başkent Üniversitesi tıp fakültesi fizyoloji a.d.°şitme-fizyolojisi.pdfses dalgaları zses...

49
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. İşitme Duyusu Dr. Sinan Canan scanan@baskent edu tr scanan@baskent.edu.tr

Upload: others

Post on 28-May-2020

17 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

İşitme DuyusuDr. Sinan Cananscanan@baskent edu [email protected]

Page 2: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Basınç dalgasıSıkışmalar/gevşemelerSıkışmalar/gevşemeler3 boyutta yayılma

Page 3: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Basınç dalgasıSıkışmalar/gevşemelerSıkışmalar/gevşemeler3 boyutta yayılma

Page 4: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Frekans – “ton” [Hz]GenlikGenlikŞiddetTını

Page 5: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Girişim (interferens) ve Bileşik FrekanslarArtırıcı (constructive) girişimArtırıcı (constructive) girişimYıkıcı (destructive) girişim

Page 6: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Girişim (interferens) ve Bileşik Frekanslar

Page 7: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Vurum frekansı

Page 8: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Doppler Etkisi

Page 9: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Şok dalgası

Page 10: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses Dalgaları

Ses şiddeti ve desibel (dB)Duyma eşiği = 0 dB = 1 10-12 W/m2Duyma eşiği 0 dB 1.10 W/m

Bel = log [Pi/Pref] g [ i ref]dBel = 10 x log [Pi/Pref]

10 dB = 1 10-11 W/m2 (eşik şiddet x 10)10 dB 1.10 W/m (eşik şiddet x 10)20 dB = 1.10-10 W/m2 (eşik şiddet x 100)30 dB = 1.10-9 W/m2 (eşik şiddet x 1,000)30 dB 1.10 W/m (eşik şiddet x 1,000)40 dB = 1.10-8 W/m2 (eşik şiddet x 10,000)50 dB = 1.10-7 W/m2 (eşik şiddet x 100,000)…50 dB 1.10 W/m (eşik şiddet x 100,000)…

Page 11: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses DalgalarıSes şiddeti ve desibel

Kaynak Şiddet dB X EşikEşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0 100Yaprak hışırtısı 1 10-11 W/m2 10 101Yaprak hışırtısı 1.10 W/m 10 10Fısıltı 1.10-10 W/m2 20 102Normal konuşma 1.10-6 W/m2 60 106Caddedeki yoğun trafik 1 10-5 W/m2 70 107Caddedeki yoğun trafik 1.10 5 W/m2 70 107Elektrik süpürgesi 1.10-4 W/m2 80 108Büyük orkestra 6,3.10-3 W/m2 98 109.8W lk i ük k i 1 10 2 W/ 2 100 1010Walkmenin en yüksek sesi 1.10-2 W/m2 100 1010Rock konserinin ön sırası 1.10-1 W/m2 110 1011Jet uçağının kalkışı 1.102 W/m2 140 1014Kulak zarı hasarı 1.104 W/m2 160 1016

Page 12: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Ses DalgalarıYaşa bağlı işitme kaybı

Page 13: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Kulak

Dış kulakOrta kulakOrta kulak

İç kulak

Page 14: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Dış Kulak

Sesin toplanmasıSes kaynağınınSes kaynağının yerinin belirlenmesi“TransferTransfer fonksiyonu”

Page 15: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Dış Kulak – “Transfer Fonksiyonu”)

zancı (

dBS

es k

az

Frekans (kHz)

Page 16: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Kulak Zarı

Page 17: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİç Kulak

Page 18: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Koklea

Page 19: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Koklea

Page 20: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Koklea

Skala vestibuliSkala vestibuli

SkalamediaSkalamedia

Stria vaskularisStria vaskularis

CortiCortiCorti organıCorti

organı

Bazilar zarBazilar zar

Skala timpaniSkala timpani

Page 21: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Koklea

Stria Vaskülaris

Page 22: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Koklea ve Corti Organı

Page 23: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Corti Organı

Page 24: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Baziler Zar

Page 25: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Sesin Frekans AnalizifBazilar zarın frekans seçiciliği

Page 26: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Sesin Frekans AnalizifBazilar zarın frekans seçiciliği

Page 27: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Sesin Frekans AnalizifBazilar zarın frekans seçiciliği

Page 28: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Sesin Frekans Analizi

Page 29: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

S f tSaf ton:

1270 Hz

Page 30: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

3 f t3 saf ton:

510, 1270 ve 2700 Hz

Page 31: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Sesin Frekans Analizi

Page 32: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

İç tüy hücreleriDış tüy hücreleriDış tüy hücreleri

Page 33: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Corti Organı

Page 34: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

Tepe KanalTepebağlantısı miyozin

Page 35: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy HücreleriDış tüy hücreleriİç tüy hücreleri ş y

Destek hücreleri

Destek hücreleriDeiter hücreleri

hücreleri

Page 36: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

Page 37: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy HücreleriDış tüy hücresiş y

İİç tüy hücresi

Page 38: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

Dış tüy hücrelerinin işlevi – “koklear amplifikatör”

Page 39: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

İç tüy hücrelerindeki transmitterler

Page 40: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy Hücreleri

Dış tüy hücrelerindeki transmitterler

Page 41: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

Tüy HücreleriDış tüy hücreleri:

Sesin sinir sinyaline dönüştürülmesiSesin sinir sinyaline dönüştürülmesi

Koklear güçlendirme (amplifikasyon)

Süzme

S i li i d klSes sinyalinin odaklanması

Koklea cevabının düzenlenmesiKoklea cevabının düzenlenmesi

Page 42: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme Yolları

SuperiorSuperior Olivar

çekirdek

Page 43: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme Yolları

Superior olivar kompleks: İki kulaktan gelen verilerin ilk karşılaşma yeri – sesin yerinin belirlenmesiilk karşılaşma yeri – sesin yerinin belirlenmesi

Lateral superior olivar çekirdek: Yüksek frekanslarda, genlik değişimlerigenlik değişimleriMedial superior olivar çekirdek: Düşük frekanslarda zaman gecikmeleria a gec e e

Page 44: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme Yolları

Elektrokokleaogram

Beyin sapı veBeyin sapı ve kortikal işitsel

uyarılma potansiyelleripotansiyelleri

Page 45: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme YollarıElektrokokleaogram

Page 46: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme Korteksi

Page 47: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İİşitme Korteksi

Page 48: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İ İB İ T T İ

Page 49: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.°şitme-Fizyolojisi.pdfSes Dalgaları zSes şiddeti ve desibel Kaynak Şiddet dB X Eşik Eşik şiddeti 1.10-12 W/m2 0100 Yaprak

İLisan ve İşitme