baum, l.frank - la smeralda urbo de oz

8/14/2019 Baum, L.frank - La Smeralda Urbo de Oz.

1/335


2/335


3/335


4/335


5/335


6/335


7/335


8/335


9/335


10/335

(Vidu paon 259)

LI KONDUKIS ILIN EN SIAN KURIOZAN DOMEGON


11/335


12/335

La Smeralda Urbo de OzDe Baum, L. Frank (Lyman Frank), 18561919Ilustrita de Neill, John R. (John Rea), 18771943Tradukita el la Angla al Esperanto de Broadribb, Donald (Donald Richard), 1933Unue eldonita en la Angla kiel The Emerald City of Oz de Reilly & Britton, 1910.Unue eldonita en Esperanto de Bookleaf Publishing, 1997. Vidu http://www.poboxes.com/bookleaf/

i tiu traduko kopirajta 1997 Donald Broadribb. i tiu eldono estas korektita versio, junio 2000.

La ilustraoj kaj arano de i tiu eldono laeble plej konformas al tiuj de la originala Angla eldono de1910. La litertipo estas 14 sur 18 pkt Elegant Garamond.
http://www.poboxes.com/bookleaf/http://www.poboxes.com/bookleaf/


13/335

E

BLE mi devus agnoski sur la titolpao ke itiu libro estas verkita De L. Frank Baum kajliaj korespondantoj, ar mi utiligis multajnsugestojn esprimitajn al mi en leteroj deinfanoj. Foje mi vere imagis min atoro deferakontoj, sed nun mi estas nur redaktoro apersona sekretario por aro da junuletoj kiuj

petas ke mi teksu iliajn ideojn en la fadenojn de miajrakontoj.Tiuj ideoj ofte estas lertaj. Ili anka estas logikaj kaj

interesaj. Do mi utiligis ilin kiam ajn mi povis trovioportunon, kaj estas juste ke mi agnosku mian uldon almiaj amiketoj.

Nu, kian imagpovon havas tiuj infanoj! Kelkfoje minvere mirigas iliaj adaco kaj genieco. Nepre ne estos manko

de atoroj de ferakontoj dum la estonteco. Miaj legantojordonis al mi kion fari pri Doroteo, kaj Onklino Em kajOnklo Henriko, kaj mi obeis. Ili anka donis al mi multajntemojn kiujn mi priskribu estonte: sufie, efektive, porokupi min dumlonge. Mi multe fieras pri tiu alianco. Lainfanoj amas i tiujn rakontojn ar la infanoj helpis ilinkrei. Miaj legantoj scias kion ili volas kaj komprenas ke mi

penas kontentigi ilin. La rezulto estas tre kontentiga al laeldonistoj, al mi, kaj (mi estas tute certa) al la infanoj.Mi esperas, karuloj, ke pasos longa tempo anta

ol ni devos nuligi nian partnerecon.L. F

RANK

B

AUM

.

Coronado, 1910


14/335


15/335

LISTO DE APITROJ

APITRO PAO

1Kiel la Reo de la Knomoj Koleriis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Kiel Onklo Henriko Embarasiis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Kiel Ozma Plenumis la Peton de Doroteo. . . . . . . . . . . . . . . . . . 294Kiel la Reo de la Knomoj Planis Venon. . . . . . . . . . . . . . . . . . 395Kiel Doroteo Fariis Princino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486Kiel Guf Vizitis la Kapriclojn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597Kiel Onklino Em Konkeris la Leonon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668Kiel la Granda Galiputo Alianciis kun la Knomoj. . . . . . . . . . . . 789Kiel la ancelinsekto Instruis Atletikon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

10Kiel Vivis la Trantondoj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10011Kiel La Generalo Renkontis la Unuan kaj Plejantaan . . . . . . . . .11412Kiel Ili Kunmetis la Peclojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12713Kiel la Generalo Parolis al la Reo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14114Kiel la Soristo Soris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14715Kiel Doroteo Hazarde Perdiis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15816Kiel Doroteo Vizitis Manilion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16917Kiel Ili Venis al Bulkio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18018Kiel Ozma Rigardis per Sia Magia Bildo . . . . . . . . . . . . . . . . . .19219Kiel Kuniklio Bonvenigis la Fremdulojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19620Kiel Doroteo Lunis kun Reo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20521Kiel la Reo anis Sian Decidon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21622Kiel la Soristo Trovis Doroteon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22623Kiel Ili Renkontis la Antatimulojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23724Kiel la Stana Lignohakisto Maloje Informis . . . . . . . . . . . . . . . .24725Kiel la Birdotimigilo Montris Sian Saecon . . . . . . . . . . . . . . . . .25526Kiel Ozma Rifuzis Batali por Sia Regno . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26327Kiel la Ferocaj Batalistoj Invadis Ozon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27528Kiel Ili Trinkis e la Malpermesita Fonto . . . . . . . . . . . . . . . . . .28029Kiel Glinda Faris Magian Soron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28930Kiel la Kroniko de Oz Finiis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .295


16/335


17/335

11

LA Reo de la Knomoj estis kolerema, kaj tiuokaze liestis tre malagrabla. iu fortenis sin de li, e liaefservisto Kaliko.

Tial la Reo freneze furiozadis tute sola, marante tien

kaj reen en sia juvelkovrita kaverno kaj fariante iam plikolera. Subite li ekmemoris ke tute ne distras esti kolerase oni ne havas timigaton mizerigeblan, do li kuris al siagranda gongo kaj sonigis in kiel eble plej late.

Envenis la efintendanto, penante ne montri al laReo de la Knomoj kiom li timas.

Sendu la efkonsiliston i tien! kriis la kolera monarko.Kaliko elkuris tiel rapide kiel liaj maldikaj kruroj povis

por t i l i an d ikan rondan korpon , ka j ba lda laefkonsilisto eniris la kavernon. La Reo sulkis sianfrunton kaj diris al li:


18/335

La Smeralda Urbo de Oz

12

Min multe embarasas la perdio de mia Magia Zono.Preska konstante mi volas fari ion magian, kaj trovas kemi ne povas ar forestas la Zono. Tio kolerigas min, kajkiam mi estas kolera mi ne povas esti felia. Nu, kion vikonsilas?

Kelkaj personoj, diris la efkonsilisto, uas estikoleraj.

Sed ne senpaze, deklaris la Reo. Esti kolera detempo al tempo estas vere tre uige, ar tio mizerigasaliajn personojn. Sed esti kolera matene, tagmeze, kajnokte, kiel mi, farias monotone kaj neebligas ke mi ianalian plezuron havu en la vivo. Nu, kion vi konsilas?

Nu, se vi koleras ar vi volas fari magiaojn kaj nepovas, kaj se vi volas tute ne farii kolera, mi konsilas ke

vi ne volu fari magiaojn.Adinte tion la Reo kun furioza mieno gapegis sian

Konsiliston kaj tiris sian propran longan blankan barbonis li tiel forte tiris in ke li kriis pro doloro.

Vi estas stultulo! li kriis.Mi dividas tiun honoron kun via Moto, diris la

efkonsilisto.La Reo muis pro kolerego kaj stamfis per sia piedo.Ho, vi, miaj gardistoj! li kriis. Ho en la rea

vortaro signifas Venu. Do, kiam la gardistoj hois, laReo diris al ili:


19/335


20/335


14

Prenu i tiun efkonsiliston kaj foretu lin.Do la gardistoj prenis la efkonsiliston, kaj ligis linper enoj por ke li ne baraktu, kaj foretis lin. Kaj laReo paadis tien kaj reen en sia kaverno, pli kolere olantae.

Fine li kuris al sia granda gongo kaj sonegigis inkvaza fajralarmilon. Kaliko reaperis, tremante kaj blanka

pro timo.Alportu mian pipon! kriegis la Reo.Vi jam havas vian pipon, Moto, respondis Kaliko.Do alportu mian tabakon! muis la Reo.La tabako estas en via pipo, Moto, respondis la

Intendanto.Do alportu ardantan karberon de la fornego! ordonis

la Reo.La tabako jam ardas, kaj via Moto jam fumas vian

pipon, respondis la Intendanto.Nu, efektive tiel! diris la Reo, kiu jam estis

forgesinta tiun fakton; sed estas tre malentile memorigimin pri tio.

Mi estas malnobla, mizera fiulo, deklar is laefintendanto, humile.

La Reo de la Knomoj povis elpensi nenion pliandirindan, do li fumadis sian pipon kaj maradis tien kajreen en la ambro. Fine li memoris kiom kolera li estas,


21/335

apitro Unu

15

kaj kriis:Kiel vi adacas, Kaliko, esti tiel kontenta kiam viamonarko estas malfelia?

Kio malfeliigas vin? demandis la Intendanto.Mi perdis mian Magian Zonon. Knabineto nomata

Doroteo, kiu estis i tie kun Ozma de Oz, telis mianZonon kaj forportis in kun si, diris la Reo, grincante

siajn dentojn pro furiozego.i kaptis in dum laregula batalo, Kaliko kurais

diri.Sed mi volas in! Mi devas havi in! Duono de mia

potenco foriris kun tiu Zono! muis la Reo.Vi devos iri al la Lando Oz por rehavi in, kaj via

Moto neniel povos iri al la Lando Oz, diris la

Intendanto, oscedante ar li jam deoris nadek-seshorojn, kaj dormemis.

Kial ne? demandis la Reo.ar estas mortiga dezerto tute irka tiu felando, kiun

neniu povas transiri. Vi scias tiun fakton same bone kielmi, Moto. Forgesu la perditan Zonon. Vi ankora havasmulte da potenco, ar vi regas i tiun subteran regnonkiel tirano, kaj miloj da Knomoj obeas viajn ordonojn. Mikonsilas ke vi trinku glason da fandita arento, portrankviligi viajn nervojn, kaj enlitiu.

La Reo ekprenis grandan rubion kaj etis in je la


22/335


16

kapo de Kaliko. La Intendanto klinis sin por eviti lapezan juvelon, kiu frapegis la pordon tuj super liamaldekstra orelo.

Ne plu vidiu! Malaperu! Forirukaj alsenduGeneralon Blug, kriegis la Reo de la Knomoj.

Kaliko haste foriris, kaj la Reo de la Knomojstamfadis tien kaj reen is la Generalo de liaj armeoj

aperis.Tiu Knomo estis ie konata kiel terura batalisto kaj

kruela, senkompata komandisto. Li havis kvindek milKnomajn soldatojn, iuj bone trejnitaj, kiuj timis nenionescepte de sia rigora mastro. Tamen Generalo Blug iometemaltrankvilis kiam li alvenis kaj vidis kiom kolera estas laReo de la Knomoj.

Ha! Do jen vi! kriis la Reo.Tiel estas, diris la Generalo.Marigu vian armeon tuj al la Lando Oz, kaptu kaj

detruu la Smeraldan Urbon, kaj reportu al mi mianMagian Zonon! muis la Reo.

Vi frenezas, trankvile respondis la Generalo.Kio? Kio? Kio? Kaj la Reo de la Knomoj

irkadancis sur la pintoj de siaj piedfingroj, pro siakolerego.

Vi ne komprenas kion vi diras, darigis la Generalo,sidiante sur grandan izitan diamanton. Mi konsilas ke


23/335

apitro Unu

17

vi staru en angulo kaj kalkulu is sesdek anta ol denoveparoli. Eble is tiam vi farios pli malfreneza.La Reo irkarigardis por trovi ion eteblan kontra

Generalon Blug, sed ar nenio estis emana li komencispensi ke eble la viro pravas kaj li mem parolis malsae.Do li nur etis sin en sian scintilantan tronon kaj klinissian kronon sur sian orelon kaj bukligis siajn piedojn sub

sin kaj gapis malice al Blug.Unue, diris la Generalo, ni ne povas mari trans la

mortigan dezerton al la Lando Oz; kaj se ni ja povus, laReganto de tiu lando, Princino Ozma, havas certajnfepovojn kiuj senhelpigus mian armeon. Se vi ne perdusvian Magian Zonon ni eblete povus venki Ozman; sed laZono mankas.

Mi volas in! kriis la Reo. Mi devas havi in.Nu, do, ni penu sae reakiri in, respondis la

Generalo. La Zonon kaptis knabineto nomata Doroteo,kiu loas en Kansas, en Usono.

Sed i postlasis in en la Smeralda Urbo, kun Ozma,deklaris la Reo.

Kiel vi scias tion? demandis la Generalo.Spiono mia, Merlo, superflugis la mortigan dezerton

al la Lando Oz, kaj vidis la Magian Zonon en la palacode Ozma, respondis la Reo eme.

Nu, tio donas al mi ideon, diris General Blug,


24/335


18

penseme. Ekzistas du metodoj iri al la Lando Oz sensuriri la sablan dezerton.Kiuj metodoj? postulpetis la Reo, fervore.Unu metodo estas irisuper la dezerto, tra la aero; kaj

la alia metodo estas iri sub la dezerto, tra la tero.Adinte tion la Reo de la Knomoj ojkriis kaj saltis

de sia trono, por rekomenci maradi tien kaj reen en lakaverno.

Jen la solvo, Blug! li kriis. Jen la kielo, Generalo!Mi estas Reo de la Subtera Mondo, kaj miaj regatoj iujestas ministoj. Mi faros sekretan tunelon sub la dezerto alla Lando Ozjes! tute al la Smeralda Urbokaj vi


25/335

apitro Unu

19

marigos viajn armeojn tien kaj kaptos la tutan landon!Milde, milde, Moto. Ne tro rapidu, avertis laGeneralo. Miaj Knomoj estas bonaj batalistoj, sed ili neestas sufie fortaj por konkeri la Smeraldan Urbon.

u vi estas certa? demandis la Reo.Plene certa, Moto.Do kion mi faru?

Forgesu la ideon kaj atentu la proprajn aferojn,konsilis la Generalo. Vi jam estas plene okupata perregado de via subtera regno.

Sed mi volas tiun Magian Zononkaj mi nepreakiros in! muis la Reo de la Knomoj.

Sed neniel vi havos in, respondis la Generalo,ridante malice.

La Reo jam estis tiom iritita ke li prenis siansceptron, kiu havis e sia pinto pezan pilkon el safiro, kaj

etis in plenforte kontra Generalon Blug. La safiro batisla Generalon sur lia frunto kaj sternis lin sur la teron, kieli kuis senmove. Post tio la Reo sonigis sian gongon kajordonis al siaj gardistoj ke ili eltrenu la Generalon kajforetu lin; kaj tion ili faris.

Tiu Reo de la Knomoj nomiis Rokato la Rua, kajneniu amis lin. Li estis malbonulo kaj potenca monarko,kaj li decidis detrui la Landon Oz kaj ian grandiozanSmera ldan Urbon, sk lav ig i Pr inc inon Ozma ka j


26/335


malgrandan Doroteon kaj la tutan popolon de Oz, kajreakiri sian Magian Zonon. Tiu sama Zono iam ebligis alRokato la Rua plenumi multajn fiplanojn; sed tio okazisanta ol Ozma kaj ia popolo maris al la subterakaverno kaj kaptis in. La Reo de la Knomoj rifuzispardoni Doroteon kaj Princinon Ozma, kaj li decidisveni sin kontra ili.

Sed ili, siaflanke, ne sciis ke ili havas tiom daneranmalamikon. Efektive, Ozma kaj Doroteo amba preskaforgesis ke ankora loas tia persono, la Reo de laKnomoj, sub la montoj de la Lando Evkiu situis tujpreter la mortiga dezerto sude de la Lando Oz.

Nesuspektata malamiko estas duoble danera.


27/335

21

DOROTEO GALE lois sur kultivata kamparo enKansas, kun siaj Onklino Em kaj sia Onklo Henriko.i ne estis granda kamparo, nek bona, ar kelkfoje lapluvo ne okazis kiam la kreskaoj bezonis in, kaj

tiuokaze io forvelkis sekiante. Foje ciklono forportis ladomon de Onklo Henriko, tiel ke li devis konstruinovan; kaj ar li estis malriulo li devis hipoteki siajnkampojn por pagi la novan domon. Post tio lia fartomalboniis kaj li estis tro malforta por laboro. Lakuracisto ordonis ke li marvojau kaj li iris al Astraliokaj kunprenis Doroteon. Anka tio kostis multan monon.

Onklo Henriko fariis pli malria iujare, kaj lakreskaoj sur la kampoj nur enspezigis manaojn por lafamilio. Tial la hipoteko ne estis pagebla. Fine la bankistokiu pruntis al li la monon diris ke se li ne pagos je certa


28/335


22

tago, oni forprenos liajn kampojn.Tio multe maltrankviligis Onklon Henrikon, ar sen lakultivado li neniel povus vivteni sin. Li estis bona homo,kaj laboris sur la kampoj laeble plej forte; kaj OnklinoEm prizorgis la domon, helpate de Doroteo. Tamen ajneili ne sukcesis.

Tiu knabineto, Doroteo, estis simila al dekoj da

knabinetoj kiujn vi konas. i estis amema kaj kutimebonhumora, kaj havis rondan rozan vizaon kaj seriozajnokulojn. La vivo estis seriozao por Doroteo, kaj ankamirindao, ar i jam spertis pli da strangaj aventuroj dumsia mallonga vivo ol multaj aliaj knabinoj iaaaj.

Onklino Em iam diris ke la ia opinio sendube lafeoj signis Doroteon kiam i naskiis, ar i vagis en

strangajn lokojn kaj in iam protektis iu nevidata povo.Rilate al Onklo Henriko, li opiniis sian nevineton nurrevemulo, same kiel ian mortintan patrinon, ar li nepovis vere kredi la multajn kuriozajn historiojn kiujnrakontis Doroteo al ili pri la Lando Oz, kiun i jamplurfoje vizitis. Li ne kredis ke i volas trompi siajnonklon kaj onklinon, sed li imagis ke i sonis iujn tiujnmirigajn aventurojn, kaj ke la sonoj ajnis al i tiel realajke i ekkredis ilin veraj.

Negrave kia estis la klarigo, estis certe ke Doroteo jaestis for de sia hejmo en Kansas dum pluraj longaj


29/335

apitro Du

23

periodoj, iam malaperante neatendite, sed iam revenantetute sekura kaj nedamaita, kun mirigaj rakontoj pri kiei estis kaj la nekutimaj personoj kiujn i renkontis. iajonklo kaj onklino askultis iajn rakontojn volonte, kajmalgra siaj duboj komencis opinii ke la knabineto jagajnis multajn spertojn kaj saecon neklarigeblajn en itiu epoko, kiam lasupoze feoj ne plu ekzistas.

La plejparto de la rakontoj de Doroteo temis pri laLando Oz, kaj ia bela Smeralda Urbo kaj bela knabinaReganto nomata Ozma, kiu estas la plej fidela amikino dela malgranda knabino el Kansas. Kiam Doroteo parolispri la rioj de tiu felando Onklo Henriko iam emis, arli sciis ke e nur unu el la grandaj smeraldoj tiel kutimajtie pagus iujn liajn uldojn kaj liberigus lian kamparon.

Sed Doroteo neniam portis juvelojn hejmen kun si, tiel keilia malrieco fariis pli granda iun jaron.

Kiam la bankisto diris al Onklo Henriko ke li devospagi la monon dum la sekvantaj tridek tagoj a foriri dela kampoj, la povrulo multe malesperis, ar li sciis ke litute ne povos akiri la monon. Do li parolis al sia edzino,Onklino Em, pri sia embarasio, kaj unue i iom ploriskaj poste i diris ke ili devos esti bravaj kaj agi laebleplej bone, kaj foriri ien kaj peni honeste perlabori sianvivon. Sed ili farias maljunaj kaj malfortaj kaj i timaske ili ne povos prizorgi Doroteon tiel bone kiel is nun.


30/335


24

Verajne la knabineto anka devos labori.Ili ne menciis la malojigan informon al sia nevinodum pluraj tagoj, ar ili ne volis malfeliigi in, sed unumatenon la knabino trovis Onklinon Em ploranta nelatedum Onklo Henriko penis konsoli in. Tiam Doroteopetis ilin diri al i kio enas.

Ni devas fordoni la kampojn, kara, respondis ia

onklo, malfelie, kaj forvagi en la mondon por perlaborila vivon.

La knabino askultis tute serioze, ar is tiam i nesciis kiom senespere malriaj ili estas.

Ni ne maltrankvilas pri ni mem, diris ia onklino,karesante la kapon de la knabineto tenere; sed ni amasvin kvaza vi estus nia propra infano, kaj niajn korojn

rompas la penso ke anka vi devos suferi malriecon, kajperlabori vian vivon anta ol plenkreski kaj fortii.

Kion mi povus fari por enspezi monon? demandisDoroteo.

Vi povus prizorgi ies domon, kara, ar vi estas trelerta; a eble vi povus esti vartistino por malgrandajinfanoj. Mi estas certa ke mi ne scias precize kion vi japovas fari por perlabori monon, sed se via onklo kaj mipovos vivteni vin ni volonte faros tion, kaj sendos vinlernejen. Tamen ni timas ke estos tre malfacile perlaborinian propran vivon. Neniu volas dungi maljunulojn al


31/335

U NE ESTUS RIDIGE KE MI PRIZORGUS DOMON EN KANSAS,KIAM MI ESTAS PRINCINO EN LA LANDO OZ?


32/335


33/335

apitro Du

25

kiuj mankas sano, kiaj ni.Doroteo ridetis.u ne estus ridige, i diris, ke mi prizorgus domon

en Kansas, kiam mi estas Princino en la Lando Oz?Princino! ili amba krietis, mirante.Jes; Ozma princinigis min anta longe, kaj ofte i

petas min veni loi por iam en la Smeralda Urbo, diris

la infano.iaj onklo kaj onklino rigardis unu la alian mire. Post

tio la viro diris:u vi kredas ke vi povus sukcese reiri al via felando,

kara?Ho, jes, respondis Doroteo; mi povus fari tion

facile.

Kiel? demandis Onklino Em.Ozma vidas min iutage je la kvara horo, en sia

Magia Bildo. i povas vidi min negrave kie mi estas, negrave kion mi faras. Kaj je tiu tempo, se mi faros certansekretan signon, i venigos min per la Magia Zono, kiuniam mi kaptis de la Reo de la Knomoj. Tiam, postpalpebrumeto, mi estos kun Ozma en ia palaco.

La maljunuloj silentis dum kelka tempo post tiu parolode Doroteo. Fine Onklino Em diris, denove emante probedaro:

Se estas tiel, Doroteo, eble plej bone estos ke vi iru


34/335


26

loi en la Smeralda Urbo. Niajn korojn rompos perdi vinel niaj vivoj, sed vi estos tiom multe pli bonstata kun viajfeamikoj ke ajnas plej sae kaj plej bone ke vi iru.

Mi ne certas pri tio, komentis Onklo Henriko,skuante sian grizan kapon dubeme. io tia ajnas realaal Doroteo, mi scias; sed mi timas ke nia knabineto netrovos sian felandon uste tia kia i prirevis in.

Malfeliigus min pensi ke i vagas inter fremduloj kiujeble malafable traktos in.

Doroteo ridis gaje pro tiu parolo, kaj post tio irefariis tre serioza, ar i povis kompreni ke tiu embarasomulte enas iajn onklon kaj onklinon, kaj sciis ke kromse i trovos metodon helpi ilin iliaj estontaj vivoj estostute mizeraj kaj malfeliaj. i sciis ke i ja povas helpi

ilin. i jam elpensis metodon. Tamen i ne tuj diris al ilikio i estas, ar i devos peti konsenton de Ozma antaol povi plenumi siajn planojn.

Do i diris nur:Se vi promesos tute ne maltrankvili pri mi, mi iros al

la Lando Oz jam iposttagmeze. Kaj mi faros ankapromeson; ke vi amba revidos min anta ol venos latago kiam vi devos forlasi la kampojn.

Tiu tago jam ne estas tre for, ia onklo malfelierespondis. Mi ne parolis al vi is lastamomente, karaDoroteo, do la eventao estas proksima. Sed se vi estas


35/335


36/335


28

rigardadis dumlonge. Ili adis la horloon sonigi lakvaran sed ne estis sono el supre.Duono post la kvara venis, kaj nun ili estis tro

senpaciencaj por pli atendi. Nelate ili rampis supren lala tupoj al la pordo de la ambro de la knabineto.

Doroteo! Doroteo! ili vokis.Ne estis respondo.

Ili malfermis la pordon kaj enrigardis.La ambro estis malplena.


37/335

29

MI SUPOZAS ke vi jam legis tiom pri la grandiozaSmeralda Urbo ke mi malmulte bezonas priskribi in itie. i estas la efurbo de la Lando Oz, kiu estas praveopiniata la plej alloga kaj uiga felando en la tuta

mondo.La Smeralda Urbo konsistas tute el belaj marmoroj en

kiuj estas inkrustita arego da smeraldoj, el kiuj iu estasbelege izita kaj granddimensia. Aliaj juveloj estas uzatajpor ornami la internon de la domoj kaj palacoj, ekzemplerubioj, diamantoj, safiroj, ametistoj kaj turkizoj. Sed en lastratoj kaj sur la eksteroj de la konstruaoj aperas nursmeraldoj, pro kio la loko nomias la Smeralda Urbo deOz. i havis namil sescent kvindek kvar konstruaojn,en kiuj lois kvindek sepmil tricent dek ok personoj, iskiam mia rakonto komencias.


38/335


30

La tuta irkaa lando, kiu etendiis is la randoj de ladezerto kiu irkais in iuflanke, estis plena de belaj kajkomfortaj domoj de kultivistoj, en kiuj lois la Ozanojkiuj preferis kamparan vivon al urba vivo.

Ensume pli ol duona miliono da homoj lois en laLando Ozkvankam kelkaj el ili, kiel vi balda trovos,ne konsistis kiel ni el karno kaj sangokaj iu loanto

de tiu favorata lando estis felia kaj prospera.Nenia malsano iam koniis inter la Ozanoj, kaj tiel

neniu iam mortis, krom se li renkontis akcidenton kiumalebligis ke li vivu. Tio vere tre malofte okazis. Neekzistis malriuloj en la Lando Oz, ar tute ne ekzistismono, kaj ia proprietao apartenis al la Reganto. Lapopolo estis ia infanaro, kaj i vartis ilin. Al iu

persono la najbaroj donis kion ajn li bezonis por siauzado, kio estas kiom oni racie rajtas deziri. Kelkajkultivis la teron kaj kreskigis grandajn kvantojn dagrenoj, kiujn oni egale dividis inter la tuta loantaro, tielke iu havis sufie. Estis multaj tajloroj kaj vestfaristojkaj ufaristoj kaj similaj, kiuj faris aojn kiujn povissurporti iu deziranto. Simile, estis juvelistoj kiuj farispersonajn ornamaojn, kiuj plais kaj beligis la popolon,kaj anka tiuj ornamaoj estis senpagaj por tiuj kiujpetis ilin. Al iu viro kaj virino, ne grave kion li a iproduktis por la bono de la komunumo, provizis la


39/335


40/335


32

partoj de la Lando Oz ne tiom agrablaj kiel la kultivistalando kaj la Smeralda Urbo kiu estis ia centro. Tre foren la Suda Lando lois en la montaro aro da kuriozulojnomataj Martel-Kapuloj, ar ili ne havis brakojn kaj uzissiajn platajn kapojn por bati iun kiu proksimiis al ili.Iliaj koloj estis kvaza el kauko, tiel ke ili poviseletendi siajn kapojn granddistance, kaj poste retiri ilin al

siaj ultroj. La Martel-Kapulojn oni nomis la SovaaPopolo, sed ili neniam damais homojn escepte depersonoj kiuj enis ilin en la montoj kie ili lois.

En kelkaj el la densaj arbaroj lois iaj grandajbestoj; tamen ili estis plejparte sendamaaj kaj eamikemaj , kaj konversaciis agrable kun personojvizitantaj iliajn lolokojn. La Kolizulojbestoj kun

ursecaj korpoj kaj tigrecaj kapojiam estis ferocaj kajsangavidaj, sed e ili estis nun preska senesceptemalsovaaj, kvankam kelkfoje unu a alia el ili koleriiskaj malagrabliis.

Ne tiom malsovaaj estis la Batalantaj Arboj, kiuj havispropran arbaron. Se iu proksimiis al ili tiuj kuriozaja rbo j k l in i s s i a jn b r ano jn , i r ka i s pe r i l i l aentrudiintojn, kaj foretis ilin.

Sed tiuj malgrablaoj ekzistis nur en kelkaj tre forajpartoj de la Lando Oz. Mi supozas ke iu lando havaskelkajn malfeliaojn, tiel ke e i tiu preska perfekta


41/335

apitro Tri

33

felando ne povis esti plene perfekta. Iam anka ekzistisfisoristinoj en la lando; sed nun tiuj estis iuj jamdetruitaj; do, kiel mi diris, nur paco kaj felieco regis enOz.

Jam delonge Ozma regas i tiun belan landon, kajneniam estis Reganto pli populara a amata. Ladire iestas la plej bela knabino iam konata en la mondo, kaj

iaj koro kaj menso estas tiel belaj kiel ia korpo.Doroteo Gale jam plurfoje vizitis la Smeraldan Urbon

kaj spertis aventurojn en la Lando Oz, tiel ke i kajOzma jam fariis firmaj amikoj. La knabina Reganto efaris Doroteon Princino de Oz, kaj ofte petegis in veni alla impona palaco de Ozma kaj por iam loi tie; sedDoroteo estis iam lojala al siaj Onklino Em kaj Onklo

Henriko, kiuj vartis in ekde kiam i estis bebo, kaj irifuzis forlasi ilin ar i sciis ke ili estus solsentaj sen i.

Tamen, Doroteo nun komprenis ke io estos diferencapor iaj onklo kaj onklino ekde nun, do profundepripensinte la aferon i decidis peti al Ozma ke i farupor i tre grandan komplezon.

Kelkajn sekundojn post kiam i faris la sekretansignalon en sia malgranda litoambro, la knabino elKansas sidis en bela ambro en la palaco de Ozma en laSmeralda Urbo de Oz. Post interano de la unuaj amajkisoj kaj irkabrakumoj, la bela Reganto demandis:


42/335


34

Kio estas, kara? Mi scias ke io malagrabla okazis alvi, ar via vizao estis tre maloja kiam mi vidis in enmia Magia Bildo. Kaj kiam ajn vi signalas al mi ke mitransportu vin al i tiu sekura loko, kie vi estas iambonvena , mi sc ias ke minacas v in danero j aproblemoj.

Doroteo emis.

ifoje, Ozma, ne temas pri mi, i respondis. Sedestas malpli bone, mi kredas, ar Onklo Henriko kajOnklino Em frontas multajn problemegojn, kaj ajne neekzistas rimedo per kiu ili povos eskapinu, certe nedum ili loos en Kansas.

Diru al mi la detalojn, Doroteo, diris Ozma, tuj

simpatiante.Nu, komprenu ke Onklo Henriko estas malria; ar lakultivejo en Kansas ne estas vere tre granda, kielkultivejo. Do unu tagon Onklo Henriko prunteprenismonon, kaj skribis leteron kiu diris ke se li ne repagos lamonon oni rajtos preni lian kultivejon kiel pagon.Kompreneble li ticipis pagi per mono gajnita per la

kultivado; sed li tute ne povis. Do oni forprenos lakultivejon, kaj Onklo Henriko kaj Onklino Em ne havoslolokon. Ili estas tre maljunaj kaj ne povas forte labori,Ozma; do mi devos labori por ili, krom se


43/335

apitro Tri

35

Ozma estis pensema dum la rakonto, sed nun i ridetiskaj premis manon de sia malgranda amikino.Krom se kio, kara? i demandis.Doroteo hezitis, ar ia peto estis tiom signifoplena por

ili iuj.Nu, diris i, mi volonte lous i tie en la Lando

Oz, kiel vi ofte invitis min. Sed mi ne povus, sciu, krom

se Onklo Henriko kaj Onklino Em povus anka loi itie.

Kompreneble ne, kriis la Reganto de Oz, ridantegaje. Do, por havi vin, amikineto, ni devas inviti viajnOnklon kaj Onklinon ke anka ili lou en Oz.

Ho , u v i in v i t o s , Ozma? k r i i s Do ro t e o ,kunpremante siajn dikajn manetojn fervore. u vi

alportos ilin i tien per la Magia Zono, kaj donos al ilibe lan kul t ive je ton en la Mantula Lando, a laPalpbruma Landoa iu alia loko?

Certe, respondis Ozma, ojplena pro la oportunobonfari al sia amikineto. Mi delonge pripensas precizetion, Doroteo kara, kaj ofte mi enmensis proponi in alvi. Mi estas certa ke viaj onklo kaj onklino nepre estasbonaj kaj indaj personoj, ar alie vi ne tiom amus ilin;kaj por viajamikoj, Princino, iam estas loko en la LandoOz.

Doroteo ojegis, tamen ne estis multe surprizita, ar i


44/335


36

forte tenegis la esperon ke Ozma kompleze plenumos ianpeton. Kiam, vere, ia potenca kaj fidela amikino rifuzisal i ion ajn?

Sed vi devos ne nomi min Princino, i diris; arpost nun mi loos sur la kultivejeto kun Onklo Henrikokaj Onklino Em, kaj princinoj ne lou sur kultivejoj.

Ne Princino Doroteo, respondis Ozma, kun sia dola

rideto. Vi loos en viaj propraj ambroj en i tiu palaco,kaj estos mia konstanta kunulino.

Sed Onklo Henriko komencis Doroteo.Nu, li estas maljuna, kaj sufie laboris dum sia vivo,

interrompis la knabina Reganto; do ni devos trovi lokonpor viaj onklo kaj onklino kie ili estos komfortaj kajfeliaj kaj ne necesos ke ili laboru pli ol ili volas. Kiam

ni transportu ilin i tien, Doroteo?Mi promesis revidi ilin anta ol ili devos forlasi sian

dometon, respondis Doroteo; doeble la venontansabaton

Sed kial tiom atendi? demandis Ozma. Kaj kialreveturi al Kansas? Ni surprizu ilin, kaj alportu ilinsenaverte i tien.

Mi ne certas ke ili kredas pri la Lando Oz, dirisDoroteo, kvankam mi rakontis al ili pri i multafoje.

Ili kredos kiam ili vidos in, deklaris Ozma; kaj seili informius ke ili magie veturos al nia felando, eble ili


45/335

apitro Tri

37

nervozius. Mi opinias ke plej bone estos uzi la MagianZonon sen averti ilin, kaj post ilia alveno vi povos klarigial ili kion ajn ili ne komprenas.

Eble tiel estos plej bone, decidis Doroteo. Ne multeutilus ilia restado e la kultivejo is ili estos forpelitaj, arestas multe pli agrable i tie.

Do morga matene ili venos i tien, diris PrincinoOzma. Mi ordonos al elea Konfita, kiu estas lamastrumistino de la palaco, preparigi ambrojn por ili, kajpost la matenmano ni prenos la Magian Zonon kaj peri transportos viajn onklon kaj onklinon al la SmeraldaUrbo.


46/335


38

Dankon, Ozma! kriis Doroteo, kisante sian amikinondanke.Kaj nun, proponis Ozma, ni promenu en la

ardenoj anta ol vesti nin por la mano. Venu, Doroteokara!


47/335

39

LA plej multaj personoj estas malbonaj ar ili ne penasesti bonaj. Nu, la Reo de la Knomoj neniam penis estibona, do li estis vere tre malbona. Decidinte konkeri laLandon Oz kaj detrui la Smeraldan Urbon kaj sklavigi

ian tutan popolon, Reo Rokato la Rua planadismetodojn fari tiun fiagon, kaj ju pli li planis des pli likredis ke li povos plenumi in.

irka la tempo kiam Doroteo iris al Ozma, la Reode la Knomoj vokis sian efintendanton al si kaj diris:

Kaliko, mi kredas ke mi faros vin Generalo de miajarmeoj.

Mi kredas ke vi ne faros tion, respondis Kaliko,emfaze.

Kial ne? demandis la Reo, etendante sian manonpor preni sian sceptron kun la granda safiro.


48/335


40

ar mi estas via efintendanto, kaj scias nenion primilitado, diris Kaliko, preta sin ekklini se io estos etitakontra lin. Mi mastrumas vian regnon pli bone ol vimem povus , ka j nen iam v i t rovos ega l e bonanIntendanton. Sed cent Knomoj pli tagas por komandivian armeon, kaj viaj Generaloj estas tiel ofte foretataj kemi ne deziras esti inter ili.

Ha, estas iom da vero en viaj komentoj, Kaliko,komentis la Reo, decidante ne eti la sceptron. Alvokumian armeon kunii en la Granda Kaverno.

Kaliko riverencis kaj foriris, kaj post kelkaj minutoj lirevenis por diri ke la armeo estas kuniinta. Do la Reoeliris sur balkonon de kiu estis videbla la GrandaKaverno, kie kvindek mil Knomoj, iuj armitaj per glavoj

kaj pikstangoj, lavice staris pretaj por militi.Kiam ne bezonataj kiel soldatoj iuj tiuj Knomoj estis

metalistoj kaj ministoj, kaj ili tiom marteladis per laforiloj kaj tiom forte fosis per piooj kaj oveliloj ke iliakiris grandegan muskolan forton. Ili estis kuriozeformita j uloj , iom rondaj kaj ne tre al ta j . I l ia jpiedfingroj estis buklemaj kaj iliaj oreloj estis laraj kajplataj.

Dum milito iu Knomo forlasis sian forilon aminon kaj fariis parto de la granda armeo de ReoRokato. La soldatoj surhavis rokkolorajn uniformojn kaj


49/335

apitro Kvar

41

estis tre bone trejnitaj.La Reo rigardis tiun gigantan armeon, kiu starissilente envice anta li, kaj kruela rideto kurbigis laangulojn de lia buo, ar li vidis ke liaj legionoj estas trepotencaj. Li parolis al ili de la balkono, dirante:

Mi foretis Generalon Blug, ar li ne plais al mi. Domi volas alian Generalon por komandi i tiun armeon.

Kiu estas lavica komdandisto?Mi, respondis Kolonelo if, elegantaspekta Knomo,

dum li antaenpais por saluti sian monarkon.La Reo rigardis lin zorge kaj diris:Mi volas ke vi marigu i tiun armeon tra subteran

tunelon, kiu mi boros, al la Smeralda Urbo de Oz. Mivolas ke, veninte tien, vi konkeru la popolon de Oz,

detruu ilin kaj ilian urbon, kaj alportu iliajn tutajn oronkaj arenton kaj valorajn tonojn al mia kaverno. Ankavi devos rekapti mian Magian Zonon kaj redoni in almi. u vi faros tion, Generalo if?

Ne, via Moto, respondis la Knomo; ar tio ne estasfarebla.

Ho, u! kriis la Reo. Post tio li turnis sin al siajservistoj kaj diris: Bonvolu konduki Generalon if al latorturoambro. Tie bonvolu tre maldike distrani lin.Post tio vi povos eti lin kiel manaon al la sepkapajhundoj.


50/335


42

Kion ajn via Majesto deziras, respondis la servistoj,entile, kaj ili forkondukis la kondamniton.Post ilia foriro la Reo denove parolis al la armeo.Askultu! diris li. La Generalo kiu komandos miajn

armeojn devos promesi plenumi miajn ordonojn. Se li nefaros tion li havos saman faton kiel povra if. Nu, do,kiu proponos sin por gvidi miajn armeojn al la Smeralda

Urbo?Dum kelka tempo neniu moviis kaj iuj silentis. Post

tio maljuna Knomo kun blanka barbo tiel longa ke iestis ligita irka lia talio por neebligi ke i stumbligu lin,pais el la vico kaj salutis la Reon.

Mi deziras fari kelkajn demandojn, Moto, li diris.Demandu, respondis la Reo.

Tiuj Ozanoj estas tre bonaj, u ne?Bonaj kiel pomtorto, diris la Reo.Kaj mi supozas ke ili estas feliaj? pludiris la

maljuna Knomo.Feliaj kiel longas la tago, diris la Reo.Kaj kontentaj kaj prosperaj? demandis la Knomo.Tre multe, diris la Reo.Nu, Moto, komentis la blankbarbulo, mi opinias ke

mi volas entrepreni la taskon, do mi estos via Generalo.Mi malamas bonulojn; mi malamegas feliulojn; mikontraas iun kontentan kaj prosperan personon. Tial mi


51/335

apitro Kvar

43

tiom amas vian Moton. Faru min via Generalo kaj mipromesos konkeri kaj detrui la Ozan popolon. Se mimalsukcesos, mi akceptos esti maldike distranita kaj etitakiel manao al la sepkapaj hundoj.

Tre bone! Vere tre bone! Tiel parolu! kriis Rokato la

Rua, al kiu multe plais la respondo. Kiel vi nomias,Generalo?

Oni nomas min Guf, Moto.Nu, Guf, venu kun mi al mia privata kavo kaj ni

diskutos la detalojn. Poste li turnis sin al la soldatoj.Knomoj kaj soldatoj, diris li, vi obeu la komandojn de


52/335


44

Generalo Guf is li farios hundomanao. Kiu ajnmalobeos sian novan Generalon estos tuj foretita. Nunforiru.

Guf iris al la privata kavo de la Reo kaj sidiis surametistan seon kaj metis siajn piedojn sur la brakon dela rubia trono de la Reo. Post tio li ardigis sian piponkaj etis la ardantan karbon kiun li prenis el sia poo

sur la maldekstran piedon de la Reo kaj blovis lafumon en la okulojn de la Reo kaj komfortigis sin. arli estis saa maljuna Knomo, kaj li sciis ke la plej bonametodo amikigi Rokaton la Ruan estis montri ke li netimas lin.

Mi pretas por la diskuto, Moto, li diris.La Reo tusis kaj feroce rigardis sian novan Generalon.

u ne tremigas vin tiel senrespekte trakti vianmonarkon? li demandis.

Ho, ne, diris Guf trankvile, kaj li blovis ringon defumo kiu irkais la nazon de la Reo kaj ternigis lin.Vi volas konkeri la Smeraldan Urbon, kaj mi estas lasola Knomo en via regno kiu kapablas konkeri in. Do videvos tre atenti ne damai min is mi plenumos viajndezirojn. Post tio

Nu, kio post tio? demandis la Reo.Post tio vi estos tiom dankema al mi ke vi ne volos

damai min, respondis la Generalo.


53/335

apitro Kvar

45

Jen tre bona argumento, diris Rokato. Sed se vimalsukcesos?Do ekfunkcios la distranilo. Mi akceptas tion,

anoncis Guf. Sed se vi obeos miajn ordonojn ne estosmalsukceso. Via problemo, Rokato, estas ke vi ne zorge

pripensas. Mi jes. Vi ekmarus tra via tunelo en Ozon kajestus venkita kaj repuita. Mi ne. Kaj la kazo estas kekiam mi maros mi estos farinta iujn miajn planojn, kajmi havos aron da alianculoj por helpi miajn Knomojn.

Kion vi celas diri? demandis la Reo.Mi klarigos, Reo Rokato. Vi intencas ataki felandon,

potencan felandon. Nenia forta armeo ekzistas en Oz, sed


54/335


46

la Princino reganta ilin havas fesceptron; kaj la knabinetoDoroteo havas vian Magian Zonon; kaj Sude de laSmeralda Urbo loas lerta soristino nomata Glinda laBona, kiu komandas la aerspiritojn. Anka mi adis keestas mirinda Soristo en la palaco de Ozma, kiu estastiel lerta ke oni pagadis monon al li en Usono por rigardilin agi. Do komprenu ke ne estos facile superi tiom da

magio.Ni havas kvindek mil soldatojn! kriis la Reo fiere.Jes; sed ili estas Knomoj, komentis Guf, prenante

silkan tukon el la poo de la Reo kaj viante siajnproprajn pintigitajn uojn per i. Knomoj ne povasmorti, sed ili ne estas magie fortaj. Kiam vi perdis vianfaman Zonon la plejparto de via propra forto forlasis vin.

Kontra Ozma vi kaj viaj Knomoj tute ne povus sukcesi.La okuloj de Rokato ardis kolere.Do for al la distranilo! li kriis.Ankora ne, diris la Generalo, plenigante siajn pipon

per tabako el la privata ujo de la Reo.Kion vi proponas fari? demandis la monarko.Mi proponas akiri la povon kiun ni bezonas,

respondis Guf. Ekzistas tre multaj mavuloj kiuj havasmagian potencon sufian por detrui kaj konkeri laLandon Oz. Ni amikigos ilin, kungrupigos ilin iujn, kajsurprizatakos Ozman kaj ian popolon. Estas tre simple


55/335

apitro Kvar

47

kaj facile kiam oni scias la kielon. Solaj ni tute ne povusdamai la Reganton de Oz, sed helpe de la mavajpotenculoj alvokeblaj ni facile sukcesos.

Reo Rokato ojegis pro tiu ideo, ar li kompreniskiom lerta i estas.

Certe, Guf, vi estas la plej granda Generalo kiun iammi havis! li kriis, kaj liaj okuloj scintilis pro ojo. Iru

tuj arani ke la mavaj potencoj helpu nin, kaj intertempemi komencos fosi la tunelon.

Mi kredis ke vi konsentos kun mi, Rokato, respondisla nova Generalo. Mi komencos jam iposttagmeze,vizitante la efon de la Kapricloj.


56/335

48

KIAM la popolo de la Smeralda Urbo informiis keDoroteo revenis al ili iu fervoris vidi in, ar laknabineto estis ies favorato en la Lando Oz. De tempoal tempo kelkaj el la homoj el la granda ekstera mondo

trovis eblon eniri tiun felandon, sed kun unu esceptoiuj estis akompanantoj de Doroteo kaj montriis treagrablaj personoj. La escepto kiun mi menciis estis lamirinda Soristo de Oz, prestidigitisto el Omaha kiusupreniris en balono kaj estis portita de aerfluo al laSmeralda Urbo. Liaj kuriozaj kaj enigmaj lertaojdumtempe kredigis la popolon de Oz ke li estas grandasoristo, kaj li regis ilin is Doroteo alvenis dum siaunua vizito kaj pruvis ke la Soristo estas nur arlatano.Li estis milda, bonkora vireto, kaj Doroteo posteamikiis kun li. Kiam, post foresto, la Soristo revenis al


57/335

apitro Kvin

49

la Lando Oz, Ozma akceptis lin gracie kaj hejmigis linen parto de la palaco. Aldone al la Soristo du aliaj el la ekstera mondo

ricevis permeson hejmi en la Smeralda Urbo. La unuaestis agrable kurioza Vilulo, kiun Ozma nomumisRegisto de la Reaj Magazenoj, kaj la dua estis FlavaKokino nomata Vilinjo, kiu havis belan domon en la

ardenoj malanta la palaco, kie i vartis grandanfamilion. Ili amba estis malnovaj kamaradoj deDoroteo, do vi komprenas ke la knabineto estis tre gravapersono en Oz, kaj la popolo opiniis ke i bonfortunigisin, kaj amis in preska tiom kiom Ozman. Dum siajpluraj vizitoj tiu knabineto estis la detruinto de dufisoristinoj kiuj perfortis la popolon, kaj i trovis

vivantan birdotimigilon kiu estis nun unu el la plejpopularaj personoj en la tuta felando. Helpate de laBirdot imig i lo i sav i s No jon Hakis ton , StananLignohakiston kiu ests rustiinta en soleca arbaro, kaj lastanulo nun estis la Imperiestro de la Lando de laPalpbrumoj kaj multe amata pro sia afabla koro. Nemirigas ke la popolo opiniis ke Doroteo bonfortunigisin! Tamen, kvankam ajnas strange, i faris iujn tiujnmirindaojn ne ar i estis feino a havis iajn ajnmagiajn povojn, sed ar i estis simpla, dola kaj fidelaknabineto kiu estis honesta kaj al si mem kaj al iuj


58/335


50

renkontatoj. En i tiu lando en kiu ni loas simplecokaj afableco estas la solaj magiaj sceptroj kiuj farasmirindajojn, kaj en la Lando Oz Doroteo trovis ke tiujsamaj kvalitoj akiris por i la amon kaj admiron de lapopolo. Efektive, la knabineto akiris multajn varmajnamikojn en la felando, kaj la sola vera malojo iamspertita de la Ozanoj estis la foriro de Doroteo kiam i

reiris al sia hejmo en Kansas.Nun oni oje bonvenigis in, kvankam neniu, escepte

de Ozma, unue sciis ke fine i venis por resti por iam.Tiun vesperon Doroteo akceptis multajn vizitantojn, kaj

inter ili estis granduloj kiaj Tiktoko, mainulo kiu pensiskaj parolis kaj moviis per horlomekanismo; ia malnovaakompananto la afabla Vilulo; Jojo Kukurbokapo, kies

korpo estis el branoj kaj kies kapo estis matura kukurbosur kiun vizao estis izita; la Malkuraa Leono kaj laMalsata Tigro, du grandaj bestoj el la arbaro, kiuj servisPrincinon Ozman; kaj Profesoro M. P. ancelinsekto, P. E.La ancelinsekto estis rimarkinda ulo. Iam li estis etainsekteto, rampanta en lernejambro, sed oni ekvidis linkaj li estis multe pligrandigita por ke oni povu pli klarevidi lin, kaj estante pligrandigita li eskapis. Li iam restisgranda, kaj li vestis sin kiel dando kaj estis tiom plena descio kaj informo (kiuj estas tute apartaj aferoj), ke linomumiis Profesoro kaj la efo de la Rea Kolegio.


59/335

apitro Kvin

51

Doroteo ricevis belan viziton de tiuj malnovaj amikoj,kaj anka longe konversaciis kun la Soristo, kiu estismalgranda kaj maljuna kaj velkinta kaj sekiinta, sed gajakaj aktiva kiel infano. Post tio i iris vidi la rapidekreskantan kokidan familion de Vilinjo.

Toto, la nigra hundeto de Doroteo, anka estis elkoreakceptata. Toto estis speciala amiko de la Vilulo, kaj li

konis iun alian. ar li estis la sola hundo en la LandoOz, lin multe respektis la popolo, kiuj kredis ke bestojmeritas ian respekton se ili dece kondutas.

Doroteo havis kvar belajn ambrojn en la palaco, kiujestis iam rezervitaj por ia utiligo kaj nomiis laambroj de Doroteo. Ili konsistis el bela salono,sinvestoambro, delikata litoambro kaj granda marmora

banambro. Kaj en tiuj ambroj estis io kion koropovus deziri, metita tien pro ama konsidero fare deOzma por ke ia amikineto povu uzi in. La reajvestofaristoj konis la dimensiojn de la knabineto, do iliiam certigis ke la rankoj en ia sinvestoambro estasiam plenaj de belaj roboj iaspecaj kaj tagaj por iabezono. Ne mirigas ke Doroteo rifuzis kunporti siajnmalnovajn kalikotajn kaj plejdkatunajn robojn! i tie iokara al la koro de knabineto estis provizita abunde, kajnenio egale ria kaj bela estus trovebla en la plejgrandaj magazenoj en Usono. Kompreneble Doroteo uis


60/335


52

iujn tiujn luksaojn, kaj i preferis is tiam loi enKansas nur ar iaj onklo kaj onklino amis in kajbezonis ke i estu kun ili.

Nun, tamen, io estos anita, kaj Doroteo vere pliojis sciante ke iaj karaj parencoj partoprenos en iabona fortuno kaj uos la ojojn de la Lando Oz ol ke imem posedos tian lukson.

La sekvan matenon, pro peto de Ozma, Doroteo vestissin per bela ielblua robo el ria silko, ornamita per verajperloj. La bukoj de iaj uoj anka estis inkrustitaj perperloj, kaj pli da tiuj senprezaj gemoj estis sur belakoroneto kiun i portis sur sia frunto.

ar, diris ia amikino Ozma, ekde nun, kara, videvos alpreni vian justan rangon kiel Princino de Oz, kaj

estante mia elektita kunulino vi devos vesti vin konvenela la digno de via rango.

Doroteo konsentis al tio, kvankam i sciis ke nek robojnek juveloj povus fari el i ion alian ol simplan,senafektan knabineton, kia iam i estis.

Tuj kiam ili finis la matenmanonla knabinojkunmanis en la bela buduaro de Ozmala Reganto deOz diris:

Nun, kara amikino, ni uzos la Magian Zonon portransporti viajn onklon kaj onklinon el Kansas al laSmeralda Urbo. Sed mi opinias ke estus dece, akceptante


61/335

apitro Kvin

53

tiel distingitajn gastojn, ke ni sidu en mia Trono-ambro.Ho, ili ne estas tre stingitaj, Ozma, diris Doroteo.

Ili estas nur ordinaraj homoj, kia mi.Ili estas viaj amikoj kaj parencoj, Princino Doroteo,

do ili certe estas distingitaj, respondis la Regantoridetante.

Iliili apena ne scios kompreni viajn belajn meblojnkaj aliaojn, protestis Doroteo, serioze. Eble timigos ilinvidi vian grandan Trono-ambron, kaj eble ni prefere iruen la malantaan ardenon, Ozma, kie la brasikoj kreskaskaj la kokidoj ludas. Tiel ajnos pli nature al OnkloHenriko kaj Onklino Em.

Ne; ili unue vidos min en mia Trono-ambro,

respondis Ozma, decideme; kaj kiam i parolis per tiutono Doroteo sciis ke estus malsae oponi in, ar Ozmakutimis esti obeata.

Do kune ili iris al la Trono-ambro, grandegakupolhava ambro en la centro de la palaco. Tie staris larea trono, konstruita el solida oro kaj inkrustita pervaloraj tonoj sufiaj por provizi la stokon de deko dajuvelbutikoj en nia lando.

Ozma, kiu surhavis la Magian Zonon, sidigis sin en latronon, kaj Doroteo sidis e iaj piedoj. En la ambrokuniis multaj gesinjoroj de la kortego, vestite per riaj


62/335


54

vestaoj kaj surhavante valorajn juvelojn. Du grandegajbestoj karis , unu e iu flanko de la tronolaMalkuraa Leono kaj la Malsata Tigro. En balkono alteen la kupolo orkestro ludis dolan muzikon, kaj sub lakupolo du elektraj fontanoj sendis prucojn de koloritaparfumita akvo alten preska trafante la arkan plafonon.

u vi pretas, Doroteo? demandis la Reganto.

Mi pretas, respondis Doroteo; sed mi ne scias uOnklino Em kaj Onklo Henriko pretas.

Ne gravos, deklaris Ozma. La malnova vivo certemalmulte interesas ilin, kaj ju pli frue ili komencos lanovan vivon i tie des pli feliaj ili estos. Ili venas nun,kara!

Dum i parolis, tie anta la trono ekaperis Onklo

Henriko kaj Onklino Em, kiuj kelkmomente starissenmove, gapante per blankaj kaj surprizegitaj vizaoj lascenon kiu frontas ilin. Se la gesinjoroj eestantaj ne estustiom entilaj, mi certas ke ili mokus la du fremdulojn.

La jupo de la kalikota robo de Onklino Em estis iomlevita, kaj i surhavis fadintan bluan antairmtukonornamitan per kvadratetoj. ia hararo estis iom senordakaj i surhavis paron da malnovaj pantofloj de OnkloHenriko. Per unu mano i tenis sekigotukon kaj per laalia parte fenditan porcelanan teleron, kiun i viadis kiamsubite i estis transportita al la Lando Oz.


63/335


64/335


65/335

apitro Kvin

55

Onklo Henriko, kiam atingis lin la alportigo, estis enla brutejo taskante. Li surhavis ifonan kaj multemalpuran pajlan apelon, kvadratetornamitan emizon senkolumo kaj bluan kovroveston kies maleolumoj estis enliaj malnovaj bovinhataj botoj.

Jadi! anhelegis Onklo Henriko, irkarigardantekvaza tute senkomprene.

Nu, jadjadi! guglis Onklino Em, per raka timoplenavoo. iaj okuloj ekvidis Doroteon, kaj i diris: u---une aspektas kiel nia knabinetonia Doroteo, Henriko?

Ho, atentu, Em! kriis la maljuna viro, dum OnklinoEm antaenpaetis; atentu la sovaajn bestaojn a vipreos!

Sed jam Doroteo antaensaltis kaj irkabrakumis siajn

onklinon kaj onklon ame, kaj poste prenis iliajn manojnper la propraj.

Ne timu, i diris al ili. Vi nun estas en la LandoOz, kie vi loos por iam kaj estos komfortaj kaj feliaj.

Vi neniam denove bezonos eni vin pri io ajn, ar estostute nenia ebla eno. Kaj vi uldas tion tutan al lakomplezemo de mia amikino Princino Ozma.

Nun i gvidis ilin anta la tronon kaj pludiris:Via Moto, jen Onklo Henriko. Kaj jen Onklino

Em. Ili volas danki vin pro sia alportio i tien elKansas.


66/335


56

Onklino Em penis platigi sian hararon, kaj i kaisla sekigotukon kaj la teleron sub sian antatukon dum iriverencis al la bela Ozma. Onklo Henriko deprenis sianpajlan apelon kaj tenis in mallerte per siaj manoj.

Sed la Reganto de Oz stariis kaj venis de sia tronopor saluti siajn novevenintajn gastojn, kaj i ridetis tieldole al ili kiel se ili estus reo kaj reino.

Vi estas tre bonvenaj i tie, kien mi alportis vin proDoroteo, i diris gracie, kaj mi esperas ke vi estos plenefeliaj en via nova hejmo. Post tio i turnis sin al siajkorteganoj, kiuj staradis silente kaj serioze rigardante lascenon, kaj pludiris: Mi prezentas al mia popolo laamatajn Onklon Henrikon kaj Onklinon Emon de niaPrincino Doroteo, kiuj de nun estos niaj kunregnanoj.

Multe plaos al mi ke vi iel afablu al ili kaj honoru ilinkiel eble plej, kaj helpu min feliigi kaj kontentigi ilin.

Adinte tion, iuj kunvenintoj profunde riverencis al lamaljuna kultivisto kaj lia edzino, kiuj balancetis siajnkapojn responde.

Kaj nun, diris Ozma al ili, Doroteo gvidos vin al laambroj preparitaj por vi. Mi esperas ke ili plaos al vi,kaj mi anticipos ke vi partoprenos en la luno kun mi.

Do Doroteo forkondukis siajn parencojn, kaj tuj kiamili estis ekster la Trono-ambro kaj solaj en la koridoroOnklino Em forte premis manon de Doroteo kaj diris:


67/335

apitro Kvin

57

Infano, infano! Kiel ni povis veni i tien tiel rapide?Kaj u io estas reala? Kaj u ni restos i tiel, kiel idiras? Kaj verdire kio okazas?

Doroteo ridis.Kial vi ne informis nin pri kion vi faros? demandis

Onklo Henriko, riproe. Se mi scius, mi surmetus miajnpordimanajn vestojn.

Mi klarigos ion tuj kiam ni atingos viajn ambrojn,promesis Doroteo. Vi estas ege bonfortunaj, OnkloHenriko kaj Onklino Em; kaj anka mi! Kaj ho! mi tiomojas ke vi finfine estas i tie!


68/335


58

Dum li pais apud la knabineto Onklo Henriko palpissian barbon penseme.ajnas al mi, Doroteo, ke ni ne stos belegaj feoj, li

komentis.Kaj de malantae mia hararo aspektas ae! plorkriis

Onklino Em.Ne gravas, respondis la knabineto, kuraige. Vi

havos nenian taskon ekde nun ol aspekti bela, OnklinoEm; kaj Onklo Henriko ne bezonos labori is doloras liadorso, estas tute certe.

u tutcerte? ili demandis, mirege, kaj samspire.Mi certas ke certe, diris Doroteo. Vi estas en la

Felando Oz, nun; kaj, e pli grave, vi apartenas al i!


69/335

59

LA nova Generalo de la armeo de la Reo de laKnomoj tute bone sciis ke se liaj planoj fiaskos, limortos. Tamen tio tute ne enis a maltrankviligis lin.Li malamis iun bonulon kaj sopiris malfeliigi iujn

feliulojn. Tial li akceptis tiun daneran postenon deGeneralo tute volonte, ar li estis certa en sia mavamenso ke li sukcesos fari multajn fiaojn kaj finekonkeri la Landon Oz.

Tamen Guf firme planis zorgi, kaj tre bone planis, porne malsukcesi. Li argumentis ke nur senzorgulojmalsukcesas pri kion ajn ili penas fari.

La montoj sub kiuj situis la vastaj kavernoj de laReo de la Knomoj kuis grupigite tuj norde de laLando Ev, kiu kuis rekte trans la mortiga dezertooriente de la Lando Oz. ar anka la montoj estis e la


70/335


60

bordo de la dezerto la Reo de la Knomoj trovis ke libezonas nur tuneli sub la dezerto por atingi la regnonde Ozma. Li ne volis ke liaj armeoj aperu supertere enla Lando de la Palpbrumoj, kiu estis la parto de laLando Oz plej proksima al la propra lando de ReoRokato, ar tiukaze la popolo alarmus Ozman kajebligus ke i fortikigu la Smeraldan Urbon kaj kunvoku

armeon. Li volis surprizfronti la tutan popolon de Oz;do li decidis darigi la tunelon rekte al la SmeraldaUrbo, kie li kaj liaj armeoj povos trarompi la teronsenaverte kaj konkeri la popolon anta ol i havostempon por defendi sin.

Rokato la Rua tuj ekkomencis labori por konstrui siantunelon, li laborigis mil ministojn kaj konstruis in sufie

alta kaj lara por ke liaj armeoj tramaru in facile. LaKnomoj kutimis fari tunelojn, ar la tuta regno en kiu ililois estis subtera; do ili rapide progresis.

Dum tiu laboro daris Generalo Guf eliris viziti laefon de la Kapricloj sola.

Tiuj Kapricloj estis kurioza popolo loanta en iomforigita lando propra. Ili havis grandajn fortajn korpojn,sed kapojn tiel malgrandajn ke ili aspektis ne pli grandajol pordansoj. Kompreneble, tiel malgrandaj kapoj nepovus enhavi grandan cerbokvanton, kaj la Kapricloj tiomhontis pri sia persona aspekto kaj manko de ordinara


71/335

apitro Ses

61

saeco ke ili surportis grandajn kapojn el kartono, kiujnili alligis por kovri siajn proprajn kapetojn. Sur tiujnkartonajn kapojn ili kudris aflanon kiel hararon, kaj lalano estis multkolorapalruo, verdo kaj lavendokoloroestis la favorataj koloroj.

La vizaoj de t iuj fa lsa j kapoj es t i s pentr i ta jmultabsurde, la la kapricoj de la posedantoj, kaj tiuj

grandaj solidaj uloj aspektis tiom ridigaj kaj absurdaj prosiaj kuriozaj maskoj ke oni nomis ilin Kapricloj. Ilimalsae imagis ke neniu suspektus pri la malgrandajkapoj interne de la falsaj kapoj, ar ili ne sciis ke estassenutile provi aspekti aliaj ol ni estas la la naturo.

La efo de la Kapricloj havis egale malmultan saonkiel la aliaj, kaj estis nomumita efo nur ar neniu inter

ili estis pli saa a pliregkapabla. La Kapricloj estisspiritaoj kaj ne estis mortigeblaj. iu malamis kaj timisilin kaj oni konis ilin kiel terurajn batalantojn ar ili estastiom fortaj kaj muskoloplenaj kaj ar ili estas tiommalsaaj ke ili ne povas kompreni ke ili estas venkitaj.

Generalo Guf opiniis ke la Kapricloj estos grandahelpo por ke la Knomoj konkeru Ozon, ar kiam li estrosilin estos facile instigi ilin bataladi senese dum ili plupovas stari. Do li veturis al ilia lando kaj petis intervjuila efon, kiu lois en domo super kies pordejo estis bildopri lia groteska falsa kapo.


72/335


62

La falsa kapo de la efo havis bluan hararon, supren-kurbigitan nazon, kaj buon kiu etendiis trans duononde la vizao. Grandaj verdaj okuloj estis surpentritaj, seden la centro de la mentono estis du truetoj en la kartono,por ke la efo povu travidi per siaj propraj okuletoj; arkiam la granda kapo estis ligita al liaj ultroj la okuloj enlia propra natura kapo estis samnivelaj kiel la falsa

mentono.Diris Generalo Guf al la efo de la Kapricloj:Ni, la Knomoj, konkeros la Landon Oz kaj kaptos la

Magian Zonon de nia Reo, kiun la popolo de Oz telisde li. Post tio ni trarabos kaj detruos la tutan landon. Kajni volas ke la Kapricloj helpu nin.

u estos batalado? demandis la efo.

Multa, respondis Guf.Sendube tiu respondo plais al la efo, ar li stariis

kaj irkadancis trifoje en la ambro. Post tio li residigissin, ustigis sian falsan kapon, kaj diris:

Ni ne kverelas kun Ozma de Oz.Sed vi, la Kapricloj, amas batali, kaj jen bonega

oportuno fari tion, uris Guf.Atendu is mi estos kantinta, diris la efo. Li klinis

sin malantaen en sia seo kaj kantis malsaan kantonkiu al la Generalo ajnis signifi nenion, kvankam liaskultis tre atente. Fininte, la Kapricla efo rigardis lin


73/335


74/335


64

Ho, u vi faros tion? demandis la efo, fervore.Nepre, promesis la Generalo.Mi parolos kun mia popolo, diris la efo.Do li kunvokis iujn Kapriclojn kaj informis ilin pri la

propono farita de la Knomoj. La ulojn ojigis la promeso

kaj ili tuj akceptis batali estrate de la Reo de la Knomojkaj helpi lin konkeri Ozon.

Nur unusola Kapriclo ajne havis ereton da sao, ar lidemandis:

Supozu ke ni malsukcesos kapti la Magian Zonon?Kio okazos tiam, kaj kiel utilos nia multa batalado?


75/335

apitro Ses

65

Sed ili etis lin en la riveron pro lia stulta demando,kaj ridis kiam la akvo ruinigis lian kartonan kapon antaol li povis elnai.

Tiel la interkonsento fariis kaj Generalo Guf ojis prosia sukceso gajni tiel potencajn alianculojn.

Sed anka aliajn popolojn, same gravajn kiel laKapricloj, firme planis la lerta maljuna Knomo gajni kiel

alianculojn.


76/335

66

JEN viaj ambroj, diris Doroteo, malfermante pordon.Onklino Em retiretis sin vidante la grandiozajn

meblojn kaj drapiraojn.u ne stas loko por vii miajn piedojn? i demandis.

Vi balda interanos viajn pantoflojn por novaj uoj,respondis Doroteo. Ne timu, Onklino Em. i tie viloos, do ne timu enmari kaj senti vin ehejme.

Onklino Em antaeniris hezite.E pli bela ol la Hotelo Topeka! i kriis, admire.

Sed i tiu loko estas tro eleganta por ni, infano. u nine povus havi ian neuzatan ambron en la mansardo, plitagan por ni?

Ne, diris Doroteo. Vi devos loi i tie, ar Ozmaordonis. Kaj iuj ambroj en i tiu palaco estas sameelegantaj kiel i tiuj, kaj kelkaj e pli. Ne utilos plendi,


77/335

apitro Sep

67

Onklino Em. Vi devos esti elegantaj kaj altklasaj en laLando Oz, negrave u a ne vi volas tion; do vi simpledevos akcepti in.

K i a m i s f o r t uno , r e spond i s i a onk l ino ,irkarigardante imponate; sed oni povas kutimii al ioajn se oni provas, u ne, Henriko?

Nu, rilate al tio, diris Onklo Henriko, nerapide, mi

preferas preni kion oni proponas al ni kaj ne faridemandojn. Mi ja veturis iom, Em, dum mia vivo, sed nevi; kaj tio faras diferencon inter vi kaj mi.

Post tio Doroteo gvidis ilin tra la ambroj. La unua estisbela salono, kies fenestroj vidigis la rozardenojn. Sekvisapartaj litoambroj por Onklino Em kaj Onklo Henriko,kun bela banambro inter ili. Onklino Em anka havis

belan sinvestoambron, kaj Doroteo malfermis la rankojnkaj montris plurajn belegajn kostumojn provizitajn de lareaj robfaristoj al ia onklino, kiuj laboris dum la tutanokto por pretigi ilin. io kion Onklino Em povus bezoniestis en la tirkestoj kaj rankoj, kaj ia tualetotablo estisokupata de surgravuritaj oraj tualetaoj.

Onklo Henriko havis na vestokompletojn, tajlitajn lala populara Mantula fasono, kun isgenuaj pantalonoj,silkaj trumpoj kaj nealtaj uoj kun juvelitaj bukoj. Laapeloj kongruaj kun tiuj kostumoj havis kolorajn suprojnkaj larajn randojn kun malgrandaj oraj sonoriloj irka la


78/335


68

randoj. Liaj emizoj estis el delikata linao kun krispajbrustoj, kaj liaj vetoj estis rie broditaj per koloraj silkaoj.Onklo Henriko decidis unue bani sin kaj poste vesti

sin per blua satena kompleto kiu allogis lin. Li akceptissian bonfortunon trankvile kaj rifuzis permesi ke servistohelpu lin. Sed Onklino Em estis tuttrema, la siadeklaro, kaj Doroteo kaj elea Konfita, la dommastrino,

kaj du servistinoj bezonis multan tempon por vesti in kajarani ian hararon kaj beligi in kvaza pupon, la iaagrable kurioza esprimo. i volis halti kaj admiri ionkion i ekvidis, kaj i emis konstante kaj deklaris ke tiajbelaoj estas tro bonaj por maljuna kamparanino, kaj ke ineniam supozis ke i devos eleganti je sia ao.

Fine i estis finvestita, kaj kiam ili eniris la salonon

jen Onklo Henriko en sia blua satena kompleto, marantesolene tien kaj tien en la ambro. Li jam tondis siajnbarbon ka j l ipharo jn ka j aspekt i s t re d igna ka jrespektinda.

Diru al mi, Doroteo, li diris; u iuj viroj i tieuzas vestojn itiajn?

Jes, i respondis; iuj escepte de l Birdotimigilo kajla Vilulokaj kompreneble la Stana Lignohakisto kajTiktoko, kiuj estas el metalo. Vi trovos iujn virojn en lakortego de Ozma vestitaj same kiel vikvankam ebleiomete pli elegante.


79/335

apitro Sep

69

Henriko, vi aspektas kiel aktoro, anoncis OnklinoEm, rigardante sian edzon kritike.Kaj vi, Em, aspektas pl eleganta ol pavo, li respondis.Mi supozas ke vi pravas, i diris, bedare; sed ni

estas senhelpaj viktimoj de altsocia nobelaro.Tio multe amuzis Doroteon.

Venu kun mi, i diris, kaj mi gvidos vin tra lapalaco.

i gvidis ilin tra la belaj ambroj kaj konigis ilin aliu renkontato. Anka i montris al ili siajn proprajnbelajn ambrojn, kiuj ne estis malproksimaj de iliaj.

Do io estas vera, diris Onklino Em, larokula pro


80/335


70

surprizego, kaj la rakontoj de Doroteo pri i tiu felandoestis simplaj faktoj kaj ne revoj! Sed kie estas tiuj strangajuloj kiujn vi konis i tie?

Jes; kie estas la Birdotimigilo? demandis OnkloHenriko.

Nu, li estas for, uste nun, vizitante la StananLignohakiston, kiu stas Imperiestro de la Palpbruma

Lando, respondis la knabineto. Vi vidos lin kiam lirevenos, kaj nepre li plaos al vi.

Kaj kie estas la Mirinda Soristo? demandis OnklinoEm.

Vi vidos lin dum la luno de Ozma, ar li loas eni tiu palaco, estis la respondo.

Kaj Jojo Kukurbokapo?

Ho, li loas iom ekster la urbo, en sia proprakukurbokampo. Ni iros tien iam kaj vidos lin, kaj nivizitos anka Profesoron ancelinsekton. La Vilulo estose la luno, verajne, kaj Tiktoko. Kaj nun mi kondukosvin vidi Vilinjon, kiu havas propran domon.

Do ili iris en la malantaan korton, kaj marinte lakelkaj kurbiantaj vojetoj ioman distancon tra la belajardenoj ili atingis belan dometon kie la Flava Kokinosidis sur la antaa verando sunumante sin.

Bonan matenon, kara Mastrino, vokis Vilinjo,flugetante renkonti ilin. Mi ekspektis vian viziton, ar mi


81/335

apitro Sep

71

adis ke vi revenis kaj kunvenigis viajn onklon kajonklinon.Ni estas i tie por iam, ifoje, Vilinjo, kriis

Doroteo, oje. Onklo Henriko kaj Onklino Em apartenasal Oz nun same kiel mi!

Do ili estas vere bonfortunaj, deklaris Vilinjo; arne povus esti pli bona loloko. Sed venu, kara; mi volas

montri al vi iujn miajn Doroteojn. Vivas na, kaj ilifariis tre respektindaj kokinoj; sed unu ekmalvarmumisdum naskitaga festo de Ozma kaj mortis pro pipso, kajla aliaj du montriis esti virkokaoj, do mi devis aniiliajn nomojn de Doroteo al Danielo. Ili iuj havas orajnmedalionojn sur kiuj estas gravurita la litero D, memoru,kaj interne estas via bildo. Kaj D signifas Danielon, ne

nur Doroteon.u vi nomis amba kokojn Danielo? demandis

Onklo Henriko.Jes, certe. Mi havas na Doroteojn kaj du Danielojn;

kaj la na Doroteoj havas okdek ses gefilojn kaj pli oltricent genepojn, diris Vilinjo, fiere.

Kiel vi nomas ilin iujn, kara? demandis la knabineto.Ho, ili iuj estas Doroteoj kaj Danieloj, kelkaj estas

-et-oj kaj kelkaj estas -et-et-oj. Doroteo kaj Danielo estasdu bonaj nomoj, kaj mi ne opinias ke valoras seri aliajn,deklaris la Flava Kokino. Sed pensu, Doroteo, kiom


82/335


83/335

apitro Sep

73

kokinoj is etaj kokidoj us eleliintaj. irka kvindeklanugaj flavaj junuloj estis en lernejo, instruate pri bonakonduto kaj bona gramatiko de juna kokino kiu surhavisokulvitrojn. Ili kantis ore patriotan kanton pri la LandoOz, honore al siaj vizitantoj, kaj Onklinon Em multeimponis tiuj parolantaj kokoj.

Doroteo volis resti kaj ludi kun la junaj kokidoj dum

kelka tempo, sed Onklo Henriko kaj Onklino Emankora ne vidis la palacajn kortojn kaj ardenojn kajfervoris pli bone konatii kun la mirinda kaj plezurigalando en kiu ili loos.

Mi restos i tie kaj vi promenadu, diris Doroteo. Viestos tute sekuraj ie ajn, kaj povos fari kion vi volas. Kiamvi lacios, reiru al la palaco kaj trovu viajn ambrojn, kaj

mi venos al vi anta ol la luno estos preta.Do Onklo Henriko kaj Onklino Em komencis esplori

la terenon solaj, kaj Doroteo sciis ke ili ne povos perdii,ar la tuta palaca tereno estis irkaata de alta muro elverda marmoro inkrustita per smeraldoj.

Estis malofta plezuro por tiuj simplaj homoj, kiuj loisdum sia tuta vivo en la kamparo kaj konis preskanenian uon, surhavi belajn vestojn kaj loi en palaco kajesti traktataj respektoplene de iu eestanto. Ili estis verefeliaj dum ili promenis la la ombrumataj vojetoj kajrigardis la belegajn florojn kaj arbustojn, sentante ke ilia


84/335


74

nova hejmo estas pli bela ol povus priparoli iu ajn lango.Subite, kiam ili irkairis angulon kaj maris trabreon en alta heo, ili renkontis viza-al-vizae enormanLeonon, kiu karis sur la verda herbo kaj ajnis surprizitapro ilia ekapero.

Ili haltis. Onklo Henriko tremis pro hororo kajOnklino Em tro timegis por krii. La sekvan momenton la

povrulino irkabrakumis la kolon de sia edzo kaj kriis:Savu min, Henriko, savu min!E ne povas savi min mem, Em, li respondis, per

raka voo, ar la bestjo aspektas kvaza i povus maninin amba, kaj poste langumi siajn lipojn volante pli! Senur mi havus pafilon

u vi ne havas, Henriko? u vi ne havas? i

demandis maltrankvile.Nenjan pafilon, Em. Do ni mortu laeble brave kaj

danke. Mi sciis ke nia bonsorto ne daros!Mi ne mortos. Min ne manos leono! plorkriis

Onklino Em, firme gapante la bestegon. in ekfrapispenso, kaj i flustris: Henriko, mi adis ke sovaajbestjoj estas konkereblaj per homa okulo. Mi timigeokulumos tiun leonon kaj savos niajn vivojn.

Provu, Em, li respondis, anka perflustre. Rigardu linsame kiel vi rigardas min kiam mi malfruas por la mano.

Onklino Em turnis al la Leono firman mienon kaj


85/335


86/335


87/335

apitro Sep

75

lare dilatiintan okulon. i forte rigardis la bestegonsenanelie, kaj la Leono, kiu trankvile palpebrumadis alili, komencis aspekti malkvieta kaj maltrankvila.

u mi iel enas vin, sinjorino? li demandis, permilda voo.

Pro tiu parolo de la terura besto Onklino Em kajOnklo Henriko amba surpriziis, kaj poste Onklo

Henriko ekmemoris ke sendube i tiu estas la Leono kiunili vidis en la Trono-ambro de Ozma.

Atendu, Em! li kriis. esu aglokule konkeri kajkurau. Mi supozas ke i tiu estas la sama MalkuraaLeono pri kiu parolis al ni Doroteo.

Ho, u vere? i demandis, multe pli trankvile.Kiam li parolis, mi ekpensis; kaj kiam li aspektis tiel

honteca, mi certis, Onklo Henriko pludiris.Onklino Em rigardis la beston nove interesiante.u vi estas la Malkuraa Leono? i demandis. Kaj

u vi estas la amiko de Doroteo?Jes, sinjorino, respondis la Leono, humile. Doroteo

kaj mi estas malnovaj kamaradoj kaj multe amas unu laalian. Mi estas la Reo de la Bestoj, sciu, kaj la MalsataTigro ka j mi se rvas Pr inc inon Ozman kie l ia jkorpogardistoj.

Kompreneble, diris Onklino Em, kapjesante. Sed laReo de la Bestoj devus ne esti malkuraema.


88/335


76

Mi jam antae adis tion, komentis la Leono,oscedante is vidiis liaj du grandaj vicoj de akraj blankajdentoj; sed tio ne malinstigas min timi kiam ajn mientreprenas batalon.

Kion do vi faras, u forkuras? demandis OnkloHenriko.

Ne; estus malsae fari tion, ar la malamiko postkurus

min, deklaris la Leono. Do mi tremas pro timego kajekbatalas kiel eble plej forte; kaj is nun mi iam venkis.

Ha, mi komencas kompreni, diris Onklo Henriko.u vi timis kiam mi us rigardis vin? demandis

Onklino Em.Multege, sinjorino, respondis la Leono, ar unue mi

kredis ke vi iktos. Sed tuj mi rimarkis ke vi penas

superforti min per via okulo, kaj via rigardo estis tiomferoca kaj penetra ke mi tremis pro timego.

Tio multe plais al la virino, do i diris tre gaje:Nu, mi ne damaos vin, do ne plu timu. Mi nur

volis trovi kiel utilas homokulo.La homokulo estas timiga batalilo, komentis la

Leono, gratante sian nazon milde per sia piedo por kairideton. Se mi ne scius ke vi estas amikoj de Doroteo mieble disirus vin amba por eskapi de via terura rigardo.

Onklino Em ektremis adinte tion, kaj Onklo Henrikodiris haste:


89/335

apitro Sep

77

Mi ojas ke vi rekonis nin. Bonan matenon, S-roLeono; ni esperos revidi viniamiam estontece.Bonan mateno, respondis la Leono, rekarante sur la

herbo. Verajne vi multe vidos min, se vi loos en laLando Oz.


90/335

78

FORIRINTE de la Kapricloj, Guf darigis sian veturonkaj penetris profunde en la Nordokcidenton. Li volisatingi la Landon de la Grumblemloj, kaj por fari tion lidevis transiri la Krispetan Landon, kio estis malfacila

ago. ar la Krispeta Lando estis sinsekva aro damontetoj kaj valoj, iuj estis tre krutaj kaj rokoplenaj,kaj ili interanis lokojn konstante per ondado. DumGuf grimpis monteton i subiis sub li kaj iis valo, kajdum li malsupreniris en valon i altiis kaj portis lin alla supro de monteto . Tio multe perpleks ig is laveturanton, kaj fremdulo eble supozus ke neniam lisukcesos transiri la Krispetan Landon. Sed Guf sciis kese li senhalte darigos li atingos fine la finon; do li neatentis la aniantajn montetojn kaj valojn kajplupromenadis trankvile kvaza marante sur ebena tero.


91/335

apitro Ok

79

La rezulto de tiu saa persisto estis ke la Generalofine atingis pli firman teron kaj, penetrinte en densanarbaron, atingis la Regnon de la Grumblemloj.

Tuj kiam li transiris la limon de tiu regno dugardistoj kaptis lin kaj portis lin anta la GrandanGaliputon de la Grumblemloj, kiu sulkis la fruntonferoce je li kaj demandis al li kial li adacis trudi sin

sur lian terenon.Mi estas la Moto Alta Generalo de la Nevenkebla

Armeo de la Knomoj, kaj mi nomias Guf, estis larespondo. La tuta mondo tremas kiam menciias tiunomo.

La Grumblemloj late mokkriis pro tio, kaj unu el ilikaptis la Knomon per siaj fortaj brakoj kaj etis lin alten

en la aeron. Gufo multe skuiis per sia falo sur lamalmolan teron, sed laaspekte li tute ne rimarkis laimpertinentecon kaj trankviligis sin por denove paroli al laGranda Galiputo.

Mia mastro, Reo Rokato la Rua, sendis min i tienpor konsilii kun vi. Li volas vian helpon por konkeri laLandon Oz.

Tiam la Generalo pazis, kaj la Granda Galiputosulkis la frunton je li e pli terure ol antae kaj diris:

Darigu!La voo de la Granda Galiputo estis parte muo kaj


92/335


80

parte grumblo. Li murmuris siajn vortojn forte kaj Gufdevis zorge askulti por kompreni lin.Tiuj Grumblemloj certe estis rimarkindaj uloj. Ili estis

gigantaj, tamen estis nur ostoj kaj hato kaj muskoloj,estis tute nenia viando a graso sur iliaj korpoj. Iliajfortaj muskoloj kuis tuj sub iliaj hatoj, kiel aroj dafortikaj nuregoj, kaj la plej malforta Grumblemlo estis

tiom forta ke li povis preni elefanton kaj eti in dekkilometrojn foren.

ajnas misfortune ke fortuloj kutime estas tielmalagrablaj kaj arogantaj ke neniu amas ilin. Efektive,iam estas misfortune esti malsimila al la kunuloj. LaGrumblemloj sciis ke iu malamas kaj evitas ilin, tiel keili fariis malafablaj kaj malamikemaj e inter si. Guf

sciis ke ili malamas iun ulon, inkluzive de la Knomoj;sed li tamen esperis amikigi ilin, kaj li sciis ke se lisukcesos ili estos tre granda helpo al li.

La Landon Oz regas afektaa knabino kiu estas fieafabla kaj komplezema, li pludiris. ia tuta popoloestas felia kaj kontenta kaj tute ne sentas enojn azorgojn.

Darigu! mugrumblis la Granda Galiputo.Foje la Reo de la Knomoj sklavigis la Rean

Familion de Evalian afektaan grupon kiun nimalamegas, diris la Generalo. Sed Ozma enmiksis sin,


93/335


94/335


82

kvankam tute ne estis ia afero, kaj marigis sian armeonkontra nin. Kun i estis knabino el Kansas nomitaDoroteo, kaj Flava Kokino, kaj ili maris rekte en lakavernon de la Reo de la Knomoj. Tie ili liberigis niajnsklavojn el Ev kaj telis la Magian Zonon de ReoRokato, kaj forportis in kun si. Do nun nia Reokonstruas tunelon sub la mortiga dezerto, por ke ni povu

mari tra i al la Smeralda Urbo. Kiam ni atingos tien niintencas konkeri kaj detrui la tutan landon kaj rekapti laMagian Zonon.

Denove li pazis, kaj denove la Granda Galiputomugrumblis:

Darigu!Guf penis pensi kion diri sekve, kaj felia ideo balda

trafis lin.Ni volas ke vi helpu nin fari tiun konkeron, li

anoncis, ar ni bezonas la potencan helpon de laGrumblemloj por certigi ke ni ne venkios. Vi estas laplej forta popolo en la tuta mondo, kaj vi malamasbonajn feliajn ulojn tiom kiom ni la Knomoj mem. Miestas certa ke vere plezurigos vin malkonstrui la belanSmeraldan Urbon, kaj kompense pro via valorega helpo nipermesos ke vi reportu al via lando dek mil Ozanojn kielsklavojn viajn.

Dudek mil! mugrumblis la Granda Galiputo.


95/335

apitro Ok

83

Bone, ni promesas al vi dudek mil, konsentis laGeneralo.La Galiputo signalis kaj tuj liaj helpistoj prenis

Generalon Guf kaj forportis lin al karcero, kie lakarceristo amuzis sin puante pinglojn en la rondan dikankorpon de la maljuna Knomo, por vidi lin salti kaj adilin krii.

Sed dum io tio daris la Granda Galiputo paroladiskun siaj konsilistoj, kiuj estis la plej gravaj oficialuloj dela Grumblemloj. Kiam li finis deklari al ili la propononde la Reo de la Knomoj li diris:

Mi konsilas proponi helpi ilin. Poste, konkerinte laLandon Oz, ni prenos ne nur niajn dudek mil kaptitojnsed tiom da oro kaj juveloj kiom ni volos.

Ni anka prenu la Magian Zonon, sugestis unukonsilisto.

Kaj rabu la Reon de la Knomo kaj sklavigu lin,diris alia.

Bona ideo, deklaris la Granda Galiputo. Mi volasReon Rokaton kiel mian propran sklavon. Li povosnigrigi miajn botojn kaj port i al mi mian kaoniumatene dum mi estos en la lito.

Ekzistas fama Birdotimigilo en Oz. Mi prenos lin kielmian sklavon, diris konsilisto.

Mi prenos Tiktokon, la mainulon, diris alia.


96/335


84

Donu al mi la Stanan Lignohakiston, diris tria.Ili darigis tiel dum longa tempo, interdividante laulojn kaj la trezoron de Oz anta la konkero. ar ili tutene dubis ke ili povos detrui la regnon de Ozma. u iline estis la plej forta popolo en la tuta mondo?

La mortiga dezerto fortenis nin de Oz is nun,komentis la Granda Galiputo, sed nun la Reo de la

Knomoj konstruas tunelon tiel ke ni eniros la SmeraldanUrbon tre facile. Do ni resendu la malgrandan dikanGeneralon al lia Reo kun nia promeso helpi lin. Ni nediros ke ni intencas konkeri la Knomojn konkerinteOzon, tamen ni faros tion malgrae.

Ili interkonsentis pri tiu plano, kaj iuj foriris mani,lasante Generalon Guf ankora en la karcero. La Knomo

ankora ne sciis ke li sukcesis pri sia tasko, ar trovantesin en karcero li timis ke la Grumblemloj intencasmortigi lin.

Jam la Karceristo enuis pro puado de pingloj en laGeneralon, kaj distris sin zorge eltirante de la radikoj labarbharojn de la Knomo, unuope. Tiun amuzoninterrompis la Granda Galiputo alvokante la kaptiton.

Atendu kelkajn horojn, petis la karceristo. Ankorami ne eltiris e kvaronon de lia barbo.

Se vi atendigos la Grandan Galiputon li rompos viandorson, deklaris la mesaisto.


97/335

apitro Ok

85

Eble vi pravas, emis la karceristo. Forprenu lakaptiton se vi volas, sed mi konsilas ke vi piedbatu lin jeiu pao. Estos tre amuze, ar li estas mola kiel maturapersiko.

Do Guf forkondukiis al la rea kastelo, kie la GrandaGaliputo informis lin ke la Grumblemloj decidis helpi laKnomojn konkeri la Landon Oz.

Kiam vi estos preta, li pludiris, sendu al mimesaon kaj mi maros kun dek ok mil el miaj plejpotencaj batalistoj por helpi vin.

Guf tiom ojis ke li tute forgesis la doloron kazitande la pingloj kaj la tirado de liaj barbharoj. Li e ne


98/335


86

plendis pro kiel oni traktis lin, sed dankis la GrandanGaliputon kaj forrapidis por darigi sian veturon.Li nun jam akiris la helpon de la Kapricloj kaj de la

Grumblemloj; sed lia sukceso sopirigis lin akiri e pli daalianculoj. Lia propra vivo dependas de la konkerio deOz, kaj li diris al si:

Mi ne permesos riskojn. Mi certios pri sukceso.

Poste, kiam Oz estos detruita, eble mi estos pli granda olmaljuna Rokato, kaj mi povos foreti lin kaj mem estiReo de la Knomoj. Kial ne? La Kapricloj estas pli fortajol la Knomoj, kaj ili estas miaj amikoj. La Grumblemlojestas pli fortaj ol la Kapricloj, kaj anka ili estas miajamikoj. Ekzistas popolo e pli forta ol la Grumblemloj,kaj se mi povos instigi ilin helpi min mi neniom pli

devos timi.


99/335

87

DOROTEO ne bezonis multan tempon por establi sinen sia nova hejmo, ar i konis la popolon kaj lamorojn kaj kutimojn de la Smeralda Urbo same bonekiel la malnovan kultivejon de Kansas.

Sed Onklo Henriko kaj Onklino Em iom malfacilekutimiis al la beleco kaj pompo kaj protokoloj de lapalaco de Ozma, kaj sentis sin maltrankvilaj ar ili devisluksigi sin konstante. Tamen iu estis tre entila kajafabla al ili kaj penis feliigi ilin. Precipe Ozma multezorgis pri la parencoj de Doroteo, por favori sianamikineton, kaj i bone sciis ke la mallerteco kajstrangeco de ilia nova vivmaniero fados dum la paso detempo.

La maljunulojn efe enis ke ne estas laboro kiun ilifaru.


100/335


88

Nun iu tago estas kvaza dimano, deklarisOnklino Em, solene, kaj mi devas diri ke tio malplaasal mi. Se oni nur permesus ke mi lavu la telerojn post lamanoj, a e ke mi balau kaj senpolvigu miajn proprajnambrojn, mi estus multe pli felia. Anka Henriko nescias kiel okupi sin, kaj foje kiam li kae eliris kajmanigis la kokidojn Vilinjo riprois lin ar li permesis

ke ili manu malustatempe. Mi is nun neniam sciis kielmalfacile estas esti ria kaj havi ion deziratan.

Tiuj plendoj komencis maltrankviligi Doroteon; do ilonge konversaciis kun Ozma pri tiu temo.

Mi komprenas ke mi devos trovi ian laboron por ili,diris la knabina Reganto de Oz serioze. Mi observadisviajn onklon kaj onklinon, kaj mi kredas ke ili estos pli

kontentaj se ili okupos sin per kelkaj leeraj taskoj. Dummi konsideros la aferon, Doroteo, eble vi deziros veturikun ili tra la Lando Oz, vizitante kelkajn el la nekutimajlokoj kaj konigante viajn parencojn al kelkaj el niajkuriozaj popoloj.

Ho, estus bonege! kriis Doroteo, fervore.Mi donos al vi eskorton tagan por via rango kiel

Princino, pludiris Ozma; kaj vi povos iri al kelkaj lokojkiujn vi mem ankora ne vizitis, kiel anka aliajn kiujnvi ja konas. Mi faros planon de la veturo por vi kajpretigos ion por vi tiel ke vi povos ekveturi morga


101/335

apitro Na

89

matene. Ne rapidu, kara, forestu lavole longatempe.Kiam vi revenos mi estos trovinta por Onklo Henriko kajOnklino Em ian okupon kiu savos ilin el malkvieto kajmalkontento.

Doroteo dankis sian bonan amikinon kaj kisis la belanReganton dankeme. Post tio i kuris informi oje siajnonklon kaj onklinon.

La sekvan matenon, post la matenmano, ili trovision preta por la forveturo.

La eskorto inkluzivis Ombin Ambin, la KapitanaGeneralo de la armeo de Oz, kiu konsistis nur el dudeksep oficiroj krom la Kapitana Generalo. Iam Ombi Ambiestis ordinara soldatola sola en la armeosed arneniam okazis batalo Ozma opiniis ke ordinara soldato ne

estas bezonata, do i promociis Ombin Ambin al la plejalta oficirrango. Li estis tre alta kaj svelta kaj surhavisgajan uniformon kaj ferocajn lipharojn. Sed la lipharojestis la sola ferocao de Ombi Ambi, kies naturo estismilda kiel de infano.

La mirinda Soristo petiis partopreni en la grupo, kajkun li venis lia amiko la Vilulo, kiu estis vila sed neifona, ar li estis vestita per fajnaj silkaoj kun satenajvilaoj kaj pritondita ako. La Vilulo havis vilajn barbonkaj hararon, sed dolan temperamenton kaj molan, plaanvoon.


102/335


90

Estis malferma arego, kun tri sidlokoj por lapasaeroj, kaj la aregon tiris la fama ligna Segevalokiun foje vivigis Ozma per magia pulvoro. La Segevalohavis orajn uojn por protekti siajn lignajn krurojnkontra trivio, kaj li estis forta kaj rapida. ar tiukurioza besto estis la plej amata rajdbesto de Ozma, kajtre populara inter la tuta popolo de la Smeralda Urbo,

Doroteo sciis ke al i fariis granda favoro per la permesouzi la Segevalon por sia veturo.

En la antaa sidejo de la arego sidis Doroteo kaj laSoristo. Onklo Henriko kaj Onklino Em sidis en la duas ide jo ka j la Vi lu lo ka j Ombi Ambi en la t r ia .Kompreneble Toto estis kun la grupo, volvinta sin e lapiedoj de Doroteo, kaj uste kiam ili estis ekveturontaj

Vilinjo venis flugetante la la vojo kaj i petegis kuniri.Doro teo vo lon te konsen t i s , do la F lava Kok inosuprenflugis kaj stariis sur la panelo. i surportis sianperlan kolenon kaj tri braceletojn sur iu kruro, honoreal la evento.

Doroteo adiakisis Ozman, kaj la tuta popoloirkastaris gestante per siaj potukoj kaj la bando en altabalkono ekludis militistan marmuzikon. La Soristolangosonigis al la Segevalo kaj diris Ek! kaj la lignabesto fortrotis tirante la grandan ruan aregon kaj iujnpasaerojn tute senstrebe. Servisto malfermis pordegon de


103/335

apitro Na

91

la barilo irka la palaca tereno, por ke ili eliru; kaj tiel,kun muziko kaj krioj sekvantaj, la veturo komenciis.Estas preska kiel cirko, diris Onklino Em fiere. Mi

ne povas ne senti min pompa kaj aroganta en i tiasituacio.

Efek

baum, l.frank - la smeralda urbo de oz

Documents