CHẤN THƯƠNG MẮT

Võ Thành Liêm – 3/2014

Mục tiêu

Nắm được các kỹ thuật băng mắt

Nắm được kỹ thuật rửa mắt bằng nước

Tổng quan

Mặt được bảo vệ:

Mi mắt, mí mặt

Nước mắt

Xương hốc mắt (4 thành)

Chấn thương mắt

Thường gặp

Đa nguyên nhân: tai nạn -> trò nghịch ở trẻ em

Đa hình thái: mi mắt -> nội nhãn

Nguyên nhân gây mù quan trọng

Trầy – rách ở mi

Loại bỏ dị vật ở mi

Dụng cụ

Nước muối sinh lý

Khâu mi mắt

Trầy – xước giác mạc

Tổn thương giới hạn ở biểu mô

Điều trị:

Lấy dị vật (BS chuyên khoa)

Kháng sinh

Hạn chế cử động mi mắt trên

Rách giác mạc

Vết thương xuyên – đụng giập nhãn cầu

Điều trị:

Cấp cứu nhãn khoa

Chuyển khám BS chuyên khoa, nhập viện

Kháng sinh phổ rộng, kháng viêm, giảm đau, an

thần, chống phù nề

Dị vật kết mạc – giác mạc

Loại bỏ dị vật ở mi

Dụng cụ

Nước muối sinh lý

Thuốc kháng sinh ngừa nhiễm trùng

Băng mắt -> giảm cử động mi trên

Xuất huyết tiền phòng

Máu TP <1mm, thị lực trên 7/10:

Kiểm tra đáy mắt.

Có thể điều trị ngoại trú.

Máu TP >1mm:

Cho nhập viện.

Siêu âm nội nhãn.

Theo dõi: diễn tiến xấu

Chọc rữa tiền phòng

Điều trị thuốc tiếp

Theo dõi thị lực nhãn áp

Xuất huyết tiền phòng

Thuốc nhỏ mắt:

Collyre Okacin 6lần/ngày

Collyre Tobradex (nếu giác mạc không tổn thương)

6 lần/ngày.

Collyre Atropin 1% 2 lần ngày.

Thuốc uống

Giảm đau

Chống viêm

An thần

Vỡ nhãn cầu – xương hốc mắt

Cấp cứu nhãn khoa -> nhập viện

Khám toàn diện các cấu trúc của mắt

Thuốc: kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, an

thần, chống phù nề

Ngoại khoa:

May vết thương

Tiêm phòng kháng sinh

Tại chổ

Bỏng do hóa chất

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý

Thuốc

Giảm đau: Cetamol 0,5g 1v x 2 lần/ngày.

Chống nhiễm trùng: Collyre Okacin 6lần/ngày.

Collyre Refresh Tears 2 lần/ngày.

Chống dính mống mắt: Collyre Atropin 1%

x1lần/ngày.

Chống viêm: Collyre Indocollyre 0,1% hay Collyre

Naclof 6 lần/ngày.

Khám BS chuyên khoa

Bỏng do nhiệt độ

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý

Nhỏ kháng sinh tại chỗ:

Collyre Okacin 6lần/ngày.

Collyre Refresh Tears (chống dính mi - cầu).

Giảm đau, sinh tố A.

Kỹ thuật can thiệp

BĂNG CHE MẮT ( eye pad):

Để cho mắt nghỉ ngơi

Giúp cho thương tổn mau lành sau chấn thuơng

Bảo vệ cho mắt

Vật dụng cần thiết:

Gạc đệm(Gạc có bọc bông gòn )

Kéo

Băng keo

Chuẩn bị: yêu cầu BN nhắm kín mắt

Kỹ thuật can thiệp

BĂNG CHE MẮT ( eye pad):

Kỹ thuật

Cắt đoạn băng keo dán vào miếng đệm băng mắt

Bảo bệnh nhân nhắm mắt

Băng keo dán vào trán và gò má bệnh nhân

Kỹ thuật can thiệp

BĂNG THUN (eye bandage):

Cầm máu

Giảm sưng nề sau phẩu thuật mi mắt

Sau phẩu thuật mắt e.g, Múc nội nhãn

Dùng cho trẻ ngăn ngừa giật miếng đệm che mắt

Vật dụng cần thiết:

Cuộn băng thun có bề rộng khoảng 05 cm

Đệm che mắt

Băng keo

Ghim kẹp giấy

Kỹ thuật can thiệp

BĂNG THUN (eye bandage):

Kỹ thuật

Băng đệm che mắt

Dùng băng cuộn bắt đầu băng từ trán phía trên mắt

bệnh, quấn băng cuộc 2 vòng quanh đầu, vừa đủ chặt,

không xiết quá

Cố định băng cuộn bằng băng keo hoặc ghim giấy

Kỹ thuật can thiệp

BĂNG KHIÊN (eye shield):

Khi nghi ngờ vỡ nhãn cầu

Vật dụng cần thiết:

Miếng che hình nón chắc (có thể dùng ly giấy, nắp

nhựa)

Băng keo dính

Kỹ thuật

Tương tự như băng thun

Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Chỉ định

Lấy dị vật ở kết mạc sụn mi trên

Dụng cụ

Thuốc tê nhỏ(Tetracain 0.5%)

Que gòn vô trùng.

Kim tiêm 18-25 gauge (nếu dị vật bám chắc)

Gòn,gạc sạch

Băng keo

Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Kỹ thuật

Nhỏ thuốc tê

Yêu cầu bệnh nhân nhìn xuống

Một tay giữ lông mi, tay kia

dùng đầu que gòn hoặc một vật

nhỏ đầu tà (ghim kẹp giấy..) đặt

ngay điểm giữa bờ mi, cách bờ

mi khoảng 05 mm hoặc ngay nếp

mi

Kỹ thuật lấy dị vật mi trên – kết mạc

Kỹ thuật

Kéo nhẹ lông mi xuống dưới và

ra trước, đầu que gòn đè nhẹ lên

mi mắt làm điểm tựa để tay kia

kéo bật mi mắt lên trên

Lấy dị vật kết mạc bằng que gòn

ướt. Nếu dị vật ghim cứng vào

kết mạc thì lấy ra bằng kim

Không lật mi khi có nghi ngờ vỡ

nhãn cầu

Kỹ thuật lấy dị vật giác mạc nông

Lưu ý:

Thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa

Cần kính sinh hiển vi

Kỹ thuật

Tra thuốc tê

Banh nhẹ mi mắt, yêu cầu BN nhìn mắt về 1 phía

Dùng dụng cụ lấy dị vật, bẩy nhẹ dị vật

Tra kháng sinh

Băng mắt

Kỹ thuật rửa mắt

Chỉ định

Bỏng mắt do hóa chất

Dị vật kết mạc, giác mạc, mi mắt

Vật dụng

Thuốc tê nhỏ mắt

Khăn, giấy chống thấm(có thể lót bằng tấm nylon)

Gòn, gạc

Banh mi (nếu có)

Đồ đựng, bồn hạt đậu

Dung dịch rửa: Nacl 0,9%, hoặc Lactacted Ringer,

hoặc nước sạch ở nhiệt đô phòng

Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Nhỏ thuốc tê vào mắt bỏng

Bệnh nhân ngồi hoặc nằm, cổ và vai bệnh nhân

được lót giấy chống thấm và khăn

Đặt bồn hạt đậu áp vào phía bên má bên mắt bị

bỏng, đầu bệnh nhân nghiêng về phía đối diện.

Cho nuớc rửa vào đồ đựng, kiểm tra nhiệt độ của

dung dịch rửa bằng cách rưới một luợng nhỏ lên gò

má bệnh nhân

Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Yêu cầu bệnh nhân nhìn cố định ra truớc, mở mắt

hết mức. Nếu cần có thể dùng banh mi banh nhẹ

mắt bỏng

Rửa bằng dung dịch NaCl 0.9% hoặc dung dịch

Hartman saline hoặc Lactated Ringer

Tưới dung dịch rửa một cách từ từ và đều lên bề

mặt trước của mắt ở khoảng cách không xa quá

5cm, sau đó rửa mặt trong mi dưới và mặt sau mi

trên. Lật mi trên để rửa cả cùng đồ kết mạc mi trên

Kỹ thuật rửa mắt

Kỹ thuật

Yêu cầu bệnh nhân liếc mắt

theo nhiều huớng liên tục

trong khi rửa.

Mỗi lần rửa ít nhất là 10-30

phút

Lấy những dị vật còn sót lại

bằng que gòn hoặc forceps

Sau mỗi 10 phút kiểm tra,

nếu đau thì nhỏ thuốc tê

Chuyển bệnh nhân lên tuyến

trên.

Cảm ơn đã theo dõi