UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANESFAKULTETI I TEKNOLOGJISE SE INFORMACIONITPROGRAMI I STUDIMIT: INXHINJERI TELEKOMUNIKACIONILENDA: Integrim EuropianPEDAGOGU: Prof. asc. Dr. Aleksander BIBERAJ; Msc Sonila XHAFERLLARI

Tema: Si funksionon BE?

Emer Mbiemer i studentitHenri AziziIna MihaliJona Harizi

Hyrje Duke qene se jemi vend aspirant per te marre statusin e vendit kandidat per Bashkimin Europian eshte e rendesishme qe te gjithe ne, qyetaret e ketij vendi, te dime me shume rreth Bashkimit Europian. BE sht nj sistem i llojit t ri; e megjithat prpiqemi ta shpjegojm me modelet e deri m tanishme. Tanim shtrohet para s gjithash nj pyetje, q krkon prgjigje: Si u arrit t mbrrihej n krijimin dhe n zhvillimin e mtejshm t nj sistemi disanivelesh? N rastin e BE kemi t bjm me nj form t re organizate politike pr nga pikpamja historike, e cila pr kte arsye cilsohet nga shkenca politike sinj sistemsui generis (sistem i llojit t vet). Per kete arsye lindin pyetje: Si mundi t formohej ky sistem? Ne kete material pershkruhet ne menyre te permbledhur historiku i krijimit te Bashkimit Evropian duke theksuar 10 hapat kryesore te procesit te krijimit dhe zhvillimit te ketij Bashkimi si dhe menyra se si ngrihen dhe funksionojne institucionet e Bashkimit Evropian.

Considering the fact that we are aspiring to get candidate status for the European Union is important for all of us, the civilians of this country, to know more about the European Union. EU is a new type system; however we try to explain with current models. The question that arise and requires an answer: How was reached on the establishment - and further development - a system of multiple levels? In the case of the EU dealing with a new form of political organization from a historical perspective, which for this reason considered by political science as a sui generis system " ( system of its kind ) . For this reason, questions arise: How could this system formed? Described in this paper is a summary of the history of the creation of the European Union, highlighting 10 key steps of the process of creation and development of this Union as well as the way the rise and functioning of EU institutions.

Zhvillim

1. Historia e krijimit te Bashkimit EvropianPara se te behej nje objektiv real politik, idea e bashkimit te Evropes ishte thjesht nje enderr ne mendjet e filozofeve dhe vizionareve. Viktor Hygo per shembull imagjinonte Shtetet e Bashkuara Evropiane ne paqe te inspiruara nga idealet humane. Endrra u shkaterrua nga luftrat e tmerreshme qe rrenuan kontinentin gjate gjysmes se pare te shekullit 20. Megjithate, nje lloj i ri shprese lindi nga rrenojat e Luftes se Dyte Boterore. Njerez qe i rezistuan totalitarizmit gjate luftes ishin t vendosur pr t'i dhn fund urrejtjes ndrkombtare dhe rivalitetit n Evrop dhe pr t krijuar kushtet pr paqe t qndrueshme.Ndermjet viteve 1945 dhe 1950, disa burra shteti te guximshem duke perfshire Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi dhe Winston Churchill punuan per te bindur popujt e tyre pr t hyr n nj epok t re.Do te krijoheshin struktura te reja ne Evropen perendimore, bazuar ne interesin e perbashket dhe te ngritura mbi traktatet q garantojn sundimin e ligjit dhe t barazis midis t gjitha vendeve. Ministri i Jashtem francez Robert Schuman mori idene e hedhur nga Jean Monnet dhe ne 9 Maj 1950, propozoi themelimin e Komunitetit Evropian te Qymyrit dhe Celikut (ECSC). Ne vendet te cilet paten luftuar kunder njeri tjetrit, prodhimi i qymyrit dhe celikut do te bashkoheshin ne nje Autoritet te Lartet e perbashket. Praktikisht por gjithashtu edhe si nje menyre mjaft simbolike, lendet e para te luftes u kthyen ne instrumente te pajtimit dhe paqes.

9 Maji festohet si ditelindja e Bashkimit Evropian

10 hapat historik

1951: Themelohet Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe Celikut.

Ky komunitet perbehej nga gjashte anetare: Belgjika, Republika Federale Gjermane, Franca, Italia, Luxemburgu dhe Holanda.

1957: Gjashte vendet themeluese nenshkruajne Traktatin e Romes, duke themeluar Komunitetin Ekonomik Evropian (EEC) dhe Komunitetin Evropian te Energjise Atomike (Euroatom)

1973: Komuniteti zgjerohet ne nente shtete anetare.

Hyjnene KomunitetDanimarka, Irlanda dhe Mbreteria e Bashkuar. Prezantohen me shume politika te perbashketa dhe themelohet Fondi Rajonal i Zhvillimit Evropian (European Regional Development Fund-ERDF) ne vititn 1975

1979: Zgjedhjet e para direkte per Parlamentin Evropian.

Keto zgjedhje mbahen cdo 5 vjet.

1981: Zgjerimi i pare Mesdhetar.

Ne vitin 1981, Greqia i bashkohet Komunitetit e ndjekur nga Spanja dhe Portugalia ne vitin 1986.Ky zgjerim i Komunitetit ne Evropen jugore beri te nevojshem implementimin e programeve te ndihmes rajonale.

1992: Behet realitet tregu i perbashket Evropian.

Recensioni ekonomik boteror i fillim viteve 1980 rriti pesimizmin ndaj EU.Megjithekete Komisioni Evropian nen drejtimin e Presidentit te tij Jacques Delors ne vitin 1985 percaktoi objektivin e krijimit te nje tregu te vetem Evropian per ne nje 1 Janar 1993. Ky objektiv ambicioz u vendos ne Aktin e Vetem Evropian (Single European Act) ne Shkurt 1986 dhe hyri ne fuqi ne 1 Korrik 1987.

1993: Traktati i Maastricht themeloi Bashkimin Evropian (EU).

Forma politike e Evropes ndryshoi ne menyre dramatike me renien e murit te Berlinit. Kjo coi ne infikimin e Gjermanise ne Tetor 1990 dhe ardhjen e demokracise ne vendet e Evropes Qendrore dhe asaj Lindore qe u larguan nga kontrolli Sovjetik. Vete Bashkimi Sovjetik pushoi se egzistuari ne Dhjetor 1991.N t njjtn koh, shtetet antare te EEC ishin duke negociuar nj traktat t ri, i cili u miratua nga Kshilli i Evrops (takimi i presidentve dhe / ose Kryeministrat Ministrat) n Mastriht n dhjetor 1991. Nepermjet shtimit te Bashkepunimit Ndrqeveritar (n fusha t tilla si politika e jashtme dhe sigurin e brendshme) ne sistemin egzistues te Komunitetit, Traktati i Mastrihtit krijoi Bashkimin Evropian. Ai hyri ne fuqi ne 1 Nendor 1993

2002:Euro hyn ne qarkullim.

Ne vitin 1995 Bashkimit Evropian i bashkohen edhe 3 vende te tjera-Austria, Finlanda dhe Suedia. Qe atehere Evropa po perballej me sfidat e rritjes dhe globalizmit.Teknologjite e reja dhe rritja si asnjehere e Internetit po modernizonin ekonomite por gjithashtu edhe po krijonin tensione social kulturore. Ne te njeten kohe, papunesia dhe rritja ekostos se pensioneve po ushtronin presion mbi ekonomite kombetare, duke i bere reformat gjithnje e me te nevojshme. Votuesit po i kerkonin gjithnje e me shume qeverive te tyre te gjenin zgjidhje praktike per keto problem. Ne Mars 2000, per kete aresye, udheheqesit e EU adoptuan strategjine e Lisbones. Ajo ishte projektuar ti mundesonte Bashkimit Evropian te konkuronte ne tregun boteror me aktore te tjere madhor te tilla si SHBA dhe vendet e reja te industrializuara. Qellimi ishte te inkurajonte inovacionin dhe investimet ne biznes, dhe te siguronte qe sistemi i edukimit Evropian te plotesonte nevojat e shoqerise se informacionit. Nderkohe, Bashkimi Evropian po punonte ne projektet me spektakolare deri atehere-duke krijuar nje monedhe te vetme per te lehtesuar biznesin, konsumatoret dhe udhetaret. Ne 1 Janar 2002, euro zevendesoi monedhat e vjetra te 12 vendeve anetare, te cilat se bashku krijuan zonen euro. Tani euro eshte nje monedhe kryesore ne bote perkrah dollarit amerikan.

2007:Bashkimi Europian (EU) ka 27 vende anetare.Ne mes te viteve 90, filluan pergatitjet zgjerimin me te madh te BE te bere ndonjehere. Aplikime per anetaresim erdhen nga 6 ish shtete te bllokut Sovjetik-Bullgaria, Republika Ceke, Hungaria, Polonia, Rumania dhe Slovakia, tre shtete qe paten qene pjese e Bashkimit Sovjetik-Estonia, Letonia dhe Lituania, nje ish republike e Jugoslavise-Slovenia dhe dy vende mesdhetare-Qipro dhe Malta.BE e mirepriti kete shans te ndihmoje kontinentin Evropian te stabilizohet dhe te zgjeronte perfitimet qe integrimi evropian ofronte per demokracite e reja. Negociatat u happen ne Dhjetor 1997 dhe 10 prej vendeve kandidate ju bashkuan BE ne 1 Maj 2004. Bullgaria dhe Rumania ne 1 Janar 2007, duke e cuar anetaresine ne BE ne 27 vende.

2009:Hyn ne fuqiTraktati i Lisbones, duke ndryshuar funksionimin e BE.

Per te mundesuar perballjen me sfidat komplekse te shekullit 21, BE e zgjeruar ka nevoje per nje metode me te thjeshte dhe eficente per te marre vendimet e perbashketa. U propozuan rregulla te reja ne nje draft te Kushtetutes se BE, te nenshkruar ne Tetor 2004, te cilat do te zevendesonin te gjitha traktatet egzistuese. Por ky tekst u refuzua nga dy referendume kombetare ne 2005. Per kete aresye Kushtetuta u zevendesua nga Traktati i Lisbones, i cili u nenshkrua ne 13 Dhjetor 2007 dhe hyri ne fuqi ne 1 Dhjetor 2009. Ai amendoi por nuk zevendesoi traktatet e mepareshme, dhe ai prezantoi pjesen me te madhe te ndryshimeve qe parashikoheshin ne Kushtetute. Per shembull, ai i jep Keshillit Evropian nje president te perhereshem dhe krijon poste te Perfaqesuesve te Larte te Bashkimit per Punet e Jashtme dhe Politikat e Sigurise.

2. Funksionimi i BE Kryetaret e shteteve te BE dhe/ose Qeverite takohen, si Keshilli Evropian, per te vendosur drejtimet e pergjithshme politike dhe per marre vendimet kryesore ne ceshtjet kyce. Keshilli, i perbere nga ministrat e shteteve anetare te BE, takohen vazhdimisht per te marre vendime politikash dhe per te bere ligjet e BE. Parlamenti Evropian, i cili perfaqeson njerezit, shperndajne fuqine legjislative dhe buxhetin me Keshillin. Komisioni Evropian, i cili perfaqeson interesat e perbashketa te BE, eshte trupi kryesor egzekutiv. Ai pergatit propozimet per legjslacionin dhe garanton qe politikat e BE te implementohen ne menyren e duhur.

2.1 INSTITUCIONET VENDIM MARRESE

Bashkimi Evropian eshte me shume se sa thjesht nje konfederate vendesh, por ai nuk eshte nje shtet federal. Ne fakt, struktura e tij nuk pershtatet me asnje kategori ligjore tradicionale. Ai eshte unik ne pikpamjen historike, dhe sistemi i tij i vendim marrjes ka evoluar ne menyre konstante gjate 60 vjeteve te kaluar. Traktatet (te njohura si legjislacioni primar) jane baza per nje trup me te madh te legjislacionit dytesor i cili ka nje ndikim direkt ne jeten e perditeshme te qytetareve te BE. Legjislacioni dytesor konsiston kryesisht ne rregullore, direktiva dhe rekomandime te adoptuara nga institucionet e BE. Keto ligje, se bashku me politikat e BE ne pergjithesi, jane rezultat I vendimeve te marra nga Keshilli (qe perfaqeson qeverite kombetare), Parlamenti Evropian (qe perfaqeson njerezit) dhe Komisioni Evropian (nje trup e pavarur e qeverive te BE qe mbeshtet interesat e perbashketa Evropiane). Institucionet dhe trupat e tjera luajne gjithashtu nje rol, sic nenvizohen me poshte.

(a) Keshilli i Evropes

Keshilli Evropian eshte institucioni me i larte i BE. Ai perbehet nga Kryetaret e Shteteve ose Qeverive- presidentet dhe/ose kryeministrat te gjithe vendeve anetare, se bashku me Presidentin e Komisionit Evropian. Ai normalisht mbidhet 4 here ne vit, ne Bruksel. Ai ka nje president te perhereshem, puna e te cilit eshte te koordinoje punen e Keshillit te Evropes dhe te garantoje vazhdimesine. Presidenti i perhereshem zgjidhet (nga nje shumice e cilesuar votash te anetareve te tij) per nje periudhe prej 2 vjetesh e gjysem dhe mund te rizgjidhet vetem njehere. Ish Kryeministri i Belgjikes Herman Van Rompuy, e ka zene kete post qe prej 1 Dhjetor 2009. Keshilli i Evropes percakton qellimet dhe vendos rrugen per arritjen e tyre.Ai siguron shtytje per iniciativat kryesore te politikave te BE dhe merr vendime mbi ceshtjet e mprehta qe Keshilli i Ministrave nuk ka qene ne gjendje te bjere dakord. Keshilli i Evropes gjithashtu trajton problemet aktuale nderkombetare nepermjet politikave te perbashketa te puneve te jashtme dhe sigurise-i cili eshte nje mekanizem per koordinimin e politikave te jashteme te shteteve anetare te BE.

(b) Keshilli

Keshilli (gjithashtu i njohur edhe si Keshilli i Ministrave) perbehet nga ministrat e qeverive kombetare te BE. Shtetet anetare marrin Presidencen e Keshillit ne menyre rotative per nje periudhe 6-mujore. Cdo takim i Keshillit ndiqet nga nje minister nga seicili vend i BE. Se kush prej ministrave do te marre pjese ne takim varet nga temat qe jane ne axhende: punet e jashteme, agrikultura, industria, transporti, ambienti etj.Puna kryesore e Keshillit eshte te miratoje ligjet e EU. Normlisht ai ndan pergjegjesite me Parlamentin Evropian. Keshilli dhe Parlamenti gjithashtu ndajne pergjegjesi te barbarta per adoptimin e buxhetit te BE. Per me teper, Keshilli nenshkruan marreveshje nderkombetare qe jane negociuar nga Komisioni. Sipas Traktatit te Lisbones, Keshilli duhet te marre vendimet e tij edhe me nje shumice te thjeshte votash, nje vote me shumice te cilesuar apo unanime, ne varesi te ceshtjes per te cilen duhet vendosur. Keshilli duhet te bjere dakord ne menyre unanime mbi problemet te tilla si, taksimi, amendimi i Traktateve, hartimi i politikave te reja apo te lejimitte vendeve te reja ti bashkohen BE. Ne shume ceshtje te tjera, perdoret votimi me shumice te cilesuar. Kjo do te thote qe nje vendim i Keshillit pranohet nese merr ne favor numrin e votave te specifikuara. Numri ivotave qe ka seicili prej vendeve te BE reflekton perafersisht madhesine a popullsise se tij. Deri ne 1 Nendor 2014, duke supozuar qe BE do te kete ende 27 vende anetare, nje vendim pranohet nese:

te pakten 255 nga 347 vota (psh 73.91%) hidhen ne favor; ai eshte aprovuar nga nje shumice e vendeve anetare, psh te pakten 14; nese keto shtete anetare ne favor perfaqesojne te pakten 62% te popullsise se BE

Nga 1 Nendor 2014, sipas Traktatit te Lisbones, sistemi do te thjeshtezohet. Nje vendim do te pranohet nese 55% e shteteve anetare (psh te pakten 15 prej tyre) jane ne favor te tij dhe nese perfaqesojne te pakten 65% te popullsise se BE.

(c) Parlamenti Evropian (PE)

Parlamenti Evropian eshte trupa e zgjedhur qe perfaqeson qytetaret e BE. Ai mbikqyr aktivitetet e BE dhe se bashku me Keshillin, miraton legjislacionin e BE. Qe prej vitit 1979, anetaret e Parlamentit Evropian (MPEs) zgjdhen drejtperdrejte nepermjet nje votimi te pergjithshem, cdo pese vjet. Pas zgjedhjeve te fundit te PE, ne Qershor 2009, ish Kryeministri Jerzy Buzek (Partia Popullore Evropiane) u zgjodh President i Parlamentit per nje periudhe prej 2 vjet e gjysem.Ne Parlament mbahen debatet kryesore ne mbledhjet mujore (te njohura si sesionet plenare) te ndjekura, ne parim, nga te gjithe anetaret e PE. Keto sesione plenare normalishit mbahen ne Strasburg, dhe cdo session shtese mbahet ne Bruksel. Puna pergatitore gjithashtu behet ne Bruksel: Konferenca e Presidenteve-psh kryetari grupeve politike se bashku me Presidentin e Parlamentit-vendosin axhenden per sesionet plenare nderkoohe qe 20 komitetet parlamentare hartojne amandemantet ligjore qe duhet te debatohen. Puna e perditeshme administrative e Parlamentit behet nga Sekretariati I Pergjithshem, me baze ne Luxemburg dhe bruksel.Cdo grup politik ka gjithashtu sekretariatin e vet.

Numri i vendeve te cdo vendi anetar ne Parlamentin Evropian pas zgjedhjeve te vitit 2009

Shenim: nje vendim sipas Protokollit No 36 te Traktatit te Lisbones do te rise perkohesisht numrin total te anetareve te PE ne 754, deri ne zgjedhjet e reja ne 2014.

Parlamenti merr pjese ne punet legjislative te BE ne dy menyra.

Nepermjet vendimeve te perbashketa e cila eshte nje procedure legjislative e zakonshme, ku Parlamenti ndan pergjegjesi te barabarta me Keshillin ne te gjitha fushat e politikave qe kerkojne nje votim me shumice te cilesuar ne Keshill. Qe prej hyrjes ne fuqi te Traktatit te Lisbones, keto fusha mbulojne rreth 95 % te legjislacionit te BE. Keshilli dhe Parlamenti mund te arrijne marreveshje menjehere qe ne leximin e pare. Nese ata nuk bien dakord pas dy leximeve, propozimi sillet tek komiteti i pajtimit (conciliationcommittee).

Nepermjet procedures se miratimit Parlamenti duhet te ratifikoje marreveshjet nderkombetare (te negociuara nga Komisioni), duke perfshire cdo traktat per zgjerimin e Bashkimit Evropian.

Parlamenti Evropian ndan gjithashtu pergjegjesi te barabarta me keshillin per adoptimin e buxhetit te BE (propozuar nga Komisioni Evropian). Parlamenti mund te refuzoje buxhetin e propozuar, dhe e ka bere kete deri tani disa raste. Kur ndodh kjo, e gjithe procedura e buxhetit duhet te rifilloje. Duke perdorur kete fuqi ne buxhetim, Parlamenti ushtron nje influence te konsiderueshme mbi politikberjen e BE.E fundit por jo me pak e rendesishme, Parlamenti Evropian ushtron mbikqyrje demokratike mbi Bashkimin, dhe ne vecanti mbi Komisionin Evropian. Cdo pese vjeet, kur vjen koha per te caktuar nje Komision te ri, Parlamenti i ri Evropian i zgjedhur mundet-me nje shumice te thjeshte-te aprovoje apo rrezoje kandidatin e Keshillit Evropian per postin e Presidentit te Komisionit. Qartesisht, kjo vote do te reflektoje rezultatet e zgjedhjeve te fundit te PE. Parlamenti gjithashtu interviston cdo anetar te propozuar te Komisionit perpara votimit nese do te aprovoje Komisionin e ri si nje te tere. Ne cdo kohe, Parlamenti mund te shkarkoje gjithe Komisionin nepermjet adoptimit ten je mocioni mosbesimi (motionof censure). Kjo kerkon nje shumice prej dy te tretash. Parlamenti gjithashtu mbikqyr menaxhimin e perditshem te politikave te BE duke hartuar pyetje me shkrim dhe me goje per Komisionin dhe Keshillin.

(d) Komisioni Evropian

Komisioni eshte nje institucion kyc i BE. Ai vetem ka te drejte te hartoje propozime per legjislacion te ri te BE, i cili dergohet ne Keshill dhe Parlament per diskutim dhe miratim. Anetaret e tij emerohen per 5 vjet ne mareveshje ndermjet shteteve anetare dhe i nenshtrohet miratimit nga Parlamenti Evropian (sic pershkruam me siper). Komisioni pergjigjet para parlamentit dhe gjithe Komisioni duhet te jape doreheqjen nese Parlamenti kalon mocionin e mosbesimit kunder tij. Ka nje anetar Komisioni (Komisioneri) nga cdo vend i BE, duke perfshire Presidentin e Keshillit dhe Perfaqesuesin e Lartet e Bashkimit per Punet e Jashtme dhe Politikat e Sigurise, i cili eshte nje nga Zevendes Presidentet e Komisionit. Ne 9 Shkurt 2010, Parlamenti Evropian votoi dhe miratoi Komisionin e ri. Ish Kryeministri i Portugalise Jos Manuel Barroso u rizgjodh President I Komisionit per nje periudhe te dyte 5 vjecare. Komisioni gezon nje pavaresi thelbesore ne ushtrimin e fuqise se tij. Puna e tij eshte te perkrahe interesin e perbashket, qe do te thote qe ai nuk duhet te marre udhezime nga asnje qeveri kombetare. Si Rojtar i Traktatit, ai duhet te garantoje qe rregulloret dhe direktivat te miratuara nga Keshilli dhe Parlamenti po implementohen nga vendet anetare. Nese vendet anetare nuk e bejne kete, mund ti drejtohet Gjykates se Drejtesise per ti detyruaratane perputhje me ligjin e BE.

Si nje krah egzekutiv i BE, Komisioni implementon vendimet e marra nga Keshilli ne fusha te tilla si politikat e perbashketa te agrokultures. Ai ka nje fuqi te gjere te menaxhoje politikat e perbashketa te BE te tilla si kerkimi dhe teknologjia, ndihmat per vendet jashte BE dhe zhvillimin rajonal. Ai gjithashtu menaxhon buxhetin per keto politika.Komisioneret asistohen nga nje sherbim civil, bazuar kryesisht ne Bruksel dhe Luksemburg. Ka gjithashtu nje numur agjensish, te krijuara per tu kujdesur per ceshtje specifike per Komisionin dhe kryesisht te vendosura ne qytete te tjera Evropiane.

(e) Gjykata e Drejtesise

Gjykata e Drejtesise e BE, e vendosur ne Luksemburg, perbehet nga nje gjyqtar nga cdo vend i BE, te asistuar nga 8 avokate te pergjithshem. Ata emerohen sipas nje marreveshjejete perbashket te qeverive te shteteve anetare cdo 6 vjet. Pavaresia e tyre eshte e garantuar.Roli i Gjykates eshte te siguroje qe ligjet e BE jane ne perputhje me, dhe qe Traktatet jane interpretuar dhe aplikuar ne menyre korrekte.

(f) Banka Qendrore Evropiane

Banka Qendrore Evropiane, ne Frankufrt, eshte pergjegjese per menaxhimin e euros dhe politikat monetare te BE. Detyra kryesore e saj eshte ruajtja e stabilitetit te cmimeve ne zonen euro. Banka Qendrore ka fituar statusin e institucionit te BE me Traktain e Lisbones.

(g) Gjykata e Auditoreve

Gjykata Evropiane e Auditoreve, me vendndodhje ne Luksemburg, eshte themeluar ne 1975.Ajo ka nga nje anetar nga cdo vend i BE, te emeruar sipas nje marreveshje teperbashket ndermjet shteteve anetare pas konsultimeve me Parlamentin Evropian. Ajo kontrollon mbledhjen e te ardhurave te BE dhe lighshmerine e shpenzimeve te kryera dhe qe buxheti i BE eshte menaxhuar ne menyre korrekte.

2.1 Trupa te tjere

(a) Komiteti Evropian Ekonomik dhe Social

Kur marrin vendime ne disa fusha te politikave, Keshilli dhe Komisioni konsultohen me Komitetin Evropian Ekonomik dhe Social (EESC). Anetaret e tij perfaqesojne nje numur te madh te grupeve te interest dhe qe ne menyre kolektive perbejne shqerine e organizuar civile, dhe emerohen nga Kehilli per nje periudhe 5 vjecare.

(b) Komiteti i Rajoneve

Komiteti i Rajoneve (CoR) perbehet nga perfaqesues te rajoneve dhe qeverive lokale. Ata propozohen nga shtetet anetare dhe emerohen nga Keshilli per nje periudhe 5 vjecare. Keshilli dhe Komisioni duhet te konsultohet me Komitetin e Rajoneve per ceshtje te lidhura me rajonet dhe ai mundet gjithashtu te jape opinionet etij me inciativen e vet.

(c) Banka Evropiane e Investimeve

Banka Evropiane e Investimeve (EIB), e vendosur ne Luksemburg, jep kredi dhe garanton ndihme per rajonet me pak te zhvilluara te BE per ta bere biznesin me konkurrues.

3. Cfare ben BE?

Shkurtimisht me poshte po pershkruajme aktivitetet kryesore te BE.

Bashkimi Evropian vepron ne fusha shume te gjera politikash ku veprimet e tij sjellin perfitime per shtetet anetare. Keto perfshijne:

Politikat e inovacionit, te cilat sjellin teknologjite me te mira te kohes (state-of the art technology) ne fusha te tilla si mbrojtja ambientale, kerkimi dhe zhvillimi (R&D) dhe energjia.

Politikat e solidaritetit (te njohura gjithashtu edhe si politikat e kohezionit) ne aktivitetet rajonale, agrikulture dhe shoqeri.

Bashkimi Evropian i financon keto politika nepermjet nje buxheti vjetor i cili mundeson plotesimin dhe shtimin e vleres se veprimeve te ndermarra nga qeverite kombetare. Buxheti i BE eshte i vogel ne krahasim pasurine e perbashket te shteteve te tij anetare: ai perfaqeson jo me shume se 1.23% te te ardhurave bruto te kombinuar te shteteve.

Prfundime

Ajo ka mbetet interesante pr t gjith kt sistem politik fillon q me organizimin primat t vitit 1951 t Komunitetit Evropian pr Qymyrin dhe elikun, ku u mbrrit n krijimin e nj forme t re organizatash politike, sikurse nuk ishte njohur ndonjher m par. Ky sistem sui generis karakterizohet nga lidhja mes tipareve t politiks ndrkombtare - bashkpunimin mes shteteve kombtare - dhe atyre t nj sistemi politik, i cili prcakton rregulla t detyrueshme pr qytetart brenda kufijve t territorit t vet. Nj kusht baz pr krijimin e tij prbn gatishmria vullnetare e shteteve kombtare pjesmarrse pr t hequr dor nga pjes t caktuara t sovranitetit t tyre.Gjithsesi kto t drejta nuk humbasin n kt proces. Ato thjesht ushtrohen nga organe t reja t krijuara mbi nivelin e shteteve kombtare. Shtetet antare prfaqsohen n nj pjes t ktyre organeve duke mbetur kshtu pjesmarrs n ushtrimin e ktyre kompetencave - vetm se tanim s bashku me t tjer dhe n kuadr rregullash t reja t prbashkta loje. Pra te KEQ gjejm kt struktur baz, e cila ka mbetur e pandryshueshme deri m sot. Roli kryesor i nj organizate t till q n fillimet e saj, mbetet zbehja e motivit t lufts q oi n nj ndrveprim m t madh midis shteteve antare. E njjta frym bashkpunimi mbeti edhe pr vitet n vazhdim qoft edhe gjat Lufts s Ftoht, ku faktori qendror ndikues nnivel mbikombtarparaqethomogjeniteti prkatsisht heterogjenitetii shteteve antare.

BIBLIOGRAFIA:

LINK:

http://www.dadalos-europe.org/alb/grundkurs_5.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/European_Union

European Union Website, the official EU website

Tirane me 18 Maj 2014

Vlersimi i pedagogut:Pikt:

I. Parashtrimi i tezs s eses:

II. Argumentimi:

III. Prfundimi:

Totali