baxvi 2 hesi - moe.gov.gemoe.gov.ge/res/images/file-manager/sajaro-ganxilva/baxvi-2... ·...

დამკვეთი: შპს „ბახვი 2“ ს/კ: 405121595 მის: თბილისი, ვაჟა-ფშაველას გამზ., № 41, სართული 3, ოთახი N4 tel: (+995 32) 39 33 96 E-mail: [email protected] Web site: http://ghp.ge

ხელშეკრულება

შემსრულებელი: შპს „ჯორჯიან ჰაიდრო ფაუერ“ ს/კ: 204968874 მის: თბილისი, ვაჟა-ფშაველას გამზ., № 41, სართული 3, ოთახი N4 tel: (+995 32) 39 33 96 E-mail: [email protected] Web site: http://ghp.ge

baxvi 2 hesi

md. baxviswyalze

garemoze zemoqmedebis Sefasebis

angariSi

(teqnikuri reziume)

tomi 6

01 05.02.2017 informaciisTvis k.i r.j i.j

revizia TariRi gamocemis mizezi moamzada Seamowma daamtkica

dokumentis tipi/kodi

FEASIBILITY STUDY teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba

Document No: BAK2-FS-EIA-002-GEO Exemplar #

Semsrulebeli:

Sps `jorjian haidro fauer~

baxvi 2 hesi

md. baxviswyalze

garemoze zemoqmedebis Sefasebis

angariSi

tomi 6

dokumentis nomeri: BAK2-FS-EIA-002-GEO rev01

შპს „ჯორჯიან ჰაიდრო პაუერი“-ს დირექტორი

-------------------------- ი.ჯანაშვილი

Tbilisi 2017

პროექტის შემადგენლობა

№ ტომის დასახელება ტომის ნომერი

ტომის ინვენტარული ნომერი

1 2 3 4

1 საერთო განმარტებითი ბარათი 1 BAK2-FS-EN-001-GEO rev01

2 საინჟინრო-ჰიდროლოგიური კვლევა-ძიება. ტექნიკური ანგარიში

2 BAK2-FS-5.1.3-001-GEO rev01

3 სამშენებლო ტერიტორიის საინჟინრო-გეოლოგიური გამოკვლევა. ტექნიკური ანგარიში

3 BAK2-FS-5.1.2-001-GEO rev01

4 გრაფიკული ნაწილი და რუკები 4 BAK2-FS-GRP-001-GEO rev01

5 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიში. წინასწარი ვერსია

5 BAK2-FS-EIA-001-GEO rev01

6 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიში. ტექნიკური რეზიუმე


7 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიში. არატექნიკური რეზიუმე


სარჩევი

1. შესავალი ................................................................................................................................ 6

1.1 პროექტის დასაბუთება ........................................................................................................................ 7

1.2 ჰესის პასპორტი ..................................................................................................................................... 8

ბახვი 2 ჰესის პასპორტი............................................................................................................................. 8

2. ჰესის შემადგენელი ობიექტების აღწერა ........................................................................ 15

2.1 სათავე კვანძი ..................................................................................................................................... 15

2.1.1 გამრეცხი რაბი .............................................................................................................................. 15

2.1.2 წყალმიმღები ................................................................................................................................ 15

2.1.3 წყალსაშვიანი კაშხალი ............................................................................................................... 16

2.1.4 თევზსავალი ................................................................................................................................. 16

2.2 სალექარი ............................................................................................................................................. 16

2.3 დერივაცია ........................................................................................................................................... 17

2.3.1 სადერივაციო არხი ..................................................................................................................... 17

2.3.2 უდაწნეო სატრანსპორტო-სადერივაციო გვირაბი: ............................................................. 18

3.4 ძალოვანი კვანძი ............................................................................................................................... 19

3.4.1 ზოგადი ახწერა ............................................................................................................................. 19

3.4.2 სადაწნეო აუზი ........................................................................................................................... 19

3.4.3 სატურბინო მილსადენი ............................................................................................................ 20

3.4.4 ჰესის შენობა ............................................................................................................................... 21

3.5. მისასვლელი გზები ........................................................................................................................... 22

4. ელექტროტექნიკური ნაწილი .............................................................................................. 25

4.1 გამოყენებული სტანდარტები და ნორმები ................................................................................... 25

4.2 ცალხაზოვანი სქემის მოკლე აღწერა ............................................................................................... 25

4.3 ჰიდროტურბინის ძირითადი პარამეტრები .................................................................................. 29

4.4 ჰიდროგენერატორის ძირითადი პარამეტრები ............................................................................ 30

4.6 ტექნიკური წყალმომარაგება ............................................................................................................ 30

4.7 სადრენაჯო სისტემა ........................................................................................................................... 31

4.8 ჰაერის დაჭირხვნის შისტემა ............................................................................................................ 31

4.9 ჰიდრავლიკური პარამეტრების გამზომი შისტემა ....................................................................... 31

4.10 წყალმომარაგება ................................................................................................................................ 31

4.10.1 სასმელი წყლით მომარაგება ................................................................................................. 31

4.10.2 სამეურნეო-ფეკალური მეურნეობა ....................................................................................... 33

4.11 ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემა ...................................................................................................... 33

4.12 დაკაბელება ........................................................................................................................................ 34

4.13 მართვის სისტემა .............................................................................................................................. 34

4.14 დაცვები .............................................................................................................................................. 36

4.15 მართვის პულტი და დამხმარე სათავსოები ................................................................................ 37

4.16 ჰესის კვება ......................................................................................................................................... 37

4.17 მუდმივი დენის ოპერატიული კვების წყარო ............................................................................. 37

4.18 განათება ............................................................................................................................................. 38

4.19 სათავე ნაგებობების და სადაწნეო აუზის ელ მომარაგება ........................................................ 38

4.20 დამიწება ............................................................................................................................................. 38

4.21 110/10 კვ ქვესადგური და გადამცემი ხაზი .................................................................................. 38

5 ძირითადი სამშენებლო მასალები ....................................................................................... 41

6. საორიენტაციო ავტოტრანსპორტი და სამშენებლო მანქანა დანადგარები .................... 44

7. ფუჭი ქანების სანაყაროები ................................................................................................... 45

8. სარეკულტივაციო სამუშაოები ............................................................................................ 46

“jorjian haidro fauer” baxvi 2 hesi teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba

1. შესავალი

შპს „ჯორჯიან ჰაიდრო ფაუერი“, (GHP), ID 204968874, დაარსდა 2001 წელს. GHP არის ჰესების საპროექტო და საკონსულტაციო კომპანია (www.ghp.ge). 2015 წელს GHP-იმ მოიგო ბახვი 2 ჰესის პროექტის განხორციელების ინტერესთა გამოხატვის ტენდერი და დააფუძნა ბახვი 2 ჰესის პროექტის განმახორციელებელი სპეციალური კომპანია (SPV), შპს „ბახვი 2“ (ID 204968874; GHP 100% მფლობელი). 2015 წლის 21 ოქტომბერს GHP-სა და ენერგეტიკის სამინისტროს შორის ხელი მოეწერა ბახვი 2 ჰესის საპროექტო (წინა სამშენებლო) ფაზის მემორანდუმს. 2016 წლის, 25 ოქტომბერს ხელი მოეწერა ხელშეკრულებას, ბახვი 2 ჰესის ტექნიკურ-ეკონომიკურ დასაბუთებაზე და გარემოსა და სოციალური ზემოქმედების შეფასების (გზშ) დამუშავებაზე GHP-ისა (შემსრულებელი) და შპს „ბახვი 2“-ს (დამკვეთი) შორის. ამ მომსახურების ხელშეკრულებაზე დაყრდნობით დამუშავდა წინამდებარე ტექნიკურ-ეკონომიკურო დასაბუთება და გარემოსა და სოციალური ზემოქმედების შეფასება.

წინამდებარე დოკუმენტში განსახილველი პროექტის მიზანს წარმოადგენს გურიის რეგიონის ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში მდ. ბახვისწყალზე (36 მგვტ) სიმძლავრის ჰიდროელექტროსადგურის - „ბახვი 2 ჰესი“ მშენებლობას და ექსპლუატაციას.

ექსპლუატაციაში შესვლის შემდგომ ჰესი ელექტროენერგიას გამოიმუშავებს მდ. ბახვისწყლის წყლის ბუნებრივი ჩამონადენის და საპროექტო სათავე კვანძსა და ძალურ კვანძს შორის არსებული სიმაღლეთა სხვაობის (დაწნევის) გამოყენებით. გამომუშავებული ელექტროენერგია ჩაერთვება სახელმწიფო ელექტროსისტემაში.

პროექტი და გარემოზე ზემოქმედების შეფასების (გზშ) ანგარიში მომზადებულია შპს „ჯორჯიან ჰაიდო ფაუერ“ მიერ. წინამდებარე ანგარიში მომზადდა საქართველოს გარემოსდაცვითი კანონმდებლობის (საქართველოს კანონი „გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის შესახებ“ და დებულება „გარემოზე ზემოქმედების შეფასების შესახებ“) მოთხოვნების გათვალისწინებით.

საქმიანობის განმხორციელებელი კომპანიის საკონტაქტო ინფორმაცია მოცემულია ცხრილში 1.1.1.

ცხრილი 1.1.1 საქმიანობის განმხორციელებელი კომპანიის საკონტაქტო ინფორმაცია

საქმიანობის განმხორციელებელი კომპანია შპს „ბახვი 2 “

კომპანიის იურიდიული მისამართი თბილისი. ვაჟა ფშაველას 41/1. 3 სართული

საქმიანობის განხორციელების ადგილის მისამართი

ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი, სოფ. უკანავას მიმდებარედ 6

http://www.ghp.ge/


საქმიანობის სახე 36 სიმძლავრის ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობა და ექსპლუატაცია

შპს ბახვი 2“-ს საკონტაქტო მონაცემები:

საიდენტიფიკაციო კოდი 405121595 ელექტრონული ფოსტა [email protected]

საკონტაქტო პირი შამილ ბირკაძე

საკონტაქტო ტელეფონი 2 393-396; +995 5 99 51 76 37

1.1 პროექტის დასაბუთება

პროექტის განხორციელება იგეგმება საქართველოს მთავრობასთან 2016 წლის 21 ოქტომბრის გაფორმებული ურთიერთგაგების მემორანდუმის საფუძველზე (იხ. ვებ-გვერდი: http://www.energy.gov.ge/projects/pdf/pages/Bakhvi%202%20Hidroeklektrosadguri%201492%20geo.pdf)

მემორანდუმის მიხედვით ინვესტორს განესაზღვრა ვალდებულება, რომ ჰესის ექსპლუატაციაში გაშვებიდან 10 წლის განმავლობაში, ყოველი წლის ზამთრის თვეებში (იანვარი, თებერვალი, მარტი, ოქტომბერი, ნოემბერი, დეკემბერი) ჰესის გამომუშავებული ელექტროენერგიის სრული მოცულობის რეალიზაცია უნდა განხორციელდეს ექსკლუზიურად სს „ესკო“-ზე (ელექტროენერგეტიკული სისტემის კომერციული ოპერატორი“). ამ პერიოდისთვის ასევე განსაზღვრულია გასაყიდი ელექტროენერგიის ტარიფი 5,5 ცენტი. შესაბამისად ჰესის მიერ გამომუშავებული ელექტროენერგიის ნაწილი, განსაკუთრებით დეფიციტურ სეზონზე (ზამთრის თვეებში, მაშინ როცა მაღალია ელექტროენერგიის იმპორტის საჭიროება) უნდა რეალიზებული იქნეს ადგილობრივ ბაზარზე. აღნიშნული ხელს შეუწყობს საქართველოს მთავრობის მიერ ენერგეტიკულ სექტორში დაგეგმილი გრძელვადიანი პოლიტიკის გატარებას, კერძოდ: საკუთარი ჰიდრორესურსებით ქვეყანაში არსებული მოთხოვნის სრული დაკმაყოფილება ეტაპობრივად ჯერ იმპორტის, შემდეგ კი – თბოგენერაციის ჩანაცვლებით და ჭარბი ელექტრო ენერგიის ექსპორტზე გატანა.

ბახვი 2 ჰესი დაგაგმილია როგორც არარეგულირებადი (წყალსაცავის გარეშე), ბუნებრივ ჩამონადენზე მომუშავე ჰიდროელექტროსადგური. მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი ტიპის ჰესები ელექტროენერგიის საკმაოდ მაღალი წლიური გამომუშავებით არ გამოირჩევიან, მათ დიდ კაშხლიან, წყალსაცავიან ჰესებთან შედარებით მნიშვნელოვანი გარემოსდაცვითი უპირატესობა (ნაკლები ზემოქმედება მიწის საკუთრებასა და გამოყენებაზე, ადგილობრივ კლიმატურ პირობებზე, ბიოლოგიურ გარემოზე, ფიზიკური და ეკონომიკური განსახლების დაბალი რისკები და ა.შ.) გააჩნიათ.

გამომდინარე აღნიშნულიდან განსახილველი პროექტი შეგვიძლია მივიჩნიოთ

7

mailto:[email protected]


ენერგეტიკულ სექტორში საქართველოს მთავრობის გრძელვადიანი პოლიტიკის ჰარმონიული ნაწილი. იგი არ ხასიათდება გარემოზე განსაკუთრებით მაღალი, შეუქცევადი ზემოქმედებით. ცალკეულ შემთხვევებში, შესაბამისი შემარბილებელი და საკომპენსაციო ღონისძიებების ეფექტურად გატარების პირობებში, შესაძლებელი იქნება ნეგატიური ზემოქმედებების შემცირება.

1.2 ჰესის პასპორტი ბახვი 2 ჰესის პასპორტი

1 ზოგადი

1.01 პროექტის დასახელება ბახვი 2 ჰესის ტექნიკურ-

ეკონომიური დასაბუთება

1.02 პროექტის ადგილმდებარეობა საქართველო,

ოზურგეთის რაიონი, სოფ. უკანავა

1.03 უახლოესი ქალაქი ქ. ოზურგეთი

1.04 მდინარის დასახელება ბახვისწყალი

2 სიმძლავრე და გამომუშავება

2.01 დადგმული სიმძლავრე მგვტ. 36.29

2.02 ენერგიის საშუალო მრავალწლიური გამომუშავება

მლნ. კვტ. 129.50

2.03 ენერგიის საშუალო მრავალწლიური გამომუშავება დანაკარგების (5%) გარეშე

მლნ. კვტ. 123.02

2.04 გამოყენებული საათების რაოდენობა საათი 3390.12

2.05 ჰესის სიმზლავრის კოეპიციენტი P 39.00

3 ფინანსურ-ეკონომიური მაჩვენებლები

3.01 მშენებლობის საერთო სახარჯთაღრიცხვო

ღირებულება (დღგ-ს გარეშე) $ 34,998,712

3.02 დადგმული სიმძლავრის 1 მგვტ

ხვედრითი ღირებულება მლნ$/მგვტ 0.96

3.03 გამომუშავებული კვტ.სთ-ის ხვედრითი ღირებულება

ცენტ/კვტს 28.45

3.04 პროექტირების ხანგრძლივობა თვე 12.00

3.05 მშენებლობის ხანგრძლივობა თვე 36.00

3.06 სესხის ვადა წლებში, საშეღავათო

პერიოდის ჩათვლით წელი 13

3.07 სესხის საშეღავათო პერიოდი წელი 3

3.08 წლიური საპროცენტო განაკვეთი 6.00%

3.09 გადახდის სიხშირე ყოველწლიური

3.10 ვალის წილი 75.00%

3.11 კაპიტალის წილი 25.00%

3.12 WACC 9.69%

8


3.13 NPV To To Equity 804,091 3.14 IRR To Equity 13.05% 3.15 NPV To Total Investment 8,529,904 3.16 IRR To Total Investment 11.68%

4 ჰიდროლოგიური მახასიათებლები

4.1 სათავე

4.1.1 წყალშემკრები აუზის ფართი სათავე კვანძის კვეთისათვის

კმ2 59.41

4.1.2 წყალშემკრები აუზის საშუალო სიმაღლე მ 1375

4.1.3 საშუალო მრავალწლიური ჩამონადენი მლნ. მ3 4863

4.1.4 ხარჯის მახასიათებლები:

4.1.5 საანგარიშო ხარჯი მ3/წმ 5.20

4.1.6 საშუალო მრავალწლიური ხარჯი მ3/წმ 3.15

4.1.7 მაქსიმალური 10 %-ანი უზრულველყოფით

მ3/წმ 62.1

4.1.8 მაქსიმალური 3.0 %-ანი უზრულველყოფით

მ3/წმ 89.2


მ3/წმ 134.4

4.2 ჰესის შენობა

4.2.1 წყალშემკრები აუზის ფართი ჰესის შენობის კვეთისათვის

კმ2 76.67

4.2.2 წყალშემკრები აუზის საშუალო სიმაღლე მ 525.00

4.2.3 ხარჯის მახასიათებლები:

4.2.4 მაქსიმალური 10 %-ანი უზრულველყოფით

მ3/წმ 71.20


მ3/წმ 102.20


მ3/წმ 154.00

4.3 დამახასიათებელი დაწნევები:

4.3.1 გეოდეზიური დაწნევა მ 868.00

4.3.2 სტატიკური დაწნევა მ 855.69

4.3.3 საანგარიშო დაწნევა მ 801.01

5 ძირითადი ნაგებობები

5.1 5.1.1 კაპიტალობის კლასი III III

5.1.2

სეისმურობის ზონა MSK 64 სკალის მიხედვით/სეისმურობის უგანზომილებო კოეფიციენტი A (სამშენებლო ნორმები და წესები, სეისმომედეგი მშენებლობა პნ 01.01.-09)

ბალი/A 8/0.14

5.2 კაშხალი - ზოგადი მახასიათებლები

9


5.2.1 ტიპი დაბალდაწნევიანი კომბინირებული

5.2.2 მასალა რკინაბეტონი

5.2.4 ნორმალური შეტბორვის დონე (ნ.შ.დ) 1377.00

5.2.5 კატასტროფული შეტბორვის დონე (კ.შ.დ) 1378.80

5.2.6 კაშხლის ქიმის ნიშნული 1377.00

5.2.7 კაშხლის გვერდითი კედლების ქიმის ნიშნული

1379.20

5.2.8 კაშხლის კბილის ჩაღრმავების ნიშნული ზედა ბიეფში

1367.50

5.2.9 კაშხლის კბილის ჩაღრმავების ნიშნული ქვედა ბიეფში

1367.00

5.2.10 კაშხლის ძირის სიგანე მ 10.00

5.2.11 წყალსაშვიანი ნაწილის სიგრძე ქიმზე მ 18.00

5.2.12 კაშხლის წყალსაშვიანი ნაწილის საანგარიშო ხარჯი

მ3/წმ 92.00

5.3 გამრეცხი რაბი

5.3.1 გამრეცხი რაბის მალების რაოდენობა ცალი 1

5.3.2 მალის სიგანე მ 4

5.3.3 გამრეცხი ფარები B × H მ 4 × 5.5

5.3.4 გამრეცხი რაბის საანგარიშო ხარჯი მ3/წმ 91.00

5.3.5 გამრეცხი რაბის საანგარიშო ხარჯი - ფარზე გადადინების შემთხვევაში

მ3/წმ 14.00

5.4 თევზსავალი

5.4.1 თევზსავალის სიგრძე მ 35

5.4.2 თევზსავალის საანგარიშო ხარჯი ლ/წმ 92

5.4.3 თევზსავალის ღარის სიგანე მ 1

5.4.4 წყლის დონის ვარდნა თევზსავალის ფარგლებში

მ 5.5

5.4.5 თევზსავალის საფეხურების რაოდენობა ცალი 22

5.4.6 თევზსავალის საფეხურების სიგრძე მ 1.1

5.4.7 წყლის დონის ვარდნა თევზსავალის თითოეულ საფეხურზე

მ 0.2

5.5 წყალმიღები

5.5.1 ტიპი ღია; გვერდითი

5.5.2 ნშდ 1377.00

5.5.3 ხვრეტების რაოდენობა ცალი 2.00

5.5.4 ხვრეტიების გაბარიტები B × H მ 2.80 × 1.90

5.5.5 საანგარიშო ხარჯი მ3/წმ 5.20

5.5.6 ზარადის კოჭის სიმაღლე მ 0.40

5.5.7 წყალმიმღების ზღურბლის თავის დონე 1376.60

10


5.5.8 წყალმიმღების ზღურბლის ძირის დონე 1374.70

5.5.9 გიგოსების ღეროს სიგანე მმ 12.00

5.5.10 გამჭილი მანძილი ღეროებს შორის მმ 22.00

5.5.11 გისოსების დახრის კუთხხე ჰორიზონტთან α 75.00

5.5.12 წყალმიმღების ძირის ნიშნული წყალმიმღების ბოლოს

1374.40

5.5.13 ფარი B×H მ 2.00 × 2.50

5.6 უდაწნეო არხი #1 (სათავე - სალექარი)

5.6.1 არხის ზომები B×H მ 1.70 × 2.25

5.6.2 არხის სიგრძე მ 30

5.6.3 არხის ქანობი 0.0014

5.6.4 არხის ფორმა მართკუთხა

5.6.5 წყლის დონე არხში მ 1.80

5.6.6 წყლის სიჩქარე არხში მ3/წმ 1.73

5.6.7 არხის ძირის ნიშნული შესასვლელთან 1374.40

5.6.8 არხის წყლის ნიშნული გამოსასვლელთან

1376.16

5.6.9 არხის ძირის ნიშნული გამოსასვლელთან 1374.36

5.7 სალექარი

5.7.1 ტიპი პერიოდული რეცხვის

5.7.2 ნატანის მაქსიმალური დასაშვები ზომები

მმ 0.15

5.7.3 სალექარის კამერების რაოდენობა ცალი 1

5.7.4 სალექარის სრული სიგრძე მ 106.5

5.7.5 სალექარის შესასვლელი გარდამავალი უბნის სიგრძე

მ 13.7

5.7.6 სალექარის კამერის სიგრძე მ 79

5.7.7 სალექარის გასასვლელი გარდამავალი უბნის სიგრძე

მ 7.15

5.7.8 სალექარის კამერის სიგანე მ 7.5

5.7.9 სალერქარის სიღრმე მ 4.45

5.7.10 სალერქარის საანგარიშო სიღრმე მ 3.15

5.7.11 სალექარის კამერის ფსკერის ქანობი 0.012

5.7.12 გამრეცხი ფარი B×H მ 1.5X1.5

5.7.13 სალექარის წყლის ნიშნული შესასვლელთან

1376.16

5.7.14 სალექარის ძირის ნიშნული შესასვლელთან

1374.36

5.7.15 სალექარის წყლის ნიშნული გასასვლელთან

1375.86

5.7.16 სალექარის გამოსასვლელი უბნის ფსკერის ნიშნული

1374.06

11


5.8 უდაწნეო არხი #2 (სალექარი - სადერივაციო გვირაბი)

5.8.1 არხის ზომები B×H მ 1.70 × 1.90








1371.27


5.9 უდაწნეო არხი #3 გვირაბში (სადერივაციო გვირაბი-სადაწნეო აუზი)

5.9.1 გვირაბის გაბარიტები B×H მ 3.5X3.5

5.9.2 გვირაბის ტიპი დერივაციული - სატრანსპორტო

5.9.3 გვირაბის ფორმა ვარცლისებრი,

ნახევარწრიული თაღით

5.9.4 არხის ზომები სატრანსპორტო გვირაბში B×H მ 1.30 × 2.50






5.9.10 არხის წყლის ნიშნული შესასვლელთან 1371.22



1364.89


5.10 სადაწნეო აუზი

5.10.1 მასალა რკინაბეტონი

5.10.2 სიგრძე მ 25.17

5.10.3 წყლის დონე 1364.69

5.10.4 სადაწნეო აუზი მილის ძირის ნიშნული 1359.86

5.10.5 ფარი სწრაფი დაკეტვით B×H მ 2.0X2.5

5.10.6 ფარი გამრეცხი B×H მ 1X1

5.10.7 ავტომატური წყალსაშვი B×H მ 2.4X6.0

5.10.8 ავტომატური წყალსაშვის გამყვანი მილი d=1020 მმ

მ ≈200

12


5.10.9 საჰაერო მილი d=620 მმ მმ 8

5.10.10 გიგოსების ღეროს სიგანე მმ 10.00

5.10.11 გამჭილი მანძილი ღეროებს შორის მმ 20.00

5.10.12 გისოსების დახრის კუთხხე ჰორიზონტთან α 75.00

5.11 სადაწნეო მილსადენი

5.11.1 მილსადენის ტიპი შერეული - მიწისზედა,

ჩაფლული და გატარებული გვირაბში

5.11.2 მილსადენის სრული სიგრძე მ 2771

5.11.3 მიწისზედა და ჩაფლული მილსადენის სიგრძე

მ 1750

5.11.4 მილსადენი შახტაში მ 239

5.11.5 ჰორიზონტალურ გვირაბში განთავსებული მილსადენი

მ 782

5.11.6 ძირითადი ანკერების რაოდენობა ცალი 20

5.11.7 შუალედური ანკერების რაოდენობა ცალი 186

5.11.8 შუალედური საყრდენების ტიპი ტიპი მცოცავი

5.11.9 მილები D=1220 მმ; δ=12-26; მარკა - APL2; X60 მ 1763

5.11.10 მილები D=1020 მმ; δ=22-32; მარკა - APL2; X60 მ 978

5.11.11 მილები D=820 მმ; δ=28; მარკა - APL2; X60 მ 30

5.11.12 კომპენსატორები 1220 მილისათვის ცალი 12

5.11.13 სამკაპი ცალი 1

5.11.14 გადამყვანი 1220→1020; 1020→820; ცალი 1

5.12 ჰესის შენობა

5.12.1 ჰესის შენობის ტიპი მიწისქვეშა

5.12.2 შენობის გაბარიტები L × B × H, მ 35 × 16 × 20

5.12.3 ტურბინის ღერძის ნიშნული 509

5.12.4 გამყვანი გვირაბის (არხის) სიგრძე მ 100

5.12.5 საკაბელო-სავენტილაციო ვერტიკალური შახტა

მ 50

5.12.6 შემოსასვლელი გვირაბის სიგრძე 40

6 ელექტო-მექანიკური დანადგარები

6.1 ტურბინა

6.1.1 ტურბინის ტიპი პელტონი

6.1.2 შემავალი მილის ღერძის ნიშნული, მ 509.00

6.1.3 საანგარიშო დაწნევა, მ მ 801.01

6.1.4 საანგარიშო წყლის ხარჯი მ3/წმ 2,60

6.1.5 სიმძლავრე, მგვტ მგვტ 18,88

6.1.6 საანგარიშო ბრუნვის სიხშირე ბრ/წთ 750

13


6.1.7 გაქცევის ბრუნვის სიხშირე ბრ/წთ 1410

6.1.8 საანგარიშო მ.ქ.კ., % % 90.9

6.1.9 მუშა თვლის დიამეტრი, მმ მმ 1540

6.1.10 მუშა თვლი მასალა, მმ მასალა G-X4CrNi13.4 (EN 10283)

6.1.11 მიმწოდებელი მილი მასალა S235JRG2 (EN 10025)

6.2 გენერატორი

6.2.1 გენერატორი ტიპი ჰორიზონტალური-

სინქრონული ჰიდროგენერატორი;

6.2.2 განლაგება ჰორიზონტალურ-

ღერძიანი 6.2.3 სიმძლავრე მვა 20,5

6.2.4 საანგარიშო მ.ქ.კ % 97.7

6.2.5 სტატორის ზაბვა kV 10.3

6.2.6 სტატოტის სიხშირე Hz 50

6.2.7 საანგარიშო ბრუნვის სიხშირე ბრ/წთ 750

6.2.8 გაქცევის ბრუნვის სიხშირე ბრ/წთ 1410 (<5 წთ)

6.2.9 ხმაურის დონე სტანდარტი IEC 60034-9

6.2.10 ვიბრაციის დონე სტანდარტი IEC 60034-14

6.3 ტრანსფორმატორი

6.3.1 რაოდენობა ცალი 2

6.3.2 დადგმული სიმძლავრე კვა 25000

6.3.3 ნომინალური ძაბვა: (HV) კვ 115

6.3.4 ნომინალური ძაბვა (LV) კვ 10

6.3.5 სტანდარტი სტანდარტი GB1094, GBT6451, IEC60067

6.4 გადამცემი ხაზი

6.4.1 მაღალი ძაბვის გადამცემი ხაზი კვ 110 6.4.1 სავარაუდო სიგრძე კმ 15.00

14


2. ჰესის შემადგენელი ობიექტების აღწერა 2.1 სათავე კვანძი იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

სათავე კვანძი, ნშდ-1377,00; კშდ-1378,80, განთავსება მდ. ბახვისწყალზე. მის შემადგენლობაში, შედის – ვაკუმიანი მრუდწირული პროფილის, შემსუბუქებული, ბეტონის წყალსაშვიანი კაშხალი 4.4 მ სიგანის სამანქანო გადასასვლელი ხიდი, გამრცეხი რაბი, გვერდითი ტიპის ღია სანაპირო წყალმიმღები და საფეხურებიანი თევზსავალი.

2.1.1 გამრეცხი რაბი გამრეცხი რაბი ეწყობა მდინარის მარცხენა ნაპირთან, ანუ იმ ნაპირთან, რომელთანაც ეწყობა წყალმიმღებიც და ამგვარად უზრუნველყოფს წყალმიმღების წინ დაგროვილი ნატანის გარეცხვას. გამრეცხი რაბი ერთმალიანია, მალის სიგანით – 4,0 მ. ზღურბლის ნიშნული ∇ 1371,50 მ, ფუძის ნიშნული ზედა ბიეფის მხარეს ∇1368,50 მ ქვედა ბიეფის ∇1368,00 მ, სიგანე ფუძეში 9 მ.

გამრეცხი რაბი წყალსაშვიდან გამოყოფილია 2.20 მ. სიგანის შუალედური ბურჯით რომელშიც თავსდება თევზსავალი. გაგამრეცხ მალში დამონტაჟდება ე. წ. შეწყვილებული კონსტრუქციის 5.50 მ. სიმაღლის ბრტყელი, ბორბლებიანი ფოლადის ფარი. გათვალისწინებულია გამრეცხი რაბის ზედაპირის 0,20 მ სიმაღლის ცვეთამედეგი ბეტობით მოსახვა.

მდინარეში Q3%=89,20 მ3/წმ-ზე მეტი წყლის ხარჯის მოსვლისას საჭირო იქნება გამრეცხი ფარის გაღება, რაც გარკვეული მარაგით უზრუნველყოფს შესამოწმებელი Q0,5%=134,40 მ3/წმ წყლის ხარჯის გატარებას (92,00 მ3/წმ წყლის ხარჯი გატარდება კაშხალის წყალსაშვიანი ნაწილით, ხოლო 91,00 მ3/წმ გამრეცხი მალით).

გამრეცხი მალის ფარის სამართავად გათვალისწინებულია სპეციალური ამწე-მექანიზმის შენობის (ბაქანის) მოწყობა. ფარის სამოძრაო კილოების წინ დატოვებულია სპეციალური საშანდორე კილოები. გათვალისწინებულია სპეციალური სამოძრაო ტალის მოწყობა საჭიროების შემთხვევაში ამ კილოებში შანდორების ჩასალაგებლად. ფარების ავტომატური მართვა შესაძლებელი იქნება სამომსახურეობო შენობიდან ასევე ჰესის შენობის სამომსახურებო პულტიდან, გათვალისწინებული იქნაბა ასევე სადღეღამისო ვიდეო კონტროლი.

2.1.2 წყალმიმღები წყალმიმღები გათვლილია საანგარიშო 5,20 მ³/წმ წყლის ხარჯის მიღებაზე. წყალმიმღები ეწყობა მდინარის მარცხენა ნაპირთან. გათვალისწინებულია მოეწყოს ორი წყალმიმღები ხვრეტი, თითოეული სიგანით 2,8 მ. და სიმაღლით 1,9 მ. წყალმიმღების ზღურბლის ნიშნული 2,3 მ.-ით დაბლაა წყალსაშვიანი კაშხლის ქიმის ნიშნულთან შედარებით. ჯამში, ორივე წყალგამტარი ხვრეტის ფართობი შეადგენს 10,64 მ²-ს, რაც უზრუნველყოფს, ტექნიკური ნორმების მოთხოვნების შესაბამისად, წყლის საანგარიშო ხარჯის მიღებას. წყალმიმღებ ხვრეტებზე გათვალისწინებულია წვრილი გისოსების მოწყობა (ღეროს ფორმა მარტკუთხა; ღეროს სიგანე 12 მმ; გამჭოლი მანძილი ღეროებს შორის 22,00 მმ; გისოსების დახრის კუთხე ჰორიზონტთან α=750). წყალმიმღებზე გათვალისწინებულია გისოსების ავტომატური გამწმედი მოწყობილობის მოწყობა.

15


წყალმიმღების ბოლოს განთავსებულია ბრტყელი, ბორბლებიანი ფოლადის ფარის მოწყობა.

წყალმიმღებიდან გამოდის 1.70(B) X 2.25(H) მართკუთხა კვეთის (სიგრძე-30,00 მ, ქანობი 0.0015) სადერივაციიო დახურული არხი, რომელიც უერთდება სალექარს.

2.1.3 წყალსაშვიანი კაშხალი წყალსაშვიანი კაშხალი გათვალისწინებულია მოეწყოს მდინარის კალაპოტის მარცხენა ნაწილში. სათავე კვანძის ნშდ ∇1377,00 მ, კშდ ∇ 1378,80 მ. წყალსაშვის სიგრძე თხემზე 18,0 მ, სიგანე ფუძეში 19,0 მ. კაშხლის ძირის ნიშნული, ზედა ბიეფის მხარეს ∇1371,50 მ, ქვედა ბიეფის ∇ 1370,00 მ. კბილის ჩაღრმავება ზედა და ქვედა ბიეფის მხარეს 3 მ. გათვალისწინებულია კაშხლის ზედაპირის, რომელიც განიცდის წყალსაშვზე გადადინებული ნაკადის უშუალო ზემოქმედებას, 0,20 მ სიმაღლის ცვეთამედეგი ბეტობით მოსახვა.

2.1.4 თევზსავალი სათავე კვანძების შემადგენლობაში გათვალისწინებულია თევზსავალი ნაგებობების მოწყობა. მისი დანიშნულებაა ადგილობრივი თევზის გატარება ჰიდროკვანძის ქვედა ბიეფიდან ზედა ბიეფში, მათი ბუნებრივი აღწარმოების რეგულირებისა და სათანადო

დონეზე შესანარჩუნებლად. ჩვენს შემთხვევაში გამოყენებული გვაქვს საფეხურებიანი თევზსავალი. ასეთი ტიპის თევზსავალები განივტიხრებიანი ღარებია, რომლებიც ქმნიან აუზების მიმდევროებით რიგს. თევზის გასავლელად ტიხრებში ვაწყობთ ე.წ. გასაცურ ხვრეტებს, რომლებიც რიგრიგობით არის განალაგებული ღარის ხან ერთ

ხან მეორე გვერდით კედელთან.

თევზსავალის მაქსიმალური დახრილობა შერჩეული ტიპის კონსტრუქციისთვის 1:7-დან 1:15 შეიძლევა იყოს. კონსტრუქცია გათვლილია კალმახისთვის საჭირო პირობების გათვალისწინებით. კონსტრუქციის სიგანე 1.0 მ, წყლის სიღრმე 0.6 მ, ქანობი 1:15, წყლის ხარჯი 0.** მ3/წმ. საფეხურებს შორის წყლის დონეთა სხვაობა 0.2 მ. თევზსავალის შესასვლელი აღჭურვილი იქნება ფარით კონსტრუქციის ტექმომსახურების/შეკეთების საჭიროების შემთხვევაში დინების გადასაკეტად. გათვალისწინებულია თევზსავალის ფსკერის მიახლოებით 0.2მ სისქის მდინარისთვის დამახასიათებელი სახის მსხვილმარცვლოვანი სუბსტრატით მოწყობა.

2.2 სალექარი იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

სალექარის საანგარიშო ხარჯია - 5,2 მ3/წმ–ი. რადგან მდინარე ბახვისწყალი არ ხასიათდება ნატანის ძალიან დიდი რაოდენობით, საკმარისად იქნა მიჩნეული ერთკამერიანი, პერიოდული რეცხვის სალექარის მოწყობა. სალექარის დანიშნულებაა არ დაუშვას საანგარიშო dმინ დიამეტრზე მსხვილი შეწონილი ნატანის მოხვედრა დერივაციაში. საანგარიშო დაწნევის გათვალისწინებით ნატანის მაქსიმალური დასაშვები დიამეტრი მიახლოებით შეიძლება დაინიშნოს (დასილული ნაწილაკის

16


ჰიდრავლიური სიმსხო) d =0,15 მმ, რომელიც შემდგომ შეთანხმდება ტურბინების დამამზადებელ ქარხანასთან. სალექარში წყლის სრულ სიღრმეს ვიღებთ H=4,5 მ. ჩატარებული გაანგარიშების მიხედვით სალექარის მუშა სიგრძე არის 79 მ, სიგანე 7.50 მ. სალექარის ჰიდრავლიკური გაანგარიშება მოცემულია 6.6 თავში. სალექარის სრული სიგრძე გარდამავალი უბნების ჩათვლით 106.50 მ-ია.

სალექარი კამერის შესასვლელში მოწყობილია 2 ცალი, თითო 3,00 მ სიგანის ზედაპირული ფარი, რაც იძლევა საჭიროების შემთხვევაში, წყლის გამრეცხი ნაკადის, სალექარი კამერის მარჯვენა ან მარცხენა მხარეზე მიმართვის საშუალებას. სალექარის გარეცხვის პირობების გასაუმჯობესებლად, სალექარის შუაში გათვალისწინებულია გამყოფი კედლის მოწყობა, რომლის ქიმის ნიშნულიც აღემატება სააკუმულაციო მოცულობის სიმაღლეს. სალექარის გვერდით კედლებს და შუა გამყოფ კედელსაც, უკეთდება დაფერდება, რაც ასევე აადვილებს სალექარი კამერის გარეცხვას. სალექარი კამერის ფსკერს აქვს 0,012-ის ტოლი ქანობი. სალექარის კამერის ბოლოში, მარჯვენა მხარეს მოწყობილია სირღმული გამრეცხი ფარი 1.50(B) X 1.50(H), საიდანაც ნატანით გაჯერებული წყალი, 1220 მმ დიამატრის მილის მეშვეობით ჩაედინება ისევ მდინარის კალაპოტში. სალექარის კამერა სიგრძეზე დაყოფილია სექციებად ტემპერატურულ დეფორმაციული ნაკერებით.

სალექარში მიმყვანი გარდამავალ უბანზე, მოწყობილია 9,50 მ სიგრძის წყალსაგდები წყალსაშვი, წყალმიმღები გალერეით მიღებული წყლის ზედმეტი ხარჯის ავტომატურად, ისევ მდინარეში დასაბრუნებლად.

კამერის გარეცხვის სიხშირე დამოკიდებულია მდინარეში ნატანის რაოდენობაზე და სალექარის მოცულობაზე. ზამთარში, როდესაც მდინარეში ნატანი მეტად მცირეა, სალექარი არ საჭიროებს გარეცხვას.

2.3 დერივაცია 2.3.1 სადერივაციო არხი იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

ბახვი 2 ჰესის სადერივაციო ნაგებობას წარმოადგენს დახურული, რკინაბეტონის უდაწნეო სადერივაციო არხი და უდაწნეო სადერივაციო გვირაბში გამავალი არხი.

დახურული სადერივაციო არხი

სალექარიდან უდაწნეო სადერივაციო გვირაბამდე, სიგრძეა ** მ, განივკვეთის ფორმა – მართკუთხა, ზომები 1,70 X 1,90 მ, ძირის ქანობი 0.002; საანგარიშო ხარჯი 5,20 მ3/წმ. არხების ძირის და კედლების სისქე აღებულია 200 მმ, ხოლო გადახურვა 150 მმ. არხს ყოველ 12-24 მ-ში, უკეთდება ტემპერატურული ჯდენითი ნაკერები, ხოლო

ცივი ნაკერების (ძირს და კედლებს შორის) წარმოქმნის ადგილას იდება წყალშემაკავებელი ლენტი “Betonstrip” ან ანალოგი. არხს ექნება მაქს. 80 მ ბიჯით

ჩასასვლელი ლუქები, ზომით BXL=1X1მ. არხების ძირში ნავარაუდებია 100-150 მმ ხრეშის ფენის და 50 მმ მოსამზადებელი ბეტონის (B10) მოწყობა. მიწისქვეშა კონსტრუქციები დაიფარება ბითუმის საღებავით. სადერივაციო არხების მთელ სიგრძეზე მოეწყობა სადრენაჟო სისტემა პერფორირებული მილებით. ფერდებიდან ჩამოსული წლის გადასაგდებად მოეწყობა

17


შესაბამისი კონსტრუციები. არხის თავზე დაიყრება 0,50 მ ფენის ადგილობრივი გრუნტი შესაძლო დაზიანებიდან დასაცავად.

2.3.2 უდაწნეო სატრანსპორტო-სადერივაციო გვირაბი: იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

პკ ***არხი ეწყობა სატრანსპორტო-სადერივაციო გვირაბში, სიგრძე 2650 მ, განივკვეთის ფორმა – მართკუთხა, ზომები 1.30(B) X 2.40(H)მ, ძირის ქანობი 0.0025; საანგარიშო

ხარჯი 5,20 მ3/წმ. არხის ძირის სისქე აღებულია 200 მმ ხოლო კედლების სისქე აღებულია მარცხენა მხარე-შესაბამისი გვირაბის ტიპის მიხედვით, ხოლო მარცხენა მხარე 200 მმ, არხის კედლები ყოველ 12 მ დაკავშირდება გვირაბის კედლეთან რიგელით. არხის გადახურვა გათვალისწინებული არ არის. ცივი ნაკერების (ძირს და კედლებს შორის) წარმოქმნის ადგილას ჩაიდება წყალშემაკავებელი ლენტი “Betonstrip” ან ანალოგი.

სატრანსპორტო-სადერივაციო გვირაბის - სიგრძე ****მ, განივკვეთის ფორმა – ვარცლისებრი, ნახევარწრიული თაღით, ზომებსი 3.50(B) x 3.50(H) მ, ძირის ქანობი 0.00**; გვირაბი გათვლილია მხოლოდ კვადროციკლის ტიპის ავტოტრანსპორტისათვის.

გვირაბის ძირითადი კონსტრუქციული გადაწყვეტილებები მიღებულია საინჟინრო-გეოლოგიური პირობების, ჰიდრავლიკური მუშაობის პირობების და მშენებლობის ტექნოლოგიის გათვალისწინებით.

გვირაბის შიგა მოხაზულობა СНиП 2.06.09-84- ის მიხედვით მიღებულია I ტიპის ფორმის (ცოცხალი კვეთის ფართი-11.2მ2). გვირაბის კვეთის ზომები სინათლეში მიღებულია სიგანე-3.5მ, სიმაღლე 3.5მ, 2.5მ სიმაღლის სწორი კედლებით, თაღით და ბრტყელი ძირით.

წინასწარი საინჟინრო-გეოლოგიური პირობების მიხედვით გვირაბის მთელ სიგრძეზე მიღებულია ოთხი ტიპის მუდმივი სამაგრის კონსტრუქცია.

ტიპი 1, სიმაგრის კოეფიციენტი f=6-8.



ტიპი 4, ღორღოვანი გრუნტი თიხა ქვიშნარის შემავსებლით, რღვევის ზონა, სიმაგრის კოეფიციენტი f=0.8-1.5.

ტიპი 1- მუდმივი სამაგრი წარმოადგენს კომბინირებულ კონსტრუქციას, ერთი მეტრი სიგრძის რკინაბეტონის ანკერებით, ფოლადის ბადით არმირებული 10სმ სისქის ტორკრეტბეტონის თაღითა და კედლებით, ფოლადის ბადით არმირებული 25სმ სისქის ბრტყელი ძირით.

ტიპი 2- მუდმივი სამაგრი წარმოადგენს კომბინირებულ კონსტრუქციას, 1.2 მეტრი სიგრძის რკინაბეტონის ანკერებით, ფოლადის ბადით არმირებული 12სმ სისქის ტორკრეტბეტონის თაღითა და კედლებით, ფოლადის ბადით არმირებული 30სმ სისქის ბრტყელი ძირით.

18


ტიპი 3- მუდმივი სამაგრი წარმოადგენს მონოლითური რკინაბეტონის კონსტრუქციას, 25სმ სისქის თაღით და კედლებით და 30სმ სისქის ბრტყელი ძირით. მუშა არმატურა მიღებულია Φ16 A-III ბიჯით 20სმ. რკინაბეტონის სამაგრის მოწყობამდე დროებითი გამაგრება გათვალისწინებულია რკინაბეტონის ანკერებით

და ფოლადის ბადით არმირებული 5-7 სმ სისქის ტორკრეტბეტონით.

ტიპი 4- მუდმივი სამაგრი წარმოადგენს მონოლითური რკინაბეტონის კონსტრუქციას, 30სმ სისქის თაღით და კედლებით და 30სმ სისქის ბრტყელი ძირით. მუშა არმატურა მიღებულია Φ16 A-III ბიჯით 20სმ. რკინაბეტონის სამაგრის მოწყობამდე დროებითი გამაგრება გათვალისწინებულია #16 ორტესებრი ძელისგან დამზადებული ფოლადის ჩარჩოებით და შეფიცრულობით, ჩარჩოების ბიჯი მიღებულია 0.75მ. გაყვანის პროცესში გათვალისწინებულია წინმსწრები გამაგრების მოწყობა დამცავი ეკრანით. დამცავი ეკრანი ეწყობა 1.5 მ სიგრძის დახრილი რკინაბეტონის ანკერებით -Φ32 A-III.

მუდმივი სამაგრის ბეტონი მიღებულია: - კუმშვაზე სიმტკიცის მიხედვით-კლასით B22.5; - მარკით წყალშეუღწევადობაზე- W6. ტორკრეტბეტონი მიღებულია გაჭიმვაზე სიმტკიცის მიხედვით-კლასით Bt2.8. მონოლითური რკინაბეტონის მუდმივი სამაგრის (ტიპები 3 და 4) მოწყობის პარალელურად უნდა განხორციელდეს ჭირხნითი სამუშაოები. პირველ ეტაპზე ხორციელდება ცემენტქვიშის ხსნარის ჭირხნა მუდმივი სამაგრის უკან წინასწარ

დაბურღული შპურებიდან (პირველადი ჭირხნა), მეორე ეტაპზე წარმოებს ცემენტის ხსნარის ჭირხნა მუდმივი სამაგრის უკან წინასწარ დაბურღული შპურებიდან (საკონტროლო ჭირხნა). ჭირხნითი სამუშაოების დამთავრების შემდეგ შპურები უნდა ამოიწმინდოს 5 სმ-ის სიღრმეზე და ამოიკვეროს სწრაფად შეკვრადი შემამკვრივებელი ნარევით. ჭირხნითი სამუშაოები უნდა განხორციელდეს BCH 132-81 ინსტრუქციის შესაბამისად.

მიღებული კონსტრუქციული გადაწყვეტილებები შესაძლებელია დაზუსტდეს მშენებლობის პროცესში ფაქტიური საინჟინრო-გეოლოგიური პირობების შესაბამისად.

3.4 ძალოვანი კვანძი 3.4.1 ზოგადი ახწერა ძალოვანი კვანძის ნაგებობები დაიწყება სადაწნეო აუზით, რომელიც დაკავშირებული იქნება ტურბინებთან მაღალი სადაწნეო მილსადენით. ძალური კვანძის შემადგენლობაში გათვალისწინებულია მიწისქვეშა ჰესის შენობა, შესასვლელი გვირაბი, საკაბელო გვირაბი, გამყვანი გვირაბი და ღია ქვესადგური 3.4.2 სადაწნეო აუზი იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

სადაწნეო აუზი განთავსებულია მეორე უდაწნეო გვირაბის ბოლოს. იგი დოკური ტიპისაა. გეგმაში აქვს გაწელილი ფორმა. აუზის სიგრძე თხემზე არის 25.17 მ, სიგანე იცვლება 2.0-6.0 მ-ის ფარგლებში. სადაწნეო აუზიდან, ზედმეტი წყლისა და ჰესის ჩაკეტვის დროს, ჰესის საანგარიშო ხარჯის გადასაგდებად, ნაკადის მოძრაობის

19


პერპენდიკულარულად, გათვალისწინებულია 2.4 მ სიგანისა და 1.50 მ სიღრმის, რკინაბეტონის, ღარული, უქმი წყალსაგდების მოწყობა, რომლის თხემის ნიშნული 5 სმ-ით მაღლაა სადაწნეო აუზში, ნორმალური შეტბორვის დონეზე. ღარის გვერდითი კედლების სისქეა 0.4 მ, ხოლო ძირის სისქე საწყის კვეთში 0.6 მ, ბოლოში 0.4 მ. წყალსაგდები, გარდამავალ უბნით უერთდება 1.0 მ დიამეტრისა ლითონის წყალსაგდებ მილს, რომლის საშუალებით წყალი ვარდება მდ. ბახვისწყლის შენაკადში. წყალაგდები მილის ბოლოს გათვალისწინებულია ჩამქრობი ჭის მოწყობა.

სადაწნეო აუზში ასევე გათვალისწინებულია, ნაგავგამრეცხი არხის მოწყობა. არხის სიგრძეა 6.0 მ, ძირის სიგანე 1.20 მ. იგი ლითონის მილით უერთდება წყალსაგდებ მილს.

შესასვლელ კვეთში განთავსებულია ხშირი გისოსი 100 X 10 მმ განივი კვეთის ლითონის ფურცლებისაგან, რომელიც ჰორიზონტთან დახრილია 75%-ით. ფურცლებს შორის ღრეჩო არის 20 მმ.

წყალმიმღები კამერის ბოლოს ეწყობა 2,0 X 2,50 მ ზომის, სწრაფჩამკეტი, ბრტყელი სიღრმული საკეტი. სადაწნეოა აუზზე გათვალისწინებულია როგორც ხელით ისე ავტომატური მართვა.

3.4.3 სატურბინო მილსადენი იხილეთ ტომი 4 გრაფიკული ნაწილი:

ბახვი 2 ჰესის სატურბინო მილსადენის ტიპი და ტრასა შერჩეული იქნა ჰიდროელექტროსადგურის შეთანწყობის, ადგილობრივი ტოპოგრაფიული და გეოლოგიური პირობების გათვალისწინებით.

სადაწნეო აუზიდან სადაწნეო შახტამდე - სატურბინო მილსადენი ეწყობა მიწის ზევით, მკვეთრად გამოხატულ წყალგამყოფ ქედზე. სატურბინო მილსადენის ტრასა შერჩეული იქნა იმ პირობით, რომ მოხვეულობები ყოფილიყო შეძლებისამებრ მინიმალური, როგორც ვერტიკალურ, ასევე ჰორიზონტალურ სიბრტყეში, ხოლო მაქსიმალურად მოსახერხებელი სამუშაოთა წარმოების თვალსაზრისით. სატურბინო მილსადენის ყველა მდოვრე მოხვეულობა თავსდება ძირითადი საანკერო საყრდენებზე, რომელთა რაოდენობა მთელ ტრასაზე 20-ია. სატურბინო მილსადენის სიგრძე სადაწნეო აუზიდან შახტაში შესავლელ ანკერამდე ანკერამდე, 1750,0 მ-ია, ხოლო შიგა დიამეტრი 1220 მმ ( კედლის სისქე 12 დან 26 მმ-დე). ტრასაზე გათვალისწინებულია სანიაღვრე კიუვეტებისა და საავარიო წყალგამყვანი არხების მოწყობა. ძირითად ანკერებს შორის გათვალისწინებულია შუალედური საყრდენების მოწყობა, რომელთა შორის მანძილები და კონსტრუქცია დანიშნულია სათანადო რეკომენდაციებისა და გაანგარიშებების საფუძველზე. კომპენსატორების მოწყობა გათვალისწინებულია ძირითად ანკერებს შორის, კერძოდ ზედა ანკერთან ახლოს, რომლის განთავსების კვეთი შერჩეულია აგრეთვე სათანადო რეკომენდაციებისა და გაანგარიშების საფუძველზე. მიწისზედა სატურბინო მილსადენის გრძივი ჭრილი ხასიათდება ცვლადი ქანობით, რომლის მაქსიმალური მნიშვნელობა, შედარებით მცირე მინაკვეთზე, 270-ს აჭარბებს.

ანკერ # *** შემდეგ მილსადენი ძაფის დიამეტრით 1020 მმ. ( კედლის სისქე 22 დან 32 მმ-დე) გადადის ვერტიკალურ შახტაში სიგრძით 230 მ, და მთელ სიგრძეზე ჯდება ბეტონის გარსაცმში. ხოლო მერე გაივლის (80, B=2.00, H=2,50) გვირაბში. მილსადენი

20


დამაგრებულია ძირითად საანკერო, ყოველ 200 მ-ში და შუალედურ საყრდენზე, ყოველ 12 მ-ში. ჩობალისებრი კომპენსატორების მოწყობა გათვალისწინებული არ არის. ძირითად ანკერებტან ეწყობა გაგანიერებები

მილსადენის მთელ სიგრძეზე ყოველ 300 მეტრში გათვალიწინებულია სამეთვალყურეო ლუკების მოწყობა!

მილსადენის შიდა და გარე ზედაპირები დაფარული იქნება საქარხნო შესრულების FBI იზოლაციით. მილსადენის კედლის სისქეების ანგარიში განხილულია შესაბამის თავში! 3.4.4 ჰესის შენობა პროექტის მიხედვით, ჰესის შენობა განთავსება მიწისქვეშ - ხელოვნურად მოწყობილ სივრცეში. აქ დამონტაჟდება ხიდური ამწე, ორი „პელტონი“-ს ტიპის ჰორიზონტალური ტიპის ჰიდროაგრეგატი, მართვის მოწყობილობები და დამხმარე ელექტრო მოწყობილობები. პესის მიწისქვეშა შენობისათვის პროექტით გათვალისწინებულია სავენტილაციო სისტემის მოწყობა. ჰესის შენობის ზომებია: სიგრძე - 35,0 მ, სიგანე - 16,0 მ, სიმაღლე - 20,0 მ. ჰაერის ნაკადის მიმღები იქნება მისასვლელი გვირაბის პორტალთან. იქვე განთავსდება ვენტილატორები. ტურბინის ზეთისა შესანახად ჰესის შენობაში დაგეგმილია ტურბინა გენერატორების დამამზადებელი ქარხნის მიერ რეკომენდირებული ტევადობის რეზერვუარის მოწყობა. შენობაში დამონტაჟდბა თანამედროვე ტიპის ხანძარსდაწინაარდეგო სისტემა! ძალოვანი კვანძის შემადგენლობაში ასევე შევა ნამუშევარი წყლის გამყვანი გვირაბი და საკაბელო გვირაბი, პარამტრები მოცემულია ცხრილში *****.

ცხრილი 3.4.1. მიწისქვეშა ჰესის შენობის კომუნიკაციების ტექნიკური პარამეტრები

ჰესის შენობა

სიგრძე 35 მ სიგანე 16 მ სიმაღლე 20 მ

ჰესის შესასვლელი გვირაბი

სიგრძე 40,0 მ სიგანე 5,0 მ სიმაღლე 6,0 მ საფარი ბეტონი

საკაბელო გვირაბი სიგრძე 50 მ დიამეტრი 2,50 მ საფარი ბეტონი

გამყვანი გვირაბი

სიგრძე 100 მ სიგანე 2,0 მ სიმაღლე 2,50 მ ჭრილი, ნალისებური ჩამკეტი ფარი 2,00 x 2,50 მ

21


3.5. მისასვლელი გზები ბახვი 2 ჰესის ობიექტების მშენებლობისთვის აუცილებელია სამშენებლო

ობიექტებთან მისასვლელი გზა, რომლის მშენებლობაც იწარმოებს მდ. ბახვისწყლის ორივე ფერდობზე, რაც განპირობებულია იმ ფაქტორით, რომ:

• ბახვი 2 ჰესის სათავე ნაგებობამდე მისასვლელად აუცილებელია გამოყენებული იქნას სოფ. ვანისქედიდან მდ. ბახვისწყლის მარჯვენა ფერდობზე არსებული 12-13 კმ სიგრძის სატყეო გზა (საჭიროებს სარეაბილიტაციო სამუშაოებს), ხოლო

დარჩენილი 2 კილომეტრზე ახალი სამოსამსახურეო გზის გაყვანა. ეს დააჩქარებს სათავე ნაგებობაზე სამშენებლო ბანაკის მოწყობას, სამშენებლო

მასალების დროულად მიტანას და სათავე ნაგებობის მშენებლობის დაწყებას; • მდ. ბახვისწყლის მარცხენა ფერდობზე გასაყვანი გზა (2.2 კმ) ამავდროულად

გამოყენებული იქნება დერივაციისათვის; • დერივაციის და ძალოვანი კვანძის განთავსება განზრახულია მდ. ბახვისწყლის

მარცხენა ნაპირზე, სადაც უკვე გაყვანილია სადაწნეო აუზამდე მისასვლელი საექსპლუატაციო გზის 3 კმ სიგრძის მონაკვეთი (საჭიროებს სარეაბილიტაციო

სამუშაოებს);

მდ. ბახვისწყლის ხეობის ორივე ფერდობი დანაწევრებულია სხვადასხვა სიღრმის ჩაჭრის დროებითი და მუდმივმოქმედი ხევებითა და ხრამებით, მყარი გამონატანებით, რომელიც ძლიერი წვიმებისა.

გზის ფერდობზე განლაგება მოითხოვს მოჭრილი გრუნტის დადაბლებებში ჩაყრას, მიწის სამუშაოების ნულოვანი ბალანსის დაცვით და ჰუმუსური გრუნტის ღია ხელოვნური ზედაპირების რეკულტივაციით.

ხევებიდან წყლის გასატარებლად გზასთან გადაკვეთის უბნებში გათვალისწინებულია მარტივი ნაგებობების, ბეტონის/ქვის ღარების და წყალგამტარი მილების მოწყობა.

გრძივი ქანობის შენარჩუნებისა და ყრილების თავიდან აცილების მიზნით, რიგ ადგილებში კეთდება ღრმა ჭრილი, გადასაკვეთ ხევებში მაქსიმალურად ღრმად

შესვლით. მიწის ვაკისი მოწყობილია თითქმის მთლიანად ჭრილში, სადაც მაქსიმალურადაა გათვალისწინებული გეოლოგიური პირობები. ჭრილი იხსნება იმ ქანობით, რასაც მოითხოვს გეოლოგიური გადაწყვეტა.

გზა იფარება ქვიშახრეშოვანი და კლდოვანი გვირაბიდან გამონატანი და დამტვრეული ღორღის მასალით (ნამგლისებური პროფილი), ღერძზე 25 სმ-ს სისქით.

საავტომობილო ტრანსპორტისა და მექანიზმების ასაქცევი ე.წ. ,,ჯიბეების" მოწყობა სამოსამსახურეო გზაზე გათვალისწინებული არ არის, ვინაიდან ტრასა გადის

22


ჭრილში, რომელიც ბოლომდეა გახსნილი, სადაც ბუნებრივადაა შექმნილი სატრანსპორტო საშუალებათა ასაქცევი მონაკვეთები.

სამოსამსახურეო გზის რაიონში გავრცელებულია კლდოვანი, არაკლდოვანი და ნახევრადკლდოვანი გრუნტები.

ფიზიკურ-გეოლოგიური პროცესებიდან, საკვლევ რაიონში განვითარებულია გამოფიტვა, ჩამონაშალი ეროზია და ზვავები.

გამოფიტვას განიცდიან ძირითადად ქვიშაქვები. ფიზიკური გამოფიტვის შედეგად

ნამსხვრევი მასალა გროვდება ქანობის ძირში და წარმოიქმნება მცირე ნაშალები.

გარდა ფიზიკური გამოფიტვისა ტერიტორიაზე შეიმჩნევა აგრეთვე ქიმიური გამოფიტვა, რაზეც მიუთითებს ხევებში გაშიშვლებაზე ქანების ღია შეფერილობა.

სიღრმითი და გვერდითი ეროზია ძირითადად შეინიშნება მდ. ბახვისწყლისა და მისი შენაკადების ხეობებში, რომლთა ინტენსივობა იზრდება თოვლის დნობისა და თავსხმა წვიმების დროს, რაც გამოიხატება ფსკერის ჩაღრმავებით და კალაპოტის გაგანიერებით.

ფერდობული ეროზია ძირითადად განვითარებულია მდ. ბახვისწყლის ხეობაში ხასიათდება მცირე გავრცელებით, ტერიტორიის უმეტესი ნაწილის ტყით და ბუჩქნარით დაფარვის გამო.

სამოსამსახურეო გზის მშენებლობის პროექტი შეიძლება დავყოთ ორ ნაწილად:

• მდ. ბახვისწყლის მარცხევა ნაპირზე გასყვანი გზა; • მდ. ბახვისწყლის მარჯვევა ნაპირზე გასყვანი გზა.

მდ. ბახვისწყლის მარცხენა ფერდობზე გასაყვანი გზა, თავის მხრივ შეიძლება დავყოთ ორ უბნად:

• ბახვი 2 ჰესის შენობიდან სადაწნეო აუზამდე და გასყვანი გზა; • სათავე კვანძიდან სადერივაციო გვირაბის შესასვლელამდე (სამხრეთის

პორტალი) გასყვანი გზა. სამოსამსახურეო გზის ტექნიკური მონაცემები მოტანილია ცხრილში 17.2.1, ხოლო გრუნტის ფიზიკურ-მექანიკური თვისებები ცხრილში 17

23


ცხრილი 3.5.1. სამოსამსახურეო გზის ტექნიკური მონაცემები

მდ. ბახვისწყალი

სამოსამსახურეო

გზის

დასახელება

გზის

კატ

ეგო

რია

მიწი

ს ვა

კისი

ს

სიგა

ნე

სავა

ლი

ნაწი

ლის

სიგ

ანე

გვერ

დუ

ლებ

ის

სიგ

ანე

საგზაო სამოსის

ტიპი

მარცხენა ნაპირი

ჰესის შენობა _

სადაწნეო აუზი

V

6.0

4.5

0.75

ქვიშა-ხრეშოვანი მასალა და კლდოვანი ღორღის

ნარევი

50% / 50% _ზე, ნამგალისებრი პროფილი

სათავე კვანძი _

სადაწნეო აუზი

მარჯვენა ნაპირი

სოფ. ვანისქედი _ ბახვი 2 ჰესის სათავე კვანძი

24


4. ელექტროტექნიკური ნაწილი ეს თავი შეიცავს ბახვი 2 ჰესის ძირითადი ელექტრომექნიკური სისტემების მოკლე აღწერილობას.

4.1 გამოყენებული სტანდარტები და ნორმები პროექტირებისას ძირითადად გაითვალისწინება და გამოიყენება საქართველოში მოქმედი ნორმები და სტანდარტები, ელექტროდანადგარების მოწყობის წესებში (ПУЭ) მოყვანილი მოთხოვნები და ნორმები. გამოყენებული ელექტროტექნიკური დანადგარების დამზადებისა და გამოცდისას უნდა დაკმაყოფილდეს უკანასკნელ

წლებში გამოყენებაში არსებული CEN, CENELEC და IEC სტანდარტები და მოთხოვნები. თუ რომელიმე დანადგარისათვის მოყვანილი სტანდარტების გამოიყენება შეუძლებელია, მაშინ გამოყენებული უნდა იქნეს ისეთი ორგანიზაციების სტანდარტები და მოთხოვნები, როგორიცაა IEEE, ANCI, DIN, NEMA და ISO, ამასთან IEEE სტანდარტი გამოყენებული უნდა იქნეს როგორც ძირითადი სახელმძღვანელო

სტანდარტი.

4.2 ცალხაზოვანი სქემის მოკლე აღწერა ცალხაზოვანი ელექტრული სქემა სტანდარტების შესაბამისად, უნდა იყოს უსაფრთხო, საიმედო და სწრაფად რეაგირებადი სხვადასხვა საოპერაციო რეჟიმების მიმართ.

ენერგოსისტემასთან მიერთება უნდა განხორციელდეს 110 კვ ძაბვაზე. ამისათვის საჭიროა, ძალოვანი ტრანსფორმატორის (ტრანსფორმატორების) ოპტიმალური პარამეტრების შერჩევით, დავადგინოთ მთავარი ელექტრული სქემის ძირითადი მოხაზულობა.

ბახვი 2 ჰესის გენერატორების ჯამური სიმძლავრე შეადგენს 18450X2=36900 კვტ ან 41000 კვა (cosϕ=0,9).

ძალოვანი ტრანსფორმატორების სტანდარტის ნომინალური სიმძლავრეების შკალის მიხედვით განსახილველია შემდეგი ვარიანტები:

1. ერთი ცალი 41000 კვა სიმძლავრის ტრანსფორმატორი 2. ორი ცალი 25000 კვა სიმძლავრის ტრანსფორმატორი.

ერთტრანსფორმატორიანი სქემის საიმედობის სიმცირის და საკომუტაციო სქემის სირთულის გამო (რაც ასევე ამცირებს სქემის საიმედობას) ჩვენს მიერ შერჩეული იქნა ბლოკური სქემა გენერატორ-ტრანსფორმატორი. ამ სქემის უპირატესობაა სიმარტივე, სქემის ელემენტების მცირე რაოდენობა, რაც ამცირებს საერთო

ღირებულებას და ზრდის მუშაობის საიმედოობას.

სქემის მოკლე აღწერა:

25


ბახვი 2 ჰესში განთავსებული იქნება ორი გენერატორი, რომლებიც პირდაპირ

მიერთებული იქნება თავთავის ტრანსფორმატორზე. გენერატორსა და ტრანსფორმატორს შორის მოთავსებული იქნება მხოლოდ მექანიკური გამთიშველი, რომლის დანიშნულებაც იქნება გენერატორისა და ტრანსფორმატორის განმხოლოება მხოლოდ რემონტისა და მიმდინარე გაზომვების დროს, უშუალოდ გენერატორის სალტეებზე გამთიშველისა და დნობადი მცველების საშუალებით მიერთებული იქნება აგზნების ტრანსფორმატორი. გენერატორის ძაბვა სალტეების საშუალებით

გამოვა ჰესშენობიდან და მიერთდება ღია გამანაწილებელ მოწყობილობაში მოთავსებულ 10/110კვ ტრანსფორმატორზე, ეს ტრანსფორმატორი საგენერატორო

ამომრთველის საშუალებით უკავშირდება 110კვ სალტეს. გენერატორის სინქრონიზაცის და სისტემაში შეყვანა მოხდება 110კვ ამომრთველით ამავე ამომრთველის ამორთვაზე იმოქმედებს ბლოკისა და გენერატორის დაცვებიც.

ჰესის საკუთარი მოხმარებისა და სათავე ნაგებობის კვებისათვის ღგმ-ში დაიდგმება 110/10კვ ტრანსფორმატორი საიდანაც კვება მიეწოდება საკუთარი მოხმარებისა და სათავე ნაგებობების 10/0,4კვ ტრანსფორმატორებს. საკუთარი მოხმარებისათვის ტრანსფორმატორთან ერთად გათვალისწინებულია დიზელ-გენერატორის დადგმა რომელიც იქნება ავტომატურ გაშვებაზე ქსელიდან ძაბვის დაკარგვის შემთხვევაში.

ჰესის მიერ გამომუშავებული ენერგიის აღრიცხვა მოხდება 110კვ მხარეს დამონტაჟებული მრიცხველების საშუალებით.

26


QS-200A

QS-400A

EXT

EXT

QS-100 A

1000KVA110/10KV

AUTOMATICSTANDBY

ACTIVATION

AL3X(1X120)

EXT

EXT

gare

Sida

asaSenebeli 110 kv-is egx

0.4 KV

CT-400/50,5/5P20/5P20

QS-*200A

F30A

400KVA10/0.4KV

QR-100A

QS-100 A

F80A

QR-

400

A

HEAD UNIT

10KV

110KV 110KV

F 0.

5A

F 10

A

F 0.

5A

F 10

A

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

EXCITATIONEXCITATION

AL5X(3X(1X240))

AL5X(3X(1X240))

AL5X(3X(1X240))

AL5X(3X(1X240))

AL5X(3X(1X240))

AL5X(3X(1X240))

VT- 6300/1000,5/1

VT- 6300/1000,5/1

VT- 110000/1000,5/1

dasaxelebaENDsimb. aRn.

G

PT

CT

VT

AUXT

EXT

SA

F

QR

QR

QS

QN

CT

generatori

Zalovanitransformatori

3X1 faza Zabvistransformatori

mcleli(Zabvis SemzRudvelebi)

mcveli

gamosagorebelivakuumuri amomrTveli

gare dadgmulobis SF6vakuumuri amomrTveli

sakuTari moxmarebistransformatori

3X1 faza Zabvistransformatori

gamTiSveli

damamiwebeli

3X1 faza denis transformatori2 meoradi gragniliT

3X1 faza denis transformatori3 meoradi gragniliT

pirobiTi aRniSvna

QR-400A

SA-110 KV

SA-110 KV

SA-10 KV

SA-110 KV

SA-10 KV

SA-110 KV

SA-110 KV

QS-400A

QS-200A

QR-200A

QS-200A

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

QS-200A

VT- 110000/1000,5/1

PT-25MVA110/10KV PT-25MVA

110/10KV

CT- 2000/50,5/5P20/5P20

SA-6

.3 K

V

QN

-630

A

20.5 MVA 20.5 MVA

CT- 400/50,5/5P20/5P20

QR-200A

VT- 110000/1000,5/1

QN

-630

A

SA-6

.3 K

V

ნახ. 4.2 ცალხაზოვანი და ქსელთან მიერთების სქემა (ორტრანსპორმატორიანი ვარიანტი - 10 კვ ზე)

27


4.3 ჰიდროტურბინის ძირითადი პარამეტრები ჰიდროლოგიური პირობებიდან გამომდინარე, ბახვი 2 ჰესზე ნავარაუდებია კომპანია „Voith Hydro“-ს ორი ერთნაირი ჰორიზონტალურღერზიანი პელტონის ტიპის ტურბინის გამოყენება. ცხრილში მოყვანილი ძირითადი ტურბინის პარამეტრი:

ცხრილი 4.3.1 ჰიდროტურბინის ტიპი და ძირითადი პარამეტრები

ტურბინის ძირითადი პარამეტრები

1 ტურბინის ტიპი პელტონის, ჰორიზონტალური

2 საქშენიანი 2 საანგარიშო დაწნევა, მ 824,00 3 საანგარიშო წყლის ხარჯი, მ3/წმ 2,60 4 ნომინალური სიმძლავრე, მგვტ 18,88 5 საანგარიშო ბრუნვის სიხშირე, ბრ/წთ 750 6 გაქცევის ბრუნვის სიხშირე, ბრ/წთ 1410 7 საანგარიშო მ.ქ.კ., % 88,0 8 მუშა თვლის დიამეტრი, მმ 1540 9 მუშა თვლის მასალა, მმ G-X4CrNi13.4 (EN 10283) 10 მიმწოდებელი მილის მასალა S235JRG2 (EN 10025)

28


4.4 ჰიდროგენერატორის ძირითადი პარამეტრები ჰესზე განლაგდება ორი ერთნაირი სიმძლავრის სამფაზა სინქრონული გენერატორი ჰორიზონტალური. გენერატორების ძირითადი პარამეტრები იხილეთ 5.4 ცხრილში.

ცხრილი 4.4.1 გენერატორის ძირითადი პარამეტრები

გენერატორის ძირითადი პარამეტრები № მხასიათებელი მნიშვნელობა

1 გენერატორის ტიპი ჰორიზონტალური-სინქრონული ჰიდროგენერატორი;

2 განლაგება ჰორიზონტალურ-ღერძიანი 3 ნომინალური სიმძლავრე, მვა 20,5 4 საანგარიშო მ.ქ.კ., % 95,0 5 სტატორის ზაბვა 10 kV 6 სტატოტის სიხშირე 50 Hz 7 საანგარიშო ბრუნვის სიხშირე, ბრ/წთ 750 8 გაქცევის ბრუნვის სიხშირე, ბრ/წთ 1410 (<5 წთ) 9 ხმაურის დონე IEC 60034-9 10 ვიბრაციის დონე IEC 60034-14

გენერატორის როტორი უნდა უძლებდეს ყოველგვარ გადატვირთვებს, რომლებიც შეიძლება წარმოიშვას არანორმალური მუშაობისა და გაქცევის ბრუნთა რიცხვის პირობებში. როტორისა და სტატორის გრაგნილების გაგრილება უნდა ხორციელდებოდეს ჰაერის ნაკადით, რომელსაც წარმოქმნის როტორის ღერძზე დამაგრებული სავენტილაციო ფრთები.

გენერატორი აღჭურვილია იქნება ტემპერატურის კონტროლისა და ტემპერატურული დაცვის სისტემით.

4.6 ტექნიკური წყალმომარაგება აგრეგატების გაციებისთვის ტექნიკური წყლის მიღება შეასძლებელია შესაბამისი სიმძლავრის და ტიპის ტუმბოების მეშვეობით ქვედა ბიეფიდან ხოლო

გადამუშავებელი წყალის ჩაშვება ისევ ქვედა ბიფიში. აგრეგატებს ექნება საკუტარი გაციების სისტემა. თითოეული აგრეგატისათვის გათვალისწინებული იქნება ერთი მუშა და ერთი სარეზერვო ტუმბო. ტუმბოებს ექნებათ როგორც ავტომატური ისე ხელით მართვა. წყლის გაფილტრვა მოხდება თვითგამწმენდი ფილტრების კომპლექტის მეშვეობით

თითო აგრეგატს ექნება ერთი მუშა და ერთი სარეზერვო თვითგამწმენდი ფილტრების კომპლექტი. ქარხნის მკაცრი მოთხოვნით ზვინულის მამჭიდროებელს უნდა მიეწოდოს იდეალურად გაწმენდილი სუფთა წყალი, პროექტით გათვალისწინებული იქნება დამათებითი თვითგამჭმენდი ფილტრების კომპლექტი წყალგაყვანილობის ტრასაზე დაყენდება ურდულები, მანომეტრები, დინების მზომები, ხარჯმზომები, წნევის რეგულატორები და სხვა საჭირო მოწყობილობები. მილგაყვანილობა შესრულდება მოთუთოებული ლითონის მილებით. გასაციებელი წყალი მიეწოდება ყველა იმ ხელსწყოს () რომელიც მოთხოვნილია ტურბინა გენერატორის დამამზადებელი ქარხნის მიერ, ხოლო გადამუშავებელი წყალი ჩაედინება ისევ ქვედა ბიფიში

29


მილგაყვანილობაზე დამონტაჟდება ურდულები სახანძრო ჰიდრანტის მიერთების საშუალებით. დატალური პროექტი დამუშავდება მუშა პროექტირების დროს.

4.7 სადრენაჯო სისტემა ჰესის შენობის ყველაზე დაბალ ნიშნულზე მოეწყობა სადრენაჯო ჭა. ყველა წყლის დაღვრის პოტენციური ადგილები და საკაბელო არხები დაკავშირებული იქნებიან სადრენაჯო სისტემასთან მილების საშუალებით. წყლის მოხვვედრა სადრენაჯო ჭაში მოხდება თვითდინებით. სადრენაჯო ჭაში დამონტაჟდება მუშა და სარეზერვო სადრენაჟო ტუმბოები, რომლეთა ჩართვა და გამორთვა იმართება ავტომატურად წყლის დონის უწყვეტი კონტროლის მიხედვით.

4.8 ჰაერის დაჭირხვნის შისტემა აგრეგატების დამუხრუჭებისთვის, პნევმატიური დანადგარებისთვის და ჰაერის დამბერი მოწყობილობებისთვის, პროექტით გათვალისწინებული იქნება დაბალი წნევით დაჭირხნილი ჰაერის მიწოდების სისტემის მოწყობა (სადაწნეო ავზისა და ავტომატურად მართვადი დაბალი წნევის ჰაერის კომპრესორების ორი კომპლექტი, ერთი მუშა, ხოლო მეორე სათადარიგო). პარამეტრების დაზუსტდება მოხდება მუშა პროექტირების დროს აგრეგატების მომწოდებელი ქარხნის მონაცემების გათვალისწინებით.

4.9 ჰიდრავლიკური პარამეტრების გამზომი შისტემა აღნიშნული სისტემა იძლევა შემდეგი სიდიდეების გაზომვის საშუალებას: წყლის დონეები ზედა და ქვედა ბიეფებში და სადაწნეო აუზში. გაზომილი სიდიდის შესაბამისი სიგნალი გადაეცემა ადგილობრივი მართვის ტერმინალზე, რომელიც განთავსებული იქნება სააგრეგატო შენობაში.

4.10 წყალმომარაგება წყალმომარაგების პროექტი ითვალისწინებს ბახვი ჰესის სასმელი და ტექნიკური წყლით მომარაგებას.

4.10.1 სასმელი წყლით მომარაგება წყალმოხმარების ნორმები და ხარჯების გამოთვლა

წყლის საჭირო რაოდენობის დასადგენად ვხელმძღვანელობთ წყალსადენის ნორმებით “სნ და წ 2.04.01-85”. წყლის ძირითადი მომხმარებელია: 1) ჰესის შენობაში მომსახურე პერსონალი; 2) ხანძარსაწინააღმდეგო მოწყობილობები და დანადგარები.

ტექნოლოგიური სქემის მიხედვით მომსახურე პერსონალის რაოდენობა ცვლაში შეადგენს 8 კაცს. წყლის ხარჯი ზემოხსენებული ნორმების მიხედვით ერთ სულზე შეადგენს q=25 ლ/დღ.ღ.

წყლის საერთო რაოდენობა იქნება:

30


q=25X10=0,250 მ3/დღ.ღ

სამცვლიანი მუშაობისას:

q=0,25X3=0,75 მ3/დღ.ღ

საათური ხარჯი იქნება:

qს=0,75X24=0,03 მ3/სათ

მაქსიმალური საათური ხარჯი იქნება:

qმს=0,03X2,5=0,08 მ3/სათ (2,5 უთანაბრობის კოეფიციენტი)

მაქსიმალური წამური ხარჯი იქნება:

qმწ=3600

100008,0 ⋅ =0,022 ლ/წმ.

ხანძრის ქრობისათვის საჭირო წყლის რაოდენობა `სნ და წ 2.04.02-84~-ის მიხედვით

ძალოვან კვანძზე ერთდროულად მოქმედ ხანძრის რაოდენობად მიღებულია-1 ხანძარი. გარე ხანძარქრობისათვის 2 ჭავლი, თითეული 5 ლ/წმ. შიგა ხანძარქრობისათვის 2 ჭავლი 2,5 ლ/წმ 3 საათის განვალობაში. ვიღებთ გარე ხანძრის საქრობი წყლის რაოდენობას:

qხან=108 მ3

ხანძარსაქრობი წყლის მარაგის აღდგენის დრო 24 საათია.

მარაგის აღსადგენად სათავიდან მოწოდებული წყლის ხარჯი იქნება:

qხან.აღ= 86400

108000q=

⋅360024

kan=1,25 ლ/წმ

სრული ხარჯი, რომელიც მოწოდებული უნდა იქნას სათავიდან:

q=qხან+ qმაქ.წმ=1,25+0,022=1,272 ლ/წმ.

31


წყალმომარაგების სქემა

სასმელი-სამეურნეო და ხანძარსაწინააღმდეგო წყალსადენის სათავედ ვიღებთ ორ

წყაროს, რომლებიც გამოედინებიან ჰესის შენობიდან სამხრეთით, 2 კმ-ის დაშორებით

შედარებით მაღალ ნიშნულებიდან. ჰიდროგეოლოგიური მონაცემების მიხედვით

წყაროების დებიტი შეადგენს 1,0÷1,2 ლ/წმ. ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმაციით წყაროები არ შრება. წყაროებზე მოეწყობა კაპტაჟი და d=50 მმ მილსადენის საშუალებით წყალი თვითდინებით მიეწოდება რეზერვუარს, რომელიც იდგმება ძალოვანი კვანძის მოედნიდან 45-50მ-ით მაღლა მდებარე პლატოზე. რეზერვუარიდან თვითდენითი მილსადენით წყალი მიეწოდება ჰესის შენობის რგოლურ ქსელს, ხოლო ქვესადგურზე მხოლოდ სასმელ ონკანს.

სასმელი წყლის გაუვნებელყოფა გათვალისწინებულია ულტრაიისფერი დასხივების დანადგარით. ულტრაიისფერი დასხივების დანადგარი დამონტაჟდება ჰესის შენობაში უშუალოდ წყალმომხმარებლებთან. ტექნოლოგიურად მიზანშეწონილია ორი დამოუკიდებელი ხაზის არსებობა, რათა ერთის ავარიისას არ მოხდეს წყლის ბაქტერიოციდული გაწმენდის პროცესის შეჩერება.

ბაქტერიოციდული დანადგარის სისტემაში ასევე გათვალისწინებული იქნება წყლის შემოვლითი ხაზი. სახანძრო ონკანი შიგა ხანძრის ქრობისათვის დაიდგება იმ ანგარიშით, რომ ხანძრის შემთხვევაში ორი ონკანის ჭავლმა გადაფაროს ხანძრის ნებისმიერი ადგილი.

4.10.2 სამეურნეო-ფეკალური მეურნეობა სამეურნეო-ფეკალური წყლებისათვის გათვალისწინებული იქნება:

ვარიანტი1 - ამოსაწმენდი ორმოს მოწყობა, საიდანაც მოხდბა მათი გატანა პერიოდულად შესაბამისი ხელშეკრულების საფუძველზე;

ვარიანტი2 - მოეწყობა თანემედროვე ტიპის ავტონომიური კანალიზაციის ბიოლოგიური გაწმენდი ან ავტონომიური კანალიზაციის სისტემა.

საბოლოო გადაწყვეტილება მიღებული იქნება მუშა პროექტირების დროს.

4.11 ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემა ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემის დაპროექტება განხორციელდება როგორც ხანძრის თავიდან აცილების, ხანძარსაწინააღმდეგო ღონისძიებების შესრულების მთავარ

ნაგებობა-კონსტრუქციებზე ხანძრის ზემოქმედების წესების შესაბამისად, ასევე მოხერხებული მართვის, ეკონომიურობის და პრაქტიკულობის მოსაზრებებიდან გამომდინარე. სისტემის პროექტი დაეფუძნება შემდეგ სტანდარტებს:

• ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის სტანდარტი არქიტექტურული პროექტებისთვის; • საპროექტო სტანდარტი შენობის შიგნით ცეცხლმქრობების განაწილებისთვის; • ხანძრის ავტომატური დაფრქვევით ქრობის საპროექტო სტანდარტი;

32


• ხანძარსაწინააღმდეგო სიგნალიზაციის ავტომატური სისტემის საპროექტო

სტანდარტი; • პნევმატური დაფრქვევით ხანძრის ქრობის სტანდარტი; • ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემის დაპროექტების სტანდარტი წყლისა და

ჰიდროენერგეტიკული პროექტებისთვის; • ელექტრომოწყობილობის ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის ტიპიური სისტემის

საპროექტო სტანდარტი; • საპროექტო ტექნიკური მარეგულირებელი მოთხოვნები ჰიდროელექტრო-

სადგურის სააგრეგატო შენობის გათბობის, ვენტილირების და ჰაერის საკომპრესორო სისტემებისთვის;

• სახალხო ტექნიკური უსაფრთხოების სამინისტროს მიერ გამოშვებული სტანდარტები, მარეგულირებელი წესები, შენიშვნები და სხვა დოკუმენტები.

ზოგადი პროექტირებისას განხილული იქნება ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის სისტემის განვრცობის დონე, საევაკუაციო გასასვლელები, შენობაში გარედან შეღწევის საშუალებები და ზეთის წვის გამონაბოლქვის და ალის შესაძლებელი ეფექტი მოწყობილობაზე ავარიის შემთხვევაში. ყოველივე ზემოთ აღნიშნული სრულდება უსაფრთხოების უზრუნველყოფის, გამოყენების მოხერხებულობის, მაღალი ხარისხის მოწყობილობის გამოყენების, ეკონომიურობის და მიზანშეწონილების მოსაზრებებიდან გამომდინარე.

4.12 დაკაბელება პირველადი წრედების, საკუთარი მოხმარების, მართვისა და საინფორმაციო კაბელები განლაგებული უნდა იყვნენ მათთვის მოწყობილ საკაბელო არხებში, კორობებსა და საკაბელო თაროებზე. ყველა კაბელი უნდა იყოს მარკირებული და იმდაგვარად

განლაგებული არხებსა და თაროებზე, რომ კაბელების მარკირება ადვილად აღქმადი იყოს.

საშუალო ძაბვის ძალოვანი წრედების კაბელები გამხოლოებული უნდა იქნენ დაბალი ძაბვის კაბელებისაგან. მართვისა და საინფორმაციო კაბელებისათვის საკაბელო

არხები, კორობები და საკაბელო თაროები უნდა ცალკე იყოს მოწყობილი. გარე გამანაწილებელ მოწყობილობაში საინფორმაციო და მართვის კაბელები უნდა განთავსდეს საკაბელო არხებში, რომლებიც დაიცავენ კაბელებს კლიმატური ზემოქმედებებიდან. ყველა კაბელი დაცული უნდა იქნეს წყლათან უშუალო

შეხებისგან. კაბელები საკაბელო არხებსა და თაროებზე უნდა იყვნენ დაფიქსირებული სამაგრებით. საინფორმაციო და მართვის კაბელები დაცული უნდა იყოს მღრნელებისგან.

4.13 მართვის სისტემა მართვის სისტემა აგებული უნდა იყოს თანამედროვე მიკროკონტროლერების, პროგრამირებადი ლოგიკური კონტროლერების (PLC) და მაღალი საიმედობის მქონე ინდუსტრიული კომპიუტერების ბაზაზე და უნდა გააჩნდეს იერარქიული სტრუქტურა. მართვისა და სარელეო დაცვის სისტემების ყველა კომპონენტი გართეიანებული უნდა იყოს ლოკალურ ქსელში (SCADA;) RS-485ინტერფეისით,

33


ინფორმაციის მიმოცვლის პროტოკოლით MODBUS RTU.სისტემის იერარქიის ზედა დონეზე გათვალისწინებული უნდა იყოს ოპერატორის სამუშაო ადგილისა და გლობალურ ქსელთან (ინტერნეტი) კავშირის ინდუსტრიული კომპიუტერები, ჰესის მართვის პულტიდან ჰესის სამართავად და მისი დინსტანციური მონიტორინგის განსახორ¬ციელებლად. მართვის სისტემის იერარქიის ყველაზე დაბალ დონეზე განლაგებულია:

აგრეგატების მართვის ლოკალური სისტემები, რომლებიც თავის მხრივ უნდა მოიცავდნენ:

• მიმმართვალი აპარატის მარვის სისტემა; • აღგზნების დენის მარვის სისტემა; • აგრეგატის სიხშირის რეგულირებისა და სინქრონიზაციის სისტემა; • სტატორისა და როტორის ტემპერატურული მონიტორინგის სისტემა. • იერარქისს შემდგომ დონეებზე განლაგებულია: • აგრეგატების ჯგუფური მართვის სისტემა • სარელეო დაცვის სისტემიდან ინფორმაციის შემკრები სისტემა • საშუალო და მაღალი ძაბვის გამანაწილებელი მოწყობილობების მართვის

სისტემა მართვის სისტემამ უნდა უზრუნველყოს:

• აგრეგატების გაშვება და ქსელთან მიერთება ზუსტი სინქრონიზაციის მეთოდით;

• სიხშირის ავტომატურ რეგულირება; • გენერატორის აღგზნების დენის ავტომატურ რეგულირება რეაქტიული

სიმძლავრის მინიმიზაციის მიზნით (შეინარჩუნოს ცოს (ფ)-ს ან რეაქტიული სიმძლავრის დავალებული მნიშვნელობა);

• მიმმართვალი აპარატის გახსნა დავალებულ კუთხემდე ან დავალებული აქტიური სიმძლავრის მიღებამდე;

• მიმმართველი აპარატის გახსნის კუთხის ან აქტიური სიმძლავრის დავა-ლების ავტომატური ცვლილება გამთანაბრებელ აუზში წყლის დონის მიხედვით, ჰიდრორესურსების მაქსიმალურად გამოყენების მიზნით;

• წყლის რესურსების ავტომატურ გადანაწილება აგრეგატებზე, რომე¬ლიმე მათგანის მაქსიმალური მარგი ქმედების კოეფიციენტით მუშაობის უზრუნველსაყოფად, წარმოებული აქტიური ენერგიის მაქსიმიზაციის მიზ-ნით.

• აგრეგატების ხელით მართვის რეჟიმი და ოპერატორის ქმედებების სუპერვიზირება, ოპერატორის მხრიდან დაუშვებელი ქმედებების შეზღუდვის მიზნით;

• აგრეგატების გეგმიური გაჩერება; • აგრეგატების ავარიული გაჩერება; • აგრეგატების ავტომატური გაჩერება არასაკმარისი ჰიდრორესურსების

შემთხვევაში; • აგრეგატების ავარიული გაჩერება სარელეო დაცვის სისტემების მტყუ-ნების

შემთხვევაში; • წინასატურბინო სარქველების ავტომატური დახურვა მიმმართველი

აპარატის მტყუნების შემთხვევაში;

34


• ყველა შესაძლო პარამეტრის შეგროვება და მონიტორზე ასახვა; • ყველა ხდომილებათა (საშტატო და არასაშტატო) დაფიქსირება და

დამახსოვრება და საჭიროების შემთხვევაში მონიტორზე ასახვა; • ყველა შეგროვებული პარამეტრის გადაცემა ვირტუალური კერძო ქსელით

(VPN) მოთხოვნის შესაბამისად და მათი ასახვა შესაბამის კომპიუტერებზე ნებისმიერ ადგილზე, სადაც ინტერნეტ სევისი ხელმისაწვდომია;

• ყველა დამახსოვრებული ხდომილებათა გადაცემა ვირტუალური კერძო

ქსელით მოთხოვნის შესაბამისად და მათი ასახვა შესაბამის კომპიუტერებზე ნებისმიერ ადგილზე, სადაც ინტერნეტ სევისი ხელმისაწვდომია;

შენიშვნა!

მართვის სისტემის კვება უზრუნველყოფილი უნდა იყოს კვების უწყვეტი წყაროდან – სააკუმულატორო ბატარეებიდან.

გარდა ზემოაღნისნული ფუნციებისა მონიტორინგის სისტემაში შეიძლება გათვალისწინებული იქნეს (სასურველიცაა) ჰესის მნიშვნელოვნი კვანზების ვიდეოკონროლი.

4.14 დაცვები გენერატორის დაცვები:

სადგურში მოთავსებული გენერატორები დაცული იქნება თანამედროვე მიკროპროცესორული დაცვის რელეებით რომლებსაც ექნება დაცვის შემდეგი ფუნქცია:

გენერატორის დაცვები:

• მიწასთან მოკლედ შერთვისაგან დაცვა გენერატორის მხარეს • მრავალფაზა მოკლედშერთვისაგან დაცვა გენერატორის გრაგნილში და

გამომყვანებზე • მრავალფაზა მოკლედშერთვისაგან დაცვა ტრანსფორმატორის გრაგნილში

დამ ის გამომყვანებზე • ერთფაზა მოკლედშერთვისაგან დაცვა ტრანსფორმატორის გრაგნილში დამ

ის გამომყვანებზე • ხვიათაშორის მოკლედშერთვისაგან დაცვა ტრანსფორმატორის გრაგნილში • გარე მოკლედშერთვისაგან დაცვა • ტრანსფორმატორისა და გენერატორის სიმეტრიული გადატვირთისაგან

დაცვა • როტორის გრაგნილის გადატვირთვისაგან დაცვა აგზნების დენით • გენერატორის სტატორსა და ტრანსფორმატორზე ძაბვის გაზრდისაგან

დაცვა • როტორის მიწასთან მოკლედშერთვისაგან დაცვა • ასინქრონული რეჟიმისაგან დაცვა • ტრანსფორმატორის ავზში ზეთის დონის შემცირებისაგან დაცვა

ტრანსფორმატორისა დაცვები:

• 110/6 ტრანსფორმატორის გრძივი დიფდაცვა • 110/6 ტრანსფორმატორის მაქსიმალური დენისაგან დაცვა

35


• 110/6 ტრანსფორმატორის გადატვირთვისაგან დაცვა • 110/6 ტრანსფორმატორის გაზური დაცვა (2 საფეხური) • 110/6 ტრანსფორმატორის ტემპერატურის აწევისაგან დაცვა

გადამცემი ხაზის დაცვები:

• 110 კვ ხაზის მაქსიმალური დენისაგან დაცვა • 110 კვ გადამცემი ხაზის მიწასთან მოკლედ შერთვისან დაცვა

აღნიშნული დაცვები განხორციელდება თანამედროვე დაცვის კომპლექტების საშუალებით, რომლებიც საშუალებას იძლევა გავამარტივოთ დაცვის წრედები და გავზარდოთ საიმედოობა.

4.15 მართვის პულტი და დამხმარე სათავსოები მართვი ცენტრალური პულტი განთავსებული უნდა იქნეს განცალკევებულ

სათავსოში, რომლის მდებარეობაც უნდა იქნეს შერჩეული იმდაგვარად, რომ მინიმუმამდე იქნეს დაყვანილი გამოყენებული კაბელების სიგრძე. მართვის სათავსოდან სამანქანო დარბზში განლაგებული ყველა აგრეგატი და დანადგარი სასურველია იყოს მორიგე ოპერატორის ხედვის არეში. მართვის სათავსოში განლაგებული უნდა უყოს სარელეო დასცვის სისტემების ფარები, ინფორმაციის ასახვის მონიტორი, მართვის ორგანოები და საკუთარი მოხმარების გამანაწილებელი ფარი. მართვის ოთახიდან უნდა იმართებოდეს სამანქანო დარბაზის, შიგა და გარე გამანაწილებელი მოწყობილობების და სხვა მნიშვნელოვანი სათავსოების (რომლებშიც დაიშვება მხოლოდ გარკვეული კონტინგენტი) განათება. მართვის პულტის სათავსო უზრუნველყოფილი უნდა იქნეს მუშა და ავარიული განათებით, ვენტილაცია-კონდიცირებით და გათბობით.

მართვის ოთახის სიახლოვეს, ხმაურისაგან დაცულ ზონაში უნდა განლაგდეს მოსასვენებელი ოთახი, საკუჭნაო (სასადილო) სათავსო, ტუალეტი და საშხაპე. დამმხმარე სათავსოები ასევე უზრუნვეყოფილი უნდა იქნეს მუშა და ავარიული განათებით, ვენტილაცია-კონდიცირებით და გათბობით.

4.16 ჰესის კვება ჰესის კვება უზრუნველყოფილია საკუთარი მოხმარევის მშრალი ტრანსფორმატორიდან. კვება რეზერვირებული უნდა იქნეს დიზელ-გენერატორით

რომელიც საკუთარი მოხხმარების ძაბვის არარსებობის დროს ავტომატურად შევა მუშაობაში. ქვემოთ მოყვანილია საკუთარი მოხმარების ელ მომარაგების სტრუქტურული სქემა ნახ -***.

4.17 მუდმივი დენის ოპერატიული კვების წყარო დაცვისა მართვისა და სიგნალიზაციის საიმედო მუშაობისათვის აუცილებელია სქემების შეუფერხებელი კვება სტაბილური ძაბვით, რომელიც არ შეიცვლება ავარიული რეჟიმების დროსაც, ასეთი წყაროს შექმნის საუკეთესო ვარიანტად დღემდე

36


რჩება აკუმულატორთა ბატარეა, რომელიც უზრუნველყოფს დაცვის მართვისა და ავტომატიკის შეუფერხებელ კვებას. აკუმულატორთა ბატარეა ნორმალურ პირობებში იმყოფება მუდმივი ქვედამუხტვის რეჟიმში რომელიც ხორციელდება საკუთარი მოხმარების 0,4 კვ ძაბვით, ამ დროს ჩართულია ქვედამუხტვის აპარატი, რომელიც უზრუნველყოფს აკუმულატორებზე მუდმივი ძაბვის შენარჩუნებას.

სადგურის განლაგების და სიმძლავრის გათვალისწინებით ოპერატიულ ძაბვად

ავირჩიეთ 110ვ.

4.18 განათება ჰესის შენობის განათება იყოფა 3 ჯგუფად 1) მუშა განათება, რომელიც განხორციელდება 220ვ ცვლად ძაბვაზე მომუშავე ლუმინეცენტური ეკონომ ნათურებით, და 2) ავარიული განათება რომელიც იკვებება ოპერატიული მუდმივი დენის წყაროდან და შედგება 110ვ ძაბავაზე მომუშავე ვარვარების ნათურებისაგან, ავარიული განათება ჩაირთვება ავტომატურად საკუთარი მოხმარების 220ვ ძაბვის გამორთვის თანავე. 3) საევაკუაციო განათება რომელიც იქნება მუდმივად ჩართული და იკვებება 110ვ მუდმივი დენის წყაროდან, საევაკუაციო განათებას ეკუთვნის კიბეებისა და გასასვლელების მიმთითებელი ნიშნები

შენობაში ზაგადი განათების მნიშვნელობა არ უნდა იყოს 200 ლუქსზე ნაკლები არც ერთ წერტილში.ამასთან ერთად საჭიროა ისეთ ადგილებში სადაც დგას სხვადასხვა დანადგარები დაემატოს სანათები განათების 350-400 ლუქსამდე მისაღწევად.

4.19 სათავე ნაგებობების და სადაწნეო აუზის ელ მომარაგება სათავე ნაგებობის ელ. მომარაგება მოხდება არსებული 10კვ ქსელიდან და სათავე კვანძიზე დამონტაჟებული შესაბამისი სიმზლავრის დიზელგენერატორიდან, ხოლო

სადაწნეო აუზის ჰესის შენობიდან.

4.20 დამიწება დამიწებას ექვემდებარება ელექტრომოწყობილობის ყველა მეტალური ნაწილი, რომლებიც ნორმალურ რეჟიმში არ იმყოფებიან ძაბვის ქვეშ.

ელექტროსადგურის დამამიწებელი მოწყობილობა შედგება შენობის გარშემო

დამიწების კონტურისაგან. მისი მოწყობის მიზნით შესრულდა ჰორიზონტალური და ვერტიკალური დამამიწებლები, რომელთა სათანადოდ შეერთებით მოხდება მთლიანი დამიწების კონტურის ფორმირება. არსებული ნორმატივების შესაბამისად

დამამიწებებელი სრული წინაღობა ნაკლებია 0,5 ომზე.

გარე გამანაწილებელი მოწყობილობის დამიწებისა და მეხამრიდის კონტური გამხოლოებული უნდა იყოს ჰესის შნობის დამიწების კონტურისაგან.

4.21 110/10 კვ ქვესადგური და გადამცემი ხაზი ღია გამანაწილებელი მოწყობილობის მოედანი ჰესის შენობის თავზე არსებულ ხელოვნურად მოწყობილ ტერასაზე იქნება განთავსებული. მისი ფართია 1400 მ2. ქვესადგურის ტერიტორია შემოღობილი იქნება ლითონის ბადის ღობით.

37


ტრანსფორმატორების ქვეშ მოეწყობა ღორღით შევსებული ორმოები. გათვალისწინებულია სანიაღვრე და ავარიული ზეთშემკრების სადრენაჟე სისტემების მოწყობა. სადრენაჟო წყლების გაწმენდისათვის გათვალისწინებული ნავთობდამჭერი დანადგარების დამონტაჟება.

ღია გამანაწილებელი მოწყობილობის ტერიტორიაზე გათვალისწინებულია ორი ძალოვანი ტრანსფორმატორის დამონტაჟება, სადაც საგენერატორო ძაბვა 10 კვ 110 კვ-მდე გაიზრდება. თითოეული ამ ტრანსფორმატორის სიმძლავრეა 25000 კვა.

ჰესის საკუთარი მოხმარებისა და სათავე ნაგებობის კვებისათვის დაიდგმება 110/10კვ ტრანსფორმატორი საიდანაც კვება მიეწოდება საკუთარი მოხმარებისა და სათავე, სადაწნეო აუზის ნაგებობების 10/0,4კვ ტრანსფორმატორებს. საკუთარი მოხმარებისათვის ტრანსფორმატორთან ერთად გათვალისწინებულია დიზელ-გენერატორის დადგმა რომელიც იქნება ავტომატურ გაშვებაზე ქსელიდან ძაბვის დაკარგვის შემთხვევაში.

რეგიონში მოქმედი ქსელების არსებული მდომარეობით, ჰესის გამომუშავებული სიმზლავრის მიღება ვერ ხერხდება!

მემორანდუმის 14,5 პუნქტის თანახმად - სახელმწიფო ელექტროსადგურის გადამცემ ქსელთან მიერთების მიზნით, ვალდებულებას იღებს უზრუნველყოს შესაბამისი ინფრასტრუქტურის მშენებლობის დასრულება (ახალი 220/110 კვ ქვესადგურისა და 110 კვ ხაზის მშენებლობა საქართველოს ენერგეტიკის მინისტრის 2015 წლის 31 დეკემბრის N122 ბრძანების („საქართველოს გადამცემი ქსელის განვითარების ათწლიანი გეგმის დამტკიცების შესახებ“) შესაბამისად. სურათზე 5.26 წარმოდგენილია „საქართველოს გადამცემი ქსელის განვითარების ათწლიანი გეგმაში 2015-2025“ გამოქვეყნებული ახალი ქვესადგურის „ოზურგეთის„ საორიენტაციო პარამეტები.

გეგმის მიხედვით შესაბამისი 110 კვ-იანი ე.გ.ხ. გაივლის გურიის რეგიონში ქალაქ ოზურგეთიდან ქალაქ ჩოხატაურამდე 2019 წლისათვის. საბოლოო ტრასა ჯერჯერობით დადგენილი არ არის. ჩვენ გვაქვს გაგზავნილი მიმართვა საქართველოს სახელმწიფო ელექტრო სისტემაში და საქართველოს ენერგეტიკის სამინსიტროში ტრასის დაზუსტების შემდეგ ინფორმაციის მოწოდების თაობაზე, რათა დროულად მოხდეს ბახვი 2 ჰესის ენერგიის გამომტანი ხაზის მიერთება ახლად ასაშენებელ სისტემის 110 კვ-იან ე.გ.ხ-ზე.

წინამდებარე პროექტში ჩვენ გვაქვს ჩადებული ხაზის სიგრძე და ხარჯები ნამატად, რათა გამოვრიცხოთ შემდგომში დაფინანსების დეფიციტი.

38


სურ. 4.21.1 ახალი ქვესადგურის „ოზოურგეთის„ საორიენტაციო პარამეტები

39


5 ძირითადი სამშენებლო მასალები

ცხრილი 5. 1 ძირითადი სამშენებლო მასალების მოთხოვნილების უწყისი

დასახელება განზომი

ლება

სათავე

კვანძი

სალექარი

სადერივაციო არხი

სადერივაციო

გვირაბი

სადაწნეო

აუზი

წყალსაშვი

სადაწნეო

მილსადენი

მიწისქვეშა

ჰესის შენობა

ქვესადგური

სათავესთან

მისასვლელი გზა L≈2000 მ

სათავეედან

გვირაბის პორტალა

მდე მისასვლელი გზა L≈2210 მ

სადაწნეო აუზამდე მისასვლელი გზა L≈5100 მ

ჯამი

მიწაკლდის სამუშოები IV-VI ჯგუფის გრუნტის დამუშავება მექანიზმებით

მ3 650.0 2016.0 2036.7 308.0 310.0 2625.0 7700.0 15270.0 33250.0 73450.0 137615.7

VII-VIII ჯგუფის გრუნტის დამუშავება აფეთქებით

მ3 1500.0 1176.0 1188.1 34228.0 1077.0 2480.0 17483.0 14203.0 5090.0 14250.0 39550.0 13222

5.1

გრუნტის დამუშავება ხელით მ3 180.0 168.0 169.7 154.0 310.0 1817.0 2798.7

გრუნტის უკჩაყრა მექანიზმებით, დატკეპნით

მ3 116.5 336.0 6143.0 234.0 2866.0 2400.0 8600.0 12000.0 32695.5

გრუნტის ტრანსპორტირება მ3 1970.0 3024.0 34228.0 1305.0 234.0 21925.0 14203.0 7700.0 17960.0 38900.0 101000.0 23994

4.1 რკინაბეტონის სამუშაოები

ბეტონი 24435.9

ბეტონის მოწყობა B-30 მ3 63.0 1100.0 1163.0

ბეტონის მოწყობა B-25 მ3 2196.0 1458.0 3274.1 7100.0 635.0 70.0 1580.0 442.0 16755.

1 ბეტონის მოწყობა B-20 მ3 200.0 4633.0 30.0 4863.0

ბეტონის მოწყობა B-10 მ3 427.0 55.0 251.9 19.0 902.0 1654.9

არმატურა 2664.3

არმარურა A-III; A-I; ტ 148.0 103.0 247.0 1650.0 48.0 297.0 169.7 1.5 2664.3

სხვა სამუშაოები

ხრეშის ფენის მოწყობა მ3 129.0 110.0 273.8 23.0 535.8

კედლების ჰიდროიზოლაციის მოწყობა

მ2 600.0 850.0 5475.0 468.0 7393.0

40


წყლის შემაკავებელი ლენტი " ბეტონსტრიპი" ან ანალოგი

მ 100.0 560.0 4380.0 234.0 5274.0

კონსტრუქციული ნაკერის მოწყობა

მ 30.0 64.0 546.0 10.0 650.0

ფარები და ლითონკონსტრუქციები 231.8

ფარები ტ 11.0 8.0 5.0 10.0 34.0

ფარების მომსახურების ბაქანი ტ 4.0 4.0 3.0 11.0

შანდორები და მექანიზმები ტ 7.0 3.0 10.0

გისოსები ტ 8.0 10.0 18.0

ამწქვეშა კოჭები ტ 0.0

ფერმები, კავშირები ტ 30.0 30.0

მოაჯირები, ჩასასვლელი ლაზები ტ 2.0 3.0 3.7 1.0 9.7

სახანძრო კიბეები ტ 0.0

შუალედური საყრდენები 220 ც ტ 90.1 90.1

კომპენსატორები 1220 მილისათვის; δ=12;14;16;18;22;24-6;1;1;1;2;1 ც;

ტ 19.0 19.0

სხვადასხვა ტ 5.0 5.0 10.0

ლითონის მილები 1721.2

ლითონის მილი D=1220 მმ, δ=12 მმ, L=*** მ; X60

ტ 335.1 335.1


ტ 65.0 65.0


ტ 85.5 85.5

ლითონის მილი D=1220 მმ, δ=18 მმ, L=*** მ; X60 ტ 70.4 70.4


ტ 71.0 71.0


ტ 78.0 78.0


ტ 169.9 169.9

ლითონის მილი D=1220 მმ, δ=26 მმ, L=*** მ; X60 ტ 27.5 27.5


ტ 19.5 19.5


ტ 35.4 35.4

41



ტ 38.2 38.2


ტ 41.1 41.1


ტ 439.5 439.5


ტ 159.1 159.1


ტ 26.3 26.3

ლითონის მილი D=1020 მმ, δ=10 მმ, L=20+200 მ;

ტ 6.3 50.0 56.3

ლითონის მილი D=820 მმ, δ=8 მმ, L=12 მ;

ტ 1.9

1.9

ლითონის მილი D=620 მმ, δ=8 მმ, L=12 მ;

ტ 1.5 1.5

42


6. საორიენტაციო ავტოტრანსპორტი და სამშენებლო მანქანა დანადგარები ცხრილი 6.1 ავტოტრანსპორტის და სამშენებლო მანქანების უწყისი

# დასახელება მარკა რაოდ შენიშვნა 1 ექსკავატორი HYNDAI 6 Vჩამჩ=1,5 მ3

3 ბულდოზერი ДЗ-171 2 170 ც.ძ. 4 ბულდოზერი ДЗ-110 1 130 ც.ძ. 5 ავტოკრანი ЗИЛ133 2

6 ა/თვითმცლელი IVECO 8 Q=20 ტ

7 ა/ბეტონმრევი MAN 3 V=4,0 მ3

8 ტრაილერი VOLVO 2

9 ავტობუსი 2

10 საწვავ გასამართი АЦМ-4-157К 1 Vცის=4040 ლ

11 კომპრესორი ПВ-10 2 Q=10 მ3/წთ; 180 ც.ძ. 12 პერფორატორი ПР-18 3 - 13 პერფორატორი ПР-20 2 - 14 სანგრევი ჩაქუჩი ОМ-9у 4 - 15 ქარხანა 1

16 ტუმბო პომპა С-774 4 Q=120 მ3/სთ; H=20 მ

17 ელშესადუღებელი აგრეგატი

АСБ-300-2 6

18 ელ. ვიბრატორი ИВ-56 10 ∅76 მმ 19 ელ. გენერატორი 4 N=100 კვტ

შერჩეული მანქანა-მექანიზმები აკმაყოფილებენ სამშენებლო მასალების, დეტალების, კონსტრუქციებისა და სამონტაჟო მოწყობილობების უწყვეტად მოწოდებას. სატრანსპორტო პარკის შემადგენლობა განსაზღვრულია სამშენებლო-სამონტაჟო სამუშაოების სტრუქტურის და მოცულობის, ტვირთის მოზიდვის და მოწოდების რითმის ცვალებადობის გათვალისწინებით. მშენებლობის პერიოდში შესაძლებელია მანქანა-მექანიზმების მოდელების და რაოდენობის შეცვლა, ტენდერში გამარჯვებული სამშენებლო კონტრაქტორის შეხედულებისამებრ.

საწვავ-საპოხი მასალების რაოდენობის წინასწარ განსაზღვრა შეუძლებელია, რამდენადაც იგი დამოკიდებულია შესაძენი ავტოტრანსპორტის და მექანიზმების მარკებზე და რაოდენობაზე, რომელსაც განსაზღვრავს ტენდერში გამარჯვებული სამშენებლო კონტრაქტორი.

43


7. ფუჭი ქანების სანაყაროები მშენებლობის პროცესში შესასრულებელი იქნება მნიშვნელოვანი მოცულობის მიწის სამუშაოები იხ. ცხრ გვირაბიდან გამოტანილი ფუჭი ქანების უმეტესობა გამოყენებული იქნება უკუყრილების, გზების ზედაპირების მოსწორების და გამაგრებითი სამუშაოებისთვის, დანარჩენი ნაწილის განთავსება კი საჭირო იქნება მუდმივ სანაყაროებზე.

ფუჭი ქანების სანაყაროების მოწყობისთვის განიხილება *** ტერიტორები, რომელთა shp

ფაილები თან ერთვის გზშ-ს ანგარიშს. შერჩეული უბნების საერთო ფართობია ** *** მ2 .

ფუჭი ქანების განთავსების საკითხი, სანაყაროების ადგილმდებარეობა და მისი კონფიგურაცია დაზუსტდება სამშენებლო სამუშაოების დაწყებამდე. სანაყაროს გამოყენების საკითხი შეთანხმებული იქნება ადგილობრივ თვითმმართველ ორგანოსთან და ყველა დაინტერესებულ მხარესთან.

სანაყაროს ფარგლებში ფუჭი ქანების განთავსება მოხდება შემდეგი პირობების დაცვით:

• უზრუნველყოფილი იქნება სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხო გადაადგილება სანაყაროს იმ უბნამდე, სადაც ხდება ფუჭი ქანების დასაწყობება;

• სანაყაროს ყოველი უბნის ათვისებამდე მოხდება არსებული ხე-მცენარეული საფარის გასუფთავება, არსებობის შემთხვევაში ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნა;

• სანაყაროზე ფუჭი ქანების შეტანა მოხდება საგზაო მოძრაობის წესების მკაცრად დაცვით და სატრანსპორტო საშუალებების მოძრაობის სიჩქარეების მინიმუმადე შეზღუდვის პირობებში (5-20 კმ/სთ). საჭიროების შემთხვევაში სატრანსპორტო საშუალებების მოძრაობის დარეგულირდება სპეციალურად მომზადებული მარეგულირებელი (მედროშეები) პერსონალის მიერ;

• ფუჭი ქანების დასაწყობება მოხდება სექციებად, ფენა-ფენა; • მკაცრად გაკონტროლდება გამოყოფილი ტერიტორიის საზღვრები, რათა ფუჭი

ქანების განთავსება არ მოხდეს პერიმეტრს გარეთ და ადგილი არ ჰქონდეს მცენარეული საფარის დაზიანებას;

• სანაყაროების შევსების შემდგომ გათვალისწინებულია სარეკულტივაციო სამუშაოების ჩატარება;

• სანაყაროების დახურვის შემდეგ გაგრძელდება ეროზიული პროცესების განვითარებაზე დაკვირვება და საჭიროების შემთხვევაში გატარდება შესაბამისი მაკორექტირებელი ღონისძიებები.

44


8. სარეკულტივაციო სამუშაოები სარეკულტივაციო სამუშაოებში იგულისხმება დროებითი ნაგებობების და მშენებლობისას გამოყენებული დანადგარ-მექანიზმების დემობილიზაცია, მშენებლობის პროცესში დაზიანებული უბნების აღდგენა, დაბინძურებული ნიადაგების/გრუნტის მოხსნა და გატანა სარემედიაციოდ, სამშენებლო ნარჩენების გატანა და ა.შ. სამშენებლო სამუშაოების დასრულების შემდეგ სარეკულტივაციო სამუშაოები განხორციელდება “ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნის, შენახვის, გამოყენების და რეკულტივაციის შესახებ” საქართველოს მთავრობის 2013 წლის 31 დეკემბრის N424 დადგენილებით დამტკიცებული ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების მიხედვით, კერძოდ:

რეკულტივაციას ექვემდებარება ყველა კატეგორიის დაზიანებული და დეგრადირებული ნიადაგი, ასევე მისი მიმდებარე მიწის ნაკვეთები, რომლებმაც დაზიანებული და დარღვეული ნიადაგების უარყოფითი ზემოქმედების შედეგად ნაწილობრივ ან მთლიანად დაკარგეს პროდუქტიულობა. დეგრადირებული ნიადაგის რეკულტივაცია ხორციელდება მისი სასოფლო-სამეურნეო, სატყეო-სამეურნეო, წყალ-სამეურნეო, სამშენებლო, რეკრეაციული, გარემოსდაცვითი, სანიტარიულ-გამაჯანსაღებელი და სხვა დანიშნულების აღდგენის მიზნით. საქმიანობის განმახორციელებელი უზრუნველყოფს ნიადაგის საფარის მთლიანობის და ნაყოფიერება მიახლოებით პირვანდელ მდგომარეობამდე აღდგენას, რისთვისაც საჭიროა: ტერიტორიის დაბინძურების შემთხვევაში, მოახდინოს დამაბინძურებული წყაროს ლიკვიდაცია და უმოკლეს ვადებში ჩაატაროს დაბინძურებული ტერიტორიის რეკულტივაცია, ნიადაგური საფარის მთლიანობის აღდგენის მიმართულებით; დაიცვას მიმდებარე ტერიტორია დაზიანებისა და დეგრადაციისაგან. ამავე ტექნიკური რეგლამენტის თანახმად სარეკულტივაციო სამუშაოები უნდა განხორციელდეს რეკულტივაციის პროექტის მიხედვით. სამშენებლო მოედნების რეკულტივაციის პროექტი შემუშავდება მშენებელი კონტრაქტორის გამოვლენის შემდგომ (მას შემდეგ რაც დაზუსტდება სხვადასხვა ტექნიკური საკითხი).

45

baxvi 2 hesi - moe.gov.gemoe.gov.ge/res/images/file-manager/sajaro-ganxilva/baxvi-2... ·...

Documents