www.sohbetican.com

BAYBURTLU CELÂLİ BABA Celâlî'nin adı Ahmet'tir. Bayburt'un Pulur (Şimdiki adı Demirözü) bucağına bağlı Talisini' (Ozansu) Köyû'nde

dünyaya geldi (1850).-Kendisi bir şiirinde köyün adını anar: Zincirden boşandı Celâli ahım Yaktı Tahsını'yı vîrân eyledi Babası Abus, bu köyün Nasuhoğullan, annesi ise Kerimoğullan ailesindendir. Babasını küçük yaşta kaybetti.

İki kardeş oldukları bilinmektedir. Küçük kardeşinin adı Kadir'dir. Dayıları tarafından büyütülmüştür. Celâli, 14 yaşlarında iken. Akkoyunlu Ferahşad Bey'in yaptırdığı meşhur Sünür Medresesi'nde öğrenim gördü. Burada, bilhassa Hacı Hoca lakabıyla anılan müderristen istifade etti:

Hazâinin sır sandığın açanın Vâris-i enbiyâ kadri yücenin Nesli melek mahi Hacı Hoca'nın Yoluna baş u can koyanımız var Okuttu "elifi "dal" a yetirdi Bizi zenbûr gibi balcı yetirdi Nice mâlsızları mâla yetirdi Lâ'li şarâbında gümâmmız var Okuttu tefsiri hem ilm-i âlet Yetişdi dersimiz buldu nihayet Dersini ebcetlendi durdu hitabet Bulak başlarında kalanımız var On yedi yaşında icazetname aldı. Tekrar köyüne döndü. Annesinden kendisine kalan miras hissesini istediyse de, dayısı

ona rutubetli bir "merek" (saman ve tahıl anban), kıraç bir tarla ve küçük bir bostan verdi. Celâli, yokluk içinde geçimini sürdürmeye çalışırken, on dokuz yaşındayken köyünden evlendiği hanımını kaybetti.

Kundakta bir de oğlan çocuğu kalmıştı. Şair, hanımı için yazdığı ağıtta, ona olan sevgisi yanında yokluk içinde geçirdikleri günleri de dile getirir:

Ev bark etmek için tenli mereği Dizip koşmak için tepir eleği Şu gavdan yaptığın tecir tereği Divan-ı Bâri'yc yadigâr götür De ki Kadir Mevlâ'm bize ilişme Dünyâda sızıyan çıbanı deşme Celâli Baha'dan sorup söyleşme Bu dertli çobandan bir selâm götür Celâli, küçük çocuğunu kayın validesine bırakarak, Bayburt, Erzincan ve Elazığ yörelerini dolaştı. Pek çok şairle tanıştı.

Bu ilk gezisinden sonra köyüne döndü. Bayburt Merkez bucağı Hindi köyünden Leyla adında bir hanımla evlendi. Leyla dan Bahri adında bir oğlu oldu. Şiirlerinde eşi Leyla'dan ve kövü Hindi'den söz eder:

www.sohbetican.com

Hüblar yığnak etmiş aşk dîvânında Karyeler kadrini kıymet ederler Bir nazm-ı gazelde Hindi sânında Ehl'i aşk olana minnet ederler Celâli bu tarih taşı Hindinin Hind'e bedel her kumaşı Hindinin Konağı aşçısı aşı Hindinin Cennette Rıdvan'ı hayran ederler Ne dedim darıldın gözlerim nuru Bugünkü sitemin dünden ziyâde Çektin asumandan delilin topunu Dehr ü zamanımda günden ziyâde Çekmiş gam kervanın yük tutmuş Leylâ Gözüne aldırmış pek ırakları Vardım ki oturmuş hicran köşküne Dağıtmış başından hep çırakları Bir söze aldattı şeydâyı Leylâ Yedi yıl bekletti sahrayı Leylâ Bilmezdi Celâli Leylâ'yı Leylâ Sevdadır kaynatan bu nifakları Celâli, 1915 yılında köyünde vefat etmiştir. Kabri Bayburt'tan Tahsını'ya giden yolun

kuzeyindedir.Celâli'nin hayatıyla ilgili bilgilerimiz bundan ibarettir. Şairliği: Celâli badeli âşıklardandır. On dört yaşında çobanlık yaparken, bir kaya dibinde uyuklamış, rüyasında

bir pir gelerek bileğine bilezik takmış ve ona Celâli mahlasını vermiştir. Ahmed, bundan sonra Celâlî mahlasıyla şiirler söylemeye başlamıştır. Rivayete göre, onun söylediği ilk şiir şudur:

Bir peri aşkından dîvâne oldum Çağladı gözyaşını akıyor hocam Erenler şahından bir nâme aldım Dilim ezber etmiş okuyor hocam Pir destinden nûş eyledim bu âbı Anda açılmıştı aşkın kitabı Yegân yegân sor ki verem cenabı Bugün gam kervanım kalkıyor hocam İndim seyreyledim irem düzleri Kudretinden sürmelenmiş gözleri Oturmuş bir bölük huri kızları İbrişimden halı dokuyor hocam

www.sohbetican.com

Bir yere cem' olmuş kırklar erenler Bir bakışta arşı kürsü görenler Devasız derilere derman verenler Her biri bir derse bakıyor hocam Yakdı Celâli’yi bu aşkın nârı Sağ başda durmuştu kırkların piri İçlerinde gördüm Horasan eri Hu çekende canlar yakıyor hocam Celâli, yukarıda belirttiğimiz gibi medrese öğrenimi görmüş bir şairdir. Onun, "Tahsiisiz bir şair yavan pilava

benzer" sözü bu bakımdan anlamlıdır. Doğaçlama (irticâlî) şiir söylemekte çok yetenekli olan Celâli, hiç saz çalmamıştır. Bunda, aldığı medrese öğreniminin

yanında, bağlandığı Nakşibendî tarikatinin de etkisi olduğu düşünülebilir. Ancak, çok sevdiği arkadaşı Mahmut, onun deyişlerini besteleyip okuyarak şöhretinin yayılmasında önemli rol oynamıştır. Şair, onun saz çalmasından memnun olmuş, hatta zaman zaman birlikte seyahat etmişlerdir.

Genç yaşta ölen Mahmut hakkında yazdığı şiirler, Celâlî'nin ona olan sevgisini açıkça göstermektedir: Zulumat elinden pus aldı dağlar Mahmut bizim yerler kış mıdır şimdi Ölen öldü sen haber ver sağlardan Bilmem hayâl midir düş müdür şimdi Celâli bülbülü bahçe bârını Susamı sünbülü ayva nârını Medrese mescidin çar duvarını Yıkıp viran eden hoş mudur şimdi Sönmez Celâlî'nin bu aşk atası Çekilmez badesi kaynamaz aşı Mahmut gelmez elde değildir başı Benim ile gam yükünü çatan yok Gonca Jem açmadan bozuldu bağlar Bu ne gülsen bu ne bahçe bu ne bâr Bülbüller çığrışır çeşmi kan ağlar Bu ne sünbül bu ne lâle bu ne zâr Mahmut bu gün ustasını değişti Bizden uğrun uğrun badeler içti Sefinesi hicran gölüne düştü Bu ne yağmur bu ne rüzgâr bu ne kar Bana gam yutturdu zâti ezelden Aşkın cbccdlcdi çıktı tez elden Daha ders okumaz nazmı gazelden Bu ne namus bu ne gayret bu ne ar Terk-i vatan etmiş dönmez ebedî Dost bağından nâr getirdim yemedi

www.sohbetican.com

Bir Allah'a ısmarladık demedi Bu ne yaran bu ne yoldaş bu ne yâr Sundu Celâli'ye bir zehr-i âbı Bizde garib kaldı aşkın kitabı Üç harf beş noktadan gördü hesabı Bu ne geliş bu ne gidiş bu ne kâr Celâli, şiirlerini genellikle hece vezniyle yazmıştır. Aruzla yazdığı az sayıda şiiri de vardır. Celâlî'nin bir divanı olduğu,

1. Dünya Savaşı sırasında Bayburt'un Ruslar tarafından işgali üzerine köylülerince Zile'ye götürüldüğü söylenmekteyse de, günümüze ulaşmamıştır. 1916-1918 arasında yaşanan Bayburt muhacereti sebebiyle şiirlerinin çoğu kaybolmuştur. Türk-Rus savaşı, Balkan savaşı ve Umumi harbe dair söylediği şiirler de bunlar arasındadır.

Celâlî'nin şiirlerinden, zengin bir dinî-tasavvufî kültüre sahip olduğu anlaşılmaktadır. Mizahî şiirlerinde de oldukça başarılıdır. "Kalos, Batakçı. Yemekler ve Güzeller" konusunda söylemiş olduğu destanlar ölümünden sonra yayılan ve geniş bir çevrede tanınan şiirlerindendir.

İlk hanımını kaybettikten sonra köyünden ayrılan Celâli. Bayburt, Erzincan ve Elazığ havalisini dolaşmış, pek çok şairle tanışmıştır.

Celâli, Hemşehrisi Zihnı'den sonra Bayburt'un yetiştirdiği en ünlü ve yetenekli şairidir. Zihnı'den etkilenmiş, ona nazireler kaleme almıştır.

Celâlî'nin Narmanlı meşhur Aşık Sûmmanî ile tanışması da onun şairlik gücünü ve şöhretini gösteren önemli bir olaydır. Söylentiye göre, Sümmânî Celâlî'nin şiirlerini duyup beğenmiş, ona bir mektup yazararak altı ay sonra ziyaretine geleceğini söylemiş. 1882 yılında, dediği gün Bayburt'a gelmiş. Celâli de aynı gün onu beklemekteymiş. İki şair, bir terzi dükkânında karşılaşmışlar. Sûmmanî, Celâlî'nin kulağına şu kıt'ayı okumuş:

Aşkın kervanım düzüp bezersin Sokakları adım adım düzersin Neden böyle miskin miskin gezersin Galiba sarhoşsun Baba Celâli Celâli de Sümmânî'ye şöyle karşılık vermiş: Aşkın kervanını düzüp bezettim Altı ay oldu ki yolun gözetdim Rüyamda görmüştüm seni benzetdim Hakikat sadıksın Baba Sümmânî Sûmmanı'nin şu manzum mektubu, onun Celâli ile münasebetinin daha sonra da devam ettiğini göstermektedir: Hazret-i Kur'an'ı tilâvet ettik Hamd olsun yetişti hidâyetimiz Risâlet burcunun babına yettik Açıldı ol bâbda dirayetimiz Gördüm Molla Cami açıldı eser İlme müştak olan gezer mi serser Mevlâm imameti kılsın müyesser Budur leyi û nehâr mûnûcâtımız Üstadım Hoca'dır himmeti hazır Muhabbet bahrinde misli lû-nazir

www.sohbetican.com

Fârisî ilminde olmuştur vezir Himmetiyle açtı zekâvetimiz Hafız Reşid armağandır adımız Hurûf-i imlâdır her kûşâdımız Huda memur etsin bu mezadımız Kalmamış gönülde dalâletimiz Hafız gider isen Bayburt şehrine İnşallah dalarsın ilmin bahrine Sümmanî'den selâm "Aşkın nehrine" Tapşır Celâli ye emânetimiz Celâli, çevresindeki birçok şairi etkilemiştir. Bu şairlerin başında Bayburtlu Aşık Hicranı (1908-1959) gelmektedir.

Hicrânî'nin Celâli'ye söylediği nazirelerden iki örnek şudur: Celali: Çekmiş gam kervanın yük tutmuş Leylâ Gözüne aldırmış pek ırakları Vardım ki oturmuş hicran köşküne Dağıtmış başından hep çırakları Mecnûn gözyaşına derya dedikçe Her katresi birden Mevlâ dedikçe Sevda çöllerinde Leylâ dedikçe Arşa direklcnmiş aşk ocakları Bir söze aldattı şeydâyı Leylâ Yedi yıl bekletti sahrayı Leylâ Bilmezdi Celâli Leylâ'yı, Leylâ Sevdadır kaynatan bu nifakları Hicrânî: Vardım dost bağına el çekmiş bağban Dolanmış bülbülün dert ortakları Ah çeker sünbüller çiçekler vîrâıı Har ile horlanmış gül budakları Düşünüp cânânı getirdim yada Dostum geldi diye vermedi şada Kırıylıp kaseler döküldü bade Köşe bucak olmuş el tabakları Baykuşlar oturmuş hicran köşküne O dilber bakmadı garip düşküne Eğilip yüz sürdüm yâr eşiğine Belki değmiş ola gül ayakları

www.sohbetican.com

Bad-ı sabâ götür o Leylâ yara Köşesinde otur kalbini ara Sor ki meyil verdi bizden ağyara Nasıl gördün söyle bu ilhakları Hicrânî'yem duydum yaman halların Yedi yıl gözledim Halep yolların Dağıt kalbindeki kıyl u hâllerin Günbegün artmakla bu merakları Celâli: Karadeniz olsa âşıkın aşkı Yüksektir yaylamız coşamaz burda Bir yiğit ne kadar kahraman olsa Karlı dağlar vardır aşamaz burda Lutfeyle sevdiğim sana yazıktır Sen bir dilbersin ki menendin yoktur Bâr veren ağacı irdeyen çoktur Keserler kökünden yaşamaz burda Gedânın vârisi beylerdir desen Cenneti hacıya hocaya versen Yolun doğrusunu nasa göstersen Celâli yaşamaz ölürsen burda Hicrânî: Tellal olup gezse kahraman-ı aşk Ağırdır mctaım satamaz hurda Altın kantar gümüş çengel takılsa Cebel-i Lokum var tartamaz burada Kerem kıl sevdiğim peçeyi kaldır Bilinmez kıymetin sarrafın boldur Karanfil aşlasan derler çalıdır Çürütür toprağı tutamaz hurda Hakikat yolunu nasa dünyada Müstakim babından göstersin yada Konup gül dalına versem hop şada Derler ki Hicrânî ötemez hurda Rivayete göre. Celâlî'nin söylediği son şiir şudur: Nedir bu sevdalar serde ilâhî Ben yanarım ağlayanım el oldu Hicran döşeğinde müşkil hâlim var Ağlamaktan dîdelerim kan oldu

www.sohbetican.com

Kavim kardeş yüz çevirdi yanımdan Daha sormaz oldu ad u şanımdan O kadar usandım tatlı canımdan Her bir günüm bana birer yıl oldu Sâk'ı son camından verdi zülâlım Kazındı deflerim doldu zevalim Gelsin o vefasız helâllaşalım Bugün Celâli'ye gel ha gel oldu Tarikatı: Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu, Celâlî'yi Bektaşî mensubu gösterdikten başka, gençliğinde ulemâ sınıfı tarafından

Kızılbaşlıkla itham edildiğini de söylüyor. Abdulbaki Gölpınarlı da onu Bektaşî şairleri arasında değerlendirir. Fahrettin Saltkan, mahalli araştırmalarına dayanarak bu görüşü reddeder. Hikmet Dizdaroğlu da onun kesinlikle Alevî veya Bektaşî olamayacağını belirtir. Sadettin Nüzhet ise, Şâh-ı merdândan ve Horasan erenlerinden söz eden şiirlerinden hareketle, onun, bir tarikate, muhtemelen Kadirîliğe mensup bir şair olabileceğini düşünür.

Araştırmacıları bu konuda yanıltan bir husus, şairin "Baba" lakabıyla anılmasıdır. Celâli ile Sûm-mânî'nin birbirlerine Celâli Baba, Sûmmânî Baba şeklinde hitap etmeleri, bu "Baba" kelimesinin tarikat kültüründen ziyade, mahalli bir hürmet ifadesi olarak kullanıldığını göstermektedir. Şair, bir şiirinde bundan rahatsız olduğunu belirtir:

Bir kuru dâvada olmuşsun sebâ Geceler subha dek çalarsın hebâ Şöhreti dillerde Celâli Baba Bu ad bize bühtan olsa gerehdir Halbuki Celâlî'nin Nakşibendî tarikatına bağlı olduğu uzun zamandan beri bilinmektedir. Celâlî'nin

tarikate intisabı şu şekilde olmuştur: Nakşibendî şeyhi Muhammed Beşir Erzincani, yanında bir grup dervişi ile birlikte Tahsını'ya gelmiştir. Bunlar arasında, Muhammed Beşir Efendi'den sonra yerine geçen Dede Paşa Hazretleri de bulunmaktadır. O, Celâlî'nin intisabını şöyle anlatır:

"Hazret-i Pir, Tahsını'yı teşrife karar verince birkaç ihvandan ibaret bir kafileyle refakat etmeye başladık. Yolda, ne hikmetse, Hazret-i Pir'in atı bir türlü yürümedi... Gençlik âlemi, tüfek ata olan merakını sebebiyle o zaman kırmızı altın liraya aldığım o havalide bir eşi daha bulunmayan cins atımı hemen takdim ederek, nefsim de yürümemekte ısrar eden ata bindim. Ne hikmetse Hazret-i Pir'in altında yürümeyen bu at, inadı bırakarak onu takibe başladı... Tahsını'da büyük bir alâka ile karşılandık... Çok kimseler el ve himmet aldılar. Bu esnada, Celâli de ziyarete geldi. Mecliste beş dakika kadar sükût hâli hâsıl oldu. Hazret-i Pir ile Celâlî'nin ikisi de murakabeye vardılar... Bir müddet sonra Hazret-i Pir:

-“Celâli, bizden el alsan iyi olur”, diye buyurunca, Celâli iftiharla: -“Ben el almışam”, karşılığını verdi. Sabahleyin, Celâlî'nin tepetaklak düşüp hastalandığını işittik ve bir müddet sonra Tahsını'dan ayrıldık. Aradan kırk gün kadar bir müddet geçtikten sonra, Celâlî'den bir mektup alan Hazret-i Pir: “Dede, haydi Tahsını'ya dönüyoruz” buyurmuş ve sür'atle hazırlanıp acele ile köy meydanına ulaştığımızda, Celâli: Durun üftâdeler istikbâline Velayet tahtının sultânı geldi Dest uzadın lâl-i lebin balına "Ledünni" ilminin irfânı geldi Habib-i Kibriya'nındır bu dergâh Kâsem olsun inan vallahi billâh

www.sohbetican.com

Neden münkir olalım Allah Allah Sultân-ı enbiyâ vârisi geldi diye başlayıp devam eden; göz ve gönül perdelerinin kaldırılması üzerine açıkça görmeye başladığı velayet kemâllerini

nazmeden meşhur şiirini irticalen okumuş ve bu büyük mürşide bağlanarak o gün manevî nimetine ulaşmıştır... Celâli, ani hastalığında, kırk gün yiyip içmeden yatmış, vücûdu eriyip ufalmış, yakınları ümidi keserek cenaze

hazırlığına başlamışlar... Kırkıncı günü birdenbire doğrularak: Beşir Efendi Hazretlerinden haberiniz var mı? Bana kalem kâğıt getirin diye iç yakıcı bir mektup yazarak özel olarak

Hazret-i Pîr'e göndermiş ve hastalığını şöyle anlatmıştır: " Kırk gündür beni azaba tuttular... Yiyip içmeme, konuşma ve hareketime mâni olmalarında ayrı, her gece önüme bir

çuval dolusu dane koyarak, " Haydi bunu say" diye zorlarlar, yüzbinlerce küçük daneyi sayarken yaptığım bir yanlış üzerine de yeniden "Haydi bunu say" diye karşı konması imkansız bir azap ve çileyi tekrar edip dururlardı..."

Celâli, Beşir Efendi Hazretlerinin manen tecellisine kadar bu tarifsiz azabın devam ettiğini belirterek Hazret-i Pir'in eliyle işaret edip "kalk, kalk" demesiyle de hiç rahatsızlık çekmemişim gibi, bu acaib hastalık geldiği şekilde, yine birden bire zayi' oluvermiştir...

Dede Paşa Hazretleri, sohbetinin devamında; Hızır Aleyhisselâm'la her gün konuşan bir zatın bile mûrşitsiz kemâle kavuşamayacağı ifade eder ve irşad etme selâhiyetinin, Kur'an, ilim, Hızır, melek veya başka bir vasıtada bulunmadığını, bu yüce vazifenin ancak ve ancak mürşitlerin kârı olduğunu, sadece velayet kemâli'nin ve veraset şerefinin bu işin tek Lokmanı bulunduğunu ifade ile başka türlü konuşanların hepsinin de aldanmış ve yanılmış kimseler olduklarını;

Zahirde, şeriat ve sünneti ikmal edenlere bir mürşidin manen sahip olup irşâd etme selâhiyetlerini kullanmak suretiyle kemâle ulaştırdıklarını, böylece irşâd olanlara Ûveysi denildiğini belirterek istisnasız her hâl ve şartta:

"Mûrşitsiz müşkil hallolmaz..." buyurup Eşrefoğlu Rumi hazretlerinin şu beytini okumuştur: Gör ol şeyhsiz gidenleri Kimi mülhid kimi dehrî Olma Cebrî yâ kaderi Zinhar şeyhe eriş şeyhe Şeyhi: Celâli bir müddet daha yaşasaydı, çok yüksek makamlara ulaşabilirdi, demiştir.

www.sohbetican.com

ŞİİRLERİ 1 Bir peri aşkından dîvâne oldum Çağladı gözyaşım akıyor hocam Erenler şahından bir nâme aldım Dilim ezber etmiş okuyor hocam Pîr destinden nûş eyledim bu âbı Anda açılmıştı aslan kitabı Yegân yegân sor ki verem cevâbı Bugün gam kervanım kalkıyor hocam İndim seyreyledim İrem düzleri Kudretinden sürmelenmiş gözleri Oturmuş bir bölük huri kızları İbrişimden halı dokuyor hocam Bir yere cem' olmuş kırklar erenler Bir' bakışta arşı kürsü görenler Devasız dertlere derman verenler Her biri bir derse bakıyor hocam Yakdı Celâli 'yi bu aşkın nârı Sağ başda durmuştu kırkların pîri İçlerinde gördüm Horasan eri Hû çekende canlar yakıyor hocam 2 Bir pîr beni vehbîlere götürdü Baktım ki dünyâyı aza tutarlar Halka çevrilmiş dilleri hû çeker Sakiler destile bade tutarlar Şecer-i Tûbâdan sordum güneşi Misâl tutup gösterdiler güneşi Nâra benzettiler şitâyı kışı Cennet teşbihini yaza tutarlar Gam taşıyla getirdiler şerbeti Seherde ararlar ehl-i hizmeti Görse Celâlî'de hâb-ı gafleti Gün-be-gün ülfetin aza tutarlar

www.sohbetican.com

3 Kalkdı zevrâkımız aşkın gölünden Bir yana varması güç oldu giıti Bî-çâre gönlümüz sahra çölünden Mecnün'dan ziyâde puç oldu gitti Âleme yahşi gün bana yamandır Yıkma dil kasrını bir misli kandır Merhem bulunmadı hayli zamandır Sinemde yareler yûc'oldu gitti Dert ehli derdinden irşâd olalı İhsân u devletten değildir hâli Celâli nâ-çârın bir arz-ı hâli Dergâha varması güç oldu gitti 4 Kâtip bir nâme yaz dosta yârana Uzaktan merhaba göndermesinler Badeyi içenler gelsin meydâna Tenhâda kaldırıp indirmesinler Pîr badesi değil posa sakızı Ben tanırım irşâd olan ağızı Köhlan diye satmasınlar yağızı Varıp şu âlemi kandırmasınlar Sanmayınız yâ hû pîr bâdesidir Sürmeli gözlerin hep sevdâsıdır!! Onların içtiği zap!- sirkesidir Beyhude vücûdu yandırmasınlar* Aşıklar okusun eylesin ezber Bu aşkın yoluna kurmasın senger Bir gün Celâlî'nin kellesi tenker Sonra köşelere sindirmesinler Hüsnün pertevinden bir peri gözler Ne görmüş ne görür ne görse gerek Mevlâ'm bir kuluna böyle güzellik Ne vermiş ne verir ne verse gerek Bülbülüm arzum var gonca feminde Feryadım artıyor seher deminde Ben teki âşıkın âhı seminde

www.sohbetican.com

Ne durmuş ne durur ne dursa gerek Vasfından âcizdir Celâli şeydâ O kadar öğmüş ki yaradan Huda Cemâli resminde bir beyt-i zîbâ Ne kurmuş ne kurar ne kursa gerek 6 Seni gören aklı zây'olur elbet Servi serin halka saye bağlamış Ne boyda ser çektin ey servi-kâmet Elif zülfün serin bâ'ya bağlamış Yanağın Tebârek Kasem süresi Er-Rahmân okunur cismin turası "Alleme'l-esmâ'da- ismin süresi İki "mim" bir "dal"ı "hâ'ya bağlamış Celâli sâildir kapında dilber Hüsnün pertevinden bir buse ister Dediler muteber bir delil göster Dedim hüccet "Ve'd-duhâ"ya bağlamış 7 Lâm-elif dersinde aşk ocağında Ben elif dedikçe dilim döndü mim Yedi kalem çalmış kudret bağında Kalemi "mim" imlâsı "mim" pendi "mim" O serv-i semendin öz otağında Yedi nâr beslemiş şâh dudağında Dört ırmak akıyor cânân bağında Çeşmesi "mim" gözesi "mim" bendi "mim" Çoktan âşık oldum ben o dilbere İsmin kitap ettim aldım ezbere İstedim Celâli yazam deftere Ülkesi "mim" durağı "mim" kendi "mim" 8

www.sohbetican.com

Arifler dilinde harf-i bismillah Seng-i hâre değse gül-anber eyler İler kime yetişse "Nasrun minallâh" "Lentebur" sırrına ol mazhar eyler Bülbül intizârı gül dîdârına Cân telef etmekte30 aşkın nârına "Yelakad kerremnâ" zülfü-sârına Bin bir makam gören bizi33 sevrevler Oldunsa Celâli bir ehl-i perde Sır verme Huda'dan gayrı bir ferde "Minrabbik"34 hitabı okunan yerde Er odur o şehri Kandehâr eyler 9 Ev bark etmek için3' tenli mereği Dizip koşmak için' tepir eleği Şu gavdan yaptığın tecir tereği Divân-ı Bâri'ye yadigâr götür Elinle ördüğün çöpür ağını Kâhan eylediğin42 kelem bağını Kaba! biçtiğimiz43 sap orağını Al ulu Tanrı'ya bergüzâr götür Yetim gömleğini diken iğneyi İler gün yal verdiğin topal ineği Ayran topladığın ak küleği Mahşer yığnağma sakla sar götür Üç kot arpa beş kor6 çavdar ekerdik Kesmük ekmeğine'8 hasret çekerdik Nâ-mertlere ağu merde şekerdik Sözünü tekrar et iftihar götür Ele kısmet balsa bize pay taştı Yokluktan derdimiz deryadan aştı Açlıkla'1 uğraşmak hayli savaştı Çektiğin mihnetten âh û zâr götür Yetim kalmış idin emzik tavında Gamla kavrulmuştun gençlik çağında Bir gül yeşertmedin vuslat halında Gönül yaraların36 beraber götür De ki Kadir Mevlâ'm bize ilişme

www.sohbetican.com

Dünyâda sızıyan çıbanı deşme Celâli Babadan sorup söyleşme Bu dertli çobandan bir selâm götür 10 Hûblar yığnak etmiş aşk dîvânında Karyeler kadrini kıymet ederler Bir nazm-ı gazelde I lindi sânında Ehl-i aşk olana minnet ederler Sanırsın tabiîn olmuş zamanı Anda âlimleri zahid Osmânı lmâm-ı Âzâm'ı Yusuf-ı Sâni Ledünnî ilmine hizmet ederler Adalet tahtında sultânı hanı Çin-Mâçin"'1 eşrafı hem hanedanı Sanırsın Mehdidir arz İsfahan'ı Rûh-ı Meryem ile sohbet ederler Özü çöl Bayburd'un iftiharıdır Şevket güftârınm Zülfikâr'ıdır Bu asrın Haydâr-ı şîridârıdır Halayık hışmından haşyet ederler Dertler devasının yazanı anda Hayâl iksirinin kazanı anda Küfr ile îmânın mizanı anda Bir kılı kırk yerden kısmet ederler Şat Fırat Ceyhun'dan ayrılmış âbı Zümrütten seçilmez asla türabı Bütün meh-piiresi hep şeyh ü şâbı Gedâya miskine himmet ederler Donanmış sahralar servi budağı Gülzânni açmış hep bahçe bağı Çığrışır bülbüller her seher çağı Feryâd-ı garîble kesret ederler Celâli bu tarih taşı Hindî'nin Hind'e bedel her kumaşı Hindî'nin Konağı aşçısı aşı Hindî'nin Cennette Rıdvan'ı hayran ederler

www.sohbetican.com

11 Ne dedim darıldın gözlerim nuru Bugünkü sitemin dünden ziyâde Çektin asumandan dehrin topunu Dehr ü zamanımda günden ziyâde Bugün hüsnün bağı elvanlaşıptır Hûblar yığnak edip imzâlaşıptır O çeşmin kevkebi noktalaşıptır Hurufat içinde "nün"dan ziyâde Demişsin Celâlî71 tanımaz dergâh Kimseye eylemez asla72 eyvallah Ben gönül camını kırmadım billâh Hiç kasem olur mu bundan ziyâde 12 Çekmiş gam kervanın7 yük tutmuş Leylâ Gözüne aldırmış pek ırakları Vardım ki oturmuş hicran köşküne Dağıtmış başından hep çırakları Mecnûn göz yaşına derya dedikçe Her katresi birden Mevlâ dedikçe Sevda çöllerinde Leylâ dedikçe Arşa direklenmiş76 aşk ocakları Bir söze aldattı7' şeydâyı Leylâ Yedi yıl bekletti sahrayı Leylâ Bilmezdi Celâli Leylâ'yı Leylâ Sevdadır kaynatan bu nifakları 13 Bir peri nigârın kamet içinde Nağme-yi bülbülden âvâze çekti Yekten kıyam etti gonca-dehânlar Bağladı safları namaza çekti Ceyş-i perçemin Bağdat ilinde Ordu çekmiş Hoy'a Revân kolunda Hefti-kişver şahı recâ yolunda Horasan erlerin Şirâz'a çekti

www.sohbetican.com

Bu bâbda erenler duaya hâzır İmâm-ı Celâli müezzin nazır Reva kıl hacetin ey Hızr-ı nazır Kirâmen kâtibin beyaza çekti 14 Yedi "hâ-mîm" yazmış nakkâş-ı billah Dolaşmış "Alleme'l-esmâ"ya zülfün Şevket ü sânına "tebârekallah" Karışmış Ayetü'l-kübrâya zülfün Kaşların bend etmiş şems û kameri Magripten maşrıka çekmiş kemeri Gözlerin her teki zulmat feneri Semi tutmuş berâttan Leylâ'ya zülfün "Nefahtü min ruhi dediği demde Hüsnün pertevini gördüm Adem'de Celâli kalmıştı ketm-i ademde El etti getirdi dünyâya zülfün 15 Kâf u Nûn sırrından bir bâğ bezenmiş O bağda bir gülün şeydâsıyım ben Yed-i kudret kalemiyle donanmış Reng-i ruhsârınm ihdasıyım ben Beni gören alsın benden bir hisse Gâhi nazm okurum kıssadan kıssa Gâhi meyhanede gâhi medrese Mekteb-i irfanın pervâsıyım ben Celâli destine badeler takın Kurb u civarımda eğlenme sakın Bahr ü limanımda dolaşma yakın Aşkın girdabının dalgasıyım ben 16 Boş gitme kuyuna kerem kıl sabâ "Lentebur" sırnndan bir bade götür Camı üftâdeler la'l-i lebinden

www.sohbetican.com

Doldur hezâr hezâr ziyâde götür Döşûr Çin mülkünden sultânı hanı Fes pâdişâhıyla Rumili sultânı Bütün Gürcistan'ı Nuşirevân'ı Divân-ı devlete piyade götür Bilirsin Celâli kerem şahıdır Burc-ı melâhatte şems ü mâhıdır Hûblar ülkesinin pâdişâhıdır Dur hâk-i payına ifâde götür 17 Beni götürdüler mekteb-i aşka Dersin elif-bâ'dan alsın dediler Mekteb-i irfanda gam alayında İki "mim" bir "hâ"yı bilsin dediler Seher vakti matem çeksin ağlasın Kendi neşteriyle88 bağrın dağlasın Zevrâk salsın yedi bahri zağlasın Yine bu dergâha gelsin dediler Her kimi görürse bir dîvân kursun Âşık olanlarla da'vâya dursun Zebânsız nutk eden bir "mim"den sorsun Hem ismin Celâli bulsun dediler 18 "Kâf" u "nûn" kalem ü defter açmadan Ben Şâh-ı Server'in nurunda idim "Ene'l-Hak" noktası levhe düşmeden On iki perdenin birinde91 idim Bir zaman evlendim nûr-ı Necef de Diyâr-ı ademde "Hâ" ile "Kâf'da "Elest" hitabında evvelki safda Üç harf beş noktanın birinde idim Ruhlar aşk meyinden bade süzende Halk-ı âlem alayların düzende Kimi "illâ" kimi "lâ"da gezende Hazret-i Adem'in sırrında idim

www.sohbetican.com

Bulak başlanm bekledim durdum Ben Halîlullah'ın nârını gördüm Nûh ile beraber Tûfân'a girdim Mûsâ Kelimullah Tür'unda idim Bir vîrân bahçede bir gül açıldım Ne derildim ne bittim ne saçıldım Kırk budaktan yedi daldan98 seçildim Celâli bu bâbda" derinde idim 19 Hicran kaleminde hasret-nâme var Evlen sabâ dur Allah'ı seversen Elim yetmez ayağımda dâme101 var Yakma canım bir Allah'ı seversen Sabâ bu nâmemi yadigâr götür Bir Tanrı selâmı bergüzâr götür Yedi kat yağlığa sakla sar götür Ser-tâcıma ver Allah'ı seversen Çarh-ı devrân Süleyman'a döne mi Ayrılık oklan deldi sinemi Ahmed'i Kâmil'i dertli ninemi Yegân yegân gör Allah'ı seversen Kâtib-i kudretin takdir ezelin Ezel taksimidir şâh-ı güzelin Uzatma Celâli nazm-ı gazelin Hatmen oku dur Allah'ı seversen 20 Sefer etmiş o şâh bâğ-ı İrem'den Var hâk-i payına kıyam dur nâme Terk-i edeb etme istikbâlinde Evvel has dur sonra selâm dur nâme Nâme sen gidince yüz yerde eğil Ayağın tozun öp geriye çekil El göğüste dîvânında söylegil Baş bırak boyun eğ nizâm dur nâme

www.sohbetican.com

Nâme sakın yahşi yaman danışma Hasret söyle Celâlî'den karışma Ne ferman çıkarsa al getir açma Sır verme yadlara haramdır nâme 21 Dostlar kıyam edin kalkın ayağa Adalet şahının fermanı geldi İstikbâl eyleyin durun selâma Serteser âlemin sultânı geldi Meclis ziynet bulsun şem'alar yansın Hizmet eden ehl-i diller uyansın Sakiler şâd olsun işret dolansın Gamı def etmenin zamanı geldi Belâ-yı kazadan kurtulmaz başın Gün-be-gûn yürekte artıyor cûşun Celâli yâd ile görülmez işin Bu dertli sinemin dermanı geldi 22 Gönül ne gezersin hân-ı harâbta Ser verir âşıklar sırn şây'olmaz Dökme yüz suyunu her ocaklıya Karga kirasından ankâ bay olmaz Seksen bin nesepli bizim mezhepli Doksan bin Mısırlı Şamlı Halepli Yüz bin sofu zâhid yüz bin mektepli Meyhanede bir sarhoşa tay olmaz Celâli sen özün12i öğme bezetme Gayri keşten sakın yardım gözetme Doğru derviş isen122 keşkül uzatma Hergiz elin hoşafından pay olmaz 23 Sabâ arz-ı hâlim subh u seherde

www.sohbetican.com

Şâh-ı Gürcistan'a verdin ne dedi Mısr-ı melahatte Yûsuf-ı sânı Hükm-i Süleyman'a verdin ne dedi Ah elinden yandı cesette canım Mûjgân oku değdi döküldü kanım Server-i Serdâr'a hâl perişanım O Nûşirevân'a verdin ne dedi Nerden aldın bu etvâr u edayı Ben alayım sana gelen kadâyı Celâli kapında olmuş gedâyî Vardın Adil Han'a dedin ne dedi 24 Nâme seni sevdiğime gönderem Ah elinden karalı git ağlı git Göz yaşından kalem çektim imlâya Yürek pare pare ciğer dağlı git Nâme sen gidince şâh divânına Bârekallah oku yârin sânına ki elin bûs et düş dâmânına Boynun bırak kolun biri bağlı git Devasız derdimin odur merhemi Gün-be-gün artıyor hasret veremi Desin Celalî de gözler göre mi Gama pervaneli gam şıralı git 25 Pertev-i kudretin ey dûrr-i yekta Kelâm-ı gevherin bahâlı derler O hüb cemâlini görmedim amma Kevkeb-i Dikerden ziyâlı derler Kim görmüş Vâmık u Azrâ'yı hani Leylâ Mecnûn Ferhat Şirin misâli O işve dâmenin Yusüf-ı sânî Seni Gül-endâm'ın140 misâli derler Cennet'ten mi çıktın ey işve-dâmen Ne boyda ser çekdin serv-i hırâmen Şâh-ı dilden değse gülbergi nâmen

www.sohbetican.com

Affolur idamdan cezalı derler Hatmi hoca okur âşık nâ-çârın Yok çiçekten olsa bir bahçe bârın Gül dîdânn görse bülbül-i zarın İsmine künyede kemâli derler Sen şâh-ı merdânsın mürüvvet eyle Benim için şaha bir minnet eyle Perişan hâlime merhamet eyle Bize de bir dertli Celâli derler 26 Gelin allâme-i asrın toyuna Arza durduk bugün dîvânımız var Harîr atlas hülle biçin boyuna "Fetahnâ" sırrını duyanımız var Hazâinin sır sandığın açanın Vâris-i enbiyâ kadri yücenin Nesli melek mâhi Hacı Hoca'nın Yoluna baş u cân koyanımız var Okuttu "elifi "dâl"a yetirdi Bizi zenbür gibi bala yetirdi Nice mâlsızlan mâla verirdi Lâ'li şarâbında gümânımız var Zeyid haber verdi "hâ" ile "kaftan Ehl-i kabâil geldi her taraftan Ehl-i irfan olan gelsin bu saftan Ism-i a'zam okur dekanımız var Sofu münkir olma pendimi nâgâh Habîb-i Kibriya'nındır bu dergâh "Elif" "nün" maddesinde öğmüş Allah Kelâmullah'a hod îmânımız var Sâkînin camlan hep doldu taştı Hakikat zevrâkı yelkenin açtı Sefinemiz sahil bahri dolaştı Ledünnî şehrine160 revanimiz var Okuttu tefsiri hem ilm-i âlet Yetişdi dersimiz buldu nihayet Dersim ebcedlendi durdu kitabet Bulak başlarında kalanımız var Hamdûlillah yüceldi âli sânı

www.sohbetican.com

Yüzünde okunur "Seb'a'l-mesâni" Mısr-ı melahatte Yûsuf-ı sânî Pây-ı dâmenine akanımız var Celâli aşkının Şat u Fırat'ı Bütün çeşmelerin kand-i nebatı Gelen ûftâdenin ehl-i hizmeti Hemen Mehdi çağı zamanımız var 27 Yine dem vaktidir sâkî mey doldur Bize muammayı bulsun dediler Gezerim arş u kürsü arz u semâyı Mecnün'a Leylâ'yı bulsun dediler "Cim" cemâlin "elif" "bâ"ya bağlamış " DaV'dan evvel "mim"i "hâ"ya bağlamış Üç harf ile beş noktaya bağlamış Ol şems-i162 gülzârı bulsun dediler İki meme bir bedenin dalıdır Amel yeşilidir imân alıdır Sen sanma ki cân cesedin mâlıdır Celâli nutfeyi bulsun dediler 28 Tükenmez aşk ile serencâmlarım Esti sabâ yine bir sadâ geldi Dolu kaldı elde cümle camlarım Dediler ki müjde reh-nümâ164 geldi Karabag'da mezat olmuştu zâtı Beş bin tümen şecereli berâtı Elma gözlü kız perçemli kır atı Fars pâdişâhından armağan geldi Hışma gelse leb ü dûrr-i dendânı Satmış Horasan'ı Hoy Dağıstan'ı Bütün İsfahan'ı Seki Şirvan'ı Keşmir û Şiraz'dan tuhfeler geldi Uyan hâb-ı nâzdan davran Celâli Seng-i sitemlere dayan

www.sohbetican.com

Celâli Türlü renkler ile boyan Celâli Gönüller uğrusu Mustafâ geldi 29 Bu fânî dünyâya benim diyenler Son deminde pişman olsa gerektir Yeşil atlas kutnu kumaş giyenler Soyunup da üryan olsa gerektir "Nahnû Kasemnâ'dan ayrılmış payın Bir günde170 çekerler çarhım yayın Tâc u tahtı elvan köşk ü sarayın Yıkılıp da viran olsa gerektir Sana davacıdır ehl ü ıyâlin Yarın mahşer günü ne olur hâlin Kimi yakan çeker kimi sakalın Çeşmin yaşı umman olsa gerektir Bir kuru dâvada olmuşsun sebâ Geceler subha dek çalarsın heba Şöhreti dillerde Celâli Baba Bu ad bize bühtan olsa gerektir 30 Aşk ile sararıp saht olan âşık Maşukun hâlinden yanmamış bilmez Maksudu Leylâ mı yoksa Mevlâ mı Nûş edûp cür'asın kanmamış bilmez Bakıp engüştere17- çekse kemanın Zerre ile kaynadırdı ummanın Süleyman tahtında dostu düşmanın Sadâret sadrından inmemiş bilmez Celâli bend etme kemter gedâyı "Sümmün bükmün" güş eylemez nidayı Bir keşıibân kemâl üzre Huda'yı Rûzigâr aksine dönmemiş bilmez

www.sohbetican.com

31 İl konmasın meskenime yurduma Alev almış gam-firâşım ondadır Hiç yanmasın avazıma virdime Ezel başta zehr û aşım ondadır Badeler yandıran aşk ocağıdır Bülbül eğlencesi gülsen bağıdır İflah etmez Koçkoyan'ı dağıdır Pervaneli misket175 taşın ondadır İbret alan gülşenime girmesin Dest uzatıp gonca femin dermesin Celalî darıma meyil vermesin Saçmalanmış âh âteşim ondadır 32 Ne şîrîn getirdin gül kokusunu İrem bağ Rıdvan'ı safa gelmişsin Sildi sabâ zülfün dîdem pusunu Yaralar Lokmân'ı safa gelmişsin Gök yüzünün kevâkib-i Ülker'i Hûblar ülkesinin şâh-ı serveri Gönüller uğrusu İrem dilberi Çin mülkünün hanı safa gelmişsin Elem gamı bizde yucalanıptır Hicran okunmakta hocalanıptır Gulâmın Celâli kocalanıpnr Beyim nev-civâmm safa gelmişsin 33 Bana kan kusturdu o kanlı zâlim Yahşi günlerimi yaman eyledi Sürür-ı sevdada hâlim perişan Gör nice kan ûzre bir kan eyledi Arzım ol divân-ı Gaffâr'a gitıi Bir yandan Ahmed-i Muhtâr'a gitti El yerde yüz yerde Settâr'a gitti Bâb-vilâyette şivân eyledi Bana ettikleri hercâyi geçti Ta Eyyûb'a gelen belâyı geçti Aktı dîdem yaşı deryayı geçti

www.sohbetican.com

Lâ-mekân mülkünde liman eyledi Yedi tamu söner âhımdır sönmez Yakar arşı kürsü başıboş dönmez Zevk ü şevk ehlinin sillesi yenmez Kaf dağın aşmağa karâr eyledi Ben mücrimin arz-ı hâli penâhım Divân-ı devletten buyruldu şahım Zincirden boşandı Celâli ahım Yaktı Tahsını'yı vîrân eyledi 34 Ah ettikçe arşa çıkar dumanım Hakk'ın dîvânına süzüldü gitti Vücûdumda üçyüz altmış damanın Kötü söz elinden bozuldu gitti Bülbül tutsak olmuş hicran elinden Yedi derya iki çeşme selinden Goncalar hep soldu baykuş elinden Ömrümün gülşeni bozuldu gitti Celâli vaz gelmiş hübluk nâmından Aşkın cûr'asınm ihtişamından İçtikçe badeler hoyrat camından Cesette bu canım bozuldu gitti 35 Her bir yüce dağı mesken eyleme Kış gelince tutar dumana seni Bağ bitirip anda mesken eyleme Katar bir gün rüzgâr borana seni Geçidin bulmadan her suyu geçme Dalgıç olmayınca bahre dolaşma Varıp her Kahraman ile uğraşma Ahir muhtaç eder Lokmân'a seni Bahrim aşka geldi tuttu dünyâyı Zincir mi zapteder azim deryayı Kurma kenarına köşkü sarayı Katresi döndürür ummana seni

www.sohbetican.com

Aşkım cûşa geldi tuttu ekvânı Dalga darplı geldi çekme kervanı Nûh çağıdır Cckîlî'nin devrânı Yol uğratma katar tüfâna seni 36 Sûfi kelâmında imlâyı devşir Hiç yaman danışma il incinmesin Sözü kantara çek zihninde pişir Yahşi danış ehl-i dil incinmesin Ah oduyla yanar gönül çırası Bir derttir "Ha" ile "Kafin arası Merhem kabul etmez dilin yarası Salma iki göze mil incinmesin Celâli dert ehli derdin ağlamış Kendi neşteriyle bağrın dağlamış İki çeşmin yedi bahre bağlamış Bir de sen bağlama sel incinmesin 37 Gelişin gösterir hicran ilinden Şikâyet etmeye benzer bu gidiş Taraksız tezgâhsız tüccar mâlından Ticâret etmeğe benzer bu gidiş Gâlibâ arz ettim mâh-ı semâyı Server-i cihanı dost-ı Huda'yı Ka'be-i üryanı beyt-i binayı İmaret etmeğe benzer bu gidiş Celâli olmuştur hasret düşkünü Yedi bahre perde çeker aşkını Adalet tahtında üryan köşkünü Nezâret etmeğe benzer bu gidiş 38 Muhabbet camına nail olanlar Ah elinden yana yana giderler

www.sohbetican.com

Sürûr-ı sevdada sâil olanlar Dest uzatır kerem-kâne giderler Anlar Horasanlı gam çerâğlıdır Dağıstan dâğıyla bağrı dağlıdır Karabağ uşağı Karabağlıdır Hublar şahı Âlişân'a giderler Derdimendler okur arz-ı hâlini Kâfiridir kalem tutmaz dalını Kadeh kulpu tutan bilir hâhnı Katre çekip bir ummana giderler Derd-i dilin sitemkâre söylenmez Çeker kanın bade çeker eğlenmez Sîne zahmı her tabîbten evlenmez Yâ Eflâtun yâ Lokmân'a giderler Celâl'ı bu sırrı bildir tez elden Hatmen oku bize bildir tez elden nlar meşkin ebcedlenmiş ezelden Kimi îmân kimi küfre giderler 39 Beni kınamayın Hakk'ı sevenler Rüzgâr esmeyince dal ırganır mı Küllî boş değildir aşka düşenler Katre düşmeyince sel uyanır mı Dil meftun olmazsa âşık yârine Yanar mı pervane şem'in nârına Ah u zâr çekmese Hak dîdârına Uyanıp hâbından su dolanır mı Öyle bir Leylâ'ya Mecnûn'um billâh İsminde okunur harf-i Bismillah Tutuştu her yanım hasbeten-li'llâh Mevlâ'yı zikreden kul kınanır mı Nice bir âlemin Perverdigârı Mevlâm her kuluna vermez bu kârı Gûn-be-gün artıyor bülbülün zârı Goncasız gülşene gül yamanır mı Buldu Celâli'yi Kırklar Yediler Erkânı öğretip hizmet verdiler Haşre dek bu çarhı çevir dediler

www.sohbetican.com

Sormadım ki buna kol dayanır mı 40 Durun ûftâdeler istikbâline Velayet tahtının sultânı geldi Dest uzadın lâl-i lebin balına "Ledûnnî" ilminin irfanı geldi Yanında bir bölük melek sımalar Gene esdi bize bâd-ı sabâlar Derd ehli derdine alsın devalar Hayât iksirinin Lokmanı geldi Döker dîde-i gamdan dürr-i nemler Kadeh peymâneler pür-câm-ı Cemler Yağar yağmur gibi seng-i sitemler Adûvler gürzünün kalkanı geldi Maârif serdârıdır özü anın Kand-i nebât-i a'lâ sözü anın Dü çeşme tüıîyâdır tozu anın Devasız derdlerin dermanı geldi Habîb-i Kibriya'nındır bu dergâh Kasem olsun inan vallahi billâh Neden münkir olalım Allah Allah Sultân-ı enbiyâ vârisi geldi Hamdülillâh eriştik nev-bahâra Açtı gonca femi gül vara vara Haber verin gene bülbûl-i zara Hakikat bağının bâğbânı geldi Celâli dur selâma gözle râhı Budur burc-ı felekin şems ü mâhı Tarîk-i Nakşî'nin pîri penâhı Elinde Gavis'Iik fermanı geldi 41 Aşkın dükkânında hayyât elinde Şemseli kaputun yakasıyım ben Hûblar yığnağında dilber belinde Bir altın kemerin takasıyım ben

www.sohbetican.com

Beyler için Horasan'da halıyım Lahorun alıyım Keşmir şalıyım Dağıstan'da ankâ tüccar mâlıyım Lâ-mekân şehrinin çuhasıyım ben Bizi otağına okudu pirler Muhabbet elinden dem çekererler Celâli sakisin kadeh sun derler Besbelli Mormoç'un sakasıyım ben 42 Seherdir bülbüller öter Gülfem açtı llbeğ llbeg Sabâlar şebnem dolusu Doldu taştı llbeğ llbeğ Hep açıldı meyhaneler Dem çekmede mestâneler Elvan elvan peymâneler Doldu taştı llbeğ llbeğ Şem'âlar düştü fânûsa Yokdur pervaneye buse Revân yolu Çıtanos'a Bugün düştü llbeg Ilbeg Celâli erkânın tanı Fâş etme sırr-ı Sübhân'ı Gene Leylâ'nın kervanı Geldi geçti llbeg lbeğ 43 Beni götürdüler dîvân-ı aşka Dediler gel ders-i diyanet oku "Elif" "nûn" maddesi sorsalar senden "Kâf" u "nûn" sırrından nihayet oku Gâhi nazargâh-ı beyt-i binadan Nûsha-i kübrâdan sun'-ı Huda'dan Gâhi medh ü sena bâd-ı sabâdan Nesl-i Melek mâh-ı risâlet oku Hüblar kabağında yoktur keramet

www.sohbetican.com

Sanki sahra cebel burc-ı felâket Celâli bunlara delildir elbet Ezel kâtibinden rivayet oku 44 Elveda günüdür şahım Dürr-i dendâııım merhaba Ben teki şeydâ bülbülüm Gonca dehânım merhaba llm ü irfandan bu gice Okuduk biz harf ü hece Gezdim bağlar nice nice Zülfü reyhanım merhaba Ol yedi deryayı gezdim Zebânsız imlâyı yazdım Üç harf bir noktadan sezdim Lebi mercanım merhaba Biri safi "sad" imlâsı Biri besmele'nin "bâ"sı Biri" elif-lâm"ın "râ"sı Gamz-ı müjgânım merhaba Ben Celâli derviş tekim Nice bir bu derdi çekim Han bakışlı Paşa Beg'im Şâh u Sultânım merhaba 45 Nedir bu sevdalar serde ilâhî Ben yanarım ağlayanım el oldu Hicran döşeğinde müşkil hâlim var Ağlamaktan dîdelerim kan oldu Kavim kardeş yüz çevirdi yanımdan Daha sormaz oldu ad u sânımdan O kadar usandım tadı canımdan Her bir günüm bana birer yıl oldu Sâkî son camından verdi zülâlim Kazındı defterim doldu zevalim

www.sohbetican.com

Gelsin o vefasız helâllaşalım Bugün Celâlî'ye gel ha gel oldu 46 Karadeniz olsa âşıkın aşkı Yüksektir yaylamız coşamaz burda Bir yiğit ne kadar kahraman olsa Karlı dağlar vardır aşamaz burda Lutf eyle sevdiğim sana yazıktır Sen bir dilbersin ki menendin yoktur Bâr veren ağacı ırlayan çoktur Keserler kökünden yaşamaz burda Gedânın vârisi beylerdir dersem Cenneti hacıya hocaya versem Yolun doğrusunu nâsa göstersem Derler ki Celâli yaşamaz burda 47 Kalk hâb-ı nazından gözet bağlan Gör nice gül açmış donadır bülbül Ah çeker her seher sonu çağlan Ah odundan sakın yana dur bülbül Sakiler mecliste dolandı yine Dem çeken âşıklar talandı yine Aşkın deryâlan bulandı yine Sebebi yeşil baş sunadır bülbül On bir ay matemin çilesi doldu Goncalann bağrı kızıl kan oldu Demişsin Celâli belâsın buldu Bugün bana yarın sanadır bülbül 48 Hazret-i Mevlâ'dan niyazım budur Pervaneler gibi nâra düşesin Dilerim derdine derman olmasın Gece gündüz âh u zara düşesin Taze fidan iken belin bükülsün Gözlerinden kanlı yaşlar dökülsün

www.sohbetican.com

Otuz iki dişin birden sökülsün Genç yaşında ihtiyara düşesin Taze fidan iken belin bükülsün Vücudun kuruyup canın çekilsin Tomurcuk güllerin sararıp solsun Şeyda bülbül gibi hara düşesin Ağlattın ahuyu sen dahi gülme Hayırlı murâdla ber-murâd olma Ölünce ahrette din iman bulma Yılanı çok bir mezara düşesin 49 Zulumat elinden pus aldı dağlar Mahmut bizim yerler kış mıdır şimdi Ölen öldü sen haber ver sağlardan Bilmem hayâl midir düş müdür şimdi Benlik edip Nemrûd Han'a uyanlar Firavun Şeddâd'ı geri koyanlar Uzak yerde kem haberim alanlar Ele kına yaksa borç mudur şimdi Celâli bülbülü bahçe bârını Susamı sünbülü ayva nârını Medrese mescidin çâr divârını Yıkıp vîrân eden hoş mudur şimdi 50 Ah elinden yandı cesette canım Bu ne derttir buna bir el katan yok Hicran oku değdi döküldü kanım Zevrâkımız aşk gölüne atan yok Geçti geçen günüm aklı karalı Yitirmişem han bakışlı maralı Yad avcı elinden gitti yaralı Tezmiş dağdan dağa varıp tutan yok Şahin pervâz edip çıktı elimden Şöhret Zülfikân düştü belimden Şat gözümden aksa Fırat dilimden

www.sohbetican.com

Elim elmas dökse alıp satan yok Soldu mor menekşe hep bahçe bârım Baykuş tek viranda nâle vü zarım Vücûdumda üç yüz altmış damarım Uyandı kan ağlar durup bakan yok Sönmez Celâlinin bu aşk atası Çekilmez badesi kaynamaz aşı Mahmut gelmez elde değildir başı Benim ile gam yükünü çatan yok 51 Gonca fem açmadan bozuldu bağlar Bu ne gülsen bu ne bahçe bu ne bâr Bülbûller çığrışır çeşmi kan ağlar Bu ne sûnbûl bu ne lâle bu ne zâr Mahmut bu gün ustasını değişti Bizden uğrun uğrun badeler içti Sefinesi hicran gölüne düştü Bu ne yağmur bu ne rüzgar bu ne kar Bana gam yutturdu zâti ezelden Aşkın ebcedledi çıktı tez elden Daha ders okumaz nazm-ı gazelden Bu ne namus bu ne gayret bu ne âr Terk-i vatan etmiş dönmez ebedî Dost bağından nâr getirdim yemedi Bir Allah'a ısmarladık demedi Bu ne yârân bu ne yoldaş bu ne yâr Sundu Celali'ye bir zehr-i âbı Bizde garîb kaldı aşkın kitabı Üç harf beş noktadan gördü hesabı Bu ne geliş bu ne gidiş bu ne kâr 52 Ömür kütah ettim bir bağ yitirdim Felek soldurmaya sazak edindi Geçti civan ömrüm döktüm gazelim Gören kan ağlayıp firak edindi

www.sohbetican.com

Kani ferah olsa dünya mâlına Sinek konmaz muhannetin balına Bülbül konmaz asla çalı dalına Beni bir açılmaz yaprak edindi Bir gün olur bu köşkümü yıkarlar Suyum ısıtmaya ocak yakarlar Eller tüylü fese püskül takarlar Bize boş kalpağı yasak edindi Bu dünyanın vardı kıyl ile kâli Anka bezirganım açmazam malı Gürgen kavı olmuş sefil Celâli Yıldırım demiri çakmak edindi 53 El-amân elinden fitne-i devrân Ab-ı kevser versem zehir aş derler Şat gözümden aksa Fırat dilimden Elim elmas dökse kara taş derler Gör nice danışır yahşi yamanı Aman Allah yok mu bunun imânı Her nerde çalınsa bir sâz kemanı Bu nasıl tecellî hep savaş derler Aşk ile âh edip kanım dökerim Kantar ile derd ü belâ çekerim Sultân Yâverî'nin harbin öğerim Celâlî sût-be-süt kızılbaş derler 54 Sunam hangi bağın ayva narısın Bahçeler rümmânı sen safa geldin Bendeki bülbülün gül ensârısın Gönlümün gülşeni sen safa geldin Revân ehli misin Nahcivanlı mı Karabağlı mısın Dağıstanlı mı Semerkant Kandehar Bedehsanlı mı Gürcistan reyhanı sen safa geldin Bir hâb-ı gaflette Üçler Yediler

www.sohbetican.com

Seni bana hekîm cerrah dediler Yaram göz göz olmuş bir tabîb diler Derdimin dermanı sen safa geldin Üç harf beş noktadan aldık hesabı Seni bize yazmış ezel kitabı Simden geri kaldır yüzden nikâbı Hanemin erkânı sen safa geldin Badeler nüş etmiş ehl-i dilim ben Şat Fırat Ceyhun'um nehr-i Nil'im ben Kimse bilmez ne revnakda gülüm ben Bağımın bâğbânı sen safa geldin Sakla Celâlî'yi gevher taş gibi Altun tasta od görmemiş aş gibi Parmağında hâtem yüzük kaş gibi Canım kurbân sana yâr safa geldin 55 Ağlama sevdiğim "el-hükmüli'llâh" Hak'tan bu keremdir her dem bulunmaz Bir nazar eylese ârif-i billâh Kan ağlar çeşminde şebnem bulunmaz Sizden evvel gam dolusun içmişim Ol yakasız gömleği ben biçmişim "lnnâ li'llâh" geçidinden geçmişim Aşıklarda böyle bir dem bulunmaz Han Behrâm'ı Gûl-endâm'ı görmedi Leylâ Mecnûn kabağında durmadı Ferhat Şîrîn için serin vermedi Zevk ü şevk ehline hem-dem bulunmaz 56 Göçümü kaldırdım yurttan Gelen ağlar geçen ağlar Elbet bir devasız dertten Dolan göz bir zaman ağlar Telli durnam kalktı çölden Yeşil başlı sunam gölden

www.sohbetican.com

Kuzusun alsalar elden Hayvan iken ceylan ağlar Neylerim gülşende gülüm Menekşe susam sümbülüm Uçurdum Hamdi bülbülüm Onuncun gözler kan ağlar Hani benim nevcivânım Canandan ayrıldı canım İlik damar çeker kanım Aman Allah aman ağlar Celâli bülbülün zarı Bizi ağlatma gel bari Hâfız'ın hıfz-ı tekrân Durmuş Hakk'a divân ağlar 57 Cânân diyarına cân feda kıldım Arz oldu divân-ı Gaffara gitti Hakikat dersinden icazet aldım Defterim Ahmed-i Muhtara gitti 0l bâğ-ı irem'den aldım payımı Cennet-i Rıdvan'a tuttum tayımı Her yiğit çekemez benim yayımı Avazım Haydar-ı Kerrâr'a gitti Simden gerü dersim harf ü hecedir Kesilmez okunur gündüz gecedir Erenler cümlesi bana hocadır Hamdi bülbül gibi gülzâra gitti 58 Gûlfemin açmadan har dolaşmadan Solmuş bahçe bârı Hamdi bülbülün Yâr elinden dolu bade içmeden Artmış nâle zârı Hamdi bülbülün Aşk ucundan nâra yanan Halil'dir Bin bir elif zülfü zara delildir Serfirâz'ı Gülfidân'ı melûldür Hani ayva nârı Hamdi bülbülün

www.sohbetican.com

Sağalır mı nâr-ı hicran yarası Hadengi zalimimin cisim paresi Her yanmda silâh hançer yarası Seni dal çınarı Hamdi bülbülün Arap at tavlada yaslı yaralı Elvan evde kan yaş döker maralı Harp âlâtı gamda sıra sıralı Hançer zülfikân Hamdi bülbülün Vasf-ı hâlim dilden dile gezdirin Son canım içmeğe şerbet ezdirin Tarih taşım Celalî'ye yazdırın Bağlar gül-i zârı Hamdi bülbülün 59 Gene revnaklandı-74 hüsn-i dîvânım Bu benim gidişim oyunbazlıktır Cihanı sarsıttı âh u figanım Bu benim gezişim sihirbazlıktır Ülfet ettik amma yaman çıkmazsa Ömrümün burcunu vurup yıkmazsa Her kim akramyla düşüp kalkmazsa Bu bir hayâsızlık utanmazlıktır "Kün fekân" şehrinde eylesem kasem Bilmem hangi gülde sünbülde dursam Şimdiki câhile yol budur desem Derler ki Celâli bu cânbâzlıktır 60 Ne de revnaklandı gamz-ı şikârın Özür dilemeğe iddiam vardır Şeriate tatbik edin kânunu Vücudu pareler bed-duâm vardır "Ene'l-Hak" sırnnı aldım mürşitten "Nahnu kasemnâ"dan hem mûcellîden Deryâ-yı ummandan bahr-i muhitten İmtihan olmağa iddiam vardır

www.sohbetican.com

Demişsin Celâli sevda ne gerek Sînem Mecnûn oldu Leylâ diyerek İskeleye çıksa beş gemi sinek On ordu kondurur bir kafam vardır 61 Yine hazan esdi bozuldu bağlar Ecel meydânında ordu kuruldu Lokman Hekim olsa bulamaz çâre "Lâ-yezâl" elinden ferman verildi Kudret kabzasının yoktur tertibi Takdîr kılıçları bozar tedbîri Omur saatinin koptu zinciri Akrep durdu pervanesi yoruldu Kâtip bir nâme yaz Hacı pedere Kerem kılsın razı olsun kadere Kurbân olam yüz sürdüğü hacere Hicran otağında Zahit vuruldu Her kimi görürse sorsun izlesin Doksan dokuz derdi bende yüzlesin Mahşer kurulanda beni gözlesin Yıldız akdi defterimiz dürtüldü Gamdaş ile297 mezarımı kaldırın Zemzem payım ahbaplara doldurun Arz-ı hâlim Celalîye bildirin Yîldız aktı defterimiz dürüldü 62 Gene bir derdim bin oldu Ağlamaktır işim benim Ecel oku yarasından Akar kanlı yaşım benim Zâhid'in rengi değişti Ecel deryasına düştü Sunalar bugün uçuştu Tek dolaşsın eşim benim Hani dertli menem gelin İki elim ele alın

www.sohbetican.com

Yaman oldu hâlim bilin Sönmez bu âteşim benim Kavim kardaşım ağlasın Döğünsün her bâr ağlasın Körpeler zâr zâr ağlasın Uzaktır gidişim benim İçmişim câm-ı ezeli Yanarım gündüz geceli Yıkılsın bari Gökçeli Zehirlendi aşım benim Devasız derde dûçârem Lokman gelse yoktur çârem Merhem kabul etmez yarem Sürmelendi kaşım benim Gel bari helâllaşalım Yakındır benim zevalim Celâli ye vasf-ı hâlim Desin kavim kardaş benim 63 Meta'ımdan alan alsın Dürrûn deryadan almışam Bugün aşkın pazarıdır Veren Mevlâ'dan almışam Zebânsız söyleyen dilden Seherlerde esen yelden Şat Fırat ü3û2 nehr-i Nil'den Gelen dalgadan almışam Salâtı farzı sünneti Dini îmânı gayreti Ceddi mezhebi milleti Açan künyeden almışam Gece zikrettiğim zaman Demesinler buna noksan Benim dersim tamâm doksan Dokuz esmadan almışam Celâli cemâlin cimdir Muradın elifle mimdir

www.sohbetican.com

Sorsalar mürşidin kimdir Hızır Baba'dan almışam 64 Arap at altında melek donlu yâr Gene bir kazayı çöllemiş gelir Elinde Zülfikâr kabzalar kanlı Bağdad'ı Basra'yı çöllemiş gelir Yaktı Çin mülkünü yıktı Revân'ı Oka tuttu Dağıstan'ı İran'ı Kandehar şehrine salmış talanı Belh'i Buhara'yı çöllemiş gelir Nice pâdişâhlar kuşanmış tacı Sedd-i İskender'den aldı haracı Ya destur Celâlî'ya ver yol bacı Büsbütün dünyayı çöllemiş gelir 65 Güzelliğnen mağrur olma sevdiğim Geçer bu güzellik pişman olursun Kuşanma sıfat-ı Hak libâsına Binbir adlı şaha düşman olursun "Yevme yenfeu"nun yamandır dalı Bilirsin benliğin nic'olur hâli Ayaklar altında zerre misâli Dört yana baktıkça hayran olursun Çeşmin yaşın dök dâmene sel gibi Baş bırak da eğil şaha kul gibi Celâli sırrını sakla gül gibi Velayet tahtına sultân olursun 66 Elestû bezminde künh-i zâtında Pür-nûr cemâline vurgunum hocam Bu dünyâ fânidir zerri ülfette Dem-i devrânına vurgunum hocam

www.sohbetican.com

Üçyüz altmış altı damar şahlanır Abdal olan hû çekerek dolanır Nev-bâhar çağında seller bulanır Daha nevresteyim durgunum hocam Bu hâl-i zâr böyle kaddimi büker Dîdemde damarım etek el döker Daima Celâli böyle hû çeker Kurudu dil damak yorgunum hocam 67 Hakikat bülbülü şâh-ı hilâfet Hamduli'llâh nâr-ı fâni değildir Doksan bin kelime yüz bin hurufat Bin bir nokta hiç bir yanı değildir Arif kanın içer sofu içemez Darılmaz gulâmı kolan geçemez A'lâyı ednâyı asla seçemez Mürşid-i kâmilin sânı değildir Uzatma Celâli erkânın tanı Ali Veli Yakûb Yûsuf Kenan'ı Bu aşkın sürürü hasbi kurbânı Yalınız onların canı değildir 68 Elif zülfüsârı Koçan-zâdeler 0l bâğ-ı noktaya İrem demişler "Velekad kerremna" bağında bir gül Subh u seher çağı İrem demişler Türlü türlü renkte hâb-ı havalem Eflâke ser çekti feryâdu nâlem Şebnemin aldıkça gülşen-i âlem Andelib zarını görem demişler Bir katredir servi kaddim dal eden Hublar yığnağına beni mâl eden Muhabbet camını dest-i Ali'den Gelsin Celâli'ye. verem demişler

www.sohbetican.com

69 Süfi nâle çeker sûret-i Hak'tan Aceb semt-i yâre üftâde midir Hele bir haber ver ahd-i misâktan Bilmez ki lâ'da mı illâ'da mıdır Harabı derdine devalar ister Her taşı cevherden binalar ister Servi-kadd ü melek-simâlar ister Bilmez âzâde mi rü'yâda mıdır Günde bin hayâl-i ham alıp satar Sedir baş olanda safâsı artar Celâli kûfr ile îmânı tartar Sormaz ki gedâ mı şehzade midir 70 Kâtip bir nâme yaz o bî-vefâya Bülbülün hâlini gülzâre sorsun Nûş etsin şebnemin "Kâlu belâ"dan "Ene'1-Hak" sırnnı o yâre sorsun Hakikat bahrine keştibân olsun Mekteb-i irfanda ârifân olsun İki şâh beyninde tercüman olsun Arasın derdine bir çâre sorsun Celâli rümûzu bâ'dan arasın Üç harf ile beş noktadan arasın Okusun da muammadan arasın Perdeyi kaldırsın dildâre sorsun 71 Pervaneyim aşk oduna dağlandım Alışıp yanmağa hacet kalmadı Döküp al yeşili kara bağlandım Vasf-i hâlim nedir bilen olmadı Yedi yıl çekmişem döşek acısın Derler ki dur gitme Emir Hacı'sın Düşmanım şâd olsun dostlar acısın Sılaya dönmeğe destim olmadı

www.sohbetican.com

Ka'be kapısında düştüm meledim Yeri göğü yaradandan diledim Ecel okun al kanıma buladım Lokman bu derdime çâre bilmedi Körpelerim hasret çeksin ağlasın Göz yaşların yüze döksün ağlasın Taş alıp bagnnı döğsün ağlasın Desin eller geldi Hacı'm gelmedi Birikip de firak aşım yesinler Zemzemim dağıtıp kara giysinler Vasf-i hâlim Celâli'ye desinler Arzum aldım ahdi yanım dolmadı 72 Gonca mı maksûdun dost mu muradın Bülbül seherlerde niçin ağlarsın Garip gecelerde feryâd edersin Ümidim gülşende eylersin nida Yandırdı derûnum bülbûl-i şeydâ Sen de mi olmuşsun dostundan cüda Bülbül seherlerde niçin ötersin Garip gecelerde feryâd edersin Cânân illerinden haber mi aldın Ah-ı hasretinle ciğerim deldin Mevlâ'nın aşkından deli mi oldun Bülbül seherlerde niçin ötersin Garip gecelerde feryâd edersin Celâli hayrette kalan bî-çâre Vâkıf-ı esrar olan demez ağyâre Sende mi müştaksın Cemâl-i yâre Bülbül seherlerde niçin ağlarsın Garip gecelerde feryâd edersin 73 Çıkmış gülsen bahçesinden Mâh-ı mir'âta bak geldi İrem bağının Rıdvan'ı Çeşmi akıtarak geldi

www.sohbetican.com

Döşürmûş gül deste deste Bülbül görse olur haste Gamz-ı bigâne sermeste Av ok ata ata geldi Âşıkı odlara yakan Dağıstan'dan bana bakan Geçer aşka kolun takan Bak Şât u Fırat'a geldi Çin ü Maçin'dir otağı Semerkant'ta her dağı Alıp gitme Karabağ'ı Hepsin sata sata geldi Celali'ye. davet açan Rengi boz badeler içen Lebinden la'l-i zâr saçan Binmiş kır ata da geldi 74 Kâf u nûn sırrından açtım gözümü Coşan coşsun kaynayanlar kaynasın Arz-ı hâk üstüne serdim yüzümü Basan bassın çığnayanlar çığnasın Bana o Hak için verildi i'lâm Bî-dîdâr üstüne kuruldu binam Düşmanın gürzüne kal'adır sînem Vuran vursun sınayanlar sınasın Nideyim âlemde devleti mâlı Görünür toyluğum devr ü zamanı Medet Mevlâ'm medet yanar Celâli Bilen bilsin kınayanlar kınasın 75 Metaımdan alan gelsin Ben dervişân irisiyem Derûnundan tefsir kılın Ben sırf kulun perîsiyem Dilbere vurgun değilem

www.sohbetican.com

Her söze durgun değilem Usanmış yorgun değilem Ehl-i diller çağrısıyam Gelen seyrâna getirsin Alan irfana götürsün Bulan kurbâna yetirsin Halîlullâh sürüsüyem Celâli derler dîvâne Aşk ile geldim cihâna Bin bir isimli Sübhân'a Hû çekmenin borçlusuyam 76 Ayâ taht-ı Risâlet pâdişâhı Gelir etrâfına çok bî-nevâlar Keremler ikliminin şulegâhı Kapında af olur cürm ü hatâlar Huda'nın "Levlâke" fermanı sende "Fetahnâ" seyfinin meydânı sende Devasız dertlerin dermanı sende Gelen bîmâreve al ver devalar Bularda aşikârım mahremi var Sadârette Süleyman erhami var Elif-bâ dersinin bir hem-demi var Anın'çündûr sana bunca revalar Dü-çeşmim dâmen ü payında bister Cemâlin Kabe'sin uşşâka göster Şarâb-ı la'linden devasın ister Kulun Celâli tek çok mübtelâlar 77 Bülbül-i nazm-ı gazelim "Yâ Hû" diyen putperestim Kâfir-i asl û ezelim "Yâ Hû" diyen putperestim Aşkın safâsında mâhım Semâya dayandı ahım

www.sohbetican.com

Ne Nebim var ne Allah'ım "Yâ Hû" diyen putperestim Dünya gencine karışmam Her üstada söz danışmam Namaz ehliyle konuşmam "Yâ Hû" diyen putperestim Bir perî-peyker damamın Arzumânend-i Revân'ım Ne dinim var ne îmânım "Yâ Hû" diyen putperestim Ben Celâli nazm-ı gûlzâr Bülbül gülzâr içre güzâr Ne Allah'ım ne nebim var "Yâ Hû" diyen putperestim 78 Yine âşık-ı nâ-çârm unuttu Acep kimdir bugün hem-râh-ı Leylî Cünûnum şöhreti dünyâyı tuttu Tükettim çeke çeke âh-ı Leylî Görem kimdir bu dem meyhanelerde Benim tek mest olan mestânelerde Cemâlin şem'ine pervanelerde Yanan var mı böyle bir dahi Leylî Beni her kim sana âkil demişse Demiştir belli bir câhil demişse Benim Leylîye mukabil demişse Galat etmiş vallah billahi Leylî Celâli bülbül-i zar oku derler Hem ezber eyle tekrar oku derler Nere gitsem gel eş'âr oku derler Sanırım oradır dergâh-ı Leylî 79 Nedir bu çektiğim kahr û sitemler Daha derd olur mu bundan ziyâde Yay oklara hedef ettim sinemi Hiç yara olur mu bundan ziyâde

www.sohbetican.com

Bizi zemmediyor hısım akraba Bir arz-ı hâl verdim Ulu Dergâh'a Eğer arz-ı hâlim ererse Şah'a O da'vâyı görür benden ziyâde Celâli Mevlâ'ya doğrudur özü Kimi kurban dersem kem verir sözü Korkarım rüyada gizlerim izi Nedamet olur mu bundan ziyâde 80 Karşı yatan ulu dağlar Kar tutar bellerin senin Yazın kışın belli olmaz Sert eser yellerin senin Suyun bir kumsaldan kaynar İner düz ovayı boylar Şarıl şarıl akar çağlar Serindir sellerin senin Çiğdemin menekşen kokar Güzeller göğsüne takar İçinde sunalar oynar Derindir göllerin senin Dağın çiçekle dolmasın Umarım yaylan olmasın Yad ilden avcı gelmesin Bağlansın yolların senin Celâli der tuzak kurdun Pusularda sindin durdun Yalısı yerden yaman vurdun Kırılsın ellerin senin 81 Kel Tohlu'nun hali yaman Gözünü bürümüş duman Yaz olanda çayır çimen Gezer zavallı zavallı

www.sohbetican.com

82 Meleşir koyunlar gelmez kuzusu Oynadı yerinden koptu yazısı Kenarda köşede kaldı bazısı Baba oğlun Hakk'a emânet etti Sırma saçlarım tarayıp örme Geldi Devre dağı kaç aman durma Güzeller sultânı Gûlşan'ı sorma Dârûden bekaya azimet etti 83 Sofi sorma bana hikmet dersini Küllü vemâfihâ verâsı yedi Danış erbabına kürre dersini Zemin ü âsumân arası yedi Arş u Kurs ü Levh ü Kalem cinânı Yetmiş bin perdedir Seb'a'l-Mesâni Keşf-i nikâb olur seyreden anı Kâf u nün sırrının arası yedi Celâli bu sözü sezdi ebcetten Bir bade sundular "Fenfeceretten" Sultan-ı kevneyne inen hüccetten Altı bin mizanın darası yedi 84 Vardım seyrân ettim Hanzer elini Al döşenmiş şen konağı beylerin Dudusu kumrusu firkatli öter Müzeyyendir bahçe bağı beylerin 85 Ne güzel nakşetmiş nakkâş-ı billah Dolaşmış "allame'l-esmâ"ya zülfün Şevket ü sânına tebârekallah Karışmış nüsha-i kübrâya zülfün

www.sohbetican.com

Kaşların bend etmiş şems ü kameri Magribden maşrıka çekmiş kemeri Gözlerin her teki zulmet feneri Şem' tutmuş berattan Leylâ'ya zülfün "Nefahtü min ruhi" dediği demde Hüsnün pertevini gördüm Ademde Celâli kalmıştı ketm-i ademde El etti getirdi dünyâya zülfün 86 Çün "kâf" ile ''nun"dan göz açtı âlem İki "mim" bir "ha"ya dal keman oldu "Alleme'l-Esmâ"ya gelmezden Adem Huzür-ı divânda bir divân oldu Ahir bu dâvada saf u saf olduk Elestü Bezmi'nde istinaf olduk Celâli biz orda bir taraf olduk Herkese Huda'dan bir ihsan oldu 87 Yine aziz bayram günleri geldi Görünce donanır otağ-ı Leylî Dolandı sâkîler badeler doldu Aceb kimler ola konağ-ı Leylî Kabul etse özüm Hak'tan dilerdim Benem kurbân-ı Leylî der melerdim Kızıl kanıma hançerin bilerdim Öz eliyle çekse bıçağı Leylî Bes böyle tecellî böyle kaderdir Ben ki kan ağlarım ol bî-haberdir Mecnûn sahralara düşmüş kamerdir Gece gündüz yanan çerâğ-ı Leylî Okların zahmına tahammül yermez Efradın sağ değil Lokman el vurmaz Fırsant zayi olmaz semâda durmaz Gönlüm evindedir durağ-ı Leylî

www.sohbetican.com

Elinde bülbülün gülzâra koymaz Sinemde delmedik bir yara koymaz Beni bend eylemiş bir kâra koymaz Celâli gönlümde tuzâğ-ı Leylî 88 Ah elinden kime gidem şekvaya Usandım bu dağda bahçevanlıktan Temenna eyledim ednâ a'lâya Gözüm açılmadı perişanlıktan Mecnûn tek meskenim çöller ovalar Murgları serimde yaptı yuvalar Bir elim mihnet-i Leylî kovalar Bir elim dem çeker denişânlıktan Kan ağlar Celâli bir dem gülmedi Çeşmim gubânnı kimse silmedi Çok beylere vardım imdat olmadı Kurtulmadık gitdi sergerdânlıktan 89 Hüsnün diyarında ey çeşmi hünkâr Durmayan âh çeker duran âh çeker Halet boş değildir bunda bir iş var Görmeyen âh çeker gören âh çeker Dedim dest uzatma hûblar bağına Tahammül yeter mi müjgân dağına Nevadan dem çekip aşk ocağına Girmeyen âh çeker giren âh çeker Celâli Mecnûn'um Hû Leylî Leylî Cünûnum şöhreti dağıldı hayli Sen teki bedr ise cihanda meyli Vermeyen el çeker veren el çeker 90 Ey sâkî sala ver badeler takın Ehl-i aşk olana ezan vaktidir

www.sohbetican.com

Kurb u civarında eğlenme sakın Âteş-i aşkımın sûzân vaktidir Terk-i mescit meyhaneler döşendi Mest olanlar zircirinden boşandı Çarh-ı devrân bize hançer kuşandı Yine çok olaylar bozan vaktidir Celâli nev-bahâr çağlan geçti Görünce andelib feryada düştü Gonca gül dermenin devri savuştu Cihan bağlarının hazan vaktidir 91 Gâhi bülbül gibi goncaya meftun Gâhi sahralarda Leylî'ye Mecnûn Sürür-ı sevdadır bizlere kanun Böyledir her şeyden icazetimiz Celâli dersimiz nazm-ı gazeldir Ezel taksiminde meşk-i ezeldir Aşk ocağın yandıran bir güzeldir Anınçün tükenmiş nedametimiz 92 Gönül gel benden al pendin Elin çek dil-rûbâlardan Sakınmaz âşık-ı billâh Hezâr derd û belâlardan Bu ne sevda peri-peyker Beni kıldın sana nöker Ânımdan kevkeb-i Ülker Döküldü hep semâlardan Yâr olmaz aşka yanmazsın Acep hiç mi uyanmazsın Ne buldun kim usanmazsın Bu cevr ü cefâlardan Gözler, gamze-i pekândır Şarâbı rüh ceset candır Ahir çok kavgadır kandır

www.sohbetican.com

Dedim geç bu hevâlardan Celâli mey çekip sunma Uçup daldan dala konma Cihanda hiç vefa umma Vefasız âşinâlardan 93 Sitemkâr yârı görünce Dutam dest ü dehâmndan Görem ol bî-vefâ nice Cüda düşmüş vatanından Bir âteş yaktı kim sönmez Bu hicran seli hiç dinmez Ben dönerim gönül dönmez Boyu serv-i revânmdan Ben ol gülşende gül kırdım Nazargâhın bülbül gördüm Beni zemmeyleyen merdüm Sakınmaz mı imanından Şarâbın içmesin bilmez Varından geçmesin bilmez Ateşe düşmesin bilmez Bunun yahşi yamanından Celâli gam hezâr oldu Vücûdum şehrini aldı Zemin ü âsumân doldu Benim ahım dumanından 94 Bugün mekteb-i irfanda O dergâhta duran kimdir Cür'alar camlar bellisiz Dolduran kim veren kimdir Benimle her seher çağdan Çekip gam leşkerin sağdan Geçip Gence Karabağ'dan Semerkand'ı soran kimdir

www.sohbetican.com

Kişverle Seki Şirvan'ı Çin mülkün mülk-i İran'ı Hoy, Dağıstan, Horasan'ı Talan edip vuran kimdir Okların Rûm'a döndürdü Habeşistan'a gönderdi Arabistan'ı söndürdü Bu kavgayı kuran kimdir Gör ol kan çeşmi cellâdı Demiş Celâli berbâdı Yıkıptır il il Bağdâd'ı Beni onda gören kimdir 95 Gönül zikreyle Mevlâ'yı Bu dersin ihtidasından Halayık nutka gelmiştir Cenâb-ı Kibriya'sından Görenler nûr-ı Gaffâr'ı Çeker bülbül gibi zarı Okurlar medh-i gûlzârı Resûl-i Enbiyâ'sından …… doğdu ol sultân Donandı nûr ile cihan Ebubekir, Ömer, Osman Aliyyü'l-Murtazâ'sından Ol hurşid mâh-ı dil-server Yanında çâre-sâz derler Sanasın kevkeb-i Ülker Ziya vermiş semâsından Gör ol sultânı yaverler Kılına kan içen erler Ona cân feda ederler Hiç ayrılmaz rızâsından O şahın şahsına varmış Gelince bir divân kurmuş Ne kim görmüş haber vermiş Bu âlem intihasından

www.sohbetican.com

Görenler irşâd olmuştur Okumuş ûstâd olmuştur Cihan hep âbâd olmuştur O bedrin gül simasından Şu vakit kim nikâb açtı Sanemler sarsılıp düştü Niceler cür'a câm içti O şahın mehlikâsmdan Celâli dur figân eyle Gece gündüz şivân eyle Gözünden kan revân eyle Elin çek mâsivâsından 96 Bir çeşmi hünkârın medhin okurum Zulumât mülkünün şem'-çırâsıdır Âl-i Osman sandığı …….. Elif mim diyarı Hart ovasıdır Kavga günü …….. bir alaya Leşken dayandı Kızılelma'ya ….. ismini yazan imlâya İki "mim" bir"ha", "dal" sırasıdır Görenler zaptetmiş ol kaşı mihrâb Hüsnün pertevinden gün çeker hicâb Kudret çeşmesiyle dönen âsiyâb Ben teki çokların kan pahasıdır Sefer etmiş Rûm'dan serv-i sîmîne Firengi ….. kırk bin tümene Haraca bağlamış dönmüş Yemen'e Haydar-ı Kerrâr'ın perverdâsıdır Horasan erleri örtmüş tacını Acem diyarından almış bacını istemiş Celâli ben duacını Hârâbat ehlinin mübtelâsıdır 97 Hicran köşesine tuttuk rotayı Günbegün artmada harâb-ı temmet Bize bu tecellî "Kâlü Belâ'"dan

www.sohbetican.com

Yazılmış besbelli kitâb-ı temmet 98 Aşkın kervanım düzüp bezettim Altı ay oldu ki yolun gözettim Rüyamda görmüştüm seni benzettim Hakikat sadıksın Baba Sümmânî 99 Elif Allah'ın kânı Be Bağdad'dır mekânı Te Tanrı'nın aslanı Abdûlkâdir Geylânî Se sabittir sözünde Cim cemâli yüzünde Ha hayâtı aynında Abdûlkâdir Geylânî Hı Huda'nın yapısı Dal diyanet kapısı Zal zelilin tapısı Abdûlkâdir Geylânî Ra rahmi gayet çoktur Ze ziyâde uludur Sin sefinem doludur Abdûlkâdir Geylânî Şın şeriat envân Sad safânm serdârı Dad ……. Abdülkâdir Geylânî Ti tarikat envân Zı zahirdir burhanı Ayın aşkın irfanı Abdülkâdir Geylânî Gayın gayet fikri çok Fe fenada fikri yok Kaf kuvvette özü tok Abdülkâdir Geylânî

www.sohbetican.com

Kâf keramettir işi Lam lâtiftir cünbüşü Mim muhabbet denişi Abdülkâdir Geylânî Nun nazîri yok anın Vav vücûdu zamanın He himmeti cihanın Abdülkâdir Geylânî Lâmeliftir mekânı Ye yok durur nişanı Bu tarikin sultânı Abdülkâdir Geylânî 100 iniş inende ırgalar Yokuş dönende yorgalar Müjdeler olsun kargalar Yattı da kalkmaz kır oğlan Otlar Bayburd'un otunu Kelkit'e dönmüş götünü Kargalar yemez etini Yattı da kalkmaz kır oğlan Seksen yaşında tay gibi Nalları parlar ay gibi Kaburgaları yay gibi Yattı da kalkmaz kır oğlan İçemez suyun sazını Yemez arpanın azını Hınzaverek mazını Yattı da kalkmaz kır oğlan 101 AY-GÖNDESTANI Ay ile gün dil çengine durdular Güneş der ki ben veririm ziyayı On iki kuleden tîg gösterende Hep garrâ eylerim kamu dünyâyı

www.sohbetican.com

Ay der ki gel canım düşme inada Üstümüzde hâzır nazır ol Huda Çırâğımsın benden geldin âbâda Böyle benlik ile görme dâvayı Güneş der ki edeb erkânın tanı Ne güne çırak ettin sen beni Gel bakam şahidin isbâtın hani Beyhude kendine verme payeyi Ay der ki ol Hakk'ın fermam geldi Cebrail kanadıyla alnımı sildi Nice bin hezârân nurumdan aldı Bakmaz mısın yüzümdeki karaya Güneş der ki sende çarhın durağı Boynumdan kesilmez torbanın bağı Her bir şer işlerin sensin yatağı Zulmetin tûfânı alır semân Ay der ki neşterin suçu bendedir Üçlerin Beşlerin vechi bendedir Beş vakit namazın üçü bendedir Zâhidler cehr ile okur imlâyı Gün der ki alâmet hep sende olur Sofular aldanır zikrinden kalır Abdestli yollarım cenabet gelir Nice bir edersin sen bu rüsvâyı Ay der ki bu hüner sende var mıdır Adet midir töhmet midir âr mıdır Mevlâ'nın emridir ayıp kâr mıdır Kavuşturanı o Mecnün'a Leylâ'yı Güneş der ki ben binende atımı Zer dağıtıp sevindireni yetimi Yetmiş iki millet söyler medhimi Lâhorî şal kuşatıram semâyı Ay der ki şol şehr-i sıyâm bendedir On bir ay içinde sultân bendedir Leyl-i Kadir aziz bayram bendedir Hakk'a tâlib olan verir salayı Güneş der ki ben kılanda işaret Gün-be-gûn kemâle gelir nebatat Cümle çiçeklere verir nezâket Al yeşile gark eylerim sahrayı

www.sohbetican.com

Ay der ki bendedir gaflet bârları Dünyâya taptırmam tamahkârları Mehenge vururam cevherdârları Fark ederim şem'a yanan şeydâyı Güneş der ki ben sahrada bir gülüm Gül dalında öten şakır bülbülüm Senin gibi hiç hilebaz değilim Mansıba vetirem yoksulu bayı Ay der ki elverir bu cevr ü cefâ Bende doğdu Fahr-i Alem Mustafâ Edeb elde iken geri dur yoksa Kurarım başına ceng ü kavgayı Güneş der ki çâr yanım yay ile oktur Kargı mızrak süngü sancağım çoktur Cihanı dolansan siperim yoktur Getirem başına türlü belâyı Ay der ki bu kadar varma ileri Beş yüz bin ordu yıldız askeri Dâmânımdan gösteririm neşteri Kanın bulandırır yedi deryayı Güneş der ki tığlarım burca düzülür Askerin hıradır tutmaz ezilir Su görünür teyemmümler bozulur Sana öğretirim "lâ"yı "illâ"yı Ay der ki imdadım yetirir Allah Ölünceye kadar çalarım billah Usta çırağına etmez eyvallah Sana ben vermişim rütbe payeyi Gün der ki "es-sulhü seyyidi'l-ahkâm" Ne sensiz ne bensiz olur subh ü şâm Sana baş eymezdim hasıl-ı kelâm Pek yüce kapıya kıldın şekvayı Ay der ki deveden büyük fil vardır Bizleri halkeden Ganî Settâr'dır Aslımız kardaştır nurumuz birdir İnanmazsan yoklatalım künyeyi Gün der ki bilmedim gel barışalım Ay der ki efendim helâllaşalım Gün der ki hâl hatır sor konuşalım

www.sohbetican.com

Ay der ki edelim hamd ü senayı Hamdülillah sana ey Ganî Sübhân Ay ile gün barıştılar bî-gümân Dîdârın arzular Celâli üryan İster bu derdine senden devayı 102 TORTUM DESTANI Cilvesi tükenmez Perverdigâr'ın Yahşi günlerimiz yamana gitti Çekti Kûh-ı Kaftan Tortum damarın Yüz altmış nüfusla kaç hâne gitti Küh-ı cebel destur aldı pirinden Kudret tığı değdi koptu yerinden Bilmem cân u cânân hep birbirinden Ayrı düştü yoksa yan yana gitti O dem sefer etti Cebel-i Billâh Okudu kâmiller fazl-ı bismillah Halayık çığrışır el-amân Allah Sanki Nûh devridir Tufân'a gitti Cumadan çıkdıkta" kavim kardaşlar Horasan döşeli binalar taşlar Kuzu bûryân ile baharlı aşlar Bir anda hâk ile yeksana gitti Medrese mescitler beyt-i binalar Nice servi-kamet melek-simâlar Davudi sadâlar şîrîn edalar Her biri bedelsiz bir yana gitti Yıkılmış Hınzörük toprağı kanlı Aradık bulmadık bir dane canlı Nevreste güzeller taze nişanlı Kanlı duvağıyla dîvâna gitti Celâli bu dertten ziyâdemiz var Ehl-i aşk olana ifâdemiz var Yirmi dört nefer de piyademiz var Bilmeyiz onlar da ne yana gitti

www.sohbetican.com

103 Bir şîrîn hikâyet geldi hatıra Om vasfetmenin geldi zamanı Şehiryutan-zâde Hüseyin Yaver Kalos Ağa ile kavga destanı Komisyon meclisi nüfus yazarken Divân-ı devlete defter düzerken Kasabayı köyü kendi gezerken Hığm'da kurdular kalem dîvânı Esmaya vurdukça defter kitabet Kalos etvâr aldı her gün her saat Sedir baş olmayı eyledi âdet Danışmağa durdu yahşi yamanı Ukbe kadı gibi çoğa az dedi Öküze keçi tavuğa kaz dedi Dasni guros dasni diga yaz dedi Hüseyin Yaver'in sıkıldı canı Dedi ulan Kalos küfrü bezetme Her mekânda sedir başı gözetme Bir söyle bir dinle ürme uzatma Kalkar güldürürüm dostu düşmanı Bugün dem vaktidir mestâne çoktur Sana danışmanın zamanı yoktur Yakın bir haşredek mesnedin b.ktur Senin'çûn taşırım kılıç kalkanı Kalos'un gözleri dönmeye durdu Şâfi iti gibi azdı kudurdu Dedi devlet bize bir nizâm kurdu İslâm'dan ayırmaz Hrıstiyân'ı Hüseyin der dostum bûnyâd eylese Günde yüz bin kanun icâd eylese Toptan bu cihanı âbâd eylese Size üçün biri olur ihsanı Sazendeler mey dîvânı kursalar Mestâneler bu dîvânda dursalar Senin öz vatanın benden sorsalar Meydân başı bir de kasap dükkânı Kalos dedi ulan Nahcivân kurdu Devlet maskarası millet züğürdü Kasap dükkânında beni kim gördü Sen gibi gözetmem yağlı yavanı

www.sohbetican.com

Hüseyin Yâver'in teprendi saçı Kattı karıştırdı haçı haracı Elin attı raftan kaptı kırbacı Kalos'un dalında saydı doksanı Yekten kıyam etti meclis çerisi Hüseyin Yaveri tuttu birisi O zaman Kalos'un koptu gerisi Ermenice saydı yüz bin ruhbanı Kalos düşer makatlara sarılır Hüseyin Yâver'e şahlar darılır Yine haykırdıkça yerler yarılır Kesti selâmlığı kapıdan yanı Kalos selâmlıkta ekin biçerdi Hay ettikçe ardın önün açardı Kalos makatları atlar geçerdi Çulfa taşı gibi o yan bu yanı Ahâli döküldü geldi hurüşa Gördüler Kalos'u vurur diş dişe Bir sıçan deliği beş bin kuruşa Haraç mezattadır Kalos'un canı Çoklara söyledi bizi barıştır Nemi alırsan al burdan savuştur Bugün beni Kisanta'ya kavuştur Hizmet gören bir lira-yı Osmanî Hüseyin der sanma gamın çekerim Keçevi'de kızıl kanın dökerim Kalos senin bin Şeddad'ın s...erim Bir de höllük koyup çaput saranı Komisyon meclisi baktı durdular Hüseyin Yaveri sarhoş gördüler Mestane yazdılar karâr verdiler Gerek hûb nevreste pîr û civanı Kalos'un fıkrası buldu nihayet Yüz bin asvas dedi kıldı şikâyet Celalî şeydâya bir bir hikâyet Kılın başımıza kopan tufanı

www.sohbetican.com

104 BATAKÇI DESTANI Gene bir serencâm vadigânım var Dayan bu sözüme kara batakçı Harabat ehline yadigârım var Her mecliste benden ara batakçı Kahveci kahveyi tatar be-tatar Ocakta geç olur mangalda kotar Taze tiryakidir sonra göt atar Alır serper çâr divâra batakçı Ekser batakçılar dilbaz olurlar Başı dazdaz gözü çarpaz olurlar Nerde sefil varsa arar bulurlar Bu ne insaf bu ne hâldir batakçı Nasıl aldın ise getir ver anı Sana derim ey Bektaş'ın zıranı Göbeğim keseni höllük koyanı Veririm mezada sonra batakçı Günde bin savaşı Kerbelâ'sı var Cebel-i Billah'ta bir tarlası var Kırk dokuz borçluya havalesi var Bu ne insaf bu ne para batakçı Erzincanlı der ki geldin otuydun Gaybıttın gıybıttın çaydın götüydün Gaydaşlık olalı beni batıydın İste bakam aypalara batakçı Laz da der ki ulan Ahmet varalım Vermez ise faizini koyalım Kardaşlığımızdır mühlet verelim Belki kazana da vere batakçı Erzurumlu der ki dadaş gelirih Aldıhsa veririh gene alırıh Biz bu ahşam ezemgilde galırıh Dolana bir hana gire batakçı Acemse der ele hardan gelipsin Gelip menim öz metaım alıpsın Ele her tarafın açık kalıpsın Çöreğin dizinde dura batakçı

www.sohbetican.com

Şüphelidir batakçının imâm Üç beş gün dediği bulur harmanı Arpanın gözüne verir samanı Emânettir yere sürme batakçı Düğünde bayramda geyinir alı Veresiye almış gene bu malı Ali'nin külahı Veli'nin şalı Emânettir sürme yere batakçı El malıyla girdin eyledin gerdek Verip kurtulsana sütsüz pezevenk Her nerde işitsen bir ulu dernek At sürersin o pazara batakçı Batakçının nallarını bana sor Bir fincan kahveden eder anafor Doksan dokuz pata ile yanaşır Veresiye tacirlere batakçı Kimsede beş kuruş görse yapışır Uyuz itler gibi alır kapışır Ver deyince basar çifte tepişir Atar imânını nâra batakçı Günde bin kavgası Kerbelâ'sı var Cebel-i Billâh'ta bir tarlası var Kırk dokuz borçluya havalesi var Mori insaf bu ne para batakçı Eğer Ermeniyse söylerdi foh di İnci gıdaskoran das gurus kokti Tızazcı darasta yine kirohti Muritkunim ur gerdara batakçı Eğer Rum ise der garmidi bibas İnende guruşun zomadi bicas Vermes paralan gamidi manas Gidiyorsun gene nere batakçı Okudum vasfını çektim beyaza Dağıtsınlar Seki Şirvan Şiraz'a Altmış para verse peşin kiraza Tövbe çeker yetmiş kere batakçı Uzatma Celâli serencâm çoktur Mahşere kalırsa işi bozuktur Katile mürüvvet borçluya yoktur Ara bul başına çâre batakçı

www.sohbetican.com

105 YEMEK DESTANI Takdir tecellîden erzak diledik Vardık çâr köşeyi devrân eyledik Bir mezat açıldı yemek içinde Vardık ol mezatta cevlân eyledik Sordum tellâl mezadında ne vardır Dedi sorma sermayesiz bir kârdır Limonî turuncî çiçeksiz bârdır Vardık ol meclisi seyrân eyledik Bismillah okundu ince taama Zağbal kuru kaymak durdu selâma Baklava bal börek boz içi helva Döktük orta yere harman eyledik Deli kuymak doldu doldu boşandı Peynir ile ziynetlendi döşendi Tel helvası bize hançer kuşandı Kurutlu haşılı kalkan eyledik İleriye bastı bizi barhana Ömrümün burcunu söktü tarhana İmansız boranı dinsiz lahana El-aman elinden feryâd eyledik Erişte de der ki sıra benimdir Saçlarda kavrulup yanan serimdir Kara kavut der ki Mevlâ kerimdir Nice dişsizleri mihmân eyledik Yumurta da der ki benim başçavuş Kurudu kalacoş önümden savuş Piyazh köfte der imdada kavuş Biz de bu meclise devrân eyledik Erişte çorbası kadı lokması Kokoç reçeliyle emül dolması Yine imâm olmuş kelem dolması El göğüsde kalktık dîvân eyledik Boynunu büküyor sangı burma Güneşin gözünü tutmuştu hurma S oğanlı biberli reyhanlı dolma

www.sohbetican.com

Çıktık Kerbelây'ı seyran eyledik Kartol yahnisi da boynunu burar Mercimek galacoş sofraya sürer Ander lobiya da kendini kurar Nice kişileri tulhan eyledik Dut soyma kaysefe hele ne ise Kabak bin nâz ile girdi meclise Çil horoz börkünü giyindi herse Orda beş yüz horoz kurbân eyledik Pirinç vakarından çeker halayı Dedi zaptetmişem köşkü sarayı Koca bulgur kamaştırdı dünyâyı Orda beş yüz toklu büryân eyledik Ziron der ki söz başına gelince Benim kır serdarı köy köşesinde Bugün seyrederim meydân yerinde Nice koçyiğitler yeksan eyledik Aşık Celâli de aşka dalalı Et yahnisi' gelip bahse gireli Ömrümün burcunu söktü sirkeli Bu dolapta bir gün mihmân eyledik 106 GÜZELLER DESTANI Güzellerin yığnağına uğradım Birer birer beri gelin güzeller Her biri geldikçe cân tazelenir Söndürürsüz yangınları güzeller Söndürürsûz kurtarırsız cefâdan Deli gönül kâm almadı safâdan Siyah muvlar ser çekmiştir fezadan Bağlanrsız rûzigârı güzeller Rûzigâr değende sırma telize İnanılmaz sizin ferzenk dilize Elli kadem bağlamışsız belize Kuşanmışsız hûb kemeri güzeller Kuşanmışsız hüb kemeri bellere

www.sohbetican.com

Meyil vermiş olur olmaz kullara Şerefiz yücedir dûştüz dillere Artınrsız âh ü zarı güzeller Âh ü zâr almayın olursuz âsî Tatlı olur güzellerin busesi Koynuzda açılmış güller bahçesi Yetirmişsiz çifte nârı güzeller Çifte nâr değmesin biribirine Yetemedim güzellerin sırrına Kan edersiz bir busenin yerine Haram etmen helâl kârı güzeller Haram etmeyin ki helâl edesiz Dâim sizde bu şân ile gidesiz Cennet bahçesinde huri kalasız Aşıkların mu'teberi güzeller Mu'teberlik size memur kalanda İki hasret birbirini bulanda Ya bir düğün ya bir seyrân olanda Kuşanırsız dalcı nârı güzeller Kuşanırsız dalcı nârı hâreden Ak memeler buse ister yaradan Güzelliği size vermiş Yaradan Ter vurmuştur taze karı güzeller Taze karsız güzelliğiz de caba Al geyinip bağlamışsız hem diba Ne bir şehir koyduz ne bir kasaba Vîrân ettiz her diyân güzeller Her diyarda adız çıktı âsmâna Sizi gören kail Hurşit kemana Meyil vermiş delikanlı cihâna Gözetleyin emekdârı güzeller Emekdân gözetleyin cennetten Elbet bir gün bu cân çıkar cesetten Celâli medh eder sizi gayetten Aşıkların umutlan güzeller 107 NASİHAT DESTANI

www.sohbetican.com

Nasihat babında bir destanım var Bu kıssadan hisse çıkar âr olmaz Sevda çekenlere dünyâ dar olur Sevda çekmeyene dünyâ dar olmaz İleri sokulma derler geri dur Sabr eyle mecliste otur bıyık bur Bir söyle bir dinle beş de kulak vur Arif meclisinde lâf güzâr olmaz Çağrılmayan yere gidici olma Sorulmayan sözü deyici olma Bulanık sulara girici olma Elinden yapışıp bir tutan olmaz Eğer dul kaldınsa sen bir bucakta Kız al dulu alma fırlan boylakta Üç olursun iki iken yatakta Döşekten düşersin yer kenar olmaz Nasıl vasf edeyim ben bu kelâmı Elmadan kırmızı yanağın alı Köylerde güzel var huri misâli Lâkin şehir gibi cilvekâr olmaz Doğru söyleyene delidir derler Kimi deli kimi velidir derler Celâli Mevlâ'nın kuludur derler Yârdan başka anı bir sever olmaz 108 Yakamdan el götürsün ehl-i zahir bilmez muradı Gazel yâd etmedir elbet bu cür'a camın irşadı Bunu "Nahnü Kasemnâ'da böyle yazmıştır üstadı Sakın sen ta'n taşından gör nicedir ehl-i berdâdı Çıkar seb'a semâvâta yıkar ariflerin dadı Huda'nın taht-gâhına dayanır âh u feryadı 109 Sabahın seher vaktidir. gitmez mi Ben-i bîmânrun özrün götürsün yahşi tutmaz mı Halayık âciz olupdur zeminde ahım odundan

www.sohbetican.com

Sabâ sultânıma söyle bu çile bana yetmez mi Çerâğı şimdi yanmakta benimle hem-demi yoktur Figânımız arşa gitti aceb hiç insaf etmez mi Alıp gönlüm apardı onda gelmiş kasd-ı cân eyler Kerem bu canda alsa biter mi arz(?) bitmez mi Cihanda teşne-dil koymadı günden güne kandırdı Neden sehv eylemiş bilmem bana nevbet gözetmez mi Melâik zümresi billah yekûnu seb'u semâvât Dil-i zâr olduğum duydu o dildânm işitmez mi N'ola bir dem de şâd olsa benim teki nâçâr billah Murâd etse o dildânm murâd ûzre yürütmez mi Celâli âşıka peymâne sunsun bâğ-ı hüsnünden Beni mest eyleyen bülbül gören bir dahi ötmez mi 110 Gel ey zâhid suâl etme özüm mestur muyum bilmem Ene'1-Hak söylerim amma bu dem Mansûr muyum bilmem Huda'nın beyt-i binasını harâb etmektir gözüm Aceb âkil veya mecnûn veya mahmur muyum bilmem Ser-i üryanımı görsün beni bir özgeden sorsun Özümden bî-haber vîrân mıyım ma'mûr muyum bilmem Bu abdal gezdiğim bir dilber ü mehpâre mi yoksa Nedir ahım cihanda bir .... mecbur muyum bilmem Vîrân bağında baygular benimle hem-dem olmuştur Özüm baygu muyum bülbül müyüm efsûr muyum bilmem Bugün hep aşk ocağında beni pervane saymışlar Çerâğ-ı şem'i yakmakta böyle meşhur muyum bilmem Ezel kâtibleri Celâli baktım ki kara yazmışlar Bu defter ü bu kalemden memnun mestur muyum bilmem 111 Usandım sâkî canımdan o cânânı usandırdım

www.sohbetican.com

Cihan bağında bülbülüm gülistanı usandırdım Açılmaz baht-ı siyahım tecellî bu kader böyle Kime kim merhaba dedim o gün anı usandırdım Hârâbat camı nûş ettim harâb ettim harâb oldum Eyvah kılmadan cesed câm usandırdım Ezel kâtibleri âciz kalıptır arz-ı hâlimden Kitabet koymadım gezdim her inşânı usandırdım Cefâ vü cevr elinden yahu billah çok divân gördüm Sadâret sahibi taht-ı Süleyman'ı usandırdım Dilim zahmmda al kanını gören ifratın el çekti Bulunmaz merhemi ben dest-i Lokmân'ı usandırdım Okunmaz nazmım eş'ârım halayık destine verdim Gedâ vü bây u sultân gerek hanı usandırdım Sanıram âb-ı çeşmimdir seng-i sahrayı kandıran Ne hâldir büsbütün âlem û cihanı usandırdım Şikâyet kıldı gök ehli Celâli âh u zarımdan Melâik zümresi dergâh u dîvânı usandırdım 112 Ezel kâtibleri bahtım böyle dîvâna yazmışlar Sine üryan dîde giryân ciğer büryâna yazmışlar Halayık cem' olup saf saf şu dem durdukta dîvâna Tecellî bu kader böyle bizi efsâne yazmışlar Kıyamet heşre dek kurtulmayanı ben bu melâmetten Cünün ismiyle yâd etmiş o defterhâna yazmışlar Diyerler kâfire cennet haramdır pây olmaz Neden ya seng-i mermerde küfrü imâna yazmışlar Nedametten değil amma ne amel kim o defterde Okur hepsinden katmazlar anı bir yana yazmışlar Riyadan korkmaz ol sûfî sakınmaz kizb Neden kim hayr sarfetmiş bir dâne yazmışlar Sanemler murg-ı dilde bu aşkı dilber

www.sohbetican.com

Ne sehv etmiş ki gevher kadrini noksana yazmışlar İnanmaz münkir-i billâh çekilse çarhı.... birden Bihamdillâh ki la'net taşını Kur'ân'a yazmışlar Celâli bir divân kurmuş yekûnu erbâb-ı kâmil Gelen mehpâreler yekten beni tek hâne yazmışlar 113 Sâkî bana doldur şarâb-ı engür getir Bir kadeh verip bitirdim mi tekrar getir Her ne sorsam dur cevap ver semt-i yârdan Nazm-ı gazel içinde yâd et ezber getir Gamze-i peykânı al kanımı dökmeye kasd eylemiş Bağla kollarım yâr zülfü ile yüz ber (?) getir Canı cânâm içün saklanın bahçe bana lâzım değil Sevdiğim ile gezerim getir Ehl-i hizmet kullan kimdir kimler ile eğleşir ismin oku birbirine defter getir Aşk kitabını Celâli verme hoyrat eline Vakt-i seher getir 114 Dilde hicranım âh elinden el-amân olmuş Gönlüm evi yağmaya gitmiş dardağan olmuş Yakt-i seherde âh çekerim bülbül-i şeydâ gibi Hüblar ülkesine bir hoyrat bahçevân olmuş Kim giderse gitsin billah gitmenem ol cülara Servi durağı gül ü dîbâ hep talan olmuş Terk-i hâb olup dil ü semti uyan Eşk-bârım seng-i sahraya armağan olmuş Tabîb el vurma bu yaranın Leylî'si gitti Dahi merhem sürmez sağalmaz pek yaman olmuş Ben ol çeşmi cellât elinden imdâd kime gidem Illet-i sevdadan Celâli perişan olmuş

www.sohbetican.com

115 Celâli halk-ı âlem hep eğilmiş sakın el katma Eğer bir ehl-i hizınetsen oturma durma hem yatma Özün kim pend eder durmaz danışma özgeye satma Gönül tahtında bir han var el uzatma ayak atma 116 Gezer erbâb-ı aşk olan özünden gayrı sır vermez Kime kim dilberi gelse gözetmez aybını görmez Çıkıp seng-i sitem atmaz gönül bahçesine girmez O bağın bülbülü yâhu da'vâya durmaz 117 Kişi ehl-i hüner olsa hünerin bir zaman demez Her olur olmaza destin uzatıp el-aman demez Yirân bağında dilbere keman ebru demez Gedâ vü bayı hoş görüp bu yahşi bu yaman demez 118 Hocam beni yaz mektebe ver aşk ile hem-râh Tâlib-i dergâh Ben kûşe-i vahdet severim gezdirme seyyah Er-rızkı ala'llah Ders-i ezelî âşık verir harf-i bismillah Hem nasrun minallah Alın dersi ferâizden fıkıhdan danışmam Özgeye okut karışmam Aşk ile "ene'1-Hak" der kişi her dem haktır Aşk ki zevalyoktur Her ne ki sorsalar işit şu nidayı nâgâh Der Allah Allah Ayîne-i devrân bizimle kavgaya durdu Çok zahmı vurdu Azdı bu yâre bulunmaz Lokman-ı cerrah Gör eyvah eyvah Her nere gitsem giderim merd oğlu merde Diyesin derde Ben yemem nâmerd kişi çöreğin billah Etmem eyvallah Gevheri sarrâfsız yerde açma Celâli Puç etme malı Tasadduk yoktur inanmaz mûnkir-i billah Hem olmaz agâh

www.sohbetican.com

119 Ey bâd-ı sabâ hâb-ı nâzından yâri git uyandır El bağla divandur Sâkî demeden sen bade dolandırİçtikçe ver usandır Hâl-i perişanımı sabâ dildârıma söyle Hünkârıma söyle Hâk-i pâyinden rica eyle kandır Kasem et inandır Senden söz sormayınca ol sen cevap etme Söz söze katma Terk-i edeb olma sakın el-aman dur Bir hayli zaman dur Her ne bâzâr ihsan ederse al getir açma Gayri karışma Deme bunun sonu kavga kandır Yahşi yamandır Aşık olanın çeşmi kan ağlar döker yaşlar Halk anı taşlar Vaslı murâd olur âhir ol gümândır Ehl-i îmândır Sûfî benim arkam dönünce ta'n taşın atma Hem alıp satma Gerçi bu Celâli harâb ehli şuarâdır Amma dervişândır 120 Haber ver saki bismillah bugün demhânemiz vardır Gelen üftâdeye her dem dolu peymânemiz vardır Çıkıp kürsîde ol vaiz bizi zemmetmesin her gün Anın mescidi var ise bizim meyhanemiz vardır Anâsır görmeden evvel hem Adem nutka gelmezden Şarâb-ı âb-ı engüri içen mestânemiz vardır Gönülden cûşa gelip Allah Allah dese dergâhta Zemîn ü asumanı titretir dîvânemiz vardır Mürûvvet ehlimiz çoktur gelen mihmân geri dönmez Bizim de aşk ocağında döşenmiş hanemiz vardır Tarik-i vehbîde irşâd olanlar kırka yaklaştı İçinde nazm u eş'âr okuyan üç tanemiz vardır Celâli bir nazarda arş û kürsi arz u eflâki Hemîşe dem çekip yer yer gezen irfânemiz vardır 121

www.sohbetican.com

Alma miskin kalbine taş anda bir han eyleşir Sırr-ı Yezdan iklimidir şâh u sultân eyleşir Kıblegâh beyt-i binadır yıkma viran eyleme Hem nazargâh-ı Huda'dır günde mihmân eyleşir Eşrefîler hânesidir dahi bir cân eylemez Gayrı mahlûka döşenmiş halk-ı inşân eylemez Sırr-ı Sûbhân ehl-i dünyâ kizb ü bühtan eylemez Aşk u sevda bir de Mevlâ bir de Kur'ân eyleşir Nakş-ı nakkâş-ı ezeldir nakş-ı Celâli değil Âh ateşiyle döşenmiş yanmadan hâli değil Mescid-i mihrâb gibidir bir kişi mâlı değil Günde beş vakit namazla ehl-i imân eyleşir 122 Elveda ey dûrrû dendânım nihayettir bu gün Devr elinden dil-i nâ-şâdım harâbettir bu gün Ketm edip çün gizleme zarım ben-i bî-çâreden Katlime sem'in şehim kimden rivayettir bugün Zulm edip bitirdiler hiç kimse ahım almasın Bir tutuşmuş âteşim hiç kimse destin salmasın Çalsın ister sûrun İsrafil ister çalmasın Haşr û neşr oldu bana göre kıyamettir bugün Neden el çekmiş bu sâkî halkı mahmur eylemez Hâne-harâb illeri yakmaya mecbur eylemez Kendi sûtre-i binasın nice ma'mûr eylemez Öz diyarındır Celâli der-sa'âdettir bugün 123 Kerem kıl şâh-ı serâsker kerem sultânda handadır Arz-ı hâller şaha karşı dîvân ehli divândadır Gedâlar erhamin gözler kan ağlar çeşm-i kandadır Dil zahmına merhem yok onu bahs û beyândadır Ne Eflâtun bilir çâre ne Lokman sağ cihandadır Dediler mu'teber derman Mûşîr-i âlî-şândadır 124

www.sohbetican.com

Biz harabat ehliyiz kâşanemiz viranedir Sâlik-i pîr-i mugânız tekkemiz meyhanedir Pirimiz var arımız yok bu melâmet-hânede Ta'n-ı âlemden ne gam gamhânmız peymânedir 125 Ne sehv ettim ki yâ Rab ehl-i zahir Diyorlar külli kâziptir şuarâ Onı bilmez mi kim aşk-ı ezeldir Çeken âşık-ı şeydâyı o yâre Okurlar hakkıma âdât-ı gâvun Bu âyet istifhamın benden ara Mürüvvet dest ile hoş tut esirge Olur seng-i sitemden pare pare Bilirsin kâbil-i peyvendi yoktur Dil-i mifâtıma değme dil-ârâ Nazargâh camidir beyt-i binadır Ziyaret küyidir Perverdigâr'a Yağar rahmet Celâli mu'sirattan Erişir katre bahre vara vara