bài giảng bệnh chó mèo - thầy thanh
TRANSCRIPT
Trêng®¹ihäcn«ngnghiÖpIhµnéi
kHOATHóY
BÖnhchãmÌo
PGS.tS.nGUYÔNV¡NtHANHTrëngbém«nngo¹i-S¶n
Gi¸m®èctrungt©mnghiªncøuchãnghiÖpvô
Tượng chó Lai-Ka ở thủ đô Maxcơva- CH LB Nga
3
Giống chó Bắc Hà Giống chó H mong cộc
Giống chó vàng Viêt Nam Giống chó Lào
Giống chó Lào
Bảng quy đổi tuổi chó với tuổi người tương đương
Tuổi của chó (năm) Tương đương với tuổi của người (năm)
18 tháng 20
20 tháng 21
22 22
2 tuổi 24
Từ 3-15 tuổi, cứ tăng thêm 1 tuổi ở chó
Bằng thêm 4 năm tuổi ở người
Sau 15 tuổi, cứ tăng thêm 1 tuổi ở chó
Bằng thêm 8 năm tuổi ở người
Chẳng hạn, khi chó 16 tuổi, sẽ tương đương với người: 24 + (15-2)4 + 8 = 24 + 42 + 8 = 74 (tuổi).
Quy đổi tuổi mèo với tuổi người tương đươngMèo Người
1 tháng 1 tuổi
2 tháng 3 tuổi
3 tháng 5 tuổi
6 tháng 9 tuổi
8 tháng 13 tuổi
12 tháng 18 tuổi
18 tháng 20 tuổi
2 năm 23 tuổi
3 năm 28 tuổi
Cứ thêm 1 tuổi mèo Người thêm 4 tuổi
Ví dụ, mèo 8 năm tuổi thì tương đương với người là: 28 + 5.4 = 48 tuổi
Chương I: BỆNH TRUYỀN NHIỄM
BỆNH DẠI (Rabies)
I. Khái niệm về bệnh: Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm chung của chó mèo và nhiều loài gia súc khác kể cả người. Bệnh do vi rut dại gây ra. Đặc điểm của bệnh là gây ra trạng thái điên loạn, bại liệt và tỷ lệ tử vong cao(100%) cho súc vật và người bệnh.
Khảnăngg©ybÖnh
Kh¶n¨ngg©ybÖnh
Loµid¬itruyÒnbÖnhd¹iënammü
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNHDo một loại vi rút dại (Rhabdovirut) gây ra đối với tất cả các loài động vật máu nóng. Bệnh dại được lây truyền chủ yếu do các vết cắn của con vật bị dại chứa vi rút dại trong nước bọt, nước dãi. Sau khi bị chó mèo cắn,vi rút có trong nước bọt đầu tiên tìm đến dây hần kinh vận động gần vết thương (virut hướng thần kinh theo các dây thân kinh vào tuỷ sống, lên não phá hủy đại não đặc biệt là phá hủy sừng amon(ở trong tam giác não)và tuỷ sống gây viêm não tuỷ cấp. Sau đó vi rút dại lại từ hệ thần kinh trung ương đi ra tuyến nươc bọt của vật bệnh.
Thời gian nung bệnh thay đổi và phụ thuộc vào vị trí vết cắn(vết cắc càng xa trung ương thần kinh thi thời gian phát bệnh càng lâu và ngược lại) và độc lực của vi rút, thường thì thời gian nung bệnh của chó từ 10-25 ngày,ở người có thể dài hơn là 40-50 ngàyỞ chó : Vết cắn ở chân sau và đùi sau,thời gian nung bệnh từ 12-15 ngày.Vết cắn ở chân và đùi trước thơi gian nung bệnh từ 6-8 ngày.15ngày trước khi chó biểu hiện triệu chứng lâm sàng thì nước dãi của chó đã có virut và có thể tryuền sang chó khoẻ hay người khoẻ nếu bị chó này cắn.Ở người :Vết thương ở chân, thời gian nung bệnh từ 45-60 ngày,vết cắn ở tay, ngang thắt lưng, thơi gian nung bệnh từ 15-20
.
III. TRIỆU CHỨNG
3.1. Triệu chứng dại ở chó: có 2 thể bệnh điển hình:
+ Thể điên cuồng: sau khi bị nhiễm virut dại trong thời gian ủ bệnh chó có hành động khác thường: -Bồn chồn, đứng nằm không yên, bỏ ăn, ngơ ngác, sợ ánh sáng, sợ gió, sợ nước, chảy dãi nhiều, ban đêm thường kêu hú lên từng hồi. Mất phản xạ quen chủ- Chó lên cơn điên dại, chạy rông trên đường phố, mắt đỏ ngầu, đồng tử giãn rộng, chó lao vào cắn xé giữ dội bất kể vật gì nó gặp trên đường kể cả chủ- Chó có thể nhai nuốt tất cả các vật lạ như đất, đá, đinh cây, que... Sau cùng chó chui vào bụi xó tối, chó gầy rạc, lên cơn co giật và chết trong vài ngày. Khi chết trên mình chó có rất nhiều vết thương do nó tự cắn xé
Kh¶n¨ngg©ybÖnh
• H×nh¶nh:
chãbÞbÖnhd¹ithÓ®iªncuång:biÓuhiÖnd÷tîn,c¾nxÐbÊtcøvËtg×
chãbÞbÖnhd¹i:nícd·ich¶ynhiÒu,mµutr¾ng
Chó bị bênh dại thể dại điên cuồng
Triêu chứng chó mắcthể dại điên cuồng
+ Thể bại liêt-Chó buồn bã, bỏ ăn, thường thích nằm im lặng “Thể dại câm hay thể dại im lặng”.Cơ nhai và họng bị liệt không ăn, không nuốt được, hàm dưới thường trễ xuống chảy nhiều nhớt dãi quanh mép, ở thể này chó không cắn nhưng nước bọt và nhớt dãi chứa virut có thể truyền bệnh cho người và động vật khác qua các vết thương ngoài da có chảy máu- Chó chết trong trạng thái bị liệt hoàn toàn sau 3-5 ngày phát bệnh-Thể này rất nguy hiểm vì người ta không nghĩ đến bệnh dại nên gia chủ vẫn có thể chăm sóc và vuốt ve chó
3.2.Triêu chứng dại ở mèo Mèo có thời kỳ nung bệnh ngắn hơn, thường từ 6-10 ngày, mèo thường thể hiện thể dại điên cuồng .Mèo bỏ nhà đi lang thang, kêu gào thảm thiết. Mèo lao vào tấn công, cắn xé người và súc vật khác mà nó gặp, Cuối cùng mèo dại chết trong tinh trạng liệt toàn thân, kiệt sức và hôn mê sau 6-7 ngày phát bệnh.
chãconbÞbÖnhd¹ithÓÈn:mÆtbuånrÇu,m¾tlê®ênh×nx·x¨m
chãconbÞbÖnhd¹iBẠILIỆT
3.2.Triêu chứng dại ở mèo Mèo có thời kỳ nung bệnh ngắn hơn, thường từ 6-10 ngày, mèo thường thể hiện thể dại điên cuồng .Mèo bỏ nhà đi lang thang, kêu gào thảm thiết. Mèo lao vào tấn công, cắn xé người và súc vật khác mà nó gặp, Cuối cùng mèo dại chết trong tinh trạng liệt toàn thân, kiệt sức và hôn mê sau 6-7 ngày phát bệnh.
3.3.Triêu chứng dại ở người Người bị chó dại cắn nếu không tiêm huyết thanh
hay vacxin phòng dại kịp thời sẽ lên cơn dại và tử vong 100% vô phương cứu chữa
Với người bị bệnh daị,triệu chứng chủ yếu là thể điên cuồng,còn thể bại liệt chiếm tỷ lệ rất thấp.Sau khi bị chó, mèo dại cắn, tuỳ vị trí cắn xa hay gần trung ương thần kinh mà người lên cơn dại nhanh hay chậm.
Thời kỳ ủ bệnh(trước khi lên cơn điên 7-10 ngày), người bệnh biểu hiện các trạng thái bất thường:bồn chồn, không yên tĩnh, kém ăn, không ngủ được sợ ánh sáng, sợ gió, sợ nước đặc biệt là tiếng động.
Tiếp theo là thời kì điên loạn: đập phá mất hết chi giác, la hét dữ dội, điên cuồng cắn sé những người xung quanh và tự cắn xé mình, các cơ họng, thực quản, cơ hàm dười bị liệt và cuối cùng người bệnh chết sau 5-7 ngày trong đau đớn quằn quại, sợ hãi và liệt cơ thể.
Những khuôn mặt dại
Những khuôn mặt dại
IV. CHẨN ĐOÁN: Căn cứ vào triệu chứng lâm sàng, vi sinh vật, chẩn đoán vi thể và chẩn đoán huyết thanh học trong các phòng thí nghiệm.
V. PHÒNG VÀ CHỐNG BỆNH DẠI
5.1. Phòng chống bệnh dại cho chó và mèo
a)Phòng bằng vacxin
+ Đây là biện pháp quan trọng bậc nhất
Cần thiết phải phải định kì tiêm phòng dại cho chó, mèo mỗi năm 1 lần, sau đó thường có những đợt tiêm bổ xung để tạo được miễn dịch chủ động cho đàn chó
b) Quản lý và chăm sóc chó + Đảm bảo chó ăn uống sạch, chuồng nhốt chó
luôn thoáng mát và ấm áp .Định kỳ tẩy uế vệ sinh chuồng nuôi,dụng cụ và môi trường xung quanh để chó có sức đề kháng phòng chống bệnh.
+ Không thả rông, khi dắt chó ra đường phải có rọ mõm để đề phòng cắn người qua lại.
+ Khi thấy chó mèo hay thú cảnh khác biểu hiện bất thường về tâm sinh lý, nghi bị bệnh dại thì phải theo dõi và xử lý kip thời.
2.Phòng và chống bệnh dại cho người
Nếu chó hay mèo vẫn khoẻ mạnh bình thường,khi cắn người phải hết sức chú ý(có thể chó mèo đang ở thời kỳ nung bệnh),trong trường hợp này phải nhốt chó ,mèo vµ theo dõi trong thời gian từ 7-10 nếu con vật có biểu hiện nghi ngờ bị bệnh dại thì người bị cắn phải kịp thời đến trạm vệ sinh phòng dịch gần nhất xin tiêm huyết thanh và vacxin
Nếu chó hay mèo đang chạy rông ngoài đường hay đã đi mất không rõ lai lịch mà cắn người hoặc chó mèo có biểu hiện khác thường nghi bị mắc bệnh dại mà cắn người thì ngay lập tức càng sớm càng tốt người bị cắn phải dến trạm vệ sinh phòng dich gần nhất xin tiêm kháng huyết thanh chống dại kết hợp với xử lý vết thương dể diệt virut dại sau đó tiêm vacxin phòng dại
Hiện nay vacxin phòng chống bệnh dại được sản xuất tại Viện vệ sinh dịch tễ. Vacxin được chế tạo từ não chuột bạch sơ sinh, tiêm duoi da với liều 0,2 ml| ngày.Tiêm cách ngày và tiêm liên tiếp như vậy cho đủ 6 liều .
BÖnhcarª(Carre,fibriscartarhalisinfection
canum)I.Kh¸iniÖmvÒbÖnhBÖnhcarehaycßngäilµbÖnhsµisètchãlµ mét bÖnh truyÒn nhiÔm cÊp tÝnh cñaloµi ¨n thÞt, nhÊt lµ chã®Æc biÖt lµ chãnondométlo¹ivirusg©yra.BÖnhl©ylanr©ts nhanh, víi c¸c biÓu hiÖn: sèt, viªmcatac¸cniªmm¹c®ÆcbiÖtlàniªmm¹c®êngh« hÊp, viªmphæi, næimônë da vµcãtriÖuchøngthÇnkinh.BÖnhcãkh¾pn¬itrªnthÕgiíi.ëViÖtNambÖnh thêng xuyªn x¶y ra, nhÊt lµ ë c¸cgièngchãnhËpngo¹i,chãnghiÖpvô
BÖnhcarª(Carre,fibriscartarhalisinfection
canum)I.Kh¸iniÖmvÒbÖnhBÖnhcarehaycßngäilµbÖnhsµisètchãlµ mét bÖnh truyÒn nhiÔm cÊp tÝnh cñaloµi ¨n thÞt, nhÊt lµ chã®Æc biÖt lµ chãnondométlo¹ivirusg©yra.BÖnhl©ylanm¹nh,víic¸cbiÓuhiÖn:sèt,viªmcatac¸cniªmm¹c®ÆcbiÖt là niªmm¹c®êngh«hÊp,viªmphæi,næimônëdavµcãtriÖuchøngthÇnkinh.BÖnhcãkh¾pn¬itrªnthÕgiíi.ëViÖtNambÖnh thêng xuyªn x¶y ra, nhÊt lµ ë c¸cgièngchãnhËpngo¹i, chãnghiÖpvôg©yranh÷ngtænthÊtlínvÒkinhtÕ
II.MÇmbÖnh+ Lµ ARN virus ®îc xÕp trong häMyxoviridae,nhãmMyxovirus.+ Virus thêng cã h×nh cÇu nhng thinhrntho¶ng còng gÆpnh÷ng cÊu t¹o h×nh sîichØ,kÝchthíckho¶ng115-160m.+Kh«ngbÒn®èivíinhiÖt,500CchÞu®îc1 giê, 600C trong 30 phót, ¸nh s¸ng mÆttrêi chiÕu trùc tiÕp virus chÞu®îc 2 giê.Trong x¸c chÕt tån t¹i 48 giê, ë 40C virussèng 7 - 8 tuÇn; -700C virus tån t¹i nhiÒun¨m.
III.TruyÒnnhiÔmhäc
3.1.Loµim¾cbÖnh+ Chã m¾c bÖnh nhiÒu nhÊt, tÊt c¶ c¸cgièngchã®Òum¾cnhngëníc ta,nÆngnhÊtlµc¸cgièngchãnhËpngo¹i.+BÖnhthêngx¶yraëchãtõ2-12th¸ngtuæi,chãnon3-4th¸ngtuæiratdÔm¾cbÖnh+Chãcon®angbómÑÝtm¾cbÖnh+Chãtrëngthµnhthêngmangvirus+Ngoµichã,c¸cloµi®éngvËtnhchãsãi,c¸o,chån,r¸ic¸còngm¾cbÖnh.+BÖnhx¶yraquanhn¨mnhngthêngxuÊthiÖn nhiÒu khi cã sù thay ®æi thêi tiÕt,®ÆcbiÖtở thời gianmanhiÒu,Èm®écao..
III.TruyÒnnhiÔmhäc3.1.Loµim¾cbÖnhChã lµ loµi ®éng vËt m¾c bÖnh nhiÒunhÊt,tÊtc¶c¸cgièngchã®Òum¾cnhngënícta,nÆngnhÊt lµc¸cgièngchãnhËpngo¹i. BÖnh thêng x¶y ra ë chã tõ 2 - 12th¸ng tuæi, ®Æc biÖt lµ chã non 3 - 4th¸ngtuæi,ëløatuæinµy,tûlÖchÕttõ90- 100%. Chã con ®ang bó mÑ Ýt m¾cbÖnhv×chãthu®îcmiÔndÞchthô®éngquas÷amÑ.Chãtrëngthµnhthêngmangvirus vµ trë thµnh nguån tµng tr÷ mÇmbÖnhnguyhiÓm.Ngoµichã,c¸cloµi®éngvËtnhchãsãi,c¸o,chån,r¸ic¸còngm¾cbÖnh.BÖnh x¶y ra quanh n¨m nhng thêng xuÊthiÖn nhiÒu khi cã sù thay ®æi thêi tiÕt,®ÆcbiÖtở thời gianmanhiÒu,Èm®écao..
3.2.ChÊtchøavirusVirus thêng cã trong m¸u, phñ t¹ng,ãc, l¸ch, h¹ch, tuû x¬ng, ®Æc biÖttrongníctiÓuthêngxuyªncãvirus.3.3.§êngx©mnhËp+Qua®êngh«hÊp,®êngtiªuho¸lµchñyÕunhngcòngcãthÓquada.+Trong thÝ nghiÖmcã thÓ tiªm, b«iniªm m¹c mòi hoÆc cho uèng ®Òug©y®îcbÖnh.
3.4.C¸chsinhbÖnh
+Saukhix©mnhËpquaniªmm¹c,virusvµo dÞch b¹ch huyÕt råi ®Õn c¸c h¹chlymphoph¸t triÓnt¨ngcêngvÒsè lîngvµ®éclùcë®ã.+Virusvµom¸ug©yb¹ihuyÕtg©ysèt.C¬nsètkÐodµitõ1-2ngµy+Do c¬ thÓyÕu®i,mét sè vi khuÈnkýsinh s½n trªn c¬ thÓ nh: Staphylococcus,Bacillus bronchisepticus, Pasteurella,Samonella...kÕph¸tg©ynhiÔmtrïngphñt¹ng nªn Ýt ngµy sau c¬n sèt thø 2 xuÊthiÖnnÆngh¬n.V×vËy,convËtbÞbÖnhcã nh÷ngbiÕn chøngnh viªmphæi, viªmn·o,viªmruétthÓcata.
3.5.Ph¬ngthøcl©ylan+ L©y trùc tiÕp do®ông ch¹m gi÷aconkhoÎvµconèm+L©y qua thøc ¨n, níc uèng nhiÔmchÊtbµi tiÕtnhnícmòi, níc tiÓucñaconèm,+L©y qua con ®êng h« hÊp do conkhoÎ hÝt ph¶i bôi hoÆc chÊt bÈn cãdÝnhmÇmbÖnhdoconèmhobËtra.
IV.TriÖuchøngBiÓuhiÖnrÊt®ad¹ngphôthuécvµotuæi,gièng, t×nh tr¹ng søc khoÎ, chÕ®é ch¨msãc nu«i dìng chã còng nh ®éc lùc cñamÇmbÖnh.+ §Çu tiªn chã xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøngchung:mÖtmái, ñ rò, ¨n Ýt, kh«ng thÝchvËn®éng,ch¶ynícm¾tnícmòi,n«nmöa,sau®ãsèt40-41,50CkÐodµitõ24-26hråith©nnhiÖtgi¶mxuèng38,5-39,50C+3 -4ngµysauxuÊthiÖnc¬nsèt thø2kÐo dµi 3 - 4 ngµy; lóc nµy bÖnh trÇmträngh¬n+ Cïng xuÊt hiÖn víi c¬n sèt thø 2, chãbÖnhb¾t®ÇuthÓhiÖnc¸ctriÖuchøngë®êngh«hÊp,tiªuho¸,davµthÇnkinh
4.1.§êngtiªuho¸+ Viªm cata d¹ dµy vµ ruét, con vËtkh¸t níc, n«n liªn tôc lóc®Çu n«n rathøc¨nsau®ãn«nkhanhoÆcrabätcãmµuvµng+ Chã ®i Øa ch¶y, lóc ®Çu ph©nlo·ng,cãbätsau®ãcãlÉnm¸u,ph©ncãmµu cµ phª nh¹t. Trêng hîp nÆngph©ncãthÓlÉnm¸ut¬ilÉnniªmm¹cruét bong ra lµm ph©n cã mïi tanhkh¾mrÊtkhãchÞu.+Viªmniªmm¹cmiÖngvµh¹chhµm.
4.2.§êngh«hÊp+ChãbÞviªmmòi, thanhqu¶n,phÕqu¶n råi viªm phæi nªn chã khã thë,nhÞpthët¨ngrâ,phæicãtiÕngranít.+Ch¶ynhiÒunícmòi, lóc®Çu lo·ngsau ®Æc dÇn, ®«i khi lÉn mñ xanhhoÆccãm¸u®en.+ChãbÞho,lóc®Çukhan,sauít,chãthëgÊp,lÌlìiramµthë+Viªmm¾t,ch¶ynícm¾tlóc®Çuníc m¾t trong, sau ®Æc dÇn nh mñ,chã bÞ loÐt,®ôc gi¸cm¹c cã thÓ bÞmï.
4.3.TriÖuchøngtrªnda+§Æc trng lµsùxuÊthiÖnc¸cnètsµiëbông, bÑn, ngùc, trong®ïi. §Çu tiªn trªnda næi nh÷ng chÊm ®á sau ®ã biÕnthµnhnh÷ngnètsµitob»ngh¹t®çxanh,h¹tg¹o, lóc®Çu®ásaudobéinhiÔmvikhuÈnnªnmÒmra,cãmñ,khivìlµml«ngbÕtl¹icó mùih«ih¸m.+C¸cnètsµicãthÓvìhoÆckh«ngvìråih×nhthµnhv¶y,bong®i,®Ól¹i1vÕtth¬ngchãnglµnhvµkh«ngthµnhsÑo.+Dat¨ngsinh:SaukhibÞbÖnh10-15ngµy,ë80 -90%sèconbÞbÖnh,ëganbµnch©ndat¨ngsinhdµylªn,cãkhibÞnøtralµmchã®ikhËpkhiÔng.
4.4.TriÖuchøngthÇnkinh+Chãñrò,buånrÇuhoÆchungd÷sau®ãxuÊthiÖnc¸cc¬ncogiËt®Òu®Ænë b¾p thÞt, mòi, tai, ch©n hoÆc toµnth©n.+ConvËt®ilo¹ngcho¹ng,®ønglªn,ng·xuèng,®©mxÇmvµotêng,sïibätmÐp.Cuèi cïng chã n»m liÖt, lo¹n nhÞp tim,th©nnhiÖth¹vµchÕt.+ Nh÷ng con lµnh bÖnh thêng cã dichøng gÇy cßm, ®i siªu vÑo, mï vµ®iÕc...
ChãcãnhiÒudöm¾t
Ch¶ymñëmòi
ChãcãtriÖuchøngthÇnkinhcogiËt,b¹iliÖt
ChãcãtriÖuchøngthÇnkinh
V.BÖnhtÝch+BÖnhtÝchthênggÆpë®êngtiªuho¸lµviªm cata ruét, loÐt ruét, h¹ch ruét sng,gantho¸iho¸mì.+ë®êngh«hÊpthÊyviªmmòi,thanhkhÝqu¶n, viªm phæi, cãmônmñ trong phæi,cãkhimônvìg©yviªmphÕm¹c,c¬timthêngbÞxuÊthuyÕt.+ ë thÇn kinh thÊy viªm n·o, n·o tôm¸u,c¸ctÕbµothÇnkinhbÞho¹itö.+ëtÕbµothîngb×niªmm¹ccña®êngh«hÊp,tiÕtniÖu,lìi,m¾t,h¹ch,vµtuyÕnnícbät cã thÓ t×m thÊy tiÓu thÓ lents trongnguyªnsinhchÊt
VI.ChÈn®o¸n
-Dùa vµo triÖu chøng l©m sµng cñabÖnh:- ChÈn ®o¸n vi thÓ t×m thÓ Lents:lµm tiªu b¶n tõ bÖnh phÈm c¹o niªmm¹c, nhuém Hematoxilin Eosin, t×mtiÓuthÓlentsquakÝnhhiÓnvi.Chóýr»ng: ë n·o, tiÓu thÓ Lents rÊt gièngtiÓuthÓNegriëbÖnhd¹i.-Ph©n lËp virus: BÖnh phÈm lµm¸u,l¸ch,phæi,h¹chruét
VII.Phßngvµch÷abÖnh7.1.PhßngbÖnha. VÖ sinh phßng bÖnhThùchiÖntètc«ngt¸cch¨msãc,nu«idìngchã®ångthêilµmtètc«ngt¸cvÖsinhthóyb. Tiªm phßng vacxin Đây là biện pháp quan trọng nhất để tạo được miễn dịch chủ động cho chó chống lại sự xâm nhiễm của virut.Tuổi tiêm vác xin lần đầu là 6 tuần tuổi sau khi tiêm 3 tuần, tiêm nhắc lại lần 2 sau đó định kì tiêm phòng mỗi năm 1 lần
VII.Phßngvµch÷abÖnh7.1.PhßngbÖnha. VÖ sinh phßng bÖnhNu«idìngch¨msãcchãchu®¸o,cho¨nnovµ®Çy®ñchÊtdinhdìng,thêngxuyªnvÖsinhs¹chsÏn¬iëcñachã.Nh÷ngconèmph¶inu«ic¸ch ly,còichuångnu«ichãèmph¶i tiªu ®éc b»ng níc v«i hoÆc phunthuècs¸t trïng.ChãmíimuavÒph¶inhètriªngtheodâi10ngµy.b. Tiªm phßng vacxin Đây là biện pháp quan trọng bậc nhất.Cần thiết phải phải định kì tiêm phòng mỗi năm 1 lần, sau đó thường có những đợt tiêm bổ xung để tạo được miễn dịch chủ động cho đàn chó chèng lại sự xâm nhiễm của virut
7.2.§iÒutrÞ
+ Nguyªn lý cña viÖc ®iÒu trÞ bÖnh nµy lµ kÞp thêi bæ sung n íc vµ chÊt ®iÖn gi¶i, t¨ng c êng søc ®Ò kh¸ng vµ chèng nhiÔm trïng kÕ ph¸t.
+Hélý:c¸chlyconvËtèm®Óën¬is¹ch sÏ tho¸ng m¸t, tr¸nh mäi t¸c®éngkÝchthÝchtõbªnngoµi®ÆcbiÖt tr¸nh cho chã uèng ph¶i nícbÈn
+ Dïng kh¸ng huyÕt thanh: víi liÒu 15 -30ml/con, tiªmsím.Khi convËt®· cã triÖuchøngviªmphæihaytriÖuchøngthÇnkinhth×kh¸nghuyÕtthanhkh«ngcãhiÖulùc.
ë c¸c c¬ së®iÒu trÞ theo c¸cbíc sau®©y:
1. C¾t n«n b»ng c¸ch tiªm atropin hayprimeran2mltiªmdíida.
2.BæsungnícvµchÊt®iÖngi¶ib»ngbiÖnph¸pchouèngozeron5%,tiÕpnícmuèisinh lý 0,9%hay níc®êngGlucoza 5%vµotÜnhm¹chkhoeochã.
3. CÇm Øa ch¶y b»ng c¸ch cho uèng thuèc®ÆctrÞtiªuch¶ychãmÌo(ADP),Imodiumhay Bisepton, Hampiseptol… ngµy uèng 1lÇn.
4.ChèngbéinhiÔmb»ngc¸chtiªmc¸clo¹iKh¸ngsinhnh:Gentamycin,Kanamycin,Amocylin,Enroflox…
5.AnthÇnchochã:dïngc¸clo¹ithuèccãtÝnhchÊtanthÇn:Seduxen,Meprobamat,Novocain,Analgin.
6.Trîsøc,trîlùc,cÇmm¸uchochã:Södôngc¸cthuèctrîtimm¹ch,trîsøc,trîlùc,cÇmm¸uchochãnh:Spartein;VitaminB1;VitaminB12,VitaminK;VitaminC.
Ьnthuèc®iÒutrÞcho1®µnchã7conmçiconnÆng3kgbÞbÖnhcarª?
RP1:C¾tn«nAtropin2cc7èngDS:tiªmdíida1lÇnchia®Òucho7conmçi
con1èngRP2:cÇmØach¶yImodium7
viªnDS:chouèng1lÇncho7conmçicon1viªn,
ngµyuèng1lÇnuèng3ngµyliÒnRP3:ChèngbéinhiÔmGenytamycin7ccDS:tiªmb¾p1lÇnchia®Òucho7conmçi
con1cc,ngµytiªm2lÇn,tiªm3ngµyliÒn
RP4:BæsungnícvµchÊt®iªngi¶i:Glucoza5%210ccDS:tiªmtÜnhm¹ch1lÇnchia®Òucho7conmçi
con30cc,ngµytiªm1lÇn,tiªm2ngµyliÒnRP5:Trîtim,trîsøcSpartein2cc
7èngVitaminB.comlex2cc
7èngVitaminK2cc
7èngAnalgin2cc
7èngDS:Tr«nlÉn,tiªmb¾p1lÇnchia®Òucho7con,
ngµytiªm1lÇn,tiªm3ngµyliÒn
BÖnhVIÊM RuỘTtiªuch¶ydoParvovirus
(Canineparvoviralinfectiondisease)I.Kh¸iniÖmvÒbÖnhBÖnh viêm ruột tiªu ch¶y do Parvovirus lµmét bÖnh truyÒn nhiÔm nguy hiÓm cñaloµi chã do virus g©y ra. BiÓuhiÖn l©msµng®ÆctrngcñabÖnhlµhiÖntîngviªmd¹dµyruétcãxuÊthuyÕt.BÖnh cã kh¾p n¬i trªn thÕ giíi, ë ViÖtNam, bÖnh thêng xuyªn x¶y ra vµ g©ythiÖth¹ilínchongêich¨nnu«ichã.
.
II.MÇmbÖnh+ Virus n»m trong hä Parvoviride, nhãmParvovirusvµthuécTypII(ParvovirusTypIkh«ngg©ybÖnh)lµ1ADNviruscãh×nhcÇuvíikÝchthíckho¶ng18-24mvíicÊutróc capxit gåm 32 capxome, nh©n lµ 1ph©ntöADN1sîi.+ViruscãhíngtÕbµoniªmm¹c®êngtiªuho¸ vµ c¸c tÕ bµo thuéc hÖ thèngmiÔndÞchcñac¬thÓ.+Virus®îc®µoth¶irangoµitheoph©nvµtånt¹il©ut¹im«itrêng.+ Virus kh«ng bÒn víi nhiÖt ®é cao vµnhanhchãngbÞ tiªudiÖtbëic¸cchÊts¸ttrïngth«ngthêng.
III.DÞchtÔhäc3.1.Loµim¾cbÖnh+ThênggÆpëchã1-12th¸ngtuæi.KhibÖnhx¶yrathêng l©y lannhanhvµg©ychÕthµnglo¹tchãcon.TûlÖchÕtrÊtcao:90-100%.+ëchãtrëngthµnh,bÖnhkh«ngg©ychết nhngchãthêngmangvµ®µoth¶ivirus,®ãlµnh÷ngnguånbÖnhnguyhiÓm.+BÖnhx¶yraquanhn¨mnhngthêngthÊyvµomïahÌkhithêitiÕtnãngÈm,manhiÒu.3.2.§êngx©mnhËpvµc¸chl©ylan+ l©y trùc tiÕp tõ con èm sang con khoÎ quatiÕpxóc+ L©y gi¸n tiÕp, virus thêng theo thøc ¨n, nícuèng vµo ®êng tiªu ho¸ cña con vËt khoÎ råix©mnhËpvµom¸u®Óg©ybÖnh.
3.3.C¸chsinhbÖnh+Virus cã híng tÕ bµo niªmm¹c®êng tiªu ho¸ vµ c¸c tÕbµo cã thÈmquyÒn miÔn dÞch thuéc hÖ thèngmiÔndÞchcñac¬thÓ.+Saukhix©mnhËpvµo®êng tiªuho¸, Virus tÊn c«ng vµo c¸c tÕ bµocñaniªmm¹c®êngruétg©yhiÖntîng viªm d¹ dµy, ruét cÊp tÝnh vµg©yØach¶y.Sau đóVirusx©mnhËpvµo m¸u, h¹ch lympho, nh©n lªntrong c¸c tÕ bµo b¹ch cÇu ph¸ huûb¹chcÇu lµmgi¶msè lîngb¹chcÇu,g©ysuygi¶mmiÔndÞch.
IV.TriÖuchøngThêi gian nung bÖnh kho¶ng 7 ngµy. BÖnh thêngbiÓuhiÖnë3d¹ngchñyÕunhsau:4.1.D¹ng®êngruét§©ylµd¹ngphæbiÕnnhÊt,thêngm¾cëchã6-12tuÇntuæi.+ChãsètkÐodµitõlócph¸tbÖnh®ÕnlócchãbÞ®iØach¶ynÆng.ConvËtñrò,Ýt¨nhoÆcbá ¨n, n«n möa. Chã ®i Øa ch¶y, ph©n cãmµuhånghoÆccã lÉnm¸ut¬i,cã lÉnc¶niªmm¹cruétvµchÊtkeonhÇy,ph©ncãmïi tanhrÊt®Æctrngnh ruétc¸mÌph¬in¾ng. Chã thêng chÕt do Øa ch¶y mÊt níc,mÊt c©n b»ng ®iÖn gi¶i, sèc do néi ®éc tèhoÆc nhiÔm trïng thø ph¸t. Nh÷ng con kháibÖnhcãmiÔndÞchl©udµi.
4.2.D¹ngviªmc¬timD¹ngnµyhaygÆpë chã con4 - 8 tuÇntuæi. Chã bÖnh bÞ suy tim cÊp do virustÊnc«ngg©yho¹i töc¬ tim.ConvËt thêng cha biÓu hiÖn triÖu chøngg×nhngl¨nrachÕt®étngét.Nh÷ng trêng hîp kh¸c cã thÓ thÊy chãbiÓuhiÖnthiÕum¸unÆng,niªmm¹cnhîtnh¹thayth©mtÝm,thëkhã,n«nmöavµkªu la råi l¨n ra chÕt. Tû lÖ chÕt cã tíi50%.4.3.D¹ngkÕthîptim-ruétGÆpëchã6-16tuÇntuæi,convËtchÕtnhanhsau24giêtính từ khi có triệu chứng đầu tiên,doØach¶ynÆng,thiÕum¸u,sèctimvµphïphæi.
Chãbá¨n,mÖtmáin«nmöaliªntôc
Chãn«nmöaliªntôc
Chã®iØach¶yph©nmÇum¸uc¸mïih«ithèi®Æcchng
Chã®iØach¶yph©nmÇum¸uc¸mïih«ithèi®Æcchng
Ph©nchãlÉnm¸umïih«ithèi®Æcchng
Ph©nchãmÇum¸uc¸mïih«ithèi®Æcchng
ChãkiÖtsøcvµchÕt
V.ChÈn®o¸nChñ yÕu dùa vµo triÖu chøng l©msµng,cÇnph©nbiÖtvíibÖnhCarev× c¶ 2 bÖnh ®Òu m¾c ë chã con vµ ®i Øa ch¶y cã m¸unhngbÖnhCareph©n cãmµu cµphª, cã biÓu hiÖnthÇnkinhvµxuÊthiÖnc¸cnètsµitrªnda. BÖnh do Parvovirus ph©n cãmµuhångvµmïitanh®Æctrng..
VI.PhßngvµtrÞbÖnh6.1.PhßngbÖnh+ThùchiÖntètc«ngt¸cvÖsinhthóy+Tiªmphßngvacxinchochã.Vacxin®îc tiªm cho chã b¾t ®Çu tõ 6 - 7tuÇntuæi,nh¾c l¹isau3 -4 tuÇnvµ®Þnhkút¸ichñng1n¨m1lÇn.
6.2.§iÒutrÞ:+ Nguyªn lý cña viÖc ®iÒu trÞ bÖnh nµy lµ kÞp thêi bæ sung n íc vµ chÊt ®iÖn gi¶i, t¨ng c êng søc ®Ò kh¸ng vµ chèng nhiÔm trïng kÕ ph¸t.+ Hé lý: c¸chlyconvËtèm®Óën¬is¹chsÏ tho¸ng m¸t, tr¸nh mäi t¸c ®éng kÝchthÝch tõbªnngoµi,cungcÊp®ñnícuèng®ÆcbiÖttr¸nhchochãuèngph¶inícbÈn CÇn thùchiÖnc¸cbícsau+ C¾t n«n b»ng c¸ch tiªm atropin, hayprimeran2mltiªmdíida.+BæsungnícvµchÊt®iÖngi¶ib»ngbiÖnph¸p cho uèng ozeron 5%, tiÕp níc muèisinhlý0,9%hayníc®êngGlucoza5%vµotÜnhm¹chkhoeochã.
+ CÇm m¸u b»ng c¸ch tiªm Vitamin K;VitaminC.+CÇmØach¶yb»ngc¸chchouèngthuèc®ÆctrÞtiªuch¶ychãmÌo(ADP),ImodiumhayBiseptonngµyuèng1lÇn.+ChèngbéinhiÔmb»ngc¸chtiªmc¸clo¹ikh¸ngsinhnh:Gentamycin,Streptomycin+Penicillin,Enroflox…+ An ThÇn: khi chã cã triÖu chøng thÇnkinh, dïng c¸c lo¹i thuèc cã tÝnh chÊt anthÇn: Analgin, Seduxen, Meprobamat,Novocain.+ Trî søc, trî lùc, b»ng c¸ch sö dông c¸cthuèc nh:, Spactein; Vitamin B1; VitaminB12
§¬n thuèc điÒu trị cho 01 con chã 6 kg bịviªmruétØach¶y
RP1Atropin2cc1èngDS.tiªmdíida1lÇn,ngµytiªm1lÇnRP2.Analgin2cc1èngVitaminK2cc1èngVitaminB122cc1èngDS.TrénlÉn,tiªmb¾p1lÇn,ngµy1lÇn,tiªm3ngµyliÒnRP3Gentamycin2ccDS. tiªm b¾p 1 lÇn, ngµy tiªm 2 lÇn, tiªm 3ngµyliÒnRP4Glucoza5%120ccDS. tiªm truyÒn tÜnhm¹ch khoeo 1 lÇn, ngµytruyÒn1lÇn,tiªm3ngµyliÒn
BÖnhviªmgantruyÒnnhiÔmëchã(Hepatitiscontagiosacanina)
I.Kh¸iniÖmvÒbÖnhBÖnhviªmgantruyÒnnhiÔmcñachã (Hepatitis contagiosaCamina) (cßn gäi lµ RubarthDisease) lµ mét bÖnh truyÒnnhiÔm cÊp tÝnh ë chã do virusg©yravíibiÓuhiÖn®Æctrnglµ:gan sng, thiÕu m¸u, phï thòngxoang bông vµ xuÊt huyÕt lantrµn..
II.MÇmbÖnhVirusn»mtrongnhãmAdenovirusgäi lµ Canine Adenovirus, lµmétADNviruskh«ngcãvábäcngoµi,cãkÝchthíc70-90m.Virus®îcph©n lËp tõ chã bÖnh ë nhiÒuquècgianhngtÊtc¶®ÒucãcÊutróc gièng nhau, chóng chØ cãméttýpkh¸ngnguyªnduynhÊt.
III.TruyÒnnhiÔmhäc+ Lµmét bÖnh chung cña nhiÒu loµithó¨n thÞt.MÉnc¶mnhÊt lµchã tõ1tuÇntuæi®Õn1n¨m.Ngoµira,chån,c¸o,mÌo,gÊucòngmÉnc¶m.+ChãbÖnhthêngbµivirusqua®êngnícbät,níctiÓu,ph©n.ChãkháibÖnhvÉncãkh¶n¨ngbµivirustrongvßng6th¸ng. Chã khoÎ bÞ nhiÔm bÖnh chñyÕudovirusx©mnhËpvµo®êngtiªuho¸quathøc¨n,nícuèng.
+ Chã mÑ cã miÔn dÞch, cã thÓtruyÒn kh¸ng thÓ cho con qua s÷a®Çu.+ Sau khi x©m nhËp vµo c¬ thÓ,virus tÊnc«ngvµoc¸ch¹ch lympho,m¶ngpayerråivµom¸u,®Õnc¸cc¬quan tæchøc trongc¬ thÓnh l¸ch,phæi,thËnvµ®ÆcbiÖtlµgang©yviªmgan.Virusph¸huûc¸c tÕbµo,t¸c®éng lªn thµnhm¹chm¸u, g©yxuÊthuyÕtnÆng.
IV.TriÖuchøng:
-ThêigiannungbÖnh tõ7-10ngày.Tho¹t ®Çu viruts vµo m¸u sau ®ã®Õngang©yviªmgan lµmchãsèt40-41,0C.C¬n sèt kÐo dµi liªn miªn,chãkÐm¨n,chËmlínlßivËn®éng.-CãhiÖntîngthiÕum¸u lµmchoc¸cniªm m¹c nhît nh¹t, m¸u lo·ng lînghångcÇugi¶mrârÖt
-GansngtocãkhigÊp2-3lÇnb×nhthêng, bông chíng to cã chøa nhiÒudÞch trong xoang bông, sê vµo chãcãph¶nx¹®au®ín.-Phïëbông,ngùc,mim¾tcãkhiphïtoµnth©n,chãlu«nkh¸tníc.Chã®itiªuch¶yph©nlo·ng®«ikhilÉnm¸u
ChãbÞviªmgan,tÝch®ÇydÞchtrongxoangbông
ChãbÞviªmgan,tÝch®ÇydÞchtrongxoangbông
V. CHẨN ĐOÁN Căn cứ vào triệu chứng lâm sàng ta cần phân biệt với một số bệnh sau- Bệnh viêm gan do virut ở chó thường dễ nhận biết vì có những triệu chứng điển hình.Ở chó con, vùng bụng sưng to bị phù và thiếu máu.
- Bệnh care thường sốt cao và có quy luật, bệnh xuất hiện và tiến triển rất nhanh, điển hình là tiêu chảy ra máu,phân thường có mầu cà phê có thể có nốt sài trên da hay biểu hiện hần kinh. - Bệnh tiêu chảy do virut thường xuất hiện ở chó con, điển hình tiêu chảy phân màu hồng có mùi đặc trưng (mùi ruột cá mè phơi nắng)
IV. PHÒNG VÀ CHỐNG BỆNH
4.1. Phòng bệnh* Phòng bệnh bằng chăm sóc, nuôi dưỡng và vệ sinh môi trường
+ Chăm sóc nuôi dưỡng là biện pháp hàng đầu và rất qua trọng.
+ Cần chú ý vệ sinh tiêu độc chuồng và môi trường xung quanh
+ Chó ốm phải cách ly triệt để, không tiếp xúc với chó lành.+ Chó chết vì bệnh viêm gan truyền nhiễm phải đốt xác
hoặc chôn sâu giữa hai lớp vôi để tránh ô nhiễm môi trường. *PhßngbÖnhb»ngvacxinTiªmvacxin cho chó từ 4-5 tuần tuổi, sau đó tiêm nh¾c lại lúc 7-9 tuần tuổi. Hiệu lực miễn dịch của vacxin trong khoảng 9 -12 tháng
4.2.Trị bệnh + Dùng kháng huyết thanh chống bện viêm gan Kháng huyết thanh chỉ có tác dụng tốt ở giai đoạn đầu của bệnh, khi gan bị tổn thương, kháng huyết thanh hầu như không có hiệu lực
+ Dùng các loại thuốc tiêu phù: râu ngô, bông mã đề sắc lên pha thêm đường Glucoza cho chó uống, tiêm truyền đường Glucoza ưu chương cho chó bệnh + Dùng các loại thuôc bổ gan, thuốc tăng cường trợ sức trợ lực cho chó như Boganic, Cerepa, Methionin...
+ Cần thiết phải dùng các lọai kháng sinh trong các trường hợp nhiễm trùng kế phát
BỆNH LEPTO (XOẮN TRÙNG) (Leptospirosis)
I.Khái niệm về bệnh: Bệnh Lepto là bệnh chung giữa người gia
súc và các đông vật hoang giã khác do xoắn khuẩn gây ra.
Biểu hiện đặc trưng của bệnh là sốt da vàng, viêm thận, rối loạn tiêu hoá, rối loạn thần kinh và sẩy thai.
II. NGUYÊN NHÂN+ Do xoắn khuẩn Leptopira gây nên. Tuy nhiên những loài
động vật khác nhau cảm nhiễm những chủng Lepto khác nhau.
+ Trong tự nhiên các động vật gặm nhấm như chuột là nguồn tàng trữ, mang xoắn khuẩn Leptospira suốt đời, chúng liên tục bài tiết mầm bệnh ra ngoài môi trường làm ô nhiễm nguồn nước và thức ăn, từ đó xoắn khuẩn sẽ xâm nhầp qua niêm mạc đường tiêu hoá vào máu và gây bệnh cho chó lành.
+ Chó có thể nhiễm xoắn khuẩn do ăn thịt sống và những vật bị bệnh hay mang trùng, lúc này xoắn khuẩn xâm nhập vào niêm mạc đường tiêu hoá rồi vào máu và gây bệnh.
II. TRIỆU CHỨNG:
2.1. Thể quá cấp tính: + Bệnh phát ra đột ngột: chó sốt cao 40,5-410C,
bỏ ăn, mệt mỏi, thích mằm, mắt lờ đò, 2 chân sau yếu, có hiện tượng xung huyết kết mạc. Sau đó nhiệt độ giảm xuống 37-380C chó ủ rũ, khó thở, khát nước, nôn mửa.
+ Niêm mạc và da vàng xẫm, nước tiểu vàng.+ Tiếp theo có thể chảy máu mũi và nôn ra
máu, chó gầy rất nhanh thân nhiệt hạ, chó khó thở rồi chết trong thời gian 3-5 ngày.
2.2. Thể cấp tính
+ Chó bệnh sốt cao 40,5-41,50C mệt mỏi, ăn ít hoặc bỏ ăn.
+ Lúc đầu táo bón, phân có màu vàng, sau có một số con tiêu chảy.
+ Niên mạc, da vàng xẫm, nước tiểu vàng hoặc nâu ví có nhiều huyết cầu, có khi lẫn máu.
+ Phù thũng ở mí mắt, môi má và hoại tử da.+ Chó bệnh gầy nhanh và thiếu máu.
2.3. Thể mãn tính:+ Chó gầy yếu, dụng lông, thiếu máu, đôi
khi phù thũng, mặt ở yếm và ngực.+ Nước tiểu vàng tiêu chảy dai dẳng, có cái
bị sẩy thai.III. CHẨN ĐOÁN+ Căn cứ vào triệu chứng lâm sàng+ Căn cứ vào kết quả chẩn đoán vi sinh vật
học+ Chẩn đoán bằng phương pháp huyết thanh
học
IV. Phòng trị bệnh1. Phòng bệnh.
- Chăn sóc nuôi dưỡng chu đáo, cho ăn no đủ chất.- Vệ sinh tiêu độc chuồng nuôi và môi trường xung quanh
- Không cho chó lành tiếp xúc với chó đã bị bệnh lepto, vì nước tiểu chó bệnh mang nhiều xoắn khuẩn nguy cơ truyền bệnh dễ dàng.
- Cần diệt ve, chuột một cách triệt để vì đó là môi giới truyền bệnh
- Định kỳ tiêm vác xin phòng bệnh lepto cho chó, tiêm lần đầu vào lúc 6-8 tuần tuổi sau đó cứ mỗi năm tiêm một lần cùng với các loại vác xin phòng bệnh Care, parvo, viêm gan truyền nhiễm...
2. Chữa bệnh
- Dùng một trong các loại kháng sinh đặc hiệu có tác dụng với xoắn khuẩn Leptospira sau đây.
+ Erythromycin: tiêm bắp liều 20-25mg/kg thể trọng, chia 2-3 lần trong ngày.
+ Tylosin: tiêm bắp liều 20-30mg/kgthể trong/ ngày, chia 2-3 lần trong ngày.
+ Tiamulin: tiêm bắp dung dịch liều 1ml/kg thể trọng chia 2-3 lần trong ngày.
+ Erymutin: Dung dịch thuốc tiêm, thành phần gồm Erythromicin và Tiamulin HF. Tiêm bắp liều 1ml/5kg P ngày tiêm 2 lần tiêm liên tục 7-10 ngày.
+ Erythromycin tiêm bắp liều 20-25mg/kg P.
- Bổ xung các thuốc trợ lực, trợ sức:
+ Promix: Thành phần gồm có Promethazin, Dipyrone, Dexamethasone. Tiêm bắp liều 1ml/5kg thể trọng.
+ Glucoza 5%: Tiêm mạch máu liều 10 -20ml/kgP
+ Vitamin B1 2,5%, vitamin C 5%, B. complex tiêm bắp liều 3-5ml/con
+ Vitamin B12:Chống thiếu máu ,liều 100g/ngày.
+ VitaminK chống xuất huyêt tiêm bắp
Một số bài thuốc nam chữa bệng xoắn khuẩn cho chó:+ Bài 1: Hạt ý dĩ 50g
Vỏ quả cau già (Đại phúc bì) 50gNhân trần 100gChi tử (Quả dành dành) 50gNước sạch 1500ml
Đun sôi, cô đặc còn 500ml cho chó uống trong ngày, chia làm 2-3 lần.
+ Bài 2: Rau má 100g
Sinh địa 50g Nghệ già 50g
Thân, rễ, lá cây mã đề 100gNước sạch 1500ml
Đun sôi, cô đặc còn 500ml cho chó uống trong ngày.
+ Bài 3: Chữa phù toàn thân, phù bụng, lợi tiểu.Đại phúc bì (vỏ ngoài, vỏ giữa quả cau khô): 10-12g.
Nước sạch 1500ml Đun sôi, sắc đặc cho chó uống liên tục trong ngày.
BÖnhviªmruéttruyÒnnhiÔmëmÌo(Giảmbạchcầu)
Felieninfectiousenteritis(FelienPanleucopenia-F.P)
I.Kh¸iniÖmvÒbÖnh BÖnh viªm ruét truyÒn nhiÔm ë mÌo(Felien infectious Enteritis) hay cßn gäilµ bÖnh gi¶m b¹ch cÇu ë mÌo (Felien Panleucopenia) lµ mét bÖnh truyÒnnhiÔmcÊptÝnhdo1loµivirusg©yravíi®Æc®iÓmlµbÖnhxuÊthiÖn®étngét,con vËt n«n möa, Øa ch¶y vµ sè lîngb¹ch cÇugi¶m râ rệt. BÖnh l©y lan rÊtnhanhkhibÞbÖnhtûlÖtövongkh¸caotõ50%-90%..
II.MÇmbÖnhBÖnhdoviruscãtªnlµFelienParvovirus(F.P.V)n»mtrongnhãmParvovirus.Viruscã kÝch thíc nhá víi nh©n lµ ADN.Viruscãsøc®Òkh¸ngcaovíi®iÒukiÖnngo¹ic¶nhnªnchóngcãthÓtånt¹il©utrongm«itrêng.
III.TruyÒnnhiÔmhäc+ Toµn bé hä nhµ mÌo ®Òu m¾c bÖnh,mÉnc¶mnhÊt lµmÌo3th¸ng®Õn1n¨mtuæi.+ MÌo lín m¾c bÖnh nhng thêng ë thÓnhÑ. Ngoµi ra, chån còng mÉn c¶m víibÖnh.+Virusx©mnhËpvµoc¬thÓmÌoqua®êngh«hÊp,tiªuho¸vµoh¹chAmidan,h¹chruét råi vµo m¸u ®i kh¾p c¬ thÓ, ®ÆcbiÖtlµnh÷ngm«cãsùph©nchiatÕbµonhanh vµ lµ nh÷ng c¬ quan cã thÈmquyÒnmiÔndÞchnh tuyÕnøc, tuûx¬ng,l¸ch vµ c¸c nang lympho ë nÕp gÊp ruét,Virusph¸huûc¸cm«ënh÷ngtæchøcnµylµmsèlîngb¹chcÇubÞgi¶m.+MÌo®·kháibÖnhvÉnthÓ®µoth¶iviruscãthÓkÐodµivµith¸ng
IV.TriÖuchøngThêi kú nung bÖnh tõ 2 - 3ngµy, cã thÓ kÐo dµi 5 - 7ngµy.BÖnh thêngbiÓuhiÖnëc¸cthÓsau:+ ThÓ qu¸ cÊp tÝnh: BÖnhx¶yra ®ét ngét, ®au vïng bông,th©nnhiÖth¹convËtsuynhîcnghiªm träng vµ thêng chÕtsau24giê(haynghi lµmÌobÞtróng®éc)
+ ThÓ cÊp tÝnh: -MÌo sèt cao 400C trong 24 giê ®Çu, bá ¨n,n»m,kh«ngvËn®éng,mèo ở trongtr¹ngth¸iv«c¶m, l«ng xï, bÈn, niªm m¹c t¸i nhợt, tr¾ngbÖch- Rèi lo¹n tiªu ho¸: kh¸t nước d÷ déi, n«n ramËtcãbät,®iØach¶ynÆng,ph©nmïithèikh¾m®«ikhilÉnm¸u.- Con vËt cã ph¶n øng®au khi sê n¾n vµobông.-BÖnhtiÕntriÓntõ2-3ngµy.Th©nnhiÖth¹thÊph¬nmøcb×nhthêngsau®ãh«nmªvµchÕt,tûlÖchÕtkh¸cao50-80%.-Nh÷ngconcßnsèngqua5ngµythêngquakháimÌocãthÓb×nhphôcsauvµituÇn,lîngb¹chcÇul¹it¨nglªnb×nhthêng..
MÌobÞviªmruéttruyÒnnhiÔm
MÌobÞm¾cbÖnhgi¶mb¹chcÇu
+ ThÓ Èn tÝnh: phæbiÕnëmÌotrëngthµnh, con vËt chØ sèt nhÑ vµ gi¶mb¹chcÇu,ngoµirakh«ngcãméttriÖuchøng l©m sµng nµo kh¸c. MÌo kháibÖnhcãmiÔndÞchl©udµi.+ ThÓ thÇn kinh: GÆpëmÌo conkhimÌomÑbÞ bÖnh trong thêi kúmangthai, mÌo con ®Î ra mÊt kh¶ n¨ng®iÒuhoµvËn®éngmÌoconyÕuíttûlÖnu«isèngthÊp
V.ChÈn®o¸nChñyÕudùavµo®Æc®iÓmdÞchtÔhäc vµ triÖu chøng l©m sµng: BÖnhx¶y ra ëmÌo tõ 3 th¸ng tuæi®Õn 1n¨mtuæi,l©ylanm¹nh.MÌobÖnhsètli b×, cã triÖu chøng tiªu ho¸, viªmruétØach¶y,b¹chcÇugi¶mrârÖt.
VI.PhßngvµtrÞ6.1.PhßngbÖnhThùchiÖntètc«ngt¸cvÖsinhthóy+PhßngbÖnhb»ngvacxin:- Vacxin ®a gi¸ Leucoriglin phßng bÖnhgi¶m b¹ch cÇu vµ c¸c bÖnh h« hÊp dovirus g©y ra ë mÌo, tiªm cho mÌo b¾t®Çu tõ 8 tuÇn tuæi trë lªn, Sau 4 tuÇntiªmnh¾cl¹i.-MÌotrªn1n¨mtuæi,mçin¨mtiªmchñngvacxin1lÇn.
6.2.§iÒutrÞ:Hélý:c¸chlyconvËtèm®Óën¬is¹chsÏtho¸ngm¸t, ngõng cho ¨n, tr¸nhmäi t¸c®éngkÝchthÝchtõbªnngoµi.Dïngc¸cbiÖnph¸ptrîsøc,chèngmÊtnícvµ mÊt c©n b»ng ®iÖn gi¶i, sö dôngkh¸ngsinhchèngnhiÔmtrïngthøph¸t-Bổ sung nước và chất điện giải cho mèo bệnh bằng cách truyÒn vào tĩnh mạch kheo ch©ntrước dung dịch đường glucoza 5% hay dung dịch huyết thanh mặn ngọt đẳng trương với liÒu 20 -30ml/kgP
-Dïngthuèckh¸ngsinhchèngnhiÔmtrïng kÕ ph¸t : Ampicillin, G5000,Kanamycin, Amocylin tiªm b¾p haytÜnhm¹ch theo liªï chØ dÉn ngµy 2lÇn,liÖutr×nh3-5ngµy.- Bæ sung c¸c lo¹i thuèc trî lùc, trîsøc, an thÇn cho mÌo bÖnh nhvitaminB,C,VitaminB12,Analgin....-ChomÌo¨nthøc¨ndÔtiªuvµÝtsaut¨ngdÇn®ÕnkhÈuphÇnb×nhthêng
MétsèbÖnhkýsinhtrïng®êngm¸uëchã
BÖnh. Rickettsia (Canine Ehrlichiosis)I. Métsèth«ngtinchungvÒbÖnh:- Canine Ehrlichiosis hay cßn gäi lµ Canine
Rickettsiosis(bÖnhRickettsiaëchã).- BÖnh g©y ra dométmét sinh vËt nhá cã
tªnlµEhrlichiacanis.E.canislµsinhvËt®ah×nh th¸i, b¾t mµu gram ©m, thêng kýsinhtrongtÕbµob¹chcÇucñanh÷ngthµnhviªnthuéchächã.
- Ve chãRhipicephalus sanguineus lµ yÕu tètruyÒn bÖnh sinh häc c¬ b¶n. Ngoµi rabÖnhcòngcãthÓtruyÒntõnh÷ngconchãm¾c bÖnh sang con chã mÉn c¶m th«ngquatruyÒnm¸u.
- Bệnh có khắp nơi trên thế giới. Đặc trưng của bệnh là gây ra hiện tượng sốt cao, xuất huyết ồ ạt 2 bên mũi.
Rickettsia ký sinh trong tế bào
Rickettsia
Ve truyền Rickettsia
II. TRIỆU CHỨNG:
- Thời gian nung bệnh từ 10-21 ngày.
- Chó sốt cao, luôn chảy nước mắt ,nước mũi
-Kém ăn hay bỏ ăn, ủ rũ, gầy, thiếu máu, lượng hồng cầu, bạch cầu giảm, tốc độ huyết trầm tăng.
-Nếu chăm sóc nuôi dưỡng tốt bệnh có thể nhẹ và tự qua khỏi nhưng mầm bệnh vẫn còn tồn tại trong máu cho suốt đời, chờ thời cơ mầm bệnh lại có thể tái phát. - NÕu bệnh tiếp tục tiến triển nặng hơn, chã biểu hiện sốt cao 40-410C, sốt tái đi tái lại, mũi và tai chảy nước có mủ và máu, chó nôn liªntôc, hơi thở ra có mùi hôi thối, g©y vµ khét.
- ChãbÞ tiêu chảy và đái ra máu đen, lách sưng to có thể quan sát thấy từ bên ngoài thành bụng
-Rộp niêm mạc miệng, niêm mạc mắt, miệng có những đốm xuất huýêt, da vùng bẹn có những chấm xuất huyết đỏ, cãhiÖntîng phù ở chân và âm nang
- Chảy máu ồ ạt ở hai lỗ mũi: Đây là một triệu chứng điển hình của bệnh
- Chó thường chết trong vòng 7 ngày sau khi chảy máu mũi, trường hợp bệnh quá nặng, chảy máu ồ ạt chó có thể chết trong vòng 48 -72 giờ.
III. CHẨN ĐOÁN: Căn cứ vào biểu hiện lâm sàng như sốt cao xuất huyết ồ ạt ở mũi.- Trong phòng thí nghiệm: Dùng phương pháp soi kính phát hiện Rickettsia hoặc dùng bằng phản ứng huyết thanh học
IV. PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH
4.1. Phòng bệnh: Hiện nay chưa có vacxin, huyết thanh đặc hiệu phòng trị bệnh này- Phòng bệnh bằng chăm sóc nuôi dưỡng - Vệ sinh tiêu độc chuồng nuôi và môi trường xung quanh
- Không cho chó lành tiếp xúc với chó bị sốt xuất huyết
- Cần diệt ve một cách triệt để vì đó là môi giới truyền bệnh.
IV.§iÒutrÞ
4. 1. Hé lý: c¸ch ly ngay con vËt èmvào nơi yên tĩnh thoáng mát tránh mọi kích thích và tác động bên ngoài. VÖsinhchuångtr¹is¹chsÏ,choconvËt¨nnh÷ngthøc¨ndÔtiªu,giÇudinhdìng.CÇnluýr»ngc«ngt¸chélý®ãngvaitrß rÊt quan träng ®Æc biÖt quyÕt®ÞnhhiÖuqu¶®iÒutrÞ4.2.Dïngthuèc- Dïng thuèc ®iÒu trÞ ®Æc hiÖu nhTetracycline hay Doxycycline tiªmchovËtbÖnh
-TiªmchovËtbÖnhc¸c lo¹i thuèccÇmm¸u, trî søc, trî lùc, chÊtbætrî m¸u nh vitamin K, Spartein,VitaminB1,B12....-TruyÒn tÜnh m¹ch dung dÞch ®êngGlucoza,dungdÞchsinhlý mặn ngọt ®¼ngtr¬ng-TruyÒnm¸uchovËtbÖnhnh»mbæsunglîngm¸ubÞmÊtdomÇmbÖnh ph¸ hñy cÇn chó ý khitruyÒn m¸u nhÊt thiÕt ph¶i thöph¶nøngngngkÕtgi÷ahångcÇuconchovµhuyÕtthanhconnhËn
BÖnhLªd¹ngtrïng(CanineBabesiosis)
I.Nguyªnnh©nbÖnh:dosinhvËt®¬n bµo Babesia canis vµ Babesiagibsoni ký sinh bªn trong hång cÇucñachãg©yra- Babesia canis lµ lo¹i ®¬n bµo cãd¹ngh×nhqu¶ lª,giätníchayh×nhh¹t®ËukÝchthíc5–7m.Chóngthêng tån t¹i thµnh ®«i, nhng cã khicòngnh×nthÊytíi8®¬nbµotrongméthångcÇu
-BabesiagibsonicãkÝchthíctõ1®Õn 3m vµ thêng thÊy bªntronghångcÇuëd¹ngvßngnhÉn®¬nlÎ- BÖnh cã ë hÇu hÕt c¸c n¬imiÒnnóivµ®ångb»ng.- Ve chã Rhipicephalussanguineus lµ m«i giíi truyÒnbÖnhchochã.- Lª d¹ng trïng sinh s¶n theo 2h×nhthøc
+ Tõ 1 lª d¹ng trïng tronghångcÇusÏnÈychåi thµnh2sau®ãph¸vìhångcÇutho¸trangoµi råi sau®ã l¹inhiÔmvµométhångcÇukh¸c
+ Ve Rhipicephalus sanguileushótm¸u chã bÖnh, lª d¹ng trïngchui vµo ve qua qu¸ tr×nh ph¸ttriÓn sÏ trë thµnh bµo tö khi vehót m¸u chã sÏ truyÒn bµo tösang chã, bµo tö®ã x©mnhËpvµohångcÇuph¸ttriÓnthµnhlªd¹ngtrïngg©ybÖnh.+ChãnhËpngo¹ivµchãnondíi6 th¸ng tuæi dÔ m¾c vµ thêngbÖnh nÆng, tûlÖ chÕt cao 60-70%.
II.TRIEUCHƯNGBÖnh xuÊt hiÖn ë 2 thÓ cÊp tÝnh vµ
mạntÝnh1.ThÓcÊptÝnh+ Chã sèt cao 39,5-40,50c, sèt kÐo dµitrong 2-4 ngµy, chó ñ rò vµ n»m bÖt, c¸cniªmm¹cnhîtnh¹tdothiÕum¸u+ Sè lîng hång cÇu gi¶m râ rÖ, b¹ch cÇut¨ng10-12ngh×n/mm3
+NíctiÓulóc®Çutr¾ng®ôcsau®án©u+ChãkhãthënhÞpthënhanh,cãhiÖntînghoµng®¶ndavµniªmm¹c+ Chã con díi 12 th¸ng tuæi thêng chÕtsau 1 tuÇn víi biÓu hiÖn nhiÖt®é, huyÕt¸ph¹vµtrôytimm¹ch.
2.ThÓmạntÝnh
+Chã¨nuèngb×nhthêngnhngthêng mÖt mái, gÇy s¬ x¸c kémlinhho¹t,Ýtho¹t®éng,l«ngrôngdÇn.+ Chã sèt nhÑ 39-400c sau ®ãgi¶m,Ýtl©usaul¹isèttrël¹i- Níc tiÓu cã mµu dá n©u, nÕukh«ng ®iÒu trÞ kÞp thêi chã sÏchÕt trong vßng 30-40 ngµy v×kiÖtsøcvµthiÕum¸unÆng
III.phßngvµtrÞbÖnh
1.PhßngbÖnh- ThùchiÖn tèt kh©uh¨msãcvµnu«idìngvµvÖsinhthóy- Hµng ngµy dän chuång thu nhÆt ph©n®ævµohèsölý.-§Þnhk×tÈyuÕvÖsinhchuångnu«i,còinhètchã,n¬iëcñachãvµm«itrêngxungquanh®ÓdiÖtmÇmbÖnh-Kh«ng th¶ r«ng chã mÌo, kh«ng cho chã mÌobÖnh tiÕp xóc víi bªn ngoµi ®Ó h¹n chÕ l©ynhiÔmmÇmbÖnh.-Nh÷ngn¬i®·cãbÖnhph¶i®Þnhk×kiÓmtram¸uchã®Óph¸thiÖnchãbÖnhvµchãmangtrïng®iÒutrÞkÞpthêih¹nchÕl©ylan
2.§iÒutrÞNguyªn t¾c chung: ®iÒu trÞ
nguyªn nh©n kÕt hîp ®iÒu trÞ triÖuchøng,trîsøckÕthîpch¨msãcvËtbÖnh.CãthÓdïng1trongc¸clo¹ithuèc®ÆctrÞlªd¹ngtrïngsau:
+ Haemosporidin víi liÒu 0,5mg/kgpha víi níc muèi sinh lý theo tû lÖ 2%,tiªm vµo b¾p thÞt sau 15 ngµy cã thÓtiªml¹ilÇn2.
+ Berenyl (Azidin) víi liÒu 4-5mg/kgphavíinícmuèi sinh lý thµnhdungdÞch5-10%,tiªmvµob¾pthÞthaym¹chm¸u.NÕu cÇn thiÕt cã thÓ tiªm nh¾c l¹i sau15-20ngµy
-§iÒutrÞtriÖuchøng:+Chèngch¶ym¸uruét:dïngVitaminK:+ Trî søc trî lùc b»ng c¸ch tiªm VitaminB1,Vitamin B12 , vitamin C 5%, B.Complex...+ Bæ sung níc vµ chÊt ®iÖn gi¶i b»ngc¸chtruyÒndungdÞchsinh lýmÆnngät®¼ng ch¬ng víi liều 20 30ml/1kgPcho vËtbÖnh.+ Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ dïngph¬ngph¸ptruyÒnm¸uchochãbÖnh
+Chèngvµngdahoµng®¶n:cãthÓsödôngmétsèbµithuècnam
Bµi 1: H¹t ý dÜ 50g, vá qu¶caugiµ(®¹iphócb×)50g,nh©ntrÇn100g,chitö(qu¶dµnhdµnh)50g, níc s¹ch 1500ml. §un s«i c«®Æc cßn 500ml, cho chã uèngnhiÒulÇntrongngµy
Bµi2:Raum¸100g,nghÖgiµ50g,th©nl¸rÔc©ym·®Ò100g,nícs¹ch1500ml®uns«ic«®Æccßn 500ml cho chã uèng hµngngµy
BÖnhLþdoamipI. Métsèth«ngtinvÒbÖnh: BÖnhlþdoamipgÆpëtÊtc¶c¸c
løa tuæi cña chã, mÌo, chã tõ 12th¸ngtuæitrëxuèngthêngm¾cëthÓcÊptÝnh,(chãdíi4th¸ngtuæim¾c víi tû lÖ cao nhÊt vµ nÆngnhÊt)chãtrªn12th¸ngthêngm¾cëthÓm¹ntÝnh. Ngêi m¾c bÖnh lþ Amip cã thÓl©ysangchãmÌovµngîcl¹i
II.Nguyªnnh©ng©ybÖnh:
+ Do Emtamoeba Hystolytica g©y ra. EH tån t¹i díi hai h×nhthøc, ho¹t ®éng vµ kh«ng ho¹t®éng,+ ThÓho¹t®éng còng cã2 thÓkh¸cnhau: -ThÓ¨nhångcÇug©ybÖnhvµthÓ cha ¨n hång cÇu cha g©ybÖnh.+ëchãkháeEHctróchÝnh뮹itrµngnhngnãëthÓho¹t®éngcha¨nhångcÇu
+Khisøc®Òkh¸ngcñac¬thÓbÞgi¶m sót nã nhanh chãng trëthµnhthÓ ho¹t ®éng ¨n hång cÇu g©ybÖnhchochãmÌo+SaukhinhiÔmbÖnhconvËtcãthêi gian ñ bÖnh tõ 15-20 ngµy.Trongthêigiannµybµonangph¸ttriÓnthµnhthÓho¹t®éngvµchêthêic¬g©ybÖnh
amip
amip
III.TriÖuchøng+ëthêikú®ÇuchãmÌo¨nÝt,mÖtmái,ñrò, kÐm nhanh nhÑn. NhiÖt ®é c¬ thÓkh«ng t¨ng,ph©n t¸osau®ãchuyÓnsanglo·ngdÇn,ph©ncãmÇuvµngx¸mvµcãmïitanhkh¾m,convËt®iØanhiÒu lÇn trongngµy.+ Mçi lÇn ®i Øa th× rÆn nhiÒu lÇn lu«ncong lng ®Ó rÆn, chã thêng rªn rØ biÓuhiÖntr¹ngth¸i®au®ín.+Chã®iØamçilÇnrÊtÝtph©n,ph©nchØlµ mét thø dÞch nhÇy nh mòi, tiÕp theoph©n chuyÓn sang mÇu ®á t¬i hay lê lêm¸u c¸ cã khi cã mñ do béi nhiÔm. NÕukh«ng®iÒutrÞkÞpthêichãmÌosÏbÞchÕttrongvßng5-7ngµydobÞkiÖtsøc.
nh÷ngtrênghîpchómÌo®îcch¨msãctètcã thÓchuyÓn sang thÓ lþm¹n tÝnhkhi®ãEHsÏctróëtrongv¸chruét®îic¬héig©y bÖnh, ë chã bÞ thÓ lþ m·n tÝnhthØnhtho¶ngl¹iph¸tbÖnh1®îtmçi®îtkho¶ng5-7ngµylµmchochãbÞgÇycßmIV.ChÈn®o¸n:Dùa vµo triÖu chøng l©m sµng chãmÌo®itiªuch¶y,mçilÇn®iØaph¶irÆnkhãkh¨n, ®i nhiÒu lÇn trong 1 ngµy lîngph©n1 lÇn®irÊtÝtvµ lu«ncã lÉnchÊtlÇy nhÇy vµ m¸u. §Ó cã kÕt luËn chÝnhx¸c ta cã thÓ lÊy ph©n lµmxÐt nghiÖmtrongphßngthÝnghiÖmvÒkýsinhtrïng
V.PhßngvµtrÞbÖnh5.1. Phßng bÖnh: +ThùchiÖntètc«ngt¸cvÖsinhthóy¨ns¹ch,uèngs¹ch,ës¹ch+§ÞnhkúlÊyph©nlµmxÐtnghiÖm®Óph¸thiÖnmÇmbÖnh+Ph©n chã ph¶i®îc thu gom vµ ñtheoph¬ngph¸pñsinhvËthäc
5.2.TrÞbÖnha. Nguyªn t¾c ®iÒu trÞ:+Dïngho¸ d îc ®Æc trÞ diÖtAmip,thuècph¶idïng®óngliÒutr¸nht×nhtr¹ngAmipchuyÓnthµnhbµonangvµchêdÞpt¸iph¸tkhicãc¬héi®ångthêicÇnthiÕtph¶iphèihîpc¸c lo¹i thuèckh¸ngsinhchènghiÖn tîngbéinhiÔm+Bæsungc¸clo¹ithuèctrîsøctrî lùcc¸clo¹ivi taminnh»mlµmt¨ngcêngsøc®Òkh¸ngchoc¬thÓchãmÌo+T¨ngcêngkh©uhé lý,ch¨msãcnu«idìngvµvÖsinh thóy
b.Dïng thuèc vµ ho¸ d îc:+MetronidazolvíiliÒu40-50mg/kgTTtrong1ngµychochãmÌouèngliªntôctrong5ngµyliÒnsau®ãnghØ5ngµyråil¹itiÕptôcdïnglÇnthø2+ Becberin liÒu 50mg/kgTT trong 1ngµychochãmÌouèngliªntôc5ngµyliÒnhoÆccã thÓdïngDyhydroEmitin3mg/kgTT cho chãmÌo uèng 4-5 ngµyliÒn
+ Chèng vi khuÈn béi nhiÔm b»ngkh¸ng sinh: nhBisepton(Trimazzol)1gr/10kgTTngµyuèng2lÇn,Trimethozasol24%tiªmb¾pvíiliÒu1ml/5kgTTtiªm5-7ngµyliÒnhoÆccãthÓdïngEroflox. T, Gentamycin 1ml/5kgTTtiªmb¾pcho chãmÌo ...chó ý cÇn thiÕt ph¶idïng c¸c lo¹i thuèc cÇm m¸u nhvitaminKvµc¸clo¹ithuèct¨ngcêngsøc®Òkh¸ngvµbåibæc¬thÓchochãmÌonhtruyÒndungdÞchhuyÕtthanhmÆnngät®¼ngch¬nghoÆchoÆc dung dÞch®êng Glucoza 5%víi liÒu 20-30ml/kgP, tiªm b¾p c¸clo¹iVitaminB1,B12,CchovËtbÖnh
c.Mét sè bµi thuèc nam chòa bÖnh lþ Amip cho chã mÌo
Bµi 1:l¸m¬tamthÓ50g,trønggµ1qu¶. Th¸i nhá l¸m¬ sau khi®· röas¹ch®Ó r¸o níc cho vµo ch¶o®¶o®Òuchol¸m¬chÝntíi®ậptrønggµvµo råi®¶ochochÝn®ÒuchochãmÌo¨nngµy2-3lÇncho¨nliªntôctõ3-5ngµy
Bµi 2: Bóp sim hoÆc l¸ sim non100gr cho vµo 1lÝt níc thêng råi®ems¾cdÆccßnl¹i300-500mlchothªm 10gr muèi ¨n råi cho chã mÌouènghµngngµyBµi 3: Camth¶o10gr,l¸chÌ100gr,nícthêng300ml®em®uns«icßn l¹ikho¶ng100mlchochãmÌouèngmçilÇn 10-15ml. Ngoµi ra kinh nghiÖmnhiÒun¬i cho thÊycã thÓdïng táigi·nháng©mvíinícs«i®Ónguéivíitû lÖ 10% läc lÊy níc thôt vµo trùctrµngchãmÌochokÕtqu¶®iÒutrÞcao
BÖNHKÝSINHTRïNG®êngruétBÖnhgiun®òa(Ascariasis)
I .NGUYÊN NHÂN
+ Do giun đũa Toxocara canis gây ra, giun ký sinh trong ruột non của chó mèo. Đây là bệnh phổ biến của chó,mèo trên khắp các châu lục.
+ Bệnh thường ở chó, mèo con từ 1-4 tháng tuổi. Chó mèo nhiểm bệnh do ăn phải trứng giun có lẫn trong thức ăn, nước uống hay các đồ dùng có lẫn mầm bệnh, trứng phát dục đến giai đoạn ấu trùng cảm nhiễm chui ra khỏi trứng xuyên vào thành ruột, lột xác trở thành giun trưởng thành, lại tiếp tục đẻ trứng và sinh sôi nẩy nở gây bệnh
+ Ấu trùng có thể qua hệ tuần hoàn của chó mẹ khi mang thai và đi vào bào thai, do đó chó con sau khi sinh ra đã mang sẵn mầm bệnh trong cơ thể, đến 21 ngày tuổi gây thành bệnh nặng cho chó con.II. TRIỆU CHỨNG .
Bệnh giun đũa gây tác hại chủ yếu ở chó, mèo nhỏ từ 20 ngày tuổi đến 2-3 tháng tuổi
Biểu hiện :
- Gầy còm, lông xơ xác, kém ăn, suy nhược, thiếu máu .
- Bụng phình to như bụng cóc, căng tròn, thỉnh thoảng có từng đoạn ruột nổi lên nhu động, ấn tay vào đó có cảm giác cứng chặt, đó là đoạn ruột bị giun lèn chặt
- Nôn mửa, tiêu chảy, rên rỉ do đau bụng, có khi nôn ra giun, phân thải ra ngoài màu xám trắng, thối khắm đôi khi lẫn cả giun.
- Chó, mèo nhỏ khi bệnh nặng, các ấu trùng trong quá trình di hành trong cơ thể gây viêm gan, thận, phổi, có khi tắc ống ruột, tắc mật, đôi khi giun đũa chọc thủng ruột.
- Độc tố giun đũa có thể tác động đến thần kinh trung ương gây co giật
- Chó,mèo trưởng thành khi bị nhiểm giun đũa thường không biểu hiện rõ nét, chỉ gây còm,lông xơ xác, đôi khi nôn khan, nhưng nó là vật chủ mang mầm bệnh
III.PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH 3.1.Phòng bệnh
-ThùchiÖntètkh©uvÖsinhthóy - Định kỳ vệ sinh chuồng, cũi nhốt chó mèo và môi trừờng xung quanh để diệt mầm bệnh (phun Chloramin B 0,5% hay nước vôi 10%).- Định kỳ kiểm tra phân chó mèo phát hiện mầm bệnh .- Không thả rông chó mèo hàng ngày dọn chuồng thu nhặt phân đổ vào hố xử lý.- Định kỳ tẩy giun cho chó mèo, tẩy cho chó mẹ để phòng lây nhiểm cho đàn con bằng một trong các loại hoá dược sau đây: Piperazin, Santonin, Vermox, Decaris, Levamisol, Niclosamide, Furaca
3. 2. Điều trị
- Piperazin adipinat: liều 0,1-0,3g/ kg thể trọng, trộn thuốc vào sữa, cháo cho ăn hay hoà nước cho uống. Với chó mèo nhỏ hoà thuốc vơi nước cháo cho vào bình bú, hay cho vào bơm tiêm nhựa bơm vào miệng cho từng con.
-Vermox (Mebendazol, Mebenvet): liều 80-100 mg/ kg thể trọng cho uống, chia làm 2 lần, uống trong 2 ngày
-Levamisol: cho chó mèo uống với liều 15-20 mg/ kg thể trọng tẩy một lần,
- Hamectin liều 1ml/10kg tiêm dưới da
-Tetramison: liều 10 mg / kg thể trọng cho uống, nếu dùng tiêm với liều 7,5 mg/kg thể trọng.
Chú ý :cho chó, mèo uống một lần sau khi ăn, không dùng cho chó, mèo đang mang thai ở giai đoạn cuối vì thuốc kích thích thần kinh phó giao cảm và cơ trơn - Trong khi tẩy giun nên kết hợp dùng thuốc bổ trợ: vitamin C, vitamin B1, vitamin B.complex, truyền sinh lý mặn ngọt
BỆNH GIUN MÓC (Ancylostomatosis)I. NGUYÊN NHÂN
Do giun móc Ancylostoma Canium gây nên. Biểu hiện đặc trưng cña bÖnh là thiếu máu, viêm ruột cấp và mạn tính, có kèm theo chảy máu ruột. Đây là một trong những bệnh giun tròn gây thiệt hại nhiều nhất cho chó mèo. Bệnh phổ biến rộng khắp nơi trên thế giới và sảy ra quanh năm. Chó mèo non thường mắc bệnh nặng hơn chó, mèo trưởng thành.
Trứng giun móc theo phân thải ra ngoài, nở ra ấu trùng rồi thành ấu trùng cảm nhiểm bám vào thức ăn, nước uống và môi trường xung quanh. Chó, mèo nuốt phải ấu trùng cảm nhiểm vào đường tiêu hoá, phát triển thành những giun trưởng thành sống ở ruột non, tập trung ở phần tá tràng.
Ấu trùng cảm nhiểm thải ra môi truờng xung quanh, có thể qua da mà gây bệnh cho con vật. Khi qua da chó mèo con, ấu trùng không gây ra phản ứng cục bộ, nhưng khi qua da chó mèo trưởng thành, ấu trùng gặp sự phản ứng mạnh mẽ của da, thể hiện viêm tấy rõ rệt do ấu trùng chết tạo ra
II.TRIỆUCHỨNG- Vật bệnh bỏ ăn hay ăn rất ít, nôn mửa liên
tục, có khi nôn ra máu
- Do giun móc khi bám vào ruột hút máu tiết ra một chất kháng đông và đưa đến hiện tượng xuất huyết ruột, gây tổn thương niªmm¹c ruét, trên cở sở đó các vi khuẩn gây bệnh có điều kiện kÕ phát
- Rối loạn tiêu hoá: viêm ruột cấp tính và mạn tính, do tác động cơ giới và độc tố của giun móc nên gây tiêu chảy dử dội, phân lẫn máu màu cà phê hoặc màu đen có dịch nhày và mùi tanh khắm.
- Xuất hiện hội chứng thần kinh do độc tố giun móc thấm vào máu đi khắp cơ thể
- Chó mèo non thường chết do mất máu mất nước.
III.PHßNGVµTRÞBÖNH3.1.phßngbÖnh-VÖsinh¨nuèng:¨nchÝn¨ns¹chvµuèngs¹ch®Óng¨nngõaÊutrïnggiunmãc.- §Þnh k× tÈy uÕ vÖ sinh chuång còi nhèt chãmÌovµm«itrêngxungquanh®ÓdiệtmÇmbÖnhbằng CloramB0,5%haynícv«i10%)- Hµng ngµy dän chuång thu nhÆt ph©n ®ævµohèsölý- §Þnh k× kiÓm tra ph©nph¸t hiÖnmÇmbÖnh®Ódùphßng.- Kh«ng th¶ r«ng chã mÌo, kh«ng cho chã mÌobÖnh tiÕp xóc víi bªn ngoµi ®Ó h¹n chÕ l©ynhiÔmmÇmbÖnh.-§Þnhk×4th¸ngtÈy1lÇn®Óphßngl©ynhiÔmb»ng mét trong c¸c ho¸ dîc sau ®©y:Mebendazon,Dovenix
3.2.§iÒutrÞ + Nguyªn t¾c chung: TÈy giunmãc b»ng thuèc ®Æc trÞ, ®iÒu trÞtriÖuchøngvµthuècbætrîkÕthîphélý,ch¨msãc,nu«idìngtèt
-ThuèctÈy:cãthÓdïngméttrongc¸cläaithuècsau:
+Mebendazol (Vermox): chouèngvíi liÒu 80-100mg/kg thÓ träng, chialµm3lÇnuèngtrong3ngµy.
+Dovenix: pha lo·ng thµnh 2,5%tiªmdíidachochãvíiliÒu1ml/20-30kgthÓträng
+ §iÒu trÞ viªm ruét: Biseptol cho uèngliÒu1g/ngµy,mÌouèng0,5g/ngµy+ Trimethazol 24% tiªm b¾p thÞt liÒu0,5-1ml/con.Chèngch¶ym¸uruétVitaminK:tiªmb¾pliÒu 1ml/con víi chã, 0,5ml/con víi mÌo,ngµytiªm2lÇn.Bæ xung c¸c thuèc trî lùc t¨ng cêng søc®Òkh¸ng+VitaminB1,vitaminC5%,B.complex+TruyÒnhuyÕt thanhmÆnngät®¼ngtr¬ng
BỆNHSÁNDÂY(Cestodiosis)I.Métsèth«ngtinvÒbÖnh:BÖnhs¸nd©y lµmétbÖnhphæbiÕnë chãdo loµis¸n d©y Teania spp g©y ra. HiÖn cã 8loµi s¸nd©yg©ybÖnhchochãph©nbèhÇuhÕtëc¸cvïng®Þa lýkh¸cnhau.S¸ntrëngthµnhkÝsinhtrongruétnonchãmÌobµi xuÊt trøng qua ph©n ra ngo¹i c¶nh,trøng sÏ h×nh thµnh Êu tróng vµ chui rakháitrøngsau21ngµy,Êutrïngb¬itrongníc chui vµo c¸c loµi gi¸p x¸c, Êu trïngph¸t triÓn thµnhÊu trïngg©ynhiÔmtrong thêi gian 20 ngµy, sau ®ã kÝsinh trong c¬ hay phócm¹c cñaÕchnh¸i
Chã mÌo ¨n ph¶i Õch nh¸i cã Êutrïngth×sau13-15ngµysÏ trëthµnhs¸ntrëngthµnh
II.TRIỆUCHỨNGChãmÌothêngm¾cë2thÓ:
1.ThÓcÊptÝnh-ThênggÆpëchãmÌonhátõ1-4th¸ngtuæi-BiÓuhiÖnkÐm¨nn«nmöaliªntôc(dos¸nb¸mvµov¸ch ruét g©y ra nh÷ng tæn th¬ng niªm m¹c vµkÝchthÝchg©yn«n)-Ch¶ym¸uruét(dos¸ncãnhiÒumãcb¸mvµov¸chruétg©y tæn th¬ngm¹chm¸u)ph©ncãmµux¸mhoÆc®át¬i.- Viªm ruét thø ph¸t do nh÷ng vi khuÈn®êng ruétbéinhiÔmnh:Salmonellamurium,Proteusvulgaris,Ecoli,Staphylocooccusaureus-Rèi lo¹n tiªuho¸ thêngxuyªn: lóc t¸obãn, lóc tiªuch¶ytrongph©ncãniªmm¹cruéttrãcravµcã lÉnnh÷ng®èts¸nrôngra.NÕukh«ng®îcch¨msãcvµ®iÒutrÞkÞpthêi,chãmÌonhiÔms¸ntûlÖchÕtcao60-70%doviªmruétmÊtm¸u,mÊtnícvµchÊt®iÖngi¶i.
2.M¹ntÝnh:-ChãmÌotrëngthµnhthêngbÞbÖnhm¹ntÝnh: ¨n Ýt gÇy cßm, s¬ x¸c, rèi läan tiªuho¸,viªmruét,trongph©ncã®èts¸ngiµrông ra, khi rango¹i c¶nh®èt s¸nvÉncö®éng®îc,®èts¸nnhátr«nggièngh¹tdanªngäilµs¸nh¹tda. Giai ®o¹n cuèi biÓu hiÖn c¸c héi chøngthÇnkinh:runrÈyhoÆcng¬ng¸c,n»ml×métchçhoÆctrënªnd÷tîn.NÕukh«ng®îc®iÒutrÞchu®¸ochãmÌotrëngthµnhchÕttrongtr¹ngth¸ithiÕum¸ukÐodµivµkiÖtsøc.
III.PHßNGVÀTRỊBỆNH 1.PhßngbÖnh: - VÖ sinh thó y: ¨nchÝn,¨ns¹chvµuèngs¹ch.Kh«ngchãchã¨nthÞtsèng,vËtsèng®Ótr¸nh¨nph¶iÊutrïngs¸nd©y.
-§Þnhk×tÈyuÕvÖsinhchuångnu«i,còi nhèt chã, n¬i ë cñamÌo vµm«i trêngxungquanh®ÓdiÖtmÇmbÖnh
- Hµng ngµy dän chuång thu nhÆtph©n®ævµohèsölý.- §Þnhk×kiÓm traph©nvµ theodâi chãmÌo ph¸t hiÖn mÇm bÖnh ®Ó tÈy dùphßng.
- Kh«ng th¶ r«ng chãmÌo, kh«ng chochãmÌobÖnhtiÕpxócvíibªnngoµi
2.§iÒutrÞNguyªnt¾cchung:tÈys¸nkÕthîpvíi
®iÒutrÞtriÖuchøngvµtrîsøcchogiasócbÖnh®ångthêihélý,ch¨msãc,nu«idìngtètTÈys¸nd©ychochãmÌocãthÓdïngméttrongc¸cloaithuèctÈysau:Niclosamide: chã mÌo uèng víi liÒu 80-100mg/kgthÓträngthuècchØchouèng1nöaliÒuvµobuæis¸ngkhichacho¨n.Sau®ã1giê chouèngnèt nöa liÒu cßn l¹i. 3giêsaukhiuèngthuècmíicho¨nb×nhthêngsau6-8giês¸nchÕtvµtheoph©nrangoµi.Sau20ngµynÕuvÉnph¸thiÖnthấy®èt s¸n trong ph©n chã,mÌo ph¶i tÈy l¹ilÇn2theo®óngquytr×nhnhlÇn®Çu
+LopatolcãthÓdïngchochãhaymÌo tõ 3 tuÇn tuæi vµ chã mÌo c¸i®angmang thai. Thuèc cã thÓ uèngtrùc tiÕp hay trén víimét Ýt thøc ¨n,chØ uèng 1 lÇn liÒu 50mg/kg thÓträng. Cho chãmÌouèng khi®ãi vµsau®ã1-2giê,cho¨nuèngb×nhthêngnÕuchas¹chs¸ncãthÓtÈyl¹ilÇn2sau1tuÇnnhquytr×nhlÇn®Çu.
+Mebendazol: cho chãmÌo uèngvíiliÒu80-100mg/kgthÓträng
-MétsèbµithuècnamtÈys¸nëchãmÌo:+Bµi1:
H¹tbÝng«bãcvá 100g§êngmÝahaymËt 50g
H¹tbÝng«giangkh«t¸nnhátrénvíi®ênghaymËtcho¨ntrong1lÇntrongngµy.sau 3 giê cho uèng thuèc tÈy Natrisulfat,Magiesulfat
+Bµi2:H¹tcau 100gNícs¹ch 500ml
§un s«i c« ®Æc cßn l¹i 200ml, läc b· chouèng liÒu 5-10ml/kgthÓ träng. Tríc khi chouèngchonhÞn¨n4-5giê.saukhichouèngníc s¾c h¹t cau 1 giê cho uống thuèc tÈyMgSO4.
+Bµi3:H¹tbÝng«kÕthîpvíinícs¾ch¹tcau:Nh©nh¹tbÝng«:50-100gchochã ¨n
lóc®ãivµolócs¸ngsím.H¹t cau 60-80g cho thªm níc®un s«i,
c«®¾cchouèng, saukhiuèng1giê chouèngliÒuthuèctÈy(Na2So4,MgSo4)
Nícs¾ch¹tcaucãt¸cdônglµmtªliÖt®Çus¸ncßnbÝng«cãt¸cdônglµmtªliÖtkhócgi÷avµkhóc®u«icos¸ndo®ãsùphèihîpnµysÏtÈy®îctriÖt®Óh¬n.
Bµi4:Válùukhot¸nnhá 60gNícs¹ch 1000ml
Ng©m vá lùu trong kháang 6 giê, sau ®ãs¾c cßn 300ml, läc bá b· cho uèng buæi s¸ng,chialµm2-3lÇnmçilÇnc¸chnhau30phót.SaukhiuèngliÒucuèicïng2giêth×chouèng1liÒuthuèctÈy
BÖnhghÎchãI. Khái niệm về bệnh:
Bệnh ghẻ của chó là một bệnh ngoại ký sinh trùng do cái ghẻ ký sinh ở dưới lớp biểu bì của da, ở bao chân lông hay ở trong lớp mỡ dưới da chó gây lên. Đặc điểm của bệnh là gây ra các nốt ghẻ, gây hiện tượng ngứa ngáy khó chịu và rụng lông ở chó.
II. Các thể bệnh ghẻ của chó mÌoA. Ghẻ trên da a.Nguyªnnh©ng©ybÖnh: Do loµi ghÎ
Sarcoptes Canis g©y ra. GhÎ trëngthµnh ®µo c¸c ®êng r·nh s©u vµngo»n nghÌo ë bªn díi líp biÓu b× cñadachã,ghÎc¸i®Îtrøngvµo®ãvµn»mngayt¹i®ãkh«ngchÞuchuirakhái®êng r·nh, trøng vµ ph©n cña c¸i ghÎlu«ntånt¹itrong®êngr·nh®ã.ChÝnhv×thÕmµlípbiÓub×díidacñachãbÞph¸huûnªnc¸cvikhuÈng©ymñx©mnhËp lµm da chã sngmäng®á lªn råithµnhmñ®Æc. Thêi gian tõ khi trøngph¸tdôctrë thµnhconghÎ trëngthµnhmÊtkho¶ng10–15ngµy
b. TriÖu chøng: Môn ghÎ thêngxuÊt hiÖn ë chç da máng nhbông, n¸ch bÑn, gèc tai, xungquanh bÇu vó, chã lu«n ngøang¸y khã chÞu, chã thêng ph¶idïng ch©n g·i hay dïng r¨nggÆm, c¾n vµo chç ngøa. CãhiÖn tîng dÞch rØ viªm tiÕt ratrªnbÒmÆtda, l©udÇnkh«l¹i®ãng thµnh vÈy kÐt l¹i cã mñ®Æc bªn trong. Chã ngøa ng¸yg·iliªntôclµmmônmñvìloÐtra
ChãbÞghÎtoµnth©n
ChãbÞghÎtrªndamÆt
ChãbÞghÎtrªndam¾t
B.BÖnhghÎbaol«ngcñachã
1.Nguyªnnh©ng©ybÖnh:Doc¸ighÎcãtªnlµDemodexCanisg©yra,ghÎkýsinhëmµng bäc xung quanh cña l«ng hoÆctrong tuyÕn mì díi da cña chã. Toµn bévßng®êi cñaghÎ bao l«ng®Òuph¸tdôctrªnc¬thÓchã.
2.TriÖuchøngthêngxuÊthiÖnë2d¹ng+ D¹ng ghÎ kh«: Thêi kú ®Çu cña bÖnhthÊychãrôngl«ngtrªndatr¸n,mÝm¾t,4ch©n da dµy cém thµnh mÇu ®á xÉm.ChãbÖnhbÞngøathêng®ach©nlªn®Ógh·i
+ D¹ng ghÎ mñ: trªn da cña chã xuÊthiÖn nh÷ng môn mñ sng mäng bªntrong chøa ®Çy mñ ®Æc qu¸nh mµuvµng x¸m. T¹i nh÷ng vïng nµy da nh¨nnheo, l«ng rông, l©u ngµy c¸c tæ chøcchÕtcïngvíidÞchviªmbÕtl¹it¹othµnhc¸cvÈykh«cøngvµdµycémlªn.TrênghîpbÖnhnÆngtoµn th©nchã trôi l«ngvµ ®Çy nh÷ng môn ghÎ cã mñ ®Æcqu¸nhbªntrong,ënh÷ngvïngdamángnhbÑn,bông,n¸chxuÊthiÖnnh÷ngæ¸pxevµc¸cæ¸pxeÊyvìra®Ómñtùth¶irangoµicãmïih«itanhkhãchôi
ChãbÞghÎd¹ngmñ
ChãbÞghÎnÆnglµmphï2ch©ntríc
ChãbÞghÎnÆnglµmphï2ch©nsau
3.PhßngtrÞbÖnh3.1. PhßngbÖnh: - ThêngxuyªnvÖsinh th©n
thÓchochãtètnhÊtlµt¾mchochãb»ngnícbåkÕt,níc l¸ch¸t, l¸®¾ng nh l¸æi l¸soan,h¹tmïi,qñachanh
Chóýkh«ngdïngsµphßngt¾mchochã-Tiªu®écchçë,chuångtrai,còichãb»ngc¸cdung
dÞch s¸t trïng Chloramin B 0,5%, níc v«i 10%saukhiphuns¸ttrïngcòi,chuångchãcÇnph¬ikh«díi¸nhn¾ngmÆttrêi
3.2. TrÞ bÖnh; cã thÓ dïngmét trong c¸c thuècsau®©y
DEP,Extopa,Trinaghe,Tribelodab«inªnvïngdabÞghÎ hoÆc dïng c¸c dung dÞch Hanmectin,Ivermectin,Detolac tiªmdíidachochã,Tiêm 2 lần cách nhau 10 -15 ngày
3.3.Métsè®iÒuchóýkhi®iÒutrÞghÎchochã
1.Ph¶irämâmchãtríckhib«ithuèc®Ókh«ngchochãliÕmthuèctr¸nhtróng®éc
2.Kh«ngt¾mchochãb»ngnícxµphßngv×dÔg©ykÝchøngdavµviªmda
3.Nªnt¾mchochãb»ngnícbåkÕt,nícl¸ch¸t,l¸®¾ngnhl¸æil¸soan,h¹tmïi,qu¶chanhdïngkh¨nhaybµntr¶itrµs¸t®ÓbonghÕtc¸cvÈytrªndachã,sau®ãlaukh«råimíidïngthuèc®Ób«i
4.Dôngcôch¨msãcnu«idìngchãnhchËu,b¸t®Üa®ùngthøc¨nnícuèngph¶i®îcs¸ttrïngb»ngnícs«ihoÆcng©mtrongdungdÞchthuèctÝmlo·ng0,1%,nuícv«itrongvµph¶i®îcph¬ikh«díi¸nhn¾ngmÆttrêi
5.Chuångnu«i,®Ömn»mvµc¸cdôngcôkh¸cph¶i ®îc tiªu ®éc b»ng c¸c dung dÞch s¸ttrïngChloraminB0,5%,níc v«i 10%sau khiphun s¸t trïng cÇn ph¬i kh« díi ¸nh n¾ngmÆttrêi
6. BÖnh ghÎ chã cÇn ®îc ®iÒu trÞ l©u dµi,®iÒu trÞ lµm nhiÒu®ît,mçi®ît c¸ch nhaukho¶ng 3-5 ngµy. Mçi lÇn b«i thuèc trÞ ghÎkh«ngnªnb«i lªntoµnth©nchãmµnªnb«itõngphÇntr¸nhg©y®écchochã
7. Ph¶i c¸ch ly chã bÖnh ë khu riªng biÖt, cãchÕ®éch¨msãcnu«idìngriªngvµcÇnph¶i¸pdôngph¸c®å®iÒutrÞtænghîpnhdïngthuèc trÞ ghÎ kÕt hîp víi viÖc dïng thuèckh¸ngsinhch÷atriÖuchøngvµthuèctrîsøc,trî lùc®Ó t¨ng cêng søc®Ò kh¸ng cña c¬thÓ
BÖnh®êngh«hÊpBÖnhviªmphÕqu¶n
I.Kh¸iniÖmvÒbÖnh:BÖnh viªmphÕqu¶n lµ bÖnh viªmniªmm¹c®êngh«hÊpviªmphÕqu¶nhayphÕqu¶nnhásau®ãdÉn®ÕnviªmkhÝqu¶n,nÆngh¬ndÉn®Õnviªmphæi.BÖnhhay s¶y raë chã,mÌokhi thêitiÕt thay®æi tõ Êm ¸p sang l¹nh Èm, thêng tõcuèithusang®«ngvµ®Õn®Çumïaxu©n.II.Nguyªnnh©n-DohÝtph¶ikhãi,bôi,ho¸chÊtg©ykÝchthÝch®êngh«hÊp.-Dothøc¨n,nícuèngsÆcxuèng®êngh«hÊp-DobÞnhiÔmcïnglócmétsèloµivikhuÈng©ybÖnh ®êng h« hÊp nh: Liªn cÇu(Streptocoocus),Tô cÇu (Staphylocoocus aureus),Klebsiellapneumoniae,Bordetellabronchiseptica-DokÕph¸tcñamétsèbÖnhnhcare,viªmruét,bÖnhkÝsinhtrïng.
II.TRIÖUCHøNG:
-VËtbÞhovµkhãthënhÊtlµvµobuæi s¸ng, lóc ®Çu ho khan sautrëthµnhhoítvµkÐodµi.ThëkhßkhÌ,cãtiÕngran,ch¶ynícm¾t,níc mòi liªn tôc, cã thÓ kÌm theosèt: 39,5-40,50c, mÖt mái, bá¨n.ViªmphÕqu¶nm¹ntÝnhthêngkh«ngsèt,nhnghokÐodµicãlóchora®êm®ÆcnhÇy.
III.PhßngvµtrÞbÖnh3.1.PhßngbÖnh-N¬iëcñachã,mÌoph¶ilu«nvÖsinhs¹chsÏ, ¨n uèng ®ñ chÊt, chç n»m ph¶i ®¶mb¶oÊmmïa®«ngtho¸ngmïahÌ. - TiªmvacxinphßngbÖnhcho chã®Þnhkú c¸c lo¹i vacxin sau: d¹i, carª, viªm gantruyÒn nhiÔn, Parvo, Leppto... ®Ó kh«ngnhiÔm c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm kh¸c, trªnc¬së®ãchãcãkh¶n¨ng®Òkh¸ngbÖnhvÒh«hÊp.
3.2.§iÒutrÞ
- Nguyªnt¾cchung:Dïngkh¸ngsinhdiÖtnguyªn nh©n g©y bÖnh kÕt hîp thuècch÷a triÖu chøngvµ thuècbæ trî kÕthîphélý,ch¨msãc,nu«idìngtèt-Dïngméttrongc¸clo¹ithuècsau®©y:+ Penicilin +Streptomycin, Gentamycin.
+ Cefa. Doc: tiªm b¾p liÒu 1ml/5kg thÓträng.+CeradocT: thµnhphÇngåmCefalexine,Doxycyclin, Sulfadiazine, Trimethoprine vµB.comlexthuècbétuèng,liÒu1g/5kgthÓträng.
+ Kanacolin: tiªm b¾p liÒu 1ml/5kg thÓträng.- Thuèc ch÷a triÖu chøng: Ephedrin,Dimedrontiªmb¾pThuèctrîsøc:+TruyÒnhuyÕtthanhmÆnngät®¼ngtr¬ng: 20ml/1kg thÓ träng/ ngµy, ngoµi racÇnthiÕtsödôngc¸c lo¹i thuèctrîsøc,trîlùc cho c¬ thÓ nh Vitamin B1 2,5%,vitaminC,B.complex,VitaminB12kÕthîpt¨ngcênghélý,ch¨msãc,nu«idìng
§¬nthuècđiÒu trị1conchã10kgbịviªmphếquản
RP1Cefa.Doc:2ml
DS.tiªmbắp1lÇn,ngµytiªm2lÇn,tiêm 3 ngày liền
RP2.Analgin2cc1èngVitaminB122cc1èngDS.TrénlÉn,tiªmb¾p1lÇn,ngµy1lÇn,tiªm3ngµyliÒnRP3Glucoza5%200ccDS. tiªm truyÒn tÜnhm¹ch khoeo 1 lÇn, ngµytruyÒn1lÇn,truyÒn3ngµyliÒn
- Mét sè bµi thuèc nam ch÷a bÖnh h«hÊpëchãmÌo:Bµi1:C©ym·®Ò100g,camth¶o2g,nícs¹ch400ml.§uns«i30phótchouèngtrongngµy.Bµi2:Hoa®u®ñhÊpvíi®êngchouèngch÷ahoviªmphæi.Bµi 3: Cao mËt lîn 400mg®êng 20gr cho chãuèngtrongngµy,uèngliªntôc6-7ngµy.Bµi4:Sµi®Êt1000g,s©m®¹ihµnh500g,camth¶onam100g. BavÞtrªnröas¹chchothªm1,5lÝt níc®un s«i c«®Æc thµnh cao cho uèngliÒu 50ml/lÇn, ngµy uèng 2 lÇn, uèng liªn tôctrong5-7ngµy.Bµi5:vác©yd©ut»m50g,váquÝt50g,m·®Ò50g.C¸cvÞtrªnröas¹chchothªm1,5lÝtnícvµo®uns«ic«®Æcchouèng50ml/lÇn,uèngliªntôc4-5ngµy.
BÖnhviªmphæiI.Kh¸iniÖmvÒbÖnh:
BÖnhviªmphæithêngdokÕph¸tcñaviªm phÕ qu¶n hay do béi nhiÔm tõ c¸cbÖnh truyÒn nhiÔm kh¸c nh bÖnh Care,viªmkhÝqu¶ntruyÒnnhiÔmëchãmÌo.II.NGUY£NNH¢N
-Do nhiÔm khuÈn nh: Pneumococcus,Streptococcus,Klebsiella,...-DométsèÊutrïngcñagiuns¸nkÝsinhëphÕqu¶ng©yviªmphæi.- Do mét sè nÊm nh: Aspergillus,Histoplasnia.
III.TRIÖUCHøNG
-Tho¹t®ÇumíinhiÔmbÖnh,convËtmÖtmái, uÓ o¶i, bá ¨n, sèt cao,niªmm¹c®á.
- Ho Ýt nhng ho khã kh¨n, ®au®ín, c¬n ho kh¹c còng t¨ng dÇn lªnngµymétnÆng,c¬nhos¶yranhiÒuvµoban®ªmvµs¸ngsím.
- Thë khã con vËt n»m mét chç,yÕu, thë nhanh vµ n«ng, biÓu hiÖnthiÕu oxy trong m¸u nªn niªm m¹cm¾t,miÖng®áxÉm,xunghuyÕtsautÝmt¸i.
- NÕu kh«ng ®iÒu trÞ kÞp thêi,con vËt sÏ chÕt sau vµi ngµy v× khãthëvµsuykiÖt.
III.PhßngvµtrÞbÖnh3.1.PhßngbÖnh+ThùchiÖnvÖsinhthóyvµvÖsinhm«itrêng, gi÷ n¬i ë kh« s¹ch tho¸ng mïa hÌ,kÝnÊmvÒmïa®«ng,ph©n r¸cph¶idänhµngngµychovµohètiªu®éc.+ Ch¨m sãc vµ nu«i dìng tÝch cùc,®Þnhk×tiªmphßngc¸clo¹iv¸cxinphßngbÖnhcho chã, mÌo: Care, Pavo virut, d¹i, viªmgantruyÒnnhiÏm, lepto...vµ®Þnhk×tÈygiuns¸n, t¨ngcêngsøc®Òkh¸ngcñac¬thÓ+ Ph¸t hiªn sím vËt bÞ bÖnh (ho vµ khãthë)c¸chly®iÒutrÞkÞpthêi.
3.2.§iÒutrÞbÖnh:Sö dông thuèc kh¸ng sinh ch÷a nguyªnnh©n, thuèc ch÷a triÖu chøng kÕt hîpthuèctrîsøcvµhélý.- Sö dôngmét trong c¸c läai thuèc kh¸ngsinhsau®©y:+ Penicillin G: víi chã 500 000UI/ngµy, víimÌo200000UI/ngµy,ngµy tiªm2 lÇn.KÕthîpvíiBiseptolchouèngliÒu40mg/kgthÓträng,chia2lÇntrongngµy.+Kanacolin: thµnhphÇngåm:Kanamycinsulfate, colistine Sulfate, Neomycin sulfat.tiªmb¾pliÒu1ml/5kgthÓträng+Lincomycin10%: tiªmb¾pchochãmÌoliÒu1ml/5kgthÓtrong/ngµy.
- Thuècch÷atriÖuchøng:+Gi¶mhodÔthë:Ephedrin,tiªmb¾p+An thÇngi¶msèt,gi¶m®au:Dimedrontiªmb¾p.+TruyÒnRingerlactac20ml/kgTT/ngµy.+TruyÒnGlucoza5%20ml/1kgPngoµi racÇnthiÕtsödôngc¸c lo¹i thuèctrîsøc,trîlùc , t¨ng søc ®Ò kh¸ng cho c¬ thÓ nhVitamin B1 2,5%, vitamin C,B.complex,Vitamin B12 ®ång thêi chó ýc«ngt¸chélý,ch¨msãcnu«idìng.
- Mét sè bµi thuèc nam ch÷a bÖnh h«hÊpëchãmÌo:Bµi 1: Ch÷a ho, viªm khÝ qu¶n phæi. C©ym·®Ò100g, cam th¶o 2g, níc s¹ch 400ml. §un s«i30phótchouèngtrongngµy.Bµi2:Hoa®u®ñhÊpvíi®êngchouèngch÷ahoviªmphæi.Bµi3:CaomËtlîn400mgchothªmÝt®êngchochãuèngtrongngµy,uèngliªntôc6-7ngµy.Bµi4:Sµi®Êt1000g,s©m®¹ihµnh500g,camth¶onam100g. BavÞtrªnröas¹chchothªmníc ®un s«i c« ®Æc nÊu thµnh cao ®Æc chouèng liÒu 50ml/lÇn, ngµy uèng 2 lÇn, uèng liªntôctrong5-7ngµy.Bµi5:vác©yd©ut»m50g,váquÝt50g,m·®Ò50g.C¸cvÞtrªnröas¹chchonícvµo®uns«ic«®Æcchouèng50ml/lÇn,uèngliªntôc4-5ngµy.
I.NGYU£NNH¢N- Do nhiÔm
khuÈn khi giao phèi:x¶yrakhicon®ùcbÞviªmc¬quansinhdôchoÆcdot¸c®éngc¬giíi nµo ®ã g©y s©ys¸t tæn th¬ng béphËn sinh dôc c¸i, t¹o®iÒu kiÖn cho vikhuÈng©ybÖnh.
Ch¬ngIV:MétsèbÖnhs¶nkhoaBÖNHVI£MTöCUNG,¢M§¹OCHã
-DohËuqu¶cñaqu¸tr×nhsinh®Î,sãtnhau,s¶ythai,thaichÕt,m¸uvµ dÞch thÈm xuÊt tÝch l¹i trong töcung©m®¹o t¹o®iÒu kiÖn cho vikhuÈnx©mnhËpvµog©ybÖnh.Các vi khuẩn thường gặp là tô cÇu trïngStaphylococcus, liªn cÇu trïngStreptococcus,E.colidunghuyÕtvµKlebsiella.
- Do trïng roi (Trichomonasfortus),nÊm(Candidaalbicans)
II.TRIÖUCHøNG1. ViªmcÊptÝnh: -ConvËtsètcao,ñ rò,mÖtmái, ¨nÝt,
kh¸tníc,n«nmöa- Con vËt thêng cã biÓu hiÖn bån chån
®auvïngh«ng,hayquay®Çul¹iphÝasau,.
- ¢m hé sng ®á, nãng, ®ông ®Õn convËt biÓu hiÖn tr¹ng th¸i ®au ®ín rârÖt.Tõc¬quansinhdôclu«nch¶yrangoµimét hçn dÞch bao gåmdich rØviªm,dÞchnhÇymïitanhkh¾m
2.ViªmmạntÝnh
- TriÖu chøng thÓ hiÖn thÊt thêng,dÞchtöcungch¶yraliªntôchoÆcng¾t qu·ng cã mïi h«i thèi, dÞchdÝnhbÈnvïng®u«i,ch©nsau.
-Niªmm¹c©m®¹odµylªn,mµu®áthÉm, vËtmÖtmái ¨n Ýt vµ kÐmho¹t®éng.
III.PHßNGVµTRÞBÖNH
1. PhßngbÖnh
-ThêngxuyªnvÖsinhcëthÓ,lauröa©mm«n b»ng dung dÞch níc muèihay thuèc tÝm nhÊt lµ tríc khi phèigièng.-TaycñakÜthuËtviªnhaydôngcôsödôngtrongc¸cthaot¸ckh¸mthai,®ì®ÎhaykhicanthiÖp®Î,mæ®Î,s¸tnhau®Òuph¶iv«trïng.- Sau nh÷ng ca phÉu thuËt ®Î khãph¶i tiªm kh¸ng sinh ®Ó chèngnhiÔm khuÈn vµ thôt röa ©m ®¹ob»ng dung dÞch Rivanol 0,1% hayChloramphenycol4%.
2.§iÒutrÞ:-Thôtröatöcung©m®¹ob»ngdungdich
Rivanol0,1%haythuèctÝm0,1%,mçingµyröa1lÇnliÖutr×nh3-5ngµy
-ChèngnhܪmkhuÈn: södôngmét trongc¸clo¹ithuèckh¸ngsinhsau®©y:
CãthÓdïngPenicillin,Ampicillin:tiªmb¾pliÒu 10000UI/kg/ngµy, Kanamycin: tiªm b¾pliÒu 10mg/kg/ngµy. §iÒu trÞ liªn tôc trong thêigian5-7ngµy.
- §iÒu trÞ viªm©m®¹o do nhiÔm khuÈnvµnhiÔmnÊm.
Sö dông mét trong c¸c läai thuèc kh¸ngsinhchèngnhiÔmkhuÈngiíithiÖuëtrªnkÕthîpvíithuèc®ÆctrÞtrïngroivµnấm
2. §iÒutrÞ:Theonguyªn t¾cchung®iÒu trÞnguyªnnh©nkÕthîp®iÒutrÞtriÖuchøng,kÕthîp víi c¸c thuèc bæ trî vµ ch¨m sãc nu«i dìngchu®¸onh»mt¨ngcêngsøc®Òkh¸ngcñac¬thÓ.
-Thôtröatöcung©m®¹ob»ngdungdichRivanol0,1%haythuèctÝm0,1%,mçingµyröa1lÇnliÖutr×nh3-5ngµy
-ChèngnhܪmkhuÈn: södôngmét trongc¸clo¹ithuèckh¸ngsinhsau®©y:
CãthÓdïngPenicillin,Ampicillin:tiªmb¾pliÒu 10000UI/kg/ngµy, Kanamycin: tiªm b¾pliÒu 10mg/kg/ngµy. §iÒu trÞ liªn tôc trong thêigian5-7ngµy.
- §iÒu trÞ viªm©m®¹o do nhiÔm khuÈnvµnhiÔmnÊm.
Sö dông mét trong c¸c läai thuèc kh¸ngsinhchèngnhiÔmkhuÈngiíithiÖuëtrªnkÕthîpvíithuèc®ÆctrÞtrïngroivµnấm
+ Klion: hoµ níc cho uèng, liÒu10mg/kg/ngµy. §iÒu trÞ liªn tôc thêigian5-7ngµy.+ Ketomycin chã 1-2g/con, mÌo0,5-1g/con, hoµ níc s¹ch hay níc ch¸ocho uèng. §iÒu trÞ liªn tôc trong thêigian5-7ngµy.+ Dearnewtab: ®Æt vµo âm đạo1viªn/1lÇn, ngµy ®Æt 2 lÇn, víi mÌo®Æt1/2viªn/ngµy.+ Flagystine: 1viªn/lÇn/ngµy®Æt s©uvµotöcung + Metronidazole, Nystatine,Dexamethasone:.®Æts©uvµotöcungchã 1viªn/lÇn/ngµy, mÌo1/2viªn/lÇn/ngµy cần ng©m viªn thuècvµoníckho¶ng30gi©ytrước khi đặt
-Thuècch÷atriÖuchøng:CÇmm¸ub»ngVitaminK:Hồi phôc tæ chøc niªmm¹c töcung,©m®¹o:tiªmVitaminA,D,E
+ChèngkÝchøngniªmm¹cvµchèngco th¾t tö cung ©m ®¹o: tiªm b¾pAtropin 1% hay Primeran liÒu1-2ml/con/ngµy.
+ Trî søc, trî lùc b»ng c¸ch tiªmVitamin B1 2,5%, vitamin C 5%, B. complex
+ Truyền huyết thanh mặn ngọt đẳng trương 15-20ml/kg thể trọng/ ngày.TruyÒn2-3ngµy
+Bµi thuècnamch÷aviªm töcung©m®¹ochãmÌo:
L¸b¹ch®ångn÷ 500gMuèi¨n 50gNícs¹ch 3000ml§un s«i 30 phót ch¾t lÊy níc ®Ó
nguéi,thôtröatöcung,©m®¹o,ngµy1lÇn,röaliªntôc7-10ngµy.
bÖnhVI£MNéIM¹CTöCUNG:(Hyperplasticendometritis)
I. Kh¸i niÖm vÒ bÖnh: §©y lµ bÖnh thênggÆpë chã c¸i sinh s¶n®ÆcbiÖt chã trªn5tuæi.§Æc®iÓmcñabÖnhlànéim¹ctöcungt¨ngsinh,tÝchmñnªnthênggäibÖnhviªmtöcungtÝchmñII.NGUY£NNH¢N-Dosùlo¹nchøcn¨ngcñabuångtrøngvµsùt¨ngtiÕtProgesterong©yra.-ChãmÌo®Îkhãph¶icanthiÖpb»ngtayhaydông cô hoÆc phÉu thuËt kh«ng ®óng quytr×nhküthuËtlµmniªmm¹ctöcungbÞs©ys¸ttõ®ãvikhuÈnx©mnhËpvµg©yraviªmnéim¹ctöcung.-DokÕph¸t1sèbÖnhtruyÒnnhiÔmnh:sÈythaitruyÒnnhiÔm,bÖnhlao,bÖnhphãth¬nghµn...
III.TriÖuchøng- KÐm ¨n, ñ rò, lêi ho¹t ®éng, uèng nícnhiÒukÌmtheon«n,®¸inhiÒu,thënhanh,.-Th©nnhiÖt lóc®Çut¨ngnhngkhibÖnhtiÕntriÓnth×cãchiÒuhíngh¹vµsau®ãnhiÖt®éh¹díimøcb×nhthêng.-Bôngc¨ng lªn, tõ c¬quansinhdôc lu«nth¶i ra goµi mét hçn dÞch bao gåm niªmdÞch,dÞchrØviªmvµc¸ctÕbµotæchøcbÞ ho¹i tö cã mïi thèi kh¾m ®Æc trng,dÞchdÝnhbÕtvµo l«ngquanh©mhévµ®u«i.NÕukh«ng®îcch÷abÖnhkÞpthêivµ ch¨msãc chu®¸oconvËt sÏ l©mvµot×nh tr¹ng huyÕt nhiÔm trïng, huyÕtnhiÔm®écvµdÔbÞtövong
III.PHßNGVµTRÞBÖNH1. Phßng bÖnh - Thêng xuyªn vÖsinh c¬ thÓ, lau röa ©m m«n b»ngdung dÞch níc muèi hay thuèc tÝmnhÊtlµtríckhiphèigièng.-TaycñakÜthuËtviªnhaydôngcôsödôngtrongc¸cthaot¸ckh¸mthai,®â®Î hay khi can thiÖp®Î,mæ®Î, s¸tnhau®Òuph¶iv«trïng.-Saunh÷ngcaphÉuthuËt®Îkhãph¶itiªm kh¸ng sinh ®Ó chèng nhiÔmkhuÈn
2.TrÞbÖnh:-§iÒutrÞt¹ichç:+ Thôt röa tö cung b»ng mét trong c¸cdungdÞchsauRivanol 0,1% , dung dich lugol 0,1%, nícmuèi 0,9% hay thuèc tÝm 0,1%, sau khithôt röa xoa bãp tö cung®Ó tö cung cobãp®ÈyhÕtnícra.B¬mdungdÞchkh¸ngsinh vµo tö cung ngµy 1 lÇn liÖu tr×nh 3®Õn5ngµy
- Mét sè bµi thuèc nam dïng thôt röa töcungchohÕtmïih«i,thèi.
+Táita(bãcvá,röas¹ch,gi·nhuyÔn)50g
+ Níc ®un s«i ®Ó nguéi 500ml
ChiÕt lÊy níc läc bá b·, thôt vµo töcung, ©m ®¹o ngµy 1 lÇn thôt liªn tôctrong4-5ngµy.
-Vá,rÔc©yr©mbôt,röas¹chb»ngnícmuèilo·ngchonícvµo®uns«i,ch¾tlÊyníc,báb·,thôtröatöcung©m®¹ongµy1lÇnthôtliªntôctrong4-5ngµy
-ThuècuèngT«méc(gçvang) 100gKЮÇungùa 50gBåc«nganh 50gSµi®Êt 50gSinh®Þa 50gNícs¹ch 3000ml§un s«i, s¾c ®Æc lÊy 1000ml, cho
chã, mÌo mÑ uèng. Ngµy 2 lÇn thay nícuèng,uèngliªntôctrong5-7ngµy.
BÖnhcogiËtdothiÕucanxi
I.Kh¸iniÖmvÒbÖnh: BÖnh co giËtdo thiÕucanxiëchã,mÌo lµmétqu¸tr×nhbÖnh lý thêngx¶yra tríc, trongvµsaukhi®ÎthËmchÝngaytíikhicais÷a cho con®Æc®iÓm cña bÖnh lµg©y ra hiÖn tîng co giËt, liÖt toµnth©n
A.BÖnhcogiËttríckhi®Î1. Nguyªnnh©n:-ChñyÕudonu«idìng
kh«ngtètkhÈuphÇn¨nthiÕuCa,P- Tû lÖ Ca/P kh«ng thÝch hîp, do Ca
thiÕu,Pthõa- Do rèi lo¹nho¹t®éngcña tuyÕncËn
gi¸p(Parathyroides).
2.TriÖuchøng- Chã, mÌo ®i l¹i bån chån, n«n möanhanh- Hai ch©n sau yÕu run rÈy, ®øngkh«ng v÷ng, thêng ®i siªu vÑo sau®ã chã n»m ruçi th¼ng ch©n, kh«ng®øng lªn®îc, rung c¬, thØnh tho¶nglªnc¬ncogiËt,convËtthëhænhÓn,thërèc,nícd·ich¶ytùdoquanhmiÖng- BÖnh cã thÓ kÐo dµi liªn tôc vµitiÕng, cã khi tíi vµi ngµy nÕu kh«ngcan thiÖp ngay sÏ lªn c¬n co giËt liªntôc, sau®ã b¹i liÖt n»mmét chç, b¹iliÖt kÐodµi lµmc¬cña ch©n saubÞteo, thèi loÐtda thÞt vµvËt thêngbÞtövongtrongtr¹ngth¸ib¹ihuyÕt
B.B£NHCOGIËTSAUKHI§ÎI.Nguyªnnh©n
-Tronggiai®o¹nmangthainhÊtlµgai ®o¹n cuèi và sau khi ®Î chã,mÌo kh«ng ®îc cung cÊp ®Çy ®ñCanxi,phètpho- C¸c nguyªn nh©n trªn lµm chohµm lîng canxi gi¶m xuèng ®étngét trong m¸u g©y ra bÖnh cogiËtcñachãmÌosaukhi®Î.
3.TriÖuchøng+X¶y ra ®ét ngét sau khi ®Î trongvßng3-5ngày+TiÕntriÓnnhanh+Bånchån,m¾t lê®ê,kh«ngmuèn®il¹i,ch©nsaul¶o®¶o,®øngkh«ngv÷ng+RunrÈy,c¸cb¾pthÞtrungliªntôcsau®ãxuÊthiÖnnh÷ngc¬ncogiËt.+ Thë m¹nh, ch¶y nhiÒu rít d·i sau ®ãn»mliÖt.
+NÕu kh«ng cøu ch÷a kÞp thêi th×cãtíi60%sèchãmÌosÏchÕtsau12-48 giê co giËt. NhiÒu trêng hîp chãsaukhi®Îvµigiê®·chÕtv×cogiËt.+MétsètrênghîpbÖnhnhÑchãmÌochØ thÓ hiÖn: kh« mòi, ¨n Ýt, ®i l¹ikhã kh¨n, siªu vÑo. Chã thêng kh«ngchÕtnhngliÖtch©n,thëkhãkh¨n,lìilu«nlu«nthÌrakÌmtheod·idítdoliÖthÇu. Chã mÌo suy yÕu nhanh, mÖtmái,kh«ngchoconbó
4.PhßngvµtrÞbÖnha) Phßng bÖnh: .
Tronggiai®o¹ncãchöavµnu«iconnªncho ¨n ®ñ chÊt dinh dìng, ®ñ chÊtkho¸ngvµVitamin,nhÊtlµCavµP.-Hµngngµynªnbæsungvµothøc¨nbét x¬ngnghiÒn, èc, cua, t«m,hÕn,sôn,x¬ng.- Cho chã mÌo chöa ra ho¹t ®éngngoµitrêi®Ót¨ngthªmlîngvitaminD3.
b) Ch÷a bÖnh
- Gluconat canxi hay Cloruacanxi truyềntÜnhm¹ch cho chã víi liÒu 5-10ml/con,tiªmliªntôctrong3-5ngµy
- Calcium fort tiªm b¾p cho chã liÒu10ml/con/ngµy,mÌo5ml/con/ngµy.
- Ravit for,Carbiron:thuècb¹i liÖtcÆp1cÆp 2 èng, 1 èng chøa CanxiumGluconate,1èngchøaVitaminnhãmB,khitiªmb¾ptrén2èngvµtiªmchochãliÒu10ml/con/ngµy,mÌo5ml/con/ngµy
b) Ch÷a bÖnh
- Gluconat canxi hay Cloruacanxi truyềntÜnhm¹ch cho chã víi liÒu 5-10ml/con,tiªmliªntôctrong3-5ngµy
- Calcium fort tiªm b¾p cho chã liÒu10ml/con/ngµy,mÌo5ml/con/ngµy.
- Ravit for, Carbiron: Thuèc b¹i liÖt cÆpthuèc gåm 1 cÆp 2 èng, 1 èng chøaCanxiumGluconate,1èngchøaVitaminnhãmB,khitiªmb¾ptrén2èngvµtiªmcho chã liÒu 10ml/con/ngµy, mÌo5ml/con/ngµy
+Trîtimm¹ch:Tiªm Spartein liÒu 2-3ml/con, tiªm
long n·o níc 5%, liÒu 2-3ml/con nÕu cãhiÖntîngh¹nhiÖt®é.+Trîsøc,trîlùcb»ngc¸ch:
Tiªm b¾p Vitamin B1, B12, VitaminC....
* Métsèbµithuècnam:+Bµi1:Bétx¬ngnung 50g
Bét®çt¬ng 30gBétc¸haybétt«m 30gS÷abét 50g
Trén ®Òu vµ cho vµo thøc ¨n hµngngµycñachãmÌomçingµy5-10g,cho¨nliªntôc10-15ngµy.
Bµi2:MÉulÖ(váhÇu)t¸nnháthµnhbét mÞn cho lÉm vµo thøc ¨n với liều 20g/ngµy,cho¨nliêntôc10-15ngµy.
BÖnhs¸tnhau
a.Kh¸iniÖmvÒbÖnh:
B×nhthêngsaukhi®Îtrongvßng1-
2 giê nhau thai con sÏ bong ra, nÕu qu¸
thêigiankể trênmµnhauconkh«ngrath×
gäilµbÖnhs¸tnhau.BÖnhs¸tnhauhay
gÆpëchãÝtthÊyëmÌo.
b.Nguyªnnh©n:
- Sau khi®Î tö cung co bãp yÕu do
trongthêigianconmÑmangthai,nhÊtlµ
nh÷ng th¸ngcuèi , chãmÑÝtvËn®éng
thøc¨nthiÕukho¸ng
-ChãmÑqu¸gÇyhoÆcqu¸bÐo,®Îqu¸
nhiÒucon,conqu¸to,nícèiqu¸nhiÒu.
-Viªmmµng nhau, viªm néi m¹c tö cung
lµmchonhaumÑvµnhauconbÞdÝnhl¹i
víinhau
-DokÕph¸ttõbÖnhsÈythai
-ChãmÑqu¸gÇyhoÆcqu¸bÐo,®Îqu¸
nhiÒucon,conqu¸to,nícèiqu¸nhiÒu.
-Viªm màng nhau, viªm néi m¹c tö cung
lµmchonhaumÑvµnhauconbÞdÝnhl¹i
víinhau
- Do kÕ ph¸t tõ bÖnh sÈy thai truyÒn
nhiÔm bëi vi trïng Brucella hay phÈy
khuÈnVibriofortus.
c.TriÖuchøng-Sètcao,n«nmöa,s÷agi¶mcãkhi
ngõngtiÕts÷a,-VËtbÖnhbiÓuhiÖn®au®ínhayquayl¹iphÝasau,thêngconglngrÆn.-Sau24-48giênhauthaisÏbÞho¹itö.- Tõ c¬quan sinhdôc lu«n th¶i rangoµiméthçndÞchbaogåmdÞchrØviªm,niªmdÞchvµ c¸c tÕbµonómnhaubÞho¹i töcãmµu®án©uvµcãmïih«ithèi®Æctrng- DÔ l©m vµo t×nh tr¹ng huyÕt nhiÔmtrïnghayhuyÕtnhiÔm®écvµrÊtdÔbÞtövong
c.Ph¬ngph¸p®iÒutrÞbÖnh
-Oxytocin:tiªmdíida1-2ml/con/ngµy tiªm1 lÇn kÕt hîp tiªm truyÒndungdÞchglucoza5%15-20ml/kgP
-ThôtvµotöcungRivanol0,1%,thuèctÝm0,1%liÒu100-300ml/lÇn.- Dïng mét sè bµi thuèc nam ch÷abÖnhs¸tnhautheokinhnghiÖmcñacéng®ång
+ Bµi 1: L¸ khÕ 500g, l¸ trÇukh«ng 20g. Röa s¹ch gi· n¸t ng©mtrong1lÝtnícs«i®Ónguéi,g¹nlÊynícchouèng
+Bµi2:Caunonmíitræ200g,gi·nhá trén®Òu víi mét Ýt muèi, ng©mvµo níc s¹ch, sau 30 phót v¾t lÊy nícchochãmÑuèng
Bµi 3: L¸ quÊt hång b× 500g, nícs¹ch1000ml. §un s«i c« ®Æc cßn 1/3thÓ tÝch, cho chã uèng 1-2 lÇn trongngµy.
Bµi 4: L¸ thÇu dÇu tÝa gi· nhᮾp hoÆc buéc lªn ®Ønh ®Çu chãmÑ
HiÖntîngchöagi¶(Pseudocyecis)
I. Kh¸iniÖmvÒbÖnh:Lµmétqóatr×nhbÖnhlýhaygÆpëchã,mÌoc¸itrong®étuæisinhs¶nvíi®Æc®iÓm lµ con vËt xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng l©m sµng gièng nh c¬ thÓ cã thai nh ng thùc chÊt trong tö cung kh«ng cã bµo thai
II.Nguyªnnh©n:
Cho®Õnnaynguyªnnh©ng©ylªn hiÖn tîng chöa gi¶ ë chãmÌocha®îckh¼ng®Þnhch¾cch¾nnhngnhiÒut¸cgi¶®·chor»ngcãthÓ do ho¹t ®éng kÐo dµi cñathÓvµng
.
III.TriÖuchøng
- Sau khi ®éng dôc mét thêi gian,
chãc¸icãtriÖuchøngchöa.
-Bôngc¨ngdÇn,tuyÕnvót¨ngsinh.
-Nómvóph¸t triÓn,bÇuvóc¨ngvµ
v¾t ras÷a,ëgiai®o¹ncuèichãc¸i
cã hiÖn tîng t×m chç ®Ó ®Î nhng
thùc ra kh«ng cã thai trong bông
(kh¸mb»ngsên¾n,nghetimthaivµ
siªu©m)
-TÝnh t×nh chã thay ®æi. Sau
kho¶ng60ngµychãc¸ilµmtæë
n¬itèi,coi®åch¬ihaygiÇydÐp
nhlµconcñachÝnhm×nh.
- Con vËt cã biÓu hiÖn rèi lo¹n
tiªu ho¸, rèi lo¹n®iÒu tiÕt nhiÖt
cã lóc th©n nhiÖt t¨ng cã lóc
nhiÖt®éthÊp.
III.§iÒutrÞ-Thêngnh÷ngchãnµykh«ngnªncho
sinhs¶ntiÕptôc,khingõngtiÕts÷a,thùchiÖnphÉuthuËtc¾tbábuångtrøngvµtöcung
-Södông:Testosteron:tiªmb¾pliÒu10-50mg
+ Oestrogen: tiªm b¾p liÒu1-2mg/con, tiªm 3 lÇnmçi lÇn c¸ch nhau48tiÕng.
+Progesteron:Tiªmb¾pchochãliÒu 2-5mg/lÇn, thêng phèi hîp víivitaminEliÒu2mg/kgthÓträng.
+ProlanB:Tiªmb¾p liÒu500UIcho chã díi 25kg vµ liÒu 1000UI chochãtrªn25kg.
+PGF2α, hay các dẫn xuất của nó như Lutalyse, Prosolvin tiªm b¾p liÒu 0,3-0,5ml/lÇn, cã t¸c dông nhanh chãngkÕt thóc hiÖn tîng mang thai gi¶ ëchã.
Bài tiểu luận
1. Hãy trình bày những hiểu biết về nhóm máu và phương thức truyền máu cho chó.
2. Bạn hãy trình bày những hiểu biết về hiện tượng chửa giả của chó mèo