bai tap ky thuat do cua quy

36
Bài tập môn học kỹ thuật đo 1.Lắp ghép bề mặt trụ trơn: 1.1.Lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm; S max =41 µm, S min= 0 µm, Quyết định kiểu lắp cho mối ghép: Theo đề lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm. Đặc tính theo yêu cầu của lắp ghép là: S max =0 µm, Smin=0. Theo bảng 3 chọn được kiểu lắp là: 34 1.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai: (hình 1.2) Với kiểu lắp 64 H7/h6 theo bảng 4 và 5 ta xác định được: Lỗ 34 H7: ES=+25 µm EI = 0 µm Trục 34 h6: es = 0 µm ei = -16 µm Theo các trị số sai lệch kích thước ta lập được sơ đồ phân bố như hình 1.2: IT D = ES-EI = (+25)-0= +25 µm IT d =es-ei= 0-(-16)= +16 µm Căn cứ vào sơ đồ phân bố ta tính được độ hở giới hạn vµ ®é d«i giíi h¹n: §é hë lín nhÊt: Smax= D max - d min Smax=34,025- 33,984=0,041mm §é d«i lín nhÊt: N max =d max -D min N max = 34,000-34,000=0 mm Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50 1

Upload: api-3735210

Post on 07-Jun-2015

1.933 views

Category:

Documents


14 download

TRANSCRIPT

Page 1: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

1.Lắp ghép bề mặt trụ trơn:

1.1.Lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm; Smax=41 µm, Smin=0 µm,Quyết định kiểu lắp cho mối ghép:Theo đề lắp ghép giữa bánh răng với trục có kích thước danh nghĩa là 34 mm. Đặc tính theo yêu cầu của lắp ghép là: Smax=0 µm, Smin=0.

Theo bảng 3 chọn được kiểu lắp là: 34

1.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai: (hình 1.2)Với kiểu lắp 64 H7/h6 theo bảng 4 và 5 ta xác định được: Lỗ 34 H7: ES=+25 µm

EI = 0 µm Trục 34 h6: es = 0 µm

ei = -16 µmTheo các trị số sai lệch kích thước ta lập được sơ đồ phân bố như hình 1.2:ITD= ES-EI = (+25)-0= +25 µmITd=es-ei= 0-(-16)= +16 µmCăn cứ vào sơ đồ phân bố ta tính được độ hở giới hạn vµ ®é d«i giíi h¹n:§é hë lín nhÊt: Smax= Dmax - dmin

Smax=34,025-33,984=0,041mm §é d«i lín nhÊt: Nmax=dmax-Dmin

Nmax= 34,000-34,000=0 mm

Hình 1.2

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

1

Page 2: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

1.3.Xác định xác suất xuất hiện độ dôi của lắp ghép: (hình 1.3) Muốn xá định xác suất xuất hiện độ dôi, ta phải thành lập đường cong phân bố độ hở và độ dôi của lắp ghép. Đường cong này là đường cong phân bố của đại lượng ngẫu nhiên tổng của hai đại lượng ngẫu nghiên độc lập : kích thước lỗ (D) và kích thước trục (d). Theo lý thuyết xác suất, sai lệch bình phương trunh bình của đại lượng ngẫu nhiên tổng (S hoặc N) được tính theo công thức:

(S,N)=

trong đó: D , d là sai lệch bình phương trung bình của loạt kích thước lỗ

kích thước trục:

D =

d =

Thay vào ta có:

(S,N)= µm

Miền phân bố độ hở-độ dôi của mối ghép 34 H7/h6 là: 6. (S,N) =6×5=30 µm Trung tâm phân bố độ dôi hở là điểm ứng với giá trị độ hở hoặc độ dôi nhận được khi kích thước lỗ và kích thước trục có xác suất lớn nhất (kích thước ứng với trung tâm miền dung sai) lắp với nhau. Từ hình vẽ ta thấy: kích thước lỗ có xác xuất lớn nhất là Dtb=34,0125 ; kích thước trục có xác suất lớn nhất là dN=34 mm. Hai kích thước này tạo thanh lắp ghép có độ dôi, giá trị độ hë là: S=34,0125mm-34mm=0.0125mm Trung tâm phân bố ứng với điểm có độ dôi là S=0.0125 µm Theo các giá trị đã xác định, ta vẽ đường cong phân bố độ hở dôi của lắp ghép 34 H7/h6 biểu diễn hình 1.3.Trục X biểu diễn độ hở của lắp ghép, trục x là sai lệch của độ hở - dôi so với trung tâm phân bố. Như vậy miền X từ 0 – 27,5 là miền biểu thị xác suất hiện độ hở được tính như sau:

P(x1=-12,5 ; x2= 15)= P(Z1=- , Z2=3)= (2,5) + (3)

Theo b¶ng 6, øng víi z=2.5 vµ z=3 ta cã : (z=2,5) = 0,4938; (z=3) =0,4986; Ps=0,4938+0,4986=0,992 hoÆc 99,2%.

X¸c nhËn ®îc l¾p ghÐp cã ®é d«i :

PN= 1-0,992= 0,008 hoÆc 0,8%

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

2

Page 3: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

1.4.Vẽ mối ghép và vẽ hai chi tiết đang ở trạng thái lắp ghép với nhau trên đó ghi kích thước danh nghĩa, các sai lệch giới hạn của kích thước lắp ghép bằng chữ và bắng số ( các trị số sai lệch được đặt giữa dấu ngoặc, theo mm như hình. Vẽ tách riêng từng chi tiết của mối ghép ở trạng thái độc lập rồi ghi ký hiệu sai lệch bằng chữ và bằng số (hình 1.4)

Hình 1.3

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

3

Page 4: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 1.4

1.5.Thiết kế ca líp tra kích thước lắp ghép 34 H7/h6 Để kiêm tra kích thước lỗ ta dùng ca líp thợ, kiểm tra kích thước truc ta dùng ca líp hàm thợ. Thiết kế ca líp, ở đây chủ yếu là xác định độ chính xác kích thước ca líp, cụ thể là sai lệch và dung sai kích thước ca líp.

1.5.1.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai và xác định kích thước đo của ca líp (hình 1.5.1) Muốn lập sơ đồ phân bố miền dung sai ca líp trước hết ta phải xác định giá trị các thông số z, y ( tọa độ xác định vị trí kích thước danh nghĩa ca líp – xem hình 1.5.1 ) và dung sai kích thước ca líp H. Đối với lỗ 34 H7 và 34 h6 , theo bảng 8 ta xác định được: Z=3,5 µm; y=3 µm; H=4 µm; α=0; Z1=3,5 µm ;y1=3 µm; H1=4 µm; α1=0;

Sơ đồ phân bố miền dung sai calíp được vẽ như hình 1.5.1 Xác định kích thước đo của calíp theo các công thức trong bảng 7 và các giá trị trên hình 1.5.1

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

4

Page 5: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Ca líp hàm thợ đầu qua:

Qmax= dmax - Z1 + = 34,000 - 0,0035 + 0,002

= 33,9985 mm

Qmin= dmax - Z1 - = 34,000 – 0,0035 – 0,002

= 33,9945 mmQmòn= dmax + y1 = 34,000 + 0,003

= 34.003 mm

Ca líp hàm thợ đầu không qua:

KQmax= dmin + = 33,984+0,002=33,986 mm

KQmin= dmin - =34,984-0,002=33,994 mm

Ca líp nút thợ đầu qua:

Qmax= Dmin - Z + =34+0,0035+0,002=34.0055 mm

Qmin= Dmin - Z1 - =34+0,0035-0,002=34,0015mm

Qmòn= Dmin - y =34-0,003=33,997 mm

Ca líp nút thợ đầu không qua:

KQmax= Dmax + =34,035+0,002=34,027mm

KQmin= Dmax - =34,025-0,002=34,023mm

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

5

Page 6: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 1.5.1

Các kích thước Qmax , Qmin, Qmòn ,KQmax , KQmin. Có thể tra trong bản tiêu chuẩn TCVN 2809-78. Trưởng hợp trong TCVN 2809-78 không quy định thì tính toán như trên. Khi dung sai của sản phẩm không tiêu chuẩn thì dung sai ca líp được qui định lấy theo cấp chính xác cao hơn gấn nó.

1.5.2. Vẽ ca líp nút ( hình 1.5.2a ), ca líp hàm ( hình 1.5.2b ) và ghi trên đó kích thước của các bề mặt đo. Khi ghi nên theo qui định: + Đối với ca líp hàm, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước giới hạn nhỏ nhất. Sai lệch dưới bằng 0, sai lệch trên bằng dung sai mang dấu dương. + Đối với ca líp nút, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước giới hạn lớn nhất sai lệch trên bằng 0, sai lệch dưới bằng dung s

Hình 1.5.2a

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

6

Page 7: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 1.2.5b

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

7

Page 8: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

2. Lắp ghép ổ lăn với trục và vỏ hộp.

2.1.Theo TCVN 1479-74-TCVN hoặc theo bảng 9a, ổ lăn 309 có các kích thước cơ bản sau: d=25 mm; D=62 mm; B=25 mm; r=2 mm;2.2.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép ổ lăn với trục và vỏ hộp: Đề bài đã cho: -Vòng quay cùng với trục tải trọng tác dụng lên ổ có phương không đổi -Đặc tính tải trọng K ≤ 1,5 -Phản lực hướng tâm tính toán của ổ R=1000N -Tải trọng hướng trục A=0

-Tỷ số lỗ =0

-Vòng chịu tải cục bộ lắp không tháo trong quá trình sử dụng. Ta có: Vòng ngoài có kích thước D=62 mm, lắp với vỏ gang không tháo, chịu tải trọng có va chạm và rung động vừa phải (K ≤ 1,5) ổ lăn cấp chính 0 theo bảng 10 ta chọn kiểu lắp G7 ( nếu ổ lăn chính xác hơn, ta chọn kiểu lắp có cấp chính xác cao hơn). Tải trọng hướng tâm:

PR=

trong đó: R - là phản lực hướng tâm tính toán của ổ, đề bài cho R=1000N; Kd - là hệ số động lực học của lắp thép tra theo bảng 14, Kd=1; F - hệ số tính đến mức độ giảm độ dôi của lắp ghép khi trục rỗng hoặc hộp có thành mỏng tra theo bảng 12 khi trục đặc F=1;

Từ bảng 13 ta có: suy ra FA=1

B’=B-2r=17-2×2=13 mm

PR=

Dựa vào kích thước lắp ghép d=25 mm và trị số PR= 76,9 KN/m, theo bảng 15 chọn kiểu lắp vòng trong vởi trục là k6. Sai lệch giới hạn kích thước bề mặt lắp ghép tra theo bảng 4, bảng 5: Lỗ 62G7 Trục 25k6 Trong một số lắp ghép quan trọng có độ chính xác cao, sau khi chọn kiểu lắp cho vòng chịu tải chu kỳ, cần kiểm tra độ hở hướng tâm ban đầu: Nghĩa là tính

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

8

Page 9: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

toán lượng biến dạng của các vòng lăn. Nếu lượng biến dạng đó vượt quá độ hở hướng tâm ban đầu ( theo tiêu chuẩn ổ lăn) thì cần chọn kiểu lắp khác có độ dôi nhỏ hơn.2.3.Vẽ bộ phận có lắp ổ lăn tức là vẽ một bộ phận lắp bồm có trục, vỏ hộp ổ lăn, vòng đệm và nắp tham gia. Ghi kích thước và ký hiệu lắp như hình 2.3.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

9

Page 10: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 2.3

2.4.Chọn kiểu lắp giữa bạc và trục, giữa nắp và vỏ hộp. Để đảm bảo dễ gia công, đoạn trục lắp với ổ và với bạc có cung một kích thước danh nghĩa nên có cùng miền dung sai có nghĩa là miền dung sai ở phần này là k6, đã chọn ở mục 2.2. Bạc chỉ dùng để chặn, cần tháo lắp dễ dàng nghĩa là mối ghép cần độ hở lớn. Độ chính xác lỗ bạc không yêu cầu cao, ta thường sử dụng miền dung sai D11. Giữa bề mặt nắp và hộp cũng cần có độ hở để tháo lắp dễ dàng và để bụ trừ sai số vị trí của các lỗ ren trên thân hộp khi đậy nắp. Miền dung sai của kích thước nắp là d11.Như vậy: Lắp ghép giữa trục và bạc là: 25D11/k6 , độ hở nhỏ nhất của lắp ghép: Smin=65-15=50µm (hình 2.4a). Lắp ghép giữa nắp và vỏ hộp là: 130H7/d11 , độ hở nhỏ nhất của lắp ghép là: Smin=10-(-100)=110µm (hình 2.4b).2.5.Vẽ trục, vỏ hộp, bạc và nắp ở trạng thái độc lập như hình 10 rồi ghi ký hiệu sai lệch bằng chữ và bắng số.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

10

Page 11: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 2.6

2.6.Sai lệch hình dạng bề mặt lắp ổ lăn được xác định theo qui định của tiêu chuẩn (sai số về độ côn và ô van bề mặt trục và lỗ hộp không được vượt quá 1/2 dung sai đường kính, đối với ổ cấp chính xác 0 và 6; không vượt quá 1/4 dung sai đương kính, đối với ổ cấp chính xác 5 và 4). Độ nhám bề mặt xác định theo bảng 16. Các giá trị cho phép của sai lệch hình dạng và độ nhám bề mặt được ghi trên bản vẽ chi tiết trên hình 2.63.Lắp ghép thenLắp ghép then giữa banh răng và trục có kích thước cơ bản: b x h =10×8;

3.1.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép then với trục và bánh răng, biết mối ghép truyền lực thay đổi chiều, sản phẩm sản suất hàng loạt. Căn cứ vào bảng 17 ta chọn kiểu lắp:

then với rãnh trên trục:

then với rãnh bạc:

3.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép. Dựa vào tiêu chuẩn ( bảng 4 và 5 ) ta tra được các sai lệch của kích thước lắp ghép:Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

11

Page 12: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Chiều rộng then: 10h9Chiều rộng rãnh trục: 10N9Chiều rộng rãnh bạc: 10Js9

Biểu diễn các sai lệch đó trên sơ đồ hinh 111 ta được sơ đồ phân bố miền dung sai lắp ghép.

Hình 3.23.3.Vẽ mối ghép và vẽ riêng từng chi tiết tham gia vào mối ghép ròi ghi ký hiệu lắp ghép, các ký hiệu sai lệch kích thước bằng chữ và bằng số như trên hinh 3.3. Đối với các kích thước không tham gia lắp ghép thì sai lệch và dung sai được xac định theo bảng 18. Trong bài có sai lệch h11, theo bảng 4 ta được: 8h11

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

12

Page 13: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 3.3

4.Lắp ghép then hoa:

Lắp ghép then hoa giữa bánh dai và trục có kích thước danh nghĩa: z x d x D =6 x 21 x 254.1.Để quyết định kiểu lắp cho lắp then hoa ta phải dựa vào đặc tính của lắp ghép. Đặc tính đó xác định từ chức năng sử ®óng của mối ghép. Theo đề bài, mối ghép then hoa cố định, tải trọng êm, độ chính xác đồng tâm không yêu cầu quá cao. Ta chọn yếu tố đồng tâm: D và theo bảng 20 ta chọn kiểu lắp như sau:

Kiểu lắp theo yếu tố đồng tâm D :

Kiểu lắp theo yếu tố b :

Trong trường hợp khác nếu yếu tố đồng tâm ta chọn là d hoặc b thì việc chọn lắp ghép phải dựa vào bảng 21 hoặc 22.Như vậy, kiểu lắp của lắp ghép then hoa đã được chọn ký hiệu như sau:

D – 6 x 21 x 25 x 5

( Theo bảng 19 kích thước danh nghĩa của b là 5)4.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai của kiểu lắp:

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

13

Page 14: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

a) Lắp ghép theo yếu tố đồng tâm D, với kích thước danh nghĩa 25 kiểu lắp

tra bảng 4 và 5 ta được sai lệch của các kích thước:25H7 25js6 Biểu diễn các sai lệch đó trên sơ đồ hình 4.2a ta được sơ đồ phân bố dung sai của lắp ghép.b)Lắp ghép theo yếu tố b.

Với kích thước danh nghĩa: 5 mm, kiểu lắp:

Tra bảng 4 và 5 ta được các sai lệch kích thước:5F8 5js7

Sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép như hình 4.2b

Hình 4.2a

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

14

Page 15: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 4.2b

4.3.Vẽ mối ghép và ghi vào đó ký hiệu sai lệch bằng chữ và số như hình 4.3a. Vẽ riêng từng chi tiết của mối ghép rồi ghi vào đó ký hiệu sai lệch bằng chữ và số như hình 4.3b Sai lệch kích thước bề mặt không đồng tâm tra trong bảng 23. Ở đây kích thước bề mặt không đồng tâm d của trục không vượt quá d1 (xem bảng 19) còn của bạc thì sai lệch và dung sai tra theo bảng 23.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

15

Page 16: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 4.3a

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

16

Page 17: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 4.3b

6.Truyền động bánh răng: Bánh răng trong bộ phân lắp là bánh răng thẳng hình trụ của hộp giảm tốc thông dụng, làm việc với vận tốc v<10 m/sCác yếu tố cơ bản của bánh răng là: m=2; z=45; β=0o;

6.1.Chọn cấp chính xác cho truyền động bánh răng Theo đề bài, truyền động bánh răng hình trụ của hộp tốc độ thông dụng không yêu cầu sự phối hợp chính xác về chuyển động quay, tải trọng không lớn nên trước hết ta quyết định cấp chính xác cho mức làm việc êm, sau đó căn cứ vào quan hệ giữa các mức chính xác mà qui định cấp chính xác cho các mức còn lại. Theo bảng 27, đối với truyền động bánh răng hình trụ răng thẳng tốc độ làm việc nhỏ hơn 10m/s ta chọn cấp chính xác của mức làm việc êm là cấp 7. Truyền động chủ yếu truyền tốc độ quay, không yêu cầu sự phối hợp chuyển động chính xác, ta quyết định mức chính xác động học thô hơn 1 cấp, mức chính xác tiếp xúc ở cùng cấp so với mức làm việc êm. Như vậy mức chính xác đông học, ở cấp 8 mức chính xác làm việc êm và tiếp xúc ở cấp 7. Dạng đối tiếp của bánh răng: vì không có yêu cầu gì đặc biệt ta chọn dang thông dụng nhất là B và dạng dung sai độ hở mặt răng là b. Ký hiệu cấp chính xác truyền động bánh răng là:

8-7-7-BTCVN1067-84

6.2.Chọn bộ thông số kiểm tra bánh răng Để đánh giá độ chính xác bánh răng sau gia công, người ta kiểm tra một số thông số hình học ảnh hưởng trực tiếp đến các mức chính xác của bánh răng. Các thông số đó hợp thành một bộ gọi “Bộ thông số kiểm tra bánh răng”. Tùy theo điều kiện sản suất và kiểm tra ở từng cơ sở mà ta chọn bộ thông số cho thích hợp, dựa vào bảng 28 ta có thể chọn được bộ thông số như sau: -Đối với mức chính xác động học: có thể chọn một trong chín bộ thông số cho trong bảng 28. Ở đây ta chọn bộ thông số tương đối thông dụng trong các nhà máy của nước ta. Bộ thông số này gồm các thông số: -Độ đảo vành răng :Frr, độ dao động chiều dài pháp tuyến chung FvWr

-Đối với mức tiếp xúc mặt răng chọn thông số: vết tiếp xúc tổng. -Đối với mức độ hở mặt bên có thể chọn một trong các thông số sau hoặc sai lệch nhỏ nhất của chiều dài pháp tuyến chung trung bình – EWme đối với bánh răng ăn khớp ngoài và +EWmi đối với bánh răng ăn khớp trong hoặc sai lệch giới hạn khoảng cách tâm đo Ea’’e;Ea’’i . Ở đây chúng ta chọn thông số -EWme . Đường kính vòng chia cảu bánh răng: d=m.z=2×45=90 mm Đối vào cấp chính xác và các kích thước cơ bản của bánh răng ta xác định giá trị cho phép của các bộ thông số theo bảng 29, 30, 31, 33a, 33b, 33c.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

17

Page 18: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Fr=+45 µm;(dung sai độ đảo hướng tâm vành răng)Fvw=+28 µm;(dung sai độ dao động chiều dài pháp tuyến chung)fpb= 13 µm;(sai lệch giới hạn bước ăn khớp)fpt= 14 µm;(sai lệch giới hạn bước răng)

Vết tiếp xúc tổng theo chiều cao:45%Vết tiếp xúc tổng theo chiều dài:60%-Ewme= -(110+11)=-121

6.3.Vẽ bản vẽ chế tạo bánh răng: Bản vẽ chế tạo bánh răng gồm hai phần như hình 6.3. Phần bên trái là bản vẽ kết cấu bánh răng trên đó ghi kích thước va độ chính xác phôi bánh răng, sai lệch hình dạng và độ nhám bề mặt ( xác định theo các bảng 34 và 35). Phần bên phải là bảng các thông số kích thước cơ bản, giá trị sai lệch và dung sai các thông số kiểm tra bánh răng.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

Thông số kích thước cơ bảnMôđun.Số răng.Góc ăn khớp.Hệ số dịch răng.Cấp chính xác.

mzαχ-

2 mm452008-7-7-B

Bộ thông số kiểm tra bánh răng-Độ đảo vành răng.-Độ dao đông chiều dai pháp tuyến chung.-Sai lệch bước ăn khớp.-Sai lệch bước vòng.-Vết tiếp xúc tổng.

-Sai lệch nhỏ nhất của chiều dài pháp tuyến chung trung bình.

Fr

Fvw

fpb

fpt

-

-Ewme

+45 µm+28 µm

±13 µm

±14 µmTheo chiều cao:45%Theo chiều dài:60%-121 µm

18

Page 19: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Hình 6.3

7.Ghi kích thước cho bản vẽ chi tiết.Ghi kích thước cho chi thiết trục 1 của bộ phận lắp như hình vẽ được tiến hành theo trình tự sau:

7.1.Xác định độ chính xác của kích thước tham gia những lắp ghép thông dụng.Xác định độ chính xác cho các kích thước nay chính là quyết định kiểu lắp cho các mối ghep như chúng ta đã xét ở các mục trên.-Kích thước đường kính trục lắp với bánh răng:

34h6 , (theo mục 1);

-Kích thước đường kính trục lắp với vòng trong ổ lăn:

34H7 , (theo mục 2);

-Kích thước rãnh then và then hoa trên trục: rãnh then trên trục: 10N9(-0,0036), (theo mục 3);trục then hoa: D – 6 x 21 x 25 js6 . 5 js7, (theo mục 4);

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

19

Page 20: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

25 js6; 5 js7-Kích thước lỗ ren:M10x1-7H (theo mục 5).

7.2.Xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài. Để xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài ta phải hình thành các chuỗi kích thước lắp và giải các chuỗi đó để được kích thước của trục.Xuất phát từ 6 yêu cầu chung của bộ phận lắp ta lập được 6 chuỗi kích thước như sơ đồ hình 7.2… Ta nhận thấy một số kích thước tham gia vào một số chuỗi khác nhau. Kích thước tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 3, chuỗi 4; kích thước H,N, tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 6… Các kích thước này cần thỏa mãn tất cả các chuỗi khắt khe nhất ( chuỗi có dung sai kích thước thanh phần nhỏ nhất). Để xác định chuỗi khắt khe nhất cần xác định giá trị atb của chuỗi. Khi tính a kích thước 01 và 02 (chiều rộng ổ lăn) là kích thước đã tiêu chuẩn hóa.

Lượng cho trong bảng 367.2.1.Giải chuỗi 1 (hình 7.2.1)Kích thước danh nghĩa:

N1=N2=10mm;N3=5 mm;D=15 mm;B=15m=15×2=30 mm (m- mô đun bánh răng);T1=dDN=34mm;P=35mm;O1=O2=25-0,120mm;H= N1 + O1 + T1+ B + D + O2 + N2 = 144 mm;

Xuất phát từ yêu cầu A1=0+0,850 ta giải bài toán hai của chuỗi kích thước

atb=

=

Ở đây H là khâu tăng nên β=+1.N1, N2, 01, 02, T1, B, D là khâu giảm nên β=-1.01, 02, (chiều rộng ổ lăn) là kích thước đã tiêu chuẩn.Lượng ( ) tra trong bảng 36.Giá trị atb gần với giá trị a=64 của cấp chính xác 10 theo bảng 36. Ta chọn cấp chính xác IT10 làm cấp chính xác chung của các khâu rồi ta tra các sai lệch và dung sai của các kích thước.

H=249H10=144+0,160mmN1=N2=10h10=10-0.058 mmD=15h10=15-0,070 mmB=30h10=30-0,084 mm

T1 là khâu giảm nên T được tính như sau:

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

20

Page 21: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

esT1= =

=0.

eiT1=

=

=0.180 mm.Vậy T1=34+0.018 mm

7.2.2.Giải chuỗi 2 (hình 7b).Chuỗi có hai khâu thành phần là 01 và T2, kích thước 01 đã biết nên ta chỉ việc xác định T2 theo A2= và 01=25-0,120

T2 là khâu tăng có kích thước danh nghĩa là T2=0+25=25 mm.

EST2= =

=+0,530 mm.

EIT2= =

=+0,250 mm

Vậy T2= mm.

7.2.3.giải chuỗi 3 (hình 7.c).Cũng tương tự như chuỗi 2 ta xác định T3 theo A3=1+0,400 và B=30-0,084.T3 là khâu giảm và có kích thước danh nghĩa là: T3= A3+B=1+30=31mm.

esT3= =-0,084 mm.

eiT3= =-0,400 mm.

T3= mm.

7.2.4. Giải chuỗi 4 (hình 7d).Xác định kích thước T4 theo A4=1-0,500 và B=30-0,084 , D=15-0,070 , 02=25-0,120

T4 là khâu tăng và có kích thước danh nghĩa là:T4= B + D + 02 + A4

=30 + 15 + 25 + 1 =71 mm.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

21

Page 22: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

EST4=

=-0,274 mm.

EIT4=

=-0,500 mm.

T4= mm.

7.2.5.Giải chuỗi 5 ( hình 7e).Khâu khép kín của chuỗi : A5=1+0,400

Khâu tăng P=35 mm.Khâu giảm T5=35-1=34 mm.Hệ số cấp chính xác chung của các khâu:

atb= 127

Cấp chính xác chung là IT11.Sai lệch và dung sai của khâu tăng P là:P=35H11=35+0,160 mm.( theo bảng 4 và 5).

esT5= =0

eiT5= =-0,240 mm.

T=34-240 mm.

7.2.6.Giải chuỗi 6 (hình 7f)Khâu khép kín của chuỗi:

A6= mmCác khâu tăng đã biết: N1=10-0,058 mm; 01=25-0,120 mm;Khâu giảm đã biết:H=144Xác định khâu tăng T6 và khâu giảm N3.

T6= A6+H+N3-O1-N1

=12+144+5-25-10=126 mm.Hệ số cấp chính xác của hai khâu là:

atb=

=

Cấp chính xác chung được chọn là IT11.Sai lệch và dung sai của khâu giảm N3 làN3=7H11=7-0,090 mm, (tra bảng 5).Tính sai lệch và dung sai khâu tăng T6

EST6 =

=+0,110 mm.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

22

Page 23: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

ITT6 =0,650-0,058-0,120-0,160-0,090 =0,222

EIT6=0,110-0,222=-0,112

T6 = mm.

7.3.Chọn phương án ghi kích thước trên bản vẽ.Từ các kết quả đã xác định được ở các mục trên ta ghi vào bản vẽ chi tiết trục như trên hình 20. Đối với kích thước chiều dài, để tạo điều kiện thuận lợi cho chế tạo, có trường hợp ta phải thay đổi kích thước thiết kế ( kích thước đã xác định ở mục 7.2) bằng những kích thước công nghệ.Để xác định độ chính xác kích thước công nghệ ta phải giải chuỗi kích thước công nghệ, chuỗi 7 (hình 7.3).

Giải chuỗi 7 với yêu cầu khâu khép kín là A∑7=T6=

Khâu giảm T1 đã biết: T1=34-0,018 mm.Tính khâu tăng T’

6: T’6=126-34=92 mm.

TT’6 =T-TT1=222-18=204 mm.

EST6=

= =+0,110

EIT6=0,110-0,204=-0,094 mm.

T’6= mm.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

23

Page 24: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

24

Page 25: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Từ các kết quả ta xác định được bản vẽ chi tiêt như sau:

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

25

Page 26: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

8.KiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm: 8.1 B¶ng kª c¸c th«ng sè cÇn ®o: Stt

Th«ng sè cÇn ®o kÝ hiÖu

Quy ®Þnh

Yªu cÇu Ghi chó

1 ®êng kÝnh cæ trôc l¾p æ l¨n 1

A

2 ®êng kÝnh cæ trôc l¾p æ l¨n 2

DB

3 ChiÒu dµi phÇn trôc l¾p b¸nh r¨ng

LC

4 Sai lÖch vÒ ®é trßn cæ trôc l¾p æ l¨n 1

5 Sai lÖch pr«fin mÆt c¾t däc cña cæ trôc l¾p æ l¨n 1

6 ®é ®¶o híng kÝnh phÇn trôc l¾p b¸nh r¨ng so víi 2 cæ trôc l¾p æ l¨n

®c/

7 ®é dÞch chuyÓn phô cña pr«fin gèc

EHS

Ph©n tÝch chi tiÕt ®o:- Ta thÊy r»ng chi tiÕt ®o cã d¹ng trôc bËc vµ ®èi víi chi tiÕt

nµy bÒ mÆt yªu cÇu cao nhÊt vÒ ®é chÝnh x¸c lµ IT6 ,®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng lo¹t nªn ta chän ph¬ng ¸n ®o trªn g¸ ®o chuyªn dïng ®Ó ®¶m b¶o ®o nhanh,æn ®Þnh vµ thèng nhÊt cho mäi chi tiÕt trong lo¹t.

- Ph¬ng ¸n ®Þnh vÞ :NhËn thÊy 2 cæ trôc l¾p vßng bi A vµ B cã kÝch thíc b»ng nhau vµ b»ng 25k6 lµ kÝch thíc yªu cÇu chÝnh x¸c nhÊt cña trôc, ngoµi ra yªu cÇu vÒ ®é ®¶o cña trôc còng lÊy 2 cæ trôc lµm chuÈn, v× vËy trong s¬ ®å ®o ta ®Þnh vÞ A vµ B trªn 2 khèi V ng¾n mçi khèi V ®Þnh vÞ 2 bËc tù do, cßn bËc ®Þnh vi thø 5 ®Æt ë mÆt E cã t¸c dông h¹n chÕ di chuyÓn däc trôc. S¬ ®å thÓ hiÖn nh h×nh vÏ. Chän khèi V cã gãc 60° ®Ó ®o sai lÖch ®é trßn cña trôc víi tû sè truyÒn phô Kf :

Kf= =3

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

26

Page 27: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

8.2 ph¬ng ph¸p ®o,c«ng thøc tÝnh kÕt qu¶ ®o vµ c¸c thµnh phÇn sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o:

§Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô ®Æt ra tríc hÕt ®¸nh sè thø tù c¸c ®Çu ®o,råi ®a ra ph¬ng ph¸p ®o, c«ng thøc tÝnh kÕt qu¶ ®o vµ x¸c ®Þnh sai sè lÇn trong kÕt qu¶ ®o(h×nh 8.2)

H×nh 8.2

- § Çu ®o thø nhÊt §o ®êng kÝnh A vµ sai lÖch pr«fin mÆt c¾t däc dïng ph¬ng ph¸p ®o so s¸nh víi mÉu, s¬ ®å ®o so s¸nh, s¬ ®å ®o 3 tiÕp ®iÓm.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

27

Page 28: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

Khi chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc D0=DN=34 ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh A ®îc tÝnh theo c«ng thøc : A =D0+ X =34+ X

Bá h¹n chÕ däc trôc,®o nhiÒu ®iÓm trªn cïng ®êng sinh ta nhËn ®îc c¸c gi¸ trÞ Xmax vµ Xmin.Sai lÖch pr«fin mÆt c¾t däc cña cæ l¾p æ l¨n 1 ®îc tÝnh theo c«ng thøc :

Khi chi tiÕt quay mét vßng trªn g¸ ta nhËn ®îc c¸c gi¸ trÞ Xmax,Xmin.Sai lÖch vÒ ®é trßn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh vµ sai sè gãc cña khèi V so víi thiÕt kÕ.-§Çu ®o thø 2:§o ®êng kÝnh Φb cña cæ l¾p æ l¨n 2.§Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc D0=DN=34 ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh B ®îc tÝnh theo c«ng thøc : B =D0+ X =34+ X

Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh.

-§Çu ®o thø 3: §o chiÒu dµi phÇn l¾p trôc b¸nh r¨ng :LC

§Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc L0=LN ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh LC ®îc tÝnh theo c«ng thøc : LC =L0+ X

Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh;§é ®¶o mÆt ®Çu cña vai trôc D vµ F so víi cæ trôc A vµ B

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

28

Page 29: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

-§Çu ®o thø 4:§o ®é ®¶o híng kÝnh phÇn trôc l¾p b¸nh r¨ng so víi 2 cæ trôc l¾p æ l¨n §é dÞch chuyÓn phô nhá nhÊt cña Pr«fin gèc EHS

Ph ¬ng ph¸p ®o: §é dich chuyÓn phô cña pr«fin gèc,cã thÓ ®o theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp th«ng qua kho¶ng c¸ch Ma-

h×nh 8.3Trong ®ã Ma-Kho¶ng c¸ch gi÷a hai que ®o n¼m trong hai r·nh r¨ng,®èi diÖn nhau. Gi¸ trÞ danh nghÜa cña kho¶ng c¸ch nµy ®èi víib¸nh r¨ng th©n khai kh«ng cã ®é dÞch chuyÓn phô cña Pr«fin gèc víi sè r¨ng lÎ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

mm

Víi : DM-§êngkÝnh que ®o thÝch hîp nhÊt ,b»ng :

DM= mm

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

29

Page 30: Bai Tap Ky Thuat Do Cua Quy

Bài tập môn học kỹ thuật đo

d –§êng kÝnh vßng trßn chia .Trong ®ã:m-M«®un cña b¸nh r¨ng;

-gãc pr«fin r¨ng .Ma0-Kho¶n c¸ch danh nghÜa gi÷a hai que ®o n»m trong hai r·nh r¨ng ®èi diÖn nhau. Kho¶ng c¸ch Ma®îc ®o b»ng c¸c dông cô ®o ®é dµi th«ng dông nh panme tÕ vi,panme…..

§é dÞch chuyÓn cña pr«fin gèc ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:§èi víi sè r¨ng lÎ Z=45:

Sai lÖch kÝch thíc chiÒu dÇy r¨ng Ec ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau

Ec=2.EHS.tgTrong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ dïng bi ®o,hay c«n ®o ®Ó thay cho que ®o.

Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn Tö 1 K50

30