barometer maatschappelijk vastgoed 2013 denken in waarden ...€¦ · memo ‘presentatie...
TRANSCRIPT
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2013 Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement Zwolle, 21 november 2013
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
Barometer maatschappelijk vastgoed 2013
Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement
• Welkom door Cor Worms VOGON
• Anna de Zeeuw Hogeschool Amsterdam
• Patrick de Kort en Walter Rozendaal Instituut voor VastGoedManagement - SBR
Pauze
• Guus Berkhout Triodos Vastgoedfonds
• Jan Veuger lector Maatschappelijk Vastgoed
• Erik Dannenberg VNG en wethouder Zwolle
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Introductie door Cor Worms - VOGON Dagvoorzitter
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Anna de Zeeuw – Hogeschool van Amsterdam Effecten marktwerking op gemeenten, zorg en onderwijsvastgoed
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
5
VAN GROTER EN MINDER NAAR
KLEINER EN BETER Lessen uit onderzoek marktwerking zorg- en
onderwijs
Anna (dr.Ir.A.M.) de Zeeuw
21 november 2013
VAN GROTER EN MINDER NAAR
KLEINER EN BETER • Lessen uit onderzoek marktwerking zorg- en onderwijs
• Ronde 1: Ontwikkelingen hoger onderwijs en ouderenzorg vanaf
1982-2008.
• Ronde 2: Welke trends en voorbeelden zijn er in deze sectoren met
gevolgen voor vastgoed?
• Ronde 3: Welke lessen zijn er voor het beheer van maatschappelijk
vastgoed van gemeenten?
6
7
ANNA DE ZEEUW Bedrijfskundige
Gepromoveerd als Bestuurskundige Universiteit Tilburg
Facility management en vastgoedkunde
Hogeschool van Amsterdam
Onderzoeksprogramma de Stad
Programmamanager van hogeschoolbrede fieldlabs
CASE: BOUWEN EN LEEGSTAND
MAATSCHAPPELIJK VASTGOED IN
DEZELFDE STAD
• Stadskantoor Utrecht omvat 66.000 m2 en is een van de grootste
gebouwen die vanaf medio 2011 worden gebouwd in Nederland.
• De Hogeschool van Amsterdam bouwt de Amstelcampus voor ca.
30.000 studenten.
Kantorenleegstand
• Utrecht: 10,4%
• Amsterdam: 17%
WAT BETEKENT PROFESSIONALISERING
VAN BEHEER VAN MAATSCHAPPELIJK
VASTGOED?
Wet weten dat verzakelijking belangrijk is: meer overzicht,
kostenreductie, verantwoorden van keuzes over het vastgoed.
Maar weten we ook wat het maatschappelijke aspect nu eigenlijk
inhoudt en welke ontwikkelingen er in breder verband spelen?
Welke lessen zijn er voor gemeenten uit ontwikkelingen rond zorg en
onderwijs(-vastgoed)?
9
RONDE 1: HOGER ONDERWIJS EN
OUDERENZORG AFGELOPEN 30 JAAR:
Onderzoek recente geschiedenis
marktwerking
MAATSCHAPPELIJKE SYSTEEM
TRANSITIE Oude waarden
• Efficiency
• Techniek
• Bedrijfsmatig denken
• Economisch denken
• Denken vanuit het individu
• Economische crisis
Nieuwe waarden
• Mens centraal
• Integrale benadering
• Denken vanuit Netwerken
• Faciliteren in plaats van verzorgen
• Zelfredzaamheid
Bouwopgave
• Levenscyclus denken en
• Transformatieopgave gebouwde omgeving
11
HOGER ONDERWIJS EN OUDERENZORG
AFGELOPEN 30 JAAR:
ONDERZOEK MARKTWERKING
Proefschrift ontwikkelingen hoger onderwijs en
ouderenzorg vanaf 1982-2008. • Marktwerking ingezet vanaf de kabinetten Lubbers
• Onderzoek percepties overheid, instellingen en afnemers ten aanzien
van marktwerking en kwaliteit
HOGER ONDERWIJS
AFGELOPEN 30 JAAR:
FUSIES &
ONTSTAAN LEERFABRIEKEN
• Hogescholen werden in de vorige eeuw verantwoordelijk voor
de eigen financiering, als gevolg van de Omkering
Kapitaalslastenfinanciering.
• In korte tijd verrezen enorme leer- en zorgfabrieken.
• Een op renderende bedrijfsvoering gerichte bestuursstijl.
• Economy of scale: Studenten werden klant op afstand, front-
offices of servicebalies, principe van afhandeling van grote
aantallen.
ZORG AFGELOPEN 30 JAAR:
“CONGLOMERATEN MET
FANCY BEELDMERKEN” • Van “bejaarde” van 1982 naar “cliënt” van vandaag.
• Van “directeur van het bejaardenhuis” naar “zorgondernemer”.
• Goedklinkende namen en fancy beeldmerken van steeds
grotere (fusie-)organisaties.
van Kruiswerkvereniging en
naar de Stromen en Opmaat
naar Aafje
• Van lokale (gemeentegebonden en kerkelijke) naar (boven-
)regionale organisaties.
HET HEDEN:
MAATSCHAPPELIJKE DISCUSSIES ROND
ONDERWIJS EN ZORG
• Economische crisis.
• Schandalen.
• Maatschappelijke discussies rond hogescholen en zorginstellingen.
• De eerste grote onderwijs- en zorgconglomeraten worden geleidelijk
ontmanteld.
MARKTWERKING AFGELOPEN 30 JAAR:
HOGE VERWACHTINGEN; MAAR IN DE
PRAKTIJK TRADE-OFFS
• Proefschrift ontwikkelingen hoger onderwijs en ouderenzorg
vanaf 1982-2008.
• Men verwachtte alles, maar het een ging ten koste van het ander.
• Toegenomen spanning tussen opvattingen over rendement
(kosten) en de ervaren kwaliteit van zorg en onderwijs.
• Er waren ‘trade-offs’: schaalvergroting, onpersoonlijkheid, falend
bestuur en managementjargon.
17
RONDE 2:
Trends en voorbeelden zorg- en onderwijs- (vastgoed)
DE TOEKOMST: BESCHEIDENER ROL
VASTGOED CARE SECTOR
• Extramuralisering, bedreiging op voor het bestaan van
verzorgingshuizen.
• Kabinetsplannen: drastische herziening van de ouderenzorg,
voor grootschalig zorgvastgoed steeds minder plaats.
• Zorg op afstand en op maat (e-zorg)
• De tijd van verzorgingshuizen en ouderenzorgcentra lijkt
definitief voorbij.
TRENDS VASTGOED: NIEUWE
ZORGARRANGEMENTEN
• Kleinschaliger oplossingen, domotica, flexibilisering van woningen
en opkomst van gebruikersinitiatieven
• Collectief Particulier Opdrachtgeverschap-projecten
• Nieuwe financieringsmogelijkheden
• Zorghotels
TRENDS: DIGITALISERING EN
SCHAALVERKLEINING
(HOGER) ONDERWIJS
• Nieuwe concepten: Blended learning, flipping the classroom,
netwerkleren
• Wereldwijd gratis massive open on line course (MOOC).
• Ontmoeten van docenten en samenwerken met medestudenten en
het bedrijfsleven i.p.v. eenzijdige overdracht van kennis.
• Deconcentratie, schaalverkleining, online-samenwerking en
dienstverlening en user in control netwerken.
“
VASTGOED ZORG EN ONDERWIJS IN DE
TOEKOMST TERUG NAAR DIENSTBARE
ROL
• Denken in termen van processen die de kern van zorg en
onderwijs betekenen.
• Van student en aankomende oudere wordt gevraagd een
actieve rol te nemen, niet langer alleen die van consument van
onderwijs- en zorgdiensten.
• Of daar vastgoed bij moet, in welke vorm en op welke plaats is
daarvan een afgeleide vraag.
DE TOEKOMST IN STEEN GEHOUWEN?
VOORBEELDEN “Ouders willen te kleine school redden
door die over te nemen”
NRC, 2013
22
VOORBEELD: HOGER ONDERWIJS
VERSPREID DOOR DE STAD
• Kleinschalige BOOT-vestigingen Hogeschool van Amsterdam
(Buurtwinkel voor Onderwijs, Onderzoek en
Talentontwikkeling).
• Gevestigd in leegstaande basisscholen, winkels en (Bijlmer-
)flats
• Verleent diensten aan de stad
VOORBEELD: ZORGWIJKEN
24
Woon en zorgwijk Sevenum
“Een wijk waarin het prettig wonen is,
maar waar ook welzijn en zorg wordt geboden.
Mensen kunnen hier langer zelfstandig blijven wonen.
En dicht ‘bij elkaar’ blijven”
VOORBEELD: OUDE SCHOOL ALS
BROEDPLAATS
25
Oldschoolamsterdam
26
RONDE 3: CONCLUSIES EN LESSEN
VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED
WAT BETEKENT PROFESSIONALISERING
VAN BEHEER VAN MAATSCHAPPELIJK
VASTGOED?
Wet weten dat verzakelijking belangrijk is: meer overzicht,
kostenreductie, verantwoorden van keuzes over het vastgoed.
Maar weten we ook wat het maatschappelijke aspect nu eigenlijk
inhoudt & welke maatschappelijke ontwikkelingen spelen er ?
Welke lessen zijn er voor gemeenten uit ontwikkelingen rond zorg en
onderwijs(-vastgoed)?
27
NIEUWE MAATSCHAPPELIJKE OPGAVEN
Oude waarden
• Efficiency
• Techniek
• Bedrijfsmatig
denken
• Economisch denken
• Denken vanuit het
individu
Nieuwe waarden
• Mens centraal
• Integrale benadering
• Denken vanuit
Netwerken
• Faciliteren in plaats
van verzorgen
• Zelfredzaamheid
28
Nieuwe maatschappelijke opgaven,
veranderende rol gemeenten
• Nieuwe zorg- en
onderwijsconcepten, opgaves in
de ruimtelijke omgeving:
leegstand, krimp, transformatie,
duurzaamheidsopgave,
ondersteunen van
gebruikersinitiatieven.
> VERANDERENDE ROL
MAATSCHAPPELIJK VASTGOED
Veranderend speelveld onderwijs en zorg, woningcorporaties, bouw, gebruikers
Veranderende rol & opgaven voor gemeenten (meer faciliterend)
Veranderende rol en waarde van maatschappelijk vastgoed.
• Voor het bereiken van maatschappelijke resultaten is samenwerking nodig met andere partijen binnen de gemeente!
29
Veuger (2013)
“ Vastgoedingrepen zijn afhankelijk
van uitgangspositie en
beleidskeuzes, de context aan
verandering onderhevig.”
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Patrick de Kort en Walter Rozendaal Landelijk onderzoek vastgoedmanagement gemeenten (2012)
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
32 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Barometer Maatschappelijk Vastgoed
‘’Meer rendement uit publiek vastgoed’’
33 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Vraag aan U:
Is er iets aan de hand?
Moet er iets veranderen?
34 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Cijfers Gemeentelijk Vastgoed
LOVGM 2012
LANDELIJK ONDERZOEK
VASTGOEDMANAGEMENT
NEDERLANDSE GEMEENTEN
35 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
OPGAVE = Meer En Beter Vastgoedmanagement
HOE? = ‘Iedereen’ slimmer met vastgoed maken!
36
Geen Nobelprijswinnaars…
vooral pragmatische insteek!
Kapstokken voor vandaag:
I.K.U.-model
VastgoedKwadranten
‘Ladder’
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
37
Fysiek
VastgoedKwadranten: 1e Kwadrant
F
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Gebouwen
Terreinen
38
Gebouwen
Terreinen
Fysiek Individu
VastgoedKwadranten: 2e Kwadrant
F I
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Kennis &
Kunde
39
Kennis &
Kunde
Gebouwen
Terreinen
Fysiek Individu
Organisatie
VastgoedKwadranten: 3e Kwadrant
F I
O
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Structuur
cultuur
40
(uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet)
Aantal deelnemende gemeenten : 137 (van 415)
Omvang portefeuille : 85.000.000 m2 (vergelijk NL kantorenmarkt)
Omvang portefeuille : € 40.000.000.000,- (schatting woz-waarde)
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
41
(uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet)
85% : heeft een huurders- en gebruikersadministratie
63% : vindt zelf de huurders- en gebruikersadministratie
gemiddeld tot veel kwaliteit hebben.
52% : kent niet het aantal huurders in de eigen gebouwen. > 200
48% : heeft geen centrale vastgoedadministratie. > 200
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
42
(uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet)
51% heeft geen vastgoedbeleid. > 200
43% heeft geen vastgoedmanagement-informatie. > 175
72% scoort de kwaliteit van de vastgoedinformatie
slecht tot en met gemiddeld. = 300!
72% heeft geen vastgoedprocessen en/of –procedures. = 300!
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
43
Onbekend met aantal huurders > 200
Geen centrale vastgoedadministratie > 200
Geen vastgoedbeleid > 200
Geen vastgoedmanagement-informatie > 175
Slechte tot gemiddelde kwaliteit vastgoedinformatie = 300!
Geen vastgoedprocessen en/of –procedures = 300!
‘Slapende Reus?!’
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
44 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
45
Kennis &
Kunde
Gebouwen
Terreinen
Structuur
cultuur
Fysiek Individu
Organisatie Extern
Politiek
Economie
VastgoedKwadranten: 4e Kwadrant
F I
O X
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
46
Individuele
medewerke
r
Gebouwen
Terreinen
Organisatie
structuur
Externe
omgeving
F I
O X
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
47
Individuele
medewerke
r
Gebouwen
Terreinen
Organisatie
structuur
Externe
omgeving
F I
O X
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
48
Individuele
medewerke
r
Gebouwen
Terreinen
Organisatie
structuur
Externe
omgeving
F I
O X
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
49
Onbekend met aantal huurders > 200
Geen centrale vastgoedadministratie > 200
Geen vastgoedbeleid > 200
Geen vastgoedmanagement-informatie > 175
Slechte tot gemiddelde kwaliteit vastgoedinformatie = 300!
Geen vastgoedprocessen en/of –procedures = 300!
60.000.000 m2
€ 30.000.000.000,-!!!
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
50 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
51
Loopt een gemeente risico’s?
Wat denkt U?
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
52 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Hoe Meer uit vastgoed halen?
5 ontwikkelstadia (‘Ladder’)
53
Techniek
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Start: Vastgoedkader (rollen-bewustzijn) en ‘excell-lijstjes’.
Ervaring: administraties op orde (Gebouw / Eigendom / Gebruik) en
KWIS-systemen.
Expert: voldoen aan wet- en regelgeving (technisch), werken met
meerjarige onderhoudsplannen en handboeken (technisch beheer)
TECHNIEK
54
Techniek
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Start: Vastgoedstrategie (rollen-scheiding) en gebouwexploitaties
Ervaring: standaardisering contracten (techniek + huur/gebruik),
meer projectmatig werken (GROTIK), servicekostenadministratie
Expert: voldoen aan wet- en regelgeving (financieel), werken met
meerjarige exploitaties en handboeken financieel beheer
Controller
Techniek
CONTROL
55 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Start: Accommodatiebeleid (rollen-afstemming), integraal overleg
Ervaring: multifunctioneel gebruik (verbeteren bezettingsgraad),
denken in (deel)portefeuilles, klanttevredenheid
Expert: meerjarige investeringsplannen, accountmanagement,
handboek vastgoedmanagement
KLANT
Techniek
Controller
Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek Techniek
56
Techniek
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Controller
Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek
+/- 70%
+/- 25%
+/- 5 %
(cijfers: LOVGM 2012 ism SBRCURnet)
57
Techniek
Controller
Klantgericht
Markt-
Oriëntatie
INTERN
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Controller
Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek
VASTGOED ALS MIDDEL
58
Techniek
Controller
Klantgericht
Controller
Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek Techniek
Klantgericht
Controller
Techniek
Markt-
Oriëntatie
Klantgericht
Controller
Techniek
Strateeg
VASTGOED ALS DOEL
EXTERN
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
59
De Grootst Mogelijke Kleine Stap
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
60 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
61
HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT
VOOR HET GEMEENTELIJK VASTGOED!
ir. Patrick de Kort MRE RVGME 06 – 8333 6917
drs. Walter Rozendaal RVGME 06 – 1614 5906
Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
62
F I
O X
63 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013
Veranderen?
Niets is qua voorbereiding moeilijker
qua succes twijfelachtiger en
qua uitwerking gevaarlijker
dan vernieuwing willen doorvoeren.
Je maakt vijanden van de mensen
die profiteren van de bestaande toestand.
En je maakt lauwe vrienden van de mensen
die van de nieuwe toestand kunnen profiteren.
De lauwheid komt deels voort uit angst voor
de tegenstanders die de wet aan hun kant hebben.
Deels uit wantrouwen, omdat de meeste mensen pas
geloven in vernieuwing als zij deze zelf hebben ervaren.
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Guus Berkhout - Triodos Bank Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten
het scheppen van een eigen nieuwe vastgoedrealiteit
66
1. Introductie; toneel als middel om de maatschappij te veranderen
2. Duurzaamheid als middel om de vastgoedmarkt te veranderen
3. Green lease als brug tussen duurzaamheid en economie
4. Conclusies
67
Inhoudsopgave
Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten
68
De Vastgoedfraude
Toneel: De casanova’s van de vastgoedfraude
69
Duurzaamheid
Sustainability frameworks
Wat is duurzaam vastgoed?
The Wall of Ecokantoor Bunnik
Wat is duurzaam vastgoed?
Verduurzaamd monument of TNT nieuwbouw
Verbinding tussen duurzaamheid en economie
Triodos toets voor duurzaam vastgoed
Verbinding tussen duurzaamheid en economie
Duurzaamheid
Een duurzaamheids-label is een beginpunt. Geen eindpunt.
Duurzaamheid
Een duurzaamheids framework dat niets zegt over kosten en baten is zinloos.
Intermezzo
Stellingen
75
Voor de huurder zijn de
total costs of usership
relevant
Lagere energierekening
biedt ruimte voor hogere
huur
Green lease communiceren
Total costs of usership
0
20
40
60
80
100
120
140
160
A B C D E F G
Energy costs
Rent
76
Green lease “avant la lettre”
AT Osborne,
monument,
Baarn
Verduurzaming betaald door
energie rekening te verlagen
en huur met zelfde bedrag te
verhogen
Prestatiecontract met
installateur
Verbetering label van G
naar C.
Huur verhoogd met theoretische besparing
77
Office
Nieuwegein
Afspraak dat besparingen
als gevolg van
verduurzaming ten goede
komen aan investeerder
Pand is verbeterd van D
naar B label
Intentie is te komen tot A
label
Green lease “light”
Samenwerkings overeenkomst duurzaam beheer
78
kantoor
Amersfoort
Huur en energiekosten zijn
samengevoegd
Verhuurder garandeert
verbruik. Niet prijs-
ontwikkeling energie. Die
volgt energie-index.
Energiesprong van E naar
A label.
Green lease: verhuur inclusief energie
Waardesprong als gevolg van labelsprong
79
kantoor
Groningen
10 jaars green lease met
AAA huurder
Periode om in te regelen
voordat de green lease
ingaat.
Gebruikersgebonden
energie
Tussen meters gebruiken
Green lease in praktijk
Grace period voordat Green Lease ingaat
80
Financiering van duurzaamheid: de praktijk
Green Lease Concept; van G naar A+ én architectuurprijs
81
Triodos Vastgoedfonds
Van G naar A+ én architectuurprijs
GasTerra pand van Triodos Vastgoedfonds winnaar Gouden
Kikker Award 2012. Deze award wordt jaarlijks uitgereikt aan
bouwprojecten die voorop lopen op het gebied van
duurzaamheid en innovatie.
82
Green lease legt verbinding
tussen people, planet, profit én project
1. Duurzaamheidslabels zijn belangrijk;
2. Integrale visie op vastgoed is belangrijker;
3. Er moet een verbinding zijn tussen duurzaamheid en kosten/opbrengsten;
4. Green lease legt die verbinding.
Geld is het ultieme meetinstrument om te bepalen of een gebouw groen is
83
Epiloog
Drs G.T. Berkhout MBA/BRE
Fonds Manager
Triodos Vastgoedfonds N.V.
030 6936533
06 531 213 98
Contactgegevens
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Jan Veuger Resultaten van de Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2013
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte
Het onderzoek Barometer 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 - 2013
Het onderzoek Barometer Financieel en maatschappelijk rendement verbonden
Handelaar Strateeg
Controller Ondernemer
Positionering artikelen
Maatschappelijk rendement
Fina
ncie
el r
ende
men
t
+
+-
-
Figuur 1: Model financieel en maatschappelijk rendement verbonden in analogie met het transformatie model van Joroff (1993).
(1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed.
(2) Maatschappelijke opgave en de functie
van maatschappelijk vastgoed.
(3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed.
(4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed
Vier onderzoekslijnen
(1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed.
(2) Maatschappelijke opgave en de functie
van maatschappelijk vastgoed.
(3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed.
(4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed
Vier onderzoekslijnen
(1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed.
(2) Maatschappelijke opgave en de functie
van maatschappelijk vastgoed.
(3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed.
(4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed
Vier onderzoekslijnen
(1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed.
(2) Maatschappelijke opgave en de functie
van maatschappelijk vastgoed.
(3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed.
(4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed
Vier onderzoekslijnen
Handelaar 17% Strateeg 46%
Controller 11% Ondernemer 26%
Positionering artikelen
Maatschappelijk rendement
+
+ - -
Het onderzoek Barometer Kernbegrippen
Figuur 2: Essentiële kernbegrippen uit conclusies per onderzoeksthema’s
Boek
Erik Dannenberg Bestuurder Vereniging van Nederlandse Gemeenten Uitreiking eerste exemplaar van het boek
Afsluiting
Contact
Ing. Jan Veuger MRE FRICS
06 22 99 53 12
Zie voor alle publicaties Veuger:
http://www.corporaterem.nl/publicaties.html
Denken in waarden – Jan Veuger
Lecorale rede – lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum
NoorderRuimte
MEMO ‘PRESENTATIE AANPASSEN’
1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel
van de presentatie in
2.Pas de voettekst aan naar de
titel van de presentatie via
Beeld > Koptekst en voettekst
3.Verwijder deze memo door op de rand van dit
gele vlak te klikken en op delete te drukken
SUCCES!
Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed – Kenniscentrum NoorderRuimte