bariery i potencjał współpracy małych i dużych...

Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw Raport z badania ilościowego i jakościowego zrealizowanego w ramach projektu Forum Współpracy Małego i Dużego Biznesu Związku Przedsiębiorców i Pracodawców ZPP

Warszawa, kwiecień 2017

2 Ogólny zarys całego projektu badawczego

Niniejszy raport dotyczy wyników pierwszej części badania realizowanego przez Dom Badawczy Maison& Partners, dotyczącej perspektywy MŚP:

MŚP

Badanie jakościowe metodą wywiadów indywidualnych, eksplorujące obecną współpracę, bariery oraz postrzegane korzyści zwiększenia współpracy Duże

Przedsiębiorstwa Badanie ilościowe metodą ankiet online, weryfikujące rozpowszechnienie poszczególnych barier i postrzeganych korzyści

W dalszej perspektywie planowane jest także badanie jakościowe badające postrzegane motywy i bariery współpracy z punktu widzenia dużych przedsiębiorców.

3 Metodologia

BADANIE JAKOŚCIOWE

Wywiady indywidualne z właścicielami/ osobami zarządzającymi małymi/ średnimi przedsiębiorstwami

Czas trwania pojedynczego wywiadu: do 60 min.

Miejsce realizacji: Warszawa i Kraków

Całkowita liczba wywiadów: 12

Realizacja: 24-27.10.2016 r.

BADANIE ILOŚCIOWE

Badanie metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) – na panelu online

Czas trwania pojedynczej ankiety: do 15 min.

Próba: ogólnopolska próba małych i średnich przedsiębiorców (reprezentatywna dla sektora MŚP w Polsce)

Całkowita wielkość próby: N=377

Realizacja: 9-18.11.2016 r.

Struktura próby 4 N %

OGÓŁEM 377 100%

Sektor firmy

Handel 72 19%

Usługi 249 66%

Produkcja 56 15%

Staż firmy

Nie dłużej niż rok 41 11%

1-5 lat 152 40%

6-10 lat 82 22%

11 lat i więcej 102 27%

Liczba zatrudnionych pracowników

1-9 pracowników 126 33%

10-20 30 8%

21-49 20 5%

50-150 15 4%

151-249 2 1%

Nie zatrudniam pracowników 184 49%

Stanowisko

Właściciel/współwłaściciel 332 88%

Prezes 22 6%

Dyrektor/manager zarządzający/administracyjny

16 4%

Office manager/Obsługa biura, sekretariat

6 2%

Inna 1 0%

N %

OGÓŁEM 377 100%

Wielkość miejscowości

Wieś 54 14%

Miasto do 20 tys. mieszkańców 44 12%

Miasto do 20-99 tys. mieszkańców 95 25%

Miasto do 100-500 tys. mieszkańców 95 25%

Miasto powyżej 500 tys. mieszkańców 89 24%

Województwo

Dolnośląskie 23 7%

Kujawsko-Pomorskie 16 4%

Lubelskie 22 6%

Lubuskie 9 2%

Łódzkie 24 6%

Małopolskie 49 13%

Mazowieckie 71 19%

Opolskie 15 4%

Podkarpackie 12 3%

Podlaskie 13 3%

Pomorskie 26 7%

Śląskie 41 11%

Świętokrzyskie 6 2%

Warmińsko-mazurskie 16 4%

Wielkopolskie 23 6%

Zachodniopomorskie 11 3%

Podsumowanie

DUŻE FIRMY ZALEŻNE OD KONIUNKTURY, MAŁE OD KONKRETNYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH

Zdaniem małych i średnich przedsiębiorców, perspektywa małych i średnich a dużych przedsiębiorstw bardzo się różni. Duże firmy patrzą globalnie i są bardziej wrażliwe na globalne rynkowe trendy i zmiany. Problemy małych przedsiębiorców, ograniczające rozwój ich biznesu, są inne: są to kłopoty finansowe, mało stabilna sytuacja lokalnego rynku, nawet drobne zmiany w przepisach i nadmiar obowiązków biurokratycznych, które w dużej mierze w małych i średnich firmach spadają na ich właścicieli.

BRAK ŚRODKÓW NA INWESTYCJE

Kolejną barierą rozwoju małych firm jest częste borykanie się z trudnościami finansowymi. Małe przedsiębiorstwa nie tylko często osiągają za małe zyski, ale też inwestycje poważniej nadwerężają ich budżety, wiążą się z większym ryzykiem. Problemem bywa też brak płynności finansowej, za który częściowo odpowiedzialne są praktyki dużych firm w roli klientów mniejszych podmiotów (zob. następny slajd)

BRAK POMYSŁU

Aż 44% małych i średnich przedsiębiorców zastanawia się, czy w ciągu najbliższych 2-3 lat wprowadzi jakieś zmiany w swoich firmach. Wielu z nich czeka na ustabilizowanie sytuacji gospodarczo-politycznej, ale dość częstym problemem jest też brak pomysłu na inwestycje czy brak woli inwestowania.

6 Jak przyspieszyć rozwój małych firm?

1

2

3

7 Postrzeganie a doświadczenia

1

2

3

NEGATYWNY WIZERUNEK DUŻYCH FIRM

Duże firmy są przez właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw postrzegane jako raczej mało skłonne do współpracy, niezainteresowane potrzebami mniejszych partnerów, skoncentrowane na własnych potrzebach i perspektywie, zachłanne, niedostrzegające innych. Zarazem trudno odmówić im olbrzymiego kapitału doświadczenia, są uważane za bardziej innowacyjne, o szerszym spojrzeniu, posiadające większą wiedzę.

ZAKORZENIENIE WIZERUNKU W DOŚWIADCZENIACH

Negatywne postrzeganie ma ścisły związek z doświadczeniami małych i średnich przedsiębiorców, którzy często skarżą się, że duże firmy jako dostawcy nie zwracają uwagi na ich potrzeby, jako klienci narzucają warunki, które dla małych firm często są trudne do udźwignięcia, a jako konkurenci stosują nieetyczne praktyki. Zarazem jednak kontakt z dużymi firmami przynosi im wiele korzyści; przede wszystkim, gdy są to klienci, są to stałe zyski i budowanie reputacji firmy, poza tym współpraca i konkurencja z dużymi firmami pozwala wiele się nauczyć i motywuje do rozwoju.

OCZEKIWANE ZAANGAŻOWANIE CSR

Obecnie zaangażowanie CSR dużych firm często odbierane jest przez małych i średnich przedsiębiorców jako obliczone na łatwe zyski wizerunkowe, a nie na rozwiązanie problemu. Z drugiej strony jednak, oczekują oni od dużych firm bardziej etycznego postępowania i zaangażowania w rozwiązywanie różnych problemów.

8 Potencjał współpracy i oczekiwania

1

2

3

ŚREDNI POTENCJAŁ WSPÓŁPRACY

Mali i średni przedsiębiorcy wyrażają bardzo dużą otwartość wobec zwiększenia współpracy między małym a dużym biznesem, są nią zainteresowani. Wprawdzie postrzegają korzyści z takich działań jako obopólne, jednak często wydaje im się, że po stronie mniejszych podmiotów jest ich więcej, co – obok wizerunku dużych firm – obniża postrzegany potencjał nawiązania takiej współpracy.

ZEWNĘTRZNA MOTYWACJA

Przedsiębiorcy są przekonani, że jeśli duże firmy podjęłyby zaangażowanie na rzecz zwiększenia współpracy, byłoby to motywowane przede wszystkim ich własną korzyścią. Obniża to ich przekonanie o możliwości takich działań (ponieważ nie są przekonani, czy korzyści dla dużych firm są na tyle duże, by zachęcić je do współpracy), jednak niekoniecznie musi stanowić barierę zaangażowania. Zasada wzajemności jest jednym z podstawowych praw biznesu: określone przedsięwzięcia powinny przynosić obopólne zyski i to, że duże firmy odnoszą jakieś korzyści, niekoniecznie musi obniżać ich wiarygodność.

KLUCZOW: WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI

Przedsiębiorcy są przede wszystkim zainteresowani nabywaniem wiedzy i umiejętności z różnych obszarów: procesów zarządzania firmą i pracownikami, komunikacji, negocjacji, zarządzania finansowego, trendów rynkowych i innowacji. Bardzo ważna jest też dla nich wiedza z obszaru przepisów prawnych i wymogów rozliczeniowych, jednak mają wątpliwości, czy duże firmy posiadają adekwatne do ich sytuacji informacje (ze względu na odmienne wymogi wobec małych i dużych firm i odmienną formę prawną przedsiębiorstw). Wiedza ta powinna być przekazywana w jak najmniej podający sposób, najlepiej widziane są wszelkie formy aktywizujące odbiorcę i trenujące umiejętności praktyczne: warsztaty, szkolenia.

Oprócz wiedzy, mali i średni przedsiębiorcy spodziewają się też, że tego typu kontakty między firmami przyniosłyby także poprawę wzajemnych relacji, podniosły jakość i efektywność współpracy oraz umożliwiłyby połączenie sił w realizacji wspólnych interesów.

Wyniki badania

Bariery i drivery rozwoju małych i średnich firm

55%

48%

8%

45%

23%

2%

5%

Nowe inwestycje na obecnym rynku

Rozwój na nowe rynki

Ograniczenie działalności firmy

Zwiększenie zatrudnienia

Zmiany personalne

Redukcja zatrudnienia

Inne zmiany

Tak

Nie

Jeszcze niewiem

Zmiany w firmie 11 PL1. Czy w ciągu najbliższych dwóch-trzech lat planuje Pan/i jakieś zmiany w firmie? N=377

47%

9%

44%

PL2. Jakiego rodzaju zmiany Pan/i planuje w swojej firmie? N=177

PL3. Aktualnie nie planuje Pan/i żadnych zmian w swojej firmie – dlaczego? N=35

69%

26%

17%

Nie widzę takiej potrzeby – moja firma dobrze działa w obecnej formie

Nie mamy środków na wprowadzenie takich zmian, jakiebym chciał/a

Nie wiem, co mógłbym/ mogłabym zmienić w mojej firmie

Zamknięcie firmy, zmiana profilu działalności, przejście na

emeryturę…

INWESTYCJE, ROZWÓJ

ZMIANY W ZATRUDNIENIU

Niemal połowa małych i średnich przedsiębiorców planuje na okres najbliższych 3-4 lat jakieś zmiany w swojej firmie, przy czym zdecydowanie dominują zmiany pozytywne: nowe inwestycje, rozwój, wzrost zatrudnienia.

Bariery rozwoju małych i średnich firm

Najczęściej wymieniane przez przedsiębiorców bariery rozwoju to:

• Niestabilna sytuacja rynkowa związana z sytuacją polityczną i z przewidywanymi niekorzystnymi dla przedsiębiorców zmianami w prawie podatkowym – powoduje niepewność finansową i hamuje inwestycje.

• Niepewność wynikająca ze stale zmieniających się przepisów prawnych.

• Nadmiar procedur biurokratycznych na każdym etapie działalności.

• Rotacja pracowników i brak wystarczającej liczby wykwalifikowanych specjalistów na rynku pracy przy braku środków na samodzielne ich wyszkolenie stwarza trudność w stworzeniu sprawnie działającego stałego zespołu.

• Niska etyka biznesu w Polsce i brak wzajemnego zaufania pomiędzy firmami przy jednoczesnej dużej konkurencji.

• Brak współpracy przedsiębiorców, ich zrzeszania się i wspólnych prób wpływu na funkcjonowanie i stabilność rynku.

„Jest niestabilność przepisów, przeogromne z tym problemy, bo one są raz takie, raz inne. I jeszcze wysokie podatki, wysokie koszty, wysokie ubezpieczenia.” (firma handlowa zatrudniająca 25 osób, Kraków)

„To jest po prostu nie do wiary, ile papierów za każdym razem trzeba zebrać, ile pieczątek przybić a i tak potem odsyłają po coś jeszcze.” (firma usługowa zatrudniająca 13 osób, Kraków)

12

Głównych barier rozwoju swoich firm przedsiębiorcy upatrują na zewnątrz swoich firm – są one przede wszystkim związane z sytuacją polityczną kraju, systemowymi warunkami działania firm oraz ich niestabilnością. Przyznają też jednak, że większa współpraca i zaufanie między firmami mogłoby pomóc poprawić ich sytuację.

60%

56%

51%

39%

31%

24%

23%

42%

36%

27%

14%

11%

2%

2%

46%

39%

37%

40%

35%

36%

27%

18%

36%

37%

12%

18%

4%

0,30%

Wysokie koszty zatrudnienia

Niekorzystne regulacje prawne (np. za wysokie podatki)

Nadmiar obowiązków biurokratycznych

Niestabilność prawa

Kontrole Urzędu Skarbowego i innych instytucji

Niekorzystna sytuacja na rynku, zła koniunktura

Niekorzystny układ polityczny

Brak wystarczających środków na inwestycje

Brak płynności finansowej (np. za późno spływające pieniądze od…

Problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników

Brak kontaktów biznesowych

Trudność zdecydowania, w jaki sposób powinien przebiegać dalszy…

Nie ma żadnych barier

Inna bariera

Małe i średnie firmy

Duże firmy

Bariery rozwoju małych i średnich vs dużych firm 13

ZUS, wysokie koszty

B1/B4. Co najbardziej przeszkadza małym i średnim/ dużym firmom w rozwoju? N=377

Bariery rozwoju małych i dużych firm w percepcji małych i średnich przedsiębiorców nie są takie same.

Małych przedsiębiorców w największym stopniu ograniczają koszty związane z zatrudnieniem i podatkami – powodujące, że brakuje im pieniędzy na inwestycje (zob. s. 23). Przytłaczają ich też obowiązki biurokratyczne, mniej odczuwalne w przypadku dużych firm, które mogą sobie pozwolić na zatrudnianie sztabu pracowników, odpowiedzialnych za ich przestrzeganie.

Z kolei duże przedsiębiorstwa nawet bardziej niż małe mogą odczuwać skutki niekorzystnej sytuacji na rynku. Mogą mieć też większe problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników – prawdopodobnie z uwagi na większą rotację i większe zapotrzebowanie (wyższą liczbę zatrudnianych).

BARIERY ZEWNĘTRZNE

BARIERY WEWNĘTRZNE

Bariery rozwoju małych i średnich firm – TOP 5 14

11%

20%

21%

26%

29%

9%

12%

13%

23%

21%

24%

42%

14%

17%

21%

17%

19%

15%

15%

20%

19%

24%

30%

20%

12%

18%

26%

13%

17%

10%

27%

16%

19%

19%

19%

15%

5%

17%

10%

17%

13%

16%

15%

17%

12%

15%

15%

11%

58%

28%

22%

27%

22%

50%

31%

34%

27%

11%

12%

11%

Trudność zdecydowania, w jaki sposób powinien przebiegaćdalszy rozwój firmy, N=43

Problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników,N=101

Brak płynności finansowej (np. za późno spływające pieniądzeod kontrahentów), N=136

Brak kontaktów biznesowych, N=54

Brak wystarczających środków na inwestycje, N=160

Niekorzystny układ polityczny, N=88

Niekorzystna sytuacja na rynku, zła koniunktura, N=92

Kontrole Urzędu Skarbowego i innych instytucji, N=116

Niestabilnośc prawa, N=146

Nadmiar obowiązków biurokratycznych, N=193

Wysokie koszty zatrudnienia, N=226

Niekorzystne regulacje prawne (np. za wysokie podatki,wysoka płaca minimalna itp.), N=211

1 miejsce 2 miejsce 3 miejsce 4 miejsce 5 miejsce

B1a. Proszę uszeregować wskazane przez Pana/ią bariery od takich, które stanowią największą przeszkodę w rozwoju małych i średnich firm do takich, które są najmniejszą przeszkodą.

Bariery rozwoju dużych firm – TOP 5 15

16%

24%

35%

28%

32%

16%

18%

19%

28%

30%

33%

26%

22%

20%

11%

18%

15%

17%

18%

28%

21%

20%

21%

30%

12%

16%

11%

18%

15%

28%

15%

12%

14%

14%

20%

20%

12%

19%

13%

8%

11%

17%

18%

11%

11%

12%

9%

12%

38%

21%

30%

28%

27%

22%

31%

30%

26%

24%

17%

12%

Brak wystarczających środków na inwestycje, N=68

Brak płynności finansowej (np. za późno spływające pieniądzeod kontrahentów), N=136

Brak kontaktów biznesowych, N=46

Problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników,N=141

Trudność zdecydowania, w jaki sposób powinien przebiegaćdalszy rozwój firmy, N=66

Kontrole Urzędu Skarbowego i innych instytucji, N=132

Niekorzystny układ polityczny, N=103

Nadmiar obowiązków biurokratycznych, N=138

Niekorzystna sytuacja na rynku, zła koniunktura, N=134

Niestabilnośc prawa, N=149

Wysokie koszty zatrudnienia, N=172

Niekorzystne regulacje prawne (np. za wysokie podatki,wysoka płaca minimalna itp.), N=145


B4a. Proszę uszeregować wskazane przez Pana/ią bariery od takich, które stanowią największą przeszkodę w rozwoju dużych firm do takich, które są najmniejszą przeszkodą.

67%

54%

45%

24%

23%

16%

10%

1%

20%

42%

52%

20%

33%

26%

16%

2%

Za małe zyski, aby inwestować

Obawa przed ryzykiem (utratą części bądź całości zainwestowanychśrodków)

Obawa przed negatywnymi zmianami rynkowymi (np. spadkiempopytu na usługi świadczone przez firmę)

Brak wiedzy, w co zainwestować swoje środki

Małe i średnie/ Duże firmy wolą przeznaczyć zyski dla siebie

Niedostrzeganie korzyści z inwestowania

Małe i średnie/ Duże firmy wolą przeznaczyć zyski na premie /wynagrodzenia dla pracowników

InneMałe i średnie firmy

Duże firmy

Przeszkody w inwestowaniu przez małe i średnie vs duże firmy 16 B3./B6. Jakie są przeszkody w inwestowaniu przez małe lub średnie/ duże firmy? N=377

Według małych i średnich przedsiębiorców, główną barierą inwestycji w ich firmach jest brak wystarczających zysków. Jest to zarazem bardzo specyficzna dla małych przedsiębiorstw bariera – wskazywana zdecydowanie częściej niż w przypadku dużych graczy. Mali i średni przedsiębiorcy częściej też w swojej opinii niż duzi obawiają się finansowego ryzyka. Zarazem jednak te racjonalne, zewnętrzne bariery mogą często stanowić racjonalizację – usprawiedliwienie pewnej stagnacji, podczas gdy główną przyczyną może być brak chęci czy pomysłu na zmiany.

Można przypuszczać, że inwestycje ogranicza nie tylko brak środków, ale też brak inicjatywy ze strony małych i średnich przedsiębiorców. Aż jedna czwarta badanych stwierdza, że istotną przeszkodą w inwestowaniu jest brak pomysłu, w co inwestować, niewiele mniej przedsiębiorców przyznaje, że małe i średnie firmy wolą przeznaczyć zyski dla siebie (choć jeszcze częściej przypisują takie motywy dużym firmom, co prawdopodobnie ma związek z ich postrzeganiem jako skoncentrowanych na sobie i zachłannych – zob. s. 29)

BARIERY ZEWNĘTRZNE

BARIERY WEWNĘTRZNE

Dla małych i średnich firm: głupota, stała konieczność zwiększania kosztów amortyzacji, utrzymania pracowników;

Dla dużych firm: chytrzy właściciele, defraudacja w firmie, wysokie obciążenia podatkowe

Szanse rozwoju małych i średnich vs dużych firm 17 B2./B5. Co najbardziej sprzyja rozwojowi małych i średnich/ dużych firm – co jest kluczowe, by taki rozwój mógł nastąpić? N=377

50%

47%

23%

16%

49%

46%

1%

58%

41%

24%

24%

54%

53%

1%

Dobra koniunktura, korzystna sytuacja na rynku

Korzystne zmiany w prawie

Zmiany w systemie edukacji zmierzające do dostosowaniawykształcenia do potrzeb rynku pracy

Korzystny układ polityczny

Dobre zaplanowanie rozwoju firmy

Kontakty biznesowe

Inny czynnik

Małe i średnie firmy

Duże firmy

W przeciwieństwie do barier, czynniki sprzyjające rozwojowi małych i średnich firm są w opinii małych i średnich przedsiębiorców bardzo podobne – znaczenie mają zarówno czynniki o charakterze zewnętrznym, jak np. dobra koniunktura, korzystne zmiany w prawie, jak również wewnętrzne; dobre zaplanowanie rozwoju firmy i pozyskiwanie kontaktów biznesowych.

Co ważne jednak, zarówno z przedstawianych barier, jak i driverów rozwoju wynika, że w percepcji małych przedsiębiorców duże firmy są o wiele bardziej zależne od koniunktury i układu politycznego, a małe – od konkretnych rozwiązań prawnych.

CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE

CZYNNIKI WEWNĘTRZNE

Dla małych i średnich firm: niższe koszty zatrudnienia, świadomość społeczna,

nowatorskie rozwiązania. Dla dużych firm: pomysł na biznes.

Szanse rozwoju małych i średnich firm – TOP 5 18

45%

45%

29%

25%

46%

48%

28%

34%

21%

34%

27%

28%

17%

15%

22%

22%

17%

17%

9%

4%

10%

11%

7%

5%

1%

2%

18%

8%

3%

2%

Kontakty biznesowe, N=175

Dobre zaplanowanie rozwoju firmy, N=184

Korzystny układ polityczny, N=62

Zmiany w systemie edukacji zmierzające do dostosowaniawykształcenia do potrzeb rynku pracy, N=289

Korzystne zmiany w prawie, N=177

Dobra koniunktura, korzystna sytuacja na rynku, N=189


B2a. Proszę uszeregować wskazane przez Pana/ią czynniki od takich, które najbardziej sprzyjają rozwojowi małych i średnich firm do takich, których znaczenie jest mniejsze.

Szanse rozwoju dużych firm – TOP 5 19

40%

42%

29%

25%

35%

48%

29%

34%

25%

21%

29%

28%

17%

16%

24%

27%

23%

16%

8%

7%

16%

9%

10%

6%

6%

1%

6%

18%

3%

2%

Kontakty biznesowe, N=198

Dobre zaplanowanie rozwoju firmy, N=203

Korzystny układ polityczny, N=92

Zmiany w systemie edukacji zmierzające do dostosowaniawykształcenia do potrzeb rynku pracy, N=92

Korzystne zmiany w prawie, N=154

Dobra koniunktura, korzystna sytuacja na rynku, N=217


B5a. Proszę uszeregować wskazane przez Pana/ią czynniki od takich, które najbardziej sprzyjają rozwojowi dużych firm do takich, których znaczenie jest mniejsze.

Postrzeganie dużych firm

Wzajemny stosunek małych i średnich firm 21 PR1. Ogólnie rzecz biorąc, jak duże firmy traktują małe i średnie przedsiębiorstwa? N=377

5%

16%

47%

32% Zdecydowanie po partnersku

Raczej po partnersku

Raczej z góry

Zdecydowanie z góry

PR8. Na ile Pana/i zdaniem, duże firmy rozumieją potrzeby i specyfikę małych przedsiębiorstw? N=377

2% 15%

29% 37%

17%

PR9. A na ile, Pana/i zdaniem, małe firmy rozumieją potrzeby i specyfikę dużych przedsiębiorstw? N=377

Zdecydowanie rozumieją

Raczej rozumieją

Ani rozumieją, ani nie rozumieją

Raczej nie rozumieją

Zdecydowanie nie rozumieją

4%

29%

38%

25%

5%

Aż 79% małych i średnich przedsiębiorców wyraża przekonanie, że duże firmy traktują ich z góry. Są też przekonani, że małe przedsiębiorstwa dużo lepiej rozumieją specyfikę dużych firm, niż one małych. Ta asymetria w postrzeganiu jest do pewnego stopnia naturalna i związana z pozytywnym autowizerunkiem (często ludzie postrzegają siebie jako bardziej kompetentnych, inteligentnych, moralnych itp. niż większość ludzi), może też jednak świadczyć o pewnym negatywnym wizerunku dużych firm w oczach małych.

Postrzeganie dużych firm

• SIŁA I SKUTECZNOŚĆ – duże firmy mają w odczuciu przedsiębiorców znacznie większy wpływ na otaczającą rzeczywistość, w tym na ramy prawne i systemowe, w jakich muszą działać.

• GLOBALNE SPOJRZENIE – lepiej nadążają za trendami, szybciej dowiadują się o różnych zmianach

• INNOWACYJNOŚĆ – korzystają z najnowszych technologii i badań, prowadzą ciekawe i nowoczesne projekty, zatrudniają najlepszych specjalistów oraz mają możliwości podnoszenia kwalifikacji i kształcenia swoich pracowników

• DOŚWIADCZENIE – mają dużą wiedzę na temat zarządzania i planowania, wiedzą, jak prowadzić swoją działalność

POZYTYWNE ASPEKTY WIZERUNKOWE

22

NEGATYWNE ASPEKTY WIZERUNKOWE

• POWOLNOŚĆ – duże firmy, jakkolwiek skuteczne w działaniu, wolniej reagują na zmiany i ulegają przeobrażeniom, co zarazem stanowi ważną przewagę rynkową mniejszych podmiotów

• NISKA ELASTYCZNOŚĆ – w małym stopniu dostosowują się do potrzeb partnera, nie odstępują od pewnych schematów, procedur, co czasami utrudnia współpracę.

• EGOCENTRYZM – koncentrują się na własnej perspektywie, ignorując mniejsze, słabsze podmioty. Najważniejszy jest dla nich własny zysk.

• ZACHŁANNOŚĆ – zysk jest najważniejszy i aby go osiągnąć, duże firmy sięgają po różne, nie zawsze etyczne sposoby.

• DEPERSONALIZACJA – brakuje spersonalizowanego kontaktu, klienci i partnerzy traktowani są przedmiotowo

• UPRZYWILEJOWANIE – częste jest też przekonanie, że duże firmy są nadmiernie uprzywilejowane , przysługują im różne zwolnienia podatkowe, dotacje, podczas gdy brakuje systemowego wsparcia dla mniejszych podmiotów

W wywiadach jakościowych padało wiele zarówno pozytywnych, jak i negatywnych skojarzeń i opinii na temat dużych przedsiębiorstw. Obraz, jaki się z nich wyłania pokazuje, że współpraca, poznawanie doświadczeń dużych firm mogłoby być dla małych przedsiębiorców bardzo korzystne, ale zarazem wysoka jest ich rezerwa i nieufność wobec dużych przedsiębiorstw.

Postrzeganie dużych firm – cytaty 23

„Z racji możliwości finansowych duże firmy mają większe możliwości rozwojowe, przebicia, możliwości lobbystyczne i jest im dużo łatwiej.” (firma produkcyjna zatrudniająca 15 osób, Warszawa)

„Olbrzymie koncerny, zatrudniając kilka tysięcy ludzi, na pewno dostają dotacje rządowe niewspółmierne do pomocy zapewnianej małym firmom, ale rzeczywiście oferują rynek pracy dla dużej rzeszy ludzi.” (firma handlowa zatrudniająca 34 osoby, Warszawa)

„Mają ulgi w zamian za zatrudnianie pracowników i uważam, że to niesprawiedliwe. Też bym chciał, żeby mi pracownika przez 2 lata opłacali a ja go wyszkolę.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

„Brakuje takiego bardziej ludzkiego podejścia do małych firm, czyli takiego zwykłego indywidualnego kontaktu, gdzie możemy się do nich zwrócić i nie rozmawiamy z maszyną zamiast z człowiekiem.” (firma handlowa zatrudniająca 2 osoby, Warszawa)

„Duża firma popycha nas do myślenia, do inwestycji, do zmiany know how, do rozwoju własnej sieci IT. Ich potrzeby i ich rozwój wymusza, generuje zmiany u nas.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„Duża firma to jest pełen asortyment, pełen wachlarz i na więcej może sobie pozwolić.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

POZYTYWNE ASPEKTY WIZERUNKOWE NEGATYWNE ASPEKTY WIZERUNKOWE

Technika animizacji pozwoliła nam na wyodrębnienie szeregu cech, które przypisywane są małym, średnim i dużym przedsiębiorstwom oraz zrozumienie, jak postrzegane są relacje pomiędzy firmami.

Ilustracja: technika projekcyjna 24

DUŻE FIRMY silne, mądre, odważne, wolne, spokojne, niezależne ale też groźne, powolne, ociężałe, uparte, bezlitosne, agresywne

MAŁE I ŚREDNIE FIRMY sprytne, ruchliwe, waleczne, przebiegłe, drapieżne, ale też bezbronne, delikatne, ostrożne

Duże firmy reprezentują niezależność, moc i potęgę. Pojawia się chęć dorównania im lub znalezienia pod ich opieką. Nie stanowią zagrożenia, o ile nie „wejdzie im się w drogę” – nie będzie się naruszało ich terytorium i funkcjonowało zgodnie z narzuconymi przez nie regułami.

Małe i średnie firmy muszą wykazać się umiejętnością przystosowania, sprytem i chęcią walki o swoje, by móc przetrwać w środowisku. Jednocześnie czasem bywają delikatne i bezbronne jak owieczka. Z reguły to samotnicy – jest ich dużo, jednak nie stanowią wzajemnie dla siebie oparcia.

„Niedźwiedź to takie zwierzę, które jest władcze i któremu mało co może zagrozić. On pilnuje swojego rejonu i nie pozwoli na wejście obcym. Może mnie połknąć albo ze mną współpracować, jeśli mu się to opłaca.” (firma handlowa zatrudniająca 16 osób, Kraków)

„Lis pasuje do małej firmy, bo musi być bardziej przebiegły ze względu na mniejsze warunki fizyczne. Musi wykazać się bardziej wyrafinowanym działaniem.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

Duże firmy mają kapitał, a małe szybkość w działaniu

„Mała firma ma większą elastyczność, szybciej reaguje na kryzys, gdyż ta decyzyjność jest krótsza.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„Sytuacja rynkowa, przepisy i prawo podatkowe są teraz takie, że ja tak naprawdę nie wiem, czy nie robiąc czegoś nie łamię przepisów, czy nie wiedząc czegoś nie łamię przepisów. Nie mam sztabu prawników oddelegowanych do tego, jak duża firma.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

„Małe firmy mogą dużo szybciej wiele rzeczy zrobić, wiele rzeczy zmienić. U nas dużo prościej zmienić te procedury, bo ja nie mam pod sobą 15 osób, z których każda musi coś podpisać i zatwierdzić.” (firma produkcyjna zatrudniająca 15 osób, Warszawa)

„Duża firma jest w stanie więcej poświecić na szkolenia, na przygotowanie pracowników, rozwój technologii.” (firma usługowa zatrudniająca ponad 250 osób, Warszawa)

25 Przewaga dużej firmy nad mniejszą to przede wszystkim jej możliwości finansowe pozwalające na:

• Udział w dużych i nowoczesnych przedsięwzięciach

• Zatrudnianie najwyższej klasy specjalistów i tworzenie wyspecjalizowanych działów w obrębie firmy

• Samodzielne stworzenie i wyszkolenie potrzebnego im zespołu pracowników

Małe i średnie przedsiębiorstwa to większa elastyczność i szybkość w działaniu ze względu na ich mniej skomplikowaną strukturę zarzadzania.

Przypisywane cechy 26 PR10-PR12. Poniżej przedstawiono listę różnych cech mogących charakteryzować firmy. Proszę zaznaczyć, na ile każda z nich Pana/i zdaniem odpowiada dużym/ średnim/ małym przedsiębiorstwom. N=377, top2box (suma odpowiedzi zdecydowanie pasuje + raczej pasuje)

41% 48%

48%

19%

30%

28% 29%

56%

18%

63%

64%

24%

55% 62%

56%

40%

52% 36%

48%

43%

17% 48%

24%

40%

66% 72%

64%

64%

68%

52%

72%

49%

18% 38%

19%

65%

Elastyczność działania

Umiejętność dopasowania do potrzeb klienta

Szybkość działania

Nieskomplikowane procedury

Spersonalizowany kontakt

Solidarność z innymi przedsiębiorcami

Partnerskie podejście do współpracowników, dostawców

Niezależność

Chaotyczność

Innowacyjność

Bezwględność

Uczciwość

Duże firmy

Średnie firmy

Małe firmy

Bardzo spójny obraz wyłania się z części ilościowej badania: małe i średnie przedsiębiorstwa są przez właścicieli takich podmiotów postrzegane jako bardziej elastyczne, szybsze w działaniu, o mniej skomplikowanych procedurach, oferujące bardziej spersonalizowany kontakt, lepiej dopasowujące się do potrzeb klienta. Duże firmy są natomiast w ich percepcji zdecydowanie bardziej innowacyjne i nieco bardziej niezależne, natomiast także bardziej bezwzględne i mniej uczciwe.

61%

61%

59%

46%

45%

41%

39%

35%

27%

0%

Mają więcej środków na inwestycje

Są chronione, często stoi za nimi duży zagraniczny partner

Często nie płacą w Polsce podatków

Mają więcej środków na zatrudnienie

Mają lepszą pozycję pod względem prawnym

Ich spojrzenie jest szersze, często międzynarodowe; lepiej orientują się wtrendach

Mają większe możliwości wpływania na zachodzące zmiany systemowe

Mają więcej środków na kształcenie pracowników

Mają większe możliwości bieżącego śledzenia zmian w prawie

Inny powód

Pozycja dużych firm w porównaniu z małymi 27 PR2. Jaka jest pozycja dużych firm w porównaniu z małymi przedsiębiorstwami? N=377

37%

27%

27%

5% 4% 1% Zdecydowanie lepsza

Raczej lepsza

Pod pewnymi względami lepsza, podinnymi gorsza

Taka sama, równa

Raczej gorsza

Zdecydowanie gorsza

PR3. Dlaczego Pana/i zdaniem pozycja dużych firm w porównaniu z małymi jest lepsza? Proszę zaznaczyć wszystkie pasujące powody. N=342 (przedsiębiorcy uważający, że pozycja dużych firm jest przynajmniej pod pewnymi względami lepsza)

PR4. Dlaczego Pana/i zdaniem pozycja dużych firm w porównaniu z małymi jest gorsza? /pytanie otwarte/ N=119 (przedsiębiorcy uważający, że pozycja dużych firm jest przynajmniej pod pewnymi względami gorsza)






Ich spojrzenie jest szersze, często międzynarodowe; lepiej orientują się w trendach




Inny powód

Większość przedsiębiorców uważa, że pozycja dużych firm zarówno w porównaniu z małymi, jak i ze średnimi (zob. następny slajd) podmiotami jest lepsza, a to za sprawą większego kapitału i wpływowości.

12%

12%

10%

7%

6%

4%

44%

6%

Wyższe koszty utrzymania firmy, podatki

Mniejsza elastyczność

Większe ryzyko

Wiecej biurokracji

Większa kontrola nad firmą

Wiecej problemów z pracownikami (płace,…

Brak uzasadnienia

Inne

Nie mogą działać lokalnie, nie trafiają wprost do klienta.

56%

52%

56%

45%

40%

38%

39%

34%

22%

1%






Ich spojrzenie jest szersze, często międzynarodowe; lepiej orientują się wtrendach koniunkturalnych, gospodarczych i branżowych

Mają większe możliwości wpływania na zachodzące zmiany systemowe,prawne



Inny powód, jaki?

Pozycja dużych firm w porównaniu ze średnimi 28 PR5. Jaka jest pozycja dużych firm w porównaniu ze średnimi przedsiębiorstwami? N=377

29%

36%

20%

11% 3% 1%

Zdecydowanie lepsza

Raczej lepsza

Pod pewnymi względami lepsza, podinnymi gorsza

Taka sama, równa

Raczej gorsza

Zdecydowanie gorsza

PR6. Dlaczego Pana/i zdaniem pozycja dużych firm w porównaniu ze średnimi jest lepsza? Proszę zaznaczyć wszystkie pasujące powody. N=342 (przedsiębiorcy uważający, że pozycja dużych firm jest przynajmniej pod pewnymi względami lepsza)

PR7. Dlaczego Pana/i zdaniem pozycja dużych firm w porównaniu ze średnimi jest gorsza? /pytanie otwarte/ N=89 (przedsiębiorcy uważający, że pozycja dużych firm jest przynajmniej pod pewnymi względami gorsza)






Ich spojrzenie jest szersze, często międzynarodowe; lepiej orientują się w trendach




Inny powód 10%

9%

7%

5%

54%

15%

Wyższe koszty utrzymania firmy, podatki

Większe ryzyko

Mniejsza elastyczność

Większa kontrola nad firmą

Brak uzasadnienia

InneWięcej zobowiązań, zależność od

kontrahentów, większa firma większy kłopot.

Firmy polskie różnią się od zagranicznych a państwowe od prywatnych

FIRMY POLSKIE vs FIRMY ZAGRANICZNE

FIRMY PRYWATNE vs FIRMY PAŃSTWOWE

Przedsiębiorcom trudno jest podzielić firmy na polskie i zagraniczne, ponieważ zdecydowana większość dużych przedsiębiorstw w Polsce ma również kapitał zagraniczny. Jako zagraniczne uznają firmy z obcym (niepolskim) zarządem.

• Firmy zagraniczne odbierane są jako nieco bardziej etyczne biznesowo – zasady, którymi się kierują zostały

wypracowane przez lata i większy jest nacisk na ich przestrzeganie oraz większy szacunek dla ludzi niż w firmach polskich. Jest też większa przejrzystość i uczciwość biznesowa – kontrakty z takimi firmami są mniej zależne od znajomości i nieformalnych układów.

• Przewagą firm polskich jest łatwiejsza komunikacja ze względu na mniejszą liczbę szczebli decyzyjnych, większą znajomość polskich realiów i brak problemów językowych. Problemem jest panująca w nich biurokracja – nieustanna konieczność przedstawiania zaświadczeń, pieczątek, etc.

Firmami określanymi jako państwowe są np. dostawcy energii, wody, ale też mylone są z nimi urzędy: ZUS, NFZ, US

• Mają one zdecydowanie najgorszy wizerunek jako najbardziej sztywne i zbiurokratyzowane – najmniej wrażliwe na potrzeby innych, najmniej elastyczne w podejściu do klienta oraz bardzo niechętne do negocjacji.

• W porównaniu z nimi, duże firmy prywatne wydają się dużo bardziej przystępne i skłonne do zawierania kompromisów. Istniejące w nich procedury są znacznie bardziej praktyczne i przyjazne.

29

Firmy polskie różnią się od zagranicznych a państwowe od prywatnych – cytaty

„Jest różnica, czy to jest duża firma prywatna, czy państwowa. W prywatnej jest zupełnie inna decyzyjność niż cała ta drabinka w firmie państwowej. Umowa z firmą prywatną jest na 5 arkuszach, a z państwową na 20.” (firma handlowa zatrudniająca 34 osoby, Warszawa)

DUŻE FIRMY PAŃSTWOWE / PRYWATNE DUŻE FIRMY POLSKIE / ZAGRANICZNE

„W dużym biznesie w Polsce jest za mało etyki wśród kadry managerskiej. Wchodzę do jakiejś firmy i wiem, że jeżeli nie dam komuś w łapę albo nie pozyskam jakiegoś sprzymierzeńca po ich stronie, to nie mam szans w ogóle tam wejść.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

„W zagranicznej kulturze jest przyjęta zasada partnerstwa – robimy biznes na określonych warunkach, jest umowa, która trwa przez określony czas. Polskie firmy nie dążą do tego, robią licytacje, pojawia się szantaż dla 1-2 euro i duża polska firma potrafi zmieniać partnerów jak rękawiczki.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„To, co charakteryzuje państwowe firmy, to biurokracja, przetargi, vadium, kryteria nie z tej ziemi do momentu podpisania umowy. Po podpisaniu za to już ich nic nie interesowało i mieliśmy same problemy, bo nie za bardzo wiedzieliśmy, z kim je mamy rozwiązywać.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„W zagranicznych firmach trudniejsza jest komunikacja, bo wszystko mają narzucone z zewnątrz a w polskich często jestem traktowany tylko jako przynieś, podaj, pozamiataj.” (firma usługowa zatrudniająca 5 osób, Kraków)

„Prywatne firmy są bardziej dyspozycyjne, bardziej elastyczne i bardziej wychodzą pod klienta, są bardziej dyspozycyjne czasowo. Robi się wszystko tak, żeby wyjść do człowieka wtedy, kiedy on ma czas, nie tylko od 8 do 16.” (firma produkcyjna zatrudniająca 12 osób, Kraków)

30

Postrzeganie działań CSR

Co ciekawe, wywiady jakościowe ujawniły, że dotychczasowe działania CSR dużych firm wzbudzają nieufność małych i średnich przedsiębiorców i są postrzegane bardziej jako działania wizerunkowe niż rzeczywistą chęć poprawy rzeczywistości i pomocy innym, co jest spójne z ogólnym wizerunkiem dużych podmiotów. Zdaniem naszych respondentów działania CSR dużych firm: • Wynikają bardziej z chęci zatuszowania własnych błędów i potrzeby odbudowania pozytywnego wizerunku – takie

przekonanie jest najsilniejsze w przypadku nagłaśniania zachowań proekologicznych.

• Mają na celu promowanie marki poprzez jej częstą obecność medialną, stwarzając pozór uczestniczenia w akcjach prospołecznych poprzez np. sponsorowanie kolejnych imprez sportowych

• Brakuje większego zaangażowania firm w najbardziej wiarygodne i bardzo potrzebne rzeczywiste formy pomocy takie jak np. Świąteczna Paczka, pomoc szpitalom i hospicjom, etc.

• Nie widać otwartości dużych przedsiębiorstw na potrzeby mniejszych firm, nie są one skłonne do dzielenia się wiedzą i stwarzania innym bardziej sprzyjających warunków, jeżeli nie mają z tego zysku w postaci nagłośnienia medialnego.

CSR = PR

Takie postrzeganie może stanowić barierę zaangażowania w działania prowadzone przez duże firmy na rzecz poprawy współpracy między małym a dużym biznesem. Jednak dobrze przygotowane, faktycznie przydatne małym firmom działania mogą z drugiej strony przełamywać ten negatywny wizerunek, wpłynąć pozytywnie na postrzeganie dużych firm.

32

Działania dodatkowe firm

PR15. Firmy, poza podstawowym działaniem, jakim jest produkcja dóbr i usług, mogą angażować się w różne działania dodatkowe. W które z poniższych działań – Pana/i zdaniem – powinny angażować się małe, średnie i duże firmy? N= 377

59%

48%

43%

27%

65%

64%

55%

49%

66%

65%

68%

65%

10%

11%

13%

14%

Działania nastawione na budowanie relacji z konsumentami, klientami, dostawcami,partnerami biznesowymi (np. dbanie o etyczne relacje z dostawcami, produkty dobrej

jakości w odpowiedniej cenie)

Działania związane z tworzeniem odpowiedniego miejsca pracy (np. odpowiedzialnetraktowanie pracowników, wynagrodzenia odpowiednie do pracy, programyrozwojowe dla pracowników, dodatkowe świadczenia, otwarta komunikacja)

Inicjatywy i działania zmierzające do zmniejszenia negatywnego wpływu naśrodowisko (np. oszczędzanie zasobów wody i energii, produkty w opakowaniach

możliwych do ponownego przetworzenia)

Inicjatywy i działania społeczne, wspierające rozwiązywanie problemów ważnych dlaspołeczeństwa (np. podejmowanie akcji na rzecz społeczeństwa, w którym działa dana

firma)

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy

Firmy nie powinny angażować się

33

Choć mali i średni przedsiębiorcy nie do końca ufają dotychczas prowadzonym przez duże firmy działaniom, to jednak w największym stopniu od nich właśnie oczekują zaangażowania w różne obszary CSR. Co ciekawe, od dużych firm w równym stopniu oczekują działań podstawowych (związanych z podstawową działalnością firmy i polityką pracowniczą), jak i wychodzących poza interesy firmy, związanych ze środowiskiem i rozwiązywaniem problemów społecznych, podczas gdy małe firmy ich zdaniem powinny się angażować w mniejszym zakresie, lokalnie. Jest to prawdopodobnie do pewnego stopnia związane z pewnym zrzucaniem z siebie odpowiedzialności, jednak zarazem z przekonaniem, że każdy powinien angażować się adekwatnie do możliwości – a duże firmy niewątpliwie mają największe zaplecze kapitałowe i logistyczne.

Działania związane z podstawową działalnością firmy

PR16. Poniżej wymieniono różne konkretne działania, w które mogą angażować się firmy. Przy każdym z nich proszę zaznaczyć, jakiej wielkości firmy powinny realizować tego typu działania. N= 377

60%

58%

53%

52%

71%

68%

64%

66%

70%

73%

72%

67%

10%

11%

12%

11%

Dbanie o etyczne relacje z dostawcami

Prowadzenie etycznych praktyk biznesowych (np. przestrzeganie zawartych umów,przestrzeganie ustalonych terminów)

Jasna i rzetelna sprawozdawczość finansowa

Etycznie postępujące kierownictwo (np. dbające o interesy przede wszystkim firmy, anie swoje)

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy


34

Działania związane z miejscem pracy


57%

51%

45%

42%

68%

65%

63%

66%

73%

72%

72%

68%

10%

10%

10%

10%

Dbanie o wysoką jakość miejsc pracy (dobre warunki pracy i płacy)

Zapewnianie stabilnego zatrudnienia (np. informowanie o zwolnieniach zodpowiednim wyprzedzeniem)

Edukacja i rozwój pracowników

Elastyczne formy zatrudnienia i programy przyjazne rodzinom

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy


35

Dbanie o ochronę środowiska


54%

53%

45%

43%

63%

60%

63%

59%

71%

62%

69%

71%

12%

15%

12%

12%

Oferowanie produktów, które są przyjazne środowisku

Kupowanie surowców/ produktów od lokalnych dostawców

Podejmowanie działań na rzecz recyclingu (np. opakowania nadające się doponownego przetworzenia)

Podejmowanie działań sprzyjających oszczędzaniu zasobów (energii, wody) – np. w biurach, fabrykach

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy


36

Rozwiązywanie problemów społecznych


38%

28%

16%

14%

53%

44%

35%

32%

63%

61%

65%

63%

16%

20%

21%

20%

Dbanie o najbliższą społeczność, w której działa firma

Zapewnianie działań edukacyjnych/ informacyjnych – budowanie świadomości istnienia danego problemu

Przeznaczenie części zysków z określonych produktów na wybrane cele społeczne

Inwestycje na rzecz społeczeństwa (np. w infrastrukturę miasta)

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy


37

Ocena dotychczasowej współpracy

Charakter obecnych kontaktów z dużymi firmami 39

44% 39%

27% 23%

3%

Są to moi dostawcy (dostarczająprodukty/ usługi dla mojej firmy)

Są to moi klienci (korzystają zproduktów/ usług mojej firmy)

Są to moi konkurenci na rynku Są to moi partnerzy biznesowi(współpracujemy nad wspólnymiprojektami, razem obsługujemy

klientów)

Inny typ kontaktu, jaki?

KO1. Jakiego typu kontakty ma Pana/i firma z dużymi firmami? N=377

Brak kontaktu lub odmowa odpowiedzi

18% w pełni niezależne + 5% współzależne

Opisana w poprzednim rozdziale percepcja dużych firm może wydawać się chwilami wręcz stereotypowa, jednak ma swoje uzasadnienie w doświadczeniach respondentów – a warto dodać, że dane ilościowe wskazują, iż właściwie każdy mały czy średni przedsiębiorca ma jakieś kontakty z dużymi podmiotami. Małe i średnie firmy najczęściej wchodzą w relacje z dużymi przedsiębiorstwami na zasadzie dostawca-klient. Najrzadszą formą kontaktu jest partnerstwo, często zresztą mylone z długotrwałą relacją dostawca-klient.

Współpraca z dużymi firmami jako dostawcami

• Konkurencyjna oferta – duże firmy konkurują ze sobą i czasami oferują naprawdę korzystne warunki (szczególnie w przypadku produktów i usług, które zapewniają też mniejsze firmy).

• Wzrost elastyczności – pojawia się chęć dostosowania oferty do potrzeb przedsiębiorcy, jednak nie jest to norma

• Możliwość korzystania z opieki merytorycznej – jest to rozwiązanie, które mali i średni przedsiębiorcy bardzo cenią, które jednak nie pojawia się zbyt często.

• Brak możliwości negocjacyjnych – bardzo często przedsiębiorcy skarżą się na brak elastyczności, a w efekcie możliwości dostosowania oferty do fatycznych potrzeb mniejszej firmy.

• Długi czas reakcji na reklamacje ze względu na nadmiar procedur formalnych

• Brak spersonalizowanego kontaktu – dedykowany przedsiębiorcy doradca nie jest częstym rozwiązaniem, z reguły konieczny jest kontakt poprzez infolinię, co jest czasochłonne i często frustrujące.

• Niska decyzyjność dedykowanych przedsiębiorcy doradców, ich niewielka samodzielność decyzyjna, co sprawia że opieka ta nie daje oczekiwanych korzyści.

40

KORZYŚCI TRUDNOŚCI

Współpraca z dużymi firmami jako dostawcami produktów czy usług ma swoje mocne, ale i słabe strony. Pojawiają się pewne pozytywne trendy (np. poniżej opisany wzrost elastyczności i personalizacji kontaktu), jednak nadal nie stanowią one normy.


Współpraca z dużymi firmami jako klientami

Zdaniem przedsiębiorców duże firmy często nadmiernie wykorzystują swoją silną pozycję współpracując z mniejszymi podmiotami.

• Stały i pewny dochód – duzi klienci są zawsze wypłacalni, i nawet jeśli kontrakty z nimi nie są bardzo intratne, zaletą jest ich stałość i generowanie obrotu.

• Prestiż – duża firma w portfolio klientów stanowi przedmiot dumy i buduje przewagę konkurencyjną firmy

• Kontakty i rekomendacje – bardzo przydatne są kontakty pozyskiwane przez taką współpracę i możliwość pozyskania kolejnych klientów.

• Możliwość rozwoju – np. przez dostęp do szkoleń, konieczność spełnienia wysokich wymogów kontrahenta lub nawet przez samo obserwowanie metod i procedur pracy.

41

• Niekorzystne warunki – umowy często zawierają klauzule grożące wysokimi i niewspółmiernymi do wysokości kontraktu karami za opóźnienia lub uchybienia, nawet jeśli nie wynikają one z bezpośredniej winy przedsiębiorcy.

• Za długi okres płatności faktur – wymuszany przez dużych partnerów, może prowadzić do utraty płynności finansowej oraz daje przedsiębiorcy frustrujące poczucie kredytowania bogatego przedsiębiorstwa.

• Stosowany czasem wymóg wyłączności we współpracy to dla małej firmy ogromne ryzyko i może nawet doprowadzić do jej upadłości w przypadku nagłego wypowiedzenia umowy przez dużego kontrahenta.

• Konieczność poniesienia kosztów inwestycji bez gwarancji zwrotów – czasami pozyskanie dużego klienta wiąże się z zasadniczymi zmianami po stronie małej firmy. Jednocześnie brakuje gwarancji, że współpraca będzie długotrwała.

• Brak uczciwości – zdarzały się też doświadczenia nieetycznego traktowania ze strony dużych kontrahentów, którzy wykorzystując różne „kruczki” prawne i klauzule płacą mniej niż było to zapisane w umowie, nie płacą wcale lub nagle wypowiadają umowę o współpracy

Współpraca z dużymi firmami jako partnerami 42

KORZYŚCI

DUŻA FIRMA JAKO PARTNER MAŁEGO / ŚREDNIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA Niektórzy z naszych rozmówców byli związani z koncernem na zasadzie miękkiej franczyzy lub bycia agenturą dużej firmy zagranicznej w Polsce. Z reguły oceniali tę współpracę jednoznacznie korzystnie. • Poczucie odrębności własnego przedsiębiorstwa i wystarczająco dużej swobody działania.

• Poczucie bezpieczeństwa, jakie dają gwarancje zawarte w umowie z koncernem.

• Łatwość pozyskania klientów – duży koncern posiada określoną reputację, markę, ponadto czasami pozyskuje część kontraktów

• Określona perspektywa rozwoju dzięki wspólne wizji rozwojowej przedsiębiorstw.

• Wsparcie w zakresie doradztwa, marketingu, szkoleń dla pracowników ze strony partnera

• Lepsza pozycja negocjacyjna lub wręcz odciążenie od negocjacji przez dużego partnera

Co ciekawe, większość respondentów za swoją bezpośrednią konkurencję uważa raczej firmy podobnej wielkości co ich własna. Konkurują one ze sobą o te same kontrakty, stają często do tych samych przetargów, oferują zbliżone do siebie usługi i mają podobne przewagi. Duże firmy stanowią dla nich bardziej odległą konkurencję ze względu na inną skalę działania i możliwości finansowe – duża firma to inny poziom biznesu. Duże przedsiębiorstwa są konkurencją dla mniejszych podmiotów z racji znacznego wpływu na sytuację rynkową, co może negatywnie rzutować na dochodowość mniejszych firm, ale zdaniem przedsiębiorców obserwowanie dużego konkurenta przynosi im również pewne korzyści.

Kontakt z dużymi firmami jako konkurentami

• Motywuje do ciągłego rozwoju – konkurencja wymusza zmiany w firmie pozwalające nadążyć za rynkiem, do poszukiwania nowych rozwiązań i źródeł wiedzy

• Motywuje do stałej dbałości o wysoką jakość oferowanych produktów i usług

• Uczenie się poprzez przykład – obserwując konkurencję można dostrzec jej błędy, co pomaga eliminować je we własnym przedsiębiorstwie

• Zaniżanie cen na rynku i tym samym przejmowanie klientów

• Większe możliwości doboru pracowników – duże firmy stać na szkolenie studentów pod kątem ich przyszłego zatrudnienia oraz na zabieranie najbardziej wykwalifikowanych specjalistów z rynku pracy

• Dostęp do najnowszych technologii i badań oraz możliwość ich wdrażania

• Kapitał, który daje możliwość ewentualnego wchłonięcia mniejszej firmy lub zaburzenia jej płynności finansowej.

• Nieuczciwość – pojawia się też przekonanie, że duże firmy częściej w walce konkurencyjnej posługują się nieuczciwymi chwytami, np. dają łapówki

43


Kontakt z dużymi firmami – cytaty

„Nie możemy funkcjonować bez dużych firm, bo takiego obrotu, jaki potrzebujemy wygenerować nie wygenerujemy od małych przedsiębiorców.” (firma transportowa zatrudniająca 72 osoby, Kraków)

„Ciężko małym firmom mieć płynność finansową, jeśli korporacja płaci wtedy, kiedy chce, bo to oni narzucają terminy płatności. Potrafią czegoś nie zapłacić, znaleźć jakiś kruczek, a wiadomo, że człowiek nieomylny nie jest.”(firma usługowa zatrudniająca 2 osoby, Warszawa)

DUŻA FIRMA JAKO KLIENT DUŻA FIRMA JAKO DOSTAWCA

„Nie znajduję dobrego przykładu takiej współpracy. Jest coraz większy brak zaufania do przedsiębiorcy. A jak są tutaj jedynym dostawcą to będą na tym zarabiać. W ogóle im na nas nie zależy.” (firma usługowa zatrudniająca 13 osób, Kraków)

„Najważniejsza jest przejrzystość komunikacji i jasność, ale teraz we wszystkim są te kolejne szczeble, przez które trzeba się przebić. To są największe kłody pod nogi.” (firma produkcyjna zatrudniająca 25 osób, Kraków)

„Duże firmy w stosunku do małych postępują nieetycznie, z pozycji siły, małe muszą się do nich dostosować – albo przyjmujesz nasze warunki i współpracujemy, albo nie przyjmujesz i nie współpracujemy.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„Jeśli pracujemy dla dużego koncernu, to oni powinni dawać nam jakieś gwarancje pracy, bo przecież to my bierzemy na siebie ryzyko zatrudniania ludzi. Oni mają prawo do rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia lub jeśli on nawet jest, to i tak wtedy nie przydzielają nam pracy” (firma transportowa zatrudniająca 72 osoby, Kraków)

44

Kontakt z dużymi firmami – cytaty

DUŻA FIRMA JAKO KONKURENT DUŻA FIRMA JAKO PARTNER

45

„Dzięki temu my się nie czujemy mali po prostu. Czuję to zaplecze, tę siłę, zawsze mogę mieć wsparcie – gdy coś potrzeba, ktoś wsiada w samolot i przylatuje a gdy potrzeba zrobić coś dużego, robimy to wspólnie.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„Jest oddelegowana jedna osoba do negocjacji z Tauronem, bo te umowy są tak zawiłe, że gdybym ja chciał ponegocjować… A tam jest osoba, która zajmuje się tą działką i wszystkie kruczki prawne mnie nie interesują.”(firma handlowa zatrudniająca 16 osób, Kraków

„Duża firma może sobie pozwolić na wszystko, bardzo łatwo im wygryźć mniejszą firmę. Może przyjść ambitny manager, który będzie się chciał wykazać i mnie odetnie, jeśli uzna, że jestem za silny. W kontekście takich dużych rekinów lepiej pozostawać małą firmą.” (firma handlowa zatrudniająca 34 osoby, Warszawa)

„Jak się dojdzie w rozwoju firmy do jakiegoś sensownego poziomu, to wtedy pojawia się efekt konkurencji z silnymi graczami. To jest ciężka walka, bo konkurowanie na rynku z Orange czy HP to jest bitwa na grube łapówki.” (firma handlowa zatrudniająca 5 osób, Warszawa)

„Konkurencja na pewno motywuje, bo uruchamia się szybkie działanie, że nie można spać, nie można osiąść na laurach, bo sąsiad nie śpi. Każdy jest motywatorem dla każdego i dla każdego jednocześnie jest miejsce.” (firma produkcyjna zatrudniająca 12 osób, Kraków)

„Stale trzeba obserwować i patrzeć na konkurencję, na to co się dzieje, bo nie można myśleć, że to co jest dzisiaj to jest status quo i zawsze tak będzie.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

Korzyści ze współpracy w zależności od typu relacji 46 KO3. Jakie są główne korzyści dla Pana/i firmy płynące z kontaktu z dużymi firmami jako...? Prosimy wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi.

29% 31% 40%

60%

48% 41% 42% 44%

38%

20% 25%

35%

22% 30% 32%

Stały przychód Zyskiwanie nowych klientów dziękirekomendacjom

Budowa marki, dobrej reputacji

14% 13% 14% 15% 18% 14% 20% 20%

15% 10%

40%

20% 25%

18% 17%

Motywowanie mojej firmy doinwestowania, zwiększenia

innowacyjności

Zwiększenie wiedzy i kompetencjimojej firmy, np. w obszarze zarządzania

Zwiększenie wiedzy i kompetencji ludziw mojej firmie

11% 26%

16% 2%

13% 4%

25%

5% 10% 21%

Odciążenie i zabezpieczenie dla mojejfirmy (np. ponoszenie ryzyka

biznesowego, dostarczanie klientów,przejęcie tematu negocjacji

handlowych itp.)

Nie ma żadnych korzyści

Duża firma jako dostawca, n= 167

Duża firma jako klient, n=229

Duża firma jako niezależny partner, n=69

Duża firma jako współzależny partner, n=20

Duża firma jako konkurent, n=123

We współpracy z dużymi firmami jako klientami mniejszego przedsiębiorstwa najbardziej cenioną korzyścią jest stały przychód. Ważne jest też zyskiwanie nowych klientów i budowanie reputacji. Fakt, że bardzo podobne korzyści łączone są z niezależnym partnerstwem, świadczy prawdopodobnie o kłopotach w zrozumieniu tej formy kontaktu – wiele osób odczytywało ją jako formę stałej współpracy z klientem. Co ciekawe, największą możliwość zwiększenia wiedzy i kompetencji daje opieka ze strony większej firmy, jednak zarazem jest to forma kontaktu w małym stopniu motywująca do rozwoju.

* uwaga, niska liczebność grupy

*

Trudności we współpracy w zależności od typu relacji 47 KO2. Jakie są największe trudności dla Pana/i firmy związane z kontaktem z dużymi firmami jako...? Prosimy wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi.

44%

23% 27% 17%

13%

48%

28% 24% 15% 16%

35% 25%

20% 16%

10% 15%

40%

20% 25%

5%

26%

10%

33%

13% 14%

Wymuszanie przezduże firmy określonych

zasad współpracy

Duża liczba formalności Brak zrozumienia dlapotrzeb małej firmy

Brak elastyczności Brak płynnejkomunikacji

19% 8%

25% 17%

37%

18% 21% 16%

25%

12% 23%

17% 10%

20% 25%

15% 22%

31% 33%

16%

Opóźnienia wpłatnościach

Nieuczciwość Nierówny rozkład sił Koniecznośćponoszenia znacznych

nakładówinwestycyjnych

19%

10% 16% 15% 12%

Nie ma żadnychtrudności

Duża firma jako dostawca, n= 167

Duża firma jako klient, n=229

Duża firma jako niezależny partner, n=69

Duża firma jako współzależny partner, n=20

Duża firma jako konkurent, n=123

*

Wymuszanie przez duże firmy określonych zasad współpracy jest największą trudnością w dotychczasowych kontaktach małych przedsiębiorców z dużymi jako ich klientami lub dostawcami. Co ciekawe, mali i średni przedsiębiorcy dość często zwracają uwagę także na to, że duże firmy jako klienci spóźniają się z płatnościami. Nieuczciwe praktyki najczęściej są natomiast obserwowane, gdy duże firmy występują w roli konkurentów mniejszych podmiotów.

Pożądane zmiany 48 KO4. Jak chciał(a)by Pan/i, aby zmieniły się kontakty Pana/i firmy z dużymi firmami jako: N=377

15%

31%

16%

12%

6%

34%

35%

37%

29%

21%

36%

25%

35%

39%

39%

5%

3%

2%

5%

12%

1%

3%

10%

10%

5%

10%

13%

13%

Dostawcami mojej firmy

Klientami mojej firmy

Niezależnymi partnerami

Współzależnymi partnerami

Konkurentami

Chciał(a)bym, aby kontakty były zdecydowanie większe Chciał(a)bym, aby kontakty były nieco większe

Chciał(a)bym, aby kontakty pozostały takie same Chciał(a)bym, aby kontakty były nieco mniejsze

Chciał(a)bym, aby kontakty były zdecydowanie mniejsze Nie wiem/ trudno powiedzieć

Przedsiębiorcy nie posiadający tego

typu kontaktu top2box

Przedsiębiorcy posiadający tego

typu kontakt top2box

44% 55%

62% 72%

51% 62%

42% 60%

27% 27%

Wydaje się jednak, że postrzegane korzyści z dotychczasowych kontaktów przeważają nad złymi stronami: przedsiębiorcy, którzy mają określonego typu kontakty z dużymi firmami, w większym stopniu chcieliby ich zintensyfikowania niż ci, którzy takich kontaktów nie mają. Wyjątkiem jest jedynie konkurowanie z dużymi firmami.

Postrzegana możliwość zmian 49 KO5. A jak Pana/i zdaniem, jak duże firmy chciałyby, aby zmieniły się ich kontakty z małymi i średnimi firmami jako… N=377

18%

27%

12%

17%

6%

32%

32%

31%

31%

23%

30%

23%

31%

29%

32%

4%

3%

7%

8%

14%

2%

1%

10%

14%

13%

16%

14%

15%

Dostawcami

Klientami

Niezależnymi partnerami

Współzależnymi partnerami

Konkurentami

Chciał(a)bym, aby kontakty były zdecydowanie większe Chciał(a)bym, aby kontakty były nieco większe

Chciał(a)bym, aby kontakty pozostały takie same Chciał(a)bym, aby kontakty były nieco mniejsze

Chciał(a)bym, aby kontakty były zdecydowanie mniejsze Nie wiem/ trudno powiedzieć

Przedsiębiorcy nie posiadający tego

typu kontaktu top2box

Przedsiębiorcy posiadający tego

typu kontakt top2box

50% 50%

58% 60%

40% 54%

46% 65%

30% 28%

Zarazem jednak tylko partnerskie relacje dają przedsiębiorcom przekonanie, że korzyści są wzajemne – przy pozostałych rodzajach kontaktów przedsiębiorcy nie mają przekonania, że duże firmy chciałyby mieć ich więcej.

Potencjał zwiększenia współpracy

Chęć zwiększenia współpracy 51 WP1. Czy Pana/i zdaniem małe i średnie firmy chciałyby nawiązać większą współpracę z dużymi firmami? N=377

9%

69%

20%

2%

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Raczej nie

Zdecydowanie nie

WP2. Czy Pana/i zdaniem duże firmy chciałyby nawiązać większą współpracę z małymi i średnimi firmami? N=377

4%

52%

39%

6% Zdecydowanie tak

Raczej tak

Raczej nie

Zdecydowanie nie

Zdecydowana większość, bo aż 78% przedsiębiorców deklaruje, że chcieliby nawiązać większą współpracę z dużymi firmami. Zarazem jednak zdecydowanie mniej, bo tylko 56% podejrzewa, że podobne chęci mają duże firmy. Może to wynikać z przekonania, że małe i średnie firmy bardziej skorzystałyby na takiej współpracy

Postrzegane korzyści ze zwiększenia współpracy 52

17%

16%

43%

16%

7% 1%

WP3. Kto skorzystałby ze zwiększonej współpracy między dużymi a małymi i średnimi firmami? N=377

Zdecydowanie większe korzyści odniosłyby male i średnie firmy

Raczej większe korzyści odniosłyby male i średnie firmy

Zarówno małe i średnie, jak i duże firmy odniosłyby podobne korzyści z takiej współpracy

Raczej większe korzyści odniosłyby duże firmy

Zdecydowanie większe korzyści odniosłyby duże firmy

Nikt by nie skorzystał na takiej współpracy

Pod względem postrzeganych korzyści, opinie małych i średnich przedsiębiorców są podzielone. Największa grupa (43%) jest zdania, że zyski są obopólne, jednak zarazem dość wielu właścicieli mniejszych firm jest przekonanych, że jednak zyski małych i średnich podmiotów byłyby większe.

• PR – głównym postrzeganym zyskiem dla dużych firm jest budowanie dobrego wizerunku jako firmy zaangażowanej, otwartej wobec swoich partnerów

• Wzrost kwalifikacji na rynku – wzrost liczby wysoko wykwalifikowanych specjalistów na rynku pracy i większy wybór firm mogących realizować zadania dla dużych przedsiębiorstw dzięki ułatwieniu dostępu do wiedzy i nowych technologii

• Uzyskanie większego wpływu na zachodzące zmiany prawne dzięki połączeniu sił z mniejszymi podmiotami

Zwiększenie współpracy to korzyść dla obu stron?

DLA DUŻYCH PRZEDSIĘBIORSTW DLA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

• Poprawa relacji i jakości współpracy – większy kontakt dużych firm z małymi podniesie ich świadomość na temat specyfiki małego biznesu, co będzie prowadzić do lepszego dostosowania swojej oferty, ale też swoich wymagań do potrzeb i możliwości mniejszych partnerów

• Lepsze dostosowanie własnej oferty do potrzeb dużych klientów – lepsze poznanie potrzeb i oczekiwań

• Uzyskanie większego wpływu na zachodzące zmiany prawne (skorzystanie z możliwości lobbystycznych dużych firm)

• Unowocześnienie, usprawnienie procesów zarządzania, rekrutacji itp. dzięki inspiracji sposobami wykorzystywanymi przez partnera

• Innowacyjność, więcej pomysłów na inwestycje dzięki dostępowi do wiedzy i kompetencji dużych firm

• Większa możliwość stworzenia kompetentnego i sprawnie działającego zespołu pracowników dzięki dostępowi do specjalistycznych szkoleń

53 Wprawdzie mali i średni przedsiębiorcy w wywiadach jakościowych wyrażali zdecydowanie przekonanie, że zwiększenie współpracy odbyłoby się z obustronną korzyścią, jednak często mieli problem ze wskazaniem konkretnych zysków dla dużych firm. Może to świadczyć, że korzyści w ich percepcji są wprawdzie obopólne, ale niekoniecznie równej wagi – zyski małych i średnich podmiotów są większe.

Zwiększenie współpracy to korzyść dla obu stron? – cytaty

„Mała firma przy dużej może się rozrastać, może uczyć się od większej firmy, może implementować tę wiedzę na swój pożytek.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„Często jest tak, że głos dużego jest bardziej słyszalny niż głos tego małego ale jak mamy 2 głosy – dużego i małego to jest więcej niż jeden głos dużego. Duzi i mali mogliby wspólnie lobbować np. o zmianę jakiegoś prawa.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

„To, czym można by się podzielić na pewno, to częścią wiedzy, jeśli współpracuje się przy danym projekcie. Ewentualnie jakąś pomocą w kwestii zarządzania albo finansów, aczkolwiek nie zauważyłam, żeby to miało miejsce.” (firma usługowa zatrudniająca ponad 250 osób Warszawa)

„Małe firmy mogą uczyć się od większych chociażby systemu zarządzania, planowania, rozliczania. Dziesiątki są takich elementów.” (firma produkcyjna zatrudniająca 15 osób, Warszawa)

54

„Korzyść dla dużych firm jest taka, że mogą czuć się jako dostarczyciele pewnego rodzaju rozwiązań, może to być działalność non profit.” (firma logistyczna zatrudniająca 10 osób, Warszawa)

DLA DUŻYCH PRZEDSIĘBIORSTW DLA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

„Mogłyby być jakieś sympozja, spotkania, szkolenia, ale znając prawa jakimi się rządzą korporacje nikt na to nie będzie miał czasu.” (firma produkcyjna zatrudniająca 15 osób, Warszawa)

Postrzegane korzyści ze zwiększenia współpracy 55 WP4. Jakich korzyści dla małych i średnich firm spodziewał(a)by się Pan/i z takiej współpracy? Proszę zaznaczyć, w jakim stopniu oczekiwał(a)by Pan/i każdej z poniżej wymienionych korzyści. N=377

WP4. A jakie korzyści mogłyby odnieść duże firmy? Proszę określić, w jakim stopniu Pana/i zdaniem odniosłyby one następujące korzyści: N=377

11%

10%

9%

9%

10%

9%

11%

10%

16%

58%

56%

57%

56%

55%

55%

52%

51%

44%

26%

27%

29%

29%

28%

29%

30%

32%

31%

5%

5%

6%

5%

7%

7%

7%

6%

10%

1%

1%

1%

1%

2%

1%

1%

Poprawa jakości współpracy zdużymi firmami

Poprawa relacji z dużymi firmami

Większa możliwość realizacjiinteresów małych i średnich firm…

Zwiększenie innowacyjnościmałych i średnich firm,…

Dostosowanie oferty dużych firmdo wymagań małych i średnich…

Unowocześnienie procedur,sposobów zarządzania w małych…

Zmiana wymagań w umowach nabardziej korzystne z punktu…

Wyrównanie szans małych,średnich i dużych firm jeśli…

Skrócenie terminów płatnościobowiązujących dla dużych firm

14%

10%

8%

8%

5%

53%

57%

51%

44%

28%

27%

27%

34%

36%

55%

6%

6%

6%

10%

5%

1%

1%

1%

2%

Poprawa reputacji, budowaniepozytywnego wizerunku

Poprawa jakości współpracy zmałymi i średnimi firmami

Większa możliwość realizacjiinteresów dużych firm (dziękipołączeniu sił, np. wspólnym…

Usprawnienie procedur,sposobów zarządzania

Poprawa relacji z małymi iśrednimi firmami

Poprawa jakości współpracy z dużymi firmami

Poprawa relacji z dużymi firmami

Większa możliwość realizacji interesów

Zwiększenie innowacyjności

Dostosowanie oferty dużych firm do wymagań małych i średnich

klientów

Unowocześnienie procedur, sposobów zarządzania

Zmiana wymagań w umowach na bardziej korzystne

Wyrównanie szans małych, średnich i dużych firm jeśli chodzi

o nadążenie za zmianami prawa

Skrócenie terminów płatności obowiązujących dla dużych firm

Poprawa reputacji, budowanie pozytywnego wizerunku

Poprawa jakości współpracy z małymi i średnimi firmami

Większa możliwość realizacji interesów

Usprawnienie procedur, sposobów zarządzania

Poprawa relacji z małymi i średnimi firmami

Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak, ani nieRaczej nie Zdecydowanie nie

69%

66%

65%

65%

65%

64%

62%

61%

59%

67%

67%

59%

53%

34%

top2box top2box

Z badania ilościowego wynika, że mali i średni przedsiębiorcy spodziewają się właściwie wszystkich wskazanych korzyści w równym stopniu – oczekują zarówno poprawy relacji i współpracy z dużymi firmami, jak i zwiększenia wiedzy, kompetencji i wpływu swoich firm. Główną postrzeganą przez nich korzyścią dla dużych podmiotów byłaby natomiast poprawa reputacji, ale też poprawa jakości współpracy z mniejszymi przedsiębiorstwami. Dużo mniejszy odsetek wskazał jako korzyść dla dużych firm poprawę wzajemnych relacji, choć zarazem jednak jest to jedna z głównych postrzeganych korzyści dla małych firm. Może to być związane z postrzeganiem dużych firm jako bezdusznych, skoncentrowanych na swojej perspektywie, nie przywiązujących wagi do relacji, a jedynie do skuteczności.

Potencjalne motywy zaangażowania dużych firm 56 WP10. Jak się Panu/i wydaje, jeśli duża firma zaangażowałaby się w taką współpracę, to dlaczego? Proszę zaznaczyć, na ile Pana/i zdaniem możliwe są poniżej wymienione motywy. N=377

14%

13%

11%

3%

53%

52%

48%

30%

25%

29%

29%

36%

7%

7%

12%

24% 7%

Chęć wykorzystania takiej współpracy dla swoich celów(np. pozyskanie kontaktów, dostosowanie procedur

małych firm do swoich potrzeb)

Chęć budowania/ poprawy swojego wizerunku

Chęć poprawy jakości współpracy z małymi firmami, cozwiększy jej zyski

Chęć poprawy sytuacji małych i średnich firm, którychefektywne działanie jest potrzebne dla zachowania

rynkowej równowagi

zdecydowanie tak raczej tak ani tak, ani nie raczej nie zdecydowanie nie

67%

64%

59%

33%

top2box Zdaniem małych i średnich przedsiębiorców, zaangażowanie dużych firm na rzecz zwiększenia i poprawy jakości współpracy małego i dużego biznesu byłoby przede wszystkim podyktowane własnymi korzyściami: chęcią poprawy reputacji czy wykorzystania tej współpracy do własnych celów. Jest to spójne z tym, jak duże firmy są postrzegane (jako kierujące się przede wszystkim własnym interesem, nie zwracające uwagi na potrzeby innych). Z jednej strony, takie postrzegane motywy mogą obniżać zaufanie, powodować pewną rezerwę wobec organizowanych działań czy przekazywanych informacji. Z drugiej strony, w świecie biznesu trudno o inną percepcję. We współpracy między biznesem a biznesem przedsiębiorcy w dużej mierze kierują się własnymi celami, i jest to zgodne z regułami obowiązującymi w tym świecie. Ich naruszenie prawdopodobnie dużo bardziej obniżałoby wiarygodność zaangażowania.

Motywy działań dużych firm na rzecz dostawców

47% 37% 16%

PR13. Czasami duże firmy angażują się w różne działania na rzecz swoich dostawców, np. organizują szkolenia, przekazują swoją wiedzę. Robią to w ramach tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu. Jak Pan/i sądzi, dlaczego duże firmy angażują się w tego typu działania? N=377

Duże firmy robią to wyłącznie dla PR-u, budują w ten sposób swój pozytywny wizerunek

Duże firmy robią to dla PR-u, ale także dlatego, że są zainteresowane partnerstwem z małymi i średnimi firmami

Duże firmy robią to, bo są zainteresowane partnerstwem z małymi i średnimi firmami

Zarazem jednak zaledwie połowa małych i średnich przedsiębiorców twierdzi, że działania takie jak organizowanie szkoleń dla małych firm płyną wyłącznie z wyrachowania. Pokazuje to, że bardzo duża liczba przedsiębiorców, pomimo wielu negatywnych przekonań na temat dużych firm wierzy w ich autentyczne zainteresowanie partnerstwem z małymi firmami i związane z tym bardziej „miękkie” korzyści. Może to wskazywać, że w obliczu autentycznych działań, podjętych przez jakąś dużą firmę, mali i średni przedsiębiorcy będą bardziej skłonni uwierzyć w jej pozytywne motywy, zweryfikują swoje przekonania na temat dużych firm, na których bazują odpowiadając na pytania o bardziej ogólny potencjał intensyfikacji czy poprawy współpracy.

57

Potencjał 58 WP8. Jak Pan/i ocenia potencjał (możliwość) zwiększenia współpracy między dużymi a małymi i średnimi firmami? N=377

3% 11%

57%

23%

6%

Bardzo duży Duży

Średni Mały

Bardzo mały

44%

43%

40%

18%

18%

9%

Duże firmy nie rozumieją potrzeb małych firm

Duże firmy nie będą zainteresowane takąwspółpracą

Duże firmy nie miałyby wystarczającychkorzyści z takiej współpracy

Małe i średnie firmy nie miałybywystarczających korzyści z takiej współpracy

Male i średnie firmy nie rozumieją potrzebdużych firm

Małe i średnie firmy nie będą zainteresowanetaką współpracą

WP9. Ocenia Pan/i potencjał zwiększenia współpracy jako mały/ średni. Dlaczego? Proszę zaznaczyć wszystkie pasujące powody. n=324

Pomimo postrzeganych korzyści płynących ze zwiększenia współpracy dla dużych firm, właściciele małych i średnich przedsiębiorstw mają wątpliwości, czy są one na tyle duże, by faktycznie skłonić duże firmy do takich działań. Dodatkowo dość wiele osób wyraża przekonanie, że duże firmy nie rozumieją potrzeb małych firm, co ogranicza możliwość organizacji działań faktycznie interesujących dla małych firm. Dlatego zdecydowana większość przedsiębiorców ocenia potencjał zaistnienia takiej współpracy jako co najwyżej średni.

Zaufanie źródłom informacji dla małych i średnich firm 59

2%

3%

2%

4%

4%

9%

21%

26%

28%

28%

30%

43%

45%

48%

48%

51%

43%

39%

26%

15%

17%

14%

16%

7%

6%

8%

5%

3%

7%

2%

Forum dla przedsiębiorców prowadzone przez jedną dużąfirmę

Niezależne forum dla przedsiębiorców (należące np. dokoncernu medialnego)

Forum dla przedsiębiorców współprowadzone przez kilkadużych firm

Forum prowadzone przez dużą firmę, pod patronatemniezależnej organizacji (np. ZPP)

Rządowe forum dla przedsiębiorców (np. z inicjatywyMinisterstwa Rozwoju)

Forum zrzeszające różnych przedsiębiorców (małe, duże,średnie firmy), współprowadzone przez nich

Zdecydowanie ufał(a)bym Raczej ufał(a)bym Ani ufał(a)bym, ani nie ufał(a)bym Raczej nie ufał(a)bym Zdecydowanie nie ufał(a)bym

PR13. Na ile ufał(a)by Pan/i poniższym źródłom informacji dla małych i średnich przedsiębiorców? N= 377

top2box

52%

34%

32%

30%

29%

23%

Oprócz adekwatności działań do potrzeb, istotną kwestią jest także zaufanie, przekonanie, że działania faktycznie mają na celu dobro małych i średnich firm – tymczasem postrzegane motywy zaangażowania dużych podmiotów mogą je obniżać (por. s. 64). W obydwu przypadkach pomóc mogłoby dopuszczenie do współorganizacji przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw. Gdy jest to niemożliwe, dobrze, aby organizowane akcje były objęte wyraźnym patronatem rządu lub obiektywnej, zewnętrznej organizacji albo były współprowadzone przez kilka dużych firm. Najmniej wiarygodne byłyby działania prowadzone przez tylko jedną firmę.

Oczekiwania

Obszary zainteresowania 61 WP6. Co duże firmy mogłyby zrobić dla mniejszych firm, jaką wiedzą, kompetencjami mogłyby się podzielić? Proszę określić, na ile poniższe tematy, jakich mogłyby dotyczyć działania, byłyby dla Pana/i atrakcyjne. N=377

16%

12%

12%

11%

10%

52%

55%

55%

53%

53%

27%

29%

28%

31%

30%

6%

3%

6%

6%

8%

Aktualna wiedza na temat procedur i zmian prawnych

Aktualna wiedza na temat trendów na rynku polskim,koniunktury

Sposoby na zwiększenie swojej efektywności wnegocjacjach

Sposoby na usprawnienie zarządzania rożnychprocesów w firmie (np. komunikacji, procesów

produkcji)

Sposoby na usprawnienie zarządzania finansowo-kadrowego


67%

67%

66%

63%

62%

top2box

Deklaratywnie jednym z najbardziej interesujących małych i średnich przedsiębiorców obszarów byłaby aktualna wiedza na temat procedur i zmian prawnych. Z badania jakościowego wiemy jednak, że wielu przedsiębiorców ma wątpliwości, czy wiedza dużych firm na ten temat byłaby adekwatna do ich potrzeb – małe i duże firmy obowiązują często różne przepisy, z reguły mają zresztą także inną formę prawną. Niewątpliwie interesującymi obszarami byłyby wiedza na temat aktualnych trendów, trening różnych ważnych umiejętności, np. negocjacyjnych oraz wiedza na temat procedur usprawniających procesy zarządzania w firmie.

Zapotrzebowanie na poszczególne usługi 62 PL4. Czy w ramach swojej działalności korzysta Pan/i z usług poniższych grup zawodowych wspierających przedsiębiorców: N=377

40%

6%

3%

12%

7%

7%

23%

39%

25%

25%

48%

65%

Zewnętrzne biuro rachunkowo-księgowe

Kancelaria prawna

Niezależny doradca finansowy

Tak, regularnie Tak, wielokrotnie Tak, kilka razy Nie, nigdy

Dość niewielu przedsiębiorców korzysta z usług niezależnych doradców finansowych, stosunkowo często natomiast sięgają po porady prawne. Właściwie normą jest obsługa przez zewnętrzne biuro rachunkowo-księgowe lub przynajmniej sporadyczne korzystanie z ich usług przy rozliczeniach. Potwierdza to, że obszary związane z zarządzaniem finansowym, rozliczeniami i wymogami prawnymi stanowią przedmiot bardzo interesujący dla małych i średnich przedsiębiorców.

Interesujące formy aktywności 63 WP7. Z jakich form aktywności organizowanych przez duże firmy Pana/i firma chętnie by skorzystała? N=377

17%

8%

11%

8%

10%

55%

50%

46%

48%

46%

20%

30%

31%

28%

30%

6%

10%

11%

14%

13%

Szkolenia

Fora internetowe dla przedsiębiorców

Wykłady

Newslettery/ biuletyny informacyjne

Konferencje


72%

57%

57%

56%

56%

top2box

Mali i średni przedsiębiorcy w największym stopniu oczekiwaliby działań mających na celu bezpośrednie dzielenie się wiedzą i kształcących umiejętności praktyczne. Bierne, odbiorcze formy przekazywania treści, takie jak fora internetowe, wykłady czy konferencje nie budzą takiego zainteresowania, są oceniane jako mniej wiarygodne i skuteczne. Bardziej potrzebne jest organizowanie specjalistycznych szkoleń i warsztatów, kształcących samych przedsiębiorców oraz ich pracowników.

Strona internetowa:

http://forumbiznesu-zpp.pl/






bariery i potencjał współpracy małych i dużych...

Documents