basque helduak 21 - the climate collage...osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke...
TRANSCRIPT
![Page 1: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/1.jpg)
La F
resq
ue d
u C
lim
at
-ue-E
S -
Adult
e –
V7.3
–20/03/2021
HelduakBasque
![Page 2: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/2.jpg)
Beharko dituzu: Karta joko bana 6-8 pertsonako talde bakoitzeko, 2 m² paper,
arkatzak, ezabagoma, margoak eta zinta itsaskorra.
La F
resq
ue d
u C
lim
at
-ue-E
S -
Adult
e –
V7.3
–20/03/2021
NOLA JOKATZEN DA?
Gogoeta Sormena Azken
laburpena
Bilduma
Jokoaren helburua, taldeka, kartak zergatien eta ondorioen arabera ezartzea eta
lotura horiek, gezien bidez marraztea da.
Multzo bateko karta guziak ezar itzazue hurrengo multzora pasatu aitzin.
Oren bat duzue karta guziak ezartzeko, oren bat hormaren apaintzeko eta oren bat
emaitza aurkezteko, puntua egiteko eta mundua berrantolatzeko!
![Page 3: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/3.jpg)
Giza jarduerak
1
![Page 4: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/4.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org1
Hemen da dena hasten...
![Page 5: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/5.jpg)
Energia fosilak
9 gigatona
karbono urtean
Helburua: zero
CO2 2070ean
Iturria: IPCC5
![Page 6: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/6.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org5
Ikatza, petrolioa eta gasa dira
energia fosilak. Eraikinetan,
garraioan eta industrian erabiltzen
dira gehien. Erretzean CO2-a
isurtzen dute.
![Page 7: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/7.jpg)
7Deforestazioa
Energia fosilak
Berotegi-efektu gehigarria
![Page 8: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/8.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org7
CO2-a, lehen berotegi-efektuko gas
antropikoa da (gizakiak
eragindakoa). CO2 isurketak,
energia fosilen erretzeak eta oihan
soiltzeak sortzen dituzte.
![Page 9: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/9.jpg)
Islapena
Intsolazio
a
Izpi infragorriak
Berotegi-
efektua
15 °C
- 18 °C
°C
Berotegi-efektu gehigarria
13
![Page 10: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/10.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org13
Berotegi-efektua naturala da. Izan ere, ur-
lurruna da lehen berotegi-efektuko gasa.
Berotegi-efekturik gabe, lurra 33 °C
hotzagoa litzateke. Baina, gizakiak sortzen
dituen CO2-a eta berotegi-efektuko beste
gasek, berotegi efektu naturala areagotzen
dute, ondorioz klima berotuz.
![Page 11: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/11.jpg)
+ 5°C
+ 2°C+ 1°C
Tenperaturaren emendatzea
21It
urr
ia:
IPC
C
![Page 12: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/12.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org21
Hemen aipatzen dena, lurrazaleko lurzoruko
airearen bataz besteko tenperatura da. 1900az
geroztik, 1°C inguru emendatu da, eta,
hemendik 2100. urtera 2 eta 5°C artean
emendatuko da. Alta, azken glaziazioan (duela
20000 urte), orain baino 5°C apalagoa zen... eta
desglaziazioak 10000 urte iraun zuen!
![Page 13: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/13.jpg)
Bankisaren urtzea
18Photo : NASA
![Page 14: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/14.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org18
Bankisaren urtzeak ez dakar uren
igoera (baso batean urtzen den
izotz koxkorrak ez du basoa
gaindiarazten). Aldiz, urtzean, iguzki
izpiak zurrupatzen dituzten eremu
ilunagoak agerrarazten ditu.
![Page 15: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/15.jpg)
Itsas mailaren igoera
22
80 zm
40 zm
Iturr
ia:
IPC
C
![Page 16: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/16.jpg)
Lot 1
www.fresqueduclimat.org
1900az geroztik, ozeanoaren maila
20 zm igo da. Hau, uraren
dilatatzearen, glaziarren urtzearen
eta izotz-kaskoen urtzearen ondorioa
da.
22
![Page 17: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/17.jpg)
2
Industria
![Page 18: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/18.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
2
Industriak, energia fosilak eta
argindarra erabiltzen ditu,
berotegi-efektuko gasen % 40
sortuz.
![Page 19: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/19.jpg)
Eraikinen erabilpena
3
![Page 20: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/20.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
3
Eraikinek (bizitegiak eta
zerbitzuak) energia fosilak eta
argindarra erabiltzen dituzte,
berotegi-efektuko gasen % 20
sortuz.
![Page 21: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/21.jpg)
Garraioa
4
![Page 22: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/22.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
4
Garraioaren sektorea
petrolioaren menpe dago.
Berotegi-efektuko gasen
isurketen % 15 sortzen du.
![Page 23: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/23.jpg)
Deforestazioa
6
![Page 24: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/24.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
6
Deforestazioa, oihanaren
berrosatze ahalmenetik haratago
zuhaitzen moztea edo erretzea
da. % 80an laborantzarekin lotua
da.
![Page 25: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/25.jpg)
Laborantza
8
![Page 26: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/26.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
8
Laborantzak CO2 pixka bat isurtzen du.
Aldiz, metano (behiek, irris-alorrek) eta
oxido nitroso (ongailuek) anitz isurtzen
ditu. Horotara, ondorioz sortzen den
oihan soiltzea kontuan hartzen bada,
berotegi-efektuko gasen % 25 da.
![Page 27: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/27.jpg)
Beste berotegi-efektuko gasak
9
![Page 28: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/28.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
9
CO2-a ez da berotegi-efektuko gas
bakarra. Beste batzuk ere daude,
horien artean metanoa (CH4) eta oxido
nitrosoa (N2O), laborantzak gehien
sortzen dituenak.
![Page 29: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/29.jpg)
CO2 kontzentrazioa (ppm)1000 ppm
280 ppm
410 ppm
400 ppm
Iturr
ia:
IPC
C
11
![Page 30: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/30.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
11
Putzu naturalek CO₂ isurketen erdia
xurgatu ondoan, beste erdia atmosferan
gelditzen da. 150 urtez, atmosferan
kontzentratzen den CO₂ kopurua 280 ppm-
etik (milioikoparte) 410 ppm-era emendatu
da.
![Page 31: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/31.jpg)
Karbono hustulekuakS
ourc
e :
GIE
C
12
Atmosfera
Fotosintesia
1/2
1/4
Ozeanoa 1/4
![Page 32: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/32.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
12
Karbono hustulekuek, urtean isurtzen
dugun CO2-aren erdia xurgatzen
dute:
- landarediak %25a (fotosintesiaren bidez)
- ozeanoak %25a
- Gainerateko %50a, atmosferan gelditzen
da
![Page 33: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/33.jpg)
Ozeanoaren azidotzea
Source : GIEC
Ozeanoa a
zid
otz
ea,
RC
P
hip
ote
sie
n a
rabera
(pH
-a)
24
![Page 34: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/34.jpg)
www.fresqueduclimat.org
Lot 2
24
CO2-a ozeanoan disolbatzen
denean, azido karboniko bilakatzen
da (H2CO3 eta ondotik HCO3).
Ozeanoa azidoagoa bilakatzen da
(pH-a apaltzen da).
![Page 35: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/35.jpg)
Aerosolak
10
![Page 36: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/36.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org10
Honek ez du zerikusirik aerosol espraiekin.
Aerosolak hurbileko kutsadura dira, CO2-a
isurtzen duten fabrika eta ihes hodi
beretatik datorrena. Osasunarentzat
kaltegarriak dira eta eragin ezkorra dute
erradiazioaren bortxaketan (klima hozten
dute).
![Page 37: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/37.jpg)
Energia-aurrekontua
Izotz urtzea
Lurrean
barreiatzea
0,03
0,03
Ozeanoa
Atmosfera0,01
0,93
Iturr
ia:
IPC
C
14
![Page 38: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/38.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org14
Grafiko honek erakusten du, erradiazioaren
bortxaketarengatik, lurraren gainean
metatzen den energia nora doan: ozeanoa
berotzen du, izotzak urtzen ditu, lurrean
barreiatzen da eta atmosfera berotzen du.
![Page 39: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/39.jpg)
2,3 W/m²
Iturria: IPCC
15
Aerosolak
Berotegi-efektua
Erradiazioaren bortxaketa
![Page 40: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/40.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org15
Erradiazioaren bortxaketa, segunduro lur
gainera heltzen den eta lurretik joaten
den energiaren arteko desoreka da.
Berotegi- efektuak 3,1 W/m² balio ditu,
espraiek - 0,8 W/m², hots, orotara, 2,3
W/m².
![Page 41: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/41.jpg)
Glaziarren urtzea
16
![Page 42: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/42.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org16
Kasik glaziar guziek masa galdu
dute. Jadanik ehunka desagertu
dira. Alta, glaziarrek, ur gezaren
hornidura erregulatzen dute.
![Page 43: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/43.jpg)
17
Uren tenperaturaren emendatzea
![Page 44: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/44.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org17
Ozeanoak, lurrazalean metatzen
den energiaren % 93 xurgatzen du.
Berotzean, ura dilatatzen da.
![Page 45: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/45.jpg)
Izotz-kaskoen urtzea
19
+7m
+54mIturria: IPCC
![Page 46: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/46.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org19
Groenlandia eta Antartika izotz-kaskoak dira.
Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko
litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan.
Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren
handiak non itsas maila 120 metro gaur baino
apalago baitzen.
![Page 47: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/47.jpg)
Uraren zikloaren asaldurak
8.5 RCP hipotesiaren arabera, prezipitazioak
aldatuko dira 2081-2100 artean, 1986-2005
aldiarekin konparatuz.
20
![Page 48: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/48.jpg)
Lot 3
www.fresqueduclimat.org20
Ura eta airea berotzen badira,
ozeanoaren azalean sortzen den
lurrunketa handitzen da. Euria
eraginen duten hodei gehiago agertzen
dira. Aldiz, lurrunketa lurraren azalean
gertatzen bada, lurra idortzen da.
![Page 49: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/49.jpg)
Kaltzifikazio arazoak
© n
oaa
23
![Page 50: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/50.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org23
PH-a apaltzen bada, kareharria
egitea zailagoa da, bereziki
maskorrentzat.
![Page 51: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/51.jpg)
Lurreko bioaniztasuna
25
![Page 52: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/52.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org25
Animaliek eta landareek,
tenperaturan eta uraren zikloan
gertatzen diren aldaketak pairatzen
dituzte: lekuz aldatzen dira edo
desagertzen dira (edo, bakanago,
ugaritzen dira).
![Page 53: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/53.jpg)
Ur handitzeak
26
![Page 54: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/54.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org26
Ur zikloaren asaldurak ur gehiago edo
ur gutiago ekar lezake. Ur gehiago
denean, ur handitzeak gerta daitezke
(uholdeak lurretan). Idorteak lurra
gogortu badu, okerrago da, ura
turrustan isurtzen baita.
![Page 55: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/55.jpg)
Itsas-bioaniztasuna
27
![Page 56: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/56.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org27Pteropodoak eta kokolitoforoak
elikakatearen hastapenean daudanez,
desagertuz gero, itsas-bioaniztasun
zinez arriskuan izan daiteke. Uraren
berotzeak, itsas-bioaniztasunaren
ahultze prozesuan zerikusi handia du
ere.
![Page 57: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/57.jpg)
Zikloiak
34
![Page 58: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/58.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org34
Zikloiak, itsasoaren azalean dauden ur
beroen energiaz elikatzen dira. Klima
aldaketaren ondorioz indartu dira.
![Page 59: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/59.jpg)
Pteropodoak eta kokolitoforoak
29
![Page 60: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/60.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org29
Pteropodoak zooplanktona dira eta
kokolitoforoak fitoplanktona.
Mikroorganismo horiek kareharrizko
maskorra dute.
![Page 61: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/61.jpg)
Idorteak
30
![Page 62: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/62.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org30
Ur zikloaren asaldurak, ur gehiago edo
ur gutiago ekar lezake. Ur eskasiak
idortea eragiten du. Izan ere,
etorkizunean idorteak ugaritu
daitezkeela aurreikusten da.
![Page 63: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/63.jpg)
Urperatzeak
33
![Page 64: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/64.jpg)
Lot 4
www.fresqueduclimat.org33
Zikloiek eta perturbazioek, haizea (beraz
uhinak) eta depresioak sortzen dituzte. Alta,
hektopascal bat gutiago = 1 zm ur gehiago.
Ondorioz, itsas mailaren gorakadak okertu
ditzateken urperatzeak eragin ditzazke (itsas
bazterren urperatzeak).
![Page 65: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/65.jpg)
Eritasun-bektoreak
28
![Page 66: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/66.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org28
Berotzearekin, animaliek migratzen
dute. Alta, batzuk eritasun-bektoreak
dira eta eritasun horien aurka
biztanleria immunizatua ez den
lekuetara hel daitezke.
![Page 67: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/67.jpg)
Ur geza baliabideak
31
![Page 68: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/68.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org31
Prezipitazio aldaketen eta
glaziarren desagertzearen ondorioz,
ur geza baliabideak kaltetuak dira.
Alta, haiek dute ibaien emaria
erregulatzen.
![Page 69: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/69.jpg)
Laborantzako etekinen apaltzea
32
![Page 70: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/70.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org32
Tenperaturek, idorteek, muturreko
gertakariek, uholdeek eta lurren
urperatzeek, laborantza ekoizpena
kaltetu dezake (ad. Niloren delta).
![Page 71: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/71.jpg)
Suteak
35
![Page 72: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/72.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org35
Suteak, idorteen eta bero handien
ondorioz sortzen dira.
![Page 73: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/73.jpg)
Berote handiak
36
![Page 74: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/74.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org36
Tenperatura igotzearen
adierazleetako bat berote handien
emendioa da.
![Page 75: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/75.jpg)
Goseteak
37
![Page 76: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/76.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org37
Laborantzako etekinen murrizketak
eta itsas-bioaniztasunaren ttipitzeak
goseteak ekar ditzakete.
![Page 77: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/77.jpg)
Giza-osasuna
38
![Page 78: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/78.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org38
Goseteek, eritasun-bektoreen
lekualdatzeek, berote handiek eta
gatazka armatuek, giza-osasuna
kaltetu dezakete.
![Page 79: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/79.jpg)
Errefuxiatu klimatikoak
39
![Page 80: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/80.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org39
Irudika ezazu, mirariz klima aldaketak
kaltetzen ez duen leku batean bizi
zarela. Miliarka pertsonek zurekin tokia
partekatzeko gogo handia izanen
lukete!!
![Page 81: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/81.jpg)
Gatazka armatuak
40
![Page 82: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/82.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org40
Agian ez da hola bukatuko…
![Page 83: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/83.jpg)
Permafrosta
41
![Page 84: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/84.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org41
Permafrosta deitzen da, etengabe izoztua
den lurra. Ohartu gara urtzen hasia dela,
airean metano eta CO2-a isuriz, ordu arte
izoztua zen materia organikoa
deskonposatzen baita. 2°C baino gehiago
emendatzen bada, fenomeno hau bizkortu
daiteke, klima aldaketaren abiadura handituz.
![Page 85: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/85.jpg)
Metano hidratoak
42
![Page 86: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/86.jpg)
Lot 5
www.fresqueduclimat.org42
Metano hidratoak (edo metano klatratoak),
itsas hondoan, kontinente ezponden
luzeran den izotz mota bat da. Metano
molekulak bahitzen ditu eta ezegonkor
bilaka daitezke 2°C-tik gorago.
![Page 87: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/87.jpg)
1
43
10
2
5
6
8 9
14
16 1718
19
20
21
22
27
25
26
28
30
31
32
33
34
35
36
37 38
39 40
4241
https://prezi.com/view/tJJYWcXs12lz9cXCngmH/
11
13
15
Correction
Zuzenketa
![Page 88: Basque Helduak 21 - The Climate Collage...Osoki urtzen balira, itsas maila 7 metro igoko litzateke Groenlandian, eta 54 metro Antartikan. Azken glaziazioan, izotz-kaskoak hain ziren](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062417/613bce3cf8f21c0c8269349f/html5/thumbnails/88.jpg)
La F
resq
ue d
u C
lim
at
-ue-E
S -
Adult
e –
V7.3
–20/03/2021
Kode hau eskanea
ezazu elkartekide izan
nahi baduzu!
"La Fresque du climat" elkartearekin harremanetan sartzeko: +33 7 52 10
59 44/[email protected]
Cédric Ringenbach egilearekin harremanetan sartzeko:
+33 7 54 57 86 65/[email protected]
Erabilera komertzialak, "La Fresque du Climat" elkarteari % 10eko
erabilera-eskubideak ematera behartzen du edo 3€ pertsona bakotx,
internalki baliatua delarik. Xehetasunak:
www.fresqueduclimat.org/droits/ loturan
Erabilpen lizentzia "Creative Commons BY-NC-ND" da, erabilpen ez
komertzialerako.
"la Fresque du Climat" elkartea, Cédric Ringenbach-ek sortua
da. Hedapena elkartearen esku da.
Euskara
eu-ES