ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ကလဘယာႏငင Bogota ျမ၌ ၁၉၉၂ ခႏစမ ၂၀၀၃ ခႏစအတြငး - မေမာလငထားေသာ ေျပာငးလမႈက

ဖနတးျခငးႏင ေပါငးစညးျခငး

အႏစခပ

ႏငငတကာတြင ဂဏယဝငၾကြားႏငခေသာ Bagota ျမ႕သည ၁၉၈၀ ျပညႏစမား ေႏာငးပငးတြင

အဂတလကစား၍ ေကာငးမြနစြာ လပေဆာငမႈမရေသာ အစးရေၾကာင ကမာၻ႕ႏငငမားအနက ေနထငရန

အဆးရြားဆးျမ ႕ေတာအျဖစ သတမတျခငးခခရပါသည။ ၁၉၈၆ ခႏစတြင Bagota ျမ႕ေတာဝနေဟာငး

Virgilio Barco မ သမၼတျဖစလာချပး “ကၽြနေတာ တာဝနယခစဥက တးတကတျမ႕ဟာ ခအခနမာ

ျမ႕ျပေတြမာ မငးမစရက၊ ပရမးပတာ၊ အလြနကစဥးကလားျဖစတအေျခအေနေတြ ေတြ႔ေနရတယ”

ဟေၾကကြစြာ ေျပာၾကားခပါသည။ ၁၉၉၂ ခႏစအစပငးတြင Bagota ျမ႕၌ ျမ႕ေတာအတြငး ေအာငျမငစြာ

လပေဆာငႏငခေသာ ျမ႕ေတာဝနမား ရခပါသည။ ၎တ႔အနက ပထမဆးျမ႕ေတာဝနမာ Jaime Castro

(၁၉၉၂-၁၉၉၄) ျဖစပါသည။ ၎သည ဘ႑ာေရးႏင ႏငငေရးမေဘာငက ျပျပငေျပာငးလမႈတစရပလး၏

ဗဟပငမအျဖစ ျမ႕ေတာဝနရးမ ေဆာငရြကခသ ျဖစပါသည။ Castro အား ဆကခသ Antanas Mockus

(၁၉၉၅-၁၉၉၄) ႏင (၂၀၀၁-၂၀၀၃) သည ျမ႕ေတာေကာငစအေပၚ အတကအခအျဖစ အျမစတြယ

မႈမားက ျပနလညေပါငးစညးျခငး ႏင ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးမား တးတကေကာငးမြန၍ ျပညသ

လထမ ထငသာျမငသာရေသာ အကးေကးဇးမား ရရေစရန ေဆာငရြကနငခပါသည။ ၂၀၀၀ ခႏစတြင

ကမာၻ႕ကလသမဂၢအဖြ႔မ Bagoda ျမ႕အား လကတငအေမရက “စျပျမ ႕ေတာ” အျဖစ သတမတခပါသည။

၂၀၁၀ ခႏစ အစပငးတြင Mokus သည ကလဘယာႏငင၏ ေရြးေကာကပြတြင ထငရားေသာ

သမၼတေလာငးအျဖစ ေကာၾကားလာခပါသည။

Matthew Devlin ႏင Sebastain Chaskel တ႔မ ကလဘယာႏငငတြင ၂၀၀၉ ခႏစ ေအာကတဘာလ မ ႏဝငဘာလအတြငး လေတြ႔ေမးျမနးျခငးမား ေဆာငရြက၍ ဤစာတမးက ျပစခပါသည။ကမၻာဘဏ၏

အကအညျဖင Myanmar Multi-Donor Trust Fund မကခကာျမနမာဘာသာသ ႔ ျပနဆ ထားျခငး ျဖစသည။

နဒါနး

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

Andes ေတာငတနးအေပၚတြင လြငျပငအျဖစ

တညရေသာ Bagota ျမ႕သည ပငလယေရမက

ႏာျပင အျမင ၂၆၀၀ မတာ တြငရပါသည။ ေဒသ

ခမားက “ၾကယမားန႕ ၂၆၀၀ မတာ နးတယ”

တငစားၾကပါသည။ Bagoda ျမ႕သည ကလ

ဘယာႏငငတြင အၾကးဆးျဖစျပး ကလဘယာ

ႏငငသား ငါးေယာကတြင တစေယာကသည

Bagota ျမ႕ ျမ႕ျပေနရာမားတြင ေနထငပါသည။

Bagota ျမ႕တြင လဥးေရ ကးသနးခန႔ရပါသည။

Bagota ျမ႕သည ကလဘယာ ႏငင၏ ႏငငေရး၊

စးပြားေရး ႏင စကမႈျမ႕ေတာ ျဖစပါသည။

ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ေဆာငရြကခေသာ ျမ႕

ေတာဝနမားျဖစသည Jaime Castro (၁၉၉၂ -

၁၉၉၄) ႏင သမၼတလညးျဖစခသ Antanas

Mockus (၁၉၉၅-၁၉၉၇ မ ၂၀၀၁-၂၀၀၃) တ႔

သည ျပညသလထအၾကားတြင ထငရားေကာ

ၾကားသမား ျဖစၾကပါသည။

Castro ႏင Mockus တ႔မာ သမငး၏ အေမြ

ဆးမားက ဆကခၾက ရသမား ျဖစၾကပါသည။

၁၉၇၀ ျပညႏစမားႏင ၁၉၈၀ ျပညႏစမားတြင

ျမ႕ေတာ၌ အရငးအျမစမား နညးပါးလာျခငး၊

လဥးေရ တးတကျခငး၊ မႈခငးမား မားျပားလာ

ျခငး ႏင ၾကေတြ႔လာ ရပါသည။ ကလဘယာ

ျမ႕ေတာမ မးယစေဆးဝါးႏင ပတသက၍ အထ

ကရးျဖစမႈႏင ၾကေတြ႔ေနရစဥ Medellin ႏင

Cali ျမ႕ကသ႔ အျခားျမ႕မားတြင အဂတ လက

စားေသာ အစးရမားႏင ၾကေတြ႔ရပါသည။

“၁၉၉၂ ခႏစ ဇြနလမာ ျမ ႕ေတာခနးမမာ စတင

တာဝန ထမးေဆာငခပါတယ။ အဒအခနမာ

ျမ႕ေတာက အစးရဌာနေတြ ျပလေနချပ။ အနာ

ဂတက ဘယမာမနးမသေတာတ အေျခအေန။

အပခပဖ႔ေကာ စမခန႔ခြဖ႔ေကာ မျဖစႏငတ

အေျခအေနပါ” ဟ Castro မ ေျပာၾကားပါသည။

ကလဘယာႏငင၌ ၁၉၉၁ ခႏစတြင ဖြ႔စညးပ

အေျခခ ဥပေဒအသစက ေရးဆြခပါသည။

Castro သည ႏငင၏ အဓက ႏငငေရးပါတ

ႏစခအနက တစခမ ႏငငေရး ၾသဇာအာဏာ

ၾကးသတစေယာက ျဖစပါသည။ လႊတေတာႏင

အစးရ အပခပေရးပငးတြင ဆယစ ႏစမားစြာ

အေတြ႔အၾကရေသာ အသက ၅၃ ႏစရသည

ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာ ေရ႕ေနတစ

ေယာကျဖစေသာ Castro သည ျမ႕ေတာ၌ အစး

ရ၏ လပေဆာငမႈ အမားမားက ေသခာ နား

လည၍ Bagota ျမ ႕က ျပနလညထေထာငေသာ

ခနပယ ျဖစလာခ သည။

Castro ေအာငျမငရျခငး အေၾကာငး အရငးမား

ထတြင ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒအရ Bagoda

ျမ႕ေတာဝနသည ျမ႕ေတာ စမအပခပေရး

အတြက “organic law” ေရးဆြ ရမညဆေသာ

အခက ျဖစပါသည။ Organic Law ျဖစေသာ

ေၾကာင ႏငငေတာ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ

အာဏာပငမားက ဥပေဒက ေရးဆြ၍ ႏငငေတာ

သမၼတမ အတညျပ ေပးရသည။ ထ႔ေၾကာင

ျမ႕ေတာဝနက ဥပေဒတြင ထညသြငးရန ေရြး

ခယေသာ မညသည ျပျပင ေျပာငးလမႈအတြက

မဆ ျမ႕ေတာေကာငစ၏ အတညျပခက မလ

အပပါ။ Castro အတြက ၎အခကသည

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ျမ႕ေတာ၏ အပခပေရးက ျပနလည ေကာငးမြန

ေစရန ျပျပငႏငသည အခြငအေရး ျဖစပါသည။

Castro က ၎သည ဥပေဒႏင ျပျပင ေျပာငးလ

မႈ မားက ေရးဆြရန အေကာငးဆး သျဖစသည

ဟ ယၾကညသည။ Castro မ Bagota ျမ႕၏

ျမ႕ေတာဝနအျဖစ ေရြးေကာကပြ ဝငရာတြင

ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ ေရးဆြေရး အဖြ႔တြင ပါ

ဝငမႈက မဆြယ စညးရးရာတြင အဓက ေျပာ

ၾကား မဆြယခပါသည။ ျမ႕ေတာဝနအျဖစ

၁၉၉၂ ခႏစ တြင စတငတာဝနယသညအခန

တြင ျမ ႕ေတာ၏ ဘ႑ာေရးႏင ျမ႕ေတာ

အပခပေရးက ဆန႔ကင သမားအား ထပတက

ေျဖရငးႏငသည အာဏာက ဥပေဒမၾကမးတြင

ထညသြငး ေရးဆြခပါသည။

ယငးအေမြအႏစက Mockus မ ဆကချပး

ေအာငျမငမႈမား ရရခပါသည။ ကလဘယာ

အမးသားတကသလ၏ ပါေမာကၡ ေဟာငးျဖစ

သ Mockus တြင ႏငငေရး အေတြ႔အၾက မရပါ။

၁၉၉၀ ျပညႏစမား အလယပငးတြင Mockus

သည အစဥအလာ အတငး မဟတေသာ

ႏငငေရးသမား တစေယာက အျဖစ အထငရား

ဆး ပဂၢလ တစေယာက ျဖစလာခပါသည။

လႊတေတာတြငး မဝငေရာကမ တကသလ

ဆရာ တစေယာကျ ဖစေသာ Mockus သည

တကသလအတြက အရအသးခန႕မနးေျခ

ေငြစာရငးႏင ပတသက၍ ခနးမထတြင ေကာငး

သား မားထမ အာရဖမးစားရန ေဘာငးဘ

ခၽြတကာ အရပဓါးက ေဝ႕ရမး ျပသခဖးပါသည။

တမထးျခားေသာ Mockus သည ၎၏ အပခပ

ေရး ပထမကာလတြင ျမ႕ေတာ ေကာငစ၏ ျခယ

လယမႈမားက ဆန႔ကငကာ ျမ႕ေတာဝနရး၏

အာဏာက စစညးခပါသည။ ကလဘယာႏငင

ဥပေဒတြင ျမ ႕ေတာဝန အေနႏင ကာလႏစခ

တြင ဆကတက တာဝနထမးေဆာင ရန ထပမ

ေရြးေကာကပြဝငခြင မရဟ ဆထား ေသာ

ေၾကာင Mockus သည ဒတယအၾကမ ေရြး

ေကာကပြ မဝငခပါ။ ၁၉၉၈ ခႏစ မ ၂၀၀၀ ခႏစ

တြင ျမ ႕ေတာ၏ လမးပနး ဆကသြယေရးက

အရညအေသြး ျမငတငခေသာ Enrique

Penalosa က ၎၏ေနရာ ဆကခခပါသည။

Mockus သည ၂၀၀၁ ခႏစတြင ျမ႕ေတာဝန

အျဖစ ဒတယအၾကမ တာဝနထမးေဆာငရန

ေရြးေကာကပြဝငရာ၌ ျပညသ႕ဝနေဆာငမႈ

လပငနးမားကတးတကေကာငးမြနေအာင

ေဆာငရြကမညဟ ေျပာၾကားခပါသည။

အခကအခမား

Bogota ၏ ျမ႕ေတာဝနအျဖစ တာဝန ထမး

ေဆာငခသမားသည အဓက အခကအခ သး

ခကႏင ရငဆငခရပါသည။ ပထမအခကမာ

ျမ႕ေတာသည ဘ႑ာေရး အကပအတညးႏင

ၾကေတြ႔ျခငး ျဖစပါသည။ ၁၉၉၂ ခႏစတြင

Bagota ျမ႕၏ ေၾကြးျမသည အေမရကနေဒၚလာ

၂.၆ ဘလယ အထ ျမငတကခ၍ ႏငငေတာ

အစးရမ ေခးေငြထပမ မေခးေပးေတာပါ။ ျမ႕

ေတာတြင အခြနဘ႑ာဝငေငြ ျမငတငရန စြမး

ေဆာငႏငျခငး မရပါ။ Bogota ျပညသမား သည

၁၉၆၀ ျပညႏစမားတြင ေပးခသည အခြနေငြ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ကသ႔ ၁၉၉၄ ခႏစတြင ေပးေဆာင ခပါသည။

လြနခေသာ ႏစေပါငး ၃၀ အတြငး ႏငငေရး

သမားမားသည အခြနဘ႑ာေငြက ျမငတငရန

ျပညသလထထမ အခြန ေကာကခမညအ

ေၾကာငးက ေျပာဆျခငး မရပါ။

ျပျပငေျပာငးလမႈေဆာငရြကေသာ ျမ႕ေတာဝန

တငးၾကေတြ႔ရသည ဒတယအခကမာ ျမ ႕ေတာ

ေကာငစ ျဖစပါသည။ Bogota ျမ႕ ေကာငစ

အဖြ႔ဝင မားသည ၎တ႔ အာဏာ တညျမေရး

အတြက ပပးေပးမညသမားအေပၚ အမျပ၍ ပပး

ေပးသမားသည ရငးႏး ျမပႏမႈတ႔တြင ေကာငစ

ဝင မားအေပၚ ေကးဇးျပ လာေစရန၊ အခြငထး

ရရန ေမ ာလင၍ လပငနးမား အပႏရန ခညး

ကပေအာင လကသငရာ မကႏာသာေပး၍

လပေဆာငခပါသည။

ဥပေဒအရ ျမ႕ေတာ ေကာငစသည ျမ႕ေတာဝန

ႏငအတ အပခပေရးက ပးတြ တာဝန ယရ

ေသာေၾကာင ထကသ႔ တရားမဝင လပရပမား

က လြယကစြာ လပကငႏငၾကျခငး ျဖစပါသည။

ျမ႕ေတာေကာငစမ လ႔စြမးအား အရငးအျမစႏင

စပလဥးသညစနစမား၊ စာခပခပ ဆရသည

လပငနးစဥမားက တကရက ထနးခပႏငပါ

သည။ ေကာငစဝင မားက ၎တ႔က ေထာကခ

သ မားအား အလပခန႔အပေပးရန ျမ႕ေတာဌာန

မားက ဖအား ေပးစရာမလဘ တကရက ခငးေစ

ႏငပါသည။ ေကာငစဝငမားသည ျပညသပင

ကမၸဏမား၏ ဘတအဖြ႔ဝင ပါဝငေသာေၾကာင

ယငးတ႔က ပပးေပးသမားက ကနထရကအပရန

အလြယတက ျပလပႏငၾကပါသည။

ထသ႔ရႈပေထြးေနသည အေျခအေနေၾကာင

Bagota ျမ႕ေတာေကာငစသည သသာ ထငရား

ေသာ ေနရာတစခ ျဖစခပါသည။ ယခင သမၼတ

မားသည ၎တ႕၏ ႏငငေရး အလပမားက

ေကာငစခနးမတြင လပေလရပါသည။ ရညမနး

ခကၾကးေသာ ေကာငစဝင မားသည ၎တ႔အ

ေၾကာငးက တတႏငသမ မဒယာမတဆင

ထငရား ေကာၾကားေအာင ျပလပၾကပါသည။

မဒယာက အာရဖမးစား ႏငရနအတြက ေဆာင

ရြကခက မားအားလးက ရႈပေထြးေအာင ျပလပ

ျပး တတႏငသမ အေျပာကယပါသည။

တတယအခကမာ Bagota အစးရအား စစေဆး

ျခငးက ကန႔ကြကႏငျခငး ျဖစပါသည။ ထသ႔

အာဏာရင ေမြးသညစနစသည အစးရ က႑၌

လပငနးမားက တကၾကြစြာ ေဆာငရြကျခငး

မရေသာ အရညအခငး ျပညမမႈမရသည ဝန

ထမးမားက လစာ ေပးထားရပါသည။ Bagota

ျမ႕ရ ႏငငေရးသမား အနညးငယကသာ ဌာန

အဖြ႔အစညးမား၏ စြမးေဆာငမႈႏင ပတသက၍

ေထာကျပေျပာဆ ၾကပါသည။ အဂတ လကစား

ျခငး အေျခအေန၏ အကးဆကမာ အပခပမႈမာ

ပ၍ ရႈပေထြး လာခပါသည။ Bagota ျမ႕၏

အဓက စမခန႔ခြေရး အေဆာကအဥ ျဖစေသာ

ခရင အပခပေရး ရးရ ရးခနးမားသည လာဘ

ေပး လာဘယ ျပလပေသာ ေနရာ ျဖစ

လာခပါသည။ Bagota ျမ႕သျမ႕သားမားက

ယငးအေဆာကအဥက “သကၡာက ေအာငလပ

တေနရာ” ဟ တငစား ေခၚဆၾကပါသည။

တ႕ျပနမႈ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

၁၉၉၁ ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာ

အစညးအေဝး ေအာငျမငစြာ ကငးျပ ျပးသည

ေနာက Castro သည Bagota ျမ႕ေတာဝန ေရြး

ေကာကပြတြင ျမ႕ေတာဝန ေလာငးအျဖစ

ပထမေနရာသ႔ လငျမနစြာ ေရာကရလာခပါ

သည။ “ေနာကဆးေတာ Bagota က စတပမယ

ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒေရးဆြတ အဖြ႔ဝင Castro

ေပၚလာျပ လ႔ လေတြကေျပာၾကတယ… အဒါန႔

ကၽြနေတာအတြက တခါးပြငသြားခတာပါ” ဟ

Castro က ေျပာၾကားပါသည။ ၁၉၉၂ ခႏစတြင

ေရြးေကာကပြအႏငရ၍ ျမ႕ေတာဝနအျဖစ စတင

တာဝနထမးေဆာငခပါသည။ ျမ ႕ေတာဝနအျဖစ

ကာလႏစခ ဆကတက တာဝနထမးေဆာငခြင

မရေသာေၾကာင သးႏစအတြငးသာ ျမ႕ေတာက

ျပျပငေျပာငးလႏငမညဟ Castro က

သျမငခပါသည။

Castro သည ပထမဥးဆးအေနႏင ၎၏ စမ အပခပေရးအတြက ပနးတင ႏစရပ ခမတခပါ သည။ ျမ႕ေတာ ေကာငစ၏ လႊမးမးျ ခယလယ မႈက ဟန႔တားရန ႏင Bagota ျမ ႕၏ ဘ႑ာေရး အေျခအေနက ျပနလည ေကာငးမြနလာရန ေဆာငရြကျခငးတ႔ ျဖစပါသည။ Castro သည အေျခမေကာငးလင မညသညတးတကမႈမဆ အေပၚယ မသာ ျဖစသညဟ ယၾကညသ ျဖစပါ သည။ “ျမ႕ေတာအပခပေရး ႏင ခရငမာ ေဒဝါလ ခတကစၥက ဥးစားေပးမယဆတာ အၾကြငးမ ယၾကညထားရမယ” ဟ ေျပာၾကားခပါ သည။ Castro ၏ အပခပေရးသည အနာ ဂတႏငငေရး ရပတညမႈ အပါအဝင ပနးတင၏ အကန႔အသတ မားက ေသခာစြာ ေရြးခယထား ေသာ အပခပေရးျဖစပါသည။

ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ ေရးဆြရာ၌ ပါဝင၍ ေရး

ဆြခေသာ Organic Law သည Castor အား

ေအာငျမငမႈ သ႔မဟတ ကရႈးမႈအတြက အဓက

ေသာခကျဖစပါသည။ Castro သည ဥပေဒ

ေရးဆြစဥက ျမ႕ေတာေကာငစ၏ အာဏာက

သသာစြာ ေလာခေသာ အခကမား ထညသြငး

ႏငခပါသည။ ဥပေဒစာသားမား ေရးဆြခပသည

Castro ၏ စရကလကၡဏာႏင အကန႔အသတ

ရေသာ အရငးအျမစမား အေၾကာငး ျပသေနပါ

သည။

Castro သည အျပာေရာင ဖၾက းေကာမရငတြင

ပါဝငျခငးမရပါ။ ကၽြမးကင အၾကေပးပဂၢလမား

ကလညး ငားရမးမႈ မရပါ။ “ျမ႕ေတာခနးမထက

ပထမဆး ေလာကလမး လကတအခနမာ

ဥပေဒ ေတြက ဘာေတြျဖစတယဆတာ ကဒျပား

အေသးေလးေတြေပၚမာ မတစေရးခတယ။

ဆကသြားရငး အခကအခေတြက ေလလာၾကည

မတယ။ ဒါေၾကာင ဥပေဒက ကၽြနေတာရ႕ အသ

ပညာရယ အေတြ႔အၾကရယ ေပါငးစပျပး ေရးဆြ

ခတ ရလဒတစချဖစတယ။” ဟ Castro က

ဆပါသည။ ႏစကနပငးတြင Castro သည

၁၉၉၃ ခႏစ ႏငငေတာသမၼတ ထတျပနေသာ

ဥပေဒ ျဖစလာမည အခကအလကမား က

ေရးသားခပါသည။

Castro ေရးဆြခေသာ ဥပေဒသည Bagota

အစးရအား ေကာငးမြနစြာ လပေဆာင ေစပါ

သည။ ပထမဥးဆး အေရးၾကးသည အခကမာ

ျမ႕ေတာဝနႏင ျမ႕ေတာေကာငစတ႔ ပးတြ

အပခပသည စနစျပးဆးခပါသည။ ျမ ႕ေတာဝန

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

တြငသာ အပခပေရး အာဏာပငအျဖစ သတ

မတျပး ျမ ႕ေတာ ေကာငစ၏ အခနးက႑က

ကန႔သတခပါသည။ ျမ႕ေတာေကာငစဝငမား

ျမ႕ေတာအတြက စာခပခပဆမႈမားတြင ပါဝင

ပတသကျခငး က ပယဖကခသည။ ဥပေဒအရ

ျမ႕ေတာ ေကာငစဝငမား ျပညသပင ကမၸဏ

မား၌ ဘတအဖြ႔ဝငမား အျဖစက ရာထးမ ပယခ

ချပး ျမ႕ေတာ အတြက စာခပခပသည လပငနး

စဥမားမ ဖယရားခပါသည။

ထအခန မစ၍ ျမ႕ေတာဝနသည အပခပေရး

တြင အာဏာအရဆး ျဖစလာျပး ဥပေဒျပေရး

တြင ေကာငစဝငမား၏ က႑က ကန႔သတခပါ

သည။

Organic Law တြငလညး Bogota ၏

ေဒသႏရေနရာ ၂၀ တြင ဗဟ ခပကငသည

စနစက ေလာခချပး ေကာငစ၏က႑က ထပမ

ေမးမနေစခပါသည။ ေနရာတစေနရာစတြင

ေဒသႏရ စမခန႔ခြေရး ေကာငစက ေရြးေကာက

တငေျမာကသည စနစျဖင Castro မ “ေဒသႏရ

ျမ႕ေတာဝန” မားအျဖစ ခန႔အပခပါသည။ ဗဟ

စမခန႔ခြေရးမ ျမ႕ေတာအရအသးခန႔မနးေျခ

ေငြစာရငး၏ ၁၀% ႏင ၂၀% က ေဒသႏရ

အစးရမားသ႕ ခြေဝေပးခပါသည။ ထသ႔ ခြေဝ

ေပးမႈေၾကာင ေဒသႏရ အပခပသမားက

အေသးစား ျပညသ႕ေဆာကလပေရး စမခက

မား၊ စးပြားေရးႏငလမႈေရး အစအစဥမား ႏင

ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားက အေကာင

အထညေဖာ ေဆာငရြကရန တာဝနယရပါ

သည။ Castro သည ေကာငစက ျမ႕ေတာခနးမ

ေဘးအျပငဘကတြင ထားရကာ ေအာကေျခ၏

အသးစရတမားတြင လႊမးမးလာခပါသည။

ဥပေဒသည Bagota ျမ႕ေတာ၏ အခြနဆငရာ

စညးမဥးမားကလညး ေျပာငးလခပါသည။ ခရင

၏ အခြနဘ႑ာေငြ ဆးရႈးသည ယေပါက က

လညး ပတခပါသည။ ဥပမာ - Castro မ

ျမ႕ေတာတြင ထတလပေသာ ကနပစၥညးမားက

၎တ႔အား ေရာငးခသညေနရာက ထညသြငး

စဥးစားျခငး မရဘ ပထမဆးအၾကမတြင

Bagota ျမ႕အခြနအျဖစ သတမတပါသည။

အျခား စညပငသာယာေနရာမားတြင အခြနရရ

ျခငး ရ၊မရ မေသခာေသာလညး၊ Castro သည

၎၏ ျမ႕ေတာအတြငး စးပြားေရးလပငနးအား

လး၏ လပေဆာငခကမားက အခြနေကာကခ

ႏငရန ေဆာငရြကခပါသည။

ေျမခြနေကာကခရာတြင Castro သည လကရ ႏႈနးထား၊ နယပယ ႏင စပလဥးသည စညးမဥး မားက ျပငဆငခပါသည။ Bagota ျမ႕တြင ေျမေဈးႏႈနးတကျခငးႏင ျမ႕နယနမတခ႕ထြင လာေသာေၾကာင ေျမခြနေကာကရန ခကခပါ သည။ Castro ၏ ဥပေဒအသစတြင ေျမခြနမ ေပးေဆာငပါက ဒဏေငြက သသာစြာ ခမတခ၍ ေျမေဈးႏႈနးက တနဖးေလာျပပါက ေျမေဈး၏ တစဝကက ေပးေဆာငရပါသည။ အခြနစနစအ သစ၊ ေကာငစဝငမား ဥပေဒျပေရးတြင ပါဝငပတသကမႈ၊ ၎တ႔၏ တားဆးပတပငခြင အာဏာႏင ပတသကသည ကစၥရပမားသည ယငးလပေဆာငခကမား၌ တစခမ မပါဝငပါ သည။

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ႏငငေရးကစၥရပမားအေပၚတြင ျပညသလထမ

တ႕ျပနခၾကပါသည။ ၁၉၉၁ ခႏစတြင

ေကာငစဝငမားႏင ၎တ႔၏မတဘကမားသည

ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ အေပၚ ပညာျပသြားၾက

သည။ ၎တ႔သည အခြနဆသညမာ ဝငေငြ

ထခကျခငး ဟ နားလညၾကသည။ ေကာငစဝင

မားက Castro အား မႈခငးမားေလာသြားျခငး

မရသည အေျခအေနတြင တကခကလာၾက

သည။ ေကာငစဝငမားက Castro သည မာန

ၾကး၍ စာရြကေပၚတြငသာ မတစေရးျပး အလပ

မလပသဟ ေလာငေျပာင ေျပာဆၾကသည။

Castro ၏ ပထမဆး လပရပသည အခြန

ေကာကခမႈ ျဖစေသာေၾကာင ျပညသ လထအား

ထငသာ ျမငသာရေသာ အကးရလဒမား

ျပသႏငျခငး မရပါ။

Castro ၏ ဘ႑ာေရးအတြငးေရးမးမ အပခပ

ေရးပငးတြင အခြနစနစ ျပျပငေျပာငးလျခငးက

သေဘာတေသာလညး ၎သည Castro မ

သတငးစာရငးလငးပြ ႏင လထ ေတြ႔ဆပြတြင

အခြနျပျပင ေျပာငးလျခငးသည ျမ ႕ေတာဝန

တစဥးတညး၏ အၾကဥာဏသာ ျဖစသညဟ

ထတေဖာ ေျပာၾကားမ လကနာမညဟ ေျပာ

ၾကားခပါသည။ Castro သည ၎၏ ရးခနး

ျပတငးေပါကမ Bogota ျမ႕လယရ Plaza

Bolivar က ၾကညလက ၎အား ရာထးမ ႏႈတ

ထြကရန ဆႏၵျပေနၾကေသာ ေထာငေပါငး

မားစြာ ျပညသမားက ေတြ႔ခပါသည။ ၎၏

ျပျပငေျပာငးလမႈမားက မဒယာတြင ရငးလငး

ေျပာၾကားရန အသးစရတမရခေသာေၾကာင

Castro က ၎၏အတကအခမားက လစလရႈ

ခသည။ “ႏငငေရး capital ဆတာ အသးျပ

ဖ႔ျဖစတယ” “ေရြးေကာကခရသျဖစတအတြက

သးနငတယ၊ ဒါမမဟတ မသးရင အဒါေတြက

တညေဆာကႏငတယ” ဟ Castro မ အတတ

အေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

၁၉၉၄ ခႏစတြင Castro အနားယခသည

အခန၌ ၎၏ ျပျပငေျပာငးလမႈ၏ ေကာငးကး

မား စတငေပၚထြနးလာခပါသည။ Bagota ျမ႕၏

ဝငေငြသည ၁၉၉၃ ခႏစ မ ၁၉၉၄ ခႏစအတြငး

၇၇% ျမငတကလာခပါသည။ ၁၉၉၆ ခႏစ

ေအာကတဘာလ တြင ႏငငတကာ ေခးေငြဆင

ရာ အဆငသတမတသည ကမၸဏ မ Bagota

ျမ႕အား BBB အဆင သတမတ၍ အေၾကြး

ေပးရန ယၾကညမႈ အလယအလတအဆင

သတမတခပါသည။

Bagota ျမ႕သည Castro တာဝနယခစဥက

အတငးပင ရေနပါေသးသည။ ထငရားေကာ

ၾကားမႈ မရေသာ ျမ႕ေတာဝနသည အခြနဘ႑ာ

ဝငေငြမားက လမးပနးဆကသြယေရးက တး

တကေကာငးမြနေအာင အသးျပမညအစား အ

ေၾကြးရန အသးျပခပါသည။ ျမ႕ေတာဝနႏင

ေကာငစအၾကား အာဏာက ျပနလည သတ

မတခပါသည။ သ႔ေသာ ျမ႕ေတာတြင အေျခခ

ေနထငသမား၏ အခြနအေပၚ ဝနပမႈက

ထနးသမးႏငခပါသည။

မာနၾကးေသာ အာဏာရင Castro က မမသည

ျပျပငေျပာငးလမႈ ေကာငးကး ေဆာငရြကသ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

အျဖစ ျမငပါသည။ Castro ၏ကယေတြ႔

မတတမး “အထးကနဆနသည သးႏစကာလ”

၏ မကႏာဖးတြင ၎၏ ရးခနးျပတငးေပါကမ

အျပငသ႔ၾကညေနသညပက ေဖာျပခပါသည။

၁၅ ႏစနးပါးၾကာေသာ ၎၏ မဟာဗဟာအေပၚ

ခခေျပာၾကားခပါသည။ “ျမ႕ေတာဝနတစ

ေယာကအေနန႕ကၽြနေတာက ေနာကတက လာ

မည ျမ႕ေတာဝနေတြအတြက အလပလပေပးခ

တာ” ဟ ေျပာၾကားပါသည။ “ကၽြနေတာ တာဝန

ဆတာ သပါတယ။ ကၽြနေတာ မလပဘးဆရင

ျမ႕ေတာက ေရတမနစေတာမယ။ ကၽြနေတာ

လကထမာေတာ ျမ႕ေတာက အစတစတအမႊာ

မႊာ ျဖစသြားတာမး အျဖစမခနငဘး” ဟ ေျပာ

ၾကားပါသည။

စတငအေကာငထညေဖာေဆာငရြကျခငး

Bagota ျမ႕က တးတကေကာငးမြနေအာင

ေျပာငးလရန အေရးပါခေသာ ႏငငေရးႏင

ဘ႑ာေရး မေဘာငအတြက ပေဖာသမာ Jamie

Castro ျဖစလင ၎၏ အရကအရာဆကခသ

Antanas Mockus သည အေျခခအတျမစအ

ေပၚတြင တညေဆာကသျဖစပါသည။

Mockus သည ၁၉၉၄ ခႏစတြင ျမ႕ေတာဝန

ရာထးအတြက ေရြးေကာကပြ က မအေရ

အတြက ၆၂.၅% ႏင အႏငရရကာ Bagota

ျမ႕၏ ပထမဆး တစသးပဂၢလေရြးေကာကခ

ျမ႕ေတာဝန ျဖစလာခပါသည။ ယငး၏ ျပငဘက

ပါတ အေပၚ မအေရအတြကေပါငး ႏစဆေကာ

ျဖင အႏငရရခပါသည။ ၁၉၉၅ ခႏစ ဇနနဝါရလ

တြင ျမ ႕ေတာဝနအသစမ စတငတာဝနထမး

ေဆာငခန၌ ၎၏ ေရ႕တြင ျမ႕ေတာဝနအျဖစ

တာဝနထမးေဆာငသြားေသာသ ေဆာငရြကခ

သညမားအေပၚတြင အကးျဖစထြနးေအာင

ေဆာငရြကႏငျခငးရ၊မရ ႏင အစးရအေပၚ ယ

ၾကညမႈကငးမေနေသာ လထအား ထငသာ ျမင

သာရေသာ တးတကမႈမားက ျပသႏငျခငး ရ၊မရ

မေသခာခပါ။ Castro တာဝနထမးေဆာငခစဥ

က အာဏာေလာနညးခေသာ ျမ႕ေတာေကာငစ

သည အာဏာျပနလညရရေရးအတြက ၾကးပမး

မႈအေပၚတြင သမာရးကမဟတေသာ ပညာရင

တစေယာကက မညသ႔ကငတြယေျဖရငးမညက

ေစာငၾကညဆ ျဖစသည။

ျမ႕ေတာေကာငစအား Mockus သည ျမ႕

ေတာေကာငစဝငမားက ေျခာကလန႔ျခငးမရပါ။

သသည ႏငငေရးေလာကတြင ပမနမဟတ

ေသာ အားနညးခကမားႏင အစျပသျဖစသည။

ေကာငစဝငမားက ၎တ႔အား ေထာကခသတ႔

အတြက အလပအကငအပျခငး ႏင အလပ

ခန႔အပျခငးတ႔ အတြက သရလၾကသည။ ျမ႕

ေတာဝနက လမႈေရးဖြ႔ျဖးတးတကမႈအတြက

စးပြားေရးပညာရင Douglass North ႏင

အေတြးအေခၚ ပညာရင Jurgen Habermas

တ႔၏ ယဆခကမားက မညသ႔ ယၾကညသညက

စတဝငစားျခငး မရေပ။

Mockus က ျမ႕ေတာေကာငစႏင ေရ႕ႏစမား

တြင မညသ႔ ဆကဆေေရး ထားရမညက တာ

ဝနယစဥ ပထမဆးလမား၌ ဆးျဖတခပါသည။

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

အစပငးတြင သသည တငးမာခကထနစြာျဖင

ေကာငစဝငမားက ၎တ႔၏ အရညအေသြးႏင

သကဆငသညအေၾကာငးအရာမားကသာ ေဆြး

ေႏြးမညျဖစျပး၊ အလပအပမညအေၾကာငး ေျပာ

ပါက စကားေျပာဆျခငး ရပဆငးမညဟ အသ

ေပးခပါသည။ ေကာငစဝငမားက ၎တ႔အား

ေထာကခေသာသမားက အလပခန႔အပရန

ေဆာငးဆပါက Mockus သည စကားတစလး

တပါဒမ မေျပာဘ ကယအမအရာျဖငသာ ျပသ

ခပါသည။ “အကယ၍အနတယဆပါေတာ …

ကၽြနေတာက ကယအမအယာန႔ပ လပျပ

လကတယ။ ကၽြနေတာဆလတာ ေကာေဇာေပၚ

ကျပးသား အနဖတေတြက ဘယလျပနလပ

ႏငမာလ … အဒလ ကယအမအယာန႔ျပလက

တာက အလပျဖစပါတယ” ဟ Mockus မ ေျပာ

ၾကားပါသည။

ေကာငစဝငမားသည Mockus ႏင ေတြးဆလ

ပါက အခြငေတာငးခသညကတျပားတြင အစညး

အေဝး ျပလပလေသာ အေၾကာငးအရာ ႏင

ေဆြးေႏြးမညအေၾကာငးအရာမားက အေသး

စတ ေဖာျပာျခငး မရပါက ေတြ႔ဆရန ျငငးဆပါ

သည။ ေကာငစဝငမ ေဆြးေႏြးစဥ ကတျပားထ

တြင ေဖာျပထားေသာ အခကမားမဟတဘ

အျခားအေၾကာငးအရာမား ေဆြးေႏြးေျပာဆပါက

Mockus သည စကားေျပာဆျခငး ရပလကျပး

ေဆြးေႏြးခကအသစမားအတြက အစညးအေဝး

အသစ ထပမခနးဆရန တငျပခငးပါသည။

“အစညးအေဝးမာ ေဆြးေႏြးခကအသစေတြ

ပါလာခရင ေနာကထပခနးဆပါ ကၽြနေတာ ဒည

သ႔မဟတ မနကျဖန မနကမာ ၾကညလကပါ

မယ။ ကၽြနေတာရ႕ အစညးအေဝးေတြအတြက

ျပငဆငခငပါတယ လ႔ ေျပာလကတယ” ဟ

Mockus မ ေျပာၾကားပါသည။

ယငးပရယာယျဖင Mockus အတြက အလပ

လပရာတြင မဟာဗဟာပနးတငမားက အာရ

စကႏင၍ အေလာေပးျခငးမလညး လမးလြႏငခ

ပါသည။ Mockus သည ေကာငစဝငမား

အခြငထးရရန ၾကးပမးမႈမားက မတတမးမထား

သ၍ စာခပမားက လကရအတငး ထားရခပါ

သည။

ယငး၏ရလဒအေနျဖင “ျပညသလထအား ေမး

ျမနးမညအရာမဟတလင သ႔မဟတ ျပညသ

လထဆက ေမာလငမညအရာ မဟတရင

ပဂၢလေရးမာလ အဒါေတြက လာမေျပာန႔”

ဆသညအခကက ေကာငစက နားလညသြား

သညဟ Mockus မ ေျပာၾကားပါသည။

Mockus ပထမဆး တာဝနယရသညကာလတြင

ျမ႕ေတာေကာငစႏင အတကအခ ျပလပရပါ

သည။ ၎၏ အစးရအဖြ႔ကလညး ေကာငစက

ပါဝငပတသကျခငး မရသည ကစၥရပမားက

အာရစက လပေဆာငေစခပါသည။ ၎တ႔သည

အလယအလတအေျခအေနက ရာေဖြရန

အနညးငယသာ အားစကထတၾကပါသည။

ယငးအေျခအေနတြင ေကာငစဝငမားသည ၎

တ႔သကၡာကေသာေၾကာင ေဒါသထြကကာ

Marckus ၏ ရဝနထမးကတနပါတ၊ တယလ

ဖနးကမၸဏအတြက အရငးအႏးထတေပးျခငး

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ႏင ပငမ ကားလမးမၾကးမားအား ျပနလည

မြမးမသည စမခက စသည ေဆာငရြကမႈ

မားအေပၚ ကဖကယဖက လပလာၾကသည။

ေကာငစက ခငျမစြာ ဆန႔ကငၾကလကႏင

၁၉၉၇ ခႏစတြင Mockus ၏ အဖြ႔သည

တာဝနျပးဆးခပါသည။

Mockus သည ဥပေဒအရ ျမ႕ေတာဝနအျဖစ

ကာလႏစခဆကတက ေရြးေကာကခခြင မရပါ။

သ႔ေသာ Bagota ျမ႕ မေပးသမားမ ၎အား

၂၀၀၁ ခႏစတြင ျမ ႕ေတာခနးမသ႕ ျပနလည

ပ႔ေဆာင ေပးခၾကပါသည။ အထးသျဖင

ေကာငစအေပၚတြင ၎၏ကငတြယ ေျဖရငး

ပက အားေပးေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ Mockus

ျမ႕ေတာဝနအျဖစ တာဝနယစဥ ပထမကာလ

အေတြ႔အၾကမားအရ ေကာငစဝငမားႏင ထပ

တကရငဆငျခငးသည အနညးငယသာ ေအာင

ျမငေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။ ထ႔ေၾကာင ၎၏

အပခပေရးဂဏသကၡာက မထခကသည

အလယအလတနညးလမးက ရာေဖြခပါသည။

Mockus သည ေကာငစဝငမားႏင ေတြ႔ဆရန

ညႏႈငးသေဘာတည ခပါသည။ ၎၏အဖြ႔အား

“ဆကေဆးေရး ေျပျပစမႈရမယ၊ clientelism

အေၾကာငး ဘယေတာမမေျပာန႔၊ တငးကပစြာ

ကငတြယရမယ ဒါေပမယ ညငသာရမယ …

အထငမေသးရဘး” ဟ ဝနထမးမားက

မာၾကားခေၾကာင Mockus မ ေျပာၾကားပါသည။

ျမ႕ေတာေကာငစႏင ဆကဆေရး ျပနလည

တညေဆာကျခငးမာ ခကခပါသည။ Mockus

သည ေကာငစဝငမားက ၎၏ အစးရအဖြ႔၏

ဒတယႏင တတယအဆင အပခပေရး ဝနထမး

မားအား လာဘေပးလာဘယမား မား ျပလပ

ရန ဖားေယာငးမည အေျခအေနက ကာကြယ

ေသာအားျဖင ႏငငဝနထမးမားႏင ေကာငစဝင

မားက ပဂၢလေရးေတြ႔ဆျခငးက တားျမစခပါ

သည။ စညးမဥးမားက ျဖညစြကျပဌာနးရန

အခအခမားႏင ၾကေတြ႔ရေသာလညး ၎၏

နညးလမးမားသည ထေရာကမႈေၾကာငး

Mockus က ေျပာၾကားပါသည။

ျမ႕ေတာေကာငစ၏ ခြငျပခကလအပေသာ

လမးမား၏ အေျခအေနတးတကေကာငးမြနရန

ေဆာငရြကခကမား ႏင စပလဥး၍ အပခပေရး

ပငးသည ျမ႕ေတာေကာငစႏင အဆငေျပေစ

မည အလယအလတနညးလမးက ရာေဖြရန

စတပါဝငစားလာၾကသည။ Mockus သည

ျမ႕ေတာေကာငစမ ယငးကစၥႏင ပတသက၍

ေျပာဆျခငးမား မျပႏငမ Isabel Patino အား

Bagota ျမ႕၏ ျမ႕ျပဖြ႔ျဖးေရးအဖြ႔အစညးက

ဥးေဆာငေစခပါသည။ Isabel Patino မ ၎၏

အေတြ႔အၾကမားက ေကာငးစြာ အမတရေနပါ

ေသးသည။

“ေကာငစရးက ေရာကသြားရင ဆပကပထ

ေရာကသြားသလပ” ဟ Isabel Patino က ေျပာ

ဆပါသည။ “ေကာငစမာရတသအားလးက

ခနးမထမာ သတ႔လပခငတာ လပေနၾကတာ။

ေဆြးေႏြးတငျပရငလ ကယကသာ ေျပာေနတာ

သတ႔အားလးက နားမေထာငၾကဘ လမး

ေလာကသကေလာက၊ ေန႔ခငးစာ စားတသက

စား၊ မတေဆြသငယခငးန႔ စကားေျပာတသ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ကေျပာ၊ တစေယာကမ နားမေထာငၾကဘး။

သတ႔ ဘာလပေနတာလ နားမလညႏငဘး” ဟ

ေျပာပါသည။

Patino မ ေကာငစမညသ႔ လပေဆာငေန

သညက ေတြ႔ရခပါသည။ “ေနာကဆးမာေတာ

တစေယာကက ကၽြနမပခးကလာပတျပး လာပါ

သငယခငး ဒလလပေနလ႔မရဘး။ ဒမာ ထငေန

ပါ။ ကၽြနေတာတ႔က ခငဗားရ႕ အဖြ႔အစညးမာ

ရတ အလပအကငေတြန႔ လလယမာပါ။ ခငဗား

မာ ဝနထမး ၁၂၀၀ ရတာပ … ကၽြနေတာတ႔က

ခငဗားရ႕ အဖြ႔အစညးမာ ေနရာေလးေတြ ရဖ႔

လအပပါတယ။ ကၽြနေတာမာ ဂာမနက ျပန

ေရာကလာတ တတစေယာကရပါတယ။ သက

သပေတာတ အငဂငနယာတစေယာကပါ။

ၾကးၾကပေရးအလပက လပႏငပါတယ

လ႔ေျပာတာန႔ၾကခရတယ။” ဟ Patino က

ေျပာၾကားခပါသည။

Patino သည ထကသ႔ အေပးအယလပျခငးက

ျငငးဆခပါသည။ သသည ေကာငစရးသ႔

ငါးၾကမတင ျပနသြားချပး အၾကမတငးတြင

ေျပာဆေဆြးေႏြးရမညအခကမားက

ေသခာျပငဆင၍ ကမးလမးမႈက အျမ

ျငငးဆခပါသည။ ထကစၥက Mockus ႏင

ေဆြးေႏြးခပါသည။ အဂတလကစား၍

နာမညအပကဆး ေကာငစဝငအား

ခဥးကပခပါသည။ Patino မ

ယငးေကာငစဝငသည ၎၏ အဖြ႔ဝငမားအား

ဆနးစစခကမားက အထးအလပအဖြ႔ ႏင

တစဆငခ ကနထရက မေပးဘ ခြငျပေပးပါက

၎အား ေအာငျမငမႈအတြက လသရငၾကား

credit ေပးမညဟ ညႏႈငးခပါသည။

“သကၡာရရ လပပါ” ဟ Patino က ေကာငစ

ဝငက ေျပာခပါသည။ “ရင သကၡာရရ လပရင

အခကစၥမာ ပါဝငေဆာငရြကႏငမယ၊ ရင ႏင

ကၽြနမ အတ သတငးမဒယာေတြမာ အတပါ

ဝငမယ၊ ရငအလပက သကၡာရရ လပခေၾကာငး

ကၽြနမကယတင မကခရဖနးကေန ေျပာေပး

မယလ႔ ကတေပးတယ” ဟ ေျပာခပါသည။

အဖြ႔မ အခြနကစၥအေပၚ မမေပးမ ညတြင Patino

သည ယငးေကာငစဝင၏ ဇနးအား မညသည

အတြကေၾကာင အခြနကစၥေဆာငရြကရေၾကာငး၊

ျမ႕ေတာအတြက အကးရရမာျဖစေၾကာငး

ေျပာၾကားခပါသည။ ယငးကသ႕ ေဆြးေႏြးေျပာ

ဆမႈက ၎၏ အမးသားအားလညး ျပနလည

ေျပာျပရန မာၾကားလကပါသည။

ျမ႕ေတာေကာငစမ ယငးကစၥက သေဘာတည

လကပါသည။ ထ႔ေနာက Patino ႏင ေကာငစ

ဝငတ႔အတ ရပျမငသၾကားေပၚတြင ေၾကျငာပါ

သည။ Patino ကလညး ေကာငစဝငအား

ခးမြမးေျပာဆပါသည။ “ကငမရာေရ႕မာ ကၽြနမ

သ႔က ေကာငးခးေပးေနတာ အေတာဆနး

ပါတယ။ ကၽြနမက ပြငလငးျမငသာမႈ ျပယဂ၊

သက လဝကေျပာငးျပနပါ။ ‘ကၽြနမ Bagota ျမ႕

က ေျပာျပခငပါတယ။ ဒါေတြက ေကာငစဝင

လပေဆာငတာပါ။ ဒစမခကက သက စလပ

တာပါ’ လ႔ေျပာခပါတယ။ သဘာက ခြငျပေပးခ

တယဆတာ သကယတင သ၊မသ ကၽြနမ မသ

ပါဘး။ ကၽြနမ အဒါက ဂရမစကဘး။ contract

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

တစခအတြက အဒလ အေပးအယတစခါ လပ

တာမးေတာ မလပႏငပါဘး” ဟ ေျပာၾကားခပါ

သည။ Mockus ႏင အဖြ႔က ယငးကသ႔ အေပး

အယလပရျခငးက ဝမးေျမာကၾကပါသည။

အခကအခမား ေကာလႊားျခငး

Mockus ႏင ေကာငစဝငတ႔ ဆကဆေရး ဘာ

ျဖစျဖစ ႏငငဝနထမးက႑ ျပျပငေျပာငးလမႈ မရ

ေသာေၾကာင လထမ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပ

ငနးမား၏ အကးေကးဇးမားက မျမငေတြ႔ရ ပါ။

ထ႔ေၾကာင ႏငငဝနထမးက႑ ျပျပငေျပာငး လ

ေရးသည Mockus ၏ ဒတယအၾကမ ျမ႕ေတာ

ဝနအျဖစ တာဝနထမးေဆာငရာတြင အဓက

ပနးတငျဖစပါသည။

“Copernican Revolution” ဟ တငစားေသာ

ႏငငသားမားႏင ႏငငဝနထမးမား အျပနအလန

ဆကသြယမႈရေသာ နညးလမး ျဖင ထေရာက

စြာ ေဆာငရြကမညဟ Mockus စတကးထား

ပါသည။ ထကသ႔ ၾကးပမးမႈက ဝနထမးမား၏

အၾကးအကႏင အလားသ႑ာနတေသာ ၎၏

အေထြေထြအတြငးေရးမး Liliana Caballero

အား ယၾကညစြာ ေဆာငရြကေစပါသည။

Cabellero က ဗဟဝါဒအျဖစ “လထက အခြင

ထးရခငလ႔၊ သတ႔ရ႕အခြငအေရးေတြ ေတာငး

ဆဖ႔ ျပညနယက ဝနးရပတေနတာ မဟတဘ၊

အပခပေရးကသာ လထက ဝနးရရမာျဖစတယ။

လထက ဗဟက ေနရမာျဖစတယ” ဟ ေျပာ

ၾကားခပါသည။ ေရ႕ေနတစေယာကျဖစခဖးသ

Caballero သည Mockus ၏ အေထြေထြ

အတြငးေရးမးအျဖစ အမးသားတကသလတြင

တာဝနထမးေဆာငခဖးပါသည။ သသည အဖြ႔

အစညးဆငရာ စမခန႔ခြျခငး၏ ရႈပေထြးမႈမား

အေၾကာငးက သလစတထကသန၍ ႏငငသား

မားအတြက ဝနေဆာငမႈ ခရငအတြငးေရးမး

ရးက သ၏ ရးေအာကတြင ထားရ၍ ေဆာငရြက

ခပါသည။

Caballero မ စမခန႔ခြမႈေရးရာ စညးရးမႈက ျပ

လပခပါသည။ “အဖြ႔အစညးန႔ စမခန႔ခြမႈအေပၚ

မာ လထက ယၾကညမႈျပနရလာေအာင ျပလပ

တယ” ဟ ေျပာၾကားပါသည။ သ႔ေသာ ယငး

စညးရးမႈသည အစပငးတြင အေသးစတ စမ

ေရးဆြထားျခငး မရပါ။ Caballero သည ၎၏

ဥးတညေျပာၾကားခကႏင မဟာဗဟာ အစအ

စဥမား အေရးနမေၾကာငး ဝနခခပါသည။ သ

သည မညသညအရာက စတငေဆာငရြက

မညက သေသာလညး မညသ႔ ေဆာငရြကရ

မညက မသပါ။ အဆးတြင “စမးသပတာန႔

အမားေတြ - ဒါေပမယ ေနာကဆးပနးတငက

ရငးတယ - အစးရအပခပေရးက ထေရာကမႈ

ရရန ႏင ဆနးသစရန၊ အပခပေရးပစက

ျပနလညတညေဆာကရန၊ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ

မားက အစဥတကရေစရန” ဟ ျပျပငေျပာငး

လေရး၏ တးတကမႈက ေျပာၾကားခပါသည။

ဌာနတြငးသငတနးပ႔ချခငး

Caballero သည Bagota ျမ႕၏ ျပညသ႔ဝန

ေဆာငမႈ လပငနးမား ထေရာကစြာႏင တထြင

ဆနးသစစြာ ေဆာငရြကရန ခရငမားတြင

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

အတြငးေရးမးရး၊ ဌာနခြ၊ ျပညသပင ကမၸဏ

ေပါငး ၆၄ ခက သတမတချပး ၎တ႔တြင

ရေသာ ႏငငဝနထမးမားႏင တကရကဆက

သြယခပါသည။ သသည ႏငငဝနထမးမားႏင

ဖြ႔စညးထားေသာ အဖြ႔အား “ကန႔လန႔ျဖတအဖြ႔

မား” ဟ အမညေပးခပါသည။ မတညေသာရး

မား၊ မတညေသာ အလပအကငအမည

မားရေသာ ႏငငဝနထမးမားျဖစေသာလညး

ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပငနးက အတတကြ

လပေဆာငၾကပါသည။

ယငးအဖြ႔မားတြင အဖြ႔ဝငမားသည “အေကာငး

ဆး အေလအထက သတမတျပး ကန႔လန႔

ျဖတျဖစရန ဆတအခကက မတညတ ရး

ေတြမာ ကငသးဖ႔။ ခငဗားက လထအတြက

မေကနပခကေတြ ေျပာဖ႔၊ တတဘာသာစကား

ေျပာဖ႔ ေနရာေပးထားတာျဖစတယ။” ဟ

Caballero က ေျပာၾကားပါသည။ အစးရ

အပခပေရး အဆငဆငရ ေရ႕ေနမား၊ ဆက

သြယေရးကၽြမးကင၊ လ႔စြမးအား အရငး အျမစ

စမခန႔ခြေရး မနေနဂာမား ႏင စာရငးကင

ကသ႔ေသာ အျခားကၽြမးကငပဂၢလမား ျခငေစ

ရန ယငးပစက ခ႕ထြငခပါသည။

Caballero သည ကန႔လန႔ျဖတ ဟေသာ အသး

အႏႈနးက အေကာငးဆး အေလအကငက

တေျပးည ကငသးရနသာမက အရညအခငး

ျမငတငရနအတြကလညး အသးျပချခငး ျဖစပါ

သည။ မတညေသာ ဌာနမားမ ဝနထမးမားက

စစညးထားေသာေၾကာင ဌာနမ အလအပဆး

သငတနးအမးအစားက သတမတရာတြင လြယ

ကပါသည။ ထ႔ေၾကာင ကနကစရတသကသာ၍

ဝနေဆာငမႈလပငနးမားက ျပနလညသးသပ

ရာတြင ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈ မရဘ ေဆာငရြက

ႏငပါသည။

ယငးအသးအႏႈနးျဖင ေဆာငရြကႏငစြမးနညးပါး

ေသာ ဝနထမးမားအတြက လအပခကမားက

သတမတေသာလညး အေျဖအတြက တစပါ

တညး ကတကဝတျပပါသည။ Caballero တြင

သငတနး အစအစဥမားအတြက ရပေငြ မရပါ။

ထ႔ေၾကာင သသည အဖြ႔တစဖြ႔စအတြက

အေတာဆး အဖြ႔ဝငမားက သတမတချပး ၎

တ႔က အဖြ႔ဝငမား တးတကေရးအတြက တာဝန

ခထားခပါသည။ Bagota ျမ႕၏ ျပန႔ကေနေသာ

ႏငငဝနထမးအလပအကငမား၌ တစချခငးစ

တြင အမနတကယ ကၽြမးကငေသာ ဝနထမး

မား ရပါသည။ ကန႔လန႔ျဖတအဖြ႔မ ယငးကၽြမး

ကငသမားက အျခားဝနထမးမားအား ကညေပး

ရန ေဆာငကဥးလာပါသည။ Caballero ကသ႔

အကန႔အသတရေသာ အရငးအျမစမားျဖင

အလပလပေနရေသာ ဝနထမးအတြက ယငးက

သ႔ေသာ ေငြကနကမရေသာ သငတနးသည

ဘရားသခငမ ေစလႊတေသာ သငတနးကသ႔

ခစားရပါသည။ ထ႔အျပင ယငးကသ႔ ဌာနတြငး

သငတနးသည ျပငပမ သငတနးဆရာမား

ငားရမးစရာမလသညအတြက ကနကစရတ

သကသာသညအျပင ပ၍ ထေရာကေၾကာငး

လညး Caballero မ ေတြ႔ရခပါသည။ Bagota

ျမ႕တြင တာဝနထမးေဆာငေနေသာ ဝနထမး

မားက အခကခတစခစတငး၏ အဟန႔အတား

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

မား၊ နညးပညာပငးဆငရာ လအပခက တ႔က

သျမငၾကပါသည။ ျမ႕ေတာအစးရအတြငး၌

မညသ႔ေဆာငရြကရမညကလညး သရၾကပါ

သည။

ႏငငဝနထမးမားအား ဌာနတစခမ တစခအၾကား

ေဆာငရြကရသညမာ မလြယကေၾကာငး သရ

ေစပါသည။ အထးသျဖင ရာထးၾကးေသာ

ဝနထမးမားအၾကားတြင ကန႔လန႔ျဖတအဖြ႔မား

သည ဝနထမးတ႔၏ ပမနလပေဆာငရမည

တာဝနမားက အေႏာငအယက ျဖစေစသညဟ

ျမငၾကပါသည။ ယငးအဖြ႔မားသည ထစဥအခန

အထ ၾကားေပါကဖြ႔စညးထားေသာ အဖြ႔အေန

ျဖငသာ ရေနပါေသးသည။ ဌာနအၾကးအကမား

သည ၎တ႔၏ ဝနထမးမားအား ကန႔လန႔ျဖတ

အဖြ႔မားအတြက အခနေပး ေဆာငရြကျခငး

တားျမစထားၾကသည။ သ႔မဟတ ၎တ႔သည

ႏႈတခမးဖားႏငသာ အလပလပၾကျပး အျခားဝန

ထမးမားက တာဝနေပးသညကလညး ျဖစႏငပါ

သည။

ယငးကသ႔ ေျပာငးလျခငးသည တေျဖးေျဖး

ေျပာငးလေသာ လပငနးစဥျဖစေသာလညး

အလပ ျဖစေၾကာငး Caballero မ ေျပာၾကားပါ

သည။ ပထမႏစ အဆးပငးတြင ယငးျပျပင

ေျပာငးလမႈအတြက ၾကးပမးအားထတမႈေၾကာင

ျမ႕ေတာခရစၥမတပြသ႔ ေထာငေပါငးမားစြာေသာ

ႏငငဝနထမးမားး တကေရာကၾကျပး ၎တ႔၏

အလပရညမနးခကမား (အစးရညႊနၾကားခက၊

ဘ႑ာေရး၊ ပြငလငးျမငသာမႈ စသည)က အက

ၤမာအေပၚတြင အေရာငမားျဖင ေဖာျပခၾက

သည။ တညေသာအက ၤအေရာငဝတထားေသာ

မတညေသာ အဖြ႔အစညးမား၊ မတညေသာ

အလပအကငအဆငမားမ ႏငငဝနထမးမား

ေတြ႔ဆၾကပါသည။ ၎အေတြ႔အၾကသည ႏငင

ဝနထမးမားအား စေပါငးေဆာငရြကျခငး အေပၚ

ဝမးေျမာကေစ၍ ရေဘာရဘကစတထား လညး

ရလာေစပါသည ဟ Caballero က ေျပာ

ၾကားပါသည။

အစးရ အပခပေရးပစ ေျပာငးလျခငး

Caballero ၏ ဒတယ အေလးထားသည ျပျပင

ေျပာငးလမႈမာ စမခန႔ခြေရး ၏ လထႏငဆကဆ

ရသည ရးမားတြငရေသာ ႏငငဝနထမးမားအား

လထႏင အျပနအလနဆကဆ ေဆာငရြကေစ

သည နညးလမးျဖင ျပနလညအေလအထရေစ

ရန ေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ “ျပညသလထက

မေကာငးတ ဝနေဆာငမႈက ပြငလငးျမငသာမႈ

မရတာန႔ တစတနးတညးထားတယ” ဟ

Caballero က Bagota ျမ႕၏ အေျခအေနက

ေျပာၾကားပါသည။ “အဒလက အားလးအတြက

ျဖစတာပါ” “ကၽြနမတ႔ အစးရရးက သြားရင၊ လပ

ေဆာငေနတာေတြက ကၽြနမတ႔က ခကခေစမယ

ဆရင၊ ကၽြနမတ႔က စာရြကစာတမးေတြ ပျဖည

ခငးမယ ဆရင၊ အဒဝနထမးက လာဘထးဖ႔

ေျပာမယလ႔ ယဆရတယ” ဟ ေျပာၾကားပါ

သည။ အရညအေသြးညဖငးေသာ ျပညသ႔ဝန

ေဆာငမႈလပငနးသည ႏငငဝနထမးမားက

အဂတလကစား၍ ႏငငသားမားကလညး ယငး

အဂတလကစားမႈတြင ပါဝငရန တကတြနးေစပါ

သည။

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

ထ႔ေၾကာင Bagota ျမ႕၏ ႏငငဝနထမးမားသည

ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးအေပၚ တနဖးထား

ေဆာငရြကသကသ႔ ဂဏသကၡာရမႈကလညး

တနဖးထားရန အေရးၾကးပါသည။ “ျပညနယ

အပခပမႈအဆငေတြမာ လထကအာရရတသက

အျပစသားလ႔ျမငၾကတယ။ ဘာလ႔လဆေတာ

ခငဗားက သာမာနစားပြမာထငမယ၊ ေကာဖ

ေသာကဖ႔ အခနရမယ၊ ေရအမသြားမယ၊

ခငဗားရ႕ကေလးေတြဆ ဖနးေခၚမယ” ဟ

Caballero က ေျပာၾကားပါသည။ Callabero

က လထႏငထေတြ႔ေနရေသာ ရးမားတြင

တာဝနထမးေဆာငေနေသာ ဝနထမးမားက ဆြ

ေဆာငထနးသမးထားျခငးထက၊ အလညက

တာဝနေပးလင အဓပၸာယပမ ရမညျဖစသညဟ

ယဆပါသည။ ၎ရးမားတြင တာဝနထမး

ေဆာငမည သမားက ပငကစရကႏင ပတ

သက၍ စစေဆးမႈမားျပလပချပး အလပႏင

ကကညမႈမရေသာ သမားက ဖယရားခပါသည။

ယငးကသ႔ျပလပျခငးသညလထအာရရသမား

က ဖယရားလကျပး ၎တ႔၏ေနရာမားတြင

အျခားဝနထမးမားက အစားထး ခန႔အပလက

ျခငးသာ ျဖစသည။ Bagota ျမ႕ အပခပေရးပစ

မာ ေနာကထပအခကအခ ျဖစေၾကာငး

Caballero က ျမငပါသည။

Caballero က စကားလးအသးအႏႈနးမားအေပၚ

တြင သတျပရျခငးမာ လတစေယာကသည

စကားလးအခ႕က တစေန႔အတြငး ၾကမေရတစ

ရာေလာက ေျပာဆေနပါက ယငးစကားလး

မားသည အလပအေပၚ အကးသကေရာကမႈ

မရေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ ဥပမာ -

Caballero သည ႏငငဝနထမးမားအား

funcionarios ဟ ေခၚဆျခငးက တားျမစပါ

သည။ ယငးစကားလးသည သတမတထား

ေသာ အလပအတြကသာ တာဝနရသညဟ

အဓပၸာယရေသာေၾကာင ျဖစသည။ စမခန႔ခြေရး

ဝနထမးမားသည servidores publicos ဟ

သးႏႈနးရမညဟ သ၏ ဝနထမးမားအား ညႊန

ၾကားပါသည။ ယငးစကားလးသည မညသညအ

ေျခအေနတြငမဆ လထအား ဝနေဆာငမႈ

ေပးရမည ဟ အဓပၸာယရပါသည။ အလားတပင

သသည “တငစာမားက ေျဖရငးျခငး” ကလညး

“တငစာမားအတြက အေျဖရာျခငး” ဟေသာ

စကားရပက ရးမားတြင အသးျပေစခပါသည။

Caballero သည အပခပေရးေကာငးမြနစြာ

အလပလပပါက ေအာငျမငမႈရႏငသညဟ

ယၾကညသျဖစသည။

“ႏငငဝနထမးဆတာ အစးရက လထက

ေဖာကသည၊ ဒါမမဟတ သးစြသမား လ႔

မျမငရဘး။ ႏငငသားမားအျဖစ ျမငရပါမယ” ဟ

Caballero က ၎ဝနထမးမားအား ေျပာၾကားပါ

သည။ သသည “ေဖာကသည” ဆေသာ စကား

လးက ပယဖကပါသည။ ယငးသ႔ညႊနးဆျခငး

သည မားသညဟ သက ျမငပါသည။ ေဖာက

သည ဆသညမာ ဝနေဆာငမႈရရန တစေနရာ

ရာသ႔ သြားမယျဖစျပး ဝနေဆာငမႈသည စႏႈနး

ႏင ကကညမႈမရပါက ေပးေခမႈက ဆငးငထား

တတပါသည။ သ႔ေသာ လထမာ ထသ႔

မဟတပါ။ အစးရဝနေဆာငမႈလပငနး အမားစ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

က အခြနေပးေဆာငျခငးအားျဖင ဝနေဆာငမႈအ

တြက ၾကတင ေပးထားၾကရပါသည။ ဝနေဆာင

မႈမေကာငးလငလညး အျခားသြားစရာ မရပါ။

Caballero က ႏငငဝနထမးအားလးက ၎တ႔၏

လစာက ေန႔စဥတြကၾကညေစ၍ “ဒေငြေတြက

ရဖ႔သငရ႕လား” ဟ ေမးခြနးထတေစပါသည။

ဝနေဆာငမႈလပငနးမားက အလမးမေစရန ေနရာခထားျခငး

Caballero ႏငငဝနထမးက႑အား ပြငလငးျမင သာမႈရ၍ လထမ အလမးမေစလပါသည။ ၁၉၉၁ ခႏစ အစပငး၌ Bagota ျမ႕ေတာ အစးရ အဖြ႔သည Centros de Atención Distrital Especializados (CADEs, or District Specialized Attention Centers) က ဖြ႔စညး ခပါသည။ ခရငအဆင ဌာနေျခာကခအား တစ ေနရာတညးတြင စစညး၍ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားက ေဆာငရြကေစပါသည။ ယငးသ႔ ဌာနေပါငးစ ဖြ႔စညးျခငးသည သငေတာေသာ လညး CADE သည ေကာငးစြာ ေဆာငရြက ႏငျခငး မရပါ။ “ကၽြနမတ႔သြားတအခနမာ ေစာင ရတအခနက တငးတာလ႔ေတာင မရဘး … အဆးဆးကေတာ အဒဝနေဆာငမႈေတြက အ သးျပသေတြက လမစးပြားအေျခအေန အနမ ဆးအဆငက လထျဖစတယ။ CADE အဖြ႔ ေတြဆက သြားဖ႔ သတ႔ရ႕အလပေတြက တစေန႔တာ ဖကျပး သြားရတယ” ဟ Caballero က ေျပာၾကားပါသည။ ထေရာကမႈမရေသာ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးသည Bagota ျမ ႕ ၏ ႏငငသားမားအား ခကခေစပါသည။ ခမးသာ သမားသည ၾကားခပဂၢလမားက ေငြေပး၍ အပခပေရးႏင ခတဆကကာ ေဆာငရြကၾကပါ သည။

Caballero သည CADE ၏ ရကသတပတ အတြငး အလပလပသညအခနက တးျမငလက သညအတြက ျပညသမားသည ၎တ႔အလပအ ခနက ဖကရနမလအပေတာပါ။ CADE သ႔သြား ေသာသ အမားစမာ ကားရပနားခ ဒဏေၾကး၊ မးခေရခ သ႔မဟတ အခြနေဆာငျခငး ေပးေခမႈ မားအတြကျဖစေၾကာငး ေတြ႔ရခပါသည။ ထ႔ ေၾကာင RapiCADEs က ေငြေရတြကျခငး ကၽြမး ကငေသာ ဝနထမးမားက ခန႔အပျပး အေသး စားရးေလးမားက ဖြ႔စညးခပါသည။ RapiCADE သည လထထမ ေပးေခမႈတစမးတညးအတြက လပေဆာငပါသည။ လထအေနႏင ေပးေခမႈ မား ပမလြယကလာသျဖင ျပစမႈငယမား သသာ စြာ နညးပါးလာခပါသည။

Bagota ျမ႕တြင RapiCADE အဖြ႔မားက ဖြ႔ စညး၍ ေငြေၾကး အလအေလာကမရေသာ ေၾကာင (အဖြ႔ေပါငး ၃၀ ေကာရလာသည) Caballero သည ပဂၢလကဘဏမားအား ယငးအဖြ႔မား၏ လပငနးေဆာငရြကမႈအတြက တာဝနယေပးရန တကတြနးခပါသည။ သသည ဘဏမား၌ ေျပစာမားက ႏစလၾကာသညအထ ထားရႏငရန အခြငျပထားခပါသည။ မၾကာမ တြင လအမားအျပားသည ၎ကစၥရပမားတြင အခနအနညးငယသာေပးရေသာေၾကာင အမ တြငလညးေကာငး အလပခြငတြင လညး ေကာငး အခန ပေပးႏငလာပါသည။ Caballero ၏ တာဝနကနဆးခနတြင ေျပစာမားအတြက ေပးေခရမႈသည ယခငက တစနာရခြၾကာခသည အေျခအေနမ ငါးမနစသာ ၾကာေတာသည။

Caballero ထေထာငခေသာ RapiCADE သည အေသးစားဝနေဆာငမႈျဖစေသာလညး SuperCADE မာ ထကသ႔ မဟတပါ။ SuperCADE တစချခငးစသည အစးရဝနေဆာင

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

မႈလပငနးမားက ေဆာငရြကသည ဗဟရးျဖစပါ သည။ Bagota ျမ႕အပခပေရးဝနထမးမားႏင ျပညသလထမ လခငေသာ တစေနရာတညး တြင ကစၥရပမားအားလး ေဆာငရြကႏငေသာ ေနရာျဖစပါသည။ SuperCADE တြင ပထမဆး အၾကမ၌ Bagota ျမ႕ႏင ႏငငေတာအဆင အစးရဌာနမ တာဝနရသမား ပါဝငပါသည။ Callabero သည နငငေတာအဆငအဖြ႔အစညး မားအတြက အသးစရတက ျမ႕ေတာ၏ အဖြ႔ အစညး၏ ကနကစရတမ ခႏမခပါသည။ ယငး ကသ႔ ကနကစရတ ေဝမသးစြျခငး၏ အကး ေကးဇးမား ရရျပးျဖစပါသည။ SuperCADE က ယခငက သကၡာမရေသာေနရာ အျဖစ ေခၚဆခ ေသာ ခရငစမခန႔ခြေရးရးအတြငး ထားရခပါ သည။

၂၀၀၉ ခႏစ ေႏာငးပငးတြင Bagota ျမ႕၌ SuperCADE အဖြ႔ ေျခာကဖြ႔ရလာခပါသည။ ၎ ရးမားက အမားျပညသအတြက လြယကေစရန မားေသာအားျဖင ကားမတတငမားႏင ေဘး ခငးကပတြင ထားရခပါသည။ Bagota ျမ႕၏ ေျမာကဘက Suba ရ SuperCADE က စညပငသာယာအဖြ႔ ၃၅ ဖြ႔ ႏင အစးရတာဝနခ မားျဖင ေလယာဥရအတြငးတြင တညေဆာက ထားပါသည။ ယငးခနးမသည ပြငလငးစြာျဖင ေလေကာငးေလသန႔လရရျပး supermarket တစခႏငပင ဆငတပါသည။ ယငးခနးမထတြင ျမငသာထငသာရေစရန စားပြခမားမရပါ။ ခနးမ၏ ဝငေပါကတြင ဘဏႏစခမ Super CADE အတြက ေပးေခမႈမားက ေကာက ခပါသည။ ဝနထမးသ႔မဟတ ႏငငသားတငး သည ခနးမတြငး လပေဆာငမႈမားက ၾကညရႈ

ႏငပါသည။ ထ႔ေၾကာင ၾကညရႈေနေသာ ျပညသ မားသည ေပးေခမႈတငးအတြက ေကာငတာ မားတြင ေဆာငရြကေနမႈမားအားလးက ေတြ႔ရ ေနရပါသည။ ဝနေဆာငမႈႏင ေပးေခမႈတ႔သည ေဆာငရြကရပျခငး မတညပါ။ ယငးလပငနး စဥမားတြင ႏငငသားတငးသည မတညေသာ ေဒသ၊ မတညေသာ ဝနထမးမားႏင ဆကဆရပါ သည။

Caballero ၏ ယခငအလပမ မနေနဂာျဖစသ သည ယငးလပငနးမားအတြက တာဝနချဖစပါ သည။ ေန႔စဥ SuperCADE မ လပသားမားက ျမ႕ေတာအဆငျဖစေစ၊ ႏငငေတာအဆင အဖြ႔အ စညးမားမ ျဖစေစ ၾကးၾကပရပါသည။ မနေနဂာ သည အလပခနနာရ၊ ဝနထမးမားအဝတအစား ႏင ဝနေဆာငမႈလပငနး လျခေရးရမား က သတမတႏငပါသည။ မနေနဂာသည Super CADE ဝနေဆာငမႈတစခစတငး၏ ၾကာခနက လစဥတငးတာရျပး ျပနာမားက ေဖာထတရ ပါသည။ ထ႔ေၾကာင အစးရဌာနမ တာဝနရသ မားသည ဝနေဆာငမႈ၏ တညေသာစႏႈနးျဖင ေဆာငရြကၾကပါသည။

ႏငငေတာအဆငႏင ျမ႕ေတာအဆင အဖြ႔အ စညးမားသည Caballero ၏ SuperCADE တြင ၎တ႔အတြက ေျပစာမား ပမရရႏင၍ ေပါငး စညးျခငးအားျဖင ရးသးစရတ ေလာခႏင ေသာေၾကာင ၎တ႔၏ ကယစားလယမား ထည သြငးခငၾကပါသည။ ႏငငသားမားသည ယငး စနစ၏ အကးေကးဇးအေနႏင “တစလးထ ေျပာရရင - ေလးစားမႈ” က ရရခသညဟ Caballero ကေျပာၾကား ပါသည။

ရလဒက အကျဖတျခငး

Castro တာဝနယျပး ဆယႏစအၾကာတြင Bagota ျမ႕အစးရအဖြ႔၏အေျခအေနသည ၁၉၉၂ ခႏစ

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

အေျခအေနႏင လးဝကြျပားခပါသည။ ကအားေလာစြာ ၁၉၉၁ ခႏစ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒတြင Castro သည organic-law အခကအလကမားက ထညသြငးႏငခေသာေၾကာင ၎၏ ျပျပငေျပာငးလမႈ ေဆာငရြကရန ခခရပတညမႈသည မလြယကပါ။ Castro ၎၏ ႏငငေရး တတကၽြမးမႈမားျဖင ျမ႕ေတာဝနရး ႏင ျမ႕ေတာေကာငစအၾကား အာဏာဘကမေစရန ခခေဆာငရြကခပါသည။ ယငးသ႔ ျပလပခသညအတြကေၾကာင ၎၏ ႏငငေရးလပေဆာငမႈမားက ထခကခပါသည။ သသည Mockus အား ျမ႕ေတာေကာငစက တငးကပစြာ ကငတြယရန အၾကျပခေသာလညး ေနာကပငးတြင အေတာအသင နညးလမးျဖငသာ ကငတြယရန အၾကျပခပါသည။

Mockus သည ၎တာဝနယစဥကာလအတြငး ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားက ပမေကာငးမြန လာေစရန ဌာနတြငး အရညအေသြးျဖည အစအစဥမား ႏင ျမ ႕ေတာ အပခပေရး၏ ပြငလငးျမငသာ မႈရေရးအတြက အားသြနခြနစက ေဆာငရြကခပါသည။ Mockus ႏင ရငးႏးသ တခါတရတြင ျမ႕ေတာဝန အေနႏင တာဝနယခသ Paul Bromberg က “ယဆခကအမားေပၚ အေျခခထားတ အၾကဥာဏန႔ စခတယ။ ဒါေၾကာင ကၽြနေတာတ႔က ကမာၻေပၚမာ အဆးဆး ျမ႕ျဖစခတယ။ ေနာကထပ မားတအ ၾကဥာဏန႔ပ ကၽြနေတာတ႔က အေကာငးဆးျဖစခတယ။ ဝနေဆာငမႈလပငနးေတြ တးတကေကာငးမြနလာ တာေၾကာင ျဖစတယ”ဟ ေျပာၾကားခပါသည။

Castro ႏင Mockus တ႔သည ျမ႕ေတာေကာငစက မလစတထားအတငး အတကအခ လပသငသည ဆသညအခကသည ေမးခြနးထတစရာတစခအျဖစ ကနရေနခပါသည။ Mockus ၏ အစးရအဖြ႔သည ျမ႕ေတာေကာငစႏင အတကအခလပခရျခငးက အခနမားျပနးတးခသညအတြက ေနာငတရၾကပါသည။ ၎တ႔သည ရနဘကမားျဖစခသည။ ေကာငစဝငမားက အရအသးခန႔မနးေျခေငြစာရငး တးျမငလာမႈက ခြငျပျခငးမရေသာေၾကာင Mockus အပခပေရးအဖြ႔သည ၎တ႔၏ ေဆာငရြကခကမားက ကန႔သတ ခရသည။ ျမ ႕ေတာေကာငစက ျပျပငေျပာငးလမႈ အေတာမားမားအတြက ေဆာငရြကခကမားအေပၚ ဥပေဒခြငျပခကမေပးေသာေၾကာင ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည ပစကနစြာ မရပါ။ ထပတကရငဆငမႈမား သည ေငြကနေၾကးကမားပါသည။

ထငဟပမႈမား

ေနာကဆးသးသပခကအေနႏင Castro ႏင Mockus တ႔သည ၎တ႔ အမနတကယ လပေဆာင

ႏငသည အတငးအတာက ေအာငျမငစြာ ေဆာငရြကႏငျခငး မရခပါ။ သမငးေၾကာငးအရ တညျငမမႈ

မရေသာ Bagota ျမ႕တြင ေျပာငးလမႈမားသည ျဖစရးျဖစစဥမဟတပါ။ ၂၀၀၄ ခႏစတြင တာဝနယခေသာ

အစးရ၏ လပေဆာငမႈမားသည ၁၉၉၂ ခႏစတြင ရေသာ Bagota ျမ႕သျမ႕သားမားအတြက ၾကးမားပါ

သည။ Bagota ျမ႕အား ေျပာငးလမႈသည ျမ႕ေတာတြငရေသာ ကန႔သတမႈမား၏ သကဆငေနပါသည။

ကလဘယာႏငငတြင ေရးအယအဆျဖစေသာ Sergio Fajardo ၏ အပခပမႈေအာကရ Medellin

တထြငဆနးသစေသာ အပခပမႈျဖစေစေရး အယအဆသည တေကာျပနေခတစားလာခပါသည (“From

ISS သည Woodrow Wilson School ၏ ျပညသ႕ေရးရာ ႏင ႏ ငင တကာေရးရာဌာန ႏင the Bobst Center for Peace and Justiceတ႕ ပးေပါငးေဆာငရ ြကသည အစအစဥျဖစသည www.princeton.edu/successfulsocieties. ေဝဖနအၾကျပေပးရန ႏင ဤ စာတမးပါ နမနာျဖစရပမား က မညသ ႔အသ း ျပေနသည စသည အခကအလကမားေဝမ ရန စာဖတသမားက ISS က - iss@princeton.edu သ႕ ဖတေခၚပါသည။ 

Fear to Hope in Colombia: Sergio Fanardo and Medellin, 2004-2007” က ၾကညပါ)။

အပယခဘဝမ စနမနာျဖစလာသည မေမ ာလငေသာ ေျပာငးလမႈသည မညသ႔ဆေစ ေတာလနေရး

တစရပ ျဖစပါသည။