bakterijski rodovi ii

Ass.Azra Bačić, DVM

1

FARMACEUTSKO - ZDRAVSTVENI FAKULTET UNT

ROD BORDETELLA� U rodu Bordetella , tri su vrste od kojih je najznačajnija

B.pertussis

� Gram(-), inkapsulirani, nepokretni bacili, striktni aerobi

� Kolonije poslije 72h izgledaju kao biseri

� B.pertussis uzrokuje infekcije sluznica gornjih respiratornih puteva- pertusis ili veliki kašalj

� prenosi se direktno kapljično ili preko predmeta

� najosjetljivija su djeca do 5 godina- DiTePer vakcina

� za bakteriološku dijagnozu se uzima bris nazofarinksa

CHLAMYDIA



CHLAMYDIA� Dugo vremena, zbog intracelularnog smještaja i

veličine, smatrani su virusima

� Danas se zasigurno zna da su bakterije osjetljive na antibiotike

� Gram(-), sadrže obe nukleinske kiseline (DNK i RNK), nemaju sposobnost ekstracelularnog razmnožavanja

� Hlamidije imaju jedinstven životni ciklus sa dvije forme:

1. Elementarno tjelašce-prilagođeno za extracelularni život

� Ch.psittaci uzrokuje respiratorne bolesti, placentarne infekcije, abortuse, enteritise-psitakoza, ornitoza

� Najčeći izvor su ptice (psitacini)

� Ch.trachomatis

� Uzrokuje dva oboljenja: trachom-hronični keratokonjunktivitis i lymphogranuloma venerum (LGV)- sistemsko oboljenje koje se širi spolnim putem

� Dijagnoza: bojenje po Giemsi, izolacija na oplođenim kokošijim jajima i kulturi ćelija

INTERAKCIJE IZMEĐU RAZLIINTERAKCIJE IZMEĐU RAZLIČČITIH ITIH

POPULACIJA MIKROORGANIZAMAPOPULACIJA MIKROORGANIZAMA



INTERAKCIJE IZMEĐU RAZLIINTERAKCIJE IZMEĐU RAZLIČČITIH ITIH

POPULACIJA MIKROORGANIZAMAPOPULACIJA MIKROORGANIZAMA

�� Unutar određenog ekosistemaUnutar određenog ekosistema, m, među razlieđu različčitim itim populacijama MO uspostavljaju se razlipopulacijama MO uspostavljaju se različčite interakcije, ite interakcije, najnajččeeššćće kao rezultat uslova spoljae kao rezultat uslova spoljaššnje sredine, koji sa svoje nje sredine, koji sa svoje strane doprinose polostrane doprinose položžaju populacija u ekosistemu i aju populacija u ekosistemu i stvaranju ekolostvaranju ekološške ravnoteke ravnotežže u njemu.e u njemu.

Posebne interakcije između populacija MOPosebne interakcije između populacija MO, a prema , a prema tome kakav je njihov znatome kakav je njihov značčaj za svaku populaciju aj za svaku populaciju pojedinapojedinaččno mogu biti:no mogu biti:

1.1. negativne:negativne: kompeticija i amensalizamkompeticija i amensalizam

2.2. pozitivne:pozitivne: komensalizam, sinergizam i mutualizamkomensalizam, sinergizam i mutualizam

3.3. pozitivne za jednu a negativne za drugupozitivne za jednu a negativne za drugu: parazitizam : parazitizam i predatorstvoi predatorstvo

�� Razvoj pozitivnih interakcija se bazira na kombinovanju fiziRazvoj pozitivnih interakcija se bazira na kombinovanju fiziččkih i kih i metabolimetaboliččkih sposobnosti koji dozvoljavaju MO da efikasnije koriste kih sposobnosti koji dozvoljavaju MO da efikasnije koriste raspoloraspoložžive resurse i naseljavaju staniive resurse i naseljavaju staniššta u kojima pojedinata u kojima pojedinaččno ne bi no ne bi opstajali. opstajali.

�� Negativne interakcije limitiraju gustinu populacije i, u duNegativne interakcije limitiraju gustinu populacije i, u dužžem em vremenskom periodu, doprinose njenom opstanku u ekosistemu.vremenskom periodu, doprinose njenom opstanku u ekosistemu.

�� Interakcije između populacija suInterakcije između populacija su, svakako, jedan od bitnih , svakako, jedan od bitnih ččinioca u inioca u evoluciji i strukturi zajednice MO.evoluciji i strukturi zajednice MO.

NEUTRALIZAMNEUTRALIZAM

�� Neutralizam podrazumeva koegzistenciju razliNeutralizam podrazumeva koegzistenciju različčitih populacija itih populacija MO u datom ekosistemu koje pri tome ili ne utiMO u datom ekosistemu koje pri tome ili ne utičču jedna na u jedna na drugu ili je njihov uticaj beznadrugu ili je njihov uticaj beznaččajan.ajan.

�� Ovaj tip asocijacije u prirodi se rijetko ostvaruje, ali je moguOvaj tip asocijacije u prirodi se rijetko ostvaruje, ali je mogućć sa sa populacijama sa ekstremno razlipopulacijama sa ekstremno različčitim metaboliitim metaboliččkim svojstvima kim svojstvima ili između populacija koje su međusobno prostorno udaljeneili između populacija koje su međusobno prostorno udaljene..

�� Prirodni uslovi koji favorizuju rast populacije iskljuPrirodni uslovi koji favorizuju rast populacije isključčuju uju mogumoguććnost asocijacija ovog tipa.nost asocijacija ovog tipa.

KOMENSALIZAMKOMENSALIZAM�� Komensalizam je interakcija između populacija MO koja je korisnaKomensalizam je interakcija između populacija MO koja je korisna za za

jednu populaciju dok druga nema ni jednu populaciju dok druga nema ni šštete ni koristi.tete ni koristi.

�� Komensalizam je uobiKomensalizam je uobiččajeni ali ne i obligatni odnos. ajeni ali ne i obligatni odnos.

�� NajNajččeeššćće se zasniva na sposobnosti jedne vrste MO da svojom e se zasniva na sposobnosti jedne vrste MO da svojom normalnom metabolinormalnom metaboliččkom aktivnokom aktivnoššćću modifikuje fiziu modifikuje fiziččkoko--hemijske hemijske uslove sredine i uslove sredine i ččini ih ili pogodnim za ostale uini ih ili pogodnim za ostale uččesnike u asocijaciji.esnike u asocijaciji.

SINERGIZAMSINERGIZAM (Protokooperacija)(Protokooperacija)

�� Sinergizam je interakcija između populacija MO korisna za sve Sinergizam je interakcija između populacija MO korisna za sve uuččesnike, pri esnike, pri ččemu njihovi odnosi nisu obligatni.emu njihovi odnosi nisu obligatni.

�� Populacije se iako sposobne da egzistiraju pojedinaPopulacije se iako sposobne da egzistiraju pojedinaččno u no u interakciji dopunjavaju u svom dijelovanju.interakciji dopunjavaju u svom dijelovanju.

�� SinergistiSinergističčka aktivnost omoguka aktivnost omoguććava kompleksne metaboliava kompleksne metaboliččke ke puteve, sintezu razliputeve, sintezu različčitih produkata za koje populacije nisu itih produkata za koje populacije nisu sposobne pojedinasposobne pojedinaččno.no.

MUTUALIZAMMUTUALIZAM

�� Mutualizam je uzajaman, obligatni odnos dviju razliMutualizam je uzajaman, obligatni odnos dviju različčitih vrsta itih vrsta mikroorganizama, koristan za oba umikroorganizama, koristan za oba uččesnika u asocijaciji.esnika u asocijaciji.

�� Mikroorganizmi stupaju u mutualistiMikroorganizmi stupaju u mutualističčke zajednice kako ke zajednice kako međusobnomeđusobno, tako i sa biljkama i , tako i sa biljkama i žživotinjama.ivotinjama.

�� Lizogeni fag i bakterija u kojoj se nalazi takođe grade mutualisLizogeni fag i bakterija u kojoj se nalazi takođe grade mutualistitiččku ku zajednicu. Genetizajednicu. Genetiččka informacija faga je inkorporirana u genom ka informacija faga je inkorporirana u genom ććelije elije domadomaććina, ina, ššto mu omoguto mu omoguććava opstanak, u mirujuava opstanak, u mirujuććem stadijumu, dugo em stadijumu, dugo vremena.vremena.

�� S druge strane, DNK faga poveS druge strane, DNK faga poveććava genetiava genetiččki potencijal bakterija i ki potencijal bakterija i obezbeđuje joj kompetitivnu prednostobezbeđuje joj kompetitivnu prednost..

�� Lizogena Lizogena ććelija najelija najččeeššćće sintetie sintetišše enzime odsutne u neinficiranoj e enzime odsutne u neinficiranoj ććeliji eliji ili pak, moili pak, možže da ima vee da ima većću virulentnost.u virulentnost.

KOMPETICIJAKOMPETICIJA

�� Mikroorganizmi koji zauzimaju istu ekoloMikroorganizmi koji zauzimaju istu ekološšku niku niššu, imaju u, imaju priblipribližžno isti polono isti položžaj u biocenozi i imaju sliaj u biocenozi i imaju sliččne zahtijeve u ne zahtijeve u pogledu nutrijenata i fizipogledu nutrijenata i fiziččkoko--hemijskih uslova sredine, hemijskih uslova sredine, ispoljavaju snaispoljavaju snažžan uticaj jedni na druge.an uticaj jedni na druge.

�� Između njih dolazi do konkurencije oko izvora hrane i energije iIzmeđu njih dolazi do konkurencije oko izvora hrane i energije ioni nuoni nužžno stupaju u kompeticijske odnose.no stupaju u kompeticijske odnose.

AMENSALIAMENSALIZAMZAM

�� Amensalizam je interakcija razliAmensalizam je interakcija različčitih populacija u kojoj jedna vrsta itih populacija u kojoj jedna vrsta mikroorganizma inhibira rast drugih.mikroorganizma inhibira rast drugih.

�� Osnova amensalizma su, najOsnova amensalizma su, najččeeššćće, promjene uslova spoljae, promjene uslova spoljaššnje sredine nje sredine nastale kao rezultat metabolinastale kao rezultat metaboliččkih aktivnosti jednog od kih aktivnosti jednog od ččinioca u inioca u asocijaciji.asocijaciji.

�� Uzrok ovih promjena moUzrok ovih promjena možže da bude promjena u koncentaciji e da bude promjena u koncentaciji neorganskih komponenti (kiseonik, amonijak, neorganske kiseline,neorganskih komponenti (kiseonik, amonijak, neorganske kiseline,vodonik sulfid) vodonik sulfid) ššto sredinu to sredinu ččini dalje nepovoljnom za rast manje ini dalje nepovoljnom za rast manje tolerantnih mikroorganizama.tolerantnih mikroorganizama.

PARAZITIZAMPARAZITIZAM�� Parazitizam je zajednica mikroorganizama u kojoj jedna vrsta Parazitizam je zajednica mikroorganizama u kojoj jedna vrsta –– parazit, parazit,

zavisi u svom razvoju od druge vrste zavisi u svom razvoju od druge vrste –– domadomaććina, sa kojom se nalazi u ina, sa kojom se nalazi u direktnom fizidirektnom fiziččkom ili metabolikom ili metaboliččkom kontaktu.kom kontaktu.

�� Ovakav tip zajednice je za parazita koristan ili neophodan, a zaOvakav tip zajednice je za parazita koristan ili neophodan, a zadomadomaććina indiferentan ili, ina indiferentan ili, ččeeššćće e šštetan.tetan.

�� Parazit, najParazit, najččeeššćće, poslje due, poslje dužžeg ili kraeg ili kraććeg vremena, svojim prisustvom i eg vremena, svojim prisustvom i metabolizmom inhibira organizam domametabolizmom inhibira organizam domaććina i izaziva njegovo ina i izaziva njegovo uniunišštenje.tenje.

PREDATORSTVOPREDATORSTVO

�� Predatorstvo je relativno Predatorstvo je relativno ččista interakcija u kojoj jedna ista interakcija u kojoj jedna populacija populacija –– predator, za ishranu direktno koristi drugu predator, za ishranu direktno koristi drugu populaciju populaciju –– žžrtva ili plijen.rtva ili plijen.

�� U predatorstvu,U predatorstvu, pa i među mikroorganizmima pa i među mikroorganizmima, je uobi, je uobiččajeno da ajeno da

su predatori vesu predatori većći i jai i jačči i ččlanovi zajednice, a lanovi zajednice, a ššto je velito je veliččina plijena ina plijena

manja utoliko je njihova brojnost vemanja utoliko je njihova brojnost većća.a.

ROD

CORYNEBACERIUM



ROD CORYNEBACERIUM• gram (+)• štapićastog oblika• asporogene, nepokretne • aerobi, fakultativni anaerobi• neki apotegeni, neki patogeni• oni sojevi koji C.diphteriae koji luče egzotoksin

uzrokuju difteriju• Difterija - bolest lokalizovana u predjelu farinksa a

karakteriše je pojava temperature, difteričnih lezija i formiranje pseudomembrane

• Izlučeni toksin se resorbuje i cirkulacijom raznosi po organizmu, uzrokujući paralizu, oštećenje srčanog mišića i drugih organa

CORYNEBACTERIUM

DIPHTERIAE� Se prenose kapljicama, sekretom i direktno

� Difteroični toksin produkuju ćelije inficirane beta-fagom koji kodira sintezu toksina

� Bacili su vitki ili savijeni, zadebljali na jednom ili oba pola, u obliku “kineskih slova”

� Gram (-), ali boje se i specijalnom metodom bojenja po Neisseru, za prikazivanje metahromatskih zrnaca

� Kultivisanje na Lofflerovoj podlozi - male, žuto- bijele kolonije

� Određivanje toksičnosti Elek-ovom metodom

OSTALE KORINEBAKTERIJE-

DIFTEROIDNI BACILIDIFTEROIDNI BACILI

� Saprofiti koji koloniziraju grlo, vaginu, nos, kožu

� Kraći su, zdepastiji, rijetko sadrže metahromatska zrnca

� Biohemijski se razlikuju od C.diphteriae

ANAEROBNI BACILI

� C.acnes (Propionibacterium acnes) - akne, pubertet, zahtijeva anaerobne uslove

� Boje se po Neisseru

LEGIONELLALEGIONELLA



� Najznačajnija je L.pneumophila� Gram(-) bacil, aeroban, pokretan� Zahtjeva složenije podloge uz 10% CO2-Mueller-Hintonov agar� Rod je dobio naziv prema oboljenju koje se pojavilo među legionarima

1976. g u Filadelfiji - Legionarska bolest� Bolest se prenosi inhalacijom preko aerosola� Intracelularni bacili se razmnožavaju u alveolarnim makrofagima � Legionarska bolest se javlja sporadično i u epidemijama� Simptomi pneumonije, praćeni glavoboljom, bolovima u mišićima i

groznicom� Dijagnoza se postavlja izolacijom i identifikacijom, te serološkim

reakcijama ( indirektni fluoroscentni test)

ROD LISTERIA

Ass.Azra Bačić,DVM

30


� Gram(+), asporogeni, fakultativno anaerobni bacil� Posjeduje peritrihijalne flagele� Na krvnom agaru stvara sitne, okrugle, glatke, kolonije sa beta

hemolizom� Raširena u prirodi� Čovjek se zarazi preko probavnog trakta konzumiranjem

zagađenog mlijeka, mladog sira, mesa, neopranog voća� Meningitis i bakterijemija� Visoko - rizične grupe su imunokompromitovane osobe i

oboljeli od karcinoma� Listerioza majke se prenosi transplacentarno na fetus –

abortus, smrt novorođenčeta� Trudnice- izbjegavati kontakt sa domaćim životinjama

MYCOPLASMAMYCOPLASMA



MYCOPLASMAMYCOPLASMA

� Dva roda su značajna : Micoplasma i Ureoplasma� To su najsitniji ćelijski mikroorganizmi� Nemaju ćelijski zid, te su otporni na penciline� Većina ih posjeduje kapsulu� Gram(-), no najčešće se u praksi boje po Giemsi� Striktni aereobi� Zahtjevaju sterole u podlogama� Oblik kolonija je “jaje na oko”� M.pneumoniae uzrokuje atipične pneumonije koje se prenose nosnim

sekretom� Ureoplasma ureolitytica i Mycoplasma hominis su uzročnici

urogenitalnih infekcija

� Zbog nedostatka ćelijskog zida se teško boje, sporo rastu na podlogama, te je zato najsigurnija dijagnoza serološka: RVK, test aglutinacije, ELISA, IFT

SPIROCHETESPIROCHETE



SPIROCHETESPIROCHETE

� tanke, spiralno zavijene bakterije

� sve su pokretne

� gledaju se pomoću nativnog preparata u tamnom polju

� najvažniji rodovi su:� Treponema

� Borrelia

� Leptospira

TREPONEMATREPONEMA

TREPONEMATREPONEMA

� najznačajnija T.palidum

� tanka, spiralno zavijena

� Veoma slabo prima boje, pa se ne boji po Grammu

� Do danas nije uspjelo kultivisanje viruletnih sojeva T.pallidum

� Uzročnik je sifilisa ili luesa

� Dijagnoza pomoću tamnog polja i serološki

LEPTOSPIRALEPTOSPIRA

LeptospiraLeptospira

� L.interrogans

� imaju 12-18 gustih spirala

� anaerobi

� uzročnici su zoonoza

� izvor zaraze je zagađena voda, urin životinja

� u organizam čovjeka prodiru kroz kožu

� bakteriološka dijagnoza - sediment urina

BORRELIABORRELIA

BorreliaBorrelia

� Spiralne, mikroaerofilne bakterije,

� po grammu se slabo boje

� Borrelia burgdorferi

� Uzročnik Lymove bolesti - prenose je krpelji

� Sistemska bolest koja uključuje dermatološke, reumatološke, neurološke i srčane poremećaje

bakterijski rodovi ii

Documents