belgrad'da saat 96

Belgrad’da saat 96

türk

Her Belgradlı Belgrad’ın ruhundan seve seve uzunca bahsedebilir. Belgradlılar da şehirlerin sonsuz ufak şeylerine ve geleneklerine seviniyorlar aslında hayata ve sevinç ta kendisine seviniyorlar. Özellikle de misafirlere seviniyorlar. Bundan dolayı da, Belgrad’ın misafirleri, Belgrad’da asıl en önemli yapılması gereken şey Belgradlılarla tanışmasının olduğunu çabuk anlıyorlar

Belgrad’ı Sevmeyi Seç

03

Belgrad’da dünyaya geldiysen çok ta seçene-ğin yok. Burada dünyaya geldin, burada da son-suza kalacaksın, öyle yazıldı. Belgrad’da doğ-duysan sana herkes kıskanacak, eğer başka bir yere gitmek zorunda kalırsan Belgrad’da kalan-lara en fazla sen kıskanacaksın, bu durum ça-resizdir, bununla başa çıkman lazım. Zaten do-ğum yerini seçemiyorsan ve mesela Belgrad’da doğduysan seni dünyaya ta şurada getiren iyi şansla gurur duymalısın, Belgrad’ın senin yüz-yılında değişeceği ve kesinlikle yıkılacağını aklında tutarak en erken coçukluğundan beri kendi Belgrad’ını kendi içinde hatırlayıp bü-yütmelisin, Belgrad’ını çocuklarına ve buraya barışçıl olarak gelen herkese saklamalısın. Onu fethetmeye çalışan herkesin gözlerin önünde Belgrad, lanet gibi, sonuna kadar gerçekleşeme-yen rüya gibi kaldı.

Bütün bunlar Belgrad’dır ve daha fazlası. Kosmopolit bir şehir, konumuyla sonsuza ka-dar belirtilmiş, doğasıyla eklektik, coğrafik açı-dan ve herhangi başka açıdan geniş. Çok şey hatırlayan şehir, bugün ona ziyarete gelenlerin akrabalarını ve ecdadını hatırlayan şehir, bun-dan dolayı buraya gelenler Kalemeydan’da ya da başka bir yerde kendilerini de buluyorlar.

Bu çağdaş zamanda ‘Google’ ya da ‘Facebo-ok’ta bakılarak Belgrad, hem ondan gelen ge-çenlerin hem de onda yaşayanların fotoğrafla-rında güzel görünüyor.

Sırbistan’ın başkenti, Belgrad, İstanbul ve Atena’dan sonra, Güney Doğu Avrupa’nın üçün-cü en büyük şehridir. Nüfüsü yaklaşık 1.700.000.

Belgrad, gençlerin kentidir. Belgradlıların 40%’ dan fazlası 15 ile 40 yaşındadır. Her Belgradlı Belgrad’ın ruhundan seve seve uzunca bahsede-bilir. Cana yakın ve eğlenceli Belgradlıların coğu gerçek hedonist olduğunu ve iyi yiyecekler, iyi şaraplar ve iyi müzikle alakalı herşey hakkın-da bilgili olduğunu iddia edecekler. Bazıları da hakkikaten de öyle.

Belgradlılar herşeye seviniyorlar, keyifli soh-betlere ve uzun yürüyüşlere, sabah kahve içme-lere, tatil günlerine, özellikle de evlerine en yakın fırında taze sıcak ekmek bulmalarına. Hep hare-ket etmeyi severler, bundan dolayı sokaklar, me-sireler, kafeler, lokantalar, dükkanlar günün her saatinde insanlarla dolup taşıyorlar. En önemlisi Belgradlılar gelen herkese seviniyorlar. Bundan dolayı da, Belgrad’ın misafirleri, Belgrad’da asıl en önemli yapılması gereken şey Belgradlılarla tanışmasının olduğunu çabuk anlıyorlar.

Belgrad’ın dünyanın bir parçası olması gü-zel ve gerekli, bizde ve içimizde bulunanlardan ötürü dünyanın Belgrad’a gelmesi daha da ge-reklidir.

Belgrad, insanların sokakta selamlaştığı, kom şularla Belgrad kahvesinin içildiği, kendi vatandaşlarla en değer verildiğini bile paylaşıl-dığı bir yerdir. Belgrad’da bulunsan ya da Belg-rad’da kısa süreli otursan, bunu seçemediysen ya da ta bunu seçseydin, bu bir görevdir. Belg-rad’ı ve içindeki herkesi sevmek görevin düştü.

Miodrag PopoviçBelgrad Turizm Teşkilatı Başkanı

ÖNSÖZ

020612162024283234363840424446

05NEREDE NE VAR

İçindekiler

Önsöz: Belgrad’ı Sevmeyi SeçMerkezler: On Tane BG Cazibeleri

Müzeler ve Galeriler: İzler, resimlerBelgrad’ın Tapinakları: Dini ÇoğrafyaBinalar: Önemli Mimarların Elyazısı

Merak: Tuhaf TurlarHeyecan: Belgrad’ın Kalbi

Lokma ve Yudum: BG Mayhanelerin SihiriMade in Belgrade: Şehrin Ruhuyla Şekillendirilmiş

Ana gibi Marjinal: BG Urban ArtFilm Şehri: Ana Rolde Belgrad

Alem: Belgrad’da EğlenceSahne: Belgrad’ın ritminde

Oyunun Ruhu: Spor Gösterileriİnsanlar: Belgrad’ın Yaşayan Sembolü

06

Avrupa’nın en eski şehirlerinden birisi, olağandığı tarihten ve bu tarihin, ışıl ışıl toz gibi her yere dağılan yansımalarından inşaa edilmiş Belgrad, bugün ise, özgüveninden gelen ayrı bir rahatlığı gösteren, cana yakın insanlarlarla ve hareketle dolu modern, espirili bir şehir. Belgrad’da en basit şey aslında küçük bir hediye veriliyormuş gibi şehir hazinelerini misafirlerle paylaşmaktır. Herkesin tavsiye ettiği on tane Belgrad’ın cazibelerinden bahsedelim biraz

KaleTeraziye resifinin en çıkık bölümünde olan

ve Sava nehri ile Tuna nehrinin kesişimi ve Bü-yük Savaş Adasının üstünde bulunan Belgrad Kalesi’nin külliyesi, önemli sembolik ve kültür ve tarihi nokta yanısıra Avrupa’nın en güzel manzara noktalarından birisidir. Yukarı ve Aşa-

On Tane BG Cazibeleri

BELGRAD’DA 96 SAAT

08 BELGRAD’DA 96 SAAT

09

ğı Kasabası ve Kalemeydan Parkıyla burası adeta taşta yazdırılan kronik, ilk sınıf açıkta bulunan müzedir. Kalede bir sürü anıt, müze, galeri ve tapınalar ziyaret edilebilir. Yüksek sütunda ko-nulan beyaz mermerden yapılan ‘Fatih’ heykeli Belgrad’ın en önemli sembollerinden biridir.

Merkezin merkeziBelgrad’ı yürüyerek tanımak isterseniz en

iyisi merkeze doğru yürüyebilirsiniz ya da merkezden yürüyüşe başlayabilirsiniz. Doğru seçeneğiniz, tarihi binalarla, anıtlarla, zengin kültür hayatıyla ve modern içeriğiyle dolu olan Knez-Mihailova Caddesi ve çevresidir. Eksklu-siv mağazaların ve mühteşem cafelerin bulun-duğu bu seçkin yaya bölgesi, Belgrad’ın iş ve finansal merkezidir.

Kıyılarİki büyük ve heyecan verici nehir, Tuna ve

Sava nehirleri, Belgrad’ın portresini çerçevele-yip şehrin huyusuna katkıda bulunuyorlar. Aynı zamanda, bu nehirler, şehrin her çeşit yüzlerine bakan aynalardır. Belgrad’ın nehirlerinin kıyıla-rı, mesireler ve bisiklet yolarıyla, yüzen kafeler, lokantalar gece kulüplerle, spor merkezleriyle, açık havuzlarla, oyun sahalarıyla dolulardır. Ve insanlarla, tabi. Gece gündüz hem de.

Skadarlija, özgür ruhluların semtiÖncesinde doğalgaz fenerleriyle ve eski şair-

lerin şiir yazdığı kahvelerle meşhur olan dik, sar-maşık Arnavut kaldırımlı sokak, bugüne kadar

Belgrad’ın özgür ruhunun tadı saklamaktadır. 19 yüzyılından kalma bu mirasın kalıntıları misafir-ler için turistik bir cazibe, Belgradlılar için ise bu olmasaydı oludukları gibi olmazlardı ve bundan dolayı kendi parçası gibi dikkatlice, melankoli ve saygı içinde korumaya çalıştıkları mirastır.

Aziz Sava’nın KilisesiBelgrad’ın sembolü olan ve dünyanın en bü-

yük ortodoks kiliselerinden biri olan13 yüzyı-lında bağımsız Sırp ortodoks kilisesini kuran en önemli Sırp azizler ve aydınlarından birine adamış kilisedir.Kilise Vraçar Tepesinde, Milli Kütüphanenin önünde bulunuyor ve Belgrad’ın merkez görünüşte egemen oluyor. Kilisenin içi hala yapılıyor ama şimdiden de mühteşem gö-rünmeye başladı.

Eski ZemunBir zamanda burası Belgrad’a bakan şehirdi,

şimdi ise şehir içindeki şehirdir. Biz zamanlarda Zemun’dan Belgrad’a gemiyle gidiliyordu, şim-di ise sonsuza dek sıcak kucaklıyorlar bir biri-ne. Tuna nehrindeki mühteşem iskele ve Zemun Aşağı Şehrinin otantik eski sokakaları bugün de dayanılmaz çekicliği yayılıyorlar. Onların üstün-de kale kalıntılarıyla ve Kulesiyle Gardoş yokuşu bulunuyor. Kuleden “Belgrad’ın yarısı’ görünür.

SaraylarBelgrad’ın tepelerinden biri, Dedinje’de bu-

lunan Kraliyet ve Beyaz Sarayı’ndaki Louis XV ve Louis XVI stilinde döşenmiş salonlar, dün-

MERKEZLER

10

yaca meşhur ustaların sanat eserleri, büyük sa-ray kütüphanesi, Venedig avizeleri, bahçeleri ve kiliseleri, İkinci Dünya Savaşı’nda durdurulan Sırbistan’nın yükselişinin tanıklarıdır.

Topçider ParkıBelgrad’ın en güzel parklarından biridir. Bir

çok şeyle kendine dikkatimizi çekiyor. Burası Şumadija (Ormanların Memleketi)’nın bir za-manlardaki ormanların en son soyudur. Bu-

rada, Belgrad’ın yakınlarında, 19 yüzyılın 30 yıllarında Prens Miloş Obrenoviç, kendi saray binaları yaptırdı ve aynı zamanda kölelikten yeni kurtulmuş (dirilen) Sırbistan’ın merkezi-ni kurdurdu. Parkında Topçider nehri akıyor. Parktaki ağaçları ve bitkileri 19 yüzyılında Fransız bahçe ustaları tarafından ekildi. Aynı ustalar tarafından ekilen 160 yaşında olan bir tane çınar ağacı bugün de parkı süslüyor.

Ada CiganlijaYakın zamandan önce resmi olarak dünyanın

en güzel üç şehir adalarından biri seçildi. Bu ada Sava nehrinde bulunur ve sağ kıyısıyla iki adet tabakalarla bağlıdır, böylece de Belgrad’ın en zi-yaret edilen açık yzme ve oyun alanı olan Sava gölünü oluşturuyor. Gerçek anlamda bir vaha-dır. Her tarafında orman, parklar, spor sahaları, bisiklet yolları, kafeler ve lokantalar. Kışın da eğ-lenceli burası, gölün etrafındaki daire biçimin-deki yürüyüş yolundan bir tur atabilirsiniz ya da açık paten sahasını ziyaret edebilirsiniz.

AvalaMerkezden sadece 16km uzaklıktaki bir

dağ. ‘Mavi Avala’ yıl boyunca tüm Belgrad’ın en sevdiği piknik alanı. Üstünde yineden Avala Kulesi yükseliyor. Kuleden görülen manzaralar unutulmazdır. Kulenin en yüksek seviyesinde öğle yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yerimiz kısıtlı, yaya yollarından, kızakla kaymadan, avdan ve diğer dağ sihirlerinden bahsetmeye başlamaya-lım şimdi.


11MERKEZLER

13

Belgrad’a geldiğinizde kültür şehri olduğunu çabuk anlayacaksınız. Belgrad’ın müzelerinin, tiyatrolarının, sinemalarının ve konser salonlarının zengin seçenekleri buna tanık oluyor. Önemli tarihi binaların çoğu Belgrad’ın müzelerinin evlerine dönüştürüldü. Müzelerdeki sergiler, dünyaların, medeniyetlerin buluştuğu ve iç içe girdiği bu toprakların bin yıllık hayatın izlerini gösteriyor

Tavsiyemiz, ilk başta Nkola Tesla Müzesine gidin ve alternatif akım parlak mücidin ha-yatı ve çalışmaları hakkındaki dünyanın en

büyük koleksyonuna göz atın. Bu koleksyon UNESCO’nun koruma altındadır. Adını taşı-yan anıt müzesinde yazar İvo Andriç’ın ha-yatına dair bilgiler edinebiliyor. Dositey ve Vuk Müzesi’nde ve Pedagoji Müzesi’nde ay-dınlanma çağı ve eğitimin gelişimi görülebi-lir. Osta çağdaki Osmanlı işgalinde hapishane olan Neboyşa Kulesi bugün modern müze tesisidir.

Uygulamalı Sanat Müzesi, Sırbistan’ın Tari-hi Müzesi ve Etnografi Müzesi’nin kalıcıilginç sergilerini ziyaret edebilirsiniz. Araba Müze-si, Tren Müzesi ve Havacılık Müzesi’nin özel konulu zengin koleksyonları dikkatinizi çeke-

MÜZELER VE GALERILER

İzler, Resimler

14

bilir. Doğa Müzesi, kendi galeride, Belgrad’ın sadece Panonya Denizi’ndeki bir adanın plajı olduğundan beri olan bitki ve hayvan koleks-yonlarını sergiliyor.

Milli Müze’de, diğer değerli eserin yanın-da, 13 yüzyılından en eski ve en değerli ki-

rilik el yazması ‘Miroslavljevo Jevandjelje’ saklanıyor. Bu elyazması, resmi olarak en gü-zel kirilik elyazması seçildi ve UNESCO’nun ‘Dünyanın Hafizası’ defterinde yazıldı. Tespit edilmiş ‘ilk’ Avrupa’nın kültürü olan neolitik

Vinça kültürünün doğuşu, zirvesi ve kaybo-luşuna dair sergi, Tuna nehrinin sağ kıyısın-da ve Belgrad’ın yakınlarında bulunan Vin-ça köyündeki Belgrad Müzesi’nin şubesinde sergiliyor.

Belgrad’da çekici ve ilham verici sergileri olan konsept olarak çeşitli yaklaşık 50 tane iyi resim galerisi bulunuyor. Onları ziyaret etmeyi sakın kaçırmayın, onlardan ötürü Belgrad’da daha uzun kalmanıza ya da yakın zamanda tekrar geri dönmenize değer çünkü. Karaçırmamanız gereken gallerilerden bazı-

ları: ‘Singidunum’, ‘Kolarac’, ‘Belgrad Kültür Merkezi’, ‘Progres’, ‘Haos’, ‘Can Atölyesi’,

‘Heksalab’ vs. Kesinlikle uğramanız ge-reken adres, Belgrad Şehir Müzesi’ne lüks atölyesini bağışlayan akademik

realizmın en meşhur Sırp ressamının Paya Jovanoviç’in Müzesi’dir. 211 sanat

eseri, neorenesans portal ve Louis XV sti-lindeki salon ressamın Viyena’daki atölyesin-

den getirildi.Seçkin Knez-Mihailova Cadesi’nin en et-

kileyici binası olan Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi Sarayı’nda tarihsel ve sanatsal açı-dan olağanüstü önemi taşıyan sergileri düzen-lediği galeri bulunur. Kenz-Mihailova Cadde-si’nin sonunda, Belgrad Şehir Kütüphanesi’nin binasının temelinde Roma castrum kapısının kalıntıları ortaya çıkarıldı ve bu alan korundu ve şimdi sergi ve edebiyat akşamları düzenlen ‘Roma Salonu’na dönüştürüldü.


16

Belgrad, anlaşıldığı üzere, ortodoks bir şehirdir. Fakat şehrin tarihi, kaderi ve içinde meydana gelen kültür ve tarihi kesişmeler, Belgrad’ın çok dini ve çok kültürlü karakterine katkıda bulundular. Belgrad, bir birine tamamlayan ve bir birine güç veren sıradışı farkların bileşimi şimdiye kadar en değerli hazinesi, en güzel özeliği gibi saklıyor

Belgrad’da ortodoks, katolik, müslüman, evan gelist, musevi, greko katolik, budist vs. ta-pinaklar bulunur.

Belgrad’ın merkezine hangi taraftan gelirse-niz gelin, Vraçar Tepesi’ndeki dünyanın en bü-


Belgrad’ın Tapınakları

17DINI ÇOĞRAFYA

19

yük ortodoks kiliselerinden biri, heybetli Aziz Sava Kilisesi karşınıza çıkacaktır. Sava nehri-nin yokuşundaki Saborna Kilisesi ve karşısın-daki Sırp Ortodoks Kilise Patrikhanesi, şehrin haritasında özel yer alıyorlar. Saborna Kilise-si’nde 19 yüzyılının en temsili Sırp klasisist ikonostasislerinden biri bulunur. Aynı zaman-da, bu kilisede, her Pazar Günü ayın boyun-ca Birinci Belgrad Şarkıcı Derneği’nin korosu dinlenebilir.

Yaklaşık 100 ortodoks kilise yanısıra Belg-rad’da bir kaç katolik kilise, bir cami ve bir si-nagog bulunuyor.

Pisa’daki Eğri Kuleye benzeyen Crveni Krst semtindeki Padovalı Aziz Antuan Kilisesi Roma katolik kiliselerden biridir. Neimar’da-

ki Meryem Ana Katedralı’ndaki çok değerli eski bir org bulunur. Her Pazar sabahı Kral İsa Mesih Kilisesi’nde ayın İngilizce olarak yapılıyor.

Osmanlı zamandan Dorçol’daki Bayrak-lı Cami kaldı. Knez-Mihailova Caddesi’nden Tuna nehrinin yokuşundan inmeye başladığı-nızda minaretinin ince çizgisini kolayca farke-debilirsiniz.

Musevi tapınaklardan, Belgrad’da bugün sadece Marşal Birjuzov Sokağınddaki aşkenaz sinagogu faaliyet gösteriyor. Şehirde çok az aş-kenaz kaldığı için sefarad ayını yapılıyor. Ayın-lar, düğünler ve diğer kutla törenlerin yanında Belgrad Musevi Dini Derneği’nin tüm etkinlik-ler de bu sinagogda gerçekleştiriliyor.

DINI ÇOĞRAFYA

21

Mimari olarak, Belgrad zıtlıklarla dolu, katman ve çok tabakalı, tatlıca çelişkili bir şehir. Uzun zaman ve çok değişime dayanan en eski Avrupa’nın şehirlerinden biri söz konusu olunca bu sıfatlar mantıklı geliyor aslında. Olağanüstü stratejik yerinden ve tarihüstü öneminden dolayı Belgrad sık sık kuşatıldı ve saldırıldı. Kırk defadan fazla temellerine kadar yıkıldı ve yeniden inşaa edildi. Tüm bu tabakalar hala ortadadır. Bu şehirdeyken bu tabakaların üzerinden yürüyorsunuz ve güçlerini hissedebiliyorsunuz

Belgrad, nehirleriyle Eski ve Yeni Belgrad’a bölündü. Eski Belgrad’da geçen yüzyılların-da Avrupa’ya özgün mimari stiller görülebi-

lir, Yeni Belgrad ise Belgrad’ın Sava nehrinin üzerinden Srem Ovasına kocaman adımıdır, mimarisine göre, şehircilik çözümlerine göre ve ruhuna göre modernist bir şehirdir.

Belgrad’ın mimarisinin stil hacminde bal-kan oryental, klasisist, neorenesans, neoba-rok, sesesyonist, milli stili gösteren ve mo-dernizme çalan unsurları kolayca tanıyabi- lirsiniz.

Uzun yüzyıllık Belgrad’ın mimarisi hakkın-da daha fazla bilgi edinmek için kitapevlere ve kütüphanelere gidilmeli ve bu konuda uzman alanı olan internet sitelerini ziyaret edilmeli. Geçen yüzyıllardaki şehrin tüm yıkılışından sonra bile Belgrad sokaklarında yürürken bir çok ilginç görebilirsiniz. Dorçol’da, Duşanova Sokak No.10, 18 yüzyılından Dunavska Va-

BINALAR

Büyük Mimarların Elyazısı

22

roş’tan kalma Belg-rad’ın korunmuş

en eski konudu karşınıza çıka-cak. Skadar-

ska Sokak, daha fazla Skadar-

lija olarak tanınan, bugün hayattan zevk

alanların semti, doğu (balkan oryental) ruhunda

tipik dar Arnavut kaldırımlı sokaktır. Belgrad’ı gezdikçe balkan oryental mimari örnekleri olan tarihi binalar Prenses Ljubica’nın Konağı, Pres Miloş’un Konağı, ‘?’ Meyhanesi ve Dositej ve Vuk Müzesi dikkati-nizi çekecektir. Aynı zamanda, akademism ru-hunda inşaa edilen binalar Eski Saray (bugün Büyükşehir Belediyesi Meclisi), Yeni Saray (bugün Sırbistan Cumhurbaşkanlığı), Ulusal Meclis binası, Karadjordjeva Sokağındaki bir zamandaki ‘Belgrad Sendikası’ binası da gö-rülmeye değer.

Etkileyici Kapetan-Mişino Zdanje ve Ulu - sal Tiyatro binası romantizm stilinde inşaa edilmişti. En önemli milli kültür kurum-lardan birisi Ulusal Müze, Sırbistan’ın baş-kentteki neorenesans mimarisinin örneğidir. Neobarok ve sesesyonist unusurlarla akade-mism stilinde yapılmış Bilimler ve Sanatlar Sırp Akademisi’nin binası, Belgrad’ın seçkin

yaya bölgesi, Knez Mihailova Caddesinin en karakteristik binasıdır. Şık sesesyonist bina olan Moskova Otel’in binası Terazije Meydanında egemendir. Sava nehrinin yo-kuşundaki eski şehir semtiVaroş Kapija’daki Patrikhane binasında sırp bizans stilin sade-liği görülebilir. İki dünya savaşın arasında Belgrad’ın mimarisi yabancı mimarlar tara-fından zenginleştirildi. 1917 yılındaki Ekim Devrimden sonra gelen sığmacı Rus mimar-ları, bir çok kamu binalara rus akademism ve sesesyonism unusurlarını katıyorlar. Çek mimarlar Terazije ile Sremska Sokağı köşe-sindeki ‘Praga Bankası’ binasını ve Cumhu-riyet Meydanındaki Yugoslavya Bankası’nın binasını inşaa ettiler. Knez Miloş Sokağı No. 5’teki Ekselsior oteli Viyana’dan gelen mi-marlar tarafından tasarlandı. Cumhuriyet Meydanında egemen olan ‘Riunione’ bina-sı İtalyan mimarların eseridir. Kalemeydan karşısındaki Faransa Büyükelçiliğin binası Paris’te tasarlandı.

İkinci Dünya Savaşından sonra Belgrad’ın mimarisi çarpıcı bir biçimde sosyal relistik oldu. Sava nehrinin sol kıyısında sıfırdan Yeni Belgrad inşaa edilmişti. Bugün Yeni Belgrad Avrupa’nın açık inşaatın en başarılı örneklerinden biridir. Bu mimari çağın tem-sili binaları Yeni Belgrad’daki ‘Sırbistan’ Sara-yı ve Nikola Paşıç Meydanındaki Sendikalar Evi binasıdır.


23BINALAR

25

Belgrad’ı sıradışı tanıma yöntemler seçenekleri çoktur. Oraganize olarak. Aşağıda bazılardan bahsedeceğiz, diğer sıradışı turlar hakkında daha fazla bilgi Belgrad Turistik Teşkilatı’nın sitesinde (www.tob.co.rs) ve bilgi merkezlerinde bulabilirsiniz

‘Yeraltındaki Belgrad’ turu, ‘Belgrad’ın altın-daki Belgrad’a’ heyecanlı bir gezidir. Tünel ve koridor ağı, gerçek gibi küçük sokaklar ve mey-danlar, kavşaklar ve geçişler, Borhes tarzında gizemli labirent, başka, çok farklı zamanların isleridir. Bu turu seçseniz, Roma salonu, Roma döneminden su boruları, Roma kuyusu, Belg-rad Kalesindeki sığınak, büyük barut deposu, yeraltındaki geçitleri görebilirsiniz.

MERAK

Sıradışı Turlar

26

20 yüzyılın başlangıcından hükümdarların saraylarının havasını ve bugünkü hayattan çok faklı bir hayat düzeni hissetmek isteseniz, Dedinje’de bulunan kralliyet saraylar komp-leksini ziyaret edebilirsiniz. Beyaz ve Krallık Saraylarında güzellik, görkem, ince zevk, in-şatçıların ve sanatçıların yeteneklerini göre-bilirsiniz ve Karadjordjevic hanedanesinin hayatından ve tarihinden bir çok ilginç şeyler duyabilirsiniz.

Her Cumartesi sabah Belgrad Şehir Müze-si’nin ‘Prenses Ljubica’yla Kahve İçelim’ prog-ramına katılabilirsiniz. Patrikhane karşısındaki sırp balakn stilinde yapılan eski bina olan Pren-ses Ljubica’nın Konağı’nın sırlarını ve Obre-noviç hanedanesinin zamanında Belgrad’daki hayatı öğrenebilirsiniz. Bayan müze başkanı, o

zamandaki Prenses Ljubica’nın kıyafetıyle gi-yinmiş kapı girişinde konağın evsahibi gibi mi-safirlerini karşılıyor. Kahve ve en nefis evyapımı rahatlokumun yanında ikik yüzyıldan önceki döneme bize götürüyor ve o zamandaki hane-danın üyelerini bize anlatıyor.

Rakija, buradaki geleneksel içki, her Belg-rad kafesinde ikram edilecek. Erik rakısı, elma rakısı, ayva rakısı, armut rakısı, kaysı rakısı... Kantaronlu, başka şıfalı bitkili... Belgrad’ın bir çok yerlerinde şubesi olup bu konuda uzman olan ‘Rakija Bar’da bu memleketin her çe-şit rakısını denebilirsiniz. Eğer bu geleneksel Sırp içkiden daha fazla bilgi almak isteseniz ve yapılışının gizemli sırlarını öğrenmek is-teseniz sizin merkınızı Belgrad Rakija Turu uyandırabilir.


27

Belgrad’ı nehirlerinden tanıyabilirsiniz. Tek -neyle Sava’nın Tunayla birleştiği noktaya gide-bilirsiniz, yeşil Büyük Savaş Adası’nın manza-rasından keyıf alabilirsiniz, bu metropolin 10 kilometrelik nehir kıyısında bulunan Belgrad Kalesi, Nebojşa Kulesi, Gardoş ve diğer yer-lerinin görüntüsünü nehirlerden yakalayabi-lirsiniz. Tam Nehirlerin Kesişme Noktasında, yeşil Sava’nın mavi Tuna’ya girdiği yerde, 70 ırmak kolarının suların birleştiği noktada,tek-ne yolcuları bir an için gözlerini kapatıp di-lek diliyor. Cömert bir dilekse hep gerçekleşi- yor, derler.

Belgrad kanu maceraları, nehirlerdeki daha cazbedici turlardan biridir. Yedi şehir köprüsü-nün altındandan geçip unutulmaz bir gün do-ğuşuna şahit olacaksınız, Büyük Savaş Adası’nın

güzelliklerini keşfedip nadir kuşların sürüleri-ne rastlayacaksınız, ‘kendi gölgeden doğan’ şeh-rin Doğudan gelen ışıkla ortaya çıkmasını gö- receksiniz.

Tüm yıl boyunca yağış olamayan ve rüyga-rın hızı 5 m/s geçmediği günlerde Belgrad’da 60-90 dakikalık bir balon turuna ve havadan şehri gezmeye mümkündür.

Belgrad Edebiyat Rehberi turunda Belg-rad’da yaşayan ve önemli edebiyat eserleri ya- zan Sırp yazarların izleri takip edeceksiniz ( Örn. Nobel Ödülünü alan İvo Andric). Bü-yük Sırp yazarlarının Belgrad’daki günleri ge-çirdikleri yerleri ziyaret edip Belgrad’ın edebi ruhu hakkında ve yazarların yaşadıkları dö-nemler hakkında dikkat çekici bir hikaye du-yacaksınız.

MERAK

29

Herkesin zevkine göre Belgrad’ın heyecan verici içerikleri var. Ekstrem sporlardan başlayarak gece hayatı ve futbol derbisinden ava ve balık tutmasına kadar. Herşeyi yetişemezseniz seçim yapmak zorundasınız. Tercihlerimizi anlatacağız ama siz, tabi, kafanıza göre seçim yapacaksınız. Ne seçerseniz seçin, doğru seçim yaptığınızı bilin

Ekstrem sporlarSava Gölü’nde, yüzebilirsiniz, kürek çekebi-

lirsiniz, su topu ve diğer topla oynanan sporları oynayabilirsiniz, golf, amerikan futbol oynaya-bilirsiniz, rüzgar sörfü yapabilirsiniz, tobogan-lardan kayabilirsiniz, su bisikleti sürebilirsiniz, özel yaptırılmış platformlardan balık tutabilir-siniz tabi... Ama adrenalin seviyenizin yüksek tutmanızı seversiniz özel teleferik vasıtasıyla su kayağı yapmayı düşünebilirsiniz ya da bangi jump ya da yapmacık kayada ekstrem tırmanışı denebilirsiniz.

Yüzen lokantalar ve nehir geceleriSava ve Tuna nehirlerinin kıyılarında Belg-

rad’ın 10 kilometreden fazla düzenli iskelesi vardır. Orada, teknelerde ve karada, bir çok ka-liteli lokanta, kafe ve yüzen diskolar var. Bu lo-kantalar konsept, stil ve tarz olarak o kadar çe-şitli ki şüphesiz zevkinize göre uygun bir tane bulacaksınız. Burası aslında ‘Belgrad’ın çılgın eğlencesi’, ‘Belgrad’ın gecelerin tatlı telaşı’nın bölgesidir. Sava ile Tuna’nın birleştiği nokta-da, ‘Uşçe’Parkında, ‘Rollıng Stones’ınki gibi sık sık muazzam konserler yanısıra her Ağustosta Güney Doğu Avrupa’nın en büyük partisi ‘Beer Fest’ düzenleniyor.

HEYECAN

Kalbi Belgrad’da

30

Doğrudan tarihBelgrad’ın çok bin yüzyıllık tarihi, dikişsiz

olarak ve ayrım çizgi olmadan şehrin güncel hayatına yerleşti. Tarihle bir çok sokak, bina ve anıt, kitap, insan ve kader vasıtasıyla bakışı-yorsunuz. 1804 yılında isynacıların geçtiği eski şehrin kapısından geçıyorsunuz, önemli Yunan şair ve devrimci Figas Feraios’un hayatını kay-bettiği Nebojşa Kulesi’ne giriyorsunuz, despot ve şövalye Stefan Lazareviç’in görüş noktasın-dan şehre bakıyorsunuz... Geçtiği yüzyılların nabzını hissedebilirsiniz.

DerbiBelgradlılar, Avrupa’nın en ateşli taraftar-

larındandır. Her hangi spor türünde olan, özellikle futbol ve basketbolda ‘Kızıl Yıldız’ ve ‘Partızan’ arasındaki buluşma, gerçek gözteriye dönüşüyor. Gördüğümüz görüntülerle, kore-ografiyle, enerjiyle, derinlikle hatırlayacağınız bir tecrübe bu. Benzeri havayı da Belgrad’da yurtdışından gelen kulüplerle oynanan maç-larda ya da Sırbistan’nın milli takımın oynadığı maçlarda hissedebilirsiniz. Bu tür heyecanı se-viyorsanız, bu olayları kaçırmayın.

Şövalye OyunlarıBelgrad’ın geçenlerde çatışma ve savunma

noktası Kale’de her sene uluslararası şövalye turnuvası düzenleniyor. Eski savaş beceriler, ortaçağ silahlarla vurma ve at binme yarışma-sı. Yarışmalara katılabilir, şövalye ve ortaçağ kostümü giyen bayanlarla fotoğraf çekebilirsi-niz ve canlı şövalye gösterisinin parçasını ola-bilirsiniz.

Av ve Balık TutmaBelgrad’ın geniş alanında bir çok dözenli

ve zengin av yeri vardır. ‘Rit’, ‘Lipoviçka Şuma’, ‘Treşnja’... İri avdan ceylan, geyik ve misk sığırı var ufak av hayvanlarından tavşan, sülün, kek-lik, yabani ördek, yabani kaz, bıldırcın, üveyik var. Balık Sava ve Tuna nehrinde, Pançevaçki Rit tutulur bazıları da Tamiş ve Tisa nehirleri-ni tercih ediyorlar. Ada Safari Gölü, spor balık avının özel hazinedir.


31HEYECAN

32

Herkesin zevkine ve cebine göre bulunabilen çok meyhane ve lokanta şehrine geldiniz. Belgradlılar meyhanelerini çok seviyor ve onlara çok değer veriyorlar. Her meyhanenin kendi düzenli gelen misafirleri var. Meyhanelerin sundukları lokma ve yudum, müzük ve havasını tek başına öğrenmesi çok zevklidir. Ama çok vaktiniz yoksa bizim bir kaç küçük önerimiz olacak

Belgrad’ın bugüne kadar en eski korunmuş ‘Znak pitanja (Soru İşareti)’ meyhanesinde 19 yüzyılındaki Belgrad’ın büyüsünü hissedebilir-siniz. Bu meyhanede halen alçak üçayaklı tabu-

re ve sofalarda oturulur ve eskiden gibi servis edilen eski Sırp yemekleri sunuluyor.

Belgrad’ın sanatçıların hayattan zevk alma-sının ruhunun özü Skadarlija meyhanelerinde anlayabilirsiniz. ‘Tri şeşira’, ‘İma dana’, ‘Velika Skadarlija’, Kod dva bela goluba’, Şeşir moj’, ‘Dva jelena’, ‘Zlatni bokal’ vs. meyhanelerinde Sırp ve uluslararası mutfağın tatları, Balkanlar’ın gast-ronomi çeşitliliği ve geçmiş zamanların türkü-leri sizi bekliyor.

Belgrad’ın eski semtlerinde güzel bahçesi olan meyhaneler çok : ‘Proleçe’, ‘Oraşac’, ‘Lovac’, ‘Sokoj’, ‘Romantışari’... ‘Kaleniç’, ‘Maydan’, ‘Malo Korzo’ meyhanelerinde uygun fiyatlarda elyapı-mı ayvar, Sırp kaymaklı sıcak somunlar, fırında


Belgrad Meyhanele- rinin Sihiri

33

et çeşitleri ve ızgara çeşitleri deneyebilirsiniz. Uluslararası mutfağı ve Sırp geleneksel mutfa-ğı seçkin lokantalar hemen göze çarpıyor. En yaygın İtalyan lokantaları ama Yunan, İspanyol, Çin, Japon, Meksikan, Hint, Lübnan, Dalmaçyalı mutfakları temsil eden lokanta da çok.

Zemun’daki ‘Şaran’, ‘Sent Andreja’, ‘Novi salaş’, ‘Venecija’, ‘Zabar’, ‘Male Villa’ gitmenizi özellik-le tavsiye ediyoruz. Bu lokantaların çoğu Tuna nehrinin kıyısında bulunuyor ve eski Tuna balıkçılarının tariflerine göre yapılan balık ye-mekleriyle meşhurdur.

Ne sipariş verelim? İyi bir başlangıcı önere-lim size.

İştah açilsin diye iyi bir rakı çok faydalı: erik rakısı, kaysı rakısı, ardıç rakısı, lincura rakısı...

Belgrad lokantalarındaki geleneksel meze proyadır, peynir ve kaymakla beraber mısır undan yapılmış sıcak ekmek türü. Kışsa bunun yanında lahana turşusu salatasını da sipariş edin. Soğuk mezeyle jambo, rosto Sırp sosis ve

jambon füme çok iyi gider. Pihtije ise geleneksel kış mezesidir (domuz et parçaları suda baharat karışımıyla beraber kemikler etten ayırıncaya kadar haşlanıyor, böylece edinen sulu içerik sığ kaplara dökülür ve soğuyuncaya kadar bırakı-lır, üstüne isot ya da kırmızı biber atılır ve kare şeklinde kesilir).

Ve prebranac – büyük kuru fasulyenin türü, soğanla ve baharat karışımıyla soğuk meze olarak servis edilir. Daha hafif yemekleri ter-cih ediyorsanız, soğuk yağsız dolmaları (üzüm yaprağında ya da lahana yaprağında sarılmış biber, domates ve maydanozla pirinç ve soğan karışımı). En favori sıcak meze gibanica ve zel-janicadır (peynir, kaymak, yumurta ya da ufak ufak doğranmış ıspanakla doldurulmuş yufka).

Böylece yemek başlarsanız peşine gelen ye-mekleri kendisinden gelir. Hem yemekler hem de şaraplar.

Evsahibplerinin tavsiyelerine ve mönüdeki yemek tasvirlerine güvenebilirsiniz.

LOKMA VE YUDUM

34

\Üzerinde ‘Made in Belgrade’ etiketi olan ürünlerin çeşitliği çok geniştir. Belgard’ın misafirleri dekoratif ambalajlı ninelerimizin tariflerine göre rakı, şarap, erik reçeli vs. ev yapımı gastronomi ürünlerine bayılıyorlar. Siz de, bu tür Sırp topraklara mahsus ürünlerden birini almak istersiniz. Belki de doğal evyapımı bir meyve rakısını. Tüm süper market, küçük dükkanlar ve özel mağazalarda bunları bulabilirsiniz


Şehrin Ruhuyle Şekillendirilmiş

35

‘Soko Ştark’dükkanlarında uzun yıllık geleneksel çikolata ürünlerin asortıma-nı bulabilirsiniz, bunlardan en satılan ve en meşhur ürünü arka tarafında ‘Made in Belgrade’ yazılan ‘Najlepşe zelje’(En Gü-zel Dilekler) çıkolatasıdır. Birkaç Belg-rad çikolata dükkanı ‘Adore’, ‘Premijer’ ve ‘San Marina’ seçkin çikolata ürünleri sunuyorlar.

Balkanska Sokağında doğulu tatlı keten helvası satan dükkanın yanında el yapımı kasket, şapka, kıravat, eldiven satan zana-at aile atölyeleri bulabilirsiniz. Eğer güzel bir altın takısı almak isterseniz ‘Andrejeviç’, ‘Durdeviç’ ve ‘Stefanoviç’ kuyumcu evleri-ne yüksek kaliteli ve mühteşem tasarımlı ürünleri bulabilirsiniz.

‘Mona’, ‘Afrodite Mode Collection’, ‘Ni-kolas’ mağazalarında yerli moda sanayii-nin ürünlerinden hoşlanacağından eminiz. Yün, keten ve pamuk üzerindeki ‘İvkoviç’ triko evinin tasarımı Sırbistan’ın gelenke-sel şablonlarıyla ilham edildi. ‘St. George’ moda evi ise farklı farklı dokunaklı ku-maşların karışımında basit kesimli kolek-syonaları sunuyor.

Genç Belgradlı tasarımcıların grubu, ‘Çumiçevo Sokaçe’ eski alış veriş merkezini Belgrad’ın tasarımcı semtine dönüştürdü. Orada bir yerde tek ve eşsiz kıyafet, takı, ev dekorasyon parçaları ve moda aksesuvarı bulunur.

MADE IN BELGRADE

36

Belgrad’ın görüntüsünü ve duyarlılığını etkileyerek yeni nesiler ve sanatları kendine özgün ifadelernii ve alternatif sanat şekillerini buluyor. Sanayi mirası olan artık kullanılmayan tesisler yeni tasarımın, yaratıcılığın ve urban kültürün merkezleri oluyor. Burası ne marjinal ne de ‘genişletilmiş gerçek’ değil burası şeylerin kalbine giden youldur

Yeni sanatçı dalgası Belgrad’ın kentsel çe-vrelerinde kendi rengarenk izlerini bırakı-yor. Bu sanatçılan duyarlılığa, yeteneklerine, konularına, kaygılarına bir Belgrad’daki bir çok grafiti ve duvar resimleri tanık oluyorlar. Onların mesajları Belgradlıların bakış açısına giriyor. Şehrin merkesini dolaşırken İtalyan sanaatçısı Valerio Berutti’nin, Polonsalı sa-

natçı M-Siti’nin ve takma adı Blue dünyanın en meşhur duvar ressamının üç eski binanın üzerindeki kocaman resimlerin önünde biraz durun.

Belgrad’da son yıllarda sanayi mirası artık kullanılmayan tesisler sergi, konser ve göste-ri düzenlenen yerlere dönüşüyorlar. Savamala şehir semtindeki depolar ve ambarlar yeni gö-rüntüsüyle yeni tasarımın, zengin kültür haya-tın ve heyecan verici gece hayatın merkezleri oluyor. Sava nehrin yanındaki geniş caddele-rindeki barok ve sesesyon izleri taşıyan eski öncepheleri arasında, Belgrad’ın urban kültü-rün yeni fikirlerin ve yaratıcılığın merkezle-ri ‘Magacin’, ‘Kulturni centar Grad’ ve ‘Mikser kuça’ bulunuyor. Dorçol’daki ‘Süpermarket’in de iç tasarımı ve sunumu çok dikkat çekici, orada bir sürü eşya, gastronomi ürünleri, kıya-fet, hediyelik eşya bulunabilir.


BG Urban Art

38

Belgrad’ın sokakları, binaları, Kalesi, nehir-leri, ormanları, eski ve yeni şehir semtleri film-lerin mühteşem sahne dekoru oldu. Bazen film dekoru şehrin bir parçası oldu, bazen ise şehir kendisi film sahne dekoruydu. Bunlar artık Belgrad’ın bir rutini oldu, bunlar Belgrad’ın bir film yıldızının role kaptırma gücünü kazandır-dı. Belgradlılar da, sokaklarında film çekimleri-ne artık o kadar alıştılar ki bir filmin ilk göste-riminde herşey öncesinden acaba bir sahnede kendilerinin gösterilmiş olup olmamasına ba-kıyorlar.

Belgrad’da film alt yapısı ve film yapımcıla-rına iyi lojistik destek bulunur. Koşutnjak’ta-

ki ‘Film Kenti’ndeki eski ‘Avala Film’ yapımcı şirketinde bir çok eski ve yeni meşhur filmler çekildi. Son yıllarda en fazla İtalyan filmler çe-kildi. Belgrad’ın yakınlarında bulunan yeni ya-pılan ‘PFİ Studio’ da modern zahmetli film pro-jelerinin gerçekleşmesi için tüm gerekli şartlara sahiptir.

Meşhur oyuncu ve yönetmen, Ralph Fien-nes, Belgrad’ın mimarisini, klasik ile modern etkili bir karışımı olarak nitelendirerek bir çok kez övüyordu. İlk yönettiği film ‘Coriolan’ Belgrad’da çekti ve bundan sonra Belgrad’ın sık bir misafiri oldu. Bu Sheakespeare’in dramının modern versyonunda Jessica Chastain, Vanes-


Belgrad Ana Rolde

Onlarca yıl film çekimleri için Belgrad çok çekici bir şehirdi. Çok yapımların konusuydu, bazı yapımlarda başka şehirlerin rolünde bulundu, eski dönemleri ya da gelecek dönemleri çağrıştırıyordu

39

sa Redgrave, Gerald Butler (hala onun Belgrad gece kulüplerindeki çılgın eğlencesi dedikodu-ların konusudur)... oynuyordu.

Belgrad’da Rachel Weisz (The Brothers Blo-om), Guy Pearce (Lookout), John Cusack (Ra-ven), Jessica Lange (İn Secret) bulundular ve filmlerini çektiler. Kamoyunun dikkatini en fazla Kevin Costner ve Pierce Brosnan çekti-ler. Costner Three Days to Kill filmini çekerek Belgrad’da sadece bir hafta kaldı ama bir çok Belgrad lokantasının sevilen misafiri oldu. Brosnan ise Roger Donaldson’un yönetmenliği üstlediği The November Man filminin sahnele-

rini çekerek bir kaç hafta Belgrad’da kaldı ve bir çok Belgradlıların arkadaşı oldu.

Dünya yıldızların oynadığı pahalı film pro-jeleri yanısıra Belgrad’da ve çevresinde daha fazla yapımcılık olarak daha mütevazi filmler çekiliyor: komik gerilim ‘Kaç kedi kaç’, korku filmi ‘Çernobil günlükleri’, ortaçağ gerilim film-leri ‘Templar’, ‘Kaan davası’ ve ‘İntikam Kılıçı’...İtalyan, Amerikan ve İngiliz film yapımcıların yanında Belgrad Güney Korelilere çekmeyi ba-şardı. Meşhur Güney Koreli opera şarkıcı ha-kındaki ‘Tenor Liriki Pinto’ filminde Belgrad, Berlin rolünde bulundu.

FILM ŞEHRI

40

Eğlence, gece gündüz eğlence Belgrad’ın unutulmaz tarafıdır. Belgradlıların sevimliliği ve neşesi, şehrin açıklığı ve geniş ruhu, müzikalite ve şenlik havası, şehrin nehir kıyıları, nehir üstündeki ve karadaki çeşitli kulüpler ve kafeler, bunların hepsi Belgrad eğlencesine özel çekiciliğini kazandırıyorlar. Bu sadece turistik rehberindeki boş bir cümle mi sanıyorsunuz? Kolayca bunu teydedebilirsiniz. Sadece bir kez Belgrad gece hayatını tadın, yeterli olacak

Sava ve Tuna kıyılarındaki yüzen kafeler, her çeşit müzük zevkine göre tam gece boyu eğ-lencesi sunuyorlar. Müzik sevenleri yerli folk, yerli pop ve rocok-en-roll, tehno, elektronik vs.

arasında seçim yapabiliyorlar. Kafelerin en yo-ğun olduğu bölgeler eski ‘Yugoslavya’ otelinin yanındaki Tuna kıyısı, ‘Gazela’köprüsünden Uşçe’ye kadar Sava kıyısı ve Ada Ciganlija’dır. Doğru bilgilerin sahibi değilseniz bile iyi bir seçim yapabilirsiniz. Kafelerin yanında biraz gezin, uzaktan müziği dinleyin, kafedeki ha-vasına ve oradaki misafirlerine bakın. Böylece kendine göre doğru bir kafe seçeceksiniz. Ney-se, yine de size birkaç ipucu verelim: Tuna kıyı-sındaki kulüpler daha ‘kokoş’, Sava kıyısındaki-ler daha ‘urban’ ve hayattan zevk alanların yeri, Ada Ciganlija’dakiler ise daha rahat ve seçicidir.

Eski şehir semtlerindeki kulüler iç dekoras-yonuna, fiyatlarına, giriş kurallarına ve havaları-na göre değişiyor. Orada sık sık meşhür Belgrad müzik grupların canlı gösterileri düzenlıyor ve


Belgrad’ın Eğlencesi

41

genelde sabaha kadar kalınıyor. Bu tür kulüple-rin arasında ‘Underground’ en popüler birisidir.

Caz sevenlerin birçok yeri var: ‘Brankov Bar’, ‘Ptica’, ‘Rif ’... ‘Tranvay’ kulübü iki kez Belgrad’ın en iyi kulüp ünvanı taşıdı. Nedenmiş o diye teyd etmelisiniz bence.

Yüzen kafedeki ya da kulüpteki çılgın eğlen-ceden sonra sabah 3 gibi ‘gün beklenilecek’ bir yere geçiliyor, bu da artık gelenek haline gel-di. Gece hayatından artık tecrübeli olarak zevk alan Belgradlılar, kesinlikle sizi de bu sabaha kadar eğlenceye davet edecekler.

EĞLENCE

Belgrad’ın ritminde

43

Belgrad’da karşınızda geniş müzik dünyası çıkıyor – kitleler tarafında ziyaret edilen müzik gösterileri,klasik müzik ustaları, kaliteli tiyatroların, operaların ve balelerin geniş seçenekleri, dünyaca seçkin kültür etkinlikleri (BİTEF, BEMUS, FEST...). Bu bolluk sizi vazgeçirmesin siz kendiniz zevkinize göre seçim yapabilirsiniz

Belgrad’da her sene bir çok müzik mega yıl-dızlar konser veriyor. Uşçe parkında ya da ko-caman ‘Belgrad Arenası’ndaki gösteriler, Avru-pa’nın bu bölgesinin en büyük etkinliklerden birileri oluyor. Dünya filharmoni orkestraları, Herbert von Karajan, Zubin Mehta gibi usta-lar, en gündemde olan yerli ve yabancı opera şarkıcıları, dünyaca meşhur caz müzis-yenleri ve rock gruplar gele-neksel olarak Belgrad’da sık sık sahne alıyorlar.

Belgrad’daki tiyatro se-zonu ekim ile haziran ara-sında açıktır. Yaklaşık yirmi tiyatroların farklı repertua-rı var. Her akşam tiyatrolar-da farklı oyun oyananıyor ve ondan dolayı seçenekler öoktur. Çoğu tiyatrolar-da İngilizce altıyazısı bulunur.

Opera ya da bale gösterisi ‘Madlenijanum’ ya da Ulusal Tiyatro’da izlenebilir. Terazi-je’deki Tiyatro’da bir müzikal ya da eskiden evangelist kilisesi olan şimdi ise yenilenmiş ‘Bitef teatar’daki avantgart bir gösteriyi izle-yebilirsiniz. Belgrad’da Eylül ayında bulunur-sanız zamanda dünyaca prestijli BİTEF (Belg-rad Uluslararası Tiyatro Festivalı)biletinizi ayırttın.

Kolarçeva zaduzbina’nın Büyük konser sa-lonundan sekiz onyıldır klasik müzükin en güzel melodileri Belgradlıların kulaklarına geliyor. Burada düzenli olarak Belgrad Filhar-monisi sahne alıyor. Belgrad’da son baharda bulunursanız, BEMUS (Belgrad Müzik Etkin-likleri)’daki konserleri kaçırmayın.

SAHNE

Basketbol, hentbol, sutopu,voleybol, tenis, dövüş sanatlar,

atletik vs. dünya ve Avrupa şampyonların şehrinde hemen hemen her hafta büyük bir spor yarışması düzenlenıyor. ‘Belgrad Arenası’nda olsa ‘Pionir Salonu’nda olsa çok sayıda bulunan spor salonlarında olsa ‘Marakana’ ya da ‘Partizan’ satlarında olsa Belgrad’ı tüm sporcular, taraftarlar, resmi heyetler, gazeteciler uluslararası spor yarışmaların mühtiş evsahıbi olarak tanıyorlar. Gerçek bir spor büyükşehri

Spor Gösterileri

45

Tüm spor dallarındaki, özellikle de futbolda-ki ‘Kızılyıldız’ ile ‘Partizan’ arasındaki Belgrad ebedi derbi meşhurdur. Belgrad’ın Banovo Br-do’daki ‘Çukariçki’, Banjica’daki ‘Rad’, Karabur-ma’daki ‘OFK Beograd’, ‘Vozdovac gibi bir çok birinci ligte oynayan futbol kulübü bulunur.

Belgrad taraftarı, koreografileriyle, şa r - kılarıyla ve sevinç gösterileriyle Avru-pa’nın en ateşli ve en yaratıcı tarfa-tarları olarak biliniyor. Sırp spor-cuların kazandığı her Avrupa ve dünya medalyası Belgrad Bü-yükşehir Meclisi’nin önündeki Belgradlıların gösterişli biraraya gelmesiyle kutlanıyor.

Birçok dünya spor yıldıyları Bel- grad’da dünyaya geldi ya da Belg-rad’da yaşıyor. Bundan dolayı Belg-rad sokaklarında belki Novak Djo-koviç’a rastlayabilirsiniz ya da Djokoviç’in ailesinin işlettiği ‘Novak’ kafesine kahve içmeye gidebilirsiniz, Belgrad’dayken belki Vlade Divac, Zeljko Ob-radovic, Milorad Çaviç, Svet-lana Kitiç, Jasna Şekariç ya da Filip Filipoviç ile konuşma fırsatınız olabilir.

Belgrad’da bulunduğunuzda büyük bir spor yarışması düzen-lıyorsa ya da sıradışı spor başarı-sının kutlaması olursa, bunu sakın kaçırmayın. Bu tür gösteriler spor çerçe-

velerinden çıkıp sonsuza dek hafızınızda kala-caktır.

OYUNUN RUHU

Dünya başarıları gerçekleştiren Belgradlıları da sık sık Belgrad’da rastlayabilirsiniz. Bazıları doğum büyüm olarak Belgradlılar bazıları ise Belgrad’ı yaşamak için seçtiler. Belgrad’ı gerçekten anlamak isterseniz Novak Djokoviç’i inceleyin. Kendisi, bu şehrin en iyi filizlerinden biri ve şehrin canlı sembolüdür

Şaşa Djordjeviç tarafından çözülen basketbol ma-çların gerginliklerini hatırlıyor musunuz? Emir Kus-turica’nın filmlerinin özgürleştirici büyülü realizmini izlediniz mi? NBA ligine Avrupalıların ilk gelenlerin arasında bulunan Vlade Divac’ın oyunlarından ke-yif aldınız mı? Keman virtüözü Stefan Milenkovic’in konserine gittiniz mi acaba?

Belgrad’dayken bunlardan birisine (Yukarıda anı-lanlardan da hem de yerimiz kısıtlı olduğu için bah-

Belgrad’ın Canli Semboller

sedemediklerimizden) büyük ihtimalle rastla-yacaksınız. Belki bir kafede, belki lokantalarda, belki film ve ya tiyatro ilk gösterilerindei kon-serlerde ya da gece kulüplerinde. Doğum büyü-me Belgradlılar olsalar ya da burayı bir neden-den yaşamayı sürdürmek için seçmiş olsalar bunlar burada kendi evinde gibi hissediyorlar.

Onlara karşı ne kadar şimdi saygı duyuyorsanız onlara rastladıktan sonra da daha fazla saygı duyacaksınız. Onların tam Belgrad mütevazi-liği sizi büyüleyecek. Bir zamanlarda bu şehir onları etkiledi, şimdi ise onlar şehre etkiliyorlar. Belgradlılar yukarıda anılan kişilerle derin bir gurur duyuyorlar.

Yayımcı: Belgrad Turistik Teşkilatı, Francuska Sokak No. 24, www.tob.co.rs • Yayımcı adına: Miodrag Popo-vic, Müdür • Tasarım, Kitap Kırılma ve Yapımcı: ‘Princip Press’, Belgrad, Cetinjska Sokak No. 6, www.nacio-nalnarevija.com, +381 11 322 70 34 • Metin: ‘Nacionalna revija’ • Fotoğraflar: TOB ve ‘Princip Pres’ arşivleri, Belgrad Sanat Akademisi ve Dizayn Okulu’nun arşivi, Dietmar Denger, Evan Baker, Branko Jovanovic, ‘Mon-martr’ galerisinin arşivi, Jana Vidojkovic, Dragan Galic, Marija Vukovic, Jovana Markovic, Zoran Rasic, Maja Grcic, Jelena Siljanovic, Tamara Antonovic, Nikola Milovic, Zikica Jovanovic, Zeljko Sinobad • Tercüme: ‘Globe Translations’ • Basma: ‘Birograf Comp’ • Baskı: 1.000 • Belgrad, 2015

© Copyright: “Princip Pres” ISBN 978-86-7708-249-9, COBISS.SR-ID 217818636

belgrad'da saat 96

Documents