barometr nastrojÓw ekonomicznych

BAROMETR NASTROJÓWEKONOMICZNYCHGRUDZIEŃ 2008

Badanie zrealizowane zostało w dniach 12-17 grudnia 2008 roku na 1000 osobowej reprezentatywnej próbie Polaków. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%.

Spis treści

Nastroje ekonomiczne Polaków w grudniu – podsumowanie 3

Wskaźniki nastroju ekonomicznego 4

Ocena sytuacji ekonomicznej kraju 7

Ocena kondycji finansowej gospodarstwa domowego 11

Stosunek do współpracy ekonomicznej z państwami zachodnimi 13

Ostatni miesiąc 2008 roku przyniósł kolejne pogorszenie nastrojów konsumenckich Polaków. W grudniu wskaźnik PENKON znacząco obniżył swoją wartość, kończąc okres wzrostu trwający do września tego roku. Główną przyczyną wyhamowania i spadku jest zmiana oceny sytuacji ekonomicznej kraju (PESK) jak również pogarszający się od dwóch miesięcy wskaźnik optymizmu gospodarstw domowych (OGD). W wyniku tego wartość wskaźnika Penkon spadła o 5,6pkt i osiągnęła najniższą wartość w tym roku.

PESK – wskaźnik percepcji sytuacji ekonomicznej krajuPESK – wskaźnik percepcji sytuacji ekonomicznej kraju - 6,3

OGD– wskaźnik kondycji finansowej gospodarstw

OGD– wskaźnik kondycji finansowej gospodarstw - 4,9

PENKON – wskaźnik klimatu konsumenckiego

PENKON – wskaźnik klimatu konsumenckiego

- 5,6

-12,4

Wartość w grudniu 2008

-6,6

-9,5

34% badanych Polaków – czyli o 7pkt procentowych więcej niż w miesiącu ubiegłym - negatywnie oceniło obecną sytuację ekonomiczną Polski. 20% badanych pozytywnie ocenia sytuację ekonomiczną w kraju, a 45% badanych nie ma jednoznacznej opinii w tej kwestii.

W grudniu osoby negatywnie oceniający obecną sytuację ekonomiczną Polski (pesymiści, zrezygnowani, sfrustrowani) stanowią 46,3% społeczeństwa. 53,6% Polaków natomiast pozytywnie odbiera sytuacje ekonomiczną Polski (optymiści, twardzi optymiści, usatysfakcjonowani).

Zmiana w stosunku do listopada 2008

NASTROJE EKONOMICZNE POLAKÓW W GRUDNIU

PESK – WSKAŹNIK PERCPECJI EKONOMICZNEJ SYUACJI KRAJU*

-8,6

8,9

-9,6

14,9

9,37,6

13,0

6,8

11,0

8,9

7,8

0,6-6,1

-12,4

15,9

-14

-9

-4

1

6

11

16

XII'05 XII '06 XII'07 I'08 II'08 III'08 IV'08 V'08 VI'08 VII'08 VIII'08 IX'08 X'08 XI'08 XII'08

Przewaga ocen pozytywnych

Przewaga ocen negatywnych

*Wskaźnik ten jest średnią arytmetyczną sald (różnicy) odpowiedzi pozytywnych i negatywnych na trzy pytania dotyczące kondycji ekonomicznej Polski: a) Jak ocenia Pan(i) ogólną sytuację ekonomiczną Polski? b) Czy obecna sytuacja ekonomiczna Polski jest lepsza, taka sama, czy gorsza niż rok temu? c) Czy za rok sytuacja ekonomiczna Polski będzie lepsza, gorsza, czy się nie zmieni? Może przyjmować wartość od –100 do +100. Im wyższa (dodatnia) jest wartość wskaźnika tym bardziej pozytywne są oceny sytuacji ekonomicznej.

OGD – WSKAŹNIK OCENY KONDYCJI FINANSOWEJ GOSPODARSTW DOMOWYCH*

*Wskaźnik ten jest średnią arytmetyczną sald (różnicy) odpowiedzi pozytywnych i negatywnych na dwa pytania dotyczące postrzegania sytuacji ekonomiczne gospodarstwa domowego: a)Czy obecna sytuacja Pana(i) gospodarstwa domowego jest lepsze, gorsza czy też taka sama, jak rok temu? b) Czy za rok finansowa sytuacja Pana(i) gospodarstwa domowego poprawi się, pogorszy się, czy też nie ulegnie zmianie? Może przyjmować wartość od –100 do +100. Im wyższa (dodatnia) jest wartość wskaźnika tym bardziej pozytywne są oceny kondycji finansowej gospodarstwa.

-4,5-2,0

8,1

2,3

5,2

3,6

11,55,8

1,6

4,1 7,7

5,8

-0,3-1,7 -6,6

-15

-10

-5

0

5

10


Przewaga ocen pozytywnych

Przewaga ocen negatywnych

WSKAŹNIKI NASTROJU EKONOMICZNEGO

-6,5

5,6

11,5

-5,8

4,29,4

13,7

7,35,68,37,6

-9,5-3,9

6,8

0,2

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10


PENKON– WSKAŹNIK KLIMATU KONSUMENCKIEGO*

*Wskaźnik ten jest uśrednioną wartością indeksu percepcji sytuacji ekonomicznej kraju (PESK) oraz indeksu oceny kondycji finansowej gospodarstwa (OGD). Może przyjmować wartość od –100 do +100. Wskaźnik odnosi się do ogólnego nastroju ekonomicznego konsumentów wynikającego z percepcji ekonomicznej sytuacji kraju oraz kondycji finansowej gospodarstw. Im wyższa (dodatnia) jest wartość wskaźnika tym bardziej pozytywny, optymistyczny jest klimat konsumencki.

Wskaźnik oceny sytuacji ekonomicznej kraju (PESK) w grudniu wyniósł -12,4pkt. Oznacza to, że wypowiedzi optymistyczne o taki właśnie odsetek przewyższają wypowiedzi pesymistyczne. W porównaniu z miesiącem ubiegłym jego wartość obniżyła się o 6,3pkt.

Wskaźnik oceny kondycji finansowej gospodarstw domowych (OGD) w grudniu wyniósł -6,6pkt. Oznacza to, że w wypowiedziach na temat kondycji finansowej gospodarstw domowych, oceny pozytywne przewyższają negatywne. W porównaniu z ubiegłym miesiącem ocena sytuacji gospodarstwa domowego zmalała o 4,9pkt.

Wskaźnik klimatu konsumenckiego PENKON w tym miesiącu osiągnął wartość -9,5pkt. i w porównaniu z ubiegłym miesiącem jego wartość spadła o 5,6pkt.

Klimat pozytywny

Klimat negatywny


Klimat konsumencki ściśle wiąże się z pozycją społeczno – demograficzną respondenta. Rośnie generalnie wraz ze wzrostem wykształcenia, dochodu gospodarstwa domowego, pozycją zawodową, a spada wraz z wiekiem. Zależności te dobrze obrazuje zmienna klasa społeczna, którą tworzymy na podstawie wykształcenia, pozycji zawodowej głowy gospodarstwa domowego oraz dochodu gospodarstwa domowego. Stosunkowo najlepszy klimat konsumencki obserwujemy wśród osób przynależących do najwyższej z klas społecznych a najgorszy wśród osób przynależących do najniższych klas społecznych.

PENKON– WSKAŹNIK KLIMATU KONSUMENCKIEGO

-27,6

-23,5

13,9

2,7

-18,6

9,6

1,9

-21,1-26,7-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

do 29 od 30 do 39 od 40 do 49 od 50 do 59 60 i więcej podstawowe zasadnicze średnie wyższe

[WIEK] [WYKSZTAŁCENIE]

-32,8

-25

-18

0,9

24,219,0

6,5

-11,1

-27,3 -25,4

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

do1000PLN

1001-1500 1501-2500 2501-4000 Ponad4000

A B C D E

[DOCHÓD GOSPODARSTWA] [KLASA SPOLECZENA*]

WARTOŚĆ WSKAŹNIKA PENKON

*Podział na klasy społeczne:

A – osoby z najwyższymi dochodami gospodarstwa domowego, głównie z wyższym wykształceniem

E – osoby z najniższymi dochodami gospodarstwa domowego, głównie z podstawowym i zasadniczym wykształceniem


20%25%

26% 23%28%

31%

27%

31% 28% 28% 27%27%25%

14%13%

34%40%

26% 29%

27%

25% 25%23%25%22%

23%27%28%26%

44% 46% 45%48%43%47%46%48%47%49%50%

43%

47% 50%48% 46%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

XII'05 XII'06 XII '07 I'08 II'08 III'08 IV'08 V'08 VI'08 VII'08 VIII'08 IX'08 X'08 XI'08 XII'08

Dobrze Źle Częściowo dobrze, a częściowo źle

Jak Pan(i) ocenia ogólną sytuację ekonomiczną Polski?

OCENA OBECNEJ SYTUACJI

34% badanych Polaków – czyli o 7pkt procentowych więcej niż w miesiącu ubiegłym - negatywnie oceniło obecną sytuację ekonomiczną Polski. 20% badanych pozytywnie ocenia sytuację ekonomiczną w kraju, a 45% badanych nie ma jednoznacznej opinii w tej kwestii.

OCENA SYTUACJI EKONOMICZNEJ KRAJU

15%20%

25% 22% 25% 26%

28% 29% 23% 25% 26% 25% 23%17% 14%

20%18%

24% 22% 25%

31% 31%

23%22%18%

22%20%30%

31%

22%

49%58%

55%

58% 56% 52% 54% 50% 54% 53% 50% 53% 52% 52% 55%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Lepsza Gorsza Taka sama

Czy sytuacja ekonomiczna kraju jest obecnie lepsza, taka sama, czy gorsza niż rok temu?

W grudniu 31% Polaków oceniło polską sytuację gospodarczą jako pogarszającą się. 14% - o 3pkt procentowe mniej niż w listopadzie - dostrzega poprawę, a 55% nie widzi większych zmian w tym względzie.


44% 46%35%

41%

40%

38%38%

31%51%

45%42%

41%

47% 41%

41% 38%32%

28% 26%

32%30%

26%20%18%18%19%19%

13%18%16%21%14%

23%18%

42%42%41%

42%35%

42%41%

43%41%

40% 43%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Lepsza Gorsza Nie zmieni się

26% badanych – czyli o 2pkt procentowe mniej niż w miesiącu ubiegłym - uważa, iż przyszły rok przyniesie zmiany na lepsze, natomiast 32% - czyli o 2pkt procentowych więcej niż w listopadzie - oczekuje pogorszenia sytuacji gospodarczej kraju. 42% ankietowanych uważa, że sytuacja ekonomiczna Polski nie ulegnie zmianie w ciągu najbliższych 12 miesięcy.

Analiza sald odpowiedzi, różnicy odsetka osób oczekujących zmian pozytywnych i negatywnych, pokazuje znaczące różnice w percepcji przyszłości przez osoby należące do różnych grup socjodemograficznych.

Czy sądzi Pan(i), że za rok ogólna sytuacja ekonomiczna kraju będzie..?


40% 31%18% 21% 15% 18% 21%

32% 32%

23%26%

37% 35% 40% 34% 36%29% 26%

37% 43% 45% 43% 46% 47% 43% 39% 42%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

do 29 od 30 do 39 od 40 do 49 od 50 do 59 60 i więcej podstawowe zasadnicze średnie wyższe

[WIEK] [WYKSZTAŁCENIE]

[DOCHÓD GOSPODARSTWA] [KLASA SPOLECZENA*]

Czy sądzi Pan(i), że za rok ogólna sytuacja ekonomiczna kraju będzie..?

17% 20% 24% 31%44% 43%

32% 24% 21% 17%

45%32%

34%29%

18% 25%

23% 33% 36% 37%

38%49% 42% 40% 38% 32%

46% 43% 43% 46%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DO 1000PLN

1001-1500 1501-2500 2501-4000 Ponad4000

A B C D E


Oczekiwania odnośnie rozwoju sytuacji ekonomicznej kraju wiążą się z szeregiem zmiennych socjo-demograficznych. Optymizm rośnie wraz z klasą społeczną, dochodami gospodarstwa domowego i wykształceniem.

*Podział na klasy społeczne:

A – osoby z najwyższymi dochodami gospodarstwa domowego, głównie z wyższym wykształceniem

E – osoby z najniższymi dochodami gospodarstwa domowego, głównie z podstawowym i zasadniczym wykształceniem


SEGMENTACJA

Porównując odpowiedzi na pytanie dotyczące obecnej sytuacji gospodarczej oraz oczekiwań na przyszłość stworzono typologię odzwierciedlającą nastawienie Polaków do sytuacji ekonomicznej kraju.

Pesymiści to osoby dobrze lub częściowo dobrze oceniające obecną sytuację ekonomiczną Polski lecz oczekujące zmian na gorsze – stanowią 14,5% populacji

Sfrustrowani to osoby źle oceniające obecną sytuację i dodatkowo spodziewające się dalszego pogorszenia sytuacji – stanowią 17,2% populacji

Zrezygnowani to osoby źle oceniające obecną sytuację i nie liczące na żadne zmiany w przyszłości – ani na lepsze, ani na gorsze – stanowią 14,6% populacji –

Optymiści to osoby dobrze lub częściowo dobrze oceniające obecną sytuację i spodziewające się dalszej poprawy w przyszłości – stanowią 23,3% populacji

Twardzi Optymiści to osoby źle oceniające obecną sytuację, lecz pomimo to liczące na poprawę w przyszłości – stanowią 2,6% populacji

Usatysfakcjonowani to osoby dobrze lub częściowo dobrze oceniające obecną sytuację i nie liczące na większe zmiany w przyszłości – ani na gorsze ani na lepsze – stanowią 27,8% populacji

dobrzeczęściowo dobrze, częściowo źle źle

lepsza 12,8% 10,5% 2,6%

gorsza 2,2% 12,3% 17,2%

wcale się nie zmieni 5,2% 22,6% 14,6%

Czy sądzi Pan(i), że za rok ogólna

sytuacja ekonomiczna kraju

będzie:

Jak Pan(i) ocenia obecną ogólną sytuację ekonomiczną Polski?


W grudniu osoby negatywnie oceniający obecną sytuację ekonomiczną Polski (pesymiści, zrezygnowani, sfrustrowani) stanowią 46,3% społeczeństwa. 53,6% Polaków natomiast pozytywnie odbiera sytuacje ekonomiczną Polski (optymiści, twardzi optymiści, usatysfakcjonowani).

26,9% 22,1% 28,1% 32,3% 31,2% 29,7% 29,1% 30,5% 28,7% 30,2% 27,8%

5,4%5,6% 2,8% 2,8% 2,9% 2,5% 3,7% 1,9% 2,4% 2,6%

24,9%45,8% 41,2% 37,8% 35,3% 37,9% 37,1% 34,1%

30,5% 25,8% 23,3%

19,0%

12,6% 11,8% 8,6% 12,0% 11,2% 13,8% 11,9%12,8% 11,4% 14,6%

14,4%7,1% 5,9% 10,2% 10,0% 9,5% 9,2% 10,0%

14,7%13,3% 17,2%

8,5% 7,0% 7,5% 8,7% 8,8% 8,3% 9,8% 11,4% 14,5%

6,2%

16,9%8,3%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

12'06 12'07 04'08 05'08 06'08 07'08 08'08 09'08 10'08 11'08 12'08

Usatysfakcjonow ani Tw ardzi optymiści Optymiści Zrezygnow ani Sfrustrow ani Pesymiści


16%22%24%22%22%

23%26%20%21%19%19%16%15% 20% 18%

25%26% 25%

33%28% 22% 24% 22% 25%

19% 25%

26% 26%22% 24%

60%54% 57%

52%56% 60% 57% 57% 55% 55% 52% 52% 52% 54% 54%

0%

20%

40%

60%

80%

100%



OCENA OBECNEJ SYTUACJI W PORÓWNANIU DO SYTUACJI SPRZED ROKU

60% badanych Polaków wyraża przekonanie, że sytuacja ich budżetu domowego nie zmieniła się w ciągu ostatnich 12 miesięcy. 25% twierdzi, iż sytuacja finansowa ich gospodarstwa domowego uległa pogorszeniu, 16% badanych dostrzega natomiast poprawę sytuacji gospodarstwa domowego.

Czy obecna sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego, w porównaniu do sytuacji sprzed roku jest lepsza, gorsza, czy też taka sama?

OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ GOSPODRSTWA DOMOWEGO

OCZEKIWANIA NA PRZYSZŁOŚĆ

16%

21%

21%

23%29% 25% 26% 27% 29% 28% 24%

28% 27% 28% 23% 20%

19%14%

14%

10%15% 14% 14% 13% 15% 17% 16% 13% 14%

19%

64%60%63%

65% 60% 59% 60% 59% 58% 57% 59% 56% 60% 58% 58%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Poprawi się Pogorszy się Nie ulegnie zmianie

A za rok sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego…?

64% Polaków nie przewiduje większych zmian w kondycji finansowej własnego gospodarstwa w ciągu najbliższego roku. 16% badanych – czyli o 5pkt procentowych mniej niż w miesiącu ubiegłym - spodziewa się poprawy sytuacji własnego gospodarstwa domowego, a 20% oczekuje zmian na gorsze.

OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ GOSPODRSTWA DOMOWEGO

52%56%58%60%

64%56%59%

63%58% 63% 65% 62% 59% 60%63%

42% 44% 48%40%40%37%36%

44%41%41%38%37% 42% 37% 35%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Sami Tylko z pomocą

Jak Pan(i) sądzi, czy my Polacy możemy nasze problemy gospodarcze rozwiązać sami, czy tylko z pomocą państw zachodnich?

Przekonanie, że z naszymi problemami gospodarczymi możemy poradzić sobie sami, bez pomocy krajów zachodnich, podziela 52% ankietowanych. Odmiennego zdania jest 48% badanych.

STOSUNEK DO WSPÓŁPRACY EKONOMICZNEJZ PAŃSTWAMI ZACHODNIMI

53% Polaków – czyli o 1pkt. procentowy więcej niż w miesiącu ubiegłym - opowiada się za tym, aby zachodnie firmy jak najwięcej inwestowały w Polsce. Odmiennego zdania jest 21% badanych. 26% Polaków twierdzi, że jest im to zupełnie obojętne.

59%56%56%55% 53%52%59% 59%

53%59% 55%

58%54% 56% 55%

18%17%19%18%18%

19%

21%17%15%25%

24%19%

19% 19% 18%

26%31%26%22%24%25%26%27%26%28%27%

22%

22%

17%26%

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Tak Nie Jest mi to obojętne

Czy Pan(i) jest osobiście za tym aby zachodnie firmy jak najwięcej inwestowały w Polsce?

STOSUNEK DO WSPÓŁPRACY EKONOMICZNEJZ PAŃSTWAMI ZACHODNIMI

barometr nastrojÓw ekonomicznych

Documents