bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

27
GVHD: ThS. Lê Phan Quốc SVTH: Đinh Thị Cẩm Vân

Upload: phongvan0108

Post on 02-Jul-2015

5.005 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

GVHD: ThS. Lê Phan Quốc

SVTH: Đinh Thị Cẩm Vân

Page 2: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 2

I. Bảo vệ vốn gen của loài người

Đột biến phát sinh

Gánh nặng di truyền

Gánh nặng di

truyền là gì?

Page 3: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 3

I. Bảo vệ vốn gen của loài người

Gánh nặng di truyền là sự tồn tại trong vốn gen của quần thể

người các đột biến gây chết, nữa gây chết, bệnh di truyền…mà

khi chúng chuyển sang trạng thái đồng hợp sẽ làm cá thể chết

hoặc giảm sức sống.

Làm thế nào để

giảm bớt gánh

nặng di truyền?

Page 4: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

1. Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác

nhân đột biến

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 4

Con người đang sống trong một môi trường ô

nhiễm, tiếp xúc với nhiều tác nhân gây đột biến.

Page 5: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

1. Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác

nhân đột biến

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 5

Page 6: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 6

Tư vấn di truyền là công việc giúp

đưa ra các tiên đoán và cho lời

khuyên về khả năng mắc một bệnh

di truyền nào đó ở đời con của các

cặp vợ chồng mà họ hoặc một số

người trong gia đình họ đã mắc

bệnh ấy.

Page 7: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 7

Khi nào nên thực hiện tư vấn di truyền?

Trước khi kết hônTrước và sau khi có thai

Page 8: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 8

- Trước khi kết hôn để biết đứa con họ sẽ sinh ra có khỏe

mạnh không, có nguy cơ mắc bệnh di truyền nào không.

- Trước khi có thai nếu thấy nghi ngờ, hoặc trong gia đình đã

có người từng mắc bệnh di truyền thì nên tư vấn di truyền.

- Sau khi có thai, nên đi khám thường xuyên, nếu thấy có bất

ổn thì nên tư vấn di truyền để vợ chồng quyết định có sinh

con tiếp hay không? Nếu có thì cần làm những gì để tránh

cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền, giảm gánh nặng cho gia

đình và xã hội.

Page 9: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 9

Những người có nguy cơ sinh con mắc các tật bệnh di truyền

mà vẫn muốn sinh con thì cần tư vấn để họ làm các xét nghiệm

trước sinh.

Xét nghiệm trước sinh

Page 10: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 10

Xét nghiệm trước

sinh là gì?

Xét nghiệm trước sinh là những xét nghiệm để biết

xem thai nhi có mắc bệnh di truyền nào đó hay không.

Page 11: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 11

Chọc dò dịch ối 10 – 20ml dịch ối (có tế bào phôi)

Tế bào phôi

Phân tích

hóa sinh

Nuôi cấy tế

bào phôi

Sau vài tuần

Phát hiện dị dạng NST

Page 12: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 12

- Dùng kim nhỏ đâm xuyên qua da bụng hút ra 10-20ml

dịch ối. Nước này sẽ được quay ly tâm để tách riêng các

tế bào ra, nuôi cấy các tế bào khoảng vài tuần. Sau đó,

quan sát hình dạng của NST để chẩn đoán.

- Tiến hành từ tuần thứ 16-24 của thai kì.

Chọc dò dịch ối

Trình bày các

bước chọc dò

dịch ối.

Page 13: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 13

Dùng kim trực tiếp xuyên qua thành bụng đến bánh nhau lấy mẫu

hoặc luồng một ống nhỏ thông qua âm đạo để lấy tế bào nhau thai

nuôi cấy tế bào. Quan sát NST và chẩn đoán bệnh. Tiến hành tuần thứ

10 – 13 của thai kì.

Phát hiện dị dạng NST

Nuôi cấy

Page 14: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 14

Tình huống: nếu em là bố (mẹ) biết được đứa con trong bụng

mình đang mắc một trong những tật bệnh di truyền em sẽ giải

quyết như thế nào?

Định hướng giải quyết: Với những thai nhi mắc các hội chứng

thì nên cho ngừng thai kì vào lúc thích hợp để giảm thiểu việc

sinh ra những đứa trẻ tật nguyền. Với những thai nhi mắc bệnh

di truyền làm rối loạn quá trình chuyển hóa trong cơ thể thì ngay

sau khi sinh cần áp dụng chế độ ăn kiêng thích hợp.

Page 15: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 15

Hiện nay, bệnh viện nào ở Việt Nam đã có kĩ thuật này?

Tại TP. HCM: bệnh viện Hùng Vương, bệnh viện Từ

Dũ, bệnh viện đại học y dược. Một số phòng thí nghiệm

của trường đại học khoa học tự nhiên.

Tại Hà Nội: bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Việt Đức,

bệnh viện phụ sản trung ương…

Ngoài ra, hiện nay có một kĩ thuật mới đem lại kết quả

chính xác là kĩ thuật chụp cộng hưởng.

Page 16: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 16

Liệu pháp gen

là gì?

Liệu pháp gen là kĩ

thuật chữa trị bệnh bằng

cách thay thế gen bệnh

(gen đột biến) bằng gen

lành.

Page 17: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 17

Nguyên tắc

Thể truyền là virut sống đã loại bỏ gen gây bệnh.

Gắn gen lành vào thể truyền cho xâm nhập vào tế

bào của bệnh nhân.

Tế bào mạng ADN tái tổ hợp được đưa vào cơ thể

sinh ra tế bào bình thường thay thế tế bào bệnh.

Page 18: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

II. Một số vấn đề xã hội của di truyền học

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 18

Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người.

Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế

bào.

Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ.

Di truyền học với bệnh AIDS.

Page 19: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

1. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người.

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 19

Liệu những hiểu biết về hồ sơ di truyền của mỗi cá nhân

có cho phép tránh được những bệnh tật di truyền hay chỉ

đơn thuần thông báo về cái chết sớm không thể tránh.

Hồ sơ di truyền của mỗi cá nhân liệu có bị xã hội sử

dụng để chống lại chính họ hay không?

Học sinh thảo luận nhóm và lần lượt đưa ra quan điểm của

nhóm.

Page 20: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và

công nghệ tế bào

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 20

- Gen kháng thuốc kháng sinh từ sinh vật biến đổi gen có thể

phát tán sang vi sinh vật gây bệnh cho người hay không?

- Ăn thực phẩm biến đổi gen có an toàn cho sức khỏe và hệ

gen của con người không?

Các nhóm thảo luận về

những vấn đề sau và

trình bày quan điểm của

nhóm.

Page 21: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và

công nghệ tế bào

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 21

- Gen kháng thuốc diệt cỏ ở cây trồng biến đổi gen có

phát tán sang cỏ dại hay không?

- Các chất độc tiết ra từ cây chuyển gen kháng sâu hại

có tác động tới những côn trùng có ích hay không?

- Liệu con người có sử dụng kĩ thuật nhân bản vô tính

để tạo ra người nhân bản hay không?

Page 22: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 22

IQ là viết tắt của “Intelligence Quotient”, gọi là chỉ số thông

minh. Chỉ số này của mỗi người nói lên năng lực trí tuệ của

người đó.

IQ =

Tuổi trí tuệ x 100

Tuổi sinh học

Tính di truyền có ảnh hưởng ở mức độ nhất định tới khả

năng trí tuệ.

Page 23: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 23

- Khả năng trí tuệ được di truyền, nhưng gen điều

hòa đóng vai trò qua trọng hơn gen cấu trúc

- Chỉ số IQ còn bị chi phối bởi yếu tố môi trường

- Một số biện pháp bảo vệ tiềm năng di truyền

• Tránh tác nhân đột biến

• Đảm bảo cuộc sống đầy đủ về vật chất và tinh

thần, được tiếp cận với nền văn minh nhân loại.

Page 24: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

4. Di truyền học với AIDS

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 24

Đối tượng: Người hoạt động mai dâm, người có quan hệ

tình dục bừa bãi, người bị nghiện, tiêm chích ma túy. Đây

là những đối tượng rất khó giáo dục về ý thức. (vì vậy cần

giáo dục cho HS ngay từ bây giờ, ngay khi có cơ hội).

Đối tượng nào dễ

mắc AIDS?

Page 25: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 25

HS nên có lối sống lành mạnh.

Nên đi khám nếu thấy nghi ngờ, nếu không mắc bệnh thì bản

thân sẽ yên tâm hơn, nếu mắc bệnh thì cần áp dụng chế độ ăn

uống và tập luyện cho tốt, đồng thời tránh lây bệnh cho những

người khác.

Không kì thị, xa lánh người nhiễm HIV, giúp họ trở lại cộng

đồng nếu có cơ hội

HS nên làm gì để góp

phần đẩy lùi căn bệnh

thế kỉ này?

Page 26: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

2612/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân

Bài có sử dụng hình ảnh và tư liệu từ một số trang web:

1. http://hcm.megafun.vn/tin-tuc/xa-hoi/200904/italy-phat-phong-su-ve-chat-da-cam-o-Viet-Nam-9225/

2. http://benhvienphusanhanoi.vn/TabId/103/ArticleId/393/PreTabId/456/Default.aspx

3. http://tuvansuckhoe24h.com/suc-khoe-sinh-san/nhung-luu-y-khi-choc-do-oi

4. http://www.shtfplan.com/headline-news/in-the-midst-of-the-big-bang-collapse-has-already-occurred_02112011http://www.vtv6.com.vn/NewsDetail.aspx?id=18616http://dantri.com.vn/c7/s162-440081/nguy-co-chiet-xuat-ma-tuy-tu-thuoc-cam.htm

5. http://xahoi.com.vn/xa-hoi/kinh-te/phat-trien-trong-rung-o-thanh-thuy-65637.html

6. http://thanhphohochiminhcity.jaovat.com/chuyen-cung-cap-cac-loai-thung-rac-hinh-thu-thung-rac-3-ngan-phan-loai-rac-iid-156163941

Page 27: Bai22. bao ve-von-gen-cua-loai-nguoi

Giáo viên

Giáo ánword

Giáo ánđiện tử

Bài phântích

Học sinh

Bài giảngđiện tử

Trắcnghiệm

Sưu tầm

Bài viếttham khảo

Video

Trắcnghiệm

Album ảnh

Trang blog: http://sinhhoc12pv.wordpress.com/