەوەندی بای تی چینتایبك، بنی خكۆم ی و بۆی كدارەكان، نیشــــاننویژدانی و نشــــارەزایی، ب پی خشتی پشنیازكراو بۆ زیادكردنی ی ٢٠٠٩، كنرخی كارەبا بۆ ســــال ٢٠٠٨/١١/١٦ دەرچوو، ئاماژە بۆ خرجكردنی لــــ (١) بۆ (٤٥٠) كیلۆ وات ل مانگكــــدا، ل (٨) دینارەوە كراوە ب (١٥) دینار، ئو شونانی (٣٠٠٠) كیلۆ وات ل مانگكدا برەو سر كارەبا بكار دنن نرخكانیان كمتر دەبتوە، ل (١٥٠) دینارەوە

كراوە ب (١١٠) دینار.براستی ئم ب ھند ھنگرتنی توانــــای بژــــوی چینــــ ناوەند و ھژارەكان، نیشانی نونرایتی نكردنــــی ئــــم حكومــــت و ئم .فراوان كم خبۆ ئ یییكارگ

* شارك لسران سری كوردستان ب (ھمت و قوربانی) ناسرابت،

بــــ ئســــتاش ختــــی یت پا )رووناكبیــــری)، ل گــــــــــــركتبفرۆشــــكان بگرن ل گۆڕەپانی ئــــم (ئــــازادی) شارە، لســـــر جوانی ئــــوەی شاریان تكداوە، چ دەبــــت جوان عقكــــی جوان ھزركی چ لــــ پشــــتوەی

ئــــم بیــــارە بت، باشــــ بن و دابینكردنــــی كۆشــــككان بۆ ئم رۆژنامو كتبفرۆشــــان كوا..؟ تۆ بیت حكومت ب ئاگا بت لی؟ ئیتر كردەمی ســــپنگاوەكان ببا ھبت و كتب و رووناكبیری خۆراكی

سردەمی.* (چنارو ھمن) دوای دەرباز بوونیان ل كارەساتكی ئنفال و لدوای شارۆچكی سنووری ل كۆڕەوەك ل گیرســــاونتوە سادق) (سید س رۆژان ی زستانرما و سۆسكیلۆمتــــری رگا ب ھۆی نبوونی ئۆتۆمبــــل ئــــم رگــــ دوورەیان دەیانویســــت ل ی، چونكدەبــــكاروانی رووناكی خوندن دانبن.

ل ١٩٩٢/١/٧، ك بفر ب لشــــاو دەباری، ئم دوو پپوول، ب دی رم بۆ دوارۆژ، لھیوای گــــ ل پچاوەڕوانی ویژدانكی زیندوو بوون تا بیانگینتوە مای ساردوسی دایك مرد ئنفالكراوەكیان، بم ئو دەســــت و ویژدانــــ نھات و ئوانیش ل باوەشی یكتریدا رەق

ببوونوە.دكتۆر پیكــــرەی ئو ئســــتاش (یــــدا)، ك دكتۆركی بیانی بوو، بــــۆی دروســــتكردین، كــــ ھمای كارەســــاتكی و رەمزی كۆڕەو و ب ،نفالكانی دوای ئكارەســــاتدنیایوە دەیم، دەبوای وەزارەتی پروەردە ونی ئم پیكرە بكات وەزارەتی وەزارەتكــــو ئاڕمی ب و جووتگوڕ لكی بھیدان ئاوڕش

شھیدە بداتوە. راست بب زیندانیانی سیاسی، ك * ن، شان بردرل دەژمنگانی گشپشانی پشمرگ قارەمانكان، ئوان دسۆزەكانی كخستنر شادەماری حزبــــ نیشــــتیمان پروەرەكانن، ژەكانــــی دیكتو وان پتر لــــئــــســــوودمند لم حكومت شیاوەی ھر عراق حكومتی ئاوڕدانوەی لگڵ دامزراندنییوە، دوای ئازاد بوونی عراق، بۆ ماف ڕەواكانیان.

مووچی مانگانی ب بی (٥٠٠،٠٠٠) دینار بــــۆ ھر زیندانییك بییوە

ئگر حكومدراو بت.بــــ دنیایــــوە دەیــــم ئگــــر ب حكومتكمان، كاربدەستانی ویژدانوە بیر لو توژە بكنوە، ژمارەیان (٥٠٠٠) كسك دەبت، ئم

ماف رەواییان پدەدەنوە.

قاسم محمد مستفا

باوكی دابانلم شارە ھر كسك كۆچی دوایی بـــكات دەومند بت یـــا ھژار، خكی ئم شـــارە بئركی ســـر شانی خۆیان ھدەستن لیارمتی و ھاوڕیتی كردنـــی مردووەك بۆ شاردنوەی ل گۆڕستان، ب ئوەی خاوەن مردوو ھســـت بسر قای بكات.، لسرەتادا لم شارە چند خرخوازك بناوی مامۆستا (ئیبراھیم

علـــی ئمین) و مامۆســـتا (بھرام عبدول ئاسنگر) نووسینگیكیان دامزراندووە بناوی (نووســـینگی خرخوازان)، لم نووســـینگ شش كركار ببردەوامی ل ئامادە باشی دان، ھر كسك كۆچی دوایی بكات ل رگای تلفۆن پیوەندیان پوە دەكرت و ناونیشانی گۆڕستانكیان دەدرتـــ و بكاری گـــۆڕ ھكندن ھدەستن، ب ئوەی پارە ل خاوەن

مردوو وەربگیرت، جگ لم ھمان نووسینگ مووچی (دووسدو پنجا ھزار دینار) دەدات ب ھر یكك لم كركاران ھروەھا شارەوانی كۆیش یارمتی (دووسد ھزار دینار) دەدات ب ھر یكك لم كركارانی ھمان نووسینگو نووسراوك دەنرت بۆ كارگیكی بلـــۆك، ئویش ب پی پویســـت بلۆك ب خۆڕایی دەنرت رخوازی دیكك خندن ھالیـــل .بـــردی قبر دابشـــكراوە بســـر وەی لكان، بۆ ئموو گۆڕستانھكاتی مـــردوو شـــاردنوەك بكاری

بھنن، جگ لم خاوەن مردوو دوو رۆژ ل مزگوت دادەنیشت و ھموو خكی شار (سفرە) دەباتوە نیوەڕۆو ئواران، (ســـفرە) یابردنی چشت و مرەگی یا بردنـــی (تنك روون و تماتو و شكرو،دۆشـــاوی برنج

.(چایپیـــاوان ل مزگـــوت دادەنیشـــن، ژنانیش ل ھۆی تایبتی، لم شارە دوو ھۆڵ بۆ دانیشـــتنی تازیی ژنان دروستكراوە، ئم دوو ھۆ یككیان ب نـــاوی (ھۆی فاتیم خان ) ئوی

دیكیان بناوی (ھۆی سیوەیل) ە.

دوای دوو رۆژەك دوای عسر ژنكان شـــیرنمنی دەخوننوەو مولود وەك حلـــوا یا لوقم دابش دەكن، بم شیرنمنیان دەگوترت (تاوی

سرە مرگ).دوای تواوبوونی مولودخوندنوە ھۆكـــ ب جـــ دەھلـــن، رۆژی دواتر ژنكان دەچن بۆ ســـر گۆڕی مردووەكـــ، ماوەیـــك دەمننوەو ماـــوە، دەگڕنـــوە ئینجـــا ئمـــی گرنگ ئامـــاژەی پ بكین ھۆـــی تازیی ژنـــان ھموو جۆرە پداویستییك و كل و پلی چشت

جگ یكردنی میوانی لرنان و بلل توالت و شونی نوژ و مانوەی میوان ژنكان بشو لم شوندا، پاسوانی خزمتگوزارو نشو ئم تایبتی ھی، ئم داب و نریتانی ك خســـتمان روو تنھا لم شارە ھی لسرتاســـری كوردســـتان، و لبـــاوك كـــریتن ئمـــش ویستپ وە، بۆیتوە ماونباپیرانلشـــارەكانی دیكش خرخوازانی دیكـــی كوردســـتان پیـــەوی ئم نریت جوان بكن، چونك كاركی

.مرۆیی

كۆیــ لـــ ریـــتی پــرســدابونـــــــــ

مھستی - چمچماڵناونیشانی ئــم دەروازەی لبوە ئاماژە دەكرت ســـرەوە، ل ئۆرگانانی ئو ك بكین، ئمۆدا پویست ڕەچاویان بكین خۆ ل ستراتیجان لو زۆرــك دەگرت، ك ل فۆلكلۆریتی بوارە

جیاوازەكاندا پیەو كراون… .باسكماندا پشینی ل گــر میتۆلۆژیاوە ســۆنــگــی ــ ل و بكین، ژن ــۆ ب شــیــكــاریــیــك ئاین ك ،یڕووان ئو مبستم ھبت دەگرت خۆ ل ڕەگز و ئم مبستش ئاینزای ل بدەر سرەتایدا لم مخۆشپ ،نییئوە ل برچاو بگرم ك میتۆلۆژیا گرنگ و پ نگرھو فل ككیدەبینت خۆی دەوری بھایانی خۆی قـــدری بابتكمداو لكاریگر، میتۆدكی وەكو ،یھچونك گانوەی ئو لكۆینوە دەقگرتوانی ل دوندا ڕوویانداوە ب پی برەو پشچوونی سیستمی دەبت.، بــرقــرار وتك ھــر میتۆلۆژیاوە ل ھر گر ئستا ل بیریارانی ئو سر بچینسدەی ھژدەو نۆزدەدا، بتایبت یۆتۆپیادا مژوویكی ل ناویان ھاتووە .ل ڕووی فینۆمینۆلۆژیاوە ئو بۆ بــووە فــزایــك بووبت لڕووی و بت گر و شھاتانپخۆمان ئــبــســتــمــۆلــۆژیــاشــوە فرھنگكانوە نو نینبخزپم وای شتكی بھادارمان دەست

دەكوت...وای بۆ دەچــم تــواومــان ســۆزان دەناسین، ئنتوانی بــاونــیــل رەوە بــــكــۆــژەرو لــ ــو ــو ت ئتوانی ئمریكییی ڕەچــــك ل كــ تاریكیدا، لــســردەمــی

سرانسری ئوكاتدا عولمی و دەربكوت تنیبوو ئوروپای سرەتاكانی ك ــوەش، ئ دوای پشتی ســریــھــــدا، ڕنسانس ژن ك بست، سكۆالستیزم بو ئامرازك نیی، بكو ئو ب جدی گیانی ببر مسلكانی ژندا كرد ئۆرگانانی بو بستن پشت بماف و ئیسحاتكانیان دەستبر

بكات.لیبالیتكانی پرنسیپی بــوە دوای ســپــان...لــچــ ئــافــرەتــی ئمیلیا ــوە ــۆزان س قافكانی بانھرست و فریدان بیتی ھاتن نو ئو میكانیزمانی دۆسیی ئافرەت وا دەكن، ل راستیدا بناوبانگی وت لدیار كوەدا بل م ژنانئھمیشییكانی جاڕدان ڕگی ڕەواندنوەی وتنك خۆیانوە ــوون ب ــب ــی ب ــان ــت ــم و زوئـــسكۆیك لبردەم بشداریكردنی ھمواركردن ژنــدا، سیاسییانی ئایدیایان ئم لئستۆگرتنی و ڕادەیــك تا وادا لبارودۆخكی

سختی ب مسلكدا دەكات..دەستیان مخۆرانخ بیرە ئــم دای ئو گردیل زۆرو زەوەندانی تیۆرەكانیان لگڵ ئاسانی بئو ســربــاری نابن، پراكتیزە ڕوودانین تسوری پشھاتانی پ رتووكپ لو یكك ندەكرا فلسفدا ڕوانگی ل قدرانی وەرگــرت، جیھانی توكارییكی كتبی (ڕەگزی دووەم)ی سیمۆن دی بۆڤواری بیریار بوو، دیارە سیمۆن یكك لو فڕەنسیی لھاتووانی كــردەوە شیتڵ ژنی حرفكانی كاندا ڕاسترفتی حقیقڵ حگلدوورەپرزییك ل ھسوكوتی برانبر ل دەكــرا بدی سیمۆن دۆسیی ژندا، بم ئافرەتكی تر

لقابی ك وەكو سیمۆن نووسی فیتشیزمییكی ئیدیادا دۆزرایوە ل دۆستی ســارتــری ھــاودەمــی فــرۆشــدا فلسف فــڕەنــســای بیرنووسكی پاوان بوون، لرەدا نابت ئوەش ل یاد بكین ك خۆ !قع بۆ تواوەتی ترخانكردنی شیكارییانی خوندنوەیكی ــوەی ــرئ ــب ل ــــت، دەو وردی بۆ نیی ھیرمۆنتیك تاك قع ب مرۆڤ ئینتیمای بنیاتنانوەی بتایبت بوونوە، بنماكانی ك ئم باس ل دۆسیی ئافرەت دەكین، چونك بونیادگری خۆی ل ڕبازەكانی ڕەخندا نابینتوە تاك خودگرایی مانایی بــو ل قع بۆجكردنوەی شوازە ھست بیرو دەزانین وەكو خۆیدا لالیكی ھۆشیش و لــالیــك بــۆتــواوكــاری سنووركن ــوە كئسكیۆلۆژكان...نووسینكمان وای خواست ھر ل توكاریكردنی نینبھ ئارنت ھانا میتۆلۆژیادا ككی ــاش ــان ھ خــــوان، ســـر بۆ تۆكمی براوردكی لوانی كــردووە، جــیــاوازەكــان یرانقمیشوە توزیفكردنی ل گــر مئ شانازیی جگی نبووبت ربازی ل نیی سیكۆالریزمیت ئمانییو ھانا ھبژرراودا، لسم ل و ماركسیزم پۆست گرفتی و ئــازادی بناغییكانی بوارەكانی تیژی وتوندو كۆماری دیــكــی كــۆــیــوەتــوە، لـــدوای ــوەی پــڕتــووكــكــی ــردن ــوك بتۆتایتاریت) (ڕیشی بنوی و بــۆ تــواوكــردنــی دكــتــۆراكــی ریكاو دەستی كرد بمڕوویكردە ئزانكۆكانی ل وتنوەی محازەرات ئودا. ل ڕاستیدا شۆڕش ئایینی

نتوەیك فلسفییكانی و سركردە ك ــت، دەدر قم لبرپرسكانی ھبژاردەی تواوی كشو كیس جۆراو جۆرەكان بن تا نبت ھڕەش بۆ بنیاتنانوەی سۆنگیشوە لــم ئۆقرەیی، مانی ھستبو موە بیندەگل ڕووی تاكسارتییوە ب ھموو ئو ونی واتــ ماناكانییوە، بیارە پڕلمانییی لم ماوەیدا توژی ل ــورەی گ ئاۆزییكی كردنی دابش ب خوقان ژناندا تد فرمی ئۆرگانی دوو كۆمڵ تدەس و مژوو ك ـــاراوە، ئ ،كانستراتیژیی و سیاسی ئمش دەكات ئوەی دەنگۆی ھر میللتك دروست دەبت سبارەت بۆی ڕامیارییكان، نیمھ ببگیكی جــۆرە لــ ــاردان ــی بھیكی فــرەژنــی ھــاوشــــوەی

مزن سبارەت ژنوە، ك دیارە ك ،زەلییئ ئیمتیازكی مئمومارەسی پاشكشی ل بكن. ل زەمانكی وەكو ئستای نوگری ھدی ھدی ك جیھانگیریدا، و دنیای دەرەوە ئاشنای عقنیت و شمكی تكنلۆژیای جیاواز دەبن؛ ل پرلمانی كوردیدا ب كۆی دەنگ مۆدك ھنانوەی لسر بیار الیكوە ھموو ل ك ــن، دەدەی زیان ب كوەینانی چوارچكھپدەگینت، ھودان دەروازەی خنكاندنی ك لــوەی جگ مئ وە لواوی واتاكانییت ب لۆژیكڕەھندی تماشایكی ك كاتكدا دووچاری بكین دەوروبــر دنیای توا د وە، چونكامان دەبینتڕەگی نوان ل ژن ــوەی ئ سر قــودرەتــوە سروشتی و ئـــزەل

برجست بكرت .

ژن لنوان میتۆلۆژیاو تاكسارتیدا

انـــ

ـــژن

ئا: وەرزشی بدرخانئگر باسی وەرزشی كوردی بكین، دەب الپڕەكانی مژوو ھبدەینوە، وەكو كــوردی وەرزشــی تا خونری وە یـــادی، كــتـــــادی جـــاران بــ ییاریزانی چندین خۆی سردەمانی ك ،بوونھ ئزموون پ بتواناو خزمتی وەرزشی كوردییان كردووە، ئلبومی مژووی ئمجارەیان با ل ك ھبدەینوە، یاریزانك سرەتای پنجاكان ل ھولر یكك وكاتئ یاریزانكانی باشترین لیاریزان"محمد ئــویــش بـــووە، ب"ئبو ناسراو جوبرایل" ئحمد عیماد" یان"كاك عارەب"، ب ئبو عیماد سای ١٩٣٤ لگڕەكی خانقای شاری ھولر لدایكبووەو سرەتای و كوڕ ناوەو سھ ژنی شستكان

.نشینستاش خانو ئیكچی ھ س* كاتی خۆی چۆن وەرزشی تۆپی پتان ئنجام

دەدا؟ ل ــوو، ب پنجاكان ــای ســرەت -ئستا ك ئفندی" باخچی"خلیل بووین گنج كۆمك شارە باغی لو باخچی یاری تۆپی پمان دەكرد و یاریزانی باشیشمان ھبوو، بم مئ بــوو، ــژار ھ وكاتئ خك ئینجا كارەكانمان لپاش دەبووایگوزەرانمان ئگرنا بكین، وەرزش نبوو، پاشان جل و برگی وەرزشی

بخۆمان دەمانكی. * ئوكات ئوانی لگڵ تۆ یارییان دەكرد

ك بوون؟ - زۆر بوون، لوانرەجب محموود، كانبی عــیــزەدیــن، عبدولخالق حوسن خلیل، جمال ئحمد،

علی، یاسین چاوشین، زیاد علی، رەحمتی"، خلیل"ممۆی محمد بناو ساح بناو حسن ئحمد حالق"ئیبراھیم ئیبراھیم حاجی

بربر". ــو تیپ و یــانــانــی كــ یــاریــت لگڵ * ئ

كردوون؟ نج تیپ و یانكاتی خۆی چوار پ -بروسك یانی وانــلــ ھــبــوون، تبو و جــیــش و ئــالــیــات و

معلمین"ی پاشان"دار سحددین، سرەتایی. ك چووین یاری كۆتایی نورالدین بناوی"كاس جامكش یاری كۆتایی ھردوو الثاني"بوو لبروسك" - "ســحــددیــن یانی یانی ل توانیمان كــرد یاریمان

بروسك ببینوە. پاشان لگڵ یانی بلدیاتی بغدا و یارییی ١٩٥٧ یاریمان كرد، لسادەستم شكا، س مانگ لماڵ كوتم،

فاروق سید حسن منی لباوەش كرد بۆ نخۆشخان، گوتم: بمبن بۆالی ھمووشی ل "دوتــ بیتار"كریم فرمانبری ئوكات من سیرتر، غابات بووم، لترسی بڕوەبرەكم

گوتم: ل پایسكیل بربوومتوە. * یاریك ك ھردەم لبیرت؟

- وابزانم سای ١٩٥٧ بوو ئو الفاوەی شاری سلمانی گرتوە، ھبژاردەی ھولر چووە شاری سلمانی لگڵ یارییكی سلمانی ــژاردەی ھــــبخرخوازییان ئنجامدا، داھاتكشی بۆ زیان پكوتووانی ئو الفاوە بوو، بم یاریگاك"قوم"بوو، وكاتئدمان زۆر خۆش بوو، چونك دەتوانم بم یكم یاری خرخوازی ل جیھان كراب ئم یاریی بووە، یارییكش

یكسان بووین.. ل كۆتایی ئبو عیماد باسی لوە كرد ك ھیوادارە ئو رزلنانی، ك بۆ بابووەوە، درینكان وەرزشوانبۆیان بگڕتوەو ھروەھا گوتیشی: من بۆ یانكانی ھولر و بروسك و دار معلمین و ئالیات و سحددین بۆماوەی كــردووەو یاریم ئتس و چندین ساڵ سرۆكی ئتس بووم.

راوژكاری مژوو: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن

راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیارراوژكاری ھونری: محمد زادە

بشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا:حســـن یاســـین، نـــازم دبند، كازم عومـــر دەباغ، ھمـــن جمیل،ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعود ئیبراھیم، حسیب بابۆی.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

www.bedirxan.netbedrxan@yahoo.com

شــووتئو پرسیارەی بوو ب كردار

وەرزشی بدرخان لدایك بوو!زاگرۆس نانكلی

دەمك بوو پرسیارك لالم دروست ببوو، بۆچی زۆربی زۆری رۆژنامو گۆڤارو ھفتنامكانیش الپڕەیكی وەرزشـــیان ھیو بۆ ھفتنامی

بدرخان ئسپی لو بوارە تاونداوە؟ئایا بدرخان نایوێ وەرزشی ھب؟ ئایا بدرخان

راگیاندنی وەرزشی نیی؟ ئایا؟ ئایا؟....؟بگومان ئم پرســـیاران و چندین پرســـیار ھمـــووی وەمكی نخـــر...، بم لبر ئوەی بدرخان مانگان دووجار بودەبتوە، دەبـــت الپـــڕە وەرزشـــییكی جیاوازبت، بۆنموونـــ نابت پشـــت ب ھوای وەرزشـــی ببســـت، زیاتر لچند توەرك و بشك ی (شـــووت)، كگۆشـــ وانل ،نخۆی بنوزیاتر رەخنی وەرزشـــی بنیادنـــر دەگرین و الپڕە پرشنگدارەكانی یاریزان و تیپ و یانكانی كوردســـتان و ھواـــی وەرزشـــی و راپۆرتی میدانی و خولی كوردســـتان و یانو یاریزان و ئلبومی یاریزانكانی جیھان و دیمانو رووداوە میرەكانی كوردستان و جیھان، ئس وەرزشییجگ لگڵ بوكردنوەی خول و پاوانییتی نوخۆیـــی و نودەوتییـــكان، بـــ ئم پرسیارەی دەمك بوو ل مشكم دەخوالیوە، پاش دانیشتنك لگڵ سرنووسر و لپسراوی ،قینكی راستكردار و كرداركان، بوو بشب درخان، كڕەی وەرزشـــی بم الپكڵ یگلجگای خۆیتی بیـــن الپڕەیك بۆ ركالم و بوكردنوەبـــوو، كرا ب الپڕەی وەرزشـــی، ئم وای پیرۆزبایی بۆ ســـتافی بدرخان و سرجم رۆژنامنووسانی وەرزشی كوردستان، ك بدرخانی وەرزشی لدایك بوو، ھیواخوازین لسرجم رۆژنامنووسانی وەرزشی كوردستان و خونرانـــی بڕزی بدرخـــان، ك بنامو ئیم دەومندمان بكن، ب رەخنو گللیی و پشنیازو راوبۆچوونكانی خۆیان، بۆ ئوەی بتوانیـــن ھموومـــان بیكوە، بـــ گیانكی وەرزشـــی خزمتی راگیاندنی وەرزشی كوردی

بكین.ب نۆبرەی وەرزشـــی بدرخان لدایكبوو،

پیرۆزە..

ئو پرسیارەی بوو ب كرداروەرزشی بدرخان لدایك بوو!ئو پرسیارەی بوو ب كردار

وەرزشی بدرخان لدایك بوو!ئو پرسیارەی بوو ب كردار

دەمك بوو پرسیارك لالم دروست ببوو، بۆچی زۆربی زۆری رۆژنامو گۆڤارو ھفتنامكانیش الپڕەیكی وەرزشـــیان ھیو بۆ ھفتنامی

بدرخان ئسپی لو بوارە تاونداوە؟ئایا بدرخان نایوێ وەرزشی ھب؟ ئایا بدرخان

راگیاندنی وەرزشی نیی؟ ئایا؟ ئایا؟....؟

الپڕەیكی وەرزشیی، بدرخان دەريدەكاتوەرزشیبسرپرشتی:

زاگرۆس نانكلی و ئحمد مستفا

رازی شنشل ب مبستی دەستبكاربوون لقترەوە

دەگڕتوە بغدائا: وەرزشی بدرخان

ل دوای ئــــوەی لالین یكتی تۆپی پی عراقییوە دەســــت نیشــــانكرا، بۆ ئوەی ب شوەیكی كاتی پۆســــتی راھنرایتی ھبژاردەی عراق وەربگرت، (رازی شنشل) ل قتــــرەوە گڕایوە بغــــدا بۆ ئوەی جاركی تر ھبژاردەی عراق پكبھنتوە، بیاریش وای ل ھفتــــی داھاتوو یكم یكی مشق و راھنان لسر یاریگای گل

ئنجام بدات.رازی لچند دركدا:

لســــای (١٩٦٦) ل گڕەكی دۆرەی شــــاری بغــــدا لدایك بووە، بــــاری كۆمیتی، خزاندارە و باوكی (٣) مندا ب ناوەكانی:

وەكو یاریزان ل (د، فاتیمملی، محع)ریزی ئم یانان یاری كردووە.

ل یانی (الزوراء) (٧) وەرز یاری كردووە، (١٤) گۆــــی تۆماركردووەو خــــول و جامی

عراقی بدەستھناوە.لگــــڵ یانی (قوە الجویــــ) (٣) وەرز (٨)

گۆی تۆماركردووە.ل خولی یانكانــــی قتری لگڵ یانی (اتحاد) ك ئستا ب یانی (غراف) ناسراوە (٤) وەرز یــــاری كــــردووە (١١) گۆی تۆمار كردووە، (٤) جار نازنــــاوی جامی قتری

بردۆتوە.ھروەھا ل یانكانی (سد و قتر) یاری كــــردووە، ل ئیماراتیش لــــ ریزی یانی

.(شاریق) ر لگشباشــــترین یاریزانی پ (٧) جار ب

خولی قتر دەستنیشان كراوە.یكم یاری نودەوتی ل ســــای (١٩٨٨)

بوو، برامبر ھبژاردەی (ئوردن). ســــعودیی جامــــی جیھانــــی الوان لــــل

بشداربووە.ل (١٩٩٦ تا ١٩٩٩) كاپتنی ھبژاردەی عراق

بووە.خاوەنی (٩) گۆــــی نودەوتیی، (٦) گۆڵ لگڵ ھبژاردەی یكم و (٣) گۆڵ لگڵ

ھبژاردەی الوان.لــــ دوو وەرزی رابردوو راھنری یانكانی (قوە الجوی - الزوراء) بووە، پلی دووەمی

بدەست ھناوە.

ئا: وەرزشی بدرخان(٢٤ و ٢٥)ی ئـــم مانگـــ یارییكانی یانـــ خولـــی دووەمـــی قۆناغـــی یارییكانی ئوروپـــا پاوانكانـــی چوون ئنجام دەدرت ئمش خشتی

:كانیارییممش ٢٠٠٩/٢/٢٤ س

ئرسنال × رۆمائنتر میالن × مان یونایتدئتلنتیكۆ مدرید × پۆرتۆ

رشلۆنلیۆن × بمم٢٠٠٩/٢/٢٥ چوارش

چلسی × یوڤانتۆسریال مدرید × لیڤرپول

ڤیاریال × پاناسانایكۆسسپۆرتینگ لیشبۆن × بایرمیونخ

ئمی خـــوارەوەش ســـرژمرییكی تایبت بـــ قۆناغی پاوتن و قۆناغی

(٣٢)كان (٧٦) یانژمارەی یان *

یارییكان ژمارەی * (١٨٤)یاری

ژمـــارەی * (٤٧٣) گۆكان

گۆڵ زۆرترین گۆڵ ل*یارییك (٩) گۆڵ

بووە، ئویش نـــوان لـــلـــی یا ر ڤیا

و ئیسپانی ئلبۆرگی

دانیماركـــی (٦_٣)

(٩٣) لـــ *یاری كمتر ل (٣) گۆڵ

تۆماركراوە (٩١) لـــــــ*

(٣) یـــــاری زیاتـــر لگۆڵ تۆماركراوە

بھزتریـــــــــن *ھرشـــبردن ھلی (٢٢) (رشلۆنب)

گۆڵ* الوازتریـــن ھرش (بازل) (٢) تنھـــا

گۆڵ* بھزترین ھــــــــــی برگری (مان یونایتـــد) و (یوڤانتۆس)

(٣) گۆڵالوازتریـــن *برگری ھلی

(بازل) (٢٠) گۆڵ* لـــ كۆمی ســـیم زۆرترین گۆڵ

تۆماركراوە (٣٩) گۆڵ* ل كۆمی ھشـــتم كمترین گۆڵ

تۆماركراوە (٢٣) گۆڵ(٩٤٨) كۆڕن ژمارەی كۆڕن *

* ژمارەی كارت سوورەكان (١٤) كارت

* ژمـــارەی كارتـــ زەردەكان (٣٧٧) كارت

* ژمارەی ئۆفسایدەكان (٥٨٢) ئۆفساید

* ژمـــارەی فاوكان (٣٠٦١) فاوڵ...

رەگزنامی یاریزانان:* برازیل (١٤٠) یاریزان

* فرەنسا (١٠٢) یاریزان (٧٨) ئرژەنتیـــن *

یاریزان (٧١) ئیســـپانیا *

یاریزان (٧٠) ئیتالیـــا *

یاریزان (٦٩) پرتـــوگال *

یاریزان (٦٨) ســـربیا *

یاریزان (٥٧) چیـــك *

یاریزان (٤٨) توركیـــا *

یاریزان* ئمانیا (٤٥)

یاریزان

خولی یانپاوانكان ل قۆناغی ئاگرینی س بھزەكی كالچیۆ، برامبر س بناوبانگكی پریمرلینگ

ئبو عیماد: یكم یاری خرخوازی لجیھان لنوان ھبژاردەی ھولرو

سلمانی بووە!

ژمارە سفر ، ١١٢، شوباتی ٢٠٠٩/٢/٢٢

ئو پاوانی راگیاندنی وەرزشی باسی نكردووە

ئا: وەرزشی بدرخانكات منداڵ بـــووم باش لبیرم دێ بیكـــوە یاریمان دەكـــرد، گر یارییك زۆرانبازی بووای دەمانوت: عدنان قیســـی جۆن فرری...یا عدنان قیســـی لدە عكسی...یا عدنان قیسی كۆكا و بیبسی لدە عكســـی...ب ھر ئم ئاوازەی مندای وای لكردم بدوای زانیاری ئم زۆرانبـــازە بكوم، دەمك بوو خولیای ئوەم دەكرد، ك بابتك قیسی)، (عدنان لسر بنووسم ك لناوەڕاســـتی شســـتكان و و دەنگ حفتاكان ناوەڕاستكانی باسی ل ھموو رۆژنامو گۆڤارەكان و تلفزیۆنـــدا ئوكاتی باس لم زۆرانبازی پاوانـــی یاریزانـــ سئ یســـی بدنان قدەكرد...عخكـــی عراق، دەن ب رەچك كوردی فیلیی، چونك ل ناوچی شـــھرەبان بووە...بـــۆ بژـــوی تنـــی الوی دەچمت ژیانی لـــئمریكا...ل كۆتایی شســـتكان ب مبســـتی یاریكردن و نمایشی وەرزشـــی زۆرانبـــازی ســـردانی عراق و كوردستانیشـــی كردووە، ل یاریـــگای ھولر چندین یاری ئنجامداوە، عدنان قیســـی ئو پاوان بـــوو، ھیچ راگیاندنكی یوانل نكردووە، باسی كوردی بپرسن بۆ باســـی عدنان قیسی چونك ،ساناشـــ كمبكرێ؟ وەوەرزشیم كســـایتی چندین لقیســـی عدنان ئایا پرســـیوە،

برەچك خكی كوی؟ وەبوو، كمـــی ئیـــان وەزۆربكوردی فیلیی، كوات مبســـت ل نووســـینی ئـــم بابت بۆ ئم

خانی خوارەوە دەگڕنموە:١- ئم پاوان دەن ب رەچك

.یلییكوردی فمژووییكـــی نوكردنـــوەی -٢لـــ بیرچووی وەرزشـــی بـــۆ ئم

.ردەمس٣- ناســـاندنی ب وەرزشـــوانان و رۆژنامنووسانی و راگیاندنكان نانی وەرزشوانوەرزشی و وەبیرھ

درینكان.٤- تا ئســـتا ن خوند ومتوە ل بیســـتووم ن بینیوومـــ نـــراگیاندنی وەرزشـــی كوردی باسی بكرت...تنانت ل چند سایتی لسر زانیاریان گڕام وەرزشیش

ئم پاوان نبوو.عدنان قیسی كی؟ ل برەبیانی كی ی (١٩٣٨) لمووزی سا(١٧) تل گڕەككانـــی بغدا ل ناوچی (فضل) ل گڕەكی مھدی منداك ل دایك بوو، ناویان نا (عدنان)...بـــ، (عدنـــان عبدوبكریـــم ئحمد قیس فزلی) باوكی قازی شرعی بوو، ل ناوچی سلمان پـــاك، دوایی بوو ب مامۆســـتای زمانی عرەبی، بم دایكی عدنان ل ی(عن) یكی ناوچیسی خق

پارزگای رومادی. عدنان قیســـی س برای ھبوو، (فوئاد و خلیل و كامل) خوشككی عدنان ،(ھیجب) بناوی ھبوو قیسی ل ھموویان بچووكتر بوو، شـــونی لدایكبوونی بۆ ناوچی دیال پارـــزگای ل شـــھرەبان

دەگڕتوە. عدنان قیسی لبر بزاری ژیان سای (١٩٥٦) روو ل وتی ئمریكا دەكات، بۆ خوندن و وەرزش لوێ وانم پائـــ ،دەب جنیشـــتنودەوتی پاوانتـــی چندین بدەست ھناوە، بم تا نووسینی ك ،كی نییواھیچ ھ تم بابئ

ئایا ل ژیان ماوە؟ یان نا؟.

یادگاری یارییكبرازیل (vs) ئرژەنتین

ئا: وەرزشی بدرخان یـــای (١٩٩٠) لمۆندیالـــی ئیتا لـــدووەم، ھردوو قۆناغـــی یارییكانی التینـــی ئمریـــكای جمســـرەكی ئرژەنتیـــن و برازیل یاریـــان كرد، برازیلییكان كاتك چوون ناو یاریگاو بوایان وابـــوو ب ئاســـانی دەتوانن یارییك ببنوە، لم یارییدا چندان جار نزیك بـــوون ل گۆڵ تۆماركردن، بم لـــ خولكـــی (٨٠)ی یارییكدا بتوانا بچووككی (مارادۆنا) پاسكی

سیحری دای (كانیجیا)و گۆی بردنوەی بۆ تانگۆ تۆماركرد.

شون/ شاری تۆرینۆبۆنـــ/ یارییكانی قۆناغـــی دووەمی

مۆندیالی (١٩٩٠)ركوت/ ١٩٩٠/٦/٢٤

ئنجامی یاری/ ئرژەنتین (١) برازیل (٠)

پكھاتی ئرژەنتین:غوینكـــۆ شـــیا- رۆجیدی- ســـیمۆن مۆنـــزۆن- جیوســـتی- تۆرخنیـــۆ- كالدیـــرۆن- برتشـــاگا- گانیجیـــا- مارادۆنا- باسالدۆ- راھنر (كارلۆس

بیالردۆ).پكھاتی برازیل:

تافارل- جۆرجینھۆ- فالكاو- لیماو- بدانكۆ- رۆخا- گۆمیز- ســـیالس- دۆنگا- فالدۆ كاریكا- مۆلر- راھنر

(التدارونی).

یارییكان ژمارەی *

ژمـــارەی * (

زۆرترین گۆڵ ل*) گۆڵ

بووە، ئویش نـــوان لـــلـــی یا ر ڤیا

و ئیسپانی ئلبۆرگی

(یاری كمتر ) گۆڵ

(

بھزتریـــــــــن *ھرشـــبردن ھلی (

* الوازتریـــن ھرش (بازل) (

* بھزترین ھــــــــــی برگری (مان یونایتـــد) و (یوڤانتۆس)

الوازتریـــن *برگری ھلی

تۆماركراوە () ژمارەی كۆڕن *

كارت

یاریزان

ئبو عیماد

عدنان قیسی