1

LÓNH VÖÏC KINH TEÁ CUÛA ÑÔØI SOÁNG

XAÕ HOÄI VAØ NHÖÕNG QUY LUAÄT

CÔ BAÛN CUÛA SÖÏ VAÄN ÑOÄNG

VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA XAÕ HOÄI 

BAØI 5

2

3

I - LÓNH VÖÏC KINH TEÁ CUÛA

ÑÔØI SOÁNG XAÕ HOÄI

4

1 . Saûn xuất ra cuûa caûi vaät chaát laø yeâu caàu khaùch quan cuûa söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi:

a . Quan ñieåm cuûa CNDTø vaø CNDV SH veà lòch söû :

- Nguyeân nhaân vaø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi do tö töôûng, tinh thaàn: nhö tö töôûng vó nhaân, thöôïng ñeá …

- Phoiôbaéc: Toân giaùo laø löïc löôïng chính cuûa söï phaùt trieån lòch söû, laø caên cöù ñeå phaân bieät caùc thôøi kyø lòch söû .

5

b . Quan ñieåm cuûa Maùc Leâ nin : - Con ngöôøi laøm ra lòch söû. Saûn

xuaát vaät chaát laø yeâu caàu khaùch quan, laø cô sôû cuûa söï toàn taïi, vaän ñoäng phaùt trieån cuûa xaõ hoäi.

- Saûn xuaát vaät chaát laø cô sôû hình thaønh caùc loaïi quan ñieåm, tö töôûng, caùc quan heä vaø thieát cheá xaõ hoäi khaùc nhau.

- Saûn xuaát vaät chaát laø cô sôû cho söï tieán boä xaõ hoäi. (LLSX -> QHSX -> QHXH)

6

2. Caáu truùc vai troø cuûa phöông thöùc saûn xuaát (PTSX)

a . Caáu truùc cuûa PTSX : PTSX Laø caùch thöùc tieán haønh saûn

xuaát cuûa caûi vaät chaát trong 1 giai ñoïan nhaát ñònh cuûa lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi .

7

- LLSX laø moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi giôùi töï nhieân, laø trình ñoä chinh phuïc töï nhieân cuûa con ngöôøi, laø maët töï nhieân cuûa PTSX .

LLSX goàm:

PTSX goàm löïc löôïng saûn xuaát (LLSX) vaø quan heä saûn xuaát (QHSX).

8

- QHSX Laø moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùiù con ngöôì trong quaù trình saûn xuaát, laø maët xaõ hoäi cuûa PTSX. QH SX goàm : + Quan heä sôû höõu ñoái vôùi TLSX + Quan heä trong toå chöùc, quaûn lyù lao ñoäng + Quan heä trong phaân phoái saûn phaåm lao ñoäng.

9

• b . Vai troø cuûa PTSX - Quyeát ñònh söï toàn taïi phaùt trieån

cuûa xaõ hoäi . Theå hieän : + PTSX quyeát ñònh tính chaát cuûa

xaõ hoäi. + PTSX quyeát ñònh toå chöùc, keát

caáu xaõ hoäi. + PTSX quyeát ñònh söï chuyeån bieán

cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi qua caùc giai ñoaïn lòch söû khaùc nhau.

10

II - NHÖÕNG QUY LUAÄT CÔ BAÛN CUÛA SÖÏ VAÄN ÑOÄNG

VAØ PHAÙT TRIEÅN XAÕ HOÄI

11

1 . Quy luaät veà söï phuø hôïp cuûa QHSX vôùi tính chaát vaø trình ñoä cuûa LLSX

a . Khaí nieäm veà tính chaát vaø trình ñoä cuûa LLSX :

- Tính chaát cuûa LLSX laø tính chaát caù nhaân hay tính chaát XH trong vieäc söû duïng tö lieäu lao ñoäng, maø chuû yeáu laø coâng cuï lao ñoäng cuûa con ngöôøi ñeå cheá taïo saûn phaåm.

12

- Trình ñoä LLSX : Laø trình ñoä phaùt trieån cuûa coâng cuï lao ñoäng, cuûa khoa hoïc coâng ngheä, khoa hoïc kyõ thuaät, phaân coâng lao ñoäng vaø ngưôøi lao ñoäng, trong ñoù phaân coâng lao ñoäng vaø trình ñoä chuyeân moân hoùa laø söï bieåu hieän roõ raøng nhaát.Trong lòch söû ñaõ coù nhöõng trình ñoä

- LLSX thuû coâng

LLSX 1/2 cô khí vaø cô khí

-LLSX cô khí hoaù vaø

töï ñoäng hoaù

LLSX töï ñoäng hoaù vaø

CNTT

13

b . Moái quan heä bieän chöùng giöõa LLSX vaø QHSX :

- LLSX quyeát ñònh QHSX ( noäi dung quyeát ñònh hình thöùc ) Cuï theå :

+ Trình ñoä LLSX nhö theá naøo thì QHSX phaûi nhö theá aáy

+ LLSX thay ñoåi veà trình ñoä thì QHSX phaûi thay ñoåi theo

+ LLSX cuõ maát ñi, LLSX môùi ra ñôøi thì QHSX cuõ cuõng phaûi maát ñi, QHSX môùi ra ñôøi ñeå ñaûm baûo cho phuø hôïp .

- Söï taùc ñoäng trôû laïi cuûa QHSX ñoái vôùi LLSX :

QHSX phuø hôïp thì noù thuùc ñaåy LLSX phaùt trieån, neáu khoâng phuø hôïp thì noù kìm haõm hoaëc phaù vôõ LLSX .

143

LLSX QHSX PTSX CĐXH

Ñoà ñaù, cung teân.Ngöôøi nguyeân thuyû chuû yeáu saên baét, löôïm haùi Ñoà ñoàng, ngheà thuû coâng ra ñôøi. Ngöôøi lao ñoäng ñaõ bieát troàng troït – chaên nuoâi Ñoà saét, tieåu thuû – coâng nghieäp phaùt trieån, chaên nuoâi taùch khoûi troàng troït, ruoäng ñaát khai phaù nhieàu

Maùy moùc coâng nghieäp ra ñôøi. Ngöôøi lao ñoäng chuû yeáu laø coâng nhaân CN

Töï ñoäng hoaù, chuyeân moân hoaù, xaõ hoäi hoaù…,

Quan heä coäng ñoàng nguyeân thuyû

Quan heä döïa treân cheá ñoä tö höõu chuû noâ

Quan heä döïa treân cheá ñoä tö höõu ruoäng ñaát (tö höõu ruoäng ñaát)

Quan heä döïa treân cheá ñoä tö höõu tö baûn

Quan heä döïa treân cheá ñoä CH XHCN

CSNT

CHNL

PK

TBCN

XHCN

CSNT

CHNL

PK

TBCN

XHCN

15

c. Söï vaän duïng quy luaät naøy trong CM XHCN ôû VN - Töø moät nöôùc noâng nghieäp laïc haäu, bò chieán tranh taøn phaù, bỏ qua CNTB, ñi leân CNXH. - Thôøi kyø ñaàu ñaït moät soá thaønh töïu nhöng cuõng phaïm phaûi moät soá sai laàm ñaõ daãn tôùi khuûng hoûang kinh teá xaõ hoäi… Ñeå khaéc phuïc khuyeát ñieåm, sai laàm ñoù NQÑH VI xaùc ñònh: “Xaây döïng neàn kinh teá haøng hoaù nhieàu thaønh phaàn, coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, theo ñònh höôùng XHCN”.

16

2 . Quy luaät veà moái quan heä bieän chöùng giöõa cô sôû haï taàng (CSHT) vaø kieán truùc thöôïng taàng (KTTT) :

a . Khaí nieäm veà CSHTvaø KTTT :

- CSHT laø toaøn boä nhöõng QHSX hôïp thaønh cô caáu kinh teá cuûa moät HTKT- XH nhaát ñònh (QHSX thoáng trò, QHSX taøn dö , QHSX maàm moáng )

- KTTT laø toaøn boä nhöõng quan ñieåm tö töôûng vaø nhöõng thieát cheá xaõ hoäi töông öùng ñöôïc hình thaønh treân moät cô sôû haï taàng nhaát ñònh vaø phaûn aùnh CSHT ñoù

17

b . Moái quan heä bieän chöùng giöõa CSHT vaø KTTT:

- Cô sôû haï taàng quyeát ñònh KTTT :

+ CSHT naøo thì KTTT aáy + CSHT bieán ñoåi thì KTTT

cuõng phaûi bieán ñoåi theo + CSHT cuõ maát ñi ,cô sôû

haï taàng môùi ra ñôøi thì KTTT cuõ cuõng phaûi maát ñi , KTTT môùi ra ñôøi ñeå baûo ñaûm töông öùng

18

- Kieán truùc thöôïng taàng taùc ñoäng trôû laïi Cô sở haï taàng :

+ Trong ñieàu kieän naøo KTTT cuõng baûo veä CSHT sinh ra noù .

+ Neáu laø KTTT tieân tieán thì noù seõ taùc ñoäng cuøng chieàu vôùi söï vaän ñoäng cuûa nhöõng QLKT -KQ vaø ngöôïc laïi.

+ Moãi boä phaän cuûa KTTT taùc ñoäng trôû laïi CSHT theo nhöõng hình thöùc vaø hieäu löïc khaùc nhau, trong ñoù nhaø nöôùc coù hieäu löïc taùc ñoäng maïnh nhaát

19

c . Söï vaän duïng cuûa Ñaûng ta trong ñöôøng loái ñoåi môùi :

- Xaây döïng CSHT khoâng thuaàn nhaát vôùi nhieàu QHSX khaùc nhau : vöøa caïnh tranh vöøa lieân hôïp, lieân keát vôùi nhau ñeå cuøng phaùt trieån.

- Thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc (Quoác doanh) phaûi giöõ vai troø chuû ñaïo . Caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc moät maët phaùt huy toái ña nhöõng theá maïnh, tieàm naêng cuûa mình, maët khaùc, vaãn vaän haønh trong moät cô caáu kinh teá thoáng nhaát.

20

- Treân neàn taûng cuûa CSHT ñaõ ñöôïc xaùc ñònh, moät KTTT Tương ứng vôùi noù ñöôïc hình thaønh. Cuï theå laø:

+ Heä thoáng chính trò nöôùc ta phaûi mang baûn chaát GCCN, Ñaûng CSVN laø ngöôøi laõnh ñaïo duy nhaát, chuû nghóa Maùc-Leânin, tö töôûng HCM laø neàn taûng tö töôûng vaø kim chæ nam cho haønh ñoäng, laøm cho heä thoáng tö töôûng chính trò ñoù thaønh heä tö töôûng chuû ñaïo trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa nhaân daân

+ Caùc boä phaän trong heä thoáng chính trò xaõ hoäi phaûi phuïc vuï muïc tieâu chung laø xaây dựng thaønh coâng CNXH, xaây döïng moät cheá ñoä xaõ hoäi nhaân vaên laáy con ngöôøi laøm trung taâm, taát caû do con ngöôøi, taát caû vì con ngöôøi.