ark Twain, neredeysebir flato görünümündekievinin salonunda yak›n

dostu Nikola Tesla ile oturuyordu.Tesla’n›n daha önce de bir y›¤›n ç›l-

g›n projeye imza att›¤›n› çok iyi bildi-¤inden, son gösterisine gitmemiflti.

Kablosuz enerji aktar›m› gibi bir fleyiTesla’n›n bile gerçeklefltiremeyece¤inden

emindi. “Bu fleytan ifli, art›k bunu da yapa-maz herhalde,” diye düflünüyordu. Nitekim,

New York yak›nlar›ndaki Long Island’dakiWardenclyffe’te yapt›¤› ilk deneyde yan›nda

olmufltu. Tesla’n›n yapt›¤› dev kule, verici-deki jeneratörü yakm›flt›. ‹kinci deneyindeise bir kez daha baflar›s›zl›¤›na tan›k olma-

mak için Wardenclyffe’e gitmemiflti.Tesla heyecanla gözlerini

Tarihten DamlalarMümtaz ‹dil

“Bana önce 45kilomete ötedekiampulleri, aradahiç kablo olmad›¤›halde nas›l

yakt›¤›n›anlatmal›s›n.”

M

110

111

k›rp›flt›rd›. Çok nadiren heyecan-lan›rd›. Genellikle çevresiyle ilgi-siz görünen bu adam, bir tek MarkTwain’in yan›nda daha insanc›l

davran›yordu. “Mark, görmeliy-din” diye elini ç›rpt›. Lambalar›nyand›¤›n› haber verdiklerinde bende inanamad›m.”

“Bunu nas›l baflar›yorsun?Yani arada kablo olmadan oyun-cak gemileri yürüttün, elektri¤itafl›d›n, yapay flimflek yaratt›n,milyonlarca Volt elektrik üret-tin… Bütün bunlar›n ak›lla biraç›klamas› olmal›. Nedir sendekibu sihir?”

“Bende bir sihir yok,” diyem›r›ldand› Tesla. “Bütün sihiriyonosfer tabakas›nda. ‹nsanl›kdünyan›n bu üçüncü katman›n›hep görmezden geldi, önemseme-

di. Oysa dünyan›n gelece¤i bu taba-kan›n aktif hale getirilmesiyle müm-kün. Bütün kablosuz enerji, elektromanyetik ak›m, radyo, ses ak›mlar›-

n›n tafl›nmas› bu tabaka sayesindegerçeklefliyor. Tek ifl, bunu kullanma-y› bilmekte.”

“Elektri¤i bu kadar uza¤a kab-losuz olarak tafl›d›¤›nda yan›nda yineFritz mi vard›?”

“Evet, o bir bak›ma tan›k. Di¤ertan›klar ise 200 ampulün yand›¤›yerdelerdi.”

“Patent için baflvuruda bulundunmu?”

“Hay›r, henüz de¤il. General Mo-tors yetkilileri ile görüflmelerim sürü-yor. Hala ikna olmufl de¤iller. Yeterikadar patent ald›m zaten Mark. Dün-yan›n en fazla patent sahibi olan in-san›y›m daha flimdiden.”

BD EYLÜL 2013

Mark Twain ve Joseph Jefferson Tesla’n›n Laboratuvar›nda

“Öylesin, ama yine de benim baz›kuflkular›m var Nikola…”

ark Twain hakl›yd›. NikolaTesla gerçekten dünyan›nen çok patente sahip muci-

tiydi. Edison bile onun gerisinde kal-m›flt›, ama en önemli buluflu olan kab-losuz elektrik aktar›m› buluflu ne yaz›kki patenti al›namadan kayboldu.

Bunda en büyük suç General Mo-tors flirketinindi. fiirket, kablo sanayi-sinin çökmesinden ve enerjinin ucuz-lamas›ndan çekindi¤i için Tesla’n›ninsanl›¤›n kaderini de¤ifltirecek bulu-flunu hayata geçirmesine izin vermedi.Nikola Tesla da bunun üzerine dahafazla çal›flmalar›n› sürdürmedi, dahada do¤rusu hayata ve icatlara küstü.

1856 y›l›nda H›rvatistan’da do¤anNikola Tesla, dünyan›n gelmifl geçmiflen büyük “elektronik” uzman›d›r.

Bugün uzaktan kumanda ile yö-netti¤imiz bütün cihazlar›n mucidiTesla’d›r. Einstein ve Edison kadar,kimi zaman onlardan da öte bir “mu-cit” olmas›na karfl›n, hak etti¤i de¤erverilmemifltir. Ders kitaplar›nda ad›bile geçmez. Dünyada “bilim adam›”denince Einstein, mucit denince Edi-son akla gelirken, Tesla’y› ço¤u insanbilmez.

Tesla da, Einstein gibi, Edisongibi “örgün e¤itim”de son derecebaflar›s›zd›r. Düzenli e¤itim kurumlar›

BD EYLÜL 2013

M

Tesla, Colorado Springs Laboratuva-r›nda bir deney s›ras›nda

Einstein ve Edisonkadar, kimi zamanonlardan da ötebir “mucit”olmas›na karfl›n,hak etti¤i de¤erverilmemifltir.

113

can›n› s›km›flt›r ve sürekli e¤itiminiyar›da kesmek zorunda kalm›flt›r.Çevresiyle iliflki kuramaz, k›z arkadafl›yoktur, kalabal›klardan hiç hofllanmaz,tüm yaflam› laboratuvarlarda deneyler-le geçmifltir ve sosyal yaflant›s› hiçyoktur. Tek arkadafl› da ünlü yazarMark Twain’dir.

1884 y›l›nda ABD’ye geldi¤inde,akl› ve koltu¤unun alt›ndaki defterlerFransa’da elektromanyetik alan üzeri-ne yapt›¤› çal›flmalarla doluydu.

Edison’un flirketine girdi¤inde,ileride kendisine en büyük rakip ola-cak bu adam› henüz tan›m›yordu bile.Do¤ru ak›m yerine alternatif ak›mkullan›lmas›n› Edison’a aktard›¤›nda,ilk çatlaklar meydana geldi. Edison,bu parlak dahinin anlatt›klar›n› kabul

etmekle birlikte, hiçbirheyecan göstermeyerekonu tersledi. Edison’agöre Tesla’n›n üzerindeçal›flt›¤› konular son de-rece gereksiz konulard›.Tesla bu k›skanç yakla-fl›ma yüz vermedi veçal›flmalar›n› daha dah›zland›rd›.

Ama Edison’unk›skançl›¤› hiç bitmedi.Tesla, Edison’un jenera-tör motorlar›nda iyilefl-tirme yapmay› önerdi-¤inde de Edison onunlaalay etti. “Maafl›na zamistiyorsun herhalde”,diye alay edercesine sor-duktan sonra, haftal›¤›n›18 dolardan 25 dolaraç›kard›, ama Tesla bunukabul etmeyerek Ediso-

n’un flirketinden ayr›ld›.

esla için yoksulluk günleribafllam›flt›. ‹nflaatlarda çal›fl-maya bafllad›. Bir rastlant›

sonucu elektrik iflleriyle u¤raflan birfirmada ifle bafllad›. K›sa zamandafirma büyük at›l›mlar yapmaya baflla-d›. fiirketin de yard›m›yla Tesla Broad-way’de bir laboratuvar kurdu ve bura-da jeneratör, trasformatör, elektrikmotorlar›, alternatif ›fl›klar gibi biry›¤›n projeye imza att›.

Alternatif ak›mla ilgili patentleriald› ve dünya tarihine en büyük bulufluolarak geçti. Oysa daha büyük buluflukablosuz enerji aktar›m›yd›. Hayatageçiremedi.

BD EYLÜL 2013

Tesla çevresiyle iliflki kuramayan tüm yaflam›laboratvarlarda geçen bir bilim adam›d›r.

T

114

Tesla’n›n ölümünden sonra ABD,ünlü mucidin bütün el yazmas› notla-r›na el koydu. Tesla hemen her fleyikafas›nda tafl›mak gibi bir özelli¤esahipti, ama yine de not tuttu¤u daoluyordu. ABD, bugüne kadar bunotlar› kamuya aç›klamad›. Hâlâ gizligizli bu notlar üzerinde çal›fl›ld›¤›düflünülmekte. Kablosuz enerji aktar›-m›n›n da bu notlar içerisindeipuçlar› oldu¤u san›l›yor.

eneral Motors flir-ketinin Tesla’yaaç›klad›¤› kayg›la-

r›n ayn›s›n› ABD hükümeti-nin de tafl›yor olmas› çokmümkün. Enerjinin ucuzla-mas›, dünya üzerindeki ener-ji kavgalar›n›n da bir anlam-da bitmesi veya azalmas›olacak, bu iflin iyi taraf›. Kö-tü taraf› ise, müthifl kârlarsa¤layan çok uluslu kablo veenerji flirketleri Tesla’n›n bulufluylabirlikte tamamen yok olma tehlikesiile karfl› karfl›ya kalacak.

Bu, kaçmaz kad›n çorab›n› yapa-bilecek teknolojiye sahip dünyan›n,çorap sanayini yok etmemek için buifle hiç girmemesine benziyor.

Nikola Tesla’n›n dünyaya küskünöldü¤ü söylenir. Bu büyük mucit, ayn›zamanda bilim adam› düzeyine dekendini yükseltmifl dahinin en büyükflans›zl›¤›n›n Edison gibi bir baflkadahi mucitle ayn› ça¤da yaflam›fl olma-s›d›r.

Tesla’n›n bütün amac› hayat› ko-laylaflt›rmak ve bunun için insanlar›nhayat›n› kolaylaflt›rd›¤›na inand›¤›

araçlar gelifltirmekti. Parasal tak›nt›lar›yoktu. Hiçbir zaman tüccar olamam›flt›ve olmad› da.

Oysa dünya, enerji savafllar›nado¤ru h›zla giden bir tehlikeli yoldailerliyordu ve Tesla bunu asla düflüne-memiflti. “Uzaktan kumanda botlar›” idare etti¤i deneyleri s›ras›nda birgazetecinin kendisine, “bu buluflunuz-

BD EYLÜL 2013

G

la uzaktan kumanda denizalt›lar yap›-labilir, savafl için çok gerekli...” deme-si üzerine, “Ben insanlar›n savafl› içinde¤il, gelecekte onlara yard›m edecekrobotlar›n yarat›lmas› için çal›fl›yo-rum,” demifltir.

esla’y› anlamak, bulufllar›n›hazmedebilmek ve de¤erlen-direbilmek için gerçekten iyi

bir fizikçi olmak da gerekiyor.Mark Twain gibi bir edebiyatç›

de¤il. •mumtazidil@butundunya.com.tr

Nikola Tesla’n›n bir otel odas›ndayaln›z olarak öldü¤ü haberini verengazete kupürü

T