basisprincipes en 61439-1 - en 60204-1 rtc vl brv

Basisprincipes

EN 61439-1 EN 60204-1

Uitgave 2011

Gregoor Verlinden

Directeur Speciale Technieken en Vorming Electro-Test

Electro-Test bvba Erkend opleidingsverstrekker Kerkstraat 33 1820 MELSBROEK Telefoon: (02) 751 98 39 Fax: (02) 751 52 09 E-mail: [email protected] http://www.electro-test.be

BASISPRINCIPES EN 61439-1 EN 60204-1

GV/SV/2010 - 2 - E.204.A

COLOFON

Dit werk is tot stand gekomen met de steun van het RTC Vlaams Brabant. Dit document mag aan de scholen in de integrale vorm gratis aangeboden worden. De scholen dienen deze syllabus in zijn geheel aan de leerlingen voor te stellen. Deze syllabus werd samengesteld door Electro-Test bvba. De auteur is Dhr. Gregoor Verlinden, Directeur Speciale Technieken en Vorming bij Electro-Test vzw.

Niets van deze uitgave, zelfs gedeeltelijk, mag openbaar worden gemaakt, gereproduceerd, vertaald of aangepast, in enige vorm ook, hierin begrepen fotokopie, microfilm, bandopname of enig andere digitale vorm, of opgeslagen worden in een geautomatiseerde gegevensbank, behoudens voorafgaande en geschreven toestemming van de uitgever.


GV/SV/2011 - 3 - E.204.A

1 Inleiding .............................................................................................................................. 5 1.1 Situering AREI........................................................................................................................ 5 1.2 Situering EN 60439-reeks EN 61439 ................................................................................ 6 1.3 Situering EN 60204-1............................................................................................................. 7

2 Definities............................................................................................................................. 8 2.1 EN 60204-1 ............................................................................................................................ 8 2.2 IEC 61439-1 ......................................................................................................................... 12

3 EN 61439-1 EN 60204-1 ............................................................................................. 16 3.1 Bord...................................................................................................................................... 16

3.1.1 Bordkenmerken klasse ............................................................................................. 16 3.1.2 IP-graden ..................................................................................................................... 17 3.1.3 Leidinginvoer................................................................................................................ 21 3.1.4 Stroomrails art. 8.6.3 EN 61439-1 ............................................................................... 22 3.1.5 EN 61439-1 EN 60204-1........................................................................................... 26

3.2 Netscheider .......................................................................................................................... 27 3.2.1 Kenmerken................................................................................................................... 27 3.2.2 Indien vermogenscheider............................................................................................. 32 3.2.3 IP-graden ..................................................................................................................... 35 3.2.4 Aansluiting.................................................................................................................... 36 3.2.5 EN 61439-1 EN 60204-1........................................................................................... 36

3.3 Overstroombeveiligingen ..................................................................................................... 37 3.3.1 Automaten - technische karakteristieken..................................................................... 37 3.3.2 Smeltveiligheden - technische karakteristieken........................................................... 40 3.3.3 IP-graden ..................................................................................................................... 43 3.3.4 Aansluitingen................................................................................................................ 43 3.3.5 EN 61439-1 EN 60204-1 ......................................................................................... 46

3.4 Contactoren.......................................................................................................................... 47 3.4.1 Technische karakteristieken ........................................................................................ 47 3.4.2 IP-graden ..................................................................................................................... 55 3.4.3 Aansluitingen................................................................................................................ 55 3.4.4 EN 61439-1 EN 60204-1 ......................................................................................... 55

3.5 Stuurtransfo 40 VA............................................................................................................... 56 3.5.1 Technische karakteristieken ........................................................................................ 56 3.5.2 IP-graden ..................................................................................................................... 60 3.5.3 Aansluitingen................................................................................................................ 60 3.5.4 EN 61439-1 EN 60204-1 ......................................................................................... 60

3.6 Drukknoppen........................................................................................................................ 61 3.6.1 Kenmerken................................................................................................................... 61


GV/SV/2011 - 4 - E.204.A

3.6.2 IP-graden ..................................................................................................................... 66 3.6.3 Aansluitingen................................................................................................................ 67 3.6.4 EN 61439-1 EN 60204-1 .......................................................................................... 68

3.7 Potentiaalvereffeningen ....................................................................................................... 72 3.7.1 Kenmerken................................................................................................................... 72 3.7.2 IP-graden ..................................................................................................................... 73 3.7.3 Aansluitingen................................................................................................................ 73 3.7.4 EN 61439-1 EN 60204-1 ......................................................................................... 75

3.8 Externe leidingen ................................................................................................................. 76 3.8.1 Kenmerken................................................................................................................... 76 3.8.2 IP-graden ..................................................................................................................... 84 3.8.3 aansluitingen ................................................................................................................ 84 3.8.4 EN 61439-1 EN 60204-1 ......................................................................................... 84

3.9 Motoren ................................................................................................................................ 84 3.9.1 Kenmerken................................................................................................................... 84 3.9.2 Elektromotoren en bijbehorende uitrusting .................................................................. 85 3.9.3 IP-graden ..................................................................................................................... 86

3.10 Stopcontacten en verlichting................................................................................................ 88 3.10.1 Stopcontacten .............................................................................................................. 88 3.10.2 Verlichting .................................................................................................................... 95

3.11 Schemas, gegevens en attesten......................................................................................... 97 3.11.1 Schemas EN 60204-1 art. 17...................................................................................... 97

3.12 Controles en proeven......................................................................................................... 101 3.12.1 Controles.................................................................................................................... 101 3.12.2 Wie voert de controles uit? ........................................................................................ 101

4 Bijlagen........................................................................................................................... 103 4.1 Beknopt overzicht van beide normen................................................................................. 103 4.2 Belangrijke pictogrammen.................................................................................................. 104 4.3 Berekeningsvoorbeeld ....................................................................................................... 105

4.3.1 TN-S Rekenvoorbeeld ............................................................................................... 105 4.3.2 Tabellen ..................................................................................................................... 113

4.4 Overeenkomst bordenbouwer en eindklant ....................................................................... 121 4.5 Borden vormen................................................................................................................ 122 4.6 Routine testen .................................................................................................................... 125


GV/SV/2011 - 5 - E.204.A

1 Inleiding 1.1 Situering AREI

Het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties) via het KB 10/03/1981 heeft kracht van wet. Het AREI werd afgeleid van de IEC 60364 voorwaarden voor laagspanningsinstallaties in gebouwen. Zo ook de NEN 1010, de VDE0100, de NFC15-100 e.a. Van deze IEC-norm maakt Cenelec HDs. HD staat voor Harmonisatie Document. Een HD heeft juridisch dezelfde waarde als een Europese norm (EN). De SPECIFIEKE normen mbt machines, toestellen, borden e.d. hebben voorrang op het AREI. Zie art. 5.01, art. 7b, art .9.02. Deze artikels zeggen: Art. 5.01 Veilig elektrisch materieel

In een elektrische installatie mogen slechts veilige machines, toestellen en leidingen aangewend worden. Dit wil zeggen dat ze moeten gebouwd zijn volgens de regels van goed vakmanschap en dat ze in geval van foutloze installatie en onderhoud, en toepassing volgens hun bestemming, zowel de veiligheid van personen als het behoud van goederen niet in gevaar mogen brengen.

Art. 7 b) hetzij wanneer het conform de normen is, door de Koning gehomologeerd of door het B.I.N. geregistreerd.

Art. 9 Elektrische installaties 01. Nominale spanning

Elektrische installaties moeten in al hun onderdelen ontworpen en uitgevoerd worden in functie van hun nominale spanning.

02. Regels van goed vakmanschap gelijkvormigheid met de normen Indien er normen bestaan, gehomologeerd door de Koning of geregistreerd door het B.I.N., moeten ze beschouwd worden als regel van goed vakmanschap.

Uit deze 3 artikels kan men afleiden dat de geharmoniseerde Europese normen, MOETEN aanzien worden als regels van de kunst. Elke elektrische installatie wordt gevoed via een VERDEELBORD. De basisnormen voor LS-borden vindt men in de EN 60439-reeks zie IEC 61439-reeks.


GV/SV/2011 - 6 - E.204.A

IEC 60439 IEC 61439

LS-schakelen verdeelinrichtingen

Deel 1 algemene regels Deel 1 algemene regels

Deel 2 bijzondere eisen voor railkokersystemen Deel 2 vermogenscheiders en vermogenschakelaars + lastschakelaars en/of lastscheiders met hun mogelijke combinaties

Deel 3 bijzondere eisen voor LS-borden toegankelijk voor ondeskundig personeel

Deel 3 bijzondere eisen distributiekasten

Deel 4 bijzondere eisen voor bouwkasten Deel 4 bijzondere eisen voor bouwkasten

Deel 5 bijzondere eisen voor vermogenverdeling via het openbaar net (voetpadkasten)

Deel 5 bijzondere eisen voor vermogenverdeling via het openbaar net (voetpadkasten)

Deel 6 bijzondere eisen voor railkokersystemen

De Europese bijbel voor elektrische installaties van machines (eenvoudige en complexe) is de EN 60204.1. Borden en machines bevatten overstroombeveiligingen en diverse soorten schakelaars. Hiervoor heeft Europa de EN 60947-reeks opgesteld.

EN 60947-1 Deel 1 LS-schakelaars algemeenheden EN 60947-2 Deel 2 Circuit-breakers EN 60947-3 Deel 3 Schakelaars, scheiders, gecombineerde eenheden van

schakelaars/scheiders en smeltveiligheden EN 60947-4 Deel 4 Schakelaars en aanzetten van motoren EN 60947-5 Deel 5 Stuurstroomkringen en schakelelementen EN 60947-6 Deel 6 Meervoudige functieschakelaars / besturings- en

beveiligingsschakelaars EN 60947-7 Deel 7 Aanvullende apparatuur aansluitblokken voor Cu-geleiders

1.2 Situering EN 60439-reeks EN 61439

De EN 60439-1 is een GEHARMONISEERDE EUROPESE NORM. Deze is opgesteld door CENELEC, dwz Comit Europen de Normalisation Electricit. Cenelec kreeg de opdracht van de Europese Economische Unie of Gemeenschap (EEG). Deze EEG schreef en schrijft Economische richtlijnen. Doel van deze richtlijnen: zij regelen het vrij verkeer van goederen en/of producten in Europa. Alle economische richtlijnen MOETEN door alle lidstaten omgezet worden in een nationale regelgeving. Inhoudelijk moeten economische richtlijnen in alle lidstaten identiek zijn.


GV/SV/2011 - 7 - E.204.A

De wettelijk na te leven eisen of voorwaarden worden beschreven in de bijlage 1 van de economische richtlijn. Deze eisen zijn bindend voor ALLE fabrikanten en/of ontwerpers van toestellen en/of producten die onder het toepassingsgebied vallen van n of meerdere economische richtlijnen. Ter ondersteuning van de meestal algemene en vage wettelijke eisen geeft in een aantal gevallen de EEG aan het CEN of CENELEC de opdracht een Europese norm te schrijven. Als deze norm door ALLE lidstaten wordt erkend als DE REGEL VAN DE KUNST voor wat het desbetreffend onderwerp betreft, dan wordt die norm geharmoniseerd en verschijnt deze als dusdanig in het Europees Publicatieblad. ALS een geharmoniseerde norm gevolgd wordt, dan bestaat per definitie het vermoeden dat men conform is met de essentile eisen van de bijlage 1 van de desbetreffende richtlijn voor wat het desbetreffend onderwerp betreft. MAAR men moet geen geharmoniseerde normen volgen! Samengevat: ALS een bord samengesteld en gebouwd wordt conform de EN 60439-1, dan beantwoordt dit bord aan de eisen gesteld door art. 5.01 + 7.b + 9.02 van het AREI en mag het ZEKER aangewend worden. Tussen het MOGEN KOPEN en IN DIENST STELLEN is er evenwel nog een GROOT VERSCHIL. De verantwoordelijke voor de INDIENSTNAME is de werkgever. De werkgever mag enkele arbeidsmiddelen in dienst stellen als die de NODIGE waarborgen voor veiligheid bieden. Bv. een bord met IP-graad 23, een afschakelvermogen van 6000 A volgens de EN 60898, bedoeld voor een TN-S net enz., kan NIET de veiligheid waarborgen in een IT-net met verdeelde nul waar een IP44 nodig is, en als het kortsluitvermogen op de plaats van opstelling 20 kA is, is er ook een probleem.

1.3 Situering EN 60204-1

Wat de EN 60439-1 betekent voor elektrische borden, betekent de EN 60204-1 voor wat de elektrische installaties van eenvoudige of complexe machines bevat. Ook nu zijn de art. 5.01 + 7.b + 9.02 van het AREI de redenen en motivatie voor het naleven van de EN 60204-1. De EN 60204-1 is te aanzien als DE BIJBEL voor de elektrische installatie van machines. Europese normen worden geschreven in het Frans, Engels of Duits. De officile vertaling vanuit de ENE gekozen taal, zal ten allen tijde voor problemen blijven zorgen.

Nota: EN 60439-1 EN 61439-1. Op dit moment mogen ze beiden nog toegepast worden. Straks blijft

enkel de EN 61439-14 nog over (01/11/2014).


GV/SV/2011 - 8 - E.204.A

2 Definities 2.1 EN 60204-1

Hierna volgen een aantal definities uit de EN 60204-1 versie 2006, via de NEN EN 60204-1 (een Belgische Vlaamse vertaling is er niet).

- Art. 3.1 bedieningsorgaan deel van een toestel waarop handmatig een bedieningsactie wordt uitgevoerd

Nota: Het bedieningsorgaan kan zijn uitgevoerd als hendel, knop, drukknop, rol, stoter enz. Er bestaan enkele bedieningsmogelijkheden waarbij geen externe kracht noodzakelijk is, maar

slechts een handeling.

- Art. 3.3 - afscherming onderdeel dat bescherming biedt tegen directe aanraking vanuit elke gebruikelijke toegangsrichting

- Art. 3.8 - stuurstroomketen (van een machine) stroomketen voor de besturing met inbegrip van de bewaking van een machine en de elektrische uitrusting

- Art. 3.9 - besturingstoestel toestel dat zich in de stuurstroomketen bevindt en wordt gebruikt om de machine te besturen (bijvoorbeeld standopnemers, met de hand bediende stuurstroomschakelaars, relais, magneetschakelaars, magnetisch bediende kleppen)

- Art. 3.10 - schakelmaterieel schakeltoestellen en de combinatie ervan met bijbehorende besturings-, meet-, beveiligings- en regelapparatuur, tevens samenstellingen van zulke toestellen en uitrusting met bijbehorende doorverbindingen, accessoires, omhullingen en ondersteunende constructies, welke in principe zijn bedoeld voor het besturen van elektrische energie verbruikende toestellen

- Art. 3.11 - bestuurde stop stopzetten van de beweging van een machine, waarbij de elektrische energie op de aandrijforganen aanwezig blijft

- Art. 3.12 - directe aanraking aanraking van actieve delen door personen of levende have


GV/SV/2011 - 9 - E.204.A

- Art. 3.13 - gedwongen schakelende contacten (in schakeltoestel) bereiken van contactscheiding als rechtstreeks gevolg van een gespecificeerde beweging van het schakeltoestel door starre delen (bijvoorbeeld niet afhankelijk van veren)

- Art. 3.16 - elektronische uitrusting dat deel van de elektrische uitrusting dat stroomketens bevat die hoofdzakelijk zijn uitgevoerd met elektronische toestellen en onderdelen

- Art. 3.17 - noodstoptoestel handmatig bediend toestel dat wordt gebruikt om een noodstopfunctie in te leiden

- Art. 3.18 - nooduitschakeltoestel handmatig bediend toestel dat wordt gebruikt om bij risico van elektrische schok of een ander risico van elektrische oorsprong, de elektrische voeding naar de installatie of een deel daarvan te onderbreken

- Art. 3.20 - omhulsel deel dat uitrusting tegen bepaalde invloeden van buiten beschermt en in elke richting tegen directe aanraking beschermt. De EN 60529 zeg tin art. 3.1: a) Omhulsels beschermen personen of levende have tegen toegang tot gevaarlijke delen. b) Afschermingen, vormen van openingen of eventuele andere middelen welke aan het

omhulsel zijn bevestigd of door de omhulde uitrusting worden gevormd die geschikt zijn om het binnendringen van de gespecificeerde testpennen te voorkomen of te beperken, worden beschouwd als deel van het omhulsel, tenzij deze zonder gebruikmaking van een sleutel of gereedschap kunnen worden verwijderd.

c) Voorbeelden van omhulsels zijn: een kast of doos, op de machine gemonteerd of los van de machine; een compartiment bestaande uit een omhulde ruimte binnen de machineconstructie.

- Art. 3.21 - uitrusting materialen, bevestigingstoestellen, inrichtingen, toestellen, houders, apparaten en dergelijke, die worden gebruikt als onderdeel van of in samenhang met de elektrische uitrusting van machines

- Art. 3.22 - potentiaalvereffening elektrische verbindingen tussen geleidende delen teneinde te komen tot spanningsvereffening

- Art. 3.23 - aanraakbaar geleidend deel geleidend deel van de elektrische uitrusting dat kan worden aangeraakt en onder normale bedrijfsomstandigheden niet onder spanning staat maar door een defect wel onder spanning kan komen


GV/SV/2011 - 10 - E.204.A

- Art. 3.24 - vreemd geleidend deel geleidend deel dat geen deel uitmaakt van de elektrische installatie en dat oorzaak kan zijn van potentiaalversleping, in het algemeen versleping van de aardpotentiaal

- Art. 3.25 - storing einde van de mogelijkheid van een onderdeel om de vereiste functie te vervullen

Opm. Na storing heeft het onderdeel een defect. "Storing" is een gebeurtenis, terwijl "defect" een toestand is. De voor deze term gegeven definitie geldt niet voor onderdelen die uitsluitend uit programmatuur

bestaan. In de praktijk worden de termen "defect" en "storing" vaak als synoniemen gebruikt.

- Art. 3.28 - gevaar mogelijke bron van letsel of gezondheidsschade

Opm. De term gevaar kan nader worden aangeduid met de oorsprong ervan (bijvoorbeeld: mechanisch

gevaar, elektrisch gevaar) of met de aard van de mogelijke schade (bijvoorbeeld: gevaar van elektrische schok, snijwonden, vergiftiging, brand).

Het in deze definitie behandelde gevaar: is f permanent aanwezig tijdens het bedoelde gebruik van de machine (bijvoorbeeld

beweging van gevaarlijke bewegende delen, elektrische boogontlading tijdens het lassen, ongezonde houding, geluidemissies, hoge temperatuur);

f kan onverwacht optreden (bijvoorbeeld: ontploffing, gevaar van beknelling ten gevolge van een onbedoelde resp. onverwachte start, uitworp ten gevolge van breuk, val ten gevolge van versnelling resp. vertraging).

- Art. 3.29 - indirecte aanraking aanraking door personen of levende have van aanraakbare geleidende delen die door een defect actief zijn geworden

- Art. 3.32 - vergrendeling/blokkering (als veiligheidsvoorziening) voorziening die zorgt voor de onderlinge verbinding tussen de afscherming(en) of toestel(len) met het besturingssysteem en/of alle of een deel van de elektrische voeding naar de machine

- Art. 3.33 - actief deel stroomgeleider die of geleidend deel dat is bedoeld om bij normaal gebruik onder spanning te staan, met inbegrip van een nulleider maar, volgens afspraak, geen PEN-leiding

- Art. 3.34 - machineaandrijving krachtmechanisme bedoeld om de machine bewegingen te doen uitvoeren


GV/SV/2011 - 11 - E.204.A

- Art. 3.35 - machine groep van met elkaar verbonden delen of onderdelen, waarvan er ten minste n kan bewegen, voorzien van de bijbehorende machineaandrijvingen, stuurstroomketens en hoofdstroomketens, die voor een bepaalde toepassing zijn samengevoegd, in het bijzonder voor het verwerken, bewerken, verplaatsen of verpakken van een materiaal De term "machine" geldt tevens voor een groep machines die, voor het bereiken van n bepaald doel, zo zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als n geheel functioneren.

- Art. 3.36 - markering tekens of opschriften die primair zijn bedoeld voor de identificatie van uitrusting, onderdelen en/of toestellen, die tevens bepaalde eigenschappen kunnen weergeven

- Art. 3.45 - beschermingsleiding stroomgeleider die bij sommige maatregelen ter bescherming tegen elektrische schok is vereist om een elektrische verbinding tot stand te brengen tussen: aanraakbare metalen delen; vreemde geleidende delen; hoofdaardklem (PE).

- Art. 3.46 - redundantie toepassing van meer dan n toestel of systeem of deel van een toestel of systeem om ervoor te zorgen dat, in geval n ervan niet juist functioneert, een ander beschikbaar is om die functie te vervullen

- Art. 3.48 - risico combinatie van de kans dat schade optreedt (te weten letsel of gezondheidsschade) en de ernst van die schade

- Art. 3.49 - beveiligingsmiddel beveiliging of beschermend toestel dat wordt gebruikt in een veiligheidsfunctie om personen tegen gevaar te beschermen

- Art. 3.50 - beveiliging veiligheidsmaatregelen met beveiligingsmiddelen die zijn bedoeld om personen te beschermen tegen gevaar dat in redelijkheid niet geheel kan worden weggenomen of tegen risicos die niet voldoende door een inherent veilig ontwerp kunnen worden verkleind

- Art. 3.52 - kortsluitstroom overstroom ten gevolge van een kortsluiting door een defect of een onjuiste verbinding in een stroomketen


GV/SV/2011 - 12 - E.204.A

- Art. 3.53 - (elektrotechnisch) deskundige persoon met relevante opleiding, vaardigheden en ervaring die hem of haar in staat stellen, risico's waar te nemen en gevaren te vermijden die met elektriciteit samenhangen

- Art. 3.54 - leverancier persoon of bedrijf (bijvoorbeeld fabrikant, aannemer, installateur, samensteller) die de uitrusting of diensten die bij de machine behoren, levert

Opm. De organisatie van de gebruiker kan ook optreden in de hoedanigheid van leverancier aan

zichzelf.

- Art. 3.55 - schakeltoestel toestel dat is ontworpen voor het in- en/of uitschakelen van de stroom in n of meer stroomketens

Opm. Met een schakeltoestel kunnen n of beide handelingen worden verricht.

- Art. 3.56 - niet-bestuurde stop stopzetten van de beweging van een machine door de machineaandrijving niet langer te voorzien van elektrische energie

Opm. Deze definitie duidt niet op een bepaalde toestand van andere (bijvoorbeeld niet-elektrische)

toestellen met stopfunctie, bijvoorbeeld mechanische of hydraulische remmen die buiten het toepassingsgebied van deze norm vallen.

- Art. 3.57 - gebruiker persoon of bedrijf welke de machine en bijbehorende elektrische uitrusting gebruikt

2.2 IEC 61439-1

Nota: Meerdere definities van de EN 60204-1 zijn nagenoeg 100 % identiek met deze van de EN

61439-1. Deze definities zijn in deze rubriek dan NIET herhaald.

- Art. 3.1.1 Schakel- en verdeelinrichting voor laagspanning combinatie van n of meer laagspanningsschakeltoestellen met de daarbij behorende meet-, signalerings-, beveiligings- en besturingscomponenten enz. die onder de verantwoordelijkheid van de fabrikant met alle inwendige elektrische en mechanische verbindingen en constructiedelen volledig zijn samengebouwd.


GV/SV/2011 - 13 - E.204.A

- Art. 3.1.5 rail geleider met lage impedantie waarop verscheidene elektrische netwerken afzonderlijk kunnen zijn aangesloten.

- Art. 3.2 aanbouwonderdelen van samenstellingen

- Art. 3.2.1 vast onderdeel onderdeel bestaande uit samengestelde componenten en met draad aan een gemeenschappelijk onderstel aangesloten en dat is ontworpen voor een vaste installatie.

- Art. 3.2.2 verplaatsbaar onderdeel onderdeel dat compleet van een samenstelling kan worden verwijderd en vervangen terwijl de kring waarop het is aangesloten onder spanning blijft

- Art. 3.2.3 - verbonden stand stand van een verplaatsbaar onderdeel wanneer het volledig is verbonden voor zijn voorziene functie

- Art. 3.2.4 - verplaatste stand Stand van een verplaatsbaar onderdeel wanneer het uit de samenstelling is, en er mechanisch en elektrisch van gescheiden is

- Art. 3.2.5 - invoeg tussenstuk onderdeel dat het invoegen van een verplaatsbaar onderdeel op een plaats die daarvoor niet is geschikt, vermijdt

- Art. 3.2.6 - vaste aansluiting een aansluiting die wordt gemaakt of verbroken met behulp van gereedschap

- Art. 3.2.9 - compartiment omsloten sectie of subsectie behalve de openingen nodig voor een kruising, controle of ventilatie

- Art. 3.3 - uitwendige vormgeving van de samenstellingen

- Art. 3.3.1 - open samenstelling samenstelling bestaande uit een structuur die het elektrisch materiaal ondersteunt (draagt), met de onderdelen van het elektrisch materiaal onder stroom

- Art. 3.5 - installatievoorwaarden voor samenstellingen


GV/SV/2011 - 14 - E.204.A

- Art. 3.5.1 - samenstelling voor binneninstallatie Samenstelling ontworpen om te worden gebruikt op plaatsen waar de binnenwerkingsvoorwaarden beschreven in art. 7.1 van de norm zijn vervuld

- Art. 3.5.2 - samenstelling voor buiteninstallatie samenstelling ontworpen om te worden gebruikt op plaatsen waar de buitenwerkingsvoorwaarden beschreven in art. 7.1 van de norm zijn vervuld

- Art. 3.5.3 - vaste (stilstaande) samenstelling samenstelling ontworpen om op zijn plaats te worden vastgezet, bv. in de vloer of op de muur en om te worden gebruikt op die plaats

- Art. 3.5.4 - verplaatsbare samenstelling samenstelling ontworpen om gemakkelijk te kunnen verplaatst worden van n plaats naar een andere.

- Art. 3.6 - isolatiekarakteristieken

- Art. 3.6.1 - vrije ruimte de afstand tussen twee geleidende onderdelen langs een gespannen draad de kortste weg tussen deze geleidende onderdelen

- Art. 3.6.2 - kruipafstand de kortste afstand langs de oppervlakte van het isolatiemateriaal tussen twee geleidende onderdelen

- Art. 3.6.3 - overspanning Iedere spanning met een piekwaarde hoger dan de overeenkomende piekwaarde van de maximum vaste toestandspanning bij normale werkingsvoorwaarden

- Art. 3.6.4 - tijdelijke overspanning overspanning bij een vermogenfrequentie van relatief lange duur (meerdere seconden)

- Art. 3.6.5 - kortstondige overspanning overspanning van korte duur (enkele milliseconden of minder, oscillerend of niet oscillerend (slingerend of niet), gewoonlijk zeer vochtig)

- Art. 3.6.8 - pollutie (bevuiling, bezoedeling) iedere toevoeging van een vaste, vloeibare of gasachtige vreemde materie, wat kan resulteren in een vermindering van de dilektrische sterkte of oppervlakte weerstand van de isolatie


GV/SV/2011 - 15 - E.204.A

- Art. 3.6.9 - pollutiegraad (van de omgevingsvoorwaarden) overeengekomen getal gebaseerd op de hoeveelheid geleidend of hydroscopisch stof, geoniseerd gas of zout, en de relatieve vochtigheid en zijn de frequentie van of het voorkomen ervan resulterend in hygroscopische absorptie of condensatie van vochtigheid wat leidt tot een vermindering van de dilektrische sterkte en/of oppervlakte weerstand


GV/SV/2011 - 16 - E.204.A

Metalen schakelen verdeelbord

Toepassing: industrie Ue 690 V Ui 1000 V IP 55 zonder ventilatie Icw 80 kA/1sec

3 EN 61439-1 EN 60204-1 3.1 Bord

3.1.1 Bordkenmerken klasse

- Klasse 1-borden hebben een MASSA dewelke moet geaard worden. De omhulling is in elektrisch geleidend materiaal, dwz metaal (meestal staal). Voordelen: Ze zijn robuust Zijn stralingsbestendig (EMC) Nadelen: De bescherming tegen indirecte aanraking moet gewaarborgd worden via

stroomopwaartse maatregelen Monopolaire kabels invoeren (EMC) kan een probleem zijn

- Klasse II-borden Dit zijn de zogenoemde DUBBEL GESOLEERDE BORDEN (of totale isolatie).

Symbool: Deze borden mogen niet geaard worden. Voordelen: De bescherming tegen indirecte aanraking van het bord zelf, is per definitie gewaarborgd Monopolaire kabels invoeren is geen probleem Nadelen: Magnetische en elektrische velden kunnen in het bord storingen tot gevolg hebben


GV/SV/2011 - 17 - E.204.A

Waar gebruikt: Tertiaire sector zoals hotels , werkplaatsen, sporthallen, ziekenhuizen enz.

Nota: De INTERNE PE-installatie is te realiseren volgens de regels van de kunst.

3.1.2 IP-graden

- De IP-graad wordt gevormd door de volgende uitwendige invloedsfactoren: AE: binnendringen van vreemde vaste lichamen. Dit is het eerste cijfer van de IP en

gaat van 0 t/m 6. 0 = geen bescherming 6 = volledig stofdicht

AD: binnendringen van vloeistoffen. Dit is het 2e cijfer van de IP en gaat van 0 t/m 8 0 = geen bescherming 8 =volledig waterdicht tot diept van 1 m

AG: schokbelasting. Wordt uitgedrukt via IK gevolgd door een cijfer of getal. Bv. IP44.7

- Om de bescherming tegen directe aanraking te garanderen op toestellen en apparaten, maakt de EN 60529 gebruik van 4 letters, te weten: A = handrugveilig B = vingerveilig. De testvinger heeft een diameter van 12 mm en een lengte van 8 cm C =toestelveilig. Dit is een schroevendraaier van doorsnede van 2,5 mm en een lengte

van 10 cm D = draad- of kindveilig. Dit is een stijve Cu-draad met diameter van 1 mm en een lengte

van 10 cm


GV/SV/2011 - 18 - E.204.A

IP-graad 1ste cijfer IP Voorwaarden Voorbeeld Bescherming van personen 0 Geen voorwaarden

Geen bescherming

1 Een sfeer met 50 mm mag niet kunnen binnendringen.

Handrug

2 Een sfeer van 12,5 mm mag niet binnen kunnen en moet op voldoende afstand van delen onder spanning blijven.

Vingerveilig

3 Schroevendraaier met 2,5 mm mag niet kunnen binnendringen.

Werktuigveilig

4 Draad van 1 mm

Draadveilig of kindveilig

5 Stof mag niet kunnen binnendringen.


6 Totaal stofdicht



GV/SV/2011 - 19 - E.204.A

Bescherming tegen het binnendringen van vloeistoffen 2de cijfer

0 niet beschermd geen speciale bescherming

1 beschermd tegen verticaal vallende waterdruppels de waterdruppels die verticaal vallen mogen geen schadelijke

invloed hebben.

2 beschermd tegen vallende waterdruppels voor maximale helling van 15 de verticaal vallende waterdruppels mogen geen schadelijke gevolgen hebben wanneer het omhulsel tot op 15 van zijn normale stand is gebogen.

3 beschermd tegen waterval in regen waterdruppels die vallen onder een hoek kleiner dan 60

mogen geen schadelijke invloed hebben.

4 beschermd tegen waterprojecties het uit een willekeurige richtingopspattend water mag geen

schadelijke invloed hebben.

5 beschermd tegen waterstralen het uit een willekeurige richting opspattend water mag geen

schadelijke invloed hebben.

6 beschermd tegen stortzee bij hoge zee of onder invloed van krachtige waterstralen, mag

het water niet in schadelijke hoeveelheid in het omhulsel dringen.

7 beschermd tegen de gevolgen van onderdompeling het indringen van water in schadelijke hoeveelheid binnen het

in water gedompeld omhulsel onder druk en gedurende een bepaalde tijd, mag niet mogelijk zijn.

8 beschermd tegen langdurige onderdompeling het materiaal is geschikt voor langdurige onderdompeling in

water onder de door de fabrikant voorgeschreven omstandigheden.


GV/SV/2011 - 20 - E.204.A

Supplementaire letter

IP Voorwaarden Voorbeeld Bescherming R.A. A 50 mm mag geen naakte delen kunnen

aanraken.

Handrugveilig

B Testvinger 8 cm lang 12 mm mag geen naakte delen kunnen raken.

Vingerveilig

C Draad 2,5 mm lengte 10 cm mag geen naakte delen raken.

Werktuigveilig

D Draad 1 mm lengte 10 cm mag geen naakte delen kunnen raken.

Draadveilig

IPX6


GV/SV/2011 - 21 - E.204.A

IPX4

3.1.3 Leidinginvoer

Dit gebeurt meestal via wartels. Ifv het type bord zijn wartels van de klasse 1 of klasse 2 te kiezen. De wartels moeten gekozen worden ifv de diameter van de door te voeren leiding. Immers de te voorziene IP-graad mag niet geschaad worden via de leidinginvoer. Als monoleidingen worden ingevoerd in borden van de klasse 1, kan het noodzakelijk zijn een niet magnetisch geleidende plaat te voorzien, in de plaats van de weggezaagde stalen plaat uit het bord, om gevaarlijke inductiespanningen te voorkomen.


GV/SV/2011 - 22 - E.204.A

3.1.4 Stroomrails art. 8.6.3 EN 61439-1

Een stroomrail is een geleider met een lage impedantie waarop meerdere elektrische kringen afzonderlijk kunnen aangesloten worden. Bijvoorbeeld:

De rails worden bevestigd op isolerende systemen, die bepaalde thermische invloeden en dynamische krachten moeten kunnen verdragen. De afstand tussen de isolerende steunen is functie van de te verwachten Icc piek (piekkortsluitstroom). De ontstane kracht bij kortsluiting is recht evenredig met Icc piek in het kwadraat.

Voorbeeld 1: Icc piek = 50 kA Rail 50x5 D 25 cm 75x5 D 30cm

Rail 2(50x5) D 45cm 2(75x5) D 50cm

Merk op: IP 30 320A IP 55 250A logisch natuurlijk

D is variabel, met een max waarde voor elke Icc piek E = constante (= 7.5cm)


GV/SV/2011 - 23 - E.204.A

- Basisfilosofie rails Elk merk geeft van zijn systeem de toegelaten maximale waarden op, voor de afstand(en)

i.f.v. de Icc piek, de opstelling van de rails verticaal of horizontaal en het soort isolatoren.

- IEC 60865.1 ed. 2.0 (1993) Short-circuit currents calculation of effects part 1 definitions and calculation methods

- IEC 60865.2 ed. 2.0 (1994) Short-circuit currents calculation of effects part 2 examples of calculation

Kortsluitvastheid van het ALSB Mogelijkheid 1

De Cu-rails worden UIT ELKAAR geduwd.


GV/SV/2011 - 24 - E.204.A

Mogelijkheid 2

De Cu-rails worden NAAR ELKAAR TOE getrokken.

Een Icc wordt gemaakt op een bepaald moment. Dit moment is bepalend voor AANTREKKEN voorbeeld 2 WEGDUWEN voorbeeld 1


GV/SV/2011 - 25 - E.204.A

- Meest toegepaste railopstelling in borden.

F = 81 22,04 10LI IS

in kg

I1 = I2 = Ieff L = lengte van de rails tussen 2 isolatoren. S = afstand tussen L1 en L2

I = 1,8 . 2 effI


GV/SV/2011 - 26 - E.204.A

Bv. met Icc = 36 kA Dit is trafo 1000 kVA met Ucc 4 % Wordt Ip = 1,8 x 1,4 x 36 = 90 kA

F is 2,04 x 90 . 106 . 502

. 10-8

F = 4,131 TON De plaatsingswijze van de rails, de onderlinge afstand van de isolatoren, en de afstand s zijn belangrijke parameters. Deze invloeden zijn uit de hogergenoemde formule geweerd. Het gaat hier dus om een principile benadering.

3.1.5 EN 61439-1 EN 60204-1

- EN 61439-1 De EN 61439-1 is de basisnorm voor borden in het algemeen. Deze norm is geharmoniseerd. Deze norm behandelt de constructie-eisen van het bord, zonder aandacht te hebben

voor de externe installatie (binnen zekere grenzen). Een bord is bedoeld voor gebruik in welbepaalde uitwendige invloedsfactoren.

- EN 60204-1 Deze norm is bedoeld voor de elektrische installaties van machines, eenvoudige en

complexe, en zo ook voor arbeidsmiddelen. De norm is geharmoniseerd. Deze norm beperkt zich niet alleen tot het machinebord, maar beschrijft ook de

voorwaarden voor de externe leidingen, motoren, toebehoren zoals stopcontacten en verlichting.

De EN 60204-1 verwijst in art. 2 naar de EN 61439-1 als DE regel van de kunst voor bordenbouw.

De art. 9 + 10 van de EN 60204-1 besteden bijzonder veel aandacht aan de stuurkringen, maw de combinatie van de EN 61439-1 + EN 60204-1 kunnen leiden tot een perfect machinebord, conform de essentile eisen van de bijlage 1 van: De machinerichtlijn 2006/42/EG De arbeidsmiddelenrichtlijn 95/63/EG De laagspanningsrichtlijn 2006/95/EG


GV/SV/2011 - 27 - E.204.A

3.2 Netscheider

3.2.1 Kenmerken 3.2.1.1 Indien lastscheider

Symbool: Constructienorm EN 60947-3 Karakteristieken indien 40 A IN 125 A Ith = IN = 63 A

Ui = 690 V Uimp 8 kV Dynamische Icc vastheid 10 kA Icw 3 kA 1 sec Afschakelvermogen 50 kA 400 V? IPXXB Kan desgevallend benut worden als noodstop. Plaatsing: zie 3.1.1.

Schakelklasse AC23A bij 400 V voor 50 A AC22 A bij 400 V voor 63 A

Elektrische levensduur: zie fabrikant


GV/SV/2011 - 28 - E.204.A

- Netscheider 63 A


GV/SV/2011 - 29 - E.204.A


GV/SV/2011 - 30 - E.204.A

- Lastschakelaar - lastscheider

Scheiding houdt in: een dilektrische test dewelke Uimp (schokgolfspanning) bepaalt. Deze is typisch

voor de OPENINGSAFSTAND van de contacten in de lucht, bv. Uimp is 8 kV bij Ue 400/690 V

een voldoende stevigheid van de besturingsorganen en van de positiebepaling, teneinde de MECHANISCHE BETROUWBAARHEID te kunnen waarborgen.


GV/SV/2011 - 31 - E.204.A

- EN 60947-3 - karakteristieken


GV/SV/2011 - 32 - E.204.A

3.2.2 Indien vermogenscheider

Symbool: Constructienorm EN 60947-2 Ith = IN = 63 A standaardtype Ui = 750 V Uimp 8 kV Ue 690 V Ics = Icu als Ue = 500 V Elektrische levensduur bij In = 4000 schakelingen Gebruikscategorie A dwz NIET bedoeld voor een selectieve beveiliging


GV/SV/2011 - 33 - E.204.A

- EN 60947-2 Gebruikscategorie

A: Toestellen die NIET SPECIFIEK voorzien zijn om chronometrische selectiviteit te waarborgen.

B: Toestellen die WEL voorzien zijn om een chronometrische selectiviteit te waarborgen. Bijkomende karakteristieken zullen op een dergelijke schakelaar aanwezig moeten zijn.

Art. 7.3 EMC Omgeving A: bedoeld voor netten, plaatsen, installaties op private LS bevattend

bronnen met sterke straling.

Omgeving B: bedoeld voor publieke netten op LS, huishoudelijke, commercile en licht industrile installaties.

Vermogenschakelaars moeten immuun zijn voor EMC op industrile frequenties.

Art. 5.2 Markeringen Ze moet volgende gegevens bevatten: IN waarde

indien geschikt voor scheiding: aanduiden via symbool aanduiding O - I naam van de fabrikant type of serienummer EN 60 947.2 indien overeenkomstigheid met de norm bestaat gebruikscategorie (AC 23 A of AC 23B) gebruiksspanning Ue frequentie en/of AC-DC Ics en Icu bij Ue Icw en tijd overeenstemmend met gebruikscat. B In- en uitgangsklemmen aanduiding Neuter met N indien hij aanwezig is

PE-klemaanduiding Referentietemperatuur voor de thermische, niet gecompenseerde uitschakelaars,

als deze verschillend is van 30 C.

Info die op de kenplaat mag of in catalogus


GV/SV/2011 - 34 - E.204.A

Icm (toegekend sluitvermogen bij Icc indien groter dan) Ui (toegekende isolatiespanning, als ze groter is dan de maximaal toegekende

gebruiks-spanning) vervuilingsgraad, indien ze verschillend is van 3 Ithe (toegekende conventionele thermische stroom) toegekende IP-graad gegevens m.b.t. ventilatie, indien noodzakelijk minimum afstand tussen vermogenschakelaar en massas Uimp minimale afmetingen van het omhulsel + de te voorziene ventilatie minimum afstand tussen de vermogenscheiders en/of schakelaars t.o.v. metalen

delen. geschiktheid voor type A of B, volgens voorkomend geval. indien van toepassing detectie van de effectieve waarde van gevoeligheid van

harmonischen. Ue van de stuurspanning f van de stuurspanning Ue minimum spanningsbewakingsspoel Ie van indirecte uitschakelaar aantal + type van de hulpcontacten klemmen aanduidingen

Relatie tussen Ics Icu (4.3.5.2.2) Cat. A

% van Icu Cat. B

% van Icu 25 -

50 50

75 75

100 100


GV/SV/2011 - 35 - E.204.A

3.2.3 IP-graden

- Het basisprincipe (art. 6.2.2 EN 60204-1) zegt dat de IP-graad tenminste XXB moet zijn, dwz VINGERVEILIG (testvinger heeft een diameter van 12 mm en is 8 cm lang).

- Toestellen op de deur van een bord moeten een IP XXA-graad hebben of HANDRUGVEILIG zijn.

- Stroomkringen afgetakt vr de netscheider moeten eveneens een IPXXB-graad hebben. - De EN 61439-1 zegt in art.8.4 dat de basisbescherming tegen directe aanraking XXB of XXD

moet zijn. XXB: algemeen principe XXD: als de bovenkant van het bord 1,6 m boven het vloeroppervlak ligt, dan moet

het plafond een XXD-graad hebben.

- Overeenkomst bordenbouwer en eindklant 8.4.2 Basic protection 8.4.2.1 General

Basic protection is intended to prevent direct contact with hazardous live parts. 8.4.2.2 Basic insulation provided by insulating material 8.4.2.3 Barriers or enclosures IP XXB/IP XXD

Air insulated live parts shall be inside enclosures or behind barriers providing at least a degree of protection of IP XXB. Horizontal top surfaces of accessible enclosures having a height equal to or lower than 1,6 m above the standing area, shall provide a degree of protection of at least IP XXD.

IPxxB : Bescherming tegen aanraking met een vinger (12mm)

IPxxD : Bescherming tegen aanraking met een draad (1 mm)


GV/SV/2011 - 36 - E.204.A

3.2.4 Aansluiting

- De voedingsleiding eindigt rechtstreeks op de klemmen van de netscheider. - De IPXXB-graad is te waarborgen. - In de nabijheid van de aansluitklem bevindt zich het aansluitpunt voor de toekomende PE-

geleider. Deze klem is gekenmerkt met de letters PE. - Vanaf deze klem is er de verbinding naar de aardrail via een geelgroene VOB 16 mm. - In principe wordt de nulleider niet verdeeld (om diverse redenen kan de N in het bord toch

verdeeld worden). - Stroomafwaarts van de netscheider worden de verbindingen naar de stroomrails gerealiseerd

volgens de regels van de kunst.

3.2.5 EN 61439-1 EN 60204-1

- Art. 8.5 EN 61439-1 ingebouwde schakelaars of schakelcomponenten Ze moeten gekozen worden overeenkomstig de desbetreffende (IEC- EN-normen) Hun afschakelvermogen moet gekozen worden ifv het aanwezige kortsluitvermogen op

de plaats van opstelling. Schakelelementen en schakelaars moeten, VOLGENS de fabrikanteninstructies

aangesloten worden.

- Art. 5 EN 60204-1 De kleur van de netscheider is grijs-zwart behoudens de uitzonderingen (rood-geel). De handel mag zich op de deur, of de zijkant van het bord bevinden. De hoogte van de netscheider is 1,7 m. De netscheider is in uitgeschakelde stand vergrendelbaar. De schakelklasse, indien lastscheider, zou AC23B moeten zijn.

Dwz hij moet 10 x In kunnen schakelen bij een cos van 0,35 of 0,45 (0,35 als IN > 100 A). B betekent: niet veelvuldig kunnen schakelen.

Indien gekozen wordt voor een vermogenscheider moet die geschikt zijn voor scheiden (zie lastscheider).

Sommige stroomkringen mogen afgetakt worden vr de netscheider: Bv.

deze voor de bordverlichting deze voor de voeding van een stopcontact voor onderhoud

Deze stroomkringen moeten op passende wijze in de nabijheid van de netscheider, n of meer

permanente waarschuwingsaanduidingen bevatten.


GV/SV/2011 - 37 - E.204.A

moeten zijn gescheiden van andere stroomketens of de stroomgeleiders moeten zijn aangeduid met kleuren, waarbij oranje de

voorkeur heeft moeten opgenomen worden in het onderhoudsboek

3.3 Overstroombeveiligingen

3.3.1 Automaten - technische karakteristieken 3.3.1.1 Type 2-polig EPP 100 10 + 20 Ampre

- Curve B+C - UN 240/415 V - Elektrische levensduur 10000 - Afschakelvermogen 230/400 V 10 kA Cn EN 60898 - Afschakelvermogen 230/400 V 15 kA Cu EN 60947.2 - CE-label


GV/SV/2011 - 38 - E.204.A

Algemene gegevens

Nominale belastingswaarde 63 A Kortsluitvastheid volgens NBN C63-439 10 kA Isolatie PVC Dilektrische vastheid 2,5 kV Kruipstroomvastheid volgens NBN C20-002 Zelfdovendheid volgens IEC 295-2-1 960 C


GV/SV/2011 - 39 - E.204.A

3.3.1.2 Diff.-o-jump DSI 40 A 30 mA technische karakteristieken

EN 61008 type A In 16 t/m 100 A In 10 30 100 300 500 1000 mA UN 2-polig 230 V Min. werkspanning 2p 127 V Elektrische levensduur 10000 Stootstroomvastheid type A 250 A 8/20 sec -25 C tot + 55C Schakelvermogen Icm 500 A Inc 10000 A bij 230/400 v Zekering 80 A gG

b


GV/SV/2011 - 40 - E.204.A

3.3.2 Smeltveiligheden - technische karakteristieken

- Informatie op smeltveiligheden: De eerste letter staat voor het onderbrekingsgebied van de smeltpatronen

g = onderbreken in het gehele bereik a = onderbreken in een gedeelte van het bereik

De tweede letter staat voor de gebruikscategorie G = algemene toepassing M = motorbeveiliging (vroeger back-up beveiliging) R = halfgeleiderbeveiliging Tr* = transformatorbeveiliging F* = snel onderbreken, algemene toepassing


GV/SV/2011 - 41 - E.204.A

FF* = supersnel onderbreken, algemene toepassing * worden niet genoemd in de IEC

Hieruit komen de volgende combinaties voort: gG onderbreken in het gehele bereik, algemene toepassing gM onderbreken in het gehele bereik, motorbeveiliging aM onderbreken in een gedeelte van het bereik, motorbeveiliging gR onderbreken in het gehele bereik, halfgeleiderbeveiliging aR onderbreken in een gedeelte van het bereik, halfgeleiderbeveiliging gTr onderbreken in het gehele bereik, transformatorbeveiliging gF onderbreken in het gehele bereik, snel onderbreken gFF onderbreken in het gehele bereik, supersnel onderbreken

- Kenplaatinfo nominale spanning, 400 V, 500 V en 690 V AC, 250 V en440 V DC nominale stroom vanaf 2 A in bouwgrootte 00C tot 1250 A inbouwgrootte 4a bouwgrootte 000 (00C), 00, 1, 2, 3 en 4a afhankelijk van de nominaalstromen* karakteristiek voor het te beveiligen object: gG, aM, gTr, gF, gFF doorgelaten energie bij een overbelasting respectievelijk kortsluiting * De bouwgroottes 0 en 4 zijn alleen voor vervangingsmarkt; niet voor nieuwe toepassingen.


GV/SV/2011 - 42 - E.204.A

- Voordelen smeltveiligheden Ze falen nooit. Ze hebben meestal een hoog onderbrekingsvermogen (HOV), bv. 50, 100 of 120 kA

onder de voorwaarden bepaald door de norm. Ze begrenzen, binnen zekere grenzen, de kortsluitstroom (kapwaarde). Ze zijn goedkoop. Selectiviteit is mogelijk, ALS de fabrikanteninstructies gevolgd worden. Stroomafwaarts van smeltveiligheden kunnen automaten met een afschakelvermogen

waarvan de waarde begrensd is door de kapstroom van de smeltveiligheid.

Icc bv. 20 kA

63 A gL 500 V 100 kA

Ikap = 1,5 kA

automaten met Icc 3 kA

volgens de EN 60947.2

volstaan

De dynamische krachten die ontstaan t.g.v. een kortsluiting, worden gereduceerd door de kapwaarde van de smeltveiligheid.


GV/SV/2011 - 43 - E.204.A

Ttotaal = smelttijd + boogtijd Ttotaal = 30 50 millisec. voor gL en/of aM smeltveiligheden

- Nadelen smeltveiligheden De toegelaten lengte i.v.m. indirecte aanraking is ALTIJD korter, in dezelfde

omstandigheden, t.o.v. beveiliging met automaten. Bv. indien TN-S is

Lmax = (1 )F F

fout

U Sm I

+

m = F

PE

SS

Met automaten mag IF vervangen worden door IMAGN. DREMPEL ALS IF > IMD.

Het vervangen van een smeltveiligheid is in functie van meer of minder risicovol. Bv. HOV zonder vonkenschotten!

De risicos voor frauderen zijn potentieel aanwezig. Het gebruik van afwijkende In-waarden of afwijkende uitschakelcurven ligt voor de hand,

maar de gevolgen kunnen nefast zijn.

3.3.3 IP-graden

- Zowel voor smeltveiligheden als voor automaten geldt een IP-graad van XXB of vingerveilig. - Automaten conform de desbetreffende EN-norm en tot op een bepaalde IN-waarde, zullen

constructief voldoen aan deze eis. Het eventuele probleem blijft de aansluiting volgens de regels van de kunst;

- De desbetreffende EN-normen kunnen hogere eisen opleggen omwille van een AE2 of AE4-invloed bv.

3.3.4 Aansluitingen

- Ze moeten bestand zijn tegen de te verwachten mechanische, thermische en agressieve vloeistoffen of dampen.

- Aansluitingen moeten deugdelijk bevestigd worden. - Ze moeten, waar nodig, van een trekontlasting voorzien worden. - Moeten gebeuren volgens de regels van de kunst (zie DSI-aansluiting bv.)


GV/SV/2011 - 44 - E.204.A


GV/SV/2011 - 45 - E.204.A

- Aansluitingen mogen geen onderbrekingen bevatten zoals een lusterklem, of lasdoos e.d. - Aansluitingen zijn, indien noodzakelijk genummerd. Deze nummering moet op de schemas

terug te vinden zijn.


GV/SV/2011 - 46 - E.204.A

- Aansluitingen dienen gekozen te worden op basis van: omgevingstemepratuur koelingsmogelijkheid IZ-waarde isolatiesoort

3.3.5 EN 61439-1 EN 60204-1

- EN 61439-1 Art. 9.3 mogelijkheden voor overstroombeveiligingen

Vermogenscheider Smeltveiligheden Combinaties van lastscheiders met of en smeltveiligheden

Nota: Indien IT: het enkel onderbrekingsvermogen moet gekozen worden op basis van de sluiting

fase-fase Indien de algemeen kortsluitbeveiliging in het bord voorzien met tijdsvertraging, moet de

bordenbouwer de nodige info geven ivm de MAXIMALE toegelaten tijdsvertraging

De desbetreffende EMC-regels van de kunst zijn te volgen. Zie IEC 61000-reeks

De bordenbouwer moet in overleg met de eindgebruiker overeengekomen welk de Icw-waarde moet zijn en de erbijhorende tijd.

Zo ook moet afgesproken worden welke Icc piek het bord moet kunnen verdragen (9.3.2 EN 61439-1).


GV/SV/2011 - 47 - E.204.A

Art. 9.4 - EMC Er moet vooraf overeengekomen worden tussen de bordenbouwer en de eindklant welke testen mbt EMC moeten gebeuren; zie bijlage J van de norm.

- EN 60204-1 De norm bepaalt dat volgende beveiligingen te voorzien zijn:

Overstroom tgv Icc Overbelasting Afwijkende temperaturen Spanningsdalingen Overdreven toerental Foutieve fasevolgorde Overspanning tgv blikseminslag aardfoutstromen Het AREI kent meerdere van de opgesomde beveiligingen niet.

Stopcontactkringen moeten beveiligd worden tegen Icc + Io Lichtkringen moeten enkel beveiligd worden tegen Icc Stuurstroomtrafo alleen beveiligen tegen Icc MAAR, in beide gevallen moet de Icc-beveiliging zo laag mogelijk zijn.

3.4 Contactoren

3.4.1 Technische karakteristieken

Contactor 20 A 2NO 24 V Constructienorm EN 60947.4.1 Ui 400 V UN 250 V Zekering type gL 20 A Wattverlies per contact bij IN 1W Elektrische levensduur ac1 150 000 Elektrische levensduur ac3 150000 Stuurkring inschakelvermogen 8VA Stuurkring houdvermogen 3,2 VA Stuurkring UN 24 V AC


GV/SV/2011 - 48 - E.204.A

- EN 60947-4 Afschakelvermogen

Ieff die de contactor kan afschakelen, rekening houdend met de symmetrische component van de kortsluiting. Deze waarde is omgekeerd evenredig met de netspanning. Meestal zullen de contacten zelf een asymmetrische stroom kunnen weerstaan die 2 maal groter is dan de effectieve waarde.

Inschakelvermogeninschakelen, rekening houdend met de symmetrische component van de kortsluiting. Deze waarde is evenredig met de netspanning. Meestal zullen de contacten zelf een asymmetrische stroom kunnen weerstaan die 2 maal groter is dan de effectieve waarde.

Elektrische levensduur Het is het aantal schakelingen bij VOLLAST dat een element kan verdragen of voor 90% kan hebben, zonder herstelling of vervanging van om het even welk onderdeel.

Ie Ue en bedrijfsklasse

Mechanische levensduur Aantal onbelaste schakelingen die contacten kunnen hebben zonder onderhoud (geen stroom door polen), voor wat het MECHANISCHE ASPECT betreft.

Intermitterend gebruik Contactoren indeling:

Volgens toegelaten gebruik: 1 - 3 - 12 - 30 - 120 - 300 - 1200 d.w.z. deze contactoren mogen 1 - 3 - 120 of 1200 maal per uur schakelen.

Motorstarter indeling: 1 - 3 - 12 en 30 Voor motorstarters betekent de indeling dat de starter moet in staat zijn om:

de motor te starten op volle snelheid de motor te laten draaien voeding naar de motor te scheiden.


GV/SV/2011 - 49 - E.204.A

Art. 5.4 Gebruiksklassen normale gebruiksvoorwaarden

Cat. Toepassingsmogelijkheden AC1 Niet of zwak inductieve belastingen AC2 Sleepringankermotoren: inschakelen zonder tegenstroomremmen, ompolen nadat

de nominale stroom bereikt is AC3 Kooiankermotoren, inschakelen zonder tegenstroomremmen, uitschakelen nadat

de nominale stroom is bereikt AC4 Kooiankermotoren, inschakelen, tippen, uitschakelen terwijl de motor nog in

aanloop is met tegenstroomremmen, ompolen voordat de nom stroom is beperkt AC5a Besturing van ontladingslampen AC5b Besturing van gloeilampen AC6a Besturing van transformatoren AC6b Besturing van condensatoren AC7a Zwakke ind belastingen voor huishoudelijke doeleinden AC7b Motorbelastingen voor huishoudelijke doeleinden AC8a Besturing van koelcompressoren met manuele herinschakeling van de

onverstroomlosser/relais AC8b Besturing van koelcompressoren met automatische herinschakeling van de

overstroomlosser/relais.

Art. 8.2 Algemeenheden Een contactor of motorstarter moet veilig kunnen werken tussen 85 en 110% van de

Ue. Een relais of minimum spanningsbeveiliging moet uitschakeling tot gevolg hebben,

zelfs als de spanning langzaam daalt, voor een waarde tussen 70 en 35% van Ue. Als U 35% van Ue moet het inschakelen verhinderd worden. Pas als U 85%

mag het relais of de minimumspanningsbewaking terug inschakelen. Klemmen zijn aan te duiden volgens de regels der kunst. De werkingsvoorwaarden worden opgegeven door de fabrikant. Spoelen van relais en contactoren worden gekenmerkt door een isolatieklasse.

Klasse Spoel in de lucht temperatuur in K A 85

E 100

B 110 F 135

H 160 Een contactor, klasse 120 mag een cyclustijd hebben van 30 sec., een

contactorklasse 300, heeft een cyclustijd van 12 sec. en n van 1200 een tijd van 3 sec.


GV/SV/2011 - 50 - E.204.A

Sluit- en onderbreekvermogen Voorwaarden voor onderbreking van de verschillende categorien.

Onderbreken Aantal en frequentie Gebruiks- categorie

Ic/Ie Uc/Ue Cos Aantal schakelingen

Aantal cycli/min

Tijd van stroomdoorgang (2)

AC1 1.5 1.05 0.8 50 (6) 50 milli AC2 4 (8) 1.05 0.65 50 6 50 milli AC3 8 1.05 (A) 50 6 50 milli AC4 10 1.05 (A) 50 6 50 milli

AC5a 3 1.05 0.45 50 6 50 milli AC5b 1.5 (3) 1.05 - - - - AC6a (10) (10) (10) (10) (10) (10) AC6b - - - 50 - 50 milli AC7a 1.5 1.05 - 50 - 50 milli AC7b 8 1.05 - 50 - 50 milli AC8a 6 1.05 - 50 - 50 milli AC8b 6 1.05 - 50 - 50 milli

I = effectieve waarde van de stroom Ic = sluiten onderbrekingstroom Ie = gebruiksstroom U = toegepaste spanning Ur = terugopkomende spanning Ue = gebruiksspanning

(1) Cos = 0,45 voor Ie 100A Cos = 0,35 voor Ie > 100A

(2) Tijd < 0,05 sec. (3) Belasting via gloeilampen (6) De rusttijd varieert van 10 sec. voor Ic < 100A tot 240 sec. als Ic > 1600A. (8) Zie norm (10) Zie norm.

Art. 8.2.4 Contactoren voor AC3 en AC4 gebruik Deze contactoren moeten een overstroom kunnen verdragen bij overlast, volgens

de gegevens hierna vermeld:

Ie Iproef Tijdsduur 630 A 8 Ie max 10 sec

> 630 A 6 Ie max* 10 sec

* minimumwaarde is 5040 A


GV/SV/2011 - 51 - E.204.A

Art. 8.2.5 Kortsluitvoorwaarden voor contactoren, starters en combinaties Type 1

Na elke kortsluitafschakeling mag de startcombinatie stuk zijn. Beschadigingen aan contactoren, thermische relais, zijn toegelaten.

Type 2 Het thermisch relais mag niet beschadigd zijn na een kortsluitafschakeling. De hoofdcontacten van de contactor mogen licht aan elkaar gelast zijn zodat ze zonder noemenswaardige vervormingen gescheiden kunnen worden.

Stuurstroomcontactoren - Constructienorm EN 60947-5-1 - EN 61095 specificatie voor elektromechanische schakelaars voor huishoudelijk en

aanverwant gebruik - GE-relais

Deze relais is NIET bedoeld voor stuurkringen voor machines, waarvoor een HOGER veiligheidsniveau noodzakelijk is, dan B volgens de EN 954-1.


GV/SV/2011 - 52 - E.204.A

- Algemene karakteristieken EN 60947-5-1

Normaal open NO

Normaal gesloten NC

Dubbel NO

Dubbel NC

Twee richting contact

Dubbele onderbreking per pool in 2 richtingen.

Dubbele onderbreking per pool, via 4 contactklemmen.

Technische karakteristieken Ue Ui Uimp Ie


GV/SV/2011 - 53 - E.204.A

Ith Ithe f sluiten onderbrekingsvermogen

Gebruikscategorien

AC AC12 Ohmse belastingen of statische belastingen gesoleerd via optokoppler

AC13 Sturing via statische belasting gescheiden door trafo AC14 Elektromechanische belasting met P 72 VA AC15 Zie 14 P > 72 VA

Art. 5 Gegevens op het materieel De volgende info moet door de fabrikant gegeven worden : naam van de constructeur of fabriekskenmerk type of serienummer, zodat nodige inlichtingen kunnen bekomen worden bij de

fabrikant EN 60947.5.1., indien van toepassing gebruiksspanning Ue gebruikscategorie en overeenstemmende Ie waarde en Ue isolatiespanning Ui schokgolfspanning Uimp IP-graad, indien toestel in behuizing ondergebracht is vervuilingsgraad type en maximum waarde van de te voorziene overstroombeveiliging. indien van toepassing, scheidingssymbool kortsluitstroom, indien < 1000 A overspanningstoestel, indien van toepassing geschiktheid voor scheiding, indien van toepassing overspanning t.g.v. schakelen.


GV/SV/2011 - 54 - E.204.A

Art. 7.2.4 Normale situaties volgens categorie

Normale gebruiksomstandigheden Inschakelen Uitschakelen Aantal en frequentie van sluiten en openen

Gebruiks-

categorie I/Ie U/Ue Cos

I/Ie

U/Ue Cos

Aantal schakelingen

Aantal cycli/min

Tijd van stroom-

doorgang AC12 1 1 0.9 1 1 0.9 6050 6 50 milli AC13 2 1 0.65 1 1 0.65 6050 6 50 milli AC14 6 1 0.3 1 1 0.3 6050 6 50 milli AC15 10 1 0.3 1 1 0.3 6050 6 50 milli

T0.95 T0.95

DC12 1 1 1 ms 1 1 1 ms 6050 6 50 milli DC13 1 1 60 p

Emp 1 1 60 p

Emp 6050 6 50 milli

DC14 10 1 15 ms

1 1 15 ms

6050 6 50 milli

Emp = Empirisch of 60 P = 6 x 50 = 300 msec. Men kiest P op 50 W.

Het aantal proeven, de rustpauzen e.a. worden opgegeven in de norm voor deze proeven.

Art. 7.2.4 Abnormale situaties volgens categorie

Noodsituaties

Inschakelen Uitschakelen Aantal en frequentie van sluiten en openen

Gebruiks-

categorie

I/Ie U/Ue Cos

I/Ie U/Ue Cos

Aantal schakelingen

Aantal cycli/min

Tijd van stroomdoorgang

AC12 - - - - - - - - -

AC13 10 1.1 0.65 1.1 1.1 0.65 10 6 50 milli

AC14 6 1.1 0.7 6 1.1 0.7 10 6 50 milli

AC15 10 1.1 0.3 10 1.1 0.3 10 6 50 milli

- - - - - - - - -

DC12 - - - - - - - - -

DC13 1.1 1.1 6 P 1.1 1.1 60 P 10 10 50 milli

DC14 10 1.1 15 ms

10 1.1 15 ms

10 10 50 milli

Het aantal proeven, de rustpauzen e.a. worden opgegeven in de norm voor deze proeven.


GV/SV/2011 - 55 - E.204.A

3.4.2 IP-graden

- Basisfilosofie: IPXXB

3.4.3 Aansluitingen

- Zie algemene regels van de kunst - Zie EN 60204-1 art. 13.2.4. Dit artikel BEVEELT aan:

Kies ROOD als bedrading voor AC-sturing Kies LICHTBLAUW als bedrading voor DC-sturing

Nota: In principe is de N niet verdeeld volgens de EN 60204-1.

3.4.4 EN 61439-1 EN 60204-1

- De EN 61439-1 kent als dusdanig geen stuurcontactoren. - De EN 60204-1 zegt in artikel 9:

Art. 9 - Stuurstroomkringen en besturingsfuncties Stuurstroomkringen

Voor de voeding moeten stuurtrafos gebruikt worden. Het moeten scheidingstrafos zijn.

Indien DC stuurstroomkringen als TN-S moeten ze gevoed worden via aparte wikkelingen van de trafo of via een afzonderlijke trafo.

Trafos zijn niet verplicht als er slechts n motorschakelaar en twee externe besturingstoestellen aanwezig zijn (bv. eindeloop + noodstop).

De Ue waarde moet geschikt zijn voor de toepassing terwijl ze de 277 Volt niet mag overschrijden.

Stuurkringen moeten beveiligd worden tegen kortsluiting, maar deze beveiliging moet zo laag mogelijk gekozen worden.

In de TN-S kring komen alle functies tussen de niet geaarde spoelzijde en de overstroombeveiliging.

Geschakelde voedingen conform de EN 61558.2.17 voldoen aan de gestelde eisen.

Besturingsfuncties Opm. Informatie over de veiligheidsgerelateerde aspecten van besturingsfuncties wordt gegeven in ISO

13849-1 (1999), ISO 13849-2 (2003) en IEC 62061.


GV/SV/2011 - 56 - E.204.A

In deze paragraaf worden geen eisen gespecificeerd voor de uitrusting die wordt gebruikt om besturingsfuncties uit te voeren. Voorbeelden van dergelijke eisen worden gegeven in hoofdstuk 10.

Startfuncties Startfuncties moeten in werking treden door inschakeling van de desbetreffende stroomketen.

Stopfuncties Er bestaan 3 categorien stopfuncties, te weten: Categorie 0: stoppen door onmiddellijke uitschakeling van de voeding van

de machineaandrijving. Categorie 1: een bestuurde stop waarbij de voeding van de

machineaandrijving, benodigd voor het stoppen, aanwezig blijft en de voeding wordt onderbroken wanneer de machine tot stilstand is gekomen.

Categorie 2: een bestuurde stop waarbij de voeding van de machineaandrijving aanwezig blijft.

3.5 Stuurtransfo 40 VA

3.5.1 Technische karakteristieken

- Uprim 240 V - Usec 12-24 V - Kortsluitbeveiliging PTC - Gebruikstemperatuur - 20 C tot + 40C - Isolatiespanning 4 kV - IP20 - Constructienorm EN 61558-1 - Toestelspecifieke norm EN 61558-2-2 - CE-label

- Symbool - Verdraagt kortstondige veelvuldige overbelastingen - Fabrikanteninstructies volgen


GV/SV/2011 - 57 - E.204.A

- Gekozen transfo EN 61558-1


GV/SV/2011 - 58 - E.204.A

- Kenmerken EN 61558-2-2 Usec 12 24 50 110 230 V Ui 250 V bij ZLS of ZLVS Uimp 4 kV IP-graad

Symbool Vermogen P in VA

Normnummer Titel Publ. datum

NBN EN 61558-1 : 2006 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden, smoorspoelen en dergelijke - Deel 1 : Algemene bepalingen en beproevingen (+ corrigendum)

2006

NBN EN 61558-1/A1 : 2009 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden, smoorspoelen en dergelijke - Deel 1 : Algemene bepalingen en beproevingen

2009

NBN EN 61558-2-1 : 2007

Veiligheid van transformatoren, voedingseenheden, smoorspoelen en dergelijke - Deel 2-1 : Bijzondere bepalingen en proeven voor scheidingstransformatoren en voedingseenheden die scheidingstransformatoren bevatten voor algemeen gebruik

2007

NBN EN 61558-2-2 : 2007

Veiligheid van transformatoren, voedingseenheden, smoorspoelen en dergelijke - Deel 2-2 : Bijzondere bepalingen en proeven voor stuurstroomtransformatoren en voedingseenheden die stuurstroomtransformatoren bevatten

2007

NBN EN 61558-2-3 : 2010 Veiligheid van energietransformatoren, smoorspoelen, voedingseenheden en combinaties daarvan - Deel 2-3 : Bijzondere bepaling en beproeving voor ontstekingstransformatoren voor gas- en oliebranders

2010

NBN EN 61558-2-4 : 2009 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-4 : Bijzondere bepalingen voor beschermingstransformatoren voor algemeen gebruik

2009

NBN EN 61558-2-5 : 2010

Veiligheid van transformatoren, smoorspoelen, voedingseenheden en combinaties daarvan - Deel 2-5 : Bijzondere bepalingen en proeven voor transformatoren, voedingseenheden met ingebouwde transformator en voedingseenheden voor scheerapparaten

2010

NBN EN 61558-2-6 : 2009 Veiligheid van transformatoren, smoorspoelen, voedingseenheden en dergelijke met een voedingsspanning tot 1100 V - Deel 2-6 : Bijzondere eisen en beproevingen voor beschermingstransformatoren en voedingseenheden

2009


GV/SV/2011 - 59 - E.204.A

Normnummer Titel Publ. datum

die beschermingstransformatoren bevatten

NBN EN 61558-2-7 : 2008 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-7 : Bijzondere bepalingen voor speelgoedtransformatoren

2008

NBN EN 61558-2-8 : 2010 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-8 : Bijzondere bepalingen voor beltransformatoren

NBN EN 61558-2-9 : 2003

Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-9 : Bijzondere bepalingen voor transformatoren voor looplampen van klasse III voor wolfraamdraadlampen (vervangt gedeeltelijk NBN EN 60742)

2003

NBN EN 61558-2-12 : 2002 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-12 : Bijzondere bepalingen voor magnetische spanningsstabilisatoren

01/2002

NBN EN 61558-2-13 : 2009

Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden, smoorspoelen en dergelijke tot 1 100 V - Deel 2-13 : Bijzondere bepalingen en proeven voor spaartransformatoren en voedingseenheden die spaartransformatoren bevatten

2009

NBN EN 61558-2-15 : 2001 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-15 : Bijzondere bepalingen voor beschermingstransformatoren ten behoeve van medisch gebruikte ruimten (+ erratum)

10/2001

NBN EN 61558-2-16 : 2010 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-16 : Bijzondere eisen en beproevingen voor geschakelde voedingseenheden en transformatoren voor geschakelde voedingseenheden

2010

NBN EN 61558-2-19 : 2001 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke - Deel 2-19 : Bijzondere bepalingen voor netfiltertransformatoren

08/2001

NBN EN 61558-2-20 : 2001 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke inrichtingen - Deel 2-20 : Bijzondere bepalingen voor kleine smoorspoelen

06/2001

NBN EN 61558-2-23 : 2010 Veiligheid van energietransformatoren, voedingseenheden en dergelijke inrichtingen - Deel 2-23 : Bijzondere bepalingen voor transformatoren voor bouwplaatsen

12/2010


GV/SV/2011 - 60 - E.204.A

3.5.2 IP-graden

- Zie algemene principes - Hou rekening met de door de fabrikant opgegeven informatie, zoals ta 35/B betekent dat de

transfo mag opgesteld worden in een omgeving waar de temperatuur 35 C. In die omstandigheden geldt de isolatieklasse B. De opgegeven IP-graad mag daarbij niet benvloed worden door

3.5.3 Aansluitingen

- Principieel geldt TN-S voor de secundaire van de trafo. - Eveneens geldt: voor ELKE stuurspanning:

ofwel een APARTE trafo ofwel een APARTE GESCHEIDEN wikkeling

- Let wel: 12 of 24 Volt voor de stuurkring is NIET verboden, maar Ui 250 V!

3.5.4 EN 61439-1 EN 60204-1

- De EN 61439-1 behandelt het begrip stuurtransfo niet. De norm behandelt wel diverse parameters, die onrechtstreeks met trafos bv. te maken hebben: Lucht- en kruipwegafstanden art. 3.6 + 5 Isolatiespanning art. 5.2.3 Vervuilingsgraad art. 7.1.3 Overspanningscategorie art. 5.2.4 IP-graad art. 8

- De EN 6024-1 zegt: Art. 4.2 stuurstroomtrafos moeten gekozen worden overeenkomstig de desbetreffende

norm

Zij moeten geschikt zijn voor de toepassing terzake. Zij moeten toegepast worden overeenkomstig de fabrikanteninstructies.

Art. 9.1 zegt dat stuurstroomtrafos moeten gebruikt worden behoudens de uitzonderingen.


GV/SV/2011 - 61 - E.204.A

3.6 Drukknoppen

3.6.1 Kenmerken 3.6.1.1 Drukknoppen

- Sleutelschakelaar

- Schakelaar met NC - Schakelaar met NO

Karakteristieken - UN AC2 tot 120 V max

DC2 tot 30 V max - IN AC/DC 0,001 tot 0,15 A - PN AC 8VA max

DC 4,5 W max

- EN 60947-5-1 - AA in bedrijf -25 C tot + 70 C

bij opslag -40 C tot + 70 C - Ui 690 V - Uimp 4 kV - Icc beveiliging 16 A gG IEC 60269-1 - Gebruikskarakteristieken AC15 bij Ue 24 48 60 110 230 V

Ie 10 A en 3 A op 230 V


GV/SV/2011 - 62 - E.204.A


GV/SV/2011 - 63 - E.204.A

3.6.1.2 Noodstop

- Technische kenmerken van drukknoppen: zie EN 60947-5-1 - Norm EN 13850 - Achtergrond: geel


GV/SV/2011 - 64 - E.204.A

3.6.1.3 Signaallampen

- Constructienorm: EN 60947-5-1 - Aanbevolen kleuren (art. 10.3.2 EN 60204-1)

Tabel 4 kleurcodes voor signaallampen en de betekenis ervan in relatie tot de toestand van de machine

Kleur Betekenis Verklaring Vereiste handeling ROOD Noodsituatie Gevaarlijke situatie Onmiddellijk handelen tegen

gevaarlijke situatie (bv. uitschakelen van de machine bewust zijn van de gevaarlijke situatie, afstand houden tot de machine)

GEEL Abnormaal Abnormale situatie; situatie kan kritiek worden

Bewaking en/of ingreep (bv. door herstel van bedoelde functie)

BLAUW Gebod Aanduiding van situatie waarin bedieningspersoneel moet handelen

Ingrijpen geboden

GROEN Normaal Normale situatie Indien gewenst WIT Neutraal Overige situaties; kan worden

gebruikt bij twijfel over toepassing van ROOD, GEEL, GROEN, BLAUW

Bewaking

Op signaalkolommen op machines is de volgorde van de toegepaste kleuren bij voorkeur als volgt, van boven naar beneden: ROOD, GEEL, BLAUW, GROEN en WIT.


GV/SV/2011 - 65 - E.204.A


GV/SV/2011 - 66 - E.204.A

3.6.2 IP-graden

- IP-graad van de aansluitklemmen: IP2X volgens EN 60529 - IP-graad wordt 66 als ze in de desbetreffende omhullingen (klasse II) ingebouwd worden.

- Zie EN 60204-1 art. 6.2.2: drukknoppen en/of signaallampen op deuren moeten een IP XXA-graad hebben.

- Directe aanraking Toestellen op de deur van een bord: IPXXA volgens EN 6143+-1 en EN 60204-1 Toestellen elders: IPXXB


GV/SV/2011 - 67 - E.204.A

- Omgeving Zie art. 10.1.3: EN 60204-1 De IP-graad is te kiezen ifv de aanwezige uitwendige invloeden

- Art. 11.3 - Beschermingsgraden De bescherming van schakelmaterieel tegen het binnendringen van vreemde vaste deeltjes en vloeistoffen moet afdoende zijn, waarbij rekening wordt gehouden met de uitwendige invloeden waaronder de machine is bedoeld te werken (dwz de plaats en de fysieke omgevingsomstandigheden), en moet voldoende bescherming geven tegen stof, koelmiddelen en spaanders/slijpsel. Omhulsels voor schakelmaterieel moeten een beschermingsgraad bieden van tenminste IP22 (zie IEC 60529).

Uitzonderingen: Waar een elektrische bedrijfsruimte wordt gebruikt als beschermend omhulsel die een

beschermingsgraad biedt die voldoende is om het binnendringen van vaste stoffen en vloeistoffen tegen te gaan.

Waar afneembare sleepcontacten op contactdraad- of spanningsrailsystemen worden toegepast en IP22 niet wordt bereikt, maar wel de maatregelen van 6.2.5 worden toegepast.

Opmerking Hieronder volgen enkele voorbeelden van toepassingen, samen met de beschermingsgraad die

door het omhulsel wordt geboden: Geventileerd omhulsel dat slechts een motoraanloopweerstand en andere uitrusting van

grote omvang bevat: IP10 Geventileerd omhulsel dat andere uitrusting bevat: IP32 Omhulsel voor algemene industrile toepassingen: IP32, IP43 en IP54 Omhulsel voor gebruik op plaatsen die met een lagedrukwaterspuit worden gereinigd

(afgespoten): IP55 Omhulsel dat bescherming biedt tegen fijn stof: IP65 Omhulsel dat sleepringen bevat: IP2X Afhankelijk van de ter plaatse van de installatie heersende omstandigheden kan een andere beschermingsgraad nodig

3.6.3 Aansluitingen

- Ze moeten geschikt zijn voor de geleidersectie. - In principe komt er 1 aansluiting onder 1 klem de fabrikanteninstructies moeten gevolgd

worden. - Gesoldeerde verbindingen kunnen principieel niet (schokken-trillingen). - De aansluitgeleiders moeten genummerd worden (zie 13.2.1 van de EN 602041). - Afgeschermde geleiders zijn aan te sluiten volgens de regels van de kunst +

fabrikanteninstructies volgen.


GV/SV/2011 - 68 - E.204.A

- Hou rekening met de EMC-invloeden op de plaats van opstellen.

3.6.4 EN 61439-1 EN 60204-1

- De EN 60204-1 verwijst in art. 10.1.4 naar de EN 60947.5.1. - Deze norm zegt o.a.


GV/SV/2011 - 69 - E.204.A

Bijlage A Enkele karakteristieken volgens de gebruikte categorie

Aanwijzing Gebruiks-categorie

Ithe Ie i.f.v. Ue Aangeduide waarden

Courant alternatif 120V 240V 380V 480V 500V 600V M B

A150 AC-15 10 6 - - - - - 7200 A300 AC-15 10 6 3 - - - - 7200 720 A600 AC-15 10 6 3 1.9 1.5 1.4 1.2 7200 720 B150 AC-15 5 3 - - - - - 3600 360 B300 AC-15 5 3 1.5 - 3600 360 B600 AC-15 5 3 1.5 0.95 0.75 0.72 0.6 3600 360 C150 AC-15 2.5 1.5 - - - - - 1800 C300 AC-15 2.5 1.5 0.75 - - - - 1800 180 C600 AC-15 2.5 1.5 0.75 0.47 0.375 0.35 0.3 1800 180 D150 AC-14 1.0 0.6 - - - - - 432 72 D300 AC-14 1.0 0.6 0.3 - - - - 432 72 E150 AC-14 0.5 0.3 - - - - - 216 36

Courant continu 125V 250V 400V 500V 600V

N150 DC-13 10 2.2 - - - - 275 275 N300 DC-13 10 2.2 1.1 - - - 275 275 N600 DC-13 10 2.2 1.1 0.63 0.55 0.4 275 275 P150 DC-13 5 1.1 - - - - 138 138 P300 DC-13 5 1.1 0.55 - - - 138 138 P600 DC-13 5 1.1 0.55 0.31 0.27 0.2 138 138 Q150 DC-13 2.5 0.55 - - - - 69 69 Q300 DC-13 2.5 0.55 0.27 - - - 69 69 Q600 DC-13 2.5 0.55 0.27 0.15 0.13 0.1 69 69 R150 DC-13 1.0 0.22 - - - - 28 28 R300 DC-13 1.0 0.22 0.1 - - - 28 28

M = sluiten B = snijden

De letter A of B is de Ithe-waarde + de melding ac of dc. Zie norm. Het getal achter de letter is de Ui-waarde.

Bijlage C Mechanische levensduur

Het is het aantal schakelingen bij nullast dat een element kan verdragen of voor 90% kan hebben, zonder herstelling of vervanging van om het even welk onderdeel.


GV/SV/2011 - 70 - E.204.A

Elektrische levensduur Het is het aantal schakelingen bij VOLLAST dat een element kan verdragen of voor 90% kan hebben, zonder herstelling of vervanging van om het even welk onderdeel.

Voorwaarden

Voorwaarden Onderbreking Stroomsoort Gebruiksart. I U Cos I U Cos

AC 15 10Ie Ue 0,7(1) Ie Ue 0,4(1) Voorwaarden Onderbreking Stroomsoort Gebruiksart.

I U Cos I U Cos DC 13 Ie Ue 6P(2) I Ue 6P(2)

Ie = gebruiksstroom I = onderbrekingsstroom Ue = gebruiksspanning U = spanning P = Ue.Ie T0.95 = tijd nodig om 95% te bereiken van het regime

vermogen in millisec. 1. Is enkel van toepassing op spoelen. De factor 0.4 geldt als parallel over de spoel een weerstand

voorzien werd. 2. Bv. 50W. betekent een 6P van 6 x 50 = 300 millisec. Tijdens het trekken mag het opgeslorpte

vermogen gedurende 300millisec. groter zijn dan 50W.

- Art. 8 Proeven Ui

Een fabrikant moet de volgende proefspanningen aanleggen, onder de voorwaarden bepaald door de norm, om de volgende Ui waarden te kunnen vermelden op de kenplaat of in de catalogus.

Ui Uproef eff.waarde Ui 60 1 kV

60 < Ui 300 2 kV 300 < Ui 690 2,5 kV 690 < Ui 800 3 kV 800 Ui 1 kV 3,5 kV

Andere proeven: zie norm

- EN 61439-1 zegt: Art. 7

Omgevingstemperatuur moet 40 C en de gemiddelde waarde over 24 u moet 35 C zijn.

De relatieve luchtvochtigheid mag tijdelijk 100 % zijn als de omgevingstemperatuur 25 C


GV/SV/2011 - 71 - E.204.A

De vervuilingsgraad binnen dewelke het bord mag opgesteld worden, mag max. 3 zijn. De componenten zouden geschikt moeten zijn voor een vervuilingsgraad 3.

Het bord mag niet hoger dan 2000 m boven de zeespiegel opgesteld worden; Speciale eisen:

Zie afspraak vooraf tussen de gebruiker en bordenbouwer.

Art. 8 constructieve eisen Zie attesten en/of technische specificaties van elke component opgegeven door de fabrikant en de noodzakelijke te vervullen voorwaarden op de plaats van opstelling.

Specifieke eisen kunnen zijn volgens art. 7+8: Weerstand tegen corrosie Thermische stabiliteit Weerstand tegen stralingen Mechanische stevigheid Lucht- en kruipwegafstanden Bescherming tegen directe aanraking Elektrische scheidingen Onderhoudsvoorwaarden Enz.


GV/SV/2011 - 72 - E.204.A

3.7 Potentiaalvereffeningen

3.7.1 Kenmerken

- Potentiaalvereffeningsgeleiders (PVG) zijn naakt of geelgroen. Tenminste, geelgroen bij voorkeur.

- De EN 61439-1 zegt ivm de sectie van de PEs in het bord:

Sectie fasen in mm Minimale sectie van de externe koperen

Pe-geleiders

S 16 S 16 < S 35 16 35 < S 400 S/2

400 < S 800 200 800 < S S/4

Bijlage B van de norm zegt mbt de PE-sectie. kS Icc.t of

SPE ccI tk

De factor k is te kiezen als volgt:

PVC XLPE Butylrubber Eindtemperatuur 160 C 250 C 220 C Mantel of geleider k Koper 143 176 166 Aluminium 95 116 110

Staal 52 64 60

De begintemperatuur werd bepaald op 30 C. Art. 8.4 van de bordennorm omschrijft de voorwaarden waaraan de potentiaalvereffeningsinstallatie (PVI) moet beantwoorden.

- Metalen delen met een oppervlakte S < 5x5 cm moeten niet geaard worden. - Metalen delen in het bord die ONBEREIKBAAR zijn, moeten niet geaard worden. - Schroeven, klinknagels, naamplaatjes moeten niet geaard worden. - Vermiste, gelakte, geverfde metalen delen vormen geen of onvoldoende isolatie. Ze moeten

maw geaard worden. - Aan de PVI is de grootste aandacht te besteden. - Principieel mag de PE-installatie niet onderbroken kunnen worden.


GV/SV/2011 - 73 - E.204.A

3.7.2 IP-graden

Niet van toepassing

3.7.3 Aansluitingen

- Er wordt steeds 1 PE-geleider aangesloten onder 1 klem. - PE-geleiders zijn te nummeren. Ze zijn op het schema terug te vinden. - Tussenliggende verbindingen zijn niet toegelaten.

- U spaart een verbindingsdoos en een verbindingsmiddel. Dit zijn kemels van inbreuken en kunnen nooit in de rubriek opmerkingen terecht komen. Zie A.R.E.I. art. 207.07 + 70.04.


GV/SV/2011 - 74 - E.204.A

- Er komt slechts 1 geleider onder 1 klem, tenzij volgens de fabrikanteninstructies (LSRL 7./23/EG hij bepaalt het toegelaten gebruik) meerdere geleiders mogen. Geleiders van verschillende secties kunnen meestal niet volgens de regels van de kunst onder 1 klem geklemd worden (A.R.E.I. 207.07).


GV/SV/2011 - 75 - E.204.A

3.7.4 EN 61439-1 EN 60204-1

- EN 61439-1: zie kenmerken - EN 60204-1 art. 8

- Deze norm verwijst in art. 8.2 naar de EN 61439-1 mbt de sectie van de PE. - De sectie van de PE-geleiders is functie van het netsysteem en moet dus berekend worden

indien het om een IT of TN-net gaat. De sectie van PE-geleiders in TT-netten: zie AREI art. 72 + 73 + 81


GV/SV/2011 - 76 - E.204.A

- Volgens de EN 60204-1 bestaat de PE-installatie uit: PE-aansluitklem PE-geleiders naar massas Aanraakbare geleidende delen Geleidende constructieve delen Vreemde geleidende delen die de structuur van de machine vormen

- Elk aansluitpunt voor PE-leidingen wordt aangeduid met het symbool:

of met de letters PE of via de kleur geelgroen

- Art. 13.2 zegt: Een PE wordt gekenmerkt door:

Of geelgroene kleur Of vorm van de PE Of de ligging van de PE Of aanduiding via Arabische cijfers

Vorm: bv. middelste ader van een alu-leiding.

Plaats: bv. middelste geleider van een VGVB-leiding

Markering: bv. aders gekenmerkt met het cijfer 1 zijn PE-geleiders

Principieel: Geel-groen moet over de ganse lengte aanwezig zijn Verhouding geel-groen 30-70 % Als de PE NIET gemakkelijk toegankelijk is, moeten alleen de UITEINDEN geel-

groen zijn.

3.8 Externe leidingen

3.8.1 Kenmerken

- De EN 6143-1 kent geen EXTERNE leidingen. De EN 60204-1 spreekt in art. 12 over externe leidingen. Zijn toegelaten: Art. 12.3 Isolatie


GV/SV/2011 - 77 - E.204.A

Typen isolatie zijn onder andere: Polyvinylchloride (PVC) Natuurrubber en synthetisch rubber Siliconenrubber (Sir) Minerale stoffen Vernet polyethyleen (XLPE) Etheenpropeensamenstelling (EPR). ALLE leidingen met hoger genoemde isolatie en conform een EN of IEC-norm of conform een HD mogen gebruikt worden als ze in overeenstemming zijn met de aanwezige uitwendige invloeden. Kabels conform een NBN-EN kunnen uiteraard e

basisprincipes en 61439-1 - en 60204-1 rtc vl brv

Documents