basic of laboratory safety2556 5. ประกาศกรมสว สด การและค...
TRANSCRIPT
ความรพนฐานเกยวกบความปลอดภยในหองปฏบตการ ดร.ปวณา เครอนล
สานกพฒนาศกยภาพนกวทยาศาสตรหองปฏบตการ
กรมวทยาศาสตรบรการ
1
ความรพนฐานเกยวกบความปลอดภยในหองปฏบตการ
ความสาคญ ของการจดการความปลอดภยในหองปฏบตการ
WHY DOES IT MATTER? WHY DOES IT NOT MATTER?
2
การจดการความปลอดภยใน
หองปฏบตการ (SAFETY
MANAGEMENT IN LABORATORY)
เปนการจดการหองปฏบตการอยางมระบบเพอทาใหเกดความ
สะดวกสบายในการปฏบ ตงานและเกดความปลอดภย ตอ
ผปฏบตงาน และผทเกยวของ รวมทงจดใหมมาตรการปองกน
อนตรายตอสงแวดลอม
Safe working protects: You / other lab workers / cleaners / visitors / supporting people / your work / your workplace / your environment / your energy / your world for future generation
3
GOOD LABORATORY PRACTICE (GLP) COMPLIANCE PROGRAMME - SPRING SINGAPORE
จดขาย หองปฏบตการทดลอง / ระบบสมครใจ / ขอ
จดทะเบยน
SINGAPORE
4
LABOR STANDARDS ACT, INDUSTRAIAL SAFETY AND HEALTH LAW, OECD GLP, ETC.
JAPAN
5
EU GLP Directives and UK GLP Regulations OSHA Laboratory Standard : USA 6
“Poor training, poor technique,
lack of supervision and
improper method…”
* Employees were not wearing requisite protective lab coats, and flammable liquids and volatile chemicals were stored improperly
Sheharbano "Sheri" Sangji
Michele Dufault
“… She strangled to death after her hair became entangled in a lathe…”
LONG HAIR MUST BE TIED BACK
USA
OCCUPATIONAL SAFETY AND HEALTH ADMINISTRATION : 1910.1450 – OCCUPATIONAL EXPOSURES TO HAZARDOUS CHEMICALS IN LABORATORIES
ประเดนหลก ใชในการฟองรอง
หลงจากเกดปญหาขน 7
THAILAND
8
การจดการความปลอดภยในหองปฏบตการ ขอพจารณาดานความปลอดภยในหองปฏบตการ
Electrical Safety Fire Safety Gas Precautions Glassware Safety Heating Safety
Chemical Safety Biological Safety Proper Waste Disposal
9
1. ความไวไฟ
ความสามารถในการลกไหมไดเอง เมอไดรบความรอนถงจดวาบไฟ (flash point)
หรอไดรบการเสยดส ประกายไฟ อาจทาใหเกดเปลวไฟและกาซตางๆ
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
10
2. ความไมเสถยร
ความสามารถในการเกดปฏกรยาเคมไดเอง (spontaneous reaction) เมอ
ไดรบความรอนสง แรงกระแทก แรงดนสง และประกายไฟ ทาใหเกดการ
ระเบดและมกาซตางๆ เกดขน
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
11
3. ความวองไวตอปฏกรยาเคม
ความสามารถทจะเกดปฏกรยารนแรงกบนา กรดและดาง อากาศ หรอ
เกดปฏกรยาออกซเดชนและรดกชน ทาใหเกดกาซหรอการ ระเบดได
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
12
4. การกดกรอน (Corrosivity)
ความสามารถในการกดกรอนวสดตางๆ อาท กระดาษ หน
โลหะ แกว รวมทงการทาลายเนอเยอของสงมชวต
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
Alkali burn
Acid burn
13
5. ความเปนพษ
ความสามารถในการแทรกซกเขาไปในอวยวะตางๆ เชน ตบ ไต
สมอง ปอด และเลอด ทาใหเกดผลรายแรงตอการทางานของอวยวะ
หรอเกดความผดปรกตของเซลล
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
14
DOSE-RESPONSE RELATIONSHIP
Dose (mg/kg)
Effect 5
50
100
LD5 LD50 Threshold
(NOEL: No Observable Effects Level)
This relationship is unique for each chemical
“All substances are poisons; There is none which is not a poison. The right dose differentiates a
poison from a remedy…” – Paracelsus (1493-1541)
CHEMICAL SAFETY
Teratogenicity Maternal Toxicity
15
6. การแผรงส
ความสามารถในการทะลทะลวงเขาไปในเนอเยอของสงมชวต ทาใหเกด
ความผดปรกตของเซลล หรอการเปลยนแปลงทางพนธกรรม (mutation)
คณลกษณะของสารเคมทเปนอนตราย
α
β
γ ray
16
- Shorter life spans, more disease Hoar, S. K. et al, J. Occup. Med,. 23, 485 (1981) - Higher cancer incidence Dement J.M. & Cromer J.R., Appl. Ocup. Environ. Hyg., 7,120 (1992) - Higher suicide rate (females) Walrath J. et al, Amer. J. Pub. Health, 35, 883 (1985)
Studies indicate lab chemists may have:
อายสน มโรคเยอะ
อตราการเกดมะเรงสงกวาคนทวไป
อตราการฆาตวตายสงกวาคนทวไป (โดยเฉพาะในผหญง) 17
ปญหาสขภาพทอาจเกดขนไดจากการรบสมผสสารเคม
สารเคม Vinyl chloride
Asbestos
Carbon tetrachloride
Mercury
Lead
Thalidomide
Methanol
CO, CS2
โรคภยไขเจบ Liver cancer
Mesothelioma
Hepatotoxin (jaundice)
Neurotoxin, CNS, narcosis
Reprotoxin, birth defects
Reprotoxin, developmental defects
Blindness, death
Hematopoietic, hemoglobin, cynanosis
18
แตการเกดโรคขนอยกบปจจยหลายอยาง ...
พนธกรรม
สารเคมเฉพาะ
การควบคมการรบสมผส การปองกน
ปรมาณของสาร
ความเขมขนของสาร
ระยะเวลาทไดรบสมผส
วถชวต (การกน การอย การใชชวต ...)
สงแวดลอม
19
1. พระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554
2. พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541
3. พระราชบญญตคมครองแรงงาน (ฉบบท 4) พ.ศ. 2553
4. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง กาหนดมาตรฐานเครองดบเพลงแบบเคลอนยายได พ.ศ.
2556
5. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง กาหนดแบบรายงานผลการฝกซอมดบเพลงและฝกซอม
อพยพหนไฟ พ.ศ. 2556
6. กฎกระทรวง กาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และ
สภาพแวดลอมในการทางานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555
7. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และ
สภาพแวดลอมในการทางานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555
8. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการฝกอบรมผบรหาร
หวหนางาน และลกจางดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2555
9. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง กาหนดมาตรฐานอปกรณคมครองความปลอดภยสวน
บคคล พ.ศ. 2554
Update 28 March 2556
กฎหมายและมาตรฐาน ของกระทรวงแรงงานทเกยวของ
20
1. ประกาศกรมสวสดการและคมครองแรงงาน เรอง สญลกษณเตอนอนตราย เครองหมายเกยวกบความปลอดภย
อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน และขอความแสดงสทธและหนาทของนายจางและลกจาง พ.ศ.
2554
2. ระเบยบกรมสวสดการและคมครองแรงงาน วาดวยการดาเนนคดอาญาและการเปรยบเทยบผกระทาความผด
ตามกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน และความปลอดภยในการทางาน พ.ศ. 2554 3. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และ
สภาพแวดลอมในการทางาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2553 4. ประกาศกระทรวงแรงงาน เรอง กาหนดสารเคมอนตรายทใหนายจางจดใหมการตรวจสขภาพของลกจาง พ.ศ.
2552
5. ประกาศกระทรวงแรงงาน เรอง กาหนดชนดของโรคซงเกดขนตามลกษณะหรอสภาพของงานหรอเนองจากการ
ทางาน พ.ศ. 2550
6. กฎกระทรวง กาหนดมาตรฐานในการบรหารและการจดการดานความปลอดภย อาชวอนามย และ
สภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2549
7. ประกาศกระทรวงแรงงาน เรอง กาหนดสารกอมะเรงทหามนายจางสงมอบใหลกจางในงานทรบไปทาทบาน
พ.ศ. 2547
Update 28 March 2556
กฎหมายและมาตรฐาน ของกระทรวงแรงงานทเกยวของ
21
กฎหมายและมาตรฐาน ของกระทรวงอนๆ ทเกยวของ
o พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 และฉบบทแกไข พ.ศ. 2551
o พระราชบญญตควบคมยทธภณฑ พ.ศ. 2530
o พระราชบญญตพลงงานปรมาณเพอสนต พ.ศ. 2504 และฉบบทแกไข พ.ศ. 2508
o พระราชบญญตควบคมนามนเชอเพลง พ.ศ. 2542
o พระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน พ.ศ. 2490
o พระราชบญญตโรงงานอตสาหกรรม พ.ศ. 2535
o กฎกระทรวง ฉบบท 63 (พ.ศ. 2551) ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 o ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การปองกนและระงบอคคภยในโรงงาน พ.ศ. 2552
o ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ระบบการจาแนกและการสอสารความเปนอนตรายของวตถอนตราย พ.ศ.
2555 o ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง กาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม การประเมนความเสยงดาน
สารเคมตอสขภาพผปฏบตงานในโรงงานอตสาหกรรม พ.ศ. 2555
o และอนๆ
Update 28 March 2556 22
- อปกรณคมครองความปลอดภย
สวนบคคล
- สญลกษณเตอนอนตราย
เครองหมาย และขอความตางๆ
ความปลอดภย
สภาพแวดลอม
- กาหนดสารเคมอนตราย กบการ
ตรวจสขภาพ
อาชวอนามย
การจดการความปลอดภยในหองปฏบตการ
การบรหารและการจดการ
วตถอนตราย
โรงงานอตสาหกรรม
อคคภย
ระบบ GHS
ประเมนความเสยงดาน
สารเคม
- ปองกนและระงบอคคภย
- ซอมดบเพลง/ซอมอพยพหนไฟ
- ฝกอบรม 23
ระบบความปลอดภยในหองปฏบตการ
(Laboratory Safety Management)
นโยบาย
การออกแบบหองปฏบตการทด
การจดการอปกรณดานความ
ปลอดภย
การจดการสารเคมและของ
เสยอนตราย
การจดการความรดานความ
ปลอดภย
ผบรหารระดบสงสด
คณะกรรมการดานความปลอดภย
เจาหนาทความปลอดภย
ผบรหารระดบตางๆ
หวหนาหองปฏบตการ
บคลากรหองปฏบตการ
ผทเกยวของ
o แผนดานความปลอดภย
o เอกสารสนบสนนระบบ
o กากบ/ดแลตามนโยบาย
o กจกรรมสงเสรมระบบ
o ตรวจตตตามระบบ
24
การบรหารจดการระบบความปลอดภยในหองปฏบตการ • การจดการระบบการควบคมการบรหารความปลอดภย
o จดระบบความปลอดภยในองคกร
o จดระบบองคภายในหองปฏบตการเพอดาเนนงานดานความปลอดภย
o จดระบบความปลอดภยในหองปฏบตการ
• การจดการความปลอดภยในหองปฏบตการ o ปรบปรงสภาพแวดลอมหองปฏบตการ
o จดระบบการจดการสารเคม การจดการของเสย
o จดระบบเครองมอและอปกรณเพอความปลอดภย
o ประเมนความเสยง
o ทบทวนระบบความปลอดภย
o ตรวจสอบความปลอดภย
o วเคราะหและปรบปรงระบบความปลอดภยในหองปฏบตการ
• การจดการพลงงานในการทางานในหองปฏบตการ และการจดการสงแวดลอม
• การจดการคน
25
บคลากรหองปฏบตการ
1. ตองปฏบตตาม ขอบงคบดานความปลอดภย ทกขนตอน
ทางานดวยความสานกถงความปลอดภย
ทาความเขาใจ เอาใจใสและปฏบตตามกฎขอบงคบ
ในการทางาน
2. ตองระลกอยเสมอวาหองปฏบตการเปนสถานททางาน
3. ตองทราบตาแหนงและวธใชงานของอปกรณดานความ
ปลอดภยตางๆ
4. ใชอปกรณทจดใหและแตงกายใหรดกม
26
5. กอนการปฏบตงานในหองปฏบตการ จะตอง
ทราบความเปนอนตรายของสารเคมทจะใช
ทราบแนวทางปองกนและวธปฏบตในกรณฉกเฉนทเกดจากอนตรายของสารอนตรายนนๆ
ทราบอนตรายทอาจเกดขนจากเครองมอทใช และร วธปองกนตวเองและผอน
อานคมอปฏบตการตางๆ ทเกยวของ
บคลากรหองปฏบตการ
27
ทาความเขาใจเรองทไดรบการอบรม และเขาใจหลกการและ
วธใชอปกรณปองกน พรอมทงสวมใสอปกรณ
ปองกนสวนบคคลตามทกาหนด
27
แนวปฏบตทดสาหรบ ELECTRICAL SAFETY
1. ผใชงานตองไดรบอนญาตและตองผานการฝกอบรมการใชงานกอนการใชเครองมอ
2. หาม OVERLOAD
3. วางตวอยางใหนาหนก BALANCE ทวทง ROTOR
4. เชคสภาพกอนใชงาน หากมรองรอยของความเสยหายของ ROTOR หามใชงาน ROTOR เดดขาด
5. รกษาความสะอาดของ ROTOR และ CENTRIFUGE
6. ลง LOGBOOK การใชงานทกครง
การใช Centrifuge:
28
แนวปฏบตทดสาหรบการใชเครองแกวในหองปฏบตการ
1. ศกษาวธการใชเครองแกวแตละชนดใหเขาใจกอนการปฏบตงาน
2. ใชเทคนคการใชเครองแกวทถกตอง
3. ไมควรใชเครองแกวภายใตความดนหรอในระบบสญญากาศ หากเครองแกวนนไมไดออกแบบมาเพองานนน
4. ทงหรอกาจดเครองแกวทมรอยราว หรอแตก เพอปองกนอนตรายตอผปฏบตงาน
5. ทงเครองแกวทแตกในถง “GLASSWARE WASTE” เทานน และลงบนทกเครองแกวแตกในสมด LOGBOOK เครองแกว (ถาม)
การใชเครองแกวในหองปฏบตการ :
29
6. ใหความรวมมอกบหนวยงาน
รายงานสภาพงานทไมปลอดภยตอหวหนา
หองปฏบตการ
หากผทดลองเกดอบตเหตในขณะทาการ
ทดลอง ตองรายงานอบตเหตทเกดขน หรอการ
หกเลอะรวไหลของสารเคม ทกครง
เสนอขอคดเหนเกยวกบความปลอดภย
7. ไมเสยงตองานทยงไมเขาใจหรอไมแนใจ
8. ตองไมทาการทดลองใด ๆ ทนอกเหนอไปจากการ
ทดลองทมไวในคมอปฏบตการ
9. ไมควรทางานในหองปฏบตการเพยงคนเดยว
บคลากรหองปฏบตการ
30
ตดตอหวหนาหองปฏบตการ
เมอเกดความไมเขาใจในระบบ
และวธปฏบตดานความ
ปลอดภย
30
Do ทางานกบสารเคมดวยความระมดระวง
Do เคลอนยายสารเคมดวยความระมดระวง
Do ทงสารเคมทเหลอใชในภาชนะบรรจเฉพาะ
Do ตดฉลากภาชนะบรรจสารเคมทกครงทมการถายเทสาร
Do เกบสารเคมทใชเสรจแลวกลบเขาททนท
Do ทาความสะอาดทนทเมอสารเคมหก
Do ลางมอทกครงหลงใชสารเคม
Do ใชสารเคมปรมาณนอยทสดเพอลดของเสยอนตราย
Do ทาความสะอาดบรเวณทมการใชสารเคมทกครงหลงเสรจภารกจ
หลกการทวไปในการใชสารเคม
31
หลกการทวไปในการใชสารเคม
Don’t ทดลองชมสารเคมหรอสารละลาย
Don’t ใชมอหยบสารเคมใด ๆ เปนอนขาด
Don’t เทนาลงบนกรดเขมขน
Don’t นาสารเคมมาดมโดยตรง
Don’t เทสารกลบลงในขวด (สารเคม/สารละลาย) เดมอก
Don’t สมผสสารเคมโดยตรง
Don’t สบบหร หรอดม/ทานอาหาร ใน
หองปฏบตการ
Don’t ทางานเพยงลาพง 32
แนวปฏบตทดสาหรบ Proper Waste Disposal 1. ม SECONDARY CONTAINER สาหรบรองรบ
ภาชนะ
2. ปดฝาภาชนะตลอดเวลา
3. มฉลากบนภาชนะระบ “ของเสยอนตราย”, ชนดของ ของเสย และอนตรายจากของเสยนนๆ
4. วางภาชนะใหเหนฉลากชดเจน
5. มพนทเหลออยางนอย 10% เพอปองกนการขยายตวของ ของเสย
6. นาออกจากหองปฏบตการไปเกบไวในพนทเกบของเสยอนตราย หลงจากทภาชนะบรรจเตม
7. เปนภาชนะเกบของเสยทไมเปนสนม
8. เกบของเสยทเกดจากกระบวนงานเดยว
9. แยกเกบของเสยตามประเภท / บาบดหรอสงกาจด
ภาชนะบรรจของเสย ตอง :
Hydrofluoric acid waste
33
ตวอยางขอมลฉกเฉนแสดงบรเวณทางเขาหองปฏบตการ
สญลกษณเตอนอนตราย
35
สขภาพ 4 - อนตรายถงตาย 3 - อนตรายมาก 2 - อนตรายปานกลาง 1 - อนตรายนอย 0 - ไมอนตราย
สญลกษณแสดงอนตรายของสารเคมตามมาตรฐาน NFPA
ความไวไฟ 4 - จดวาบไฟตากวา 23๐
3 - จดวาบไฟตากวา 38๐ 2 - จดวาบไฟตากวา 93๐ 1 - จดวาบไฟสงกวา 93๐ 0 - ไมตดไฟ
ความไวในปฏกรยา 4 - ระเบดได 3 - ความรอนและการ กระแทกอาจเกดการระเบดได 2 - ปฏกรยาเคมรนแรง 1 - ไมเสถยร 0 - เสถยร
ขอมลเฉพาะ สารออกซไดซ OXY กรด ACID เบส ALK สารกดกรอน COR หามผสมนา W 36
สรป
ทราบตวอยางลกษณะและประเภทของอนตรายในหองปฏบตการ
ทราบความสาคญของการจดทาระบบความปลอดภยในหองปฏบตการเพอปองกนอนตรายตางๆ ท
อาจเกดขนไดในหองปฏบตการ
บคลากรหองปฏบตการตองมความตระหนกดานความปลอดภย และมความรความเขาใจระบบ
ความปลอดภยในหองปฏบตการ เพอใหเกดความปลอดภยตอตนเองและผอน
ผทเกยวของกบงานหองปฏบตการ ตองทราบเกยวกบขอกาหนด กฎหมายตางๆ ทเกยวของกบ
ความปลอดภยในหองปฏบตการ เพอใหทราบสทธและหนาทตามทกฎหมายกาหนด
37