bart de wever: een populist van rechts

5/9/2018 Bart de Wever: een populist van rechts - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/bart-de-wever-een-populist-van-rechts 1/10

Bart De Wever: een populist van rechts

André Mommen

Nazis durant les guerresEt catholiques entre elles

Jacques Brel

Wie is Bart De Wever nu eigenlijk? Over hemzelf weten we, hoewel alomtegenwoordig in demedia, eerder weinig. Gelukkig heeft de Franstalige blogger Marcel Sel nu een boek over hemsamengesteld. In zijn Les secrets de Bart De Wever staan uiteraard geen verrassende dingen.Maar alles staat wel mooi bij elkaar. Zijn engagement in allerlei flamingantische organisatiesis altijd groot geweest. Zelf was hij ooit lid van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ).

Hij werd al snel lid van de Volksunie. Sel vertelt veel over de radicale en fascistische groepen,hun wortels in de collaboratie en ook over de persoonlijke relaties tussen de Nieuw-Vlaamse

Alliantie (N-VA) en het Vlaams Belang (VB). Samen met Pim Fortuyn, Geert Wilders,Umberto Bossi, Jörg Haider en Viktor Orbán behoort Bart De Wever voorts tot dewelbespraakte uitvinders van het rechtse populisme dat in Europa in de meeste landen aan eenongekende opmars bezig is. Aan de hand van Sel zullen we hier pogen om de figuur en deideeën van Bart De Wever aan een onderzoek te onderwerpen.

Bart De Wever en Joris Van Severen

Om te beginnen dit boek: Sel maakt van De Wever brandhout. Sel is duidelijk: De Wever behoort tot uiterst rechts. Voorts moet men de N-VA naast de Partij voor de Vrijheid (PVV)van Geert Wilders of de Freiheitliche Partei Österreichs (FPÖ) van Jörg Haider plaatsen. De

N-VA is immers de voortzetting van de nationalistische kern van de oude Volksunie, die zelf weer de erfgename van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) van Staf De Clercq en Hendrik Elias of het Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen) van Joris Van Severenwas.1 De referenties ernaar zijn bij De Wever veelvuldig aanwezig. De N-VA rekruteertvoorts haar kader haast uitsluitend uit de rechts-radicale jongeren- en studentenorganisaties.Vele leden hebben ouders of grootouders die uit de collaboratie komen. Ze willen allemaal

amnestie voor de veroordeelde collaborateurs. Bart De Wever zet zich daarom graag voor henin. De collaboratie is voor hem trouwens nooit een abstract verhaal geweest, maar in zijndenken en reageren een levende werkelijkheid.2 Na zijn breuk met CD&V in 2008 vergeleek De Wever bijvoorbeeld de regering-Leterme met die van het regime van Pétain. Consternatiealom. Maar dat was wél een essentiële referentie in zijn nationalistisch discours: Leterme waseen collaborateur met het Belgische establishment én daarom dus een “platbroek”. De Wever wist hierdoor zijn aanvallen op zowel de vijand van buiten (Walen en FranstaligeBrusselaars), als op die van binnen (de “slechte” Vlamingen) op één persoon, Leterme, tefocussen.

Is de N-VA een partij waarvan Hugo Schiltz ooit in een interview voor de VRT zei daarvan

geen lid te willen worden, omdat ze hem aan het slechtste (de “erfzonde”) van het Vlaamsnationalisme van vóór de oorlog herinnerde?3 Dat klopt. De N-VA is rond één persoon, nl.



Bart De Wever, gestructureerd. Als orakel is hij alomtegenwoordig. Als de Leider zet hij nietalleen de grote strategische lijnen uit, maar opereert hij ook als de ideoloog die de brug tussenverleden (de “zwarte” geschiedenis van Vlaanderen) en toekomst (een onafhankelijk Vlaanderen) moet slaan. In het geval van De Wever zijn beide issues nauw met elkaar verbonden in de persoon van Joris Van Severen. Van Severen bleef na de Tweede

Wereldoorlog als figuur voldoende aantrekkelijk om over hem “ongecomplexeerd” te kunnendebatteren. In de chaotische dagen van 1940 werd hij samen met andere gedeporteerden teAbbeville door dronken Franse soldaten vermoord. Hij werd hierdoor een martelaar voor zijnvolk en een slachtoffer van het Franse imperialisme. Het grote mysterie bleef echter of hij,mocht hij in leven zijn gebleven, ofwel voor de collaboratie ofwel voor het verzet tegen de

bezetter zou hebben gekozen. Het is een vraag die menige flamingant wel zal kwellen.

Zoals alle populistische leiders is De Wever een man die door de Voorzienigheid is gezondenom zijn volk te redden. Door handig mediaoptreden slaagde hij erin om de reeds klinischdood geachte N-VA door een vluchtige alliantie met CD&V in 2007 terug tot leven tewekken. De partij van één man dus? Ongetwijfeld. Maar er zijn nuances. De Antwerpse

medepolitica Liesbeth Homans, die De Wever als studente bij KVHV in Leuven ontmoette,doet dat met de toegeving: “Bart springt eruit. En ja, de N-VA was lang een eenmanspartij.Maar dat is al lang niet meer het geval.”4 Echter, neemt men Bart De Wever weg, dan houdtmen niet veel over. Het zijn vooral lichtgewichten die de partijtop bemensen. Ze uiten vaak meningen die niet altijd sporen met die van Bart De Wever, waardoor de tegenstandersgemakkelijk op het verkeerde been worden gezet. Maar altijd is dan de Leider weer daar diehet laatste woord heeft. En dat slaat aan bij het volk. Want in beschaafd Antwerps laat hij ziendat hij bier en frieten verkiest boven een grand cru of de decadente nouvelle cuisine. Een helegeruststelling dus voor wie met hard werken zijn brood moet verdienen. Toch kan hij het nietlaten om regelmatig Latijnse zegswijzen te debiteren, dit om aan te tonen dat hij bepaald nietvan de straat is. De Wever mag dan wat meer gestudeerd hebben dan anderen, in zijnslobberig confectiepak doet hij wel zijn inkopen bij de Colruyt. Kortom, Bart is eenvolksmens met bijzondere trekjes. Vlaanderen heeft hem daarom omarmd. En omgekeerd.

Het nationalistische discours

Vaak slaat Bart De Wever als een getergde leeuw woest om zich heen. Zeker als deFranstalige media hem willen schofferen – oftewel “demoniseren”.5 Het discours van DeWever is echter minder subtiel dan men van een intellectueel zou verwachten. Zijn uitvallen

getuigen van een snel gekwetste ijdelheid. In de stijl van de reeds lang geleden gestorvenBeierse populist Franz-Josef Strauß (1915-1988) – allicht zijn groot voorbeeld – fulmineerthij tegen iedereen die hem de weg wil versperren. Ook reageert hij met officiële klachtentegen onverlaten.6 Maar over het algemeen vermijdt hij om een uitvoerig debat over decollaboratie en de holocaust aan te gaan. Op zijn sterkst is Bart De Wever als hij tegen dearrogante Franstaligen kan schelden die geen respect voor de Vlamingen zouden hebben of tegen de “luie” Walen die de hardwerkende Vlamingen tot last zijn. 7 In zijn visie zijn deFranstaligen in Vlaanderen “nieuwkomers” die zich – zoals alle migranten – maar moeteninburgeren. Dat klinkt vreemd want Franstalige Belgen zijn toch ook landgenoten, dus

burgers van dit land. Blijkbaar niet meer voor Bart De Wever. De taalgrens is voor hem geenadministratieve meer, maar wel een “politieke grens” geworden.



De Wever wil het “Vlaamse volk” meekrijgen voor zijn separatistisch project. Om dat te bereiken zaait hij niet alleen haat, maar wil hij ook met “rationele” argumenten overtuigen.Harde cijfers zouden moeten aantonen dat dit separatisme de enige oplossing is voor hetveiligstellen van de Vlaamse welvaart. Daarvoor schermt De Wever graag met statistieken dieop nogal betwistbare rekenmodellen zijn gebaseerd.8 Hij maakt dat graag op ludieke wijze

aanschouwelijk. Zo reed hij eens met twaalf bestelwagens geladen met nagemaakte bankbiljetten naar de scheepslift van Strépy-Bracquegnies om aan te tonen hoeveel “Vlaams”geld in dit nutteloos project was gestopt.9 Ook strooit hij graag met het bedrag van 11 miljardeuro aan sociale transfers die jaarlijks vanuit Vlaanderen naar Wallonië zouden gaan. Om deVlamingen duidelijk te maken wat dat voor hen betekent zegt hij er dan bij dat het zou gaanom 5.000 euro per Vlaams gezin. Kortom, dit is voor De Wever dan ook het ultieme argumentom Vlaanderen los te weken uit het Belgische staatsverband.10 Eigen welvaart voor eigen volk eerst. De Wever zegt voorts op te komen voor een “sterk Vlaanderen”. Daarom is dan eenzesde staatshervorming hard nodig. Want België is volgens hem, aldus een interview in Der Spiegel van 13 december 2010, de “zieke man van Europa”.11

Het discours van De Wever is niet alleen op deze “ijzeren” economische logica gebaseerd,maar ook op een culturele en etnische argumentatie, namelijk de vorming van eenonafhankelijk Vlaanderen op basis van een volksgemeenschap zoals we dat op de Balkankennen. Alleen “volksgenoten” die dezelfde taal spreken, kunnen volgens hem volwaardigestaatsburgers worden. Eén volk, één taal, één staat? Maar wat dan met de andere talen endialecten? Sel wijst er in zijn biografie op dat, in tegenstelling tot hetgeen De Wever beweert,in Frankrijk de erkende regionale talen in de vertegenwoordigende politieke organen weldegelijk mogen worden gebezigd. Frankrijk is voorts geen identitaire natie, zoals De Wever meent. Daarbij is het twijfelachtig of de taal wel gans het volk kan zijn. Sel constateert datVlaanderen een lappendeken van onderling sterk verschillende dialecten is. Als de taal dantoch het Nederlands is, dan kan men beter bij Nederland aansluiten. Mocht men uitgaan vande verwantschap tussen de Vlaamse dialecten, dan zou Limburg beter bij het Rijnland kunnenaansluiten, want het Limburgs staat dichter bij het Kölsch12 dan bij het Brabants. Crucialevraag is waarom de N-VA Europa wil verknippen in identitaire regio’s? Daar zijn geenrationele argumenten voor te bedenken. In die ministaten zal men ook weer minderhedenaantreffen. Dat kan alleen nog maar tot meer chaos leiden. En Duitsland dan? Ook hier treftmen minderheden (Sorben, Denen, Friezen) aan, maar hun “afsplitsing” van Duitsland zalniets veranderen aan het economische en politieke gewicht van Duitsland in Europa.13

Eigen volk en identiteit

Volgens Sel gaat de identitaire ideologie van de flaminganten terug naar die van de NieuweOrde. Ze wordt niet ten onrechte, aldus Sel, in verband gebracht met “eigen volk eerst”. Het

past bij een nationalisme dat de verdediging van het etnisch gezuiverde territorium promoot.Bart De Wever is uiteraard niet de enige die met racistische uitspraken in een humoristisch

jasje tracht te scoren. Sel verwijst naar Jan Peumans – de fameuze Kabouter Plop – die tijdenszijn 11 julitoespraak van 2010 in een verward identitair discours opmerkte dat de joden geenVlamingen konden zijn. Dat kon men volgens hem zien op straat in Antwerpen. En hijmeende dat de “zogeheten” vrijzinnige joden even joods waren als de orthodoxen. Dezetoespraak verwekte beroering in joodse kringen. Maar, typisch genoeg, nauwelijks in de

Vlaamse “opinie”. In een VRT-uitzending van de Pappenheimers liet Peumans na dit incident bij de vraag over wie Voltaire ooit had gezegd dat ze het verderfelijkste volk was dat ooit de



aarde had bevuild, de Vlamingen, de joden of de Turken, prompt weten dat het de Turkenwaren. Peumans zei daarna wel te weten dat het de joden waren. “Dat zou ik hier niet durvenzeggen. De joden zijn daar zeer gevoelig aan. Ik heb dat als voorzitter van het Parlement alervaren.” Het publiek in de studio kon zijn lol niet op toen Peumans de joden ook nogassocieerde met “liquideren”.14 Men mag aannemen dat Peumans en de goedlachse quizmaster

op één lijn zaten.15

Toch mag men de leiders van de N-VA niet openlijk van racisme beschuldigen. Zoniet danzwaait er wat. De tactiek van de N-VA is immers duidelijk. Het identitaire discours wordt met“redelijke” argumenten onderbouwd. Waarbij vooral wordt vermeden het woord “ras” tegebruiken. Zo smukte Peumans op 11 juli 2010 zijn identitair verhaal op met allerleiopmerkingen over voetbalchauvinisme, patriottisme, nationalisme, enz. Dit om aan te tonendat zowat overal volksnationale denkbeelden in de gevoelswereld van de mens voorkomen.Voor De Wever is de eigen identiteit zelfs een instrument om de zwaksten van het eigen volk te “helpen”. Een volksgemeenschap schermt zich van de rest van de wereld af en beschermtdaardoor het zwakke individu. Kortom, dit discours is een variant op dat van een “volk dat wil

leven” dat ooit door Hitler werd ontwikkeld. Echter, Bart De Wever presenteren als eennieuwe Führer , dat leidt in de Vlaamse media onmiddellijk tot uitsluiting.16 Want Bart =Vlaanderen. Hem kritiseren is dan “diabolisering”.17 En deze Calimero ziet zich dan als hetslachtoffer van de Franstaligen.18

Op 29 september 2010 bij het begin van het academisch jaar verscheen De Wever opuitnodiging van docent Carl Devos (SP.A) voor een lezing Wat is politiek? aan de UniversiteitGent. De Wever sprak tot ieders verbazing niet over het opgedragen onderwerp, maar vooralover identiteit. Hij begon zijn verhaal met “Wie voelt er zich op de eerste plaats Vlaming?”.Hij werd niet door Devos het woord ontnomen. De Leider was hier dus aan het werk.19

Daarmee was de toon gezet. Bij De Wever draait politiek rond identiteit, en omgekeerd. Hetvoor De Wever nog niet opgeloste probleem is of hij met een identitair discours ook de machtkan veroveren en die dan vasthouden? Er moet immers ook een maatschappijmodel tegenover staan, zoniet is men slechts de koning van de proteststemmers. De Wever weet dat inmiddels.Daarom maakte hij al geruime tijd geleden ook de oversteek naar het conservatisme. Daarmeehoopt hij behalve de flamingantische kiezers (niet meer dan 5 à 10 procent van de bevolking)ook de conservatieve liberale en christendemocratische aan zich te binden. De Wever

probeerde het eerst door naar de Britse reactionair Edmund Burke te verwijzen. Voordeel wasdat in Nederland al een Edmund Burke Stichting 20 van Bart-Jan Spruyt21 bestaat die sinds PimFortuyn er aan de weg timmert. Nadeel is dat toen in Vlaanderen niemand die Burke kende.En nog altijd niet, dit ondanks De Wevers leuren.

De Wever is een spons. Ooit ging hij bij uiterst rechts in Frankrijk winkelen, iets wat spoortmet zijn voorliefde voor Joris Van Severen die zich ooit laafde aan de Action française vanCharles Maurras.22 Veel meer profijt heeft De Wever echter van Alain de Benoist met zijnnieuwrechts netwerk van GRECE (Groupement de recherches et d’études pour la civilisation)gehad, want die leverde hem een synthese over de vorming van een Europese identiteit.23

Vlaanderen is nooit ver van Frankrijk geweest. De Wever ook niet. Er circuleerde vanaf 2005via het Vlaams Blok een foto waarop De Wever samen met Jean-Marie Le Pen in deAntwerpse Vlaams Nationale Debatclub in 1996 te zien is. De foto werd in 2007 in La Libre

Belgique gepubliceerd.24 Bart De Wever verdedigde zich met de opmerking dat hij daar eerder “toevallig” als toehoorder aanwezig was om zich te “informeren”. De waarheid is echter dat

hij daar wel degelijk als moderator was, niet als verdwaald schaap.25



Via De Wever kon het nieuwrechtse discours in de Vlaamse media ongekende vorderingen boeken. Dat ging gepaard met waarschuwingen voor de chaos veroorzaakt door hetdemoliberalisme en met het aan de kaak stellen van het niet meer functioneren van deBelgische instellingen. De verdedigers van de multiculturele samenleving – die uiteraardfailliet is – krijgen er bij hem van langs, maar zonder de grofheid van Filip De Winter en zijn

maten. Sinds de adoratie voor Bart De Wever groteske vormen heeft aangenomen, staan dekranten en de televisie te springen om De Wever te mogen interviewen. Hij wordt zelfs alseen popster door de camera’s gevolgd. Als publiekslieveling is hij nu en dan én deceremoniemeester én de feestredenaar tegelijk. Een hoogtepunt is deze was de sterk gemediatiseerde begrafenisplechtigheid van Marie-Rose Morel in de Antwerpse kathedraal.Als “oude vriend”van Morel mocht De Wever er een toespraak houden, waardoor meteen deindruk ontstond dat hij er als de grote verzoener van het Vlaams nationalisme opereerde.26

Kritische geluiden over dit spektakel in de Franstalige media werden in de Vlaamse media opeen unaniem afkeurend gehuil onthaald. Ja, De Wever heeft inmiddels in de media de statusvan de onaantastbare Leider verworven. Hierdoor kan hij zich een en ander permitteren bij het

functioneel beledigen van de Franstaligen. Ineens was voor hem Jacques Brel een Vlaming

“van oorsprong” die helaas ooit in de francofonie was verdwaald.27 In het al genoemdeinterview in Der Spiegel meende hij dat Albert II een bondgenoot van de Walen is. 28

Doch dit zijn slechts kleine Spielereien van een populist. Rest de vraag uiteraard of De Wever ook een rechtse of zwarte radicaal in een witte schaapsvacht is. Daarvoor levert één incidentin elk geval al de lakmoesproef op. In 2007 veroorzaakte hij immers consternatie door demedewerking van het Antwerpse stadsbestuur aan de wegvoering van joodse bewoners tijdensde Tweede Wereldoorlog te relativeren en door de excuses die daarvoor door burgemeester Patrick Janssens aan de joodse gemeenschap werd aangeboden te bagatelliseren. Het warentoch de Duitsers die de hoofdschuldigen voor de wegvoering en de moord op de joden warengeweest en niet de meewerkende gemeenteambtenaren? Hij moest daarna, bospeentjeszwetend, bij de joodse gemeenschap in Antwerpen een verklaring gaan afleggen. Maar hijverdedigde zich ook met opmerkingen dat er nog altijd een debat tussen de “historici” over de

juiste toedracht van de zaak gaande zou zijn. Men mocht deze kwestie immers niet zwart-wit benaderen. De schrijver Pierre Mertens beschuldigde De Wever daarna in Le Soir vannegationisme. De Wever diende daarna een klacht in bij het Centrum voor Gelijke Kansen envoor Racismebestrijding dat echter zijn klacht afwees, waarna hij naar de rechter stapte. Diekon er enkel een persmisdrijf in zien, wat dus een assisenzaak betekende.29 Le Soir steundedaarna met een open brief Mertens tegen De Wever.30 Wat hiervan te denken? Zoals demeeste negationisten relativeert De Wever niet zozeer de omvang van de holocaust als wel derol die de uitvoerders ervan hebben gespeeld en hun verantwoordelijkheid ter zake. Het gaat

hierbij niet om de lieden die de andere kant opkeken toen hun medeburgers naar devernietigingskampen werden afgevoerd, maar om al diegenen die hier actieve en ook enthousiaste hulp bij verleenden. En Bart De Wever dan in dit alles? Welnu, Bart De Wever ontzegde met zijn opmerking de joden het recht om hun eigen geschiedenis te reconstrueren.Allicht wilde De Wever ook zeggen dat het niet de joden, maar wel de collaborerendeVlamingen waren die als de echte slachtoffers uit het avontuur kwamen.

Een conservatief Europa?

Bart De Wevers grote verkiezingsoverwinning in 2010 heeft hem geen windeieren gelegd. Zoging hij in april 2011 op uitnodiging op bezoek bij de Britse Premier David Cameron. Echter,



de N-VA heeft zich altijd ingezet voor de aansluiting van Noord-Ierland bij de IerseRepubliek en nu voor de onafhankelijkheid van Schotland en Wales. Er bestaan trouwens zeer innige banden tussen de N-VA en de Scottish National Party. Hoe heeft De Wever dat aanCameron kunnen uitleggen? Blijkbaar is het De Wever toch niet zo ernstig met datvolksnationalisme. Want hij houdt de brug naar het conservatisme graag open, te meer daar

hij zelf de reputatie heeft van “correct rechts” te zijn. Dat houdt o.a. in dat hij zich tegen desnel-Belg-wet keerde, asielzoekers meteen op het vliegtuig wilde zetten en onlangs ook degrenzen wilde sluiten voor vluchtelingen uit vooral Tunesië die naar Italië overstaken. En hijvoelt er veel voor om de welvaartsstaat af te breken. Om voor dat laatste argumenten tezoeken beroept hij zich op Theodore Dalrymple (Anthony Daniels) die als psychiater over deonderkant van de Britse maatschappij een inmiddels in het Nederlands vertaalde boek

publiceerde.31 Daarin staat dat de welvaartsstaat mislukt is, omdat de uitkeringen deonderklasse in stand houden. Schaf dus de welvaartsstaat maar af en alles zal wel in ordekomen.32 Dalrymple heeft blijkbaar naar Margaret Thatcher zitten luisteren.

De Wever ontving daarna in Antwerpen bij het KVHV ( Katholiek Vlaams Hoogstudenten

Verbond ) de conservatieve Tsjechische President Václav Klaus voor een eurokritische presentatie.33 Ook introduceerde Bart De Wever een artikel van David Cameron in DeStandaard waarin werd gepleit voor de intensivering van de strijd tegen het terrorisme en hetforser aanpakken van migranten die zich niet willen aanpassen.34 De Wever wees in zijnintroductie er op dat Cameron, evenals Angela Merkel en Nicolas Sarkozy trouwens, het“multiculturalisme als staatsideologie voor mislukt” heeft verklaard. De remedie tegen het“naast elkaar” leven is het scheppen van een “interculturele” samenleving gebaseerd op“gemeenschapszin”, geworteld in de liberale rechten en vrijheden en in een plurale maar gemeenschappelijke identiteit”.35 De Wever rondde zijn betoog af met de opmerking datCameron had aangeven dat “het denken over identiteit in Europa aan het veranderen is.” Enom dat laatste was het De Wever uiteraard te doen, want van dat pluralisme moet hij nietshebben.36 Het gaat bij De Wever, zoals we al zagen, niet om interculturaliteit, maar wel omidentiteit.

Het wordt overal rondgebazuind dat De Wever een authentieke democraat is. Is dat zo? Isiemand die zich tegen het VB keert per definitie een democraat? Bij De Wever is dat afwijzenvan het VB enkel gebaseerd op het afwijzen van de haatdragende campagnes tegen migranten.Verder treedt De Wever niet op tegen zijn mandatarissen die goede contacten met het VBonderhouden en die bijvoorbeeld op de jaarlijkse IJzerwake verschijnen. Van groteinhoudelijke tegenstellingen tussen beide nationalistische partijen is in feite geen sprake. De

N-VA verschijnt in deze vooral als een “verlichte” versie van het VB, niet als de antipode

ervan. Beide partijen willen een onafhankelijk Vlaanderen. Beide partijen hameren op deVlaamse identiteit. Beide zijn republikeins. Beide gaan ervan uit dat alles wat Waals is ook vals is. De mandatarissen van beide partijen ontmoeten elkaar niet alleen in de parlementen,maar ook in clubs. Zo presenteerde Jan Jambon, die tot 2007 bij de Bank Card Companywerkte alvorens parlementslid te worden, In de Warande in Brussel zijn manifest over detransfers tussen Vlaanderen en Wallonië. Wat niet bekend is, aldus Sel, dat is dat dit manifestontstaan is in de denktank Res Publica waarvan ook Bruno Valkeniers lid is.

Hoe verder met of zonder De Wever?

De door de NV-A verwachte greep naar de macht maakte vanaf juni 2010 deflaminganten overmoedig. Hun discours is sindsdien gericht op het laten verrotten van



de politieke situatie door het saboteren van de instellingen. Nieuwe verkiezingen hoevenimmers voor hen geen uitzicht op een onderhandelde oplossing naderbij te brengen, zemoeten alleen maar de politieke crisis verdiepen. Het enige probleem dat De Wever nu heeft,is zijn troepen bij elkaar houden. Ontgoochelde kiezers kunnen wel eens van voorkeur veranderen en hun heil elders zoeken. Van de andere kant telt de extremistische vleugel

figuren die vol van dadendrang zitten. Hoe lang nog willen de Vlaamse media de daden vanhet TAK (Taalaktiekomitee) met de mantel der liefde bedekken?37 Na de euforie komt altijdde tijd van bezinning. Dringt zich soms de vraag niet op of de flaminganten geen hopeloze

achterhoedegevechten voeren? Hun doel om Brussel aan zich te onderwerpen maakt

geen schijn van kans. Brussel is en blijft de geïnternationaliseerde motor van een ruimer achterland. De groei van de Brusselse agglomeratie is voorts niet te stoppen. Het aantalexpats neemt er jaarlijks toe, ook in de Rand, waardoor de hoofdstad ook meertaliger wordt.Velen werken in Brussel, maar wonen er niet. Het betreft hier ook de zowat 240.000

pendelaars uit Vlaanderen. Welk statuut aan hen geven?

Dat laatste probleem oplossen kan De Wever niet. Zijn populariteit zou daardoor wel eens

vluchtig kunnen zijn. Hij kan zijn macht in Vlaanderen alleen maar consolideren als hij een bredere populaire basis kan vinden. Daarom poogt hij de permanente steun van de Vlaamse bourgeoisie te verwerven. Die Vlaamse bourgeoisie heeft nu als spreekbuis Voka (Vlaams Netwerk van Ondernemingen; voorheen VEV, Vlaams Ekonomisch Verbond ) en is viaPhilippe Muyters in de Vlaamse Regering present. De Vlaamse bourgeoisie wil de solidairewelvaartsstaat afbreken omdat die te veel lasten op hun relatief arbeidsintensieve bedrijvenafwentelt. Anders dan de gemultinationaliseerde bedrijven van het type AB Inbev of Bekaert,

profiteert de Vlaamse bourgeoisie nauwelijks van gunstige belastingmaatregelen en taxheavens. Ze heeft er dus ook alle belang bij dat de solidariteit met Wallonië wordtdoorgeknipt. Deze Vlaamse bourgeoisie is zeer conservatief, want ze is uit de boerenstandgegroeid. Ze heeft veelal een lange carrière in de Vlaamse Beweging achter de rug. Na deTweede Wereldoorlog kon ze door de komst van multinationale bedrijven in Vlaanderen in deonderaanneming aan gewicht winnen.

De Vlaamse bourgeoisie wil daarom een grotere greep op de sociaaleconomische politiek inde eigen regio krijgen. De internationale financiële crisis heeft vanaf 2008 echter roet in heteten gegooid. Het imperium van KBC wankelde en kon enkel via een ingreep van de VlaamseRegering in leven worden gehouden. Vele textielondernemers en tapijtboeren zien door derecessie nu zwarte sneeuw. Enkelen zijn al failliet gegaan. Laatstelijk gebeurde dat nog metde badstoffenfabrikant Santens uit Oudenaarde (meer dan 400 arbeidsplaatsen). Ook deondergang van Fortis heeft zware wonden geslagen. Door de deconfiture van het Fortis van

Maurice Lippens heeft o. a. de Kortrijkse familie Van Wayenberge38

die actief is in demelkpoederhandel, een deel van haar vermogen verloren.

Politici verslijten vandaag snel. De media gaan immers altijd op zoek naar nieuwe gezichtenom ze te exploiteren. Wie als politicus niet op een lokale machtsbasis kan terugvallen is dangezien. Vandaar dat Bart De Wever interesse voor het burgemeesterschap van Antwerpen kanhebben. Een nieuw populistisch avontuur? Dan zal hij behoefte hebben aan de nodige media-aandacht. Aan dat laatste schort het niet. Sommige Paarse intellectuelen hebben zich al

bekeerd tot een of andere zachte vorm van flamingantisme via de Gravensteengroep. 39

Sommigen bekeerden zich pas na de verkiezingsoverwinning van 2010. Onder hen is Tom Naegels. In NRC Handelsblad stelde hij dat in Vlaanderen het populisme overwonnen was.40

Daarmee reageerde hij ook op een artikel verschenen in Le Monde waarin stond dat zowel Nederland als België van het populisme ziek was. Volgens Naegels was dat enkel het geval in



Nederland, niet in België.41 Wilders in Nederland herinnerde hem aan Filip De Winter vanvijftien jaar geleden. De N-VA kwam de “verdienste” toe om er ”als eerste” in geslaagd tezijn om “kiezers terug te winnen voor de democratie”. En voorts had de N-VA de moed gehadom jarenlang aan de sirenezang van het VB te weerstaan. Ook wist Naegels dat het de“ambitie” van De Wever is “– naast het verdwijnen van België – […] om van het Vlaams-

nationalisme een normale, beschaafde politieke stroming te maken”.

Tot slot

In zijn boek stelt Marcel Sel zich de vraag of de democratie op dit moment in België in gevaar verkeert. Zijn we terug beland in een situatie die gelijkt op die van de Weimar Republiek?Een moeilijke vraag, maar er zijn overeenkomsten. De staatsinstellingen staan immers ook nuter discussie. De maatschappelijke orde die op de welvaartsstaat is gebaseerd, eveneens. DeWever blijft altijd vaag als het gaat over zijn toekomstige plannen met België. Vlaamseonafhankelijkheid, zoals het partijprogramma voorschrijft? Hitler was tot in 1932 ook zeer

vaag over wat zijn werkelijke plannen waren. Hij sprak in het openbaar alleen graag over emotionele dingen, over de verrotte politieke partijen, het disfunctioneren van de republiek …zijn sleutelwoorden waren volk, natie, eenheid, hoop, toekomst, voorhoede … Het nationaal-socialisme zou het nieuwe bindmiddel voor het Duitse volk worden. Aan verdeeldheid gaateen natie immers ten gronde. Intussen onderhandelde hij achter de schermen met de kolen- enstaalbaronnen en de chemische oorlogsproducenten over een ander Duitsland. Maar is dedemocratie vandaag in Europa dan niet stevig verankerd? Marcel Sel gelooft het niet, want dedemocratie moet altijd opnieuw worden verdiend. “La démocratie, au contraire, est trèsconcrète, et temporaire. Elle se vit au jour le jour, et c’est ce qui la rend fragile. Lenationaliste, lui, débarrassé du poids du quotidien par la nature abstraite de son projet, peutmentir, manipuler, rejeter la faute sur l’autre ou même sur le système démocrate lui-même. Lamagnificence qu’il promet à l’électeur est telle qu’attendre vaut les efforts consentis, leséchecs vécus, les écueils rencontrés.”42

Welk gevaar gaat nu uit van de N-VA? In elk geval vormt deze partij een actief element in deconservatieve revolutie in Europa. Overal proberen populistische leiders het nationalisme in tezetten om het “eigen volk” te mobiliseren tegen het multiculturele samenwerkingsmodel en dewelvaartsstaat. Wat te doen? Daarvoor is het in eerste instantie noodzakelijk dat men het

politieke project van De Wever afwijst. Dat zal de taak van de politieke partijen, de sociale bewegingen en de vakbonden moeten zijn. Voorts zal men in Vlaanderen moeten erkennendat men alleen door samenwerking en niet door confrontatie tussen de gewesten en de

gemeenschappen verder kan komen. Een stap in deze richting zou al kunnen zijn dat België,eindelijk eens het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden uit 1992ondertekent. Het doel van dit Handvest is immers om enerzijds de bescherming en

bevordering van regionale talen en talen van minderheden te regelen die als bedreigd gelden,en anderzijds om de sprekers van regionale talen of talen van minderheden de mogelijkheid te

bieden deze talen zowel in het openbare als het persoonlijke leven te gebruiken.43 Dat gebaar zou veel druk van de communautaire ketel kunnen halen.

Noten:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Streektaal

http://nl.wikipedia.org/wiki/Minderheidstaal

http://nl.wikipedia.org/wiki/Streektaal

http://nl.wikipedia.org/wiki/Minderheidstaal



1 Uitvoerig bij Marcel Sel, Les secrets de Bart De Wever , Brussel en Parijs: Éditions de l’arbre, 2011, blz. 177-212.2 Jean-Pierre Stroobants definieerde De Wever als volgt: “Il porte le virus du nationalisme que lui ont transmis ses parents,et ses études d’historien ont ancré en lui la conviction d’une revanche à prendre sur les francophones, trop longtempsdominateurs.” Le Monde, 15 juni 2010.3 Youtube. “Schiltz over N-VA”. http://www.youtube.com/watch?v=o_MxLOv9yyQ&playnext=1&list=PL8CE48D266AD9CAF64 De Standaard , 16-17 juli 2011.5 De RTBF noemde hij daarom graag Radio Mille Collines. Voor wie het niet mocht weten: dat was het radiostation dat in

1994 in Rwanda de Hutu’s opriep om de Tutsi’s te vermoorden. Sel, a.w., blz. 1126 Zo diende hij een klacht in bij het Centrum voor Gelijke Kansen en tegen Racismebestrijding toen de Franstalige schrijver en wetenschapper Pierre Mertens hem in 2007 van negationisme beschuldigde (zie verder).7 Toen de krantengroep van Sudpresse onthulde dat zijn zus Karina in het gehucht Poncelle in Tintigny bij Aarlen in eenleefgemeenschap was neergestreken en daar als werkloze stempelgeld trok, namen de Vlaamse media het meteen voor

beiden op. Het Nieuwsblad kopte zelfs boven een artikel: “Walen schieten op zus van De Wever”. Bjorn Maeckelbergh,“Walen schieten op zus van De Wever”, in Het Nieuwsblad , 26 september 2007.8 Hoewel het rekenwerk uiteraard vooral via Voka wordt verkregen, mag men er grote vraagtekens bij zetten. Dat deed

bijvoorbeeld André Decoster, hoogleraar aan het Centrum voor Economische Studieën van de KUL, voor wat de voorstellenrond de financieringswet betreft. André Decoster, “Discussie over cijfers”, in De Standaard , 25 oktober 2010.9 Sel, a.w., blz. 111.10 Hetzelfde discours gebruikt Umberto Bossi ook om Noord-Italië (“Padania”) los te maken van Rome en het corrupteZuid-Italië. Sel, a.w., blz. 69.11 http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,734735,00.html12 Sel, a.w., blz. 169.13 Sel staat ook even stil bij Luxemburg waar het lokale dialect een officiële status heeft gekregen. Dat is een taal waar niemand in Europa een boodschap aan heeft.14 Mia Doornaert liet weten in een column in De Standaard dat dit alles een “ranzig geurtje” had. Mia Doornaert, “Ranziggeurtje”, in De Standaard , 6 december 2010.15 http://www.youtube.com/watch?v=FSu_9CpaKiE16 Gebeurde o.a. in een uitzending van Terzake van de VRT. Zie Sel, a.w., blz. 218-219.17 Een term die van Pim Fortuyn is overgenomen.18 Interview met Bart De Wever, “We zijn geen Hutu’s en Tutsi’s’, in De Standaard , 25-26 september 2010; David Coppi,“De Wever, le froid puis le chaud. Il se dit victime des francophones, mais capable de nouer un compromis”, in Le Soir , 27september 2070.19 http://www.youtube.com/watch?v=bnpqu0AAoYY20 http://www.burkestichting.nl/nl21 Men ontmoet er alle prominenten van conservatief en reactionair rechts, o.a. Frits Bolkenstein, Amanda Kluveld, enz.22 Bart De Wever, ‘De schaduw van de leider. Joris Van Severen en het na-oorlogs Vlaams-nationalisme (1945-1970)’,

Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis. Jg. 31, 2001, nrs 1-2, blz. 177-252.23 Sel, a.w., blz. 215.24 De Vlaamse media weigerden die foto af te drukken.25 Sel, a.w., blz. 49.26 Zie hierover Paul Goosens, “Politiek in de kathedraal”, in De Standaard , 9-20 februari 2011.27 Bart De Wever, “Erfgenamen van Uilenspiegel”, in De Standaard , 22 februari 2011.28 Sel, a.w., blz. 69.29 http://blog.lesoir.be/sagabelgica/2011/03/21/we-zijn-allemaal-pierre-mertens/ (posté le 21 mars 2011) Het ‘democratisch nationalisme’ waarop de voorzitter van de N-VA, Bart De Wever, zich beroept, verdraagt geen kritiek.Als ideeëndiscussies wat scherper worden, dan worden ze al snel vergiftigd door de simplistische voorstellingen waarmee

hij zijn troepen af en toe overstelpt.Het is een constante in de geschiedenis: nationalistische strekkingen (en de dictaturen die eruit voortkomen) hebben altijdgeprobeerd de pers en de intellectuelen monddood te maken, de vijfde colonne die infiltreert in hun ideologische frontlinie.Eerst beschuldigde Bart De Wever Le Soir op schandelijke wijze van ‘opruiing tot rassenhaat’. Nu wil hij de schrijver enfilosoof Pierre Mertens op de juridische brandstapel. De historicus in de baas van de N-VA kan niet voorbij aan het getier van de Duitse nationalisten in 1933, die meenden dat ze door verbranding geschriften konden zuiveren die hen nietaanstonden en hun verwarde theorieën in vraag stelden. “In het belang van de volksgemeenschap en een idealistischefilosofie vertrouw ik de geschriften van Karl Marx, van Freud, van Brecht toe aan het vuur. Tegen het literaire verraad, voor de opvoeding van het volk in de geest van de waarheid, vertrouw ik de geschriften van Erich-Maria Remarque toe aan hetvuur”, brulden ze rondom de vlammen. Dit keer wordt de schrijver naar de brandstapel gevoerd nog voor zijn oeuvre.Wat Bart De Wever slecht uitkomt, is dat een internationaal gerenommeerde autoriteit het heeft aangedurfd hem te



definiëren aan de hand van zijn voorstellen ten aanzien van de Antwerpse joden: een negationist. Mark Eyskens, de wijzevan de CD&V, ging nog verder en verweet hem “argumenten te gebruiken uit de neonaziliteratuur”. De democratische

partijen hadden unisono zijn ‘verwoed negationisme’ aan de kaak gesteld, zonder zich de banbliksems op de hals te halenvan degene met wie ze beleefd aan tafel schoven voor de onderhandelingen over de staatshervorming.We hopen dat de klacht van De Wever terechtkomt bij het Hof van Assisen, zodat hij zelf geconfronteerd wordt met zijnontsporing. We zeggen dus in koor met Pierre Mertens: “Uw voorstellen zijn negationistisch.” We wachten vol ongeduld ensereniteit op de onderzoeksrechter die u wat graag zou opdragen om ook ons naar de brandstapel te leiden.Marc Metdepenningen30 Sel, a.w., blz. 84-85.31 Theodore Dalrymple, Door en door verwend. Kritiek op de sentimentele samenleving , Amsterdam: Nieuw Amsterdam,2011.32 Dat gebeurde alweer in De Standaard , 6 mei 2011.33 http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/programmas/terzake/2.15865/2.15866/1.103195234 David Cameron, “Gedaan met de slappe tolerantie”, in De Standaard , 23-24 juli 2011.35 Bart De Wever, “David Cameron”, in De Standaard , 23-24 juli 2011.36 Id.37 Het TAK is trouwens nauw gelieerd aan de N-VA. Het TAK komt samen voor bieravonden in het Vlaamse Huis aan deDrukpersstraat in Brussel en vertrekt vandaar veelal voor manifestaties en andere “acties”. Zie “TAK op Koppen (één)” 13november 2007. http://www.youtube.com/watch?v=XpKqiCXv_Vs&feature=autoplay&list=PL8CE48D266AD9CAF6&index=14&playnext=438 Baron Piet Van Wayenberge woont in Gaasbeek in het Pajottenland. Vele Vlaamse textielfamilies, o.a. Santens en Sioen

verkeerden in dezelfde “onfortuinlijke” situatie. Opvallend is dat die vermogende flaminganten er geen graten in zagen omhun geld in Fortis, een project van de Franstalige Maurice Lippens te beleggen.39 De taal van haar manifesten is radicaal en vrijzinnig flamingantisch en laat zien dat het Vlaams nationalisme greep heeftgekregen op een franje van ex-Paars en de vrijmetselarij. Onder de prominente leden telt men uiteraard boegbeeld ÉtienneVermeersch, maar ook min of meer “bekende” Vlamingen als de filmmaker Jan Verheyen (een N-VA-kiezer), desocialistische advocaat Piet Van Eeckhaut (SP.A), Brigitte Raskin, Willy Courteaux, Jan Van Duppen (SP.A), KarelGacoms (ABVV Metaal), de inmiddels overleden Tuur Van Wallendael (SP.A), Ludo Abicht en Jean-Pierre Rondas. Demeesten zijn ook niet meer van de jongsten.40 Tom Naegels, “België is het populisme juist voorbij”, in NRC Handelsblad , 8 september 2010.41 Wat volgt is alleen te begrijpen als men weet wat met Tom Naegels daarna gebeurde. Als freelancer en columnist

promoveerde hij tot ombudsman bij De Standaard – een krant die eerder op onbeschaamde wijze Yves Leterme als eentechno-nerd met zijn BlackBerry prominent in de etalage had gezet en dat daarna weer deed met de De Wever die er tevensom de twee weken er zijn column met neuzelende wijsheden kon komen plakken.42

Sel, a.w., blz. 411,43 Voor elk van de talen waarop dit deel van toepassing wordt verklaard, moeten minstens 35 maatregelen wordenuitgekozen die ter bescherming en bevordering van de desbetreffende taal in beleid en wetgeving moeten worden omgezet.De maatregelen verschillen in omvang en verstrekkendheid en hebben betrekking op de volgende zeven terreinen:onderwijs; rechterlijke autoriteiten; bestuurlijke autoriteiten en openbare diensten; media; culturele activiteiten envoorzieningen; economisch en sociaal leven; grensoverschrijdende uitwisselingen.

bart de wever: een populist van rechts

Documents