bati toroslarin (sandikli gb'sİ, afyon) geÇ...

MTA Dergisi 130, 29-55, 2005

BATI TOROSLARIN (SANDIKLI GB'Sİ, AFYON) GEÇ NEOPROTEROZOYİK VE ERKENPALEOZOYİK YAŞLI BİRİMLERİNİN JEOLOJİSİ VE PETROGRAFİSİ

Semih GÜRSU* ve M. Cemal GÖNCÜOĞLU**

ÖZ.- Orta ve Batı Torosların birleştiği bölgede, Sandıklı ilçesi ile Karadirek, Başağaç, Akharım, Taşolukkasabaları civarında yer alan çalışma alanında Geç Neoproterozoyik yaşlı Sandıklı temel kompleksi, ErkenPaleozoyik ve Mesozoyik yaşlı örtü birimleri ayrılmıştır. Sandıklı temel kompleksi alttan üste doğru Güvercinolukformasyonu ve Kestel çayı porfiroid birliğinden; Erken Paleozoyik yaşlı örtü birimleri ise Göğebakan, Hüdai,Çaltepe ve Seydişehir formasyonlarından oluşmaktadır. Sandıklı temel kompleksi, Sandıklı İlçesiningüneybatısında KKB -GGB gidişli devrik bir antiformal yapı oluşturmaktadır. Sandıklı teme! kompleksinin meta-sedimenter kayaçları, Güvercinoluk formasyonu olarak, meta-magmatik kayaçları İse Kestel çayı porfiroid birliğiolarak tanımlanmıştır. Kestel çayı porfiroid birliği, meta-riyolit/meta-dasitler ile meta-kuvars porfir dayklarındanoluşmaktadır. Kestel çayı porfiroid birliğine ait meta-kuvars porfir daykları, Sandıklı temel kompleksinin meta-sedimenîer kayaçlarını (Güvercinoluk formasyonu) ve çekirdeği oluşturan meta-riyolit/meta-dasitlerikesmektedir. Sandıklı temel kompleksini uyumsuz olarak üzerleyen Erken Kambriyen yaşlı Göğebakanformasyonu, üste doğru Hüdai formasyonunun Celiloğlu üyesi ile geçişlidir. Geçiş aralığında tanımlanan izfosillerine göre, birimin yaşı Tommotiyen (Erken Kambriyen)'e kadar inmektedir. Celiloğlu üyesi yeşil renklimeta-çamurtaşı/meta-siltaşı ve yeşil, bej renkli meta-kumtaşı ardalanmasından oluşmaktadır ve üste doğruÖrenkaya Kuvarsit üyesine uyumlu olarak geçer. Hüdai formasyonu, Erken - Orta Kambriyen yaşlı kahve renklirekristalize dolomit ve pembe renkli yumrulu kireçtaşlarından oluşan Çaltepe formasyonu tarafından uyumluolarak üstlenmektedir. İstif, üste doğru, yumrulu kireçtaşı bantları içeren ve dar bir alanda yüzeylenenankimetamorfik miltaşı, şeyl ve kumtaşı içeren Orta Kambriyen - Erken Ordovisiyen yaşlı Seydişehirformasyonu İle uyumlu olarak devam etmektedir. Çalışma alanında belirlenen, Sandıklı Temel kompleksi ileErken Kambriyen yaşlı örtü arasındaki uyumsuzluğun, Menderes masifinde somut olarak kanıtlanamayan "AnaPan-Afrikan uyumsuzluğuna karşılık geldiği, Menderes masifi, Doğu Toroslar ve benzer birimlerin Gondvanakuzey kenarını temsil eden Kadomiyen temel'e ait parçalar olduğu düşünülmektedir.

Anahtar kelimeler: Kadomiyen temel, Alt Paleozoyik örtü, jeoloji, petrografi, Sandıklı

GİRİŞ

Sandıklı yöresinde yer alan çalışma alanındagünümüze kadar çeşitli araştırmalar (Öngür,1973; Gutnic, 1977; Gutnic ve diğerleri, 1979'Oztürk, 1981; Kröner ve Şengör, 1990; Özgül vediğerleri, 1991; Dean ve Özgül, 1994; Kozlu ve

Göncüoğlu, 1995,1997; Tolluoğlu ve Sümer, 1997

1997; Ay ve diğerleri, 1999; Göncüoğlu ve Kozlu,2000; Gürsu, 2002; Gürsu ve diğerleri, 2003a,b;Erdoğan ve diğerleri, 2004) yapılmış olmasınarağmen, burada yüzeylenen Mesozoyik öncesibirimlerin stratigrafisi, yaşı ve oluşum koşullarıkonusunda bir fikir birliği sağlanamamıştır. Özel-likle, Geç Alpin dönemdeki yoğun sıkışma tek-toniği istifin devrilmesine yol açmış, bu nedenle

Maden tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara ([email protected])Orta Doğu Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara

30 Semih GÜRSU ve Cemal GÖNCÜOĞLU

ortaya çıkan stratigrafik sorunlar günümüze ka-dar devam etmiştir. Bu çalışmanın amacı, öncelçalışmaları da dikkate alarak bölgede yüzeyle-nen Geç Proterozoyik-Erken Paleozoyik yaşlı ka-yaçlann stratigrafisine, kaya türü özelliklerine vejeolojik oluşumuna ışık tutmaktır.

Jeolojik evrim açısından bakıldığında, GeçPrekambriyen sonrasında (540 milyon yıl) Rodi-nia süper kıtasının parçalanması ile Gondvana,Lavrasya (Kuzey Amerika), Baltık (Kuzey Avru-pa) ve Sibirya'dan oluşan dört ayrı kıtasal levhagelişmiştir (Scotese, 2002). Bunlardan, orijinal o-larak Gondvana'nın kuzey kenarına ait olan kıta-sal kabuk parçacıklarının tümü (örneğin KuzeyAfrika, Kadomiya, Bohemia, Brno, Menderesmasifleri ve K. Arabistan) tipik olarak Neoprote-rozoyik-Paleozoyik sınırında gelişmiş Ant tipi birmagmatizmayı da içeren bir dağ oluşumu evre-sinden etkilenmişlerdir (Rogers ve diğerleri,1978: Engel ve diğerleri, 1980; Unrug, 1997; Fin-ger ve diğerleri, 2000; EI-Nİsr ve diğerleri, 2001;

Dostal ve diğerleri,2001). Bu orojen, güney Avru-pa'da "Kadomiyen", Kuzey Afrika'da ise "GeçPan-Afrikan"adı ile bilinmektedir (Gass, 1981).Günümüzde Alpin orojenik kuşağının içinde yeralan ve Gondvana/Peri-Gondvana kabuk parça-lan olarak tanımlanan bu birimlerin Neoprotero-zoyik temelleri gibi Erken Paleozoyik örtüleri debüyük çapta benzerlik göstermektedir (Cocks,2000).

Bu benzerliklere dayanılarak, paleotektonikmodellerde Toroslar ve Güneydoğu Anadolu Pe-ri-Gondvana olarak tanımlanan Gondvana kıta-sının kuzey kenarına yerleştirilmiştir (örneğinGöncüoğlu, 1997; Linneman ve diğerleri, 2000;Dean ve diğerleri 2000).

Çalışma bölgesi Göller bölgesi olarak bilinenOrta ve Batı Torosların birleştiği bölgenin kuzey-batı kesiminde yer almaktadır (Şekil 1), Özgül vediğerleri (1991)'ne göre incelenen birimler Geyik-dağı birliğinin Homa/Akdağ Alt Birliğine aittir.

Şekil 1- İnceleme alanı ve Toros-Anatolit Kuşağında izlenen tektonik birlikler (Göncüoğlu ve diğerleri,1997'den düzenlenmiştir).

BATI TOROSLARIN YAŞLI BİRİMLERİNİN JEOLOJİSİ VE PETROGRAFİSİ 31

Bölgeyi içine alan ayrıntılı ilk çalışma Öngür(1973) tarafından yapılmış ve Paleozoik yaştakabul edilen birimler, Kestel Yeşil Şist formasyo-nu olarak tanımlamıştır. Yazara göre yeşil şistfasiyesi koşullarında metamorfizma geçirmişolan birim alttan üste doğru Kocayayla porfiroidüyesi, metabazalt üyesi, Koçgazi fillit üyesi veHüdai kuvarsit üyesi olmak üzere dört üyedenoluşur.

Özgül (1976, 1984), Özgül ve diğerleri (1991)tarafından Sandıklı serisi olarak adlandırılan te-mel birimleri, alttan üste doğru Kocayayla for-masyonu, Hüdai kuvarsiti, Çaltepe ve Seydişe-hir formasyonundan oluşur. Kocayayla formas-yonu sahadaki göreli konumlarına göre alttan üs-te doğru, Kestel çayı porfiroid üyesi, Göğebakanüyesi ve Celiloğlu üyesi olmak üzere üç üyeyeayrılmıştır. Bu yazarlar porfiroidlerin düşük dere-celi metamorfizma göstermelerine rağmen, şid-detli deformasyona maruz kaldıklarını, porfiroidolarak tanımlanan volkanitlerin, riyolit veya yakınbileşimli olduklarını belirtmişlerdir. Kröner ve Şen-gör (1990), Sandıklı serisi olarak tanımlanan biri-min milonitik granit olduğunu belirtmiş ve tekkristal zirkon 207Pb/206Pb yöntemi ile yapılan yaştayini ile birimin azami yaşının 543+4 my olabi-leceğini saptamıştır.

Dean ve Özgül (1994) çalışma alanındaÇaltepe formasyonunun üst kesimindeki yumrulukireçtaşlarında Orta Kambriyen'i temsil edentrilobit fosilleri belirlemişler, temeldeki Kocayaylaformasyonunun Orta Kambriyen öncesi yaşlıolduğunu İleri sürmüşlerdir.

Kozlu ve Göncüoğlu (1995) temel istifiniKocayayla formasyonu olarak tanımlamışlarformasyonu en altan üste doğru birbiri ileuyumlu ilişkili Güvercinoluk üyesi, Göğebakanüyesi, Kestel çayı porfiroid üyesi ve Celiloğluüyesinden oluştuğunu belirterek tüm istifinInfrakambriyen yaşı, olduğunu öne sürmüşlerdir.

Erdoğan ve diğerleri (2000, 2004) çalışmanda istifin kuvarsit ve fillitlerden oluşan, Alt

Kambriyen yaşlı iz fosilleri içeren Celiloğlu for-masyonu ile başladığını belirtirler, istif üste doğ-ru sırası ile bazik volkanik ara katkılı çamurtaş-ları (Göğebakan formasyonu) ve çakıltaşı, volka-nojenik kumtaşı ve stomatolitli kireçtaşı ara kat-kılı felsik volkanitleri (Kestel çayı volkanitleri) içe-rir ve yine kuvarsit ve fillitlerden oluşan Taşolukformasyonu ile sonlanır. Tümü ile Alt Kambriyenyaşlı varsayılan bu istif Orta Kambriyen yaşlı Hü-dai ve Çaltepe formasyonları tarafından uyum-suz olarak örtülür. Bu araştırıcılara göre bölgedene Prekambriyen ne de İnfrakambriyen birimleriyoktur.

Gürsu ve Göncüoğlu (2001) ise aynı alandakitemel birimlerini Sandıklı Temel Kompleksi (STK)olarak ayırmış, bu birimler ile Erken PaleozoyikÖrtü arasında bir uyumsuzluğun varlığını savun-muştur. Bu yazarlar, bölgenin Üst Neoprotero-zoyik-Alt Paleozoyik birimlerin stratigrafisini dahaÖnce önerilenlerden (örneğin Kozlu ve Göncüoğ-lu, 1997; Tolluoğlu ve Sümer, 1997; Ay ve diğer-leri, 1999; Erdoğan ve diğerleri, 2000) farklı ol-duğu öne sürmüş, bölgedeki düşük dereceli me-tamorfik kayaların (Güvercinoluk formasyonu) vefelsik volkanitlerin (Kestel Çayı Porfiroid Birliği)Neoproterozoyik birimleri olarak tanımlanmasıgerektiğini ve bunların ilk metamorfizmalarınınPan-Afrikan evresinde olduğunu ortaya koymuş-lardır.

Bu çalışmada, yukarıda kısaca sözü edilengörüş aykırılıklarının giderilmesi amacı İle yazar-lar tarafından sürdürülen ve uzun arazi çalışma-larına dayanan jeolojik, petrografik ve jeokimya-sal araştırmaların sonuçları özetlenecek ve Gond-vana çerçevesinde Toroslar'ın Üst Neoprotero-zoyik - Alt Paleozoyik birimlerine ilişkin yorumlarortaya konacaktır.

STRATİGRAFİ

İnceleme alanındaki birimler (Şekil 2a, b),Sandıklı Temel Kompleksi, Erken Paleozoyikyaşlı örtü birimleri ile Mesozoyik yaşlı örtü


birimleri olmak üzere üç kışıma ayrılmıştır(Gürsu ve Göncüoğlu, 2001; Gürsu, 2002, Gürsuve diğerleri, 2004). STK, alttan üste doğru Gü-vercinoluk formasyonu ve Kestel Çayı PorfiroidBirliği (KÇPB)'nden oluşmuştur. Erken Paleozo-yik yaşlı birimler ise; alttan üste doğru, Göğe-

bakan, Hüdai, Çaltepe ve Seydişehir formasyonlarından oluşur. İlyaslı ve Derealanıformasyonları çalışma alanındaki Mezosoyikyaşlı örtüyü temsil eder. Bu çalışma ile ortayakonan stratigrafik dikme kesit şekil 3'de ve-rilmiştir.

Şekil 2a- Sandıklı İlçesinin (Afyon) güneybatısının jeolojik haritası.


Şekil 2b- Sandıklı ilçesinin (Afyon) kuzeydoğusunun jeolojik haritası (Gürsu, 2002).


Şekil 3- Sandıklı (Afyon) bölgesinin genelleştirilmişstratigrafik dikme kesiti (Gürsu ve Göncü-oğlu, 2001)

GEÇ NEOPROTEROZOYİK YAŞLI TEMEL

BİRİMLER

SANDIKLI TEMEL KOMPLEKSİ (STK)

Birim en yaygın olarak Sandıklı İlçesinin gü-

neybatısında, KKD-GGB gidişli devrik antiformal

bir yapıda yer almaktadır (Şekil 2a; Şekil 4). Biri-

me ait diğer yüzeylenmeler, Başağaç ve Akha-

rım kasabaları ve civarı ile, Taşoluk köyünün ku-

zeydoğusunda gözlenir (Şekil 2b). STK, Sandıklı

ilçesinin güneybatısında Mesozoyik yaşlı örtü ka-

yaçlarının üzerine devrilmiş ve itilmiştir. STK'yı

oluşturan Güvercinoluk formasyonu ve KÇPB'ye

ait kayaçların gerek arazi gözlemleri, gerekse in-

ce kesit çalışmalarında STK'nın, Erken Paleozo-

yik yaşlı örtü birimlerini oluşturan kayaçIardan

farklı bir metamorfizma ve deformasyon etkisi al-

tında kaldıklarını göstermektedir. Bu konuda ay-

rıntılı bilgiye mineraloji-petrografi bölümünde de-

ğinilmiştir.

Şekil 4- Kestel Çayında Sandıklı Temel Kompleksi birimlerinin yapısal ilişkileri ve istif özellikleri. Arka plandaki

KÇPB'ne ait metariyolit/meta-dasitik kayaçlar, Alt Kambriyen yaşlı Göğebakan formasyonunun

devrilmiş kırıntılıları üzerinde yer almaktadır.


Güvercinoluk formasyonu

STK'nin meta-sedimenter kayaçlarından olu-

şan birim, özellikle Kocayayla (Sandıklı ilçesiningüneybatısı) bölgesinde yüzeylenmektedir (Şe-

kil 2a). Birim KÇPB'ye ait meta-kuvars porfirlertarafından kesilmiştir. Bu ilişkiler, özellikle Koca-

yayla-Sığırkuyruğu tepe yolu üzerinde Güvercin-oluk tepe ve Taşlıburun sırtı-Akoluk tepe ara-

sında, Alacakilise yaylasının KKB' sinde net birşekilde izlenmektedir (Şekil 2a, b; Şekil 5a, b).Birime ait kayaçlar, dinamik metamorfizmadan

şiddetle etkilenmiş, deformasyon ve kıvrımlan-

Şekil 5- KÇPB'ne ait meta-kuvars porfir dayklarıGüvercinoluk formasyonunu (a) ve çekirde-ği oluşturan metariyolit/meta-dasit kayala-rını (b) kesmektedir.

lanmaya bağlı olarak meta-sedimenter kayaclar-

da tipik milonitik-blastomilonitik dokular, budin-

leşmeler ve kıvrımlı yapılar gelişmiş, kayaçların

ilksel dokusal özelliklerinin büyük ölçüde kaybol-

duğu izlenmiştir. Genelde dayk şeklinde izlenen

meta-kuvars porfirler, Güvercinoluk formasyonu-

nun meta-sedimenter kayaçları ile birlikte en az

üç farklı deformasyon evresine işaret eden

kıvrımlı bir yapı kazanmışlardır.

Birim Özgül ve diğerleri (1991) ve Kozlu ve

Göncüoğlu (1995) tarafından Kocayayla formas-

yonunun en alt üyesi olarak, Gürsu ve Göncüoğ-

lu (2001) ve Gürsu (2002) tarafından ise ayrı bir

formasyon olarak tanımlanmıştır.

Formasyon için Güvercinoluk tepesi ve Taşlı-

burun sırtı - Akoluk tepesi tip lokalite seçilmiştir.

Ayrıca formasyonun Sandıklı ilçesinin güneybatı-

sında; Sorgun - Kocayayla orman yolu üzerinde,

Değirmendere-Çomoğlu mahallelerinin güneyba-

tısı civarında, Yıldızdağı tepe, Başalan tepe, Ka-

paklı tepe, Kapaklıüstü tepe ve civarında, San-

dıklı ilçesinin kuzeydoğusunda ise; Taşoluk-Şu-

hut yolu üzerinde özellikle Alacak tepenin güney

kesiminde incelemeye elverişli yüzeylenmeleri

vardır (Şekil 2a, b).

Birim, inceleme alanında gözlenen yüzeylen-melerinde altta; 10-15 cm kalınlıkta siyah renkliçört (lidit) mercekleri içeren grimsi-yeşil renklimeta-silttaşı/fillitik sleyt ile başlar (Şekil 6a) vekoyu gri-füme renkli, foliyasyon düzleminin iyi ge-liştiği, yer yer düzenli siyah renkli çört bantları-nın ve belirgin yönlenmenin izlendiği 15-25 met-re kalınlık sunan, breşleşmiş-dinamik meta-mor-fizma etkisiyle uzamış rekristalize dolomit bant-ları ile yeşil-açık yeşil renkli meta-silttaşlarına ge-çerek devam eder. İstif, üste doğru gri - koyu grirenkli yoğun deformasyon nedeniyle breşik bir

yapı kazanmış, foliyasyon düzlemlerinin izlendiğirekristalize kireçtaşına geçmektedir. Rekristalizekireçtaşlarının üzerine yeşil, açık yeşil renkli za-


yıf yapraklanmalı türbiditik meta-kumtaşı/meta-

silttaşı ardalanması gelmektedir. Birim üste doğ-

ru, koyu gri-yeşilimsi bej renkli meta-silt-taşı/

fillitler ile 5-10 cm kalınlıkta beyaz renkli miloni-

tik dokulu rekristalize mermer bantları ve koyu

gri-kahvemsi gri renkli ince çört bantları içeren

laminalı dolomitik rekristalize kireçtaşları ile de-

vam eder (Şekil 6b). Birim, kalk-şist olarak ta-

nımlanan İnce bir seviye İle meta-silttaşlarına ge-

çer. Birimin en üst kesimini ise, moloz akması

sonucu gelişen köşeli-yarı köşeli siyah çört (lidit),

kumtaşı ve kireçtaşı parçacıklarının hakim oldu-

ğu meta-konglomerlar ve grimsi bej-açık yeşil

renkli meta-kumtaşı/meta-silttaşı ardalanması

oluşturur.

Şekil 6- a) Güvercinoluk formasyonunun altseviyelerini oluşturan siyah renkli lidit içeren meta-silttaşları, b)çörtbantları İçeren dolomitik rekristali-ze kireçtaşı.

Düşük dereceli metamorfizma ve şiddetli di-

namik metamorfizmadan etkilenmiş olan birim i-

çerisinde moloz akması sonucu gelişen meta-

konglomeraların izlenmesinin, birimin tektonik o-

larak aktif bir basende çökeldiğini işaret etmek

tedir (Gürsu ve Göncüoğlu, 2001, Gürsu ve di-

ğerleri, 2004). İnceleme alanında ve çevresinde

birimin tabanı gözlenememiş olup, görünür kalın-

lığı 800 metredir.

Birim, 543 my (Geç Neoproterozoyik) yaşlı

meta-kuvars porfir kayaları tarafından sıklıkla

kesilmiştir (Kröner ve Şengör, 1990) ve Erken

Kambriyen yaşlı Göğebakan formasyonu tarafın-

dan uyumsuz olarak üzerlenir. Buna göre birimin

çökelme yaşının 543 my'dan yaşlı olması

gerekmektedir. Birim içerisinde herhangi bir fosil

saptanamamıştır.

Güvercinoluk formasyonu, İhsaniye-Bayat

(Afyon) bölgesinde yüzeylenen Prekambriyen

yaşlı temel kayalarıyla (Turhan ve diğerleri,

2003), Sultan dağlarında ve Doğanhisar böl-

gesinde yüzeylenen temel birimlerine ait Göko-

luk formasyonu (Özgül ve diğerleri, 1991) ile,

Orta-Doğu Toroslarda yer alan Bozburun şistleri

(Gürsu ve diğerleri, 2003a), Prekambriyen yaşlı

Emirgazi grubunun Kozan formasyonu (Özgül ve

Kozlu, 2002), Amanos dağları yöresinde Eğribu-

çak formasyonu (Atan, 1969) ve Güney Doğu A-

nadolu bölgesinde (Adıyaman) Meryemuşağı

formasyonu (Ketin, 1983) ile deneştirmek müm-

kündür.

Kestel Çayı Porfiroid Birliği (KÇPB)

Kestel Çayı Porfiroid Birliği'nin meta-riyo-

lit/meta-dasit olarak tanımlanan kayaçları arazi-

de devrik bir kıvrımın çekirdeğinde yüzeylen-

mektedir (Şekil 2a). KÇPB'ni oluşturan meta-

riyolit/meta-dasitik kayaçlar ile meta-kuvars porfir

dayklarında tıpkı Güvercinoluk formasyonunda

olduğu gibi KKD-GGB doğrultulu foliyasyon

düzlemleri gelişmiştir. KÇPB, yeşil - koyu yeşil

renkli mafik dayklarca kesilmiştir. Bu ilişki, özel-

likle Kocayayla-Yıldız tepe civarında, Başağaç


kasabası, Ada tepe güneybatısında demiryoluyarmasında, Taşoluk-Uşaközü deresinde ve Ce-hennem deresinde izlenir. Bu dayklar da meta-

felsik ve metasedimenter birimlerle ortak yaprak-

lanma göstermektedir (Şekil 7).

Şekil 7- KÇPB birimleri yeşil-koyu yeşil renkli meta-lampro-fîrlerce kesilmiş ve beraber foliyeolmuşlardır.

Birim önceki çalışmalarda Kestel Yeşil Şistformasyonu içerisinde Kocayayla porfiroid üyesi(Öngür, 1973), Kocayayla formasyonu Kestelçayı porfiroid üyesi (Özgül ve diğerleri, 1991;Kozlu ve Göncüoğlu, 1995) ve Kestel çayıformasyonu (Erdoğan ve diğerleri, 2004) olaraktanımlanmıştır. Kestel çayı boyunca geniş biryayılım göstermesi (Şekil 2a) nedeniyle Kestelçayı Gürsu ve Göncüoğlu (2001) ve Gürsu vediğerleri (2004) tarafından birimin tip lokalitesiolarak seçilmiştir.

Birim bunun dışında, Sandıklı ilçesinin güney-batısında; Sorgun-Kocayayla orman yolu üzerin-

de, Kocayayla-Sığırkuyruğu tepe arasında, Işık-yurdu tepe, Yeldeğirmeni tepe, Eşekören mahal-lesinin batı kesiminde, Küçükbakırlı tepe, Büyük-bakırlı tepe; Sandıklı ilçesinin kuzeyinde İse;

Taşoluk-Şuhut yolu üzerinde özellikle Yanık te-pe, Uşaközü deresi, Sakar tepenin güneydoğu-sunda, Alaca tepe, Kömür tepe, Asilik tepe,Karadirek kasabasının kuzeyinde, Ada tepe ci-varında başvuru kesitleri gözlenir. Yumruca-

Şeyhyahşi köyleri civarında (Kalayık tepe),Yıldıztepe, Sinecik tepe, Küçükkarakaya tepe, Koca-karakaya tepe, Musadede tepe, Göyneksiz tepe,Kartalçimen tepe ve civarında, Başağaç kasaba-sının güneydoğusunda Ağıl tepe ile Başağaçyaylasında, Akharım kasabasının kuzeybatısın-

da Nebinin Düğün Ettiği tepe, Gönülalan yaylasıve Kayraklığın tepe kesiminde incelemeye elve-rişli yüzeylenmeleri vardır (Şekil 2a, b).

KÇPB, meta-riyolit/meta-dasit ile meta-kuvars

porfir dayklarından oluşmuştur. Birimin çekirde-

ğini oluşturan ve meta-riyolit/meta-dasit olaraktanımlanan kayaçlar, mor-koyu morumsu-gri

renklerde olup, şiddetli dinamik metamorfizma-

nın geliştiği kesimlerde grimsi-beyazımsı renk-

lerdedir. Meta-kuvars porfirler ise; açık gri, be-

jimsi gri renklerde, dinamik metamorfizmanın et-

ken olduğu kesimlerde grimsi-beyazımsı grirenklerdedir.

Erken Kambriyen yaşlı Göğebakan formasyo-nu tarafından uyumsuz olarak üzerlenmesi ne-

deniyle KCPB'nin Erken Kambriyen öncesi yaşta

olması gerekmektedir. Kröner ve Şengör (1990)tarafından birimin intrüzyon yaşı olarak saptanan

542±7 my lik Pb izotop yaşlan bu çalışma kap-

samında bölgede yüzeylenen meta-riyolitik ka-

yaçlardan alınan örneklerle denetlenmiştir. Tu-

bingen üniversitesinde tek zirkon Pb207/Pb206

yöntemi ile yapılan yaş tayinleri, KÇPB'nin çekir-

değini oluşturan meta-riyolitlerin oluşum yaşının

541.1 ±9.3 my ila 555.8±14.3 my arasında olduğu

ortaya koymaktadır (Gürsu ve diğerleri, hazırlan-

makta). Bu veriye bağlı olarak, KÇPB'ne ait ka-

yaçların Geç Neoproterozoyik yaşlı oldukları ke-

sinlik kazanmıştır.

Gürsu (2002), KÇPB'ne ait sub-alkali veperalüminalı meta-riyolit/meta-dasitler ile meta-

kuvars porfirlerin oluşumlarında magmatik farklı-laşmanın egemen olduğunu, her iki kayanın aynı

kaynak alandan ve aynı magmatik süreçlerdenetkilendiklerini ortaya koymuştur. Kayalar 1-tipi


granitler olup magmalarının oluşumlarında üstkıtasal kabuğun %25 kısmı ergimesi ile %25

fraksiyonel kristalleşme süreçleri etken olmuştur

(Gürsu ve diğerleri, 2003b; Gürsu ve diğerleri,2004).

KÇPB'ne benzer özellikteki kayaçlar, ön-

celikle Menderes masifininin temelinde yer alan

ve Prekambriyen yaşlı olduğu ifade edilen or-

tognayslar (Koralay ve diğerleri, 2004) ile, Bitlis

masifindeki Avnik granitleri (Erdoğan, 1982;

Helvacı, 1983) ve Doğu Toroslar'da Emirgazi

grubu, Kozan formasyonu içindeki (Özgül ve

Kozlu, 2002) felsik volkanitler ile deneştirilebilir

(Gürsu ve Göncüoğlu, 2001, Gürsu ve diğerleri,

2003a).

ERKEN PALEOZOYİK YAŞLI ÖRTÜ B İ R İ M L E R İ

Göğebakan formasyonu

Göğebakan formasyonu, Sandıklı ilçesinin

güneybatısında geniş bir alanda, Taşoluk kasa-

basının kuzeydoğusunda ise, ince bir seviye ha-

linde yüzeylenmektedir (Şekil 2a, b). Sandıklı il-

çesinin güneybatısındaki yüzeylenmelerinde dev-

rik yapı kazanmış olan birim (Şekil 2a), Alpin ön-

cesi deformasyondan ve düşük dereceli meta-

morfizmadan etkilenmiş, birimde kıvrımlı yapılar

ve yapraklanma gelişmiştir. Birim içerisinde GB-

KD doğrultusunda gelişen makaslama hareketi-

ne bağlı olarak en az iki fazlı deformasyonun

geliştiği izlenmiştir.

İlk defa Özgül ve diğerleri (1991) tarafından,

Kocayayla formasyonu içerisinde üye mertebe-

sinde incelenen birim, yayılımı ve litolojik özellik-

leri dikkate alınarak Gürsu (2002) tarafından

formasyon aşamasına yükseltilmiştir.

Birim için Göğebakan dağı ile Örenkaya PTT

vericisi arası (Celiloğlu köyünün güneybatısı) tip

kesit yeri seçilmiştir (Şekil 2a). Ayrıca formasyo-

nun Sandıklı ilçesinin güneybatısında; Kayalı te-

pe, Hacımusa tepe, Orta tepe, Devlengeç tepe

Koçgazi harabelerinim güneybatısında ve Yum

ruca - Şeyhyahşi yolu üzerinde Kalayık tepe ve

Orta tepede başvuru kesitleri izlenir. Ayrıca

Yellicebel tepe, Bozburun tepe, Kestel çayı

boyunca, Eşe tepenin güneybatısında, Gök

tepenin kuzeydoğusunda geniş ölçekte, Sandıklı

İlçesinin kuzeyinde ise Taşoluk kasabası Uşak

özü deresinde küçük ölçekte incelemeye elverişli

yüzeylenmeleri vardır (Şekil 2a, b).

Göğebakan formasyonu, tabanda devamlılık

göstermeyen STK'ne ait dinamik metamorfizma

geçirmiş, meta-riyolit/meta-dasit köşeli çakıl par-

çaları ve siyah çört (lidit) çakılları içeren meta-

konglomera ile başlar (Şekil 8a). Birimin tabanın

da izlenen meta-konglomeralı seviye Göğeba-

kan dağının kuzeydoğusunda, Sorgun kasaba

sının güneybatısında Kalayık tepe ile Orta tepe

arasında ve Yumruca-Şeyhyahşi yol yarmasında

(Kalayık tepe'nin kuzeydoğusunda) izlenmekte-

dir (Şekil 2a). Birim, üste doğru transgresif

olarak bej, kahvemsi bej renkli, temele ait kayaç

parçacıkları içeren meta-kumtaşı (arkozik) (Şekil

8b) ve koyu kahve-mor renkli meta-silttaşları

mor (bordo) ve yer yer yeşilimsi-siyahımsı renkli

fillitik meta-silttaşı, meta-çamurtaşı ardalanması

ile devam etmektedir. Birim içerisinde piroklastik

oluşumların yanısıra spilitik lâv akıntıları gözle-

nir. Özellikle Harman tepede, Hacımusa tepede

Devlengeç tepede tanıtman yüzeylenmeler iz-

lenir. Deformasyon nedeniyle foliyasyon ka-zanmış meta-diyabaz dayklarının yüzeylenmeleri

ise Kestel çayı boyunca, Yellicebel tepede, Har-man tepe'de, Hacımusa tepede, Kurt tepe'nin

doğusunda, Bozburun tepe civarında, Orta tepe

ve Göğebakan dağının doğusunda yer alır

(Şekil 2a).


Şekil 8- Göğebakan formasyonunun tabanında izle-

nen deforme porfiroid çakılları içeren meta-konglomeralar (a) ve meta-kumtaşları (b).

Birim içerisinde izlenen kırıntılı fasiyeslerdegözlenen çökel yapılar ve konumu gözönüne a-

ndığında istifin; alüvyon yelpazesi ile başlayıpdelta yelpazesini ve tavana doğru da sığ deniz

ortamlar, çökellerini karekterize ettiği belirtilmiştir(Kozlu ve Göncüoğlu, 1995; Gürsu ve Göncüoğ-

lu, 2001). Formasyonun inceleme alanındakigözlenen kalınlığı 600 metre civarındadır. STK'ni

Stratigrafik bir kontak boyunca uyumsuz üzerle-

yen birim, üste doğru Hüdai formasyonu Ce-liloğlu üyesi ile geçişlidir. İki birimin geçişaralığında Cruziana isp., Rusophycos isp.,Phycode isp., Treptichnus isp?, Planolites isp.,

Diplichnite. isp., Iplichnites isp., Arenicolites isp.,Skolithos isp. iz fosillere göre, birimin yaşıTommotiyen (Erken Kambriyen)'e kadar in-

mektedir (Erdoğan ve diğerleri, 2004). İz fosilliseviye, özellikle Celiloğlu köyü su deposununbulunduğu alanda, Koçgazi tepenin güney ke-siminde, Gök tepenin doğusunda, Koçhisarharabelerinin güneyinde, Sıtma deresinin do-

ğusunda, Kayalı tepede belirgin olarak iz-lenmektedir. Birim, Orta Toroslar'da yüzeylenenKoçyazı kuvarsitinin (Özgül ve Kozlu, 2002) aitkesiminde yer alan, meta-çamurtaşının hakim

litolojiyi oluşturduğu kesime büyük ben-zerlikgösterir. Güney Doğu Anadolu'da olasılzıkla Er-ken Kambriyen yaşlı (Moses, 1934)'Telbesmiformasyonunun bir kısmı ile deneştirilmesi müm-kündür.

Hüdai formasyonu

Öngür (1973) tarafından "Hüdai kuvarsit

üyesi" olarak tanımlanan birim, Gürsu (2002)

tarafından yayılım ve litolojik özellikleri dikkate

alınarak Hüdai formasyonu olarak tanımlanmış-

tır. Göğebakan formasyonunu tedrici geçişli ola-

rak üzerleyen birim, Sandıklı ilçesinin güneyba-

tısındaki yüzeylenmeleri haricinde, Taşoluk ka-

sabasının kuzeydoğusunda ve güneydoğusundaantiformal bir yapı sunar. Birim düşük dereceli

metamorfizmadan ve deformasyondan etküene-rek kıvrımlanmış olup en az iki fazlı deformasyo-

nun izlerini taşır. Özellikle Barak deresi boyuncagözlenen yüzeylenmelerinde birim devrik yapı

kazanmıştır (Şekil 2a).

Hüdai formasyonu Celiloğlu ve Örenkaya

kuvarsit üyesi olmak üzere iki üyeden oluşur.

Celiloğlu üyesi.- Özgül ve diğerleri (1991),

Kozlu ve Göncüoğlu (1995) tarafından Koca-


yayla formasyonu içerisinde Celiloğlu üyesiolarak tanımlanan birim, Gürsu (2002) tara-fından Hüdai formasyonun alt üyesini oluşturanCeliloğlu üyesi olarak tanımlanmıştır.

Formasyon için Barak deresi tip kesit yeriseçilmiştir. Ayrıca Kayalı tepe, Örenkaya PTTvericisi kesiminde, Örenkaya kasabasının 0.5km güneybatısında izlenen dere yarmalarındabaşvuru kesitleri izlenir. Koçhisar harabeleri,Sızma deresi, Sakar tepe, Cehennem deresikuzeydoğusunda, Mırmırın tepe, Sarıyar tepe,Göktaş tepe, Ayıyatağı tepe ve civarındaincelemeye elverişli yüzeylenmeleri vardır (Şekil2a, b).

Silisiklastik kayaçların hakim olduğu istif, alttayeşilimsi bej renkli meta-çamurtaşı, meta-silttaşıve yeşil, yer yer açık bej-pembemsi kahve renkli,meta-kumtaşı ardalanmasından oluşmaktadır.Birimin üst kesimlerini yeşil-açık yeşil, bordo-kırmızımsı bordo renkli meta-silttaşı ve grimsikoyu bordo, açık kahve, gri renkli meta-kumtaşıardalanmasından oluşur ve üste doğru Örenka-ya kuvarsit üyesine dereceli geçer. Çapraz taba-kalanma ve laminasyonun yaygın olarak izlendiğibirim, düşük dereceli metamorfizmadan etkilen-miştir. İnceleme alanındaki görünür kalınlığı1000 metre civarında olup, oldukça sığ denizelbir ortamı yansıtır. Birim, delta-deniz geçişi, deltaönü-sığ deniz-kıyı ortamında çökelmiştir.

Örenkaya kuvarsit üyesi.- Öngür (1973) ta-

rafından Hüdai kuvarsit üyesi olarak tanımlananbirim, Özgül ve diğerleri (1991) tarafından Hüdaikuvarsiti olarak, Gürsu (2002) tarafından ise Hü-dai formasyonu Örenkaya kuvarsit üyesi olarakadlandırılmıştır.

Birim, inceleme alanında Sandıklı ilçesiningüneybatısında ve Taşoluk kasabası ve civarın-da geniş bir alanda yüzeylenmektedir. Örenkayakasabasının güneybatısında Gök tepe ve Ciloğ-lantarla tepe tip kesit olarak seçilmiştir. Ayrıca

Kuzyaka tepe, Çataltepe sırtı, Örenkaya kasabası güneybatısındaki dere yarmalarında, HüdaKaplıcası-Demirlik tepede, Sandıklı ilçesininkuzey kesiminde ise Kızılöğrek tepe, Taşolukkasabası ve civarında, Kayalıgeriş tepe, Sakartepe, Sarıyar tepe, Göktaş tepe ve civarındaincelemeye elverişli yüzeylenmeleri vardır (Şekli2a, b).

Birim, kirli beyaz, açık bej, pembe, bordo,petrol yeşili kalın katmanlı kuvarsitlerden (meta-kumtaşı) oluşmuştur. Kuvarsitlerin hakim olduğubirimde yer yer yeşil, bej, açık bordo renkliarduvaz bantları bulunmaktadır. Birimin altseviyelerinde yeşil, bordomsu yeşil renkli meta-silttaşları baskındır. Birimde çapraz tabakalanmave laminalanma sıklıkla izlenmektedir. İncelemealanında birimin görünür kalınlığı 100 metrecivarında olup, delta ortamında (akarsu kanalveya ağız) çökelmiş olduğu bir çok araştırıcıtarafından ifade edilmiştir (Özgül ve diğerleri,1991; Günay ve diğerleri, 1995).

Batı Toroslarda yaşı kanıtlanmış Orta Kam-briyen yaşlı Çaltepe formasyonu ile geçişli ol-ması nedeniyle birim Erken Kambriyen yaşlı ol-malıdır (Özgül ve diğerleri, 1991; Dean ve Özgül,1994; Kozlu ve Göncüoğlu; 1995, 1997).

Celiloğlu üyesi, Karacahisar kubbesinde yeralan Sarıçiçek formasyonunun Sarıçiçek üyesiile Örenkaya kuvarsit üyesi ise Sarıçiçek formas-yonunun Kocaosman üyesi İle deneştirilebilir(Gürsu ve diğerleri, 2003a). Ayrıca Orta Toroskuşağında yaygın olarak izlenen Feke kuvarsiti,(Kozlu ve Göncüoğlu, 1997), Koçyazı kuvarsiti(Özgül ve Kozlu, 2002) ve Güney Doğu Anado-lu'da Zabuk formasyonu (Tuna, 1974) ve SadanFormasyonu (Dean ve diğerleri, 1981) ile benzer

özelliklere sahiptir.

Çaltepe formasyonu

İnceleme alanında oldukça dar bir alandayüzeylenen birim, Dean ve Monod (1970) tara


fından Seydişehir bölgesindeki yüzeylenmelerin-de tanımlanmıştır. Birim çalışma alanında Çiloğ-lantarla tepede düzenli bir kesit sunar. AyrıcaHüdai kaplıcası-Örenkaya yol güzergahı boyun-ca, Demirlik tepenin doğusunda, Akçapınar tepeve Barak deresi boyunca iyi gelişmiş kesitleriyüzeylenmektedir (Şekil 2a).

Birim başlıca dolomit, siyah renkli neritikkireçtaşı ve en üst düzeylerinde alacalı renkliyumrulu kireçtaşından oluşmaktadır (Dean veÖzgül, 1994). Birimin büyük bir bölümünü oluş-turan dolomitler, ayrışma yüzeyinin kızılımsı, ko-yu kahve renkli olmasıyla ayrılırlar. Taze yüzeyigri, kirli beyaz renkli, iri kristalli, kalın katmanlıolan dolomitler, en üst düzeylerinde yaklaşık 15-25 metre kalınlıkta pembe, bej, şarap renkliyumrulu kireçtaşı tabakalarını kapsarlar (Deanve Özgül, 1994). Çiloğlantarla tepesi civarındadolomitler ile yumrulu kireçtaşları arasında 6-7metre kalınlığa sahip trilobit içeren gri renkli ki-reçtaşı düzeyi yer alır. Alttan üste doğru dolo-mit, dolomitik kireçtaşı, neritik kireçtaşı ve şeylara katkılı yumrulu kireçtaşı seviyeleri içeren biri-min, bir transgresyonu yansıttığı ve birimin ince-leme alanındaki görünür kalınlığı 175 metre ci-varında olduğu, duraylı plaj koşullarının egemenolduğu koşullardan, plâtform tipi karbonat çökeli-mine elverişli duraylı şelf koşullarına geçişi yan-sıttığı, üst kesimlerinde egemen olan şeyl arakatkılı yumrulu kireçtaşı oluşumlarının ise çökel-me sırasında ortamın giderek derinleştiğini gös-terdiği Özgül ve diğerleri (1991) tarafından belir-tilmiştir. Günay ve diğerleri (1995) ile Derman veGünay (1995) ise birimin alt seviyelerinin alglistramotolitik kireçtaşları ile başladığını, dolayı-sıyla gelgit ortamını karekterize ettiğini, delta or-tamı üzerinde yeni bir çökelme periyodunungeliştiğini, üst seviyelerinin ise gelgit ortamı ilesığ kıta şelfi arası bir ortamı yansıttığını ifadeetmişlerdir.

Birim, Hüdai formasyonu Örenkaya kuvarsitüyesini uyumlu olarak üzerlenmektedir. Dean ve

Özgül (1994), Çiloğlantarla tepe civarında biriminüst kesimini karekterize eden gri renkli kireçtaşıseviyelerden Orta Kambriyen'i temsil eden trilobitfosilleri (Acadoporadoxides mureroensis, Ellipso-cephalus sp, Protolenus pisidianus n.sp, Latouc-heia sp, Corynexochella? Venusta n.sp) sapta-mışlardır. Gedik (1989) ise, Çiloğlantarla tepe -Maymun kayası tepe arasında Hadimopanellamurselae n. sp faunasının yer aldığını ve biriminyaşının Orta Kambriyen olduğunu belirtmiştir.Birimin, tip lokalitesi olan Seydişehir bölgesindeSarmiento ve diğerleri (1997) tarafından ErkenKambriyen sonunu karakterize eden fosillerinsaptanması, birimin yaşının geç Alt - erken OrtaKambriyen'e kadar indiğini göstermektedir. Do-ğu, Orta ve Batı Toroslar'da geniş bir yayılımasahip olan birim, genellikle aynı isimle adlandırıl-maktadır. Ancak Güney Doğu Anadolu'da Korukformasyonu (Tuna, 1974), Doğu Toroslarda De-ğirmentaş kireçtaşı (Özgül ve diğerleri, 1973)isimleri de kullanılmıştır.

Seydişehir formasyonu

Seydişehir formasyonu, Toroslarda çok ge-niş bir yayılıma sahipken, inceleme alanında ol-dukça dar bir alanda yüzeylenmektedir (Şekil2a). Birim, Dean ve Monod (1970) tarafındanadlandırılmıştır. Örenkaya kasabasının kuzeyin-de Barak deresi ile Akçapınar tepe, Çiloğlantarlatepe ila Maymun kayası tepe arasında incelen-meye elverişli yüzeylenmeleri vardır (Şekil 2a).

Birim, ankimetamorfik miltaşı, şeyl ve kuvarskumtaşı ardalanmasından oluşmaktadır. İstifinalt düzeylerinde ince, alacalı renkli, yumrulukireçtaşı bantları izlenmektedir. İnceleme ala-nında görünür kalınlık 30 metre civarındadır.Özgül ve diğerleri (1991)'ne göre birim, türbiditakıntılarının etkin olduğu açık şelf-kıta yamacıkoşullarını yansıtmaktadır. Göncüoğlu ve Kozlu(2000), ise birimin tempestit (fırtına çökelleri)karekterli olduğunu öne sürerler. İncelemealanında birim, Çaltepe formasyonunu uyumlu


bir dokanak boyunca üzerler ve Erken Liyasyaşlı İlyaslı formasyonu tarafından açılı uyumsuzolarak üstlenir. İnceleme alanında herhangi birfosil saptanmamıştır. Birimin üst seviyelerindekikireçtaşlarından (Sobova Kireçtaşı) saptanan fo-sillere göre yaşının Geç Kambriyen-Orta Ordovi-siyen arasında değiştiği öne sürülmektedir (Hau-de, 1968, 1969, 1972; Dean ve Monod 1970;Özgül ve Gedik 1973; Özgül ve diğerleri, 1991).

Doğu, Orta ve Batı Toroslarda da geniş biryayılım sunan Seydişehir formasyonu aynı isimleadlandırılmaktadır.

MESOZOYİK YAŞLI ÖRTÜ BİRİMLER

Mesozoyik yaşlı transgressif istifin taban ka-yalarını oluşturan İlyaslı formasyonu (Öztürk,1989), önceki araştırmacılar tarafından Verruca-no formasyonu (Gutnic, 1977) olarak tanımlan-mıştır. Birim tabanda iri çakıllı ve bloklu çakıltaşıile başlamaktadır. Çakıltaşının bileşenlerini Gü-vercinoluk formasyonuna ait meta-diyabaz ve re-kristalize çörtlü kireçtaşı, Hüdai formasyonunaait bej açık pembe renkli laminalı kuvarsit, gri,yeşil ve mor renkli meta-silttaşı ve KÇPK ya aitdinamik metamorfizmadan etkilenmiş porfiroidçakılları oluşturmaktadır. Birim üste doğru Alt Li-yas fosilleri içeren Derealanı formasyonu ilegeçişlidir.

NEOPROTEROZOYİK-ERKEN PALEOZOYİKBİRİMLERİN PETROGRAFİK ÖZELLİKLERİ

Geç neoproterozoyik yaşlı temel birimler

Sandıklı Temel Kompleksi (STK) Güvercin-oluk formasyonu.- Güvercinoluk formasyonun-dan, köken kayanın ve dinamik metamorfizma-

nın etkisinin belirlenebilmesi amacıyla toplam114 adet örnek alınmıştır. Mineralojik-petrografikincelemeler sonucunda siyah çört (lidit), fillitiksleyt, rekristalize dolomitik kireçtaşı, meta-siltta-

şı, meta-kumtaşı, kalkşist ve meta-konglomerakaya türleri saptanmıştır.

Siyah çört (lidit): Birimin alt bölümündeizlenen ve lidit olarak tanımlanan siyah renkliçörtler, çok ince tane boyutuna (10-15 mikron)sahip dalgalı sönmeli kuvars ve az orandaserizitten meydana gelir. Örnekte yer alan ma-kaslanma zonları boyunca yeniden kristallenmeürünü kuvars gözlenir. Çatlaklar boyunca ikincilkuvars minerali geliştiği izlenmiştir.

Fillit - sleyt: Birim, yeşil, açık yeşil, bejimsiyeşil renkli olup, kuvars ve plâjiyoklâz tanelerimikaca zengin bir matriks ile bağlanmıştır. Gü-vercinoluk formasyonunu etkileyen dinamik me-tamorfizmaya bağlı olarak, örnekte belirgin biryönlenme gelişmiş, neominerilizasyon sonucuklivaj düzlemleri boyunca serizit (yer yer musko-vit), klorit, lökoksen gelişmiştir. Örneklerde talimineral olarak biyotit, zirkon ve opak minerallerizlenir.

Rekristalize dolomitik kireçtaşı: Dinamik me-tamorfizmanın etkilerinin izlendiği dolomit mine-rallerinde dalgalı yanıp sönme, rekristalizasyonve yönlenmenin yanı sıra kayma düzlemlerindekıvrımlanma ve kırılmanın izleri gözlenir (Şekil 9 a).Örnekler az oranda yeniden kristalleşmiş veuzamış kuvars da içermektedir.

Meta-silttaşları: Kuvars, plâjiyoklâz (albit/oli-goklaz), alkali feldispat taneleri ve siyah çört (li-dit) içeren kayaç parçacıkları ince taneli bir mat-riks ite bağlanmıştır. Birimi etkileyen dinamikmetamorfizmaya bağlı olarak, meta-silttaşlarındabelirgin bir yönlenme izlenmekte olup, neomine-rilizasyon sonucu klivaj düzlemleri boyunca seri-zit (yer yer muskovit), klorit ve grafit minerallerioluşmuştur. Örneklerde tali olarak zirkon ve o-pak mineraller izlenmektedir. Kayanın metamor-fik parajenezi kuvars + serizit + klorit ± grafit ola-rak saptanmıştır ve düşük dereceli metamorfiz-mayı temsil eder, Deformasyona eşlik eden dü-şük dereceli metamorfizmaya bağlı olarak erken


evredeki foliyasyon (S1) düzlemleri boyunca iriceserizit mineralleri oluşmuş, S1 düzlemleri dahasonraki evrede kıvrımlanmış ve zayıf eksendüzlemi dilinimleri (S2, S3) gelişmiştir.

Meta-kumtaşları: Blastopsamitik dokunun göz-lendiği meta-kumtaşlarında, köşeli yarı-köşelikuvars, plajiyoklaz ve alkali feldispat ile çok bololarak 0.20 mm ila 0.0375 mm tane boyutunasahip köşeli ve yönlenmiş siyah çört (lidit) içerenkayaç parçacıkları mikaca zengin bir matriks ilebağlanmıştır. Bazı örneklerde grafik dokulu alkalifeldispat klastlarının yer alması, granitik bir kay-nak alanına işaret etmektedir. Tali mineral olarakzirkon, turmalin ve opak mineraller gözlenir. Biri-mi etkileyen dinamik metamorfizmaya bağlı ola-rak, meta-kumtaşlarında belirgin bir yönlenmegelişmiş, neomineralizasyon sonucu matriks yo-ğun olarak serizit (yer yer muskovit) mineralinedönüşmüştür. Metamorfizmaya bağlı olarak ola-rak kuvars + serizit + klorit + grafit + lökoksenmineral parajenezi gelişmiştir.

Rekristalize kireçtaşı ve kalk-şistler: Birimiçerisinde anahtar seviye olarak tanımlanan be-yaz renkli rekristalize kireçtaşı bantları, ince ke-sitte yönlenmiş rekristalize kalsit mineralleri yo-ğun olmak üzere, az oranda kuvars ve opak mi-neralleri içermektedir. Kalk-şist olarak tanımla-nan kayaçlar; dinamik metamorfizma nedeniyleuzamış kalsit minerali yanı sıra, yönlenmiş ku-vars, serizit, klorit, turmalin, lökoksen + zirkon veopak mineraller içermektedir. Kayada kuvars+serizit+kalsit+klorit mineral parajenezi gözlenir.

Meta-konglomera: Dinamik metamorfizmayabağlı olarak milonitik dokunun geliştiği örnekler-de, yoğun olarak Güvercinoluk formasyonuna aitsiyah çörtlerin (lidit) daha az oranda ise kumtaşı,kireçtaşı ve silttaşı çakıllarının yer aldığı görülür.Şiddetli deformasyondan etkilenmiş kesimlerin-de, matriksin tamamen klorite dönüştüğü gözle-nir (Şekil 9b).

Şekil 9- a) STK - Güvercinoluk formasyonuna ait mik-roskop görüntüleri: a) breşleşmiş rekristalizedolomitik kireçtaşı, b) moloz akması sonucugelişen meta-konglomera.

Sandıklı Temel Kompleksi (STK) Kestel ÇayıPorfiroid Birliği.- Meta-riyolit/meta-dasitler: Milo-nitik dokunun ve belirgin bir akma yapısınınizlendiği örneklerde, porfiroklastları, köşeli, yarıköşeli magmatik korozyondan etkilenen dalgalıyanıp sönme gösteren kuvars ile öz şekilli, yarıöz şekilli, Karsblad ikizlenmesi gösteren alkalifeldispat (sanidin) pofiroklastları oluşturmaktadır(Şekil 10 a ve b). Sanidinlerin şiddetli gevrek de-formasyon nedeniyle parçalandığı ve bu defor-masyon evresine bağlı olarak gelişen mikro kırık


Şekil 10- STK-KÇPB'ne ait meta-riyolit/meta-dasitlereait mikroskop görünümleri a-b) iskelet do-kusu gösteren kuvars fenokristalleri ve de-formasyona bağlı olarak sanidin fenokristal-lerinde gelişen düzensiz yapı. c-d) çok fazlıdeformasyona bağlı olarak gelişen üç fazlıS-düzlemleri ve milonitik doku, volkanik ha-mur tamamen ince taneli rekristalize kuvarsve serizit minerallerine dönüşmüştür.

ve çatlakların rekristalize kuvars minerallerincedoldurulduğu gözlenir. İlksel dokunun nispetenkorunduğu örneklerde kayanın orijinal porfirikdokusu ve kuvars ve sanidin fenokristalleri ko-runmuştur. Bu örneklerde kolaylıkla tanınabilenhamur, alkali feldispat (sanidin), kuvars ve plâji-yoklâz mikrokristalleri ve yeniden kristailenmişçok ince taneli volkanik camdan oluşmaktadır.Deformasyonun şiddetli geliştiği kesimlerdekikayaçlarda ise, hamur ilksel dokusunu kaybede-cek oranda etkilenerek blastomilonitik doku ka-zanmış, ince-orta taneli serizit ve albit yeni olu-şurken (neokristalizasyon) kuvars rekristalizeolmuştur. Bazı örneklerde milonitik deformasyo-na bağlı olarak mörter dokusu gelişmiş, defor-masyonun erken evresinde S1 foliyasyon düzle-mi boyunca serizit mineralleri oluşmuş, sünekdeformasyona bağlı olarak sonraki evrelerde isekıvrımlı yapılar ile S2 ve S3 düzlemleri gelişmiştir(Şekil 10 c). Deformasyonun çok yoğun geliştiğikesimlerde ise, kayaçların ilksel dokusu tümüyleyok olmuş, orijinal kuvars fenokristalleri porfiro-klastlarda korunmuş, volkanik hamur ise serizitve mikro-kristalen kuvarstan oluşan metamorfikminerallere dönüşmüştür (Şekil 10 d). Kayadatali magmatik mineral olarak epidot, apatit,zirkon ve opak mineraller gözlenmiştir.

Meta-kuvars porfirler: Milonitik dokunun vebelirgin bir akma yapısının izlendiği örneklerde,porfiroklastları köşeli, yarı köşeli, deformasyonetkisiyle uzamış, orijinal kayanın çabuk soğu-ması nedeni ile iskelet yapısı kazanmış kuvarsile birlikte gözlenen öz şekilli, yan öz şekilli,Karsblad ikizlenmeli mikropertitik ortoklaz; yanöz şekilli plâjiyoklâz ve yarı öz şekilli mikroklinfenokristalleri oluşturmaktadır (Şekil 11 a, b, c).İlksel dokunun nisbeten korunduğu kesimlerdekalık (ghost) holokristalin porfirik dokunun izlen-diği örneklerde hamur; kuvars, alkali feldispat,plâjiyoklâz ve biyotit minerallerinden oluşmakta-dır. Deformasyonun daha şiddetli geliştiği ke-simlerde matriks yoğun olarak serizite dönüşmüş


Şekil 11-KÇPB'ne ait meta-kuvars porfirlere aitmikroskop görünümleri, a-b-c) iskelet do-kusu gösteren kuvars, pertitik ortoklazve mikroklin fenokristaileri, milonitik defor-masyona paralel gelişmiş ince taneli re-kristalize kuvars ve serizit mineralleri ta-rafından sarılmıştır.

kuvars ve feldispat taneleri ufalanmış ve yenidenkristallenmiştir. Tali magmatik mineral olarak ti-tanit, ortit, apatit, zirkon ve opak mineraller göz-

lenmektedir. Dinamik metamorfizmadan nispe-

ten korunmuş kesimlerinde özellikle grafik doku-lu kuvars oluşumları izlenmektedir.

Porfiroklastları oluşturan kuvars, alkali feldis-pat, plâjiyoklâz minerallerinde sünek olmayan er-ken evrede kırılmalar, parçalanmalar, kopmalar

etkin olmuş, rekristalizasyon ve mörter dokularıgelişmiş, bunu üzerleyen sünek deformasyonabağlı olarak ise kıvrımlı yapılar ve uzamış kris-taller oluşmuştur.

Mafik dayklar: Dinamik metamorfizmadan

yoğun oranda etkilenmiş olup, kalık porfirik do-

kunun az çok korunabildiği görülür. Kayacın bi-

rincil bileşenlerini başlıca yarı öz şekilli, öz şe-killi, Karsblad ikizlemesi gösteren alkali feldispat

(ortoklaz) oluşturur. Kuvars ve biyotit (yer yer

klorite dönüşmüş) yanında tali mineral olarak,lökosen'e dönüşmüş titanit, zirkon ve opak mine-

raller yer alır. Tremolit + klorit + serizit mineralparajenezi ile kuvars rekristalizasyonunun ge-liştiği düşük dereceli metamorfizmadan etkile-

nen mafik dayklar, meta-lamprofir olarak tanım-lanmıştır.

ERKEN PALEOZOYİK YAŞLI ÖRTÜ BİRİM-LERİ

Göğebakan formasyonu

Meta-konglomera: Göğebakan formasyonu-

nun tabanında yer alan konglomeralarda, bile-şenleri 0.968 ila 0.131 mm arasında değişen ta-ne boyutuna sahip, dinamik metamorfizmadan

etkilenmiş KÇPB'ne ait meta-riyolit/meta-dasitikkayaçlar (Şekil 12a, b) ile tane boyutu 0.046ila 0.125 mm arasıda değişen, Güvercinoluk for-

masyonuna ait siyah çört (lidit) kayaç parçacık-

ları gözlenir (Şekil 12c). Güvercinoluk formasyo-


Şekil 12- Göğebakan formasyonuna ait mikroskop görünümleri, a-b-c) tabanda izlenenmeta-konglomeralar, STK'ne ait yarı özşekilli deforme porfiroid ve lidit (çört)kayaç parçacıkları içermektedir, d) lidit (çört) kayaç parçası içeren meta-kumtaşı, e-f) meta-diyabaz dayklarında ve amigdoidal dokunun geliştiği meta-spilitik kayaçlarda tremolit, epidot, klorit ve kalsit gelişimi, g-h) meta-pelitikkayaçlarda çok fazlı deformasyona bağlı olarak gelişen iki fazlı deformasyonyapıları.


nu içindeki konglomeralardan farklı olarak bu ka-yalardaki killi matriks çok zayıf olarak serizitleş-miştir. Tali mineral olarak zirkon ve opak mine-raller izlenmektedir. Bu konglomeralar, STK'dençok düşük dereceli bir deformasyondan etkilen-miş ve yönlenme kazanmıştır. Milonitik dokununizlendiği kayaçlarda, neomineralizasyon sonucusınırlı serizit oluşmuş, kuvarslar ise yeniden kris-tallenmiştir. Bu konglomeralarda en az iki fazlıdeformasyona işaret eden yapılar gelişmiştir

(Şekil12g).

Meta-kumtaşı ve meta-silttaşı: Zayıf blastop-samitik dokunun izlendiği meta-kumtaşları, kö-şeli-yarı köşeli dalgalı sönmeli kuvars; köşeli-yarıköşeli siyah çört (lidit) parçaları ve az orandayarı öz şekilli alkali feldispat klastlarındanoluşmakta olup, serizitleşme gösteren killi birmatriks ile bağlanmıştır (Şekil 12d). Tali mineralolarak turmalin, klorit, lökoksen, zirkon ve opakmineraller gözlenmektedir. Düşük dereceli meta-morfizmadan etkilenen meta-kumtaşları belirginbir yönlenmeye sahip olup, serizit ve klorit mine-ralleri içerirler. Kalık dokunun izlendiği meta-silttaşları/meta-çamurtaşlarında kuvars + serizit+ kalsit + Fe-klorit mineral parajenezi gelişmiştir.

Güvercinoluk fomasyonu içinde yer alanmeta-kırıntılı kayaçlarla karşılaştırıldığında, Gö-ğebakan formasyonu meta-kırıntılı kayalarınındaha düşük dereceli metamorfizma ve defor-masyondan etkilendikleri gözlenir (Şekil 12g, h).Bu mikroskopik gözlem her iki birimden alınanörnekler üzerinde yapılan ayrıntılı mineralojikçalışmalarla da ortaya konmuştur (Bozkaya vediğerleri, 2003, 2004a, b).

Meta-diyabaz: Kaya korunmuş blastoofitik do-ku göstermektedir. Orijinal magmatik bileşenleri-ni başlıca köşeli-yarı köşeli plâjiyoklâz (ande-zin/labrador) ve piroksen mineralleri oluşturmak-tadır. Düşük dereceli metamorfizmadan etkile-nen kayaçlarda tremolit + epidot + klorit mineral

parajenezi gelişmiştir (Şekil 12e). örneklerde enaz iki fazlı deformasyona bağlı olarak belirgin Sdüzlemleri ve kıvrımlı yapılar gelişmiştir.

Meta-spilit: Amigdoyidal dokunun izlendiğimeta-spilitlerde orijinal magmatik mineral olaraksadece çubuksu plâjiyoklâz korunmuştur. Talimagmatik mineral olarak titanit ve opak mineral-ler izlenmektedir. Örnekte gözlenen epidot vetremolit deformasyon öncesinde, olasılıkla spilit-leşme evresinde gelişmiştir. Örnekte yer alanzayıf yapraklanma düzlemleri boyunca düşükdereceli metamorfizma için tanıtman olan albit +kalsit + serizit + klorit mineral parajenezi geliş-miştir (Şekil 12 f). Bu düzlemlerin kıvrımlanmışolması, birimin birden fazla deformasyon evre-sinden geçtiğine işaret etmektedir.

Hüdai formasyonu

Celiloğlu üyesi.- Mozayik dokunun izlendiğimeta-kumtaşları, dalgalı sönme gösteren ku-vars ve serizit yanında az miktarda siyah çört(lidit) ve temele ait meta-silttaşlarına ait kayaçparçacıkları içerir. Klastlar zayıf olarak serizitleş-miş bir matriks ile bağlanmıştır. Belirgin biryönlenmenin izlendiği meta-silttaşlarında da,kuvars+serizit + klorit mineral parajenezi geliş-miştir.

Örenkaya Kuvarsit üyesi.- Kuvarsitlerde (ku-varsarenit), mozayik doku gelişmiş olup, kayakuvars, mikroklin, plâjiyoklâz mineralleri ile siyahçört (lidit) ve meta-silttaşı gibi kayaç parçacıkları-nı içerir. Bu taneler STK'ne ait birimlerden türe-miş olmalıdır. Tali mineral olarak turmalin, zirkonve opak mineraller izlenmiştir. Birim içerisinde in-ce ara katkılılar halinde izlenen meta-silttaşîarın-da, kuvars + serizit + klorit mineral parajenezigelişmiştir.

Birim içerisinde en az iki fazlı deformasyonuişaret eden mikro kıvrımlı yapıların geliştiği göz-lenmiştir.


JEOLOJİK VE PETROLOJİK BULGULARINJEOLOJİK ANLAMI

Sandıklı bölgesinde yürütülen çalışmalarsonucu, Torosların Paleozoyik öncesi ve ErkenPaleozoyik birimleri ile ilgili öncel çalışmalardan

farklı bir takım yeni bulgular sağlanmıştır. Bubulguların yorumlan ve tartışması aşağıda anabaşlıklar altında özetlenmiştir.

Erken Paleozoyik öncesi birimlerin özellik-

leri ve yaşları

STK'nin meta-sedimenter kayaçlarının (Gü-vercinoluk formasyonu); siyah çört (lidit), meta-kumtaşı ve meta-silttaşı, meta şeyl ardalanmasıile moloz akıntısı (debris flow) sonucu gelişenmeta-konglomera ara seviyelerinin izlenmesi, bu

birimlerin tektonik olarak aktif basenlerde gelişendenizel ortamı karekterize ettiğini gösterir.

STK içerisinde değerlendirilen KÇPB'ne aitmeta-kuvars porfir kayaçları, Güvercinoluk for-masyonunu oluşturan istifi keser ve Erken Kam-briyen yaşlı Göğebakan formasyonu tarafındanuyumsuz üzerlenir. Göğebakan formasyonun ta-ban çakıltaşında KÇPB'ne ait dinamik metamor-fizma geçirmiş meta-riyolit/meta-dasit çakılları-

nın yanında Güvercinoluk formasyonuna ait re-kristalize kireçtaşı ve siyah çört (lidit) çakıllarınınizlenmesi, her iki birimin Erken Kambriyen yaşlıGöğebakan formasyonunun çökeliminden önceoluştuğunu ve dinamik metamorfizmadan etki-

lendiğini göstermektedir. Bu yorum, KÇPB'ne aitporfiroyidlerde Kröner ve Şengör (1990) tarafın-dan belirlenen 543±4 my lık radiyometrik yaş ilebu çalışma kapsamında meta-riyolitik kayaçlar-

dan elde edilen ve 541±9.3 ila 555.8±14.3 myarasında değişen tek zirkon 207Pb/206Pb evapo-rasyon yaşları ile de desteklenmektedir. Bu

jeokronolojik bulgular, KÇPB'nin magmatik ka-yaçlarının intrüzyonunun Geç Neoproterozoyik -Kambriyen sınırında (544 my; Bowring ve diğer-

leri, 1993) gerçekleşmiş olduğunu ve STKbirimlerin dinamik metamorfizmasının ErkenKambriyenin hemen başlangıcında ortaya çıktı-ğını gösterir.

Öte yandan, KÇPB'ni oluşturan meta-kuvars-porfir ve meta-riyolit/meta-dasitik kayaçlardansağlanan jeokimyasal ve petrojenetik veriler(Gürsu ve diğerleri 2004), KÇPB'nini, KuzeyGondvana kökenli pek çok tektonik birlikte oldu-ğu gibi üst kıtasal kabuk kökenli, post orojenik, l-tipi çarpışma sonrası granitik bileşimli kayaçlarolduğunu göstermektedir. Bu magmatizma, ge-rek Kuzey Afrikada (Barbarin, 1990), gerekseKadomiya, Masif Santral, Bohemia ve Brno ma-siflerinin Geç Neoproterozoyik temelinin ortaközelliğidir ve geç Pan-Afrikan veya Kadomiyenorojenezinin ürünüdür (Murphy ve diğerleri,2002).

Bu yaşta ve KÇPB'ne benzer kimyasal özel-liklere sahip magmatik kayalar Menderes masi-finin temelindeki gözlü gnayslardır (karşılaştırmaBozkurt ve diğerleri, 1995; Bozkurt ve Oberhans-lı, 2001; Koralay ve diğerleri, 2004'de sunulanjeokimyasal veriler dikkate alınarak Gürsu vediğerleri, 2004'de sunulmuştur). Bu kayalardansağlanan zirkon yaşları (Hetzel ve Reischman,1996; Dora ve diğerleri, 2001) ortognayslarıngranitik protolitlerinin aynı Sandıklı alanında ol-duğu gibi Geç Neoproterozoyik - Erken Kambri-yen yaş aralığında intrüzyon yaptığını göster-mektedir. Öte yandan, Menderes masifinin me-ta-sedimanter çekirdek kayaçları, olasılıklaSTK'nin temelini oluşturan Güvercinoluk formas-yonu ile özdeş olup, Geç Prekambriyen yaşlıdır-lar ve yapılan izotopik yaş tayinlerine göre (Krö-ner ve Şengör, 1990; Hetzel ve Reismann, 1996)Geç Neoproterozoyik-Erken Kambriyen geçiş a-ralığında oluşmuşturlar.

Tüm bu bulgular, Torosların Erken Kambri-yen öncesinde, Kuzey Gondvana kökenli kıtasalkabuk parçalan ile benzer bir paleotektonikkonumda olduğuna işaret etmektedir. Göncüoğlu


(1997) tarafından öne sürülen bu sav, Linnemanve diğerleri (2004) tarafından da teyid edilmiştir(Şekil 13). Bu yazarlara göre Neoproterozoyikzamanda (570 my) Türkiye ve Balkanlar Gond-vana'nın kuzey kenarından kopmuş çok sayıdakikıtasal kabuk parçası (Perigondvana tektonikbirimleri) ile aynı tektonik konumda yer almıştır.

Şekil 13- Neoproterozoyik sonlarında Gondvana veGondvana kuzey kenarı kökenli kıtasal ka-buk parçalarının (Perigondvana tektonik bi-rimleri) dağılımı ve Türkiye'nin paleocoğra-fik konumu. (Linneman ve diğerleri, 2004'den değiştirilerek alınmıştır)

Geç Neoproterozoyik temel ve erken pa-leozoyik örtünün İlişkileri

Sandıklı yöresinde sağlanan bulguların böl-gesel jeolojik evrim açısından önemli olan birdiğer sonucu ise STK ile üzerine gelen ErkenKambriyen birimleri arasında gözlenen defor-masyon fazıdır. Yukarıda ilgili bölümlerde sözüedildiği üzere, STK birimleri Göğebakan formas-yonu çökelimi öncesinde dinamik metamorfizmageçirmiştir. Bu olaya bağlı olarak STK'nin arjilitik(killi) birimlerinde düşük dereceli metamorfizma-yı işaret eden kuvars +serzit+ kalsit ± kloritmineral parajenezi gösteren dinamik metamor-fizma ve en az üç fazlı milonitik deformasyona

işaret eden makro ve mikro yapıların geliştiğimineralojik-petrografik incelemelerle belirlenmiş-tir (Bozkaya ve diğerleri, 2003, 2004a, b). HemSTK'nin meta-kırıntılı hem de meta-mağmatikkayaçlarda gözlenen bu deformasyon-metamor-fizma olayının, Göğebakan formasyonunun çö-keldiği basenin açılmasına yol açan gerilmerejimine bağlı olduğu düşünülmektedir. Bu ge-rilme rejimi döneminde olasılıkla sıyrılma fayları(detachment fault) boyunca STK'nin birimleriiçerisinde kırılgan ve sünek deformasyon olaylarıortaya çıkmıştır. Temel birimleri ile Paleozoyikyaşlı örtü birimleri arasındaki deformasyon fazı,Menderes Masifinde, Orta Anadolu KristalenKompleksinde ve Bitlis masifinde gözlenmişolup, Geç Pan-Afrikan orojenik olayı ile iliş-kilendirilmiştir (Göncüoğlu ve diğerleri, 1997). Budurumda, Menderes masifinde, Şengör ve diğer-leri (1984) tarafından belirtilen "Ana Pan-AfrikanUyumsuzluğu"nun STK ile Erken Kambriyen yaş-lı sedimanter örtü arasındaki uyumsuzluğa karşı-lık gelebileceği, Menderes masifi ile Toroslardaizlenen temel birimlerin Geç Pan-Afrikan temel'eait parçalar olabileceği İfade edilebilir.

Erken Paleozoyik birimlerinin özellikleri

Çalışma alanında en yaşlı birim olan Göğe-bakan formasyonu, altında bir taban konglome-rası ile temel birimleri uyumsuz olarak örter.Birim üste doğru bazik volkanit ara katkılı alacalıkaba kırıntılılardan oluşan kalın bir istif sunar.Bazik volkanik kayalar subalkalen karakterdeolup "yay gerisi havza bazaltı" özellikleri sunarlar(Gürsu ve diğerleri, 2003c; Gürsu ve Göncüoğlu,2005). Bu bulgular, Erken Kambriyen başındatemel birimler üzerindeki çökelmenin, olasılıklasığ denizel - fluviyal ortam koşullarında, gerilmelitektonik bir rejim altında ve volkanizma eşliğindegerçekleştiğini göstermektedir.

Göğebakan formasyonunun en üst kesimin-de, Celiloğlu üyesine geçiş bölümündeki rneta-silttaşları denizel etkinin göstergesi olan iz fosil-


leri içerir ve Erdoğan ve diğerleri (2Q04)'ne göregelgit altı, orta-düşük enerjili ortam ile alt kıyıönü ortamını karakterize eder.

Celiloğlu üyesinin çökelme yaşının Tommoti-yen'e (530-520 my; Isachsen ve diğerleri,1984)'ne kadar indiği (Erdoğan ve diğerleri,2000, 2004) dikkate alınırsa Gondvana kuzeykenarında sıkışmalı rejimden gerilmeli rejimegeçiş 540-530 my arasındaki dönemdegerçekleşmiştir. Bu olay, sadece çalışmaalanında değil, tüm Gondvana kuzey kenarındaveya buradan türemiş kıtasal kabukparçalarında gözlenebilmektedir (Linneman vediğerleri, 2000). Göncüoğlu (1997) veGöncüoğlu ve Kozlu (2000)'ya göre bu gerilmeİyapetus okyanusal levhasının güneye,Gondvana kuzey kenarı altına dalması ilegerçekleşmiş ve yukarıda sözü edilen kıtasalkabuk parçalarının Gondvana ana levhasındankopmasına yol açmıştır. Bu yorum, çalışmaalanında kıyı fasiyesinde çökelmiş Örenkayaformasyonunu ile başlayan çökelme dönemininOrta Kambriyende açık şelf (Çaltepe formasyo-nu), Geç Kambriyen - Erken Ordovizi-yende üstkıta yokuşu (Seydişehir formasyonu) ortamınaulaşması ile desteklenmektedir.

Alt Paleozoyik birimlerinin deformasyonu

Göğebakan ve Hüdai formasyonları, temelbirimlerini de etkileyen, Erken Paleozoyik öncesidinamik metamorfizmadan daha farklı bir düşükdereceli metamorfizma ve deformasyon olayın-dan etkilenmiştir. Bu olaya bağlı olarak Temel veErken Paleozoyik yaşlı birimler içerisinde yer yerşiddetli kıvrımlı yapılar gelişmiştir.

Göğebakan ve Hüdai birimlerinin petrografiközellikleri tanımlanırken sözü edildiği gibi, budeformasyon olayı en az iki fazlıdır. Deformasyo-na eşlik eden metamorfizma olayına ilişkin mi-neralojik ve dokusal bulgular, bu olayın çok dü-

şük dereceli metamorfizma koşullarında gelişti-ğine işaret eder (Bozkaya ve diğerleri, 2003),2004a, 2004b). Bu yazarlarca sunulan mineralo-

jik bulgulara göre, Sandıklı Temel Kompleksi veErken Paleozoyik örtüsünün benzer sıcaklık ko-şullarında (~ 300 °C), metamorfizmadan etkilen-diği ortaya çıkmaktadır. Ancak, Güvercinoluk for-masyonu ve Kestel Çayı Porfiroyid Birliği orta-yüksek basınç (- 4 kb basınç ve -15 km gömül-me derinliği), Göğebakan formasyonu ise ortabasınç (- 3 kb basınç ve ~ 11 km gömülme de-rinliği) koşullarını yansıtmaktadır. Geç Neoprote-rozoyik ve Erken Paleozoyik örtü birimlerini açı-sal uyumsuzlukla örten İlyaslı ve Derealanı for-

masyonları ise, her iki birimden de daha düşüksıcaklık ve basınç (< 200 °C ve < 1kb) verilerinesahiptir. Çalışma alanında Seydişehir formasyo-nunu da etkileyen bu deformasyonlardan ikincisiMesozoyik öncesinde gerçekleşmiş olmalıdır.Zira İlyaslı formasyonunun taban çakıltaşlarıiçinde, metabazik kayaçlar ve meta-şilttaşlarıyanında Hüdai formasyonundan türemiş, belirginolarak deformasyon ve düşük dereceli metamor-fizma gösteren kuvarsit çakılları yer alır. Dolayı-sı ile bu kayalar deformasyon ve düşük derecelimetamorfizma geçirdikten sonra İlyaslı formas-yonu içine çakıl olarak taşınmış olmalıdır. İlyaslıformasyonunun çökelme yaşının Erken Liyasolduğu kabul edilirse, çalışma alanını da kapsa-yan Torosların bu kesiminde Paleozoyik sonra-sı-Erken Mesozoyik öncesinde önemli bir bölge-sel tektonik olayın varlığı ortaya çıkmaktadır.

İnceleme alanında gözlenen en geç defor-masyon olayları STK ve Paleozoyik örtü birimle-rinin, Mesozoyik örtü birimleri üzerine İtilmesi ileortaya çıkmıştır. Yukarıda sözü edildiği gibi STKve Paleozoyik yaşlı örtü birimleri, İlyaslı ve Dere-

alanı formasyonları üzerine devrilmiş ve yer yerde sürüklenmiştir. Bu itilme, Özgül ve diğerleri(1991)'e göre Orta Eosen (Lütesiyen) sonrasıolmalıdır. Bu sürüklenme düzlemleri boyunca,


sadece sürüklenme düzlemleri ve yakın çevre-

sinde sınırlı olmak üzere gelişmiş makaslamayapıları ve breşleşmeler gözlenir.

SONUÇLAR

Sandıklı (Afyon) bölgesindeki birimler; Erken

Paleozoyik yaşlı örtü birimleri ile Mesozoyik yaşlıörtü birimleri olmak üzere üç kısıma ayrılmıştır.Sandıklı Temel Kompleksinin, alttan üste doğruGüvercinoluk formasyonu ve Kestel ÇayıPorfiroid Birliği'nden, Erken Paleozoyik yaşlıbirimler ise alttan üste doğru, Göğebakan,

Hüdai, Çaltepe ve Seydişehir formasyonlarındanoluştuğu ve Mezosoyik yaşlı örtü birimleri ile

uyumsuz olarak üzerlendiği belirlenmiştir.

Batı Toroslarda, öncel çalışmalarda İnfra-kambriyen olarak tanımlanmış; lidit, volkanojenikkumtaşı, koyu renkli silttaşı, çörtlü kireçtaşı, şeylardalanması ve olistostromal çakıltaşı içeren

meta-sedimentlerin Erken Paleozoyik öncesiyaşlı olduğu ve birimin tektonik olarak aktif birbasende çökeldiği saptanmıştır.

Güvercinoluk formasyonunun meta sediman-

ter kayaçlarının, KÇPB'ne ait feslik volkanik ka-yalarla girik olduğu ve meta-kuvars porfir dayk-lan ile kesildiği olduğu ortaya konmuştur. Krönerve Şengör (1990)nın radiyometrik tayinlerine ekolarak, bu çalışma kapsamında metariyolitler-den sağlanan yeni zirkon yaşları ile bu magma-tizmanın Geç Neoproterozoyik sırasında ortaya

çıktığı belirlenmiştir.

STK'ni oluşturan Güvercinoluk formasyonuve KÇPB'nin çekirdeğini oluşturan meta-riyo-

lit/meta-dasitler ile mela-kuvars porfirler yoğunolarak dinamik metamorfizmadan etkilenmiş ve

belirgin bir yönlenme kazanmıştır. Erken Kambri-yen yaşlı Göğebakan formasyonu, STK'yi uyum-suz olarak üzerlediğinden bu olay Geç Neoprote-

rozoyik sonrası - Erken Kambriyen (Tommoti-yen) öncesi gerçekleşdiği ortaya konmuştur.

Önceki çalışmalarda öne sürülenden farklıolarak Erken Kambriyen yaşlı Göğebakan for-masyonunun, Erken Kambriyen yaşlı Hüdaiformasyonun ile geçişli olduğu saptanmıştır.

Tüm bu saptamalar doğrultusunda, Toros-lar'ın temelini oluşturan Geç Neoproterozoyik -Erken Paleozoyik birimlerinin Afrika kuzey kenarıve güney Avrupada yeralan eş yaşlı birimlerleortak bir jeolojik evrim yaşamış olduğu yorum-lanmıştır.

KATKI BELİRTME

Bu çalışma, birinci yazarın doktora tezçalışmasının bir bölümünü kapsamakta olup,MTA Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen16AZ nolu bilimsel araştırma projesi kapsamın-da yürütülmüştür. Yazarlar, makaleyi eleştirel biryaklaşımla inceleyen Necati Turhan (MTA) veDr. Hüseyin Kozlu'ya (TPAO) teşekkür ederler.

Yayma verildiği tarih, 29 Temmuz 2004.

DEĞİNİLEN BELGELER

Atan, O., 1969, Eğribucak - Karacaören (Hassa) -Ceylanlı-Dazevleri (Kırıkhan) arasındakiAmanos dağlarının jeolojisi. Maden Tetkikve Arama Enstitüsü Yayını, 139, 85 s.

Ay, M., Aytar, N. ve Tolluoğlu, Ü. 1999, OrtaKambriyen yaşlı Sandıklı Porfiroyidi'ninpetrografik ve jeokimyasal karakteristikleri.52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı,10-12 Mayıs 1999, 263-270: Ankara.

Barbarın, B., 1990. A review of the relationshipsbetween granitoid types, their origins andtheir geodynamic environments. Lithos, 46,605-626.

Bowring, S.A.. Grotzinger, J.P., Isachsen, C.E., Knoll,A.H., Pelechaty, S.M. ve Kolosov, P. 1993.Calibrating rates of Early CambrianEvolution. Science, 261, 1293-1298.


Bozkaya, Ö., Gürsu, S. ve Göncüoğlu, M.C. 2003. İçBatı Anadolu'da (Sandıklı-Afyon yöresi)Prekambriyen - Mesozoyik yaşlı birimlerindüşük dereceli metamorfizma evrelerineilişkin mineralojik ön bulgular. 56. TürkiyeJeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 14-20Nisan 2003, 69-72, Ankara.

, , ve , 2004a. Diagenetic tovery lowgrade metamorphic evolution ofPrecambrian - Mesozoic units in the San-dıklı area, Western Taurides, Turkey.5th International Symposium on Eastern Me-diterranean Geology Proceedings, 15-18April 2004, Thessaloniki-Greece, 1098-1001.

, —, ve ..- , 2004b. Mineralogicalevidences for the Cadomian tectonothermalevent in the western Central Taurides(Sandıklı-Afyon area), Turkey. PrecambrianResearch (incelemede).

Bozkurt, E. Park, R.G. ve Winchester, J.A. 1995,Evidence against the core-cover interpreta-tion of the southern sector of MenderesMassif, Western Turkey. Terra Nova, 5, 445-451.

———, ve Oberhansli, R., 2001. Menderes Massif(western Turkey): structural, metamorphicand magmatic evolution - a syntheses.Bozkurt E. ve Oberhansli, R. (ed). MenderesMassif (Western Turkey): structural,metamorphic and magmatic evolution da.International Journal of Earth Sciences, 89,679-708.

Cocks, L.R.M. 2000, The Early Paleozoic geographyof Europe. Journal Geological Society, 157,1-10, London.

Dean, W.T. ve Monod, O., 1970. The LowerPaleozoic stratigraphy and faunas of theTaurus Mountains near Beyşehir, Turkey.Bulletin British Museum Natural History,Geology, 19-8,414-426.

, , ve Perinçek, D., 1981. Correlationof Cambrian and Ordovician rocks inSoutheastern Turkey. T.C. Petrol işleriGenel Müdürlüğü Dergisi, 25, 269-291.

Dean, W.T, ve Özgül, N., 1994. Cambrian rocks andfaunas, Hüdai area, Tauride Mountains,southwestern Turkey. Bulletin dei 'InstitutRoyal Des Scienes Naturelles de Beigique,Sciences de la Terra, 64, 5-20.

, Monod. O., Rickards, R.B., Demir. O. veBultynck, P., 2000. Lower Palaeozoicstratigraphy and palaeontofogy, Karadere-Zirze area, Pontus Mountains, northernTurkey. Geological Magazine, 137, 555-582.

Derman, A. S. ve Günay, Y.. 1995. Environmentalconsideration of Hüdai, Çaltepe andSeydişehir formations in Hüdai area, IGCPProject 351-Early Paleozoic Evolution in NWGondwana Excursion Guide Book, 14,

Dora, O.Ö., Candan, O., Kaya, O., Koralay, E. veDürr, S., 2001,. Revision of "Leptite-gneiss"in the Menderes Massif: a supracrustalmetasedimentary origin. Bozkurt E. veOberhansli, R. (ed). Menderes Massif(Western Turkey): structural, metamorphicand magmatic evolution da. InternationalJournal of Earth Sciences, 89, 832-847.

Dostal, J., Patocka, F. ve Pin, C., 2001. Middle/LateCambrian intracontinental rifting in theCentral Wast Sudetes, NE Bohmian Massif(Czech Republic): geochemistry andpetrogenesis of the bimodal metavolcanicrocks. Geological Journal, 36, 1-17.

EI-Nisr, SA, El-Sayed, M.M. ve Saleh, G.M., 2001.Geochemistry and petrogenesis of Pan-African late to post orogenic youngergranitoids at Shalatin-Halaib, South EasternDesert - Egypt. Journal of African EarthSciences, 33,261-282.

Engel, J.E.A., Dixon, H.T. ve Stern, J.R., 1980. LatePrecambrian evolution of Afro-Arabian crustfrom ocean arc to craton. Geological Societyof America Bulletin, Part 1, 91, 699-706.

Erdoğan, B. 1982. Bitlis Masifinin Avnik (Bingöl)yöresinin jeolojisi ve yapısal özellikleri. EgeÜniversitesi Yer Bilimleri Fakültesi doçentliktezi, 106, İzmir (yayımlanmamış).

Erdoğan, B. Güngör, T., Uchman, A. ve Özgül, N..2000. Afyon-Sandıklı bölgesindeki AltKambriyen kayaları. 53. Türkiye JeolojiKurultayı bildiri özleri kitabı, 175-176,Ankara.

, Uchman, A. Güngör, T. ve Özgül, N., 2004.Lithostratİgraphy of the Lower Cambrİanmetaclastics and their age based on tracefossils in the Sandıklı region, southwesternTurkey. Geobios, 38, 346-60.

Finger, F. Tichomirowa, M. Pin, C. ve Handle, P.,2000. Relics of an early - Panafricanmetabasite - metarhyolite formation in theBrno Massif, Moravia, Czech Republic.International Journal of Earth Science, 89,328-335.

Gass, l.G, 1981. Pan-African (upper Proterozoic)plate tectonics of the Arabian - NubianShield. Kröner, A. (ed). Precambrian PlateTectonics, Elsevier, Amsterdam, 385-405.

Gedik, L, 1989. Batı Toroslar Kambriyeninde hadi-mopanelüd biyostratigrafisi: Kambriyen'deyeni bir biyostrarigrafik zonlama. TürkiyeJeoloji Kurumu Bülteni, 32, 65-78.

Göncüoğlu, M.C., 1997. Distribution of LowerPaleozoic rocks in the Alpine terranes ofTurkey: Paleogeogegraphic constraints.Göncüoğlu, M.C. ve Derman, A. S. (ed).Early Paleozoic İn NW Gondwana. TurkishAssociation of Petroleum Geologist SpecialPublication, 3, 13-23.

—, Dirik, K. ve Kozlu, H., 1997. Generalcharacteristics of pre-Alpin and AlpinTerranes in Turkey: Explanatory notes to theterrane map of Turkey. Annales Geologiquede Pays Hellenigue, 37, 515-536.

, ve Kozlu, H., 2000. Early Palaeozoicevolution of the NW Gondwanaland: datafrom Southern Turkey and SurroundingRegions. Gondwana Research, 3, 315-324.

Gutnic, M., 1977. Geologie de Taurus Pisidien auNord d'lsparta (Turquie). These, Univ. Paris,130 s. (yayımlanmamış).

— , Monod, O., Poisson, A. ve Dumont J.F.,1979. Geologie des Taurides occidentales(Turguie). Societe Geologique de France,Memoire, 137, 112 s.

Günay, Y., Derman, A.S., Kozlu, H., Göncüoğlu, C.M.ve Gül MA, 1995. Stratigraphy of LowerPaleozoic in Southern Turkey. IGCP Project351 -Early Paleozoic Evolution in NWGondwana Excursion Guide Book, 3-9.

Gürsu, S., 2002. İç Batı Anadolu (Afyon GB'sı)bölgesinde yüzeylenen paleozoyik öncesimagmatik kayaçların jeolojisi ve petrojenezi.H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi.204, Ankara (yayımlanmamış).

______ ve Göncüoğlu, M.C. 2001. Characteristicfeatures of the Late Precambrian felsicmagmatism in Western Anatolia: İmplica-tions for the Pan - African evolution in NWPeriGondwana. Gondvrana Research, 4,169-170.

, Kozlu, H., Göncüoğlu, M.C,, ve Turhan, N.2003a. Orta Torosların batı kesimindekitemel kayaları ve Alt Paleozoyik örtülerininkorelasyonu. Türkiye Petrol JeologlarıDerneği Bülteni, 15, 129-153.

, Göncüoğlu, M.C ve Bayhan, H., 2003b.Sandıklı (Afyon GB'sı) bölgesinde yüzeyle-nen Prekambriyen yaşlı meta-felsik kayaç-ların petrojenezi ve NW Peri-Gondvana'dakiPan-Afrikan magmatizması ile ilişkisi. 56.Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri özleri Kitabı,14-20 Nisan 2003, 66-68, Ankara.

, . ve ., 2003c. KBGondvana'da izlenen yay gerisi volkanizma-ya bir örnek: Sandıklı (Afyon GB'ss) yöre-sinde yüzeylenen Erken Kambriyen yaşlımafik volkanik kayaçların petrolojisi vepetrojenezi. Süleyman Demirel Üniversitesi20. yıl sempozyumu, 14-18 Mayıs 2003,107-110, İsparta.

, . ve , 2004. Geology andgeochemistry of the pre-Early Cambrianrocks in Sandıklı area: implications for thePan-African evolution in NW Gondwanaland,Gondwana Research, 7, 923-935.

. ve , 2005. Early Cambrian Back-ArcVolcanism in the Western Taurides, Turkey:implications for the opening of the RheicOcean. Geological Magazine (baskıda).


Haude. H., 1968. Zur Geologie des mittleren SultanDağ sudwestlich von Akşehir (Türkei).Münster Üniversitesi doktora tezi (yayın-lanmamış).

- - - -, 1969. Das Alt - Paleozoikum bis Silurium inder Türkei. Zentralblatt Geologie Palaon-tologie, 4, 702-719.

_____„., 1972. Strafigraphie und tektonik dessudliche Sultan dağ (SW-Anatolien).Deutsche Geologische Gesellschaft, 123,411-421.

Helvacı, C., 1983. Bitlis Masif Avnik (Bingöl) meta-morîik kayalarının petrojenezi. Türkiye Jeo-loji Kurumu Bülteni. 26, 117-132.

Hetzel, R. ve Reischmann, T., 1996. Intrusion age ofPan-African augen - gneises in the southernMenderes Massif and the age of coolingafter Alpine ductile extensional deformation,Geological Magazine, 133, 562-572.

Isachsen, C.E. Bowring, S.A. Landing, E. ve Samson,S.D., 1984. New constraint on the division ofCambrian time. Geology, 22, 496-498.

Ketin, İ., 1983. Türkiye jeolojisine genel bir bakış.İstanbul Teknik Üniversitesi yayınları no1259, 595s.

Koralay, E. Dora, O. Chen, F. Satır, M. ve Candan,O., 2004. Geochemistry and geochronologyof orthogneisses in the Derbent (Alaşehir)Area, eastern part of the Ödemiş-KirazSubmassif, Menderes Massif: Pan-AfricanMagmatic Activity. Turkish Journal of EarthScience, 13, 37-61.

Kozlu, H. ve Göncüoğlu, M.C. 1995. İnfracambrianHüdai area in Sandıklı. IGCP Project 351-Early Paleozoic Evolution in NW GondwanaExcursion Guide Book, 15-16.

_____— ve ,1997. Stratigraphy of the İnfra-cambrian rock-units in the Eastern Tauridesand their correlation with similar units inSouthern Turkey. Göncüoğlu, M.C. ve Der-man, A.S. (ed). Early Paleozoic in NWGondwana, Turkish Association PetroleumGeologists Special Publication, 3, 50-61.

Kröner, A. ve Şengör, A.M.C. 1990. Archean andProterozoic ancestry İn late Precambrian to

early Paleozoic crustal elements of southernTurkey as revealed by single - zircon dating,Geology, 1186-1190.

Linnemann, U,: Gehmlich, M.; Tichomirowa, M.;Buschmann, B.; Nasdala, L.; Jonas, P.;Lutzner, H. ve Bombach, K., 2000. FromCadomian subduction to Early Palaeozoicrifting: The evolution of Saxo-Thuringia atthe margin of Gondwana in the light of singlezircon geochronology and basin develop-ment (Central European Variscides, Ger-many). Franke, W.; Haak, V.; Oncken, O. veTanner, D. (ed). Orogenic Processes -duantification and Modelling in the VariscanBelt da. Geological Society of London,Special Publication 179, 131-153.

—, McNaughton, N.J., Romer, R., Gemlich, M.,Drost. K. ve Tonk,C. 2004. W-African pro-venance for Saxo-Thuringia (BohemianMassif): Did Armorica ever leave pr-Pange-an Gondwana?-U/Pb-SHRIMP zircon evi-dence and the Nd-isotope record. Internatio-nal Journal Earth Science, 93, 683-705.

Moses, H.F., 1934. Geological report on the Mardin-Cizre region, southeastern Turkey. MadenTetkik ve Arama Genel Müdürlüğü RaporNo: 212, Ankara (yayımlanmamış).

Murphy, J. B. Eguiluz L. ve Zulauf, G.. 2002. Cado-mian Orogens, peri-Gondwanan correlati-ves and Laurentia-Baltica connections. Tec-tonophysics 352, 1-9.

Öngür, T., 1973. Sandıklı (Afyon) jeotermal araştırmabölgesine ilişkin jeolojik durum ve jeotermalenerji olanakları. Maden Tetkik ve AramaGenel Müdürlüğü Rapor No;5520, Ankara,(yayımlanmamış).

Özgül, N., 1976. Torosların bazı temel jeolojiközellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni,19, 65-78.

——, 1984. Stratigraphy and tectonic evalution ofthe Central Taurids. Tekeli, O; Göncüoğlu,M.C. (ed). International symposium on theGeology of the Taurus Belt da. Geology ofthe Taurus Belt Proceedings, 77-90.

ve Gedik, L, 1973. Orta Toroslarda AltPaleozoyik yaşlı Çaltepe formasyonu veSeydişehir formasyonunun stratigrafisi ve


konodont faunası hakkında yeni bilgiler.Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 16-2, 39-52.

Özgül, N., Metin, S. Göger, E. Bingöl, l. Baydan, O. veErdoğan, E., 1973. Tufanbeyli dolayının (Do-ğu Toroslar-Adana) Kambriyen-Tersiyer Ka-yaları. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 16,82-100.

, Bölükbaşı, S. Alkan, H. ve Öztaş, Y., 1991Göller bölgesi ve Ispartanın jeolojisi vestratigrafisi. T.P.A.O. arama grubu rapor no:3028, 321 s. Ankara (yayımlanmamış).

, ve Kozlu, H., 2002. Kozan-Feke (DoğuToroslar) yöresinin stratigrafisi ve yapısalkonumu ile ilgili bulgular. Türkiye PetrolJeologları Derneği Bülteni, 14, 1-36.

Öztürk, A., 1981. Homa - Akdağ (Denizli) yöresininstratigrafisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni,24, 75-84.

Öztürk, M.E., 1989. Balçıkhisar - Karadilli (Afyon) -Dereköy (İsparta) dolayının jeolojisi. İstanbulÜniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, doktoratezi, 319 s. İstanbul (yayımlanmamış).

Rogers, W.J.J. Ghuma, A.M. Nagy, M.R. Greenberg,K.J. ve Fullagar, D.P., 1978. Plutonism inPan-Afrikan belts and the geologic evolutionof Northeastern Africa. Earth and PlanetaryScience Letters, 39, 109-117.

Sarmiento, G. N.; Göncüoğlu, M.C.; Fernandez-Remolar, D. ve Garcia-Lopez, S., 1997.Small shelly fosills from the Çal TepeFormation (late Lower Cambrian - earlyMiddle Cambrian) in its type locality, westernTaurides (Turkey). Grndal D'anglades, A. ;

Guiterrez-Marco, J. C. ve Santos Didalgo, L.(ed). Paleozoico Inferior del Noroeste deGondwana, Soc. Espanola Paleont,Çoruna, 113-115.

Scotese, C., 2002. Paleomap project. http:/www.sco-tese.com.

Şengör, A.M.C. Satır, M. ve Akkök, R., 1984. Timingof tectonic events in the Menderes Massif,western Turkey: implication for tectonicevolution and evidence for Pan-Africanbasement in Turkey. Tectonics, 3, 693-707.

Tolluoğlu, A.Ü. ve Sümer, Ö.E., 1997. Afyon Metase-dimanter Grubunda felsik volkanitlerinpetrografik ve jeokimyasal özellikleri. 50.Türkiye Jeoloji Kurultayı bildiri özleri, 57-70.

Tuna, D., 1974. VI. Bölge litostratigrafi birimleriadlamasının açıklayıcı raporu. TürkiyePetrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No: 131,Ankara, (yayımlanmamış).

Turhan, N. Gürsu, S. ve Göncüoğlu, M.C., 2003.Afyon Yöresinde Prekambriyen Temel veÜst Paleozoyik-Alt Mezosoyik örtüsününstratigrafisi ve jeolojisi. Mersin ÜniversitesiMüh. Fak. Jeoloji Mühendisliği Bölümü 10.yıl sempozyumu bildiri özleri kitabı, 15-18Ekim 2003 s. 26-27.

Unrug, R., 1997. Rodinia to Gondwana: the geo-dynamic map of Gondwana supercontinentassembly. GSA Today, 7, 1-5.

bati toroslarin (sandikli gb'sİ, afyon) geÇ...

Documents