0

BASINÇ YARASI BAKIM DENEYİMLERİMİZ VE MALİYET ANALİZİ

Uzm. Saliha KOÇ Acıbadem Sağlık Grubu

Hemşirelik Hizmetleri Direktörü

Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörlüğü ve Mölnlycke Health Care işbirliği ile 16 Eylül 2015 tarihinde Acıbadem Üniversitesinde gerçekleşen “Basınç Yarası ve Hemşirelik Bakımı”

konulu seminerde sunuldu.

Bu içerik Acıbadem Hemşirelik E Dergi 88. sayısında yer almıştır.

1

Sunu Planı

• Basınç Yarası: Tanım ve Sınıflandırılma

• Basınç Yaraları: Ne Yapılmalı?

• Basınç Yaraları: olumsuz Çıktılar

• Hemşirelik Bakımı ve Basınç Yaraları

• Basınç Yaralarını Önlemek

• Basınç Yarasının Dünyada ve Türkiye’de Maliyeti

• Basınç Yaralarında Maliyeti Oluşturan Başlıklar

• Basınç Yaralarının Maliyetini Hesaplamak: NHS Örneği

• Basınç Yaralarının ASG’ye Maliyeti-2014 Verileri

• Biz Neler Yaptık?

2

Basınç Yarası: Tanım ve Sınıflandırma

• Basınç yarası genellikle vücudun kemik çıkıntılı bölgelerinde dokuların uzun süre basınç altında

kalmasına bağlı olarak gelişen lokal doku yaralanmaları olarak tanımlanmaktadır (NPUAP 2009,

EPUAP 2009).

• Deride oluşan hasarın büyüklüğüne göre basınç yaraları 4 evre ile sınıflandırılır.

Evre I

• Ten renginde bozulma • Deride kızarıklık, ödem, sıcaklık, sertlik (özellikle koyu tenliler için)

Evre II • Epidermis, dermis veya her ikisinde deri kaybı • Yüzeysel aşınma ve kızarıklıklar

Evre III • Tam kalınlıkta deri kaybı • Cilt altı dokuların ölmesi

Evre IV

• Geniş ölçüde deride tahribat, doku ölmesi, • Kas, kemik ve destek yapılarda hasar, • Tam kalınlıkta deri kaybı

3

Basınç Yaraları: Ne Yapılmalı?

• “Florence Nightingale, Hemşirelik Üzerine Notlar” kitabında basınç yaralarını hemşirelik bakımının

yetersizliği sonucu gelişen ve hemşirelerin suçlandığı bir durum olarak nitelendirmiştir (Saygın 2008).

• Florence Nightingale’in aksine ise bazı klinisyenler, basınç yaralarının tamamiyle hemşirelik kaynaklı

olmadığını, sağlık sistemi ve sağlık ekibindeki (hemşireler, doktorlar, fizik terapist, diyetisyen gibi) bir takım

aksaklıklardan ileri geldiğini belirtmektedir (Hughes, 2008).

• Basınç yarasının gelişmesini önlemek için hemşireler bakım kalitelerini artırmalarına rağmen, uzun süreli

yatağa bağlı olan hastalarda basınç yaraları önemli sorun olmaya devam etmektedir.

• Basınç yarası tedavisi, basınç yarasını önlemekten 2,5 kat daha maliyetlidir (Oot, Bidwell, Heller, Prebish,

Wicks, Williams 1989).

• Bilimsel ve kanıta dayalı uygulamalarla desteklenmesi ve sağlık çalışanlarının ekip anlayışı içinde hastayı

değerlendirmesi, basınç ülserlerini önlemede ve bakıma yönelik uygulamalarda birlikte karar almaları

önemlidir (Uzun 2010).

4

Basınç Yaraları: Olumsuz Çıktılar

Sağlık kurumlarında maliyetin yükselmesine

Hastaya ayrılan bakım süresinin artmasına

Hastanın psikososyal yönden olumsuz etkilenmesine

Hastanın hastanede yatış süresinin uzamasına

Ülkelerin ekonomisini negatif yönde etkileyen önemli bir sağlık sorunudur

5

Hemşire; • Sağlıklı/hasta bireyin insancıl özelliklerini dikkate alarak ve bütüncül değerlendirerek, bireysel

gereksinimlerinin karşılanmasında bireyle birlikte doğru, uygun ve gerçekçi bakım sağlar ve sürdürür.

• Bakım, hemşireliğin ayrılmaz bir parçasıdır. • Hasta bakım standardını, özel durumlarda bile mümkün olduğunca yüksek düzeyde tutmaya çalışır. • Hastalarına sunduğu bakımda farklılık yaratabilme gücü önemlidir. • Kaliteli ve güvenli bakımı arttırmayı hedeflerken, olumsuz sağlık çıktılarının maliyeti arttırdığını

unutmamalıdır. • Hasta güvenliğini sağlamak, bakıma kanıt oluşturmak, uygulamalarını kanıta dayandırmak ve

uygulama hatalarını en aza indirmek en önemli sorumlulukları arasındadır. • Günümüzde hasta bakım uygulamalarının yeterliliğinde hemşirelik süreçleri göz önünde

bulundurulmaktadır. • Bası yarası hasta güvenliği içinde yer alan değerlendirmelerden biridir. • JCI ve Magnet gibi akreditasyon sistemlerinde basınç yaraları, sağlık kuruluşlarının kalite düzeyinin

tespit edilmesinde kullanılan ve periyodik incelenen kalite indikatörleri arasındadır.

Hemşirelik Bakımı ve Basınç Yaraları

Hasta Merkezli

Bakım

Ekip Çalışması

Kalite

Hasta Güvenliği

Bilişim

Dolaysısıyla basınç yaralarının önlenmesi veya basınç yarası gelişiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda erken teşhis ve tedavi hemşirelik mesleğini görünür kılacaktır.

6

Basınç Yaralarını Önlemek

Yapılması Gereken;

• Basınç yarasının önlenmesi için yapılacak olan çalışmalar sağlık hizmeti sunanlar için daha az maliyetli,

hastalar için ise daha az travmatik olacaktır.

• Birçok ülkede ulusal organizasyonlar ve yara bakım ekipleri oluşturulmuştur. Bu ekip içerisinde sonuçlar

üzerinde en etkili kişi ise enterostomal terapi hemşiresi ya da yara bakım hemşiresi diye isimlendirilen

hemşiredir (Karadağ 2003).

• Görüldüğü üzere basınç yaralarını önlemek

– Sağlık kuruluşlarına olan maliyeti azaltır

– Hemşirelik bakımını görünür kılar

– Hasta güvenliğini etkileyen en önemli parametrelerden biridir

her hemşirenin hedefi olmalıdır.

• Ancak yapılan çalışmalar basınç yaralarının bazı hastalar için önlenemeyeceğini göstermektedir

(hemodinamik instabilite, şiddetli protein-enerji malnütrisyonu vb). Bu gibi durumlarda erken teşhis ve

tedavinin önemi daha fazla ortaya çıkmaktadır (Black 2011).

7

Basınç Yarasının Dünyada ve Türkiye’de Maliyeti

Mevcut Durum;

• Bası yarası yüksek morbidite ve mortalite oranı ile bakımı oldukça zor ve maliyeti yüksek bir patolojidir.

Tedavi edilmemesi durumunda enfeksiyon ve sepsis gelişimi ile hastanın kaybedilebileceği bir sağlık

sorunudur.

• Yapılan çalışmalara göre, akut bakım hastalarının %15'inde basınç yarası gelişmektedir ve bu oran

geçtiğimiz yıllara göre %63 oranında artmıştır (Amlung 2001).

• 2006 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde basınç yarası gelişen hasta başına ortalama maliyet 48.000 $

olarak hesaplanmıştır (Russo 2009).

• Vaka başına basınç yarası tedavi ücreti 20.900 $ ile 151.700 $ arasında olup, yıllık maliyeti 11 milyar $

civarındadır(AHRQ, 2011).

• İngiltere’de ise yıllık maliyet 1,4-2,1 milyon £ arasındadır (Bennett 2000). Türkiye’de ise her yıl 2,5 milyon

kişide basınç yarası gelişmekte, 60.000 kişi ise bu nedenle hayatını kaybetmektedir. Basınç yaralarının

maliyeti ise 11,5 milyar $ olarak hesaplanmaktadır (Turkuaz Standartları).

8

Basınç Yaralarında Maliyeti Oluşturan Başlıklar

Yatak ve Oda Maliyeti

Hekim Konsültasyonu

Bakım Ürünü Maliyeti

Hemşire Bakım

Maliyeti

Laboratuar Maliyeti

İlaç ve Antibiyoterapi

Maliyeti Cerrahi Girişim Maliyeti

9 http://www.institute.nhs.uk/opportunity_locators/calculators/pressure-ulcers.html

Basınç Yaralarının Maliyetini Hesaplamak: NHS Örneği

10

Basınç Yaralarının ASG’ye Maliyeti-2014 Verileri

•2014 yılında ASG’de basınç yarası gelişen hasta sayılarının ve maliyetin çoğunluğu I. ve II. evreyi oluşturmaktadır.

•Hesaplamaya hemşirelik bakımı, yatak-oda ile ilaç ve bakım ürünlerinin kullanım maliyetleri eklenmiştir.

•Basınç yarası önlemede hemşire bakımı (değerlendirme, pozisyon verme, hasta ve hasta yakını eğitimi) tedavinin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.

•ASG değerlendirilmesinde evre I basınç yarası maliyetinin %71’ini hemşirelik bakımı, %29'luk bölümünü yatak ve oda maliyeti oluşturmaktadır.

•Evre II basınç yarası maliyetinin %22’sini hemşirelik bakımı, %21’ini ise yatak ve oda maliyeti belirlemektedir.

11

Biz Neler Yaptık?

•Basınç yarası gelişen hasta oranı 2012 yılına göre %14 azalmıştır.

12

Biz Neler Yaptık?

13

14

Biz Neler Yaptık?

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. http://www.ajouronline.com/index.php?journal=AJPNMS&page=article&op=view&path%5B%5D=1993

15

ASG olarak; Basınç yarası gelişme oranımız on binde 1, Her yıl bir önceki yıla göre bu oran azalıyor

Ancak; Basınç yarasını önlemek bakımın gücünü gösterir. Bu nedenle iyileştirme sürecinin sürekli takibi ve denetimi önemlidir ve önleyici uygulamalar her zaman hatırlanmalıdır.

16

Her zaman daha iyi hasta bakımı için el ele vermeliyiz.

Başarı da başarısızlık da ekip ekip işidir.

17

Referanslar

1. National Pressure Ulcer Advisory Panel. NPUAP Pressure Ulcer Stages. http://www.npuap.org/resources/educational-and-clinical-resources/npuap-pressure-ulcer stagescategories/, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2015.

2. Amlung SR, Miller WL, Bosley LM. The 1999 National Pressure Ulcer Prevalence Survey: A Benchmarking Approach. Adv Skin Wound Care, 2001; 14 (6): 297-301.

3. Russo CA, Steiner C, Spector W. Hospitalizations Related to Pressure Ulcers Among Adults 18 Years and Older, 2006. Healthcare Cost and Utilization Project (HCUP) Statistical Briefs, 2008, www.hcup-us.ahrq.gov/reports/statbriefs/sb64.pdf, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2015.

4. Bennett RG, O’Sullivan J, DeVito EM, Remsburg R. The increasing medical malpractice risk related to pressure ulcers in the United States. J Am Geriatr Soc 2000; 48 (1): 73–81.

5. http://turkuazstandart.org.tr/dokuman/16/6-soruda-basi-yarasi, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2015. 6. Saygın, H. Basınç yaralarında hemşirelik yönetimi. İç Hastalıkları Dergisi 2008; 15 (3): 141-144. 7. Hughes RG. Chapter 2: Nurses at the “Sharp End” of Patient Care. İn: Patient Safety and Quality: An Evidence-Based Handbook for

Nurses. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2672/, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2015. 8. Oot-Giromini B, Bidwell FC, Heller NB, Parks ML, Prebish EM, Wicks P, Williams PM. Pressure ulcer prevention versus treatment,

comparative product cost study.Decubitus 1989; 2 (3): 52-54. 9. http://www.institute.nhs.uk/opportunity_locators/calculators/pressure-ulcers.html, Erişim Tarihi: 10 Eylül 2015. 10. Koc S, Bakoglu N, Bardak Aslihan. Cost analysis of pressure ulcers cases in Acibadem Healthcare Group. Asian Journal of Fharmacy,

Nursing and Medical Sciences 2014; 2 (6): 125-130. 11. Agency for Healthcare Research Quality. Are We Ready For This Change- Preventing Pressure Ulcers in Hospitals: A Toolkit for

Improving Quality of Care. Accessed at: http://www.ahrq.gov/professionals/systems/long-term-care/resources/pressure-ulcers/pressureulcertoolkit/putoolkit.pdf, Erişim Tarihi: 10 Eyşlül 2015.

12. Karadağ A. Basınç ülserleri: Değerlendirme, önleme ve tedavi. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu 2003; 7 (2): 41-49. 13. Black JM, Edsberg LE, Baharestani MM, Langemo D. Pressure Ulcers: Avoidable or Unavoidable? Results of the National Pressure Ulcer

Advisory Panel Consensus Conference. Ostomy/Wound Management 2011; 57 (2): 24-27.

18

Sabrınız için teşekkür ederim.