ben bir okul uydurdum - pegem.net bir okul... · platon (1996)’un aktardığı sokrates’in...

okul uydurdumben bir

mutluluk vericidirçocuklardan uzak tutmayınız

7/24 ulaşılabilirözgürleştirir

özgünlüğü desteklerpara ile satılmaz

mutluluk vericidirçocuklardan uzak tutmayınız

7/24 ulaşılabilirözgürleştirir

özgünlüğü desteklerpara ile satılmaz

editörayhan ural

4. baskı

Editör: Ayhan URAL

BEN BİR OKUL UYDURDUM

ISBN 978-605-5885-93-9

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2015, Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: Ağustos 2009, Ankara4. Baskı: Ekim 2015, Ankara

Yayın-Proje: Didem Kestek Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek

Kapak Tasarımı: Gürsel AvcıBaskı: Yorum Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Ştiİvedik Organize Sanayi Bölgesi Matbaacılar Sitesi

35.Cadde No: 36 - 38 06370(0312 395 21 12)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13651

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

E-ileti: [email protected]

iii

Öğrencilerimize…

v

Editörden

Eğitimle ilgili olmak,

Eğitimle ilgilenmek,

Eğitimci olmak,

Eğitim bilimci olmak,

Eğitimin içinde olmak,

…veya birçok başka hâl,

Hepsi mümkün, ancak olunamayacak hâl, eğitimin dışın-

da kalabilmek.

Yaygın ve/veya örgün eğitim, insanın yaşam sürecini kap-

sayan ve şekillendiren bir olgu. Ne zaman, nasıl, nerede, ne

kadar ve niçin olduğu sorgulanabilen, ancak reddedilemeyen

temel bir insan yetisine, öğrenmeye dayalı bir olgu.

Bu çalışmayla; eğitime ilişkin söyleyip paylaşacakları

olan, kendilerini eğitimle ilgili gören küçük bir topluluğun;

eğitime, eğitim felsefe, politika ve uygulamalarına, okula,

yöneticiye, sınıfa, öğretmene, öğrenciye, aileye, diğerlerine,

düne, bugüne ve yarına ilişkin düşünce ve imgelem dünyasın-

da oluşturduklarının paylaşımı amaçlanmıştır. Çalışmada;

okulu, akademik tanımlamanın dışında, öyküsel, şiirsel, sanat-

sal, görsel… bakış açısıyla anlatabilmenin örnekleri sunulmuş-

tur.

Çalışmada, lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim alan öğ-

retmen ve/veya öğretmen adayı genç eğitimcilerin, eğitime

ilişkin düşünceleri açık veya örtülü olarak ortaya konulmuş-

tur. Ayrıca, yazar-çizerlere ait düşüncelerin özgünlüğü koru-

narak, bireysel ve uzmanlık alanı farklılıklarının okuyucu tara-

fından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

vi

Çalışma, eğitime -okula- ilişkin farklı özlemlerin yansıtıl-

dığı bir çalışma olarak tasarlanmış ve okuyucuya herkesin

kendi okulunu kurabileceği fikri fısıldanmıştır.

Gönenç düzeyi yüksek, barış ve dostluğun egemen olduğu

bir gelecek üretebilme arayışının buluşturduğu yazar-çizerler,

bu ortak ülküyü gerçekleştirebilecek güce sahip olduklarını

güçlü bir şekilde ortaya koyabilmişlerdir.

Editör/yazarın dışında hiçbirinin eğitim bilimci olmadığı

bu çalışmanın yazar-çizerleri, okuyucudan özellikle de eğitim

bilimcilerden alacağı eleştiriyi merakla beklemektedir. Çalış-

maya ilişkin düşüncelerinizi, [email protected] e-posta

adresine yazarak, yazar ve çizerlerin hayallerine yön verebilir-

siniz.

Çalışmanın üretilmesine katkı veren herkese, özellikle

bizlere öğretenlere, bizimle öğrenenlere, yaşamı paylaşanlara

sonsuz teşekkürler. Ayrıca yayıncımıza böyle bir çalışmayı

kitaplaştırma girişimimizi desteklediği için şükranlarımızı

sunarız.

Ankara, Ağustos 2009 Ayhan Ural Ph.D..

vii

…ikinci baskıya

Türkiye eğitim sisteminin eleştirisini yapabilmeyi amaçla-

yan çalışmamızın ikinci kez basılması, güzel günler görebilme

umutlarımızı artırmıştır. Okuyucunun ilgisine, Cumhuriyet ve

Radikal gazetelerinin kitap tanıtım eklerinde yapılan övgüye,

yakın çevremizin tepkisine ve yazmanın gerekliliğine destek

veren herkese sonsuz teşekkürler.

Ankara, Aralık 2011 Ayhan Ural Ph.D.

viii

…üçüncü baskıya

Küçük küçük eleştirel eğitim denemelerinden oluşturulan bu kitabın okurdan gördüğü ilgi, Türkiye’de eşitlikçi kamusal eğitimi yeniden kurabilmek için eleştirel eğitime ve eleştirel eğitimcilere olan gereksinimi açık bir şekilde ortaya koymak-tadır. Bu gereksinimi karşılamaya dönük katkı veren herkese teşekkürler.

Ankara, Kasım 2013 Ayhan Ural Ph.D.

…dördüncü baskı için

Kitabın dördüncü baskısının yapılması, kitaptaki eleştiri-lerin eğitim sistemi ve okulun dönüştürülmesinde kullanılaca-ğına inancımızı artırıyor ve bizleri heyecanlandırıyor. Ayrıca yeni düşüncelerle eleştirilerimizi, beklentilerimizi, önerileri-mizi daha da güçlü bir şekilde ortaya koymamızı sağlıyor.

Son dönemlerde Türkiye’de eleştirel eğitim ve eleştirel pedagoji alanının güçlenmesi, hepimize yeni olanaklar sun-makta. İçinde yer alıyor olmak, katkı verebiliyor olmak bizleri mutlandırmakta. Destek olan herkese teşekkürler.

Ankara, Ekim 2015 Editör: Ayhan Ural

ix

ĐÇĐNDEKĐLER

Editörden ....................................................................................v

Öğretmenler gördüm .................................................................. 3

Kim için? .................................................................................. 11

Büyürken… ............................................................................. 13

Đdeal okul rüyam/ız ................................................................... 17

Çoktan seçmeli bir hayat .......................................................... 21

Okulum, okulun, okulumuz ...................................................... 29

Düşünüyoruz, konuşuyoruz, üretiyoruz ..................................... 33

Sudan formüller ....................................................................... 37

Gülen okul ............................................................................... 49

Yönetimsiz okul........................................................................ 51

Uzun bir yolun olsun ................................................................ 55

Benim okulum ......................................................................... 57

9 kenarlı temel eğitim okulu ..................................................... 66

Bir çocuğun çığlığı .................................................................... 69

Düşünmeyi ne zaman öğreneceğiz? .......................................... 71

Çocukluğumun penceresinden ................................................. 79

Bir hayal ki özlemden öte ......................................................... 85

Elinden geleni yapmak yetmiyor .............................................. 87

Umut ....................................................................................... 89

Hafızasız bir eğitimin silsilesi ..................................................... 91

Eğitim aşkı ............................................................................... 95

Geçmişim-geleceğim ................................................................ 97

Gerçekleştirilmesi hayal etmesinden kolay bir hedef ............... 103

Đdeal için gerçek eğitim ........................................................... 113

Keşke bir öğretmenin anıları olsaydı ....................................... 117

Bebek .................................................................................... 123

Ne olursun ............................................................................. 127

Parkın içinden yarını kurmak .................................................. 129

x

Hayal mi gerçek mi? .............................................................. 133

Hayali okul ............................................................................ 141

Kapalı kapılar ardında ............................................................ 145

Değişim bizimle başladı .......................................................... 149

Herkes eşit ama bazıları daha eşit ........................................... 153

Đdeal okul projem ................................................................... 157

Đdeal okul ............................................................................... 163

Okullarımız böyle olursa sonuç? ............................................. 165

Eğitimde değişim şart! ............................................................ 169

Đdeal sistem: özgür eğitim ....................................................... 173

Herkes için! ............................................................................ 179

Oyun hamurumu göreniniz var mı? ........................................ 187

Okul ve ideal okul .................................................................. 191

Bir okulum vardı .................................................................... 193

Okul dediğimiz ....................................................................... 195

Okulumuz, okulları ................................................................. 199

Zeliha KAYAHAN

Goya’nın “Çocuklarını Yiyen Satürn” Adlı Çalışmasından

“Oysa ne büyük umutlarla başlanılır okula. İlköğretim ya da yüksek öğrenim hiç fark etmez, sistem aynı sistemdir, ya sana uygun görülen kalıba girersin ya da sistem seni yer...”

Editör: Ayhan Ural 3

ÖĞRETMENLER GÖRDÜM

Ayhan URAL

…öğretmenler gördüm, özlemler, umutlar, hayaller, sevgiler, arzular, …taşıyan, …ve kendileri gibi görünen, ancak sadece kendileri olmayan. …öğretmenler bekliyorum, özlüyorum, umuyorum, istiyorum, …öğretmenler biliyorum,

Albom (1999)’un öğretmeni gibi öğretmeye adanmış yaşamlar yaşayan.

Arsel (1993) gibi aydını ‘aydın’dan ayırabilecek.

Atatürk (1997)’ün Birinci Maarif Kongresi’ndeki konuşmasını bugün duyumsayabilen.

Atay (2001)’ın hocasının yaşamını, bir öğreti olarak görebilen.

Aydemir (1993)’in öyküleştirdiği bir öğretmenin emeklilik sonrası yaptığı öğretmenlikteki tutkuya sahip.

Aydın (1997)’ın derlediği okul seçeneklerinden haberdar.

Baker (1995)’e zorunlu eğitime hayır dedirten kaygıları payla-şabilen.

Baltacıoğlu (1964)’nun eğitimde devrim arayışını sürdürebi-len.

Barbiana Öğrencilerinden Mektup (1975)’ların muhatabı olmayan.

Ben Bir Okul Uydurdum 4

Bilgen (1994)’in tanımladığı çağdaş ve demokratik eğitim ilkelerini benimseyen.

Black (1989)’ın belirttiği çağdaşlaşmanın itici gücü olabilen.

Bora (2006)’nın Adorno’dan aktardığı, ‘yarıeğitimlilik’ten kaçınan.

Buscaglia (1997)’dan sevgi dersi almış.

Cıbran (2002) gibi çocukların doğanın olduğuna inanan.

Dewey (2008)’in okulu dinleme ortamı olmaktan çıkarma arayışına katkı veren.

Dökmen (2001)’in arzuladığı yetişkin benlik durumuna ulaşa-bilen.

Dündar (2006)’ın belgeselinde, cumhuriyetin en önemli ham-lelerinden biri olarak belirtilen köy enstitülerini bilen.

Ertürk (1998)’ün eğitim tanımını anlayabilen.

Foulcaut (2000)’nun dikkat çektiği, modern iktidarın denetim tutkusuyla bireyi kontrol altında tutmasına direnecek.

Freire (2003)’in önerisi doğrultusunda aynı zamanda bir öz-gürleşme pratiği olarak da ifade edilebilen problem tanımla-yıcı eğitim anlayışına sahip.

Fromm (1997)’un yeni bir toplum oluşturma düşüncesinde yeni bir insan olabilen.

…öğretmenler gördüm.

Glasser (2000)’in kaliteli eğitiminde öğretmen olabilecek.

Harrison (2003)’un önerdiği, öğrenmenin gerçekleşebileceği ortamı yaratmak için kendi bütünselliğinden çocuğun -öğrencinin- bütünselliğine adım atabilen.

Haynes (2002)’in sınırlamaya çalıştığı etik çerçevede kalabi-len.


Humphreys (2001)’in özgüvenin eğitimde anahtar olduğu vurgusuna katılan.

Illich (2000)’in okulsuz toplum arayışına destek verebilecek.

İnam (2003)’ın betimlediği özü olan insana ulaşmış.

Kasatura (1998)’nın okul başarısı yaşam başarısı ilişkilendir-mesinden haberdar.

Kleinbaum (1995)’in kurguladığı Ölü Ozanlar Derneği’ni her yerde kurabilecek.

Laborit (1996)’in betimlediği yaratıcı insan olabilmiş.

Matthews (2000) ile çocukluğun felsefesini tartışabilen.

Neill (2000) kadar özgürlükçü.

Noddings (2006)’in mutluluğu eğitimin amaçları arasına yaz-ma önerisini destekleyen.

Orwell (2003)’in büyük biraderinin gözünün her zaman üze-rinde olduğu.

Pamuk (1999)’u okula gitmeme düşüncesinden vazgeçirebile-cek.

Platon (1996)’un aktardığı Sokrates’in yaptığı savunmayı, savunması olarak algılayabilen.

Ran (1978)’ı doğrularcasına -derslik sobasını yakarken- yana-bilen.

Rhue (1989)’nin dalga adını verdiği deneyi tereddütsüz yapa-bilecek.

Russell (1981)’in toplum düzeni için eğitime yüklediği görevi bilen.

Said (2004)’in tanımladığı gibi entelektüel.

Sartre (1997) kadar aydın.

Smith (1967)’in eğitimi çağdaşlaştırma çabasına katkı veren.


Spring (1997)’in özgür eğitimci tanımlamasına dahil olabilen.

Szaniawski (1980)’nin okula yüklediği toplumsal işlevden haberdar.

Titiz (1998)’in öğretmene verdiği yeni adı -öğrenme ortağı- benimseyen.

Tonguç (2007)’un tanıttığı eğitim devrimcisini olabilen.

Trujillo (1999)’un öğrencilerine yazdığı mektuba koşulsuz imza koyabilecek.

Turgut (1998)’un kaosta gördüğü eğitimi kaostan çıkarabile-cek.

Yanık (2004)’ın yaptığı “çocukça” sorgulamanın gönüllü sanı-ğı olabilecek.

Yücel (2008)’in babasını, O’nun sevdiği kadar sevebilen.

Ural (2006)’ın gelinciklerini soldurmayacak,

…öğretmenler biliyorum,

…öğretmenler gördüm.

KAYNAKÇA

ALBOM, Mitch. (1999). Öğretmenim Mori’yle Salı Buluşma-ları. Çev:B.Gezek Harbert. Boyner Holding Yayınları. İs-tanbul.

ARSEL, İlhan. (1993). Aydın ve “Aydın”. Kaynak Yayınları. İstanbul.

ATATÜRK, Mustafa Kemal. (1997). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. Türk Ta-rih Kurumu Basımevi. Ankara.

ATAY, Oğuz. (2001). Bir Bilim Adamının Romanı. İletişim Yayınları. İstanbul.


AYDEMİR, Şevket. S. (1993). Toprak Uyanırsa. Remzi Kitabevi. İstanbul.

AYDIN, İnayet. P. (2002). Alternatif Okullar. Pegem A Ya-yıncılık. Ankara.

BAKER, Catherine. (1995). Zorunlu Eğitime Hayır. Çev:A. Sönmezay. Ayrıntı Yayınları. İstanbul.

BALTACIOĞLU, İ. Hakkı. (1964). Pedagojide İhtilâl. İstan-bul.

BARBİANA ÖĞRENCİLERİ. (1975). Barbiana Öğrencile-rinden Mektup. Çev: S. Karaca ve B. Özen. Gözlem Ya-yınları. İstanbul.

BİLGEN, H.Nihat. (1994). Çağdaş ve Demokratik Eğitim. Milli Eğitim Basımevi. İstanbul.

BORA, Tanıl. (2006). Tahsilli Cehaletin Cinneti. Birikim Der-gisi. Sayı:211. İstanbul.

BUSCAGLIA, Leo. (1997). Yaşamak, Sevmek ve Öğrenmek. Çev.N.Kasap. İnkilap Kitabevi. İstanbul.

CIBRAN, Halil. (2002). Çocuklar Sizin Çocuklarınız Değildir. Ermiş. Çev. İ. Aslan. Kaknüs Yayınları. İstanbul.

DEWEY. J. (2008). Okul ve Toplum. Çev. H.A. Başman. Yayına Hazırlayan: S. Kaymakçı. Pegem Akademi. Anka-ra.

DÖKMEN, Üstün. (2001). İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.

DÜNDAR, Can. (2006). Köy Enstitüleri. İmge Kitabevi. An-kara.

ERTÜRK, Selahattin (1998). Eğitimde Program Geliştirme. Meteksan A.Ş. Ankara.

FOULTCAUT, Michel. (2001). Hapishanenin Doğuşu. Çev: M.A. Kılıçbay. İmge Kitabevi Yayınları. Ankara.

FREIRE, Paulo. (2003). Ezilenlerin Pedagojisi. Çev:D. Hattatoğlu, E. Özbek. Ayrıntı Yayınları. İstanbul.


FROMM, Erich. (1997). Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum. Çev:Necla Arat. Say Yayınları. İstanbul.

GLASSER, William. (2000). Kaliteli Eğitimde Öğretmen. Çev:U. Kaplan. Beyaz Yayınları. İstanbul.

HARRISON, Steven. (2003). Mutlu Çocuk. Çev: Murat Sağ-lam. Dharma Yayınları. İstanbul.

HAYNES, Felicity. (2002). Eğitimde Etik. Çev:Semra Kunt Akbaş. Ayrıntı Yayınları. İstanbul

HUMPHREYS, Tony. (2001). Çocuk Eğitiminin Anahtarı: Özgüven. Çev:T. Anapa. Epsilon Yayıncılık. İstanbul.

ILLICH, Ivan. (2000). Okulsuz Toplum. Çev:M. Özay. Şule Yayınları. İstanbul.

İNAM, Ahmet. (2003). Özü Olan İnsan. Cumhuriyet Bilim Teknik. 10.05.2003. Sayı:842.

KASATURA, İlkay. (1998). Okul Başarısından Hayat Başa-rısına. Altın Kitaplar Yayınları. İstanbul.

KLEINBAUM, N.H. (1995). Ölü Ozanlar Derneği. Çev:S.C. Alioğlu. Real Yayıncılık. İstanbul.

LABORIT, Henri. (1996). Yaratıcı İnsan. Çev:B. Onaran. Payel Yayınevi. İstanbul.

MATTHEWS, B. Gareth. (2000). Çocukluk Felsefesi. Çev: E. Çakmak. Gendaş Kültür. İstanbul.

NEILL, Alexander. S. (2000). Özgürlük Okulu. Çev:N. Şarman. Payel Yayınları. İstanbul.

ORWELL, George. (2003). Bin Dokuz Yüz Seksen Dört. Çev: N. Akgören. Can Yayınları. İstanbul.

PAMUK, Orhan. (1999). Okula Gitmeyeceğim. Öteki Renk-ler. İletişim Yayınları. İstanbul.

PLATON. (1996). Sokrates’in Savunması. Çev:T. Aktürel. Remzi Kitabevi. İstanbul.


RAN, Nazım. H. (1978). Kerem Gibi. İt Ürür Kervan Yürür. Ortam Yayınları. İstanbul.

RHUE, Morton. (1989). Dalga. Çev:Z. O. Çolak. Akyüz Kitabevi. İstanbul.

RUSSELL, Bertrand. (1981). Eğitim ve Toplum Düzeni. Çev:Nail Bezmen. Varlık Yayınları. İstanbul.

SAID. Edward. (2004). Entelektüel. Çev: T.Birkan. Ayrıntı Yayınları. İstanbul.

SARTRE. J. Paul. (1997). Aydınlar Üzerine. Çev:A.Bora. Can Yayınları. İstanbul.

SMITH, Lester.W.O. (1967). Çağdaş Eğitim. Çev:N. Özyürek. Varlık Yayınları. İstanbul.

SPRING, Joel. (1997). Özgür Eğitim. Çev:A. Ekmekçi. Ayrın-tı Yayınları. İstanbul.

SZANIWSKI, Ignacy. (1980). Okulun Toplumsal İşlevi. Çev:T. Yılmaz. Onur Yayınları. İstanbul.

TİTİZ, M. Tınaz. (1998). Öğretmenin Yeni Adı: Öğrenme Ortağı. Ezbersiz Eğitim Yol Haritası. Beyaz Yayınları. İs-tanbul.

TONGUÇ, Engin. (2007). Bir Eğitim Devrimcisi İsmail Hak-kı Tonguç (Yaşamı, Öğretisi, Eylemi). Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları. İzmir.

TRUJILLO, Francis. X. (1999). Öğrencilerime Mektup. Çev: A. Şimşek. Eğitim ve Yaşam. Güz Sayısı. Ankara.

TURGUT, İhsan. (1998). Kaostaki Eğitim. Anadolu Matbaa-cılık. İzmir.

YANIK, Eren. (2004). Akvaryum. Remzi Kitabevi. İstanbul.

YÜCEL, Can. (2008). Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim. Ben ve Bizimkiler. Doğan Kitap. İstanbul.

URAL, Ayhan. (2006). Kan Kırmızı Gelincikler. Hafif Ağır Denenceler. Detay Yayıncılık. Ankara.


Timuçin AKYÜREK


KİM İÇİN?

Emine DEDEOĞLU

Tek istediğim kendim olmaktı.

Azalmadan, çoğalmadan kendim kalmaktı.

İkinci hayattı okul, ikinci bir ev

Bütün hayatıma rengini veren…

Oysaki müdürdü evin sahibi;

Her haliyle sert, her haliyle asabi.

Her sabah babamdan önce çıkarken

Karanlık bir sabah selamlardı beni:

Saatin sesiyle başlayan bir gün.

Okulda yabancı, sınıfta şaşkın…

Kocaman duvarlar, kocaman kapı

Ruhuma da kilit vuran bir yapı.

Sınıfın sahibiydi her bir öğretmen

İstemeyince atan evinden!

Ayaklı kitabımızdı öğretmen,

Ne gülen, ne güldüren…

Sindirmeden yediğim

Ve sınavlarda çıkarmamı istedikleri şeyin adıydı bilgi.

Bir kısırdöngüydü bu;

Bitecek dedikleri, ama sayınca yorulduğum…

Parlak bir gelecek adına karanlık bir mevsimdi okul.

Benim içindi tüm bunlar;

Hiçbir yerinde kendimi bulamadığım…


Soruyordu öğretmen:

Sanat, sanat için mi? Sanat, toplum için mi?

Soruyordum onlara:

Okul bizim için mi? Bizler okul için mi?

Derken bir güneş doğdu gülümseyerek:

Aydınlık bir sabaha saatim çalmadan uyandım.

Gitmemi istedikleri değil, gitmek istediğim yere

Bir kuş özgürlüğünde

Hiç sıkılmadan vardım.

Duygularımın önüne geçmeyen bir okul…

Saate baktığım için kızmayan bir öğretmen…

Benim içindi tüm bunlar!

Her yerinde kendimi bulabildiğim…


BÜYÜRKEN…

Duygu GÜCÜK

Nedir hayatta en zor olan? Okula başlamak, okulu bitir-mek, iş bulmak, kayıplar vermek, kaybedilenlerin yerini nasıl dolduracağını düşünmek, kurduğun hayallerin hayatta karşılı-ğını bulamamak, kendini, insanları ve hayatı anlamak… Han-gisi en zoru? Hayatta en zor olan büyümektir. Büyümek, tüm bu sıralananları içine alır, ancak toplamlarından çok daha fazladır.

İnsan ancak büyürken öğrenebilir sorumluluk almayı, her “bitti” dediği anda ayağa kalkmayı, kendini bulmayı, kendince yaşamayı, önce dizlerindeki sonra ruhundaki yaraları sarmayı, kendini yeniden, yeniden onarmayı… Zorlu bir süreçtir bü-yümek. Ve hiç sonu gelmez. O sebeple hâlâ öğrenilecekler vardır hayatın son demlerinde bile. Mademki böylesine zor bir yoldur, bu yolun nasıl ve kimlerle yüründüğü, büyüyenin çabası kadar önemlidir.

Büyüyenin yolunun geçtiği yerlerden biri de okuldur. Pe-ki, insanın kendini var etme çabasının neresindedir okul? Ne kadar izin verir insanın kendi olmasına, her sorusuna yanıt, her kayboluşunda yol bulmasına ne kadar yardımcıdır? Hayat bilgisi kitapları hayatın bilgisini ne kadar verir, ne kadar haya-tın içindedir? Soruları çoğaltmak mümkün, olumsuz yanıtları da. O halde ideal olanı söylemek gerek, bazen doğrudan ba-zen olumsuz örnekler üzerinden.

Ne çok soru sorar çocuklar, ne çok merak ederler. Bü-yümenin, sağlıklı büyümenin koşullarındandır sorular. Öğ-renmenin, anlayarak öğrenmenin, öğrendiklerini hayata ge-çirmenin vazgeçilmezleridirler. Onun için “anne ben nerden geldim?” leri, “Tanrı kim, nerede?” leri yok saymak, yanıtla-mamak ya da daha sık kullanılan yöntemle çocuğu azarlamak, onu, okulda anlamadıklarını öğretmene soramamaya, uğradı-ğı haksızlık karşısında hakkını arayamamaya sevk etmek, her


otoriteye itaate mahkûm etmek demektir. İtaatkâr çocuklar büyüyemezler. Çünkü sormayı, sorgulamayı, başka türlüsünü düşünmeyi bilemezler.

Çocuk, evinden kabullenmeye hazır gelmişse eğer, başını kaldırmak, ezberlerini bozmak öğretmene düşer. Bunun için önce öğretmenin sağlıklı büyümüş olması gerekir. Soruları sabırla dinleyecek, uygun bir dille yanıtlayacak yeterlikte, eleştiri kabul edecek kadar kendini büyütmüş olmalıdır öğ-retmen. Çocuk, sevilmeden büyümüyor; karşısında ezberlen-miş kitap cümleleriyle konuşan ve ezberletmeyi “doğru” bil-miş öğretmeni gördükçe de öğrenemiyor. Öğretmen, çocuğun yanında olmayı bilmelidir. Çünkü büyümek bir süreçtir; sonuç değil. Öğretirken öğrenir, büyütürken büyür öğretmen.

Öğrencinin sağlıklı büyütüldüğü okullarda öğretmen, öğ-rencinin ilgisini, yeteneklerini görür ve öğrencinin de kendisi-ni keşfetmesine yardımcı olur. Her insan, ilgileri ölçüsünde öğrenir ve ilgilendiği alana yönlendirildiği ölçüde başarılı olur. Eğer bir okulda öğrenciye “tek, özel ve önemlisin” mesajı verilmişse, o öğrenci bilgiyi sünger gibi çeken olmaz; bilgiyi alır, dönüştürür ve hayata geçirir. Yeteneklerinden ve yapabi-leceklerinden emin olur. Bir öğrenci diğerinden daha üstün, daha zeki ya da daha yetenekli değildir. Çünkü böyle bir okulda “daha” lara yer yoktur. Yarış yoktur; dolayısıyla, kaza-nan ve kaybeden de.

Özgünlük ve yaratıcılık desteklenir bu okulda. Başarı tek değildir; çünkü herkes ilgisi ve yatkınlığı olan dersleri seçer. Dersler de önem sırasına göre dizilmez. Ne resim dersi ma-tematikten daha aşağıdadır, ne de güzel resim yapan öğrenci, yanlışsız matematik sorusu çözenden. Ve isteyerek okuyorsa öğrenci, öğrenme sürecinden zevk alır, ders sonunda çalacak zil için dakika saymadığı gibi, okulu yalnızca diploma almak için zorunluluktan gidilen bir yer olarak da görmez. Okumak ve öğrenmek yaşam biçimine dönüşür; bitirilip tüketilmez.

ben bir okul uydurdum - pegem.net bir okul... · platon (1996)’un aktardığı sokrates’in...

Documents