bai 1- giai phau-sinh ly nguoi

5/11/2018 Bai 1- Giai Phau-sinh Ly Nguoi - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/bai-1-giai-phau-sinh-ly-nguoi 1/13

Trung tâm Huấn luyện Thuyền viên Chăm sóc y tế

GIẢI PHẪU - SINH LÝ CON NGƯỜI

A. Hệ xương

I. Xương đầu: Gồm: - Xương sọ

- Xương mặt1 - Xương sọ:

* Là hộp xương hình trứng gồm 8xương dẹt cong kết lại với nhau bởi cáckhớp xương vững chắc chứa bộ não.

* 8 xương đó là:- 1 xương trán- 2 xương thái dương- 2 xương đỉnh

- 1 xương chẩm- 2 xương bướm* Hộp sọ có nhiều lỗ nhỏ để mạch

máu và thần kinh đi qua.2 - Xương mặt:

* Gồm: - Xương trán- Xương sàng- Xương mũi- Xương gò má- Xương hàm trên

- Xương hàm dưới* Trong đó chỉ có xương hàm

dưới cử động được.

II. Xương cột sống:* Cột sống là trụ dài gồm 33 - 34

đốt chia ra làm 5 đoạn:- Đoạn cổ gồm 7 đốt- Đoạn ngực gồm 12 đốt.

- Đoạn thắt lưng gồm 5 đốt.- Đoạn cùng gồm 5 đốt dính lạivới nhau.

- Đoạn cụt gồm 3 - 4 đốt dính lạivới nhau (là di tích đuôi động vật)

* Các đốt sống có mấu xương vàmột lỗ giữa làm thành một ống chứatuỷ.

1




* Mặt tiếp giáp giữa 2 đốt xươngcó đĩa đệm giúp cho cột sống chuyểnđộng dễ dàng.

* Hai bên chỗ tiếp giáp của đốtsống có lỗ cho dây thần kinh đi ra và

mạch máu vào nuôi tuỷ sống.III. Lồng ngực:

* Được cấu tạo bởi 12 đốt sốngngực, mỗi đốt sống ngực được nối với12 đôi xương sườn chạy vòng ra phíatrước để nối vào xương ức.

Riêng 2 đôi xương sườn chạy cuốiXI và XII không nối vào xương ức.

* Lồng ngực có tác dụng bảo vệ

phổi, tim và các cơ quan ở phần trên ổ bụng.IV. Xương chi trên:

Xương chi trên gồm:* Xương đai vai có:

- Xương đòn ở phía trước.- Xương bả vai phía sau lưng.

* Xương cánh tay.* Xương cẳng tay có:

- Xương trụ ở trong.

- Xương quay ở ngoài.* Xương cổ tay.* Xương bàn tay.* Xương đốt ngón tay.

V. Xương chi dưới:Xương chi dưới gồm:* Xương đai hông có:

- Xương chậu.

- Xương cùng.* Xương đùi: Là một xương lớn.* Xương cẳng chân gồm:

- Xương chày ở trong.- Xương mác ở ngoài.

* Xương bánh chè.* Các xương cổ chân.* Xương bàn chân.

* Xương ngón chân.

2




B. Hệ cơ:I. Cấu tạo, tính chất cơ bản của cơ:

- Trong bắp cơ có rất nhiều sợi cơ vân nằm dọc theo bắp cơ. Các sợi cơ tập hợp thành bó cơ, được bao bọc bởimàng liên kết. Nhiều bó cơ tập hợpthành bắp cơ, ở giữa bắp cơ phình togọi là bụng cơ, hai đầu thon nhỏ lại dài

ra thành gân.- Trong cơ có nhiều mạch máu vàthần kinh. Nhờ thế mà cơ tiếp nhậnđươc chất dinh dưỡng và kích thích.

- Tính chất căn bản của cơ là:+ Sự co cơ: Khi bị kích thích bởi

kim châm, nhiệt độ, dòng điện, hoặcmột chất hoá học nào đó.

+ Sự mỏi cơ: Do làm việc lâu vànặng nhọc vì bị ứ đọng axit lactic.II. Các nhóm cơ chính của cơ thể:

1 - Các cơ ở đầu - cổ:- Cơ nét mặt: Gây nên những vẻ

mặt khác nhau để biểu hiện một tìnhcảm nào đó.

- Cơ nhai: Có tác dụng đưa hàmdưới lên xuống há miệng.

- Cơ quay cổ: Bám quanh cổ. Có cức đòn chũm là lớn nhất. Tác dụng giđầu: ngẩng lên và quay đầu.

2 - Các cơ thân:- Nhóm cơ ngực: Có cơ ngực lớn, cơ

liên sườn....- Nhóm cơ ở bụng: Có cơ thẳng bụng

cơ quặt sau, cơ hoành.- Nhóm cơ lưng.

3 - Các cơ ở chi:a) Cơ chi trên gồm:

* Các cơ đai vai nằm ở phía sau vtrước bả vai trong đó có cơ thang là phtriển nhất.

* Các cơ cánh tay có:- Cơ nhị đầu là cơ lớn.

- Cơ tam đầu cánh tay.* Các cơ cẳng tay có:

- Nhóm trước: Tác dụng gấp bàtay.- Nhóm sau: Tác dụng duỗi bàn tay- Nhóm bên: Tác dụng sấp và ngử

cẳng tay, bàn tay.* Các cơ ở bàn tay.

b) Cơ chi dưới:

3




* Các cơ vùng mông: Tác dụng nốiđùi vào thân và gây cử động đùi. Trongsố này thì cơ mông phát triển nhất.

* Các cơ đùi: - Nhóm trước: Tácdụng duỗi cẳng chân.

- Nhóm sau: Tác dụnglàm gập cẳng chân

- Nhóm trong: tácdụng làm xoay cẳng chân

* Các cơ cẳng chân; Tác dụng cửđộng ở bàn chân - ngón chân. Nhữngcơ động xương bàn chân, xương gótchân.

C. Hệ tuần hoànI. Cấu tạo hệ tuần hoàn:1 - Tim:

* Là một túi cơ có 4 ngăn: 2 tâmnhĩ và 2 tâm thất. Tâm thất và tâm nhĩ mỗi bên thông với nhau bởi van tim.

* Hình chiếu của tim trên lồngngực:

- Tim nằm trong lồng ngực giữahai lá phổi hơi lệch về phía trái. Từ

xương sườn thứ hai đến xương sườnthứ tư. Tim có hình chóp nặng khoảng300 gam.

- Tim co giãn nhịp nhàng khoảng60 - 85 lần /phút.

+ Khi tim đầy máu thì 2 tâm nhĩ co 0.1s để đẩy máu xuống tâm thất rồigiãn nghỉ khoảng 0.3s.

+ Tiếp theo tâm thất co để đẩymáu ra động mạch chủ và động mạch

phổi.+ Sau đó toàn bộ tim giãn nghỉ

khoảng 0.4s.

Như vậy một phút tâm thất co đẩkhoảng 5.25 lít máu và một chu kỳ tim là0,8s trong đó pha nghỉ chung là 0,4s là thờgian đủ để cơ tim phục hồi hoàn toàn.

2 - Mạch:

- Động mạch: Dẫn máu từ tâm thtrái đi nuôi cơ thể.

- Tĩnh mạch: Dẫn máu nhiều CO2 tcác cơ quan về tim.

4




- Mao mạch: Là nơi diễn ra quátrình trao đổi chất dinh dưỡng, O2 vàchất bài tiết, CO2.

II. Sự vận chuyển máu trong mạch:

* Máu chảy trong hệ mạch với vậntốc khác nhau, ở động mạch chủ máuchảy với vận tốc lớn, còn trong cácmạch nhỏ thì vận tốc máu giảm dần.Trong động mạch chủ vận tốc khoảng0,5m/s, trong mao mạch vận tốckhoảng 0,001m/s nhờ đó sự trao đổichất dễ dàng.

* Máu chảy trong mạch luôn có

một áp lực gọi là huyết áp - Lúc tâmthất co thì ta có huyết áp tâm thu (HAtối đa). Lúc tâm thất giãn nghỉ là huyếtáp tâm trương (HA tối thiểu). ở ngườilớn bình thường HA tâm thu từ 110 -120mmHg còn HA tâm trương là từ 65- 80mmHg.

III. Vòng tuần hoàn:

1 - Vòng tuần hoàn nhỏ:Máu từ tâm nhĩ phải chảy xuống

tâm thất phải rồi dồn vào động mạch phổi để lên 2 lá phổi nhả CO2 và nhậnO2 trở thành máu hồng rồi theo 4 tĩnhmạch phổi trở về tâm nhĩ trái.

2 - Vòng tuần hoàn lớn:- Vòng tuần hoàn này mang ch

dinh dưỡng, O2 đến tận các tế bào để nuôdưỡng đồng thời lấy đi các chất thải, COvà các chất độc khác do tế bào tiết ra đ

thải ra ngoài.- Máu đỏ từ tâm nhĩ trái xuống thấ

trái rồi được bơm vào động mạch chủ, tođi các nhánh động mạch và tận cùng cámạng lưới mao mạch khắp cơ thể để thựhiện trao đổi chất.

D. Hệ hô hấp

Cấu tạo và chức năng của cơ quan hôhấp:

Hệ hô hấp gồm:- Đường dẫn khí: Từ mũi đến thanh

quản, đến khí quản và đến phế quản.- Hai lá phổi.

1 - Khoang mũi:Được chia làm hai phần nhờ vác

ngăn cách là xương lá mía. Hai thành bên

có hệ thống xương xoăn được phủmột lớp biểu bì có lông và nhiều tuyếnnhầy có khả năng giữ bụi và diệt khuẩn.

Dưới lớp biểu bì có một mạng lưới maomạch dày nên không khí đi qua được sưởiấm. Vì thế ta cần thở bằng mũi.

2 - Thanh quản:- Không khí từ ngoài vào mũi đến

hầu rồi vào thanh quản. Thanh quản gồmnhiều mảnh sụn khớp với nhau. Mảnh sụn

5




lớn nhất là sụn giáp mà ta nhận thấy qualớp da cổ phía trước đặc biệt ở nam giới.

- Thanh quản còn là cơ quan phátâm.

3 - Khí quản và phế quản:

Tiếp theo là khí quản, nằm trướcthực quản dài 12cm, ở cuối phân thành 2nhánh phế quản vào 2 phổi.4 -Phổi:

Gồm nhiều phế nang nhỏ li ti cóchức năng trao đổi tại đây. Có khoảng 700triệu - 800 triệu phế nang tương đươngvới 100m2.E. Hệ tiêu hoá

1 - Miệng:- Răng: Tác dụng cắt, xé, nghiền

thức ăn.- Lưỡi: Nhào lộn thức ăn, vị giác.- Nước bọt: Nhuyễn thức ăn- Phản xạ nuốt: Đẩy thức ăn qua hầu

vào thực quản.2 - Thực quản:

Dài 20 cm dẫn thức ăn xuống dạ dày.3 - Dạ dày:

- Là phần rộng nhất của ống tiêu hoá

có thể tích khoảng 1.200 - 1.500 cm3

. Lànơi chứa nhào lộn thức ăn thấm đềudịch tiêu hoá.

- Dạ dày tiếp với ruột non qua cơ vòng hậu vị. Thức ăn được đưa xuốngruột non theo từng đợt.

4 - Ruột non:

-

Dài khoảng 6m. Đoạn đầu uốn cong hìn

chữ U gọi là tá tràng. ở đây có tuỵ và mđổ vào.

- Quá trình biến đổi thức ăn hoàtoàn chủ yếu ở ruột non nhờ dịch ruộdịch tuỵ, dịch mật rồi thành chất tiêu hothấm qua dịch ruột vào máu.

5 - Đại tràng:* Dài khoảng 1, 5m gồm:

6




- Đại tràng lên: Có ruột thừa ở hốchậu phải.

- Đại tràng ngang.- Đại tràng xuống:

+ Trực tràng.

+ Hậu môn.* Chất xơ, xenlulo, phần thức ăn

không tiêu hoá xuống đại tràng hấp thụmột ít nước, lên men và tống ra ngoài.

F. Hệ tiết niệu

Cấu tạo của cơ quan bài tiết nướctiểu gồm: Hai thận, hai niệu quản, bàng

quang, niệu đạo.1 - Hai quả thận:- Có hình hạt đậu, thận phải nằm

dưới gan và hơi thấp hơn thận trái.- Hai thận mỗi ngày lọc khoảng

1.600 - 1.700 lít máu để lọc ra 1, 5 lítnước tiểu. Lượng nước tiểu có thể thayđổi tuỳ lượng nước đưa vào cơ thể hoặclượng mồ hôi nhiều hay ít.

2 - Nước tiểu:

- Từ thận được dồn xuống bàngquang (bóng đái) nhờ 2 niệu quản phải vàtrái. Khi lượng nước tiểu trong bàngquang lên tới 200ml sẽ căng bàng quangvà cảm giác buồn đi tiểu xuất hiện, nướctiểu được tống ra ngoài theo đường niệuđạo.

- ở nam: Niệu đạo là một ống 17 cm

đi từ cổ bàng quang xuyên tuyến tiền liđến miệng sáo.

- ở nữ: Niệu đạo từ cổ bàng quan

đến âm hộ chếch xuống dưới ra trước vsong song với âm đạo. Niệu đạo nữ chdài 3 - 4 cm lớn hơn ở nam cho nên dễ bviêm bàng quang. Hoặc niệu đạo ở gầâm đạo nên trong thủ thuật sản khoa dgây dò.

7

Organs of chest and abdomen




8

Thượng vịHạ sườn phải

Mạng sườn phải

Hố chậu phải

Hạ vị

Quanh rốn




9




10




11




The end.

12




13

Organs of chest and abdomen

bai 1- giai phau-sinh ly nguoi

Documents