beitebruk til sau og storfe

Beitebruk for kjøttproduksjon 1

Beitebruk til sau og storfe

• Eit kurs utarbeidd av Norsk Landbruksrådgiving og Nortura

• Fire samlingaro Vintermøte med førebuingo To markdagar – vår og seinsumar/haust

Fôring og beitestell ved slepp Haustbeite til framfôring

o Haustmøte med oppsummering

• Materiell utarbeidd sentralt med lokal tilpassing til eigne tilhøve


Kvifor bruk av beite?FôrkostnaderNæringsbehov og krav til beite. Planlegging av beitebruken ut frå dyretal og ressursar på garden


Kvifor er godt beitebruk på innmark viktig ?

Godt fôr-høgt grovfôropptak

Billeg fôr God dyrevelferd- friske dyr

Flott kulturlandskap – økonomisk stimulert av samfunnet


Økonomi i godt beitebruk (NILF 2006)

• Kostnader kulturbeiteo Grasfrøo Gjødselo Kalk

• Kr 0,94 pr FEm

• Vanleg fôrverdi:o 0.9-1 FEm/kg TS

• Vanleg fôropptak pr søyeo 2,5 - 3,5 FEm/dag

• Kostnader rundballesurfôr, legd pressing og pakking

o Grasfrøo Gjødselo Kalko Pakkingo Pressingo Konservering

• Kr 2,00 pr FEm

• Vanleg fôrverdio 0,83-0.88 FEm/kg TS

• Vanleg fôropptak pr søyeo 1,5-2,5 FEm/dag


Kostnad ulike dagsrasjonar:

• Kostnad beitebasert rasjon: o 3 FEm beite à kr 0,94 = kr 1,20o 0,4 FEm kraftfôr à kr 3 = kr 1,20o SUM = kr 2,40

Dagleg fôrtrong hjå trillingsøye med lam som skal vekse 300g/dag: 3,4 FEm

• Kostnad surfôrbasert rasjon: o 2 FEm surfôr à kr 2,- = kr 4o 1,4 FEm kraftfôr à kr 3 = kr 4,20o SUM = kr 8,20

Godt beitebruk er bra for både sau og bonde!


Fôrkrav i høve til vedlikehaldsbehov

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

Søye etteravvenning

Søye somskal flushes

Høgdrektigsøye 3foster

Søye medtre lam

Påsettlam Lam påintensiv

sluttfôring

Type sau

Totalt fôrbehov i FEm/ vedlikehaldsbehov i FEm

Beitedyr


Prioritering av beite

• Krav til beitekvalitet:

1

2 3

4

Søyer med lam om vårenSlaktelam på intensiv slutt-fôring om hausten Påsettlam

Søyer etter avvenning


Behov for ulike beitekvalitetar:

Type sau Passande beitekvalitet

Søye med lam om våren Tidleg gjødsla 5-8 cm høgt grasbeite

Slaktelam på intensiv sluttfôring om hausten

Kombinasjon av gjødsla håbeite og grønnfôrbeite, for eksempel gjenvekst av italiensk raigras

Påsettlam om hausten Gjødsla håbeite

Søyer etter avvenning om hausten

Kulturbeite og beitepussing etter lamma. NB! Skal ikkje gå ned i hold


Arealkrav

Type sau Arealkrav dekar

Søye med lam på fulldyrka vårbeite 0,7-1 dekar

Søye med lam på fulldyrka heimebeite gjennom sommaren

0,7 -1,2 dekar

Slaktelam på sluttfôring på haustbeite 0,2 -0,4 dekar (avhengig av tilveksten på beite)


Italiensk raigrasbeite Sæter fagsenter hausten 2005

• Innhald pr kg tørrstoff:o Protein: 200 go NDF: 336 go PBV: 34 go AAT: 96 go FEm: 1,11

Tilvekst på lam som fekk tilgang på:

0,1 da gjenvekst av Italiensk raigras

0,3 da gjødsla håbeite:

504 g/dag


Samspel innmaksbeite og utmarksbeite. Parasittkontroll på beite, sambeiting ulike dyreslag, tilleggsfôring og overgangsfôring, produksjonskontroll


Planlegg beitesesongen

• Spørsmål 1: o Når ynskjer du å å levere fyrste pulje til slakt?

• Spørsmål 2:o Kva tilvekst er det vanleg å ha på utmarksbeitet?

• Spørsmål 3:o Når er vanleg beiteslepp-dato og sankedato?

• Spørsmål 4:o Kva tilvekst må eg ha på vårbeite og haustbeite?

• Spørsmål 5:o Kva beite må eg ha for oppnå planlagt tilvekst?

• Spørsmål 6:o Kva tiltak må eg gjera for å oppnå slike beite?


Sauekontrollen gjev nyttig informasjon når ein skal planleggje beitesesongen


Overgangsfôring ved beiteslepp

• Overgangsfôring ved slepp på vårbeiteo Vomma må få tid til å omstille seg, difor:o Gradvis nedtrapping av kraftfôr, avgrensa tilgang til

vårbeite og tilgang til innhausta grovfôr i ei vekes tid


Støttefôring på vårbeite

• Alle lam bør ha ein tilvekst på minst 300 g om våren.

• Aktuelt med støttefôring av trillinglam med kraftfôr

Fordelar med høg vårtilvekst:

•Meir robuste lam som veks betre på sommarbeite

•+100g/dag om våren =+ 4 kg haustvekt

•Høgare vekt før lamma er slaktemogne

•Betre kjøttfylde på lamma


Beiteskifte for å unngå smittepress

Ca tre veker frå sauen et larver til han skil ut egg

Ved vårbeiteperiode kortare enn 3-4 veker unngår ein å smitte ned heimebeita med parasittegg


Beiteskifte for å unngå smittepress

Mange av sauen sine parasittar er avhengige av sauen for å overleve

Når sauen blir fjerna frå beitet ein sesong, bryt vi syklusen.


Sambeiting ulike dyreartar ein fordel

•Det er forskjellige parasittar på ulike dyreartar

•Sambeiting ”tynner ut” mengde parasitt-larver.

•Beitet blir også betre utnytta pga ulik beite-prioritering hjå ulike dyreartar og betre avbeiting mot gjødsel-ruker


Støttefôring på sommarbeite

• Støttefôring med kraftfôro Kraftfôrforbruket blir ofte

høgt om lamma får appetittfôring med kraftfôr.

o Difor meir aktuelt med støttfôring med dagleg avgrensa mengder kraftfôr i eit område berre lamma har tilgang

• Støttefôring med beite•La lamma få tilgang på det nye beitet fyrst via grinder der berre lamma slepp igjennom•Passar ved skiftebeiting der skifta ligg ved sidan av kvarandre


Dei sju viktigaste punkta for eit godt beite:

1) Sørg for godt plantedekke med godt attleggsarbeid og rette sortar av beitetålande artar

2) Gjødsle lite/moderat og ”ofte”. Det gjev jamnare plantevekst og fôrkvalitet

3) Unngå snaubeiting- del opp beitet og flytt dyra så plantene får kvile. Ha tilleggsfôr klart. Dyra bør flyttast ved 4-5 cm grashøgde

4) Puss beitet jamnleg, minst etter kvar andre avbeiting

5) Bruk grønfôr til etter-sommar og haustbeite. Det gjev meir beite, betre dyretilvekst og skånar enga, som ikkje skal beitast i innvintringsperioden

6) Sett sau og lam på ulik beitekvalitet om hausten.

7) Godt kløverbeite eller litt nitrogengjødsel kan vera ”gull verdt” for

betre dyretilvekst på haustbeite


Foto: Anders Braanaas

Lykke til med å lage betre beite til sauen !

Helsing:

Helsing:

beitebruk til sau og storfe

Documents